Gebruikersonderzoek onder docenten m.b.t. de HvAmediatheken

Transcriptie

1 Gebruikersonderzoek onder docenten m.b.t. de HvAmediatheken Maurits van der Graaf ; gecorrigeerde versie Pleiade Management and Consultancy BV Keizersgracht CS Amsterdam The Netherlands T: F: m.vdgraaf@pleiade.nl Pleiade Management en Consultancy 1

2 Inhoud 1. Inleiding Methoden Resultaten interne workshop Resultaten groepsdiscussies docenten Imago van de mediatheek Digitale mediatheek Fysieke mediatheek Dienstverlening door de mediatheek Amstelcampus en andere veranderingen in de mediatheek Onderwijs en de mediatheek Informatievaardigheden studenten De mediatheek als gesprekspartner voor informatiebronnen en informatievaardigheden Andere aspecten onderwijs en mediatheek Docenten meer bij de mediatheek betrekken Ondergebruik van de mediatheek door docenten Mogelijkheden om docenten meer bij de mediatheek te betrekken Overige zaken Samenvatting, conclusies en aanbevelingen Samenvatting Conclusies en aanbevelingen Bijlage A Onderwerpen en vragen voor de groepsdiscussies met docenten over de HvA mediatheken Pleiade Management en Consultancy 2

3 1. Inleiding De afdeling HvA-mediatheken omvat acht mediatheken in acht vestigingen van de hogeschool van Amsterdam. Daarnaast beheert de afdeling de digitale mediatheek 10 portalen, ingericht naar de domeinen van de Hogeschool van Amsterdam. De docenten en managers onderwijs van de Hogeschool van Amsterdam vormen een belangrijke doelgroep - naast de studenten - voor de HvA-mediatheken. Er is echter nog nooit systematisch onderzoek verricht naar de behoefte en wensen van deze doelgroep ten aanzien van de dienstverlening van de HvA- mediatheken. Mede gezien de veranderingen binnen de Hogeschool van Amsterdam en de veranderingen ten aanzien van de taken van de mediatheken veroorzaakt door de toenemende digitalisering, ontstond er binnen de HvA- mediatheken behoefte om een dergelijk systematisch onderzoek onder de docenten van de HvA uit te voeren. Dit rapport beschrijft een dergelijk onderzoek, bestaande uit acht groepsdiscussies met in totaal 35 docenten. Het onderzoek werd uitgevoerd door Pleiade Management en Consultancy onder supervisie van Astrid de Willigen, kwaliteitsmedewerker van de afdeling mediatheken. Achtergrond De HvA is een onderwijsinstelling met ruim tachtig opleidingen. De HvA telt meer dan studenten en medewerkers. De HvA-mediatheken tellen momenteel acht vestigingen. Het opzetten van de zogenaamde Amstelcampus, welke over enkele jaren gerealiseerd zal zijn, zal betekenen dat het aantal vestigingen van de mediatheken zal afnemen. In een recente notitie van het interim-hoofd van de mediatheken (Gerard Kohler) worden een aantal speerpunten voor het beleid van de mediatheken voor de komende jaren weergegeven: het inrichten van een digitale leeromgeving met de mediatheken als integraal onderdeel de mediatheekmedewerker wordt partner in het onderwijs door docenten te ondersteunen bij het vinden en gebruikmaken van nieuwe media het herinrichten van de fysieke mediatheek zodat deze aansluit op eigentijdse behoeften de collectie en bijbehorende budgetten afstemmen op de wensen en behoeften van het onderwijs van de verschillende domeinen de organisatie van de mediatheken afstemmen op de vraag, waarbij de rol van mediatheekmedewerker in de ondersteuning van het primair onderwijsproces centraal zal staan. Vrijwel al deze speerpunten hebben een directe relatie met de wensen en behoeften van de docenten en managers onderwijs en vormden dan ook de directe aanleiding voor dit onderzoek. Pleiade Management en Consultancy 3

