- ontstaan door het werken met een kind met NLD
|
|
|
- Rebecca Claessens
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Een rekenmodel voor kinderen die moeite hebben inzicht te krijgen in posities van cijfers in getallen, meercijferige getallen, kommagetallen, het tientallig stelsel. - ontstaan door het werken met een kind met NLD - door Jolanthe Jansen februari 2004
2 GETALLENBLOKKEN Een rekenmodel voor kinderen die moeite hebben inzicht te krijgen in posities van cijfers in getallen,meercijferige getallen, kommagetallen, het tientallig stelsel. - ontstaan door het werken met een kind met NLD Achtergrond Door het werken met een kind met NLD ontstond de behoefte aan een model om te leren omgaan met de posities van cijfers in getallen. Door de afkeur van visuele input (door een minder sterke ontwikkeling op dit gebied) en de sterke voorkeur voor bekende bewerkingen is het risico groot dat deze kinderen leren rekenen met cijfers en getallen, zonder dat deze een werkelijke betekenis hebben. (Hier is een vergelijking te trekken naar woordenschat: Een woord is gekend en wordt gebruikt, echter zonder dat het qua betekenis en context voldoende inhoud heeft gekregen.) Dit is een van de redenen waarom het werken met getallenlijnen (en modellen die naar getallenlijnen toewerken - bij de meeste kinderen een inzichtbrenger bij uitstek) vaak niet effectief zijn bij deze kinderen: Ze doen een beroep op visuele vermogens, inzicht en toepassing. Inzichtelijk denken is voor deze kinderen vrijwel onmogelijk. Zelfstandig toepassen van het geleerde in nieuwe situaties levert ook veel problemen op. Pas wanneer vaardigheden geautomatiseerd zijn, kunnen ze door deze kinderen effectief en zelfstandig worden ingezet. Het model zou dus hulp moeten bieden bij het automatiseren van de positie van cijfers in getallen. Daar pas werkelijk gewerkt kan worden met geautomatiseerde aspecten, dient niet alleen de getalspositie, maar ook het bijpassende formele beeld, de getalskenmerken, het taalgebruik en het beeld van het concrete materiaal geautomatiseerd en gekoppeld worden. In tegenstelling tot andere kinderen wordt het werken met concreet materiaal niet verlaten tot dit een onderdeel vormt van het geautomatiseerde geheel. Ook de getalskenmerken (plaats; bestaat uit... cijfers) dienen geautomatiseerd te worden. Omdat kinderen met NLD talig zeer vaardig zijn, is het belangrijk ieder aspect van de posities van getallen te begeleiden met taal. Deze taal moet ook inzicht verschaffend zijn, dus aangeven wat de werkelijke betekenis van een cijfer is. Door bovengenoemde aspecten steeds te blijven gebruiken en benoemen, worden deze aspecten geautomatiseerd en ook de koppeling tussen deze aspecten wordt geautomatiseerd. Het werken met de getallenblokken brengt dus kunstmatig (geautomatiseerde associatieve) verbindingen tussen het formele cijfermatige aspect, de getalskenmerken, hoeveelheden en verhoudingen, taalaspecten en concreet materiaal. In feite ontstaat er een geautomatiseerd "denknetwerk". Dit netwerk kan als referentiekader dienen om te leren omgaan met andere aspecten op rekengebied. Keuze van het visuele beeld: De opbouw moet zeer concreet gebeuren, vanuit telbare en meetbare begrippen. Daarbij is het noodzakelijk van een vaste rekeneenheid uit te gaan, waarbij zichtbaar gemaakt moet worden hoe getallen zich ten opzichte van elkaar verhouden. Rekengeld wordt vaak als structuurbrengend model gebruikt om inzicht te krijgen in hoeveelheden. Het kind leert dan dat bepaalde munten een vaste waarde vertegenwoordigen. Echter: Op geen enkele meetbare of zichtbare manier is de verhouding tussen 1 euro en 1 cent duidelijk te maken. Rekengeld is dus geen geschikt concreet materiaal, verstrekt geen inzicht. 1
3 Eenheden, tientallen en honderdtallen in drop Bij het getoonde model is gebruik gemaakt van dropjes, omdat het kind waarmee ik het eerst op deze manier gewerkt heb dol was op dropjes. Met verschillende soorten dropjes (maat, lengte) is op concreet niveau het verschil in lengte / grootte zichtbaar, telbaar en bespreekbaar te maken. Natuurlijk kan er ook gekozen worden voor ander materiaal, dat aan elkaar meetbaar is. De rekeneenheid is het bekende knoopdropje. Dit is het uitgangspunt voor rekenen met eenheden, tientallen en honderdtallen. De tientallen worden vertegenwoordigd door trekdroppen (op maat geknipt tot de lengte van 10 knoopdropjes). Benoemen gebeurt als: 1 trekdrop van 10 dropjes lang. Voor het honderdtal viel de keus op een dropveter (op lengte gemaakt: de lengte van 10 trekdroppen, of 100 knoopdropjes). Benoemen als: 1 dropveter van 100 dropjes lang. Opbouw: 1 De droppen en vaste manier van benoemen worden geïntroduceerd. Door veel oefenen en manipuleren wordt het visuele beeld, gevoel voor maat en hoeveelheden en vaste manier van benoemen samen geautomatiseerd. 2. De getallenblokken (afbeelding 1) worden geïntroduceerd, samen met de cijfers (afbeelding 2). afb. 1 de getallenblokken afb. 2 de cijfers De "dropkaarten" met afbeeldingen van de verschillende soorten drop (afbeelding 3) krijgen hun plaats op de getallenblokken. dropkaarten stippenkaarten waardekaarten afb. 3 2
4 Door te manipuleren met cijfers op de getallenblokken en te vertalen naar dropjes (concreet maar ook in de getallenblokken), wordt de koppeling hoeveelheid / maat (concreet materiaal), symbool (dropkaartje), positie van het cijfer (door plaats op het getallenblok) bijbehorend verbaal benoemen en het formele cijfer gekoppeld. Na een aantal malen manipuleren worden ook de waardekaarten 1, 10 en 100 geïntroduceerd (zie afbeelding 3). Voorbeeld: Hier ligt 2 in het blok bij het kaartje van de dropjes, dat betekent dat er 2 dropjes zijn, kijk hier leggen we 2 dropjes. Andersom: Hier liggen 2 dropjes, ze horen bij het blok met het dropje, we leggen een 2 neer voor 2 dropjes. Op dezelfde manier worden de plaats van de trekdrop en dropveter geïntroduceerd en door veel manipuleren met bijbehorende taal geautomatiseerd. 3. De stippenkaarten worden geïntroduceerd (zie afbeelding 3). En verwijzen naar de hoeveelheid cijfers waaruit een getal in werkelijkheid bestaat. 1 stip verwijst naar een getal met 1 cijfer, 2 stippen verwijst naar een getal met 2 cijfers, 3 stippen verwijst naar een getal met 3 cijfers. We nemen dit mee in het benoemen van getallen en aantallen. afb. 4 alle kaarten zijn in gebruik; het getal Getallen uit het rekenboek worden "vertaald" naar de getallenblokken. Ook getallen die genoemd worden, worden "vertaald"naar de getallenblokken. Voorbeeld: Hier staat 142. De 1 betekent 1 dropveter van honderd dropjes, we noemen dat honderd. De 4 betekent 4 trekdroppen van ieder 10 dropjes, we noemen dat veertig. De 2 betekent 2 dropjes. Als we het hele getal in dropjes neerleggen, moeten we honderdtweeënveertig dropjes neerleggen (afb. 4) Pratend en benoemend wordt gemanipuleerd met drop, cijferkaarten, posities en stippenkaarten tot het geheel samen geautomatiseerd is 3
5 Kommagetallen Vanuit bovengenoemde gedachtengang is ook het werken met kommagetallen opgebouwd. Als rekeneenheid is een heel grote (snoep-) spek gekozen. Dit is het uitgangspunt voor rekenen met helen, tienden, honderdsten. De tienden worden vertegenwoordigd door repen spek (de spek wordt samen met het kind in tien repen geknipt). Deze worden benoemd als: 1 van de 10 repen van de hele spek. Voor het maken van de honderdsten werden de tiendenrepen in 10 losse blokjes geknipt. Deze worden benoemd als 1 van de honderd stukjes van de hele spek. Het visuele beeld van de hele spek, repen spek en stukjes spek, de positie in de getallenblokken, de hoeveelheid cijfers (stippenkaarten) en het bijbehorende taalgebruik worden weer gezamenlijk geautomatiseerd. (Hiervoor is een komma bevestigd op de getallenblokken). Werkwijze en volgorde van aanbieden als boven bij de dropjes: Opbouw: 1 De spek, repen spek en stukjes van de spek worden gezamenlijk geknipt en de vaste manier van benoemen wordt geïntroduceerd. Door veel oefenen en manipuleren wordt het visuele beeld, gevoel voor maat en hoeveelheden en vaste manier van benoemen samen geautomatiseerd. 