4 2. Methoden Opstellen onderzoeksvragen Intern werden door betrokken medewerkers (proceseigenaren en informatiespecialisten) een aantal mogelijke vragen voor het onderzoek opgesteld. Deze werden samengevat in een voorstel voor de opzet van de groepsdiscussies met de docenten. Dit voorstel werd doorgesproken in een workshop met 8 medewerkers van de mediatheken van zeven vestigingen. De vestiging AMFI was niet vertegenwoordigd door omstandigheden op deze workshop en om diverse redenen heeft op deze vestiging ook geen groepsdiscussie met docenten plaatsgevonden. De belangrijkste resultaten van deze interne workshop worden in hoofdstuk drie weergegeven. Deelnemers workshop voorbereiding gebruikersonderzoek onder docenten 13 januari 2009 Jacqueline Woortman Senior informatiespecialist Educatieve opleidingen WEN Frans Westgeest Informatiespecialist Sociaal Agogische Opleidingen WIB Meta Bossers Informatiespecialist HJO, WAT Jan Botman Informatiespecialist Beweging, Sport & Voeding DML Esther Verloop Informatiespecialist Ergotherapie en Fysiotherapie, TBW Astrid de Willigen Kwaliteitsmedewerker mediatheken Harrie Van der Meer informatiespecialist Aviation, Engineering Design and Innovation, E technology, Forensisch onderzoek, Maritiem Officier, Instituut voor Informatica, LWB Kitty Berteling Informatiespecialist Economie, FB Werven docenten; organisatie groepsdiscussies Elke vestiging verzamelde circa 60 adressen van docenten, m.u.v. de vestiging Leeuwenborg die 108 adressen aanleverde. In het totaal werden 461 docenten uitgenodigd voor acht groepsdiscussies in de periode 3-13 februari (op de vestiging Leeuwenborg werden twee groepsdiscussies gehouden). Uiteindelijk namen aan de acht groepsdiscussies in het totaal 35 docenten deel. De groepsdiscussies werden telkens gehouden in een zaal in het gebouw van de betreffende mediatheek in de middag van uur tot uur. De groepsdiscussies werden genotuleerd of opgenomen en daarna genotuleerd. Van elke groepsdiscussie werd een verslag gemaakt dat als basis diende voor dit rapport. De deelnemers aan elke groepsdiscussie staan vermeld in de tabel hieronder. Pleiade Management en Consultancy 4

5 datum Dinsdag 3 feb woensdag 4 feb donderdag 5 feb vrijdag 6 feb maandag 9 feb dinsdag 10 feb woensdag 11 feb donderdag 12 feb vestiging FB LWB TBW LWB DML WAT WEN WIB deelnemers Anton Blum Arno van Doorn Jos Dobber Jolanda van Doesburg Amely van Bavel Siep van der Werf Caroline van Kesteren Arnoud Simonis Christine Taylor Carla Bombeld Marjon ten Velden Munerya Doven Cees Vervoorn Siep Moerman Els Winthorst Enith Pereira H. Greuter Gerlof Donga R.W. van den Berg Stanly Cijntje Lisette Elsinga Esther Kruyen John Tressel G.A.J. van der Laan Rosita Bouterse Godewijn Aldershoff Rita Rogge Aike Rusman Liz Savage Leonie van de Valk Patrick Oudijk Mieke Bernaerts Lisette Orij aantal Het programma van de groepsdiscussies is weergegeven in bijlage A. Pleiade Management en Consultancy 5

6 3. Resultaten interne workshop De belangrijkste resultaten van de interne workshop worden hieronder kort weergegeven: Niet-gebruikers onder docenten: de deelnemers van de interne workshop denken dat een belangrijk deel van het docentencorps van de Hogeschool van Amsterdam de mediatheek links laat liggen, zowel voor eigen gebruik als in hun lesprogramma. Het is voor de mediatheek moeilijk om deze groep te bereiken. Gebruikers onder docenten: wat betreft de docenten die wel de mediatheek gebruiken wordt gesteld dat velen van hen slechts een klein deel van de dienstverlening van de mediatheek kent en daarom uitsluitend van deze diensten gebruikmaakt. Zo kennen sommige docenten wel de fysieke mediatheek, maar niet of nauwelijks de mogelijkheden van de digitale mediatheek. Bij andere docenten is het net andersom. Verschil digitale collecties UvA en HvA: de digitale mediatheek van de HvA heeft een veel kleiner aanbod dan de UvA. Sommige docenten zijn op de hoogte van de digitale collectie van de UvA omdat zij daar werken, een promotie traject volgen of collega's kennen. Het grote verschil tussen de digitale collecties van de UvA en de HvA is moeilijk uit te leggen. Zoeken in de catalogus: het zoeken in de huidige catalogus is weinig gebruikersvriendelijk: wanneer de gebruiker een kleine spelfout maakt, krijgt hij nul resultaten. Dit creëert misverstanden over de collectie: de gebruiker denkt logischerwijs dat dit bepaalde item niet in de collectie aanwezig is. Men is inmiddels gewend om op een Google-achtige manier te zoeken en de catalogus is daarop nog niet aangepast. Digitale mediatheek: het verschil tussen de catalogus voor de fysieke collectie en de digitale bestanden van de digitale mediatheek lijkt moeilijk uit te leggen, ook aan docenten. Één zoekinterface voor alle digitale informatie is bijzonder gewenst. Informatievaardigheden van studenten: onder de docenten zijn veel klachten over de informatievaardigheden van de studenten: deze gebruiken meestal Google voor het zoeken, en missen daarbij de beoordeling van bronnen op belangrijkheid en kwaliteit. De mediatheken bieden instructies aan op het gebied van informatievaardigheden, die in het algemeen door docenten als zeer waardevol worden ervaren. De inrichting van de mediatheek op de Amstelcampus: men is benieuwd naar de ideeën van docenten over de inrichting van de mediatheek op de Amstelcampus. Op de Amstelcampus worden leercentra gecreëerd, zouden mediatheek daarbij een rol moeten spelen? Ook vraagt men zich af of het belangrijk is dat de mediatheek de identiteit van het betreffende domein op de een of andere manier een plaats geeft. Wat vinden de docenten van ideeën om de fysieke collectie terug te dringen ten gunste van de digitale collectie en hoe dient er met oude boeken omgegaan te worden volgens hen? Literatuurattendering en andere dienstverlening: sommige vestigingen hebben veel succes met een attenderingservice voor literatuur bij docenten. De behoefte van docenten hieraan dient in kaart te worden gebracht. Tevens dient gevraagd worden of men andere diensten kan bieden. Ook is het van belang om de openingstijden van de mediatheek te toetsen bij de docenten. Pleiade Management en Consultancy 6

7 Ideaalbeeld: de mediatheek als gesprekspartner voor wat betreft informatiebronnen en informatie vaardigheden: na een uitgebreide discussie formuleren de deelnemers een duidelijk omlijnd ideaalbeeld voor de mediatheek in de toekomst: informatievaardigheden zijn onderdeel van onderzoeksvaardigheden, welke nu onderdeel zijn van vrijwel elk curriculum binnen de HvA. De instructies van de mediatheek wat betreft informatievaardigheden zou hieraan gekoppeld moeten worden en als zodanig moeten worden opgenomen in de diverse curricula. De mediatheek zou dan beter geïntegreerd worden in het onderwijs en ook betrokken moeten worden bij de ontwikkeling van onderwijsprogramma's. Organisatorisch zou de mediatheek dan onderdeel moeten worden van de organisatie van het onderwijs. Pleiade Management en Consultancy 7

8 4. Resultaten groepsdiscussies docenten 4.1 Imago van de mediatheek De groepsdiscussies werden gestart met een vraag naar het imago van de mediatheek. Dit onderwerp was enerzijds bedoeld als een warming up voor de discussie, anderzijds om belangrijke pijnpunten te identificeren. De hier onder het imago genoemde thema's komen straks wederom aan bod en blijken thema's zijn die onder docenten spelen. Genoemd zijn: aansluiting op de belevingswereld van de studenten computerlokaal voor studenten mediatheek primair voor studenten deskundige en bereidwillige medewerkers achterlopen wat betreft de digitale collectie prettige plek Hieronder wordt elk thema kort toegelicht met enkele reacties van de deelnemers weergegeven: Aansluiten op de belevingswereld van de student: Dit is een terugkerend thema bij meerdere deelnemers. Men stelt dat de mediatheek ouderwets overkomt door het aanbieden van gedrukte media. Studenten zouden deze volgens deze deelnemers nauwelijks meer gebruiken. Enkele citaten: Als je langs de mediatheek loopt, zie je tijdschriften en boeken. Dat komt ouderwets over, alles is tegenwoordig toch digitaal! Wat betreft de diensten van de mediatheek zou men meer aan meer moeten sluiten bij de belevingswereld van de studenten, die vrijwel alles digitaal doen. Dikke boeken zonder plaatjes zijn een uitdaging voor de meeste studenten. Het moet in hapklare brokken worden gepresenteerd. Computerlokaal voor studenten: Ook dit is een belangrijk thema bij veel deelnemers. Deze deelnemers vinden dat de mediatheek teveel een computerzaal is geworden, waar gepraat wordt en waar studenten internetten en en. Het heeft te weinig het karakter van een bibliotheek, waarin mensen rustig kunnen studeren en informatie tot zich nemen (lezen!). Enkele citaten: Het imago van de mediatheek komt voort uit de huidige inrichting van de fysieke mediatheek. Deze is ingericht als een computerlokaal voor veel studenten. Het is voornamelijk een ruimte met veel werkplekken. En: "De school kiest eigenlijk niet duidelijk voor de mediatheek. Nu komen studenten eigenlijk alleen maar naar de mediatheek om van de computers gebruik te maken om te mailen en te internetten. Wanneer studenten een scriptie moeten schrijven, zijn er veel die de mediatheek daarvoor niet gebruiken. Wanneer studenten door de docent naar de mediatheek Pleiade Management en Consultancy 8