2. De getallenblokken worden geïntroduceerd, samen met de cijfers (zie afbeelding 1 en 2). De "spekkaarten" met afbeeldingen van de hele spek, een reep spek en de kleine stukjes spek (afbeelding 5) krijgen hun plaats op de getallenblokken. spekkaarten stippenkaarten waardekaarten afb. 5 Door te manipuleren met cijfers op de getallenblokken en te vertalen naar (delen van de) spek (concreet maar ook in de getallenblokken), wordt de koppeling hoeveelheid / maat (concreet materiaal), symbool (spekkaartje), positie van het cijfer (door plaats op het getallenblok) bijbehorend verbaal benoemen en het formele cijfer gekoppeld. Na een aantal malen manipuleren worden ook de kaartjes 1, 10 en 100 geïntroduceerd (zie afbeelding 5). Voorbeeld: Hier ligt 1 in het blok bij het kaartje van de hele spekken, dat betekent dat er 1 hele spek is, kijk hier leggen we 1 spek. Hier ligt 5 in het blok van de repen spek, dat betekent dat er 5 repen van de 10 repen van de spek zijn. Kijk, we leggen 5 repen spek. Andersom: Hier ligt 1 spek, die hoort bij het blok met de hele spek, we leggen een 1 neer voor 1 hele spek. Hier liggen 5 repen spek, die horen bij het blok met de repen spek. Kijk we leggen een 5 bij het blok met de repen spek. Dat betekent 5 van de 10 repen van de hele spek. Op dezelfde manier wordt de plaats 4
6 van de stukjes spek geïntroduceerd en door veel manipuleren met bijbehorende taal geautomatiseerd. 3. De stippenkaarten worden geïntroduceerd (zie afbeelding 5). En verwijzen naar de hoeveelheid cijfers waaruit een getal in werkelijkheid bestaat. 1 stip verwijst naar een getal met 1 cijfer, 2 stippen verwijst naar een getal met 2 cijfers, 3 stippen verwijst naar een getal met 3 cijfers. 0,1 wordt verwoord als: Geen hele spek (de 0,) 1 van de 10 repen van de spek(de 1). 0,32 wordt verwoord als: Geen hele spek (de 0,), 3 van de tien repen van de spek (de 3) en 2 van de honderd stukjes van de spek. Voor de stippenkaarten is het van belang dat ook de positie van de hele spek meetelt voor het aantal cijfers: 0,1 heeft twee cijfers, dus 2 stippen (vergelijk tien, tienden: beide twee cijfers, dus twee stippen; 100, 0,01 beide 3 cijfers dus drie stippen). In de getallenblokken heeft de 0 bij 0,1 dus een wezenlijke functie: Deze vertelt dat er niet een hele spek is, maar een stuk van de spek (zo wordt dit ook verwoord). 4. Getallen uit het rekenboek worden "vertaald" naar de getallenblokken. Ook getallen die genoemd worden, worden "vertaald"naar de getallenblokken. Voorbeeld: Hier staat 1,56. De 1 betekent 1 hele spek. De 5 betekent 5 van de 10 repen van de spek, we noemen dat vijf tienden. De 6 betekent 6 stukjes van de honderd stukjes van de spek, we noemen dat zes honderdsten. Als we het hele getal in spekken neerleggen neerleggen, leggen we een hele spek neer, 5 repen en 6 kleine stukjes. Om dit neer te kunnen leggen hebben we twee hele spekken nodig; een hele spek en één om te verknippen. (afb. 6) afb. 6 alle kaarten voor kommagetallen zijn in gebruik; het getal 1,56 Pratend en benoemend wordt gemanipuleerd met spek, cijferkaarten, posities en stippenkaarten tot het geheel samen geautomatiseerd is Door te manipuleren, benoemen en verwoorden ontstaat op deze manier ook een geautomatiseerd "denk-netwerk": Hoeveelheden / verhoudingen, taalaspecten, concreet materiaal, getalskenmerken en formeel weergeven in cijfers worden in samenhang met elkaar geautomatiseerd. Daardoor ontstaan ook 5
7 hierbij automatische, associatieve verbindingen. Dit geautomatiseerde model kan als basis dienen voor verhoudingen en procenten; rekenen met geld en meten. Kerngedachte achter het werken met de getallenblokken is het complete netwerk met alle aspecten te automatiseren. Doordat kinderen met NLD goed om kunnen gaan met geautomatiseerde vaardigheden en op verbaal niveau associatief kunnen denken is het mogelijk het geleerde toe te passen in nieuwe situaties en daardoor het werken met getallenlijnen, meten, verhoudingen, procenten inzichtelijker te maken. Uitgangspunt is het hele getal (dropje en spek), dit staat letterlijk en figuurlijk centraal. afb. 7 getallenblokken en kaarten compleet 6
Reken zeker: leerlijn kommagetallen
Reken zeker: leerlijn kommagetallen De gebruikelijke didactische aanpak bij Reken Zeker is dat we eerst uitleg geven, vervolgens de leerlingen flink laten oefenen (automatiseren) en daarna het geleerde
Reken zeker: leerlijn kommagetallen
Reken zeker: leerlijn kommagetallen De gebruikelijke didactische aanpak bij Reken Zeker is dat we eerst uitleg geven, vervolgens de leerlingen flink laten oefenen (automatiseren) en daarna het geleerde
Lesbrief groep 5/6. Beste ouders,
Lesbrief groep 5/6 Beste ouders, We starten met rekenen, taal en spelling weer met een nieuw blok. Hier dus weer een lesbrief om u op de hoogte te houden over wat uw kind de komende tijd zal leren/oefenen.