9 worden gestuurd, zijn er soms geen computers vrij om uitleg te krijgen. Er zouden in elk geval instructie pc's moeten zijn. En meer toezicht zodat het rustiger is in de mediatheek. De mediatheek zou zodanig moeten worden ingericht, dat deze geschikt is voor twee functies: leren/studeren en onderzoek doen. Primair voor studenten Een aantal deelnemers vinden dat de mediatheek primair voor studenten is en dat veel docenten de mediatheek niet gebruiken omdat zij eigen informatiebronnen hebben: ofwel eigen abonnementen op vaktijdschriften/zelf kopen van boeken (voor het laatste is soms budget beschikbaar) ofwel omdat zij informatiebronnen via een andere werkkring betrekken. Deskundige en bereidwillig Een aantal deelnemers benadrukken de deskundigheid en bereidwilligheid van de medewerkers van de mediatheek. Enkele citaten: De mediatheek staat goed bekend: deskundig en bereidwilligheid. Maar het kost tijd om de mediatheek in je onderwijs in te voegen. Je moet er vooral in het begin veel tijd insteken. Dat is waarschijnlijk ook de reden dat veel docenten dat niet of onvoldoende doen. Achterlopen wat betreft de digitale collectie Een aantal deelnemers stellen dat de digitale collectie van de mediatheek tekort schiet. Enkele citaten: De mediatheek vind ik wat achterlopen. Daar bedoel ik mee dat je binnen onze opleiding een verschuiving ziet van fysieke naar digitale bronnen. Je ziet dat er weinig online bronnen beschikbaar zijn, terwijl onze studenten die wel zouden willen gebruiken. Ik denk dat je de verschuiving van fysieke boeken en tijdschriften naar online boeken en tijdschriften niet terugziet in de mediatheek. ik vind dat als er ergens een verbeterpunt ligt, dat dat de toegang tot de databases met full text artikelen is. Te weinig boeken Klagen sommige deelnemers over de digitale collectie, anderen vinden de fysieke collectie juist tekortschieten. Deze opmerkingen werden vooral genoteerd op WAT en WEN. Enkele citaten: Ik vind de mediatheek wat kaal: er zijn te weinig boeken. Het is er wel druk met veel studenten die van alles doen behalve studeren. Het is een studentendomein. Je ziet er weinig docenten. Ik kan vaak niet vinden wat ik zoek. Pleiade Management en Consultancy 9

10 Ik verwijs studenten vaak door naar de juridische bibliotheek van de UvA. De fysieke collectie stelt niet veel voor. Prettige plek Bij sommige vestigingen is de inrichting van de fysieke mediatheek beter afgestemd op de wensen van docenten en wordt bij de vraag naar het imago direct de prettige inrichting geroemd. De hieronder weergegeven citaten zijn genoteerd op WIB. Het is een prettige plek, in dit gebouw is het zelfs prettiger dan in het vorige gebouw. De mediatheek ligt goed in het gebouw en er is een prettige opstelling. Daarnaast zijn de medewerkers aardig en vriendelijk. Helaas is een deel van de collectie verloren gegaan bij het splitsen van de opleidingen. De collectie is dus nu niet op peil. Boeken die er niet zijn worden wel aangeschaft. In het algemeen wordt wat nodig is aangeschaft. Het is er prettig vertoeven en rondsnuffelen, lezen, de inrichting heeft mooie kleuren en het is een ontspannen sfeer. Het is prettig dat de mediatheek gewoon kasten heeft met boeken erin. Er wordt gezegd dat studenten daar geen gebruik meer van maken, maar ik zou het prettig vinden als deze boekenkasten zouden blijven. Ik kom meestal niet verder dan de balie van de fysieke mediatheek. Ik maak veel gebruik van de digitale mediatheek. Dan reserveer ik het boek al vanaf thuis en haal ik het op bij de balie. Pleiade Management en Consultancy 10

11 4.2 Digitale mediatheek Bij het onderwerp digitale mediatheek zijn de diverse reacties gerangschikt onder de volgende thema's: de toegang tot online tijdschriftartikelen en het grote verschil met de digitale bibliotheek van de UvA kennis over databanken in de digitale mediatheek behoefte aan een uniform zoekinterface de plaats van de digitale mediatheek de catalogus overige zaken Hieronder wordt elk thema uitgewerkt, in veel gevallen met citaten uit of korte weergaves van de discussies. Online tijdschriftartikelen en de digitale bibliotheek van de UvA Het meest belangrijke onderwerp bij de discussies over de digitale mediatheek was (het gebrek aan) de toegang tot de full text van tijdschriftartikelen en de daarin veel betere collectie van de UvA. Veel docenten vonden het vreemd dat de HvA - gefuseerd met de UvA - geen of weinig toegang heeft tot de wetenschappelijke tijdschriftliteratuur online. Een aantal docenten volgen een promotietraject en hebben uit dien hoofde toegang tot de digitale collectie van de UvA. Maar dit is uitsluitend voor hen en uitsluitend gedurende dit promotietraject. Dit leverde veel discussie op onder de docenten. Veel deelnemers vonden het van groot belang dat de HvA toegang krijgt tot de digitale collectie van de UvA. Wanneer gewezen werd op de licentiekosten, bleef een aantal docenten bij deze mening. Anderen vonden dat het van belang was dat docenten bij deze online tijdschriftliteratuur konden, en het minder belangrijk voor studenten. Voor een derde groep was de huidige situatie leefbaar: zij hadden of op andere wijze toegang tot tijdschriftliteratuur of vonden de huidige online bestanden van de digitale mediatheek voor hun doeleinden voldoende. Enkele citaten: Een docent stelt dat zij studenten naar de bibliotheek van de UvA toestuurt. Daarnaast gebruikt ze zelf veel Science Direct, al vindt ze die een beetje verstopt in de digitale mediatheek. Anderen vallen haar bij: men vindt de verbinding tussen de digitale mediatheek en de digitale bibliotheek van de UvA heel slecht: je moet heel veel klikken en zoeken. De docenten vinden dat de studenten overal zouden moeten kunnen zoeken. De discussieleider merkt op dat de hogeschool inderdaad geen toegang heeft tot alle bronnen van de UvA. Alle deelnemers vinden dat dit wel zou moeten: als je groot wil denken, moet je dit ook doen. Daarvoor moet je geld vrijmaken. Als je jezelf wilt profileren als kennisinstituut, dan moet daarnaar ook gehandeld worden. Een andere deelnemer is ook bezig met zijn promotie en heeft eveneens toegang tot de digitale bibliotheek van de UvA. Hij vindt dat deze collectie veel beter is en vindt eigenlijk dat de mediatheek van de Hogeschool van Amsterdam even goed zou moeten zijn. Voor het bijhouden van het eigen vakgebied is de bibliotheek van de UvA veel geschikter. Hij concludeert dat het mooi zou zijn als de docenten van de Pleiade Management en Consultancy 11