Wereld in Getallen Blok 4A groep 6
Wereld in Getallen Blok 4A groep 6 Minimumtoets 1. Oriëntatie in de getallen tot en met 10.000. Als kinderen deze som moelijk vinden, kunnen ze het positieschema gebruiken. Daar vullen ze het getal in
Aandachtspunten. blok 7, les 1 blok 7, les 3 blok 7, les 6 blok 7, les 8 blok 7, les 11 blok 9, les 1
Aandachtspunten 291 Aandachtspuntenlijst 3, bij blok 7, 8 en 9 1 Getalbegrip. Het kind ziet de structuur niet tussen getallen boven en beneden 1 miljoen. uitspreken en opschrijven van grote getallen boven
Score. Zelfevaluatie. Beoordeling door de leerkracht. Datum: Klas: Nr: Naam:
Datum: Klas: Nr: Naam: Score G1 /5 /5 Opgave 1 G2 / / Opgave 2 G3 /10 /10 Opgave 3 G4 /5 /5 Opgave 4 G5 /4 /4 Opgave 5 G6 /5 /5 G7 /5 /5 G8 /10 /10 G9 /10 /10 G10 /7 /7 G11 /10 /10 Totaal Zelfevaluatie
Doelenlijst 5: GETALLEN onderdeel KOMMAGETALLEN
Doelenlijst 5: GETALLEN onderdeel KOMMAGETALLEN 45 Passende Perspectieven rekenen Doelenlijst 5: Getallen, onderdeel Kommagetallen Doel: Orde van grootte, uitspraak, schrijfwijze en betekenis van kommagetallen
Groep 3. Getalbegrip hele getallen. Optellen en aftrekken. Geld
Groep 3 Getalbegrip hele getallen De leerlingen werken de eerste periode in het getallengebied tot 20 en 40. De tweede helft van het jaar ook tot 100. De leerlingen leren het verder- en terugtellen, tellen
Aandachtspunten. blok 3, les 1 blok 3, les 3 blok 3, les 8. blok 1, les 1 blok 1, les 3 blok 1, les 6 blok 1, les 8 blok 1, les 11 blok 2, les 11
Aandachtspunten 307 Aandachtspuntenlijst 1, bij blok 1, 2 en 3 1 Kommagetallen. Het kind kan geen steunpunten plaatsen op de getallenlijn. Het kind heeft weinig inzicht in de positiewaarde van cijfers
Lesbrief 2, groep 5/6. 27 oktober 2017
Lesbrief 2, groep 5/6. 27 oktober 2017 Beste ouders, De toetsen van het tweede blok zullen deze week en volgende week weer afgenomen worden. Een mooi moment voor een nieuwe lesbrief om jullie op de hoogte
Aandachtspunten. blok 8, les 3 blok 8, les 11. blok 8, les 3 blok 9, les 6 blok 9, les 11. blok 7, les 3 blok 7, les 8 blok 9, les 6
Aandachtspunten 299 Aandachtspuntenlijst 3, bij blok 7, 8 en 9 1 De telrij tot en met en boven 100 000. plaatsen van getallen op de getallenlijn. Het kind kan zich geen voorstelling maken van een hoeveelheid.