12 hogeschool toegang zouden hebben tot de bibliotheek van de UvA. Idealiter wordt de hele digitale bibliotheek van de UvA opengesteld voor medewerkers en studenten van de hogeschool. Maar mocht dit te duur zijn, dan zou in eerste instantie openstellen voor de docenten een goede zaak zijn. We zijn al anderhalf jaar bezig met allerlei beslissingen daarover om dat voor elkaar te krijgen. Een van de dingen is dat men naar het CvB is gegaan en hen heeft gevraagd om abonnementen op online tijdschriften ter waarde van een groot geldbedrag te nemen. Dat geldbedrag vond het CvB te veel. Dat maakt ook dat we teleurgesteld zijn. En gewoon de hele mediatheek links laten liggen. Het natuurlijk geen goede reactie, maar we denken laat maar zitten. Kennis over de databanken in de digitale mediatheek De kennis van de docenten over de digitale mediatheek blijkt vaak gebrekkig. Men haalt online tijdschriftbestanden en zoekmachines door elkaar en komt door opmerkingen van collega's tijdens de groepsdiscussie op ideeën. Enkele citaten: Ik maak gebruik van de digitale mediatheek en daarin van de databank Science Direct. Ik vind het vreemd dat ik dan alleen toegang tot de abstracts heb. Ik zou eigenlijk wel willen weten tot welke databanken er eigenlijk toegang is: wat is er wel en wat is er niet aanwezig in de digitale mediatheek? Misschien zijn er wel databanken, waar we wel bij kunnen maar geen gebruik van maken. Als wij als docenten het niet al weten, kunnen wij het ook niet overbrengen aan de studenten. Uniform zoekinterface In het kader van de het opzetten van een geïntegreerde digitale bibliotheek zijn veel bibliotheek bezig met het creëren van een uniform zoekinterface, dat het mogelijk maakt om de informatie van de digitale bibliotheek in één keer te doorzoeken. Ook hier werd een dergelijke behoefte gesignaleerd. Enkele citaten: Mijn belangrijkste advies is om de huidige interface van de digitale mediatheek te verbeteren. Ik gebruik de digitale mediatheek vaak, maar vindt de zoekmogelijkheden niet echt klantvriendelijk. Uiteindelijk vind ik wel alles wat ik zoek. Andere deelnemers zijn het hiermee eens: "het systeem is adequaat, maar zou beter gepresenteerd kunnen worden ". De deelnemers zoeken veelal gerichte informatie. Sommige interfaces stuitte op kritiek van de deelnemers: als voorbeeld wordt LexisNexis genoemd. Anderen vinden het toch de fysieke collectie soms te prefereren: in de mediatheek kun je beter fysiek zoeken dan elektronisch. Dat gaat sneller. Ook het thuisgebruik is bekend bij de deelnemers en wordt ook gebruikt. Men vindt de website in principe goed ingericht. Alleen de zoekmogelijkheden kunnen gebruiksvriendelijker, meer zoals Google. Pleiade Management en Consultancy 12

13 Plaats van de digitale mediatheek Weinig deelnemers hadden opmerkingen over de plaats van de digitale mediatheek. Dit vond men meestal een weinig relevante vraag. Bij DML en FB werd hierop wel ingegaan: Het zou misschien makkelijk zijn als het portal ook beschikbaar was via het Novell netwerk. Dit wordt de NAL genoemd. Ook de andere deelnemers vinden dat het handig zou zijn als het portal voor voeding en lichamelijke opvoeding daarop zou komen te staan. Een deelnemer stelt echter dat het voor sommige zaken ook handig is als je toegang hebt tot andere portals van andere domeinen. De zogenaamde T- schijf is een plaats op de server waarop veel onderwijsmateriaal wordt geplaatst. Misschien is het een mogelijkheid om deze informatie te koppelen aan de informatie van de mediatheek. Catalogus Veel deelnemers aan de discussies gebruikten de catalogus. Er werden geen opmerkingen over de gebruikersvriendelijkheid van het zoeken in de catalogus gemaakt. Wanneer hier expliciet naar gevraagd werd, stelde men dat men eraan gewend was geraakt. Overige zaken betreffende de digitale mediatheek Sommige deelnemers vonden dat de portals per vakgebied nogal verstopt aanwezig zijn in de digitale mediatheek. Als oplossing werd gesuggereerd dat studenten, die inloggen, automatisch toegang krijgen tot het portal van hun domein. Citaat: De studenten moeten het portal zelf vinden. Nu is het zo dat studenten inloggen op de site van de mediatheek. Vervolgens moeten zij uit een keuzemenu op de linkerkant van de pagina kiezen. Vervolgens moeten zij hun domein selecteren. Een deelnemer denkt dat dit verbeterd kan worden door studenten - direct nadat zij ingelogd - automatisch te laten uitkomen op het portaal relevant voor hun opleiding. Pleiade Management en Consultancy 13

14 4.3 Fysieke mediatheek Bij het onderwerp fysieke mediatheek zijn de reacties gerangschikt onder de volgende thema's: gebruik van de fysieke mediatheek de fysieke collectie de inrichting van de mediatheek de openingstijden Hieronder wordt elk thema wordt uitgewerkt, in veel gevallen aangevuld met citaten of weergaves van de groepsdiscussies. Gebruik van de fysieke mediatheek De deelnemers werden gevraagd of zijzelf de fysieke mediatheek gebruikten. In hun antwoorden kunnen de volgende aspecten onderscheiden worden: (1) het terugkerende discussiepunt of de collectie van de mediatheek wel voor docenten bedoeld is (2) het gebruik door studenten van de mediatheek en het gebruik van items in hun lessen. Ik kijk elke week naar het nieuwe aanbod van de mediatheek. Er is wel een discrepantie is tussen de collectie, die in principe vooral voor studenten bedoeld is, en mijn eigen interesses. De mediatheek volgt overigens suggesties van docenten voor aanschaf van boeken meestal op. Maar deze keuzes van docenten zijn vaak niet in lijn met de belangstelling van studenten. Op mijn vakgebied zijn er een aantal hele belangrijke websites, waar de meeste informatie te vinden is. Ook de betreffende medewerker van de mediatheek gaf toe dat de mediatheek ten opzichte van deze websites weinig toegevoegde waarde wat betreft informatie kon bieden. Deze deelnemer is relatief onbekend met de mediatheek, maar is juist van plan de mediatheek meer te gaan gebruiken bij haar lessen. Daarbij zouden ook Dvd s en films van belang zouden kunnen zijn om in de les te kunnen gebruiken. Ook vraagt deze deelnemer aandacht voor andere leermiddelen, zoals simulaties. Zij heeft bijvoorbeeld in de Rotterdamse haven een simulatiespel gezien voor het importeren van bepaalde goederen. Het computerspel confronteerde de speler dan met alle handelingen, formulieren enzovoorts, die bij importeren komen kijken. Dit sluit volgens haar precies aan op de belevingswereld van de hbo studenten: het zijn over het algemeen doeners. Naar aanleiding hiervan geeft een andere deelnemer nog een voorbeeld: er is een nieuw boek verschenen op zijn vakgebied, waaraan een website is gekoppeld. Daarmee kunnen studenten naar aanleiding van recente jaarverslagen van ondernemingen sommen maken. Dat soort dingen zouden studenten in de mediatheek moeten doen in plaats van mailen en internetten. Er wordt te veel gepraat in de mediatheek, daardoor is het geen goede plek om dingen te bestuderen. Ook de kopieerfaciliteiten zijn onvoldoende: er staat vrijwel altijd een rij en je moet zeker een kwartier wachten. Pleiade Management en Consultancy 14

15 Fysieke collectie mediatheek Een aantal docenten is niet tevreden met de fysieke collectie van de mediatheek: ze vinden deze kaal en zien belangrijke lacunes in de collectie. Enkele citaten: Een deelnemer stelt dat hij niet tevreden is over de collectie. Waar je onderwijs ingeeft, moet je ook de boeken erover hebben. Uitgangspunt zou moeten zijn dat op elk gebied waarin onderwijs gegeven wordt de basisliteratuur aanwezig zou moeten zijn: boeken en de belangrijkste tijdschriften. Hij geeft een minor op het gebied van wonen, maar is al twee jaar bezig om een abonnement op het tijdschrift volkshuisvesting te verkrijgen. Dit past echter niet in het budget van de mediatheek: een boek kan je wel laten aanschaffen, maar een tijdschrift abonnement is veel moeilijker. Overigens stelt deze deelnemer ook dat de aanwezige boeken veelal verouderd zijn. Studenten zijn vaak teleurgesteld zijn in de mediatheek, omdat er geen boeken zijn die gelezen moeten worden voor zijn vak. Ook zijn er veel Dvd s over coachen niet aanwezig. Ook bij de Universiteitsbibliotheek van de UvA is het aanbod op dit gebied onvoldoende. Het gaat om video's van coachen en begeleidingsgesprekken. Dit is niet de focus van de mediatheek. Er zijn meesten wel boeken voor de lerarenopleidingen, maar methodisch werken en de pedagogische grondslag voor leraren, zijn onvoldoende opgenomen in het kennisdomein van de mediathecaris. En daarom wordt er niet /onvoldoende op gecollectioneerd. Een deelnemer vertelt dat hij een gesprek heeft gehad met de mediatheek over het slechte aanbod van de mediatheek. De reactie was dat zij budget hebben om de collectie aan te vullen, maar wachten op signalen van docenten omdat zij niet voor alle domeinen en vakken alles bij kunnen houden. Maar dit getuigt van een reactieve instelling: het ware beter dat de mediatheek zich pro actief opstelde. Er is wel een contactpersoon op elke afdeling om contact met de mediatheek te onderhouden en de wensen ten aanzien van de collectie over te brengen. Andere deelnemers stellen dat de mediatheek toch niet altijd reactief is: zij hebben korte lijnen met de mediathecaris en vinden dat er wel een goed aanbod door de mediatheek wordt verzorgd. Misschien moet dit systeem van contactpersonen doorgelicht worden, zo stelt een deelnemer. De mediatheek was erg blij toen ik langs kwam met een lijst boeken. Ze hebben het direct opgepakt. Dat klopt, zo stelt een andere deelnemer. Het zit soms niet in je systeem: de mediatheek heeft veel signalen afgegeven aan onze afdeling, maar het is gewoon niet door de docenten opgepikt. Inrichting van de mediatheek Er worden veel opmerkingen gemaakt over de inrichting van de mediatheek. Daarbij werd in meerdere groepsdiscussies de inrichting van de openbare bibliotheek Amsterdam ter sprake gebracht als lichtend voorbeeld. Men pleit voor stilte/rust, in elk geval in een deel van de mediatheek, en voor plekken om te lezen. De inrichting moet uitnodigen tot het gebruik van informatie en geen computerzaal met toezicht zijn. Enkele citaten: Pleiade Management en Consultancy 15

16 Bij DML wordt de mediatheek uitgebreid en de plannen voor de inrichting zijn al gemaakt: Er komen 50 fatboys. Daarnaast komen er kasten langs de muur. Het geheel wordt enigszins huiskamerachtig ingericht en wordt in september in gebruik genomen. En: men zal een grote leestafel inrichten met kranten om de studenten te stimuleren om te lezen en zo ook bij te dragen aan hun algemene ontwikkeling. In de mediatheek zullen boekenkasten staan en gedrukte tijdschriften. Men vindt deze belangrijk: Er zijn slechts 28 contact uren per week voor de studenten: dan moet je daarnaast het een en ander aanbieden. De deelnemers concluderen: de indeling van de mediatheek moet gescheiden zijn: een stilteruimte, een werkruimte en een computerruimte. Een deelnemer vertelt over de inrichting van de OBA. In haar optiek is alles in de mediatheek van de LWB gericht op computers. Zij wil de mediatheek inrichten voor het gebruiken van informatie: ik zie studenten die werken aan werkstukken en niet in databases aan het zoeken zijn, de mediatheek is op die manier een werkruimte en geen informatiezoekruimte. Een andere deelnemer vindt dat de mediatheek een keuze moet maken: wil zij een werkplek zijn voor studenten of wil zij een informatieverzamelplek zijn?. Bij de OBA ligt de focus volgens haar op de informatiebronnen en niet op de werkplekken. Sommige deelnemers stellen een vraagteken bij het feit dat de fysieke mediatheek enigszins is verworden tot een computerzaal. Volgens hen is dat geen taak voor de mediatheek. Overleggen en het doen van projecten horen niet thuis in de mediatheek. De meeste deelnemers stellen dat zij weinig gebruikmaken van de mediatheek op de vestigingen van de hogescholen zelf. Daarvoor hebben zij vaak te weinig tijd wanneer zij zich in het gebouw bevinden. Maar zij maken wel allemaal gebruik van de digitale mediatheek thuis. De buitenlandse studenten ervaren het niet als een bibliotheek maar als een praathuis; studenten zitten in groepjes bijeen te praten. De buitenlandse studenten klagen veel over de mediatheek. Er zijn wel enkele stilteruimtes, maar daar zijn er te weinig van en ze zijn te klein. Qua imago is er wel een probleem dat er geen duidelijke keuze wordt gemaakt. Wat is de mediatheek eigenlijk? Is het een samenwerkplek of een bibliotheek waar een stilteregime heerst? Het kan allebei zijn, maar dan moet er wel voldoende ruimte beschikbaar zijn. Openingstijden mediatheek Verruiming van de openingstijden - met het oog op deeltijdstudenten, avondstudenten en op het eigen gebruik door de docenten zelf - is een duidelijke wens bij veel vestigingen. Enkele citaten: De mediatheek (van DML) wordt langer openhouden op kosten van de faculteit (de hogeschool bekostigd dit niet). De mediatheek sluit nu om 20:00 uur 's avonds. Dat wordt wel gewaardeerd door de studenten. De langere openingstijden zijn gerealiseerd Pleiade Management en Consultancy 16