Leerlijnen groep 8 Wereld in Getallen
Leerlijnen groep 8 Wereld in Getallen 1 2 3 4 REKENEN Boek 8a: Blok 1 - week 1 Oriëntatie - uitspreken en schrijven van getallen rond 1 miljoen - introductie miljard - helen uit een breuk halen 5/4 = -
Groep 7, blok 1, week 1 Passende Perspectieven, leerroute 3
Groep 7, blok 1, week 1 Passende Perspectieven, leerroute 3 LES 1 LES 2 LES 3 LES 4 LES 5 (tot 1000 en boven 1000 getallen herkennen, benoemen en noteren) (tot 1000) (1/10) (1/2 en 1/5) (10 cm = 0,10 m,
Voorbereidend Cijferend rekenen Informatie voor ouders van leerlingen in groep 3 t/m 8
nummer 2 bijgesteld in nov. 2013 Voorbereidend Cijferend rekenen Informatie voor ouders van leerlingen in groep 3 t/m 8 Hoe cijferend rekenen wordt aangeleerd Deze uitgave van t Hinkelpad gaat over het
Lesopbouw: instructie. 1 Start. 2 Instructie. Blok 4 Week 2 Les 1
Blok 4 Week Les 1 40 40 70 80 0 70 0 40 5 1 4 3 33 3 73 4 8 9 7 37 17 57 47 34 4 3 1 17 5 4 5 35 37 43 8 33 57 81 4 55 39 3 4 74 8 4 44 41 31 34 74 4 47 37 Lesinhoud Bewerkingen: aftrekken vanaf een tiental
Instructie voor Docenten. Hoofdstuk19 KOMMAGETALLEN - BASIS
Instructie voor Docenten Hoofdstuk9 KOMMAGETALLEN - BASIS Instructie voor docenten H9: KOMMAGETALLEN DE BASIS DOELEN VAN DE LES: Leerlingen weten dat getallen in de plaatswaarde kaart een bepaalde waarde
Rekenzeker. Weet binnen een context wat bedoeld wordt met bij elkaar doen, erbij doen, eraf halen en dit vertalen naar een handeling
Groepsplan groep Vakgebied Rekenen Rekenzeker Tijdsvak Namen Evaluatie Niveau leerlijn 1 2 3 Functioneringsniveau
Tussendoelen domein GETALLEN, subdomein Getalbegrip
Tussendoelen domein GETALLEN, subdomein Getalbegrip HELE GETALLEN kan de telrij opzeggen tot ten minste 20. kan vanuit elk getal tot 20 verder tellen en vanuit elk getal onder 10 terugtellen. herkent en
Groep 6. Uitleg voor ouders (en kinderen) over de manieren waarop rekenen in groep 6 aan bod komt. Don Boscoschool groep 6 juf Kitty
Groep 6 Uitleg voor ouders (en kinderen) over de manieren waarop rekenen in groep 6 aan bod komt. Getalbegrip Ging het in groep 5 om de hele getallen tot 1000, nu wordt de getallenwereld uitgebreid. Naast
Aandachtspunten. blok 1, les 3 blok 2, les 3 blok 2, les 6 blok 3, les 3 blok 3, les 6
Aandachtspunten 307 Aandachtspuntenlijst 1, bij blok 1, 2 en 3 1 Verkennen en benoemen van verschillende betekenissen en functies van getallen t/m 1000. Het kind begrijpt nog niet dat er een verband bestaat
Aandachtspunten. blok 1, les 1 blok 1, les 6 blok 2, les 1 blok 3, les 8. blok 1, les 3 blok 1, les 11 blok 3, les 1
Aandachtspunten 313 Aandachtspuntenlijst 1, bij blok 1, 2 en 3 1 De telrij tot en met en boven 10 000. Het kind kan geen getallen plaatsen op de getallenlijn met steunpunten. Het kind heeft weinig inzicht
i n s t a p h a n d l e i d i n g
jaargroep 5 reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs i n s t a p h a n d l e i d i n g d e g e t a l l e n k a a r t Inleiding Het programma laat de leerlingen kennismaken met vernieuwende elementen
Opleiding docent rekenen MBO. 26 januari 2017 Bijeenkomst 5 Groep Da Vinci 2
Opleiding docent rekenen MBO 26 januari 2017 Bijeenkomst 5 Groep Da Vinci 2 Inhoud Domein getallen Onderzoek Lunch Kees Hoogland: ontwikkelingen in het vak rekenen en het bijbehorende onderzoek domein
Leerlijnenpakket STAP incl. WIG. Rekenen Rekenen. Datum: 08-05-2014. Schooltype BAO (Regulier) Herkomst Landelijk Periode DL -20 t/m 200
Leerlijnenpakket STAP incl. WIG Schooltype BAO (Regulier) Herkomst Landelijk Periode DL -20 t/m 200 Rekenen Rekenen 1.1 Getallen - Optellen en aftrekken tot 10 - Groep 3 BB/ KB GL + PRO 1.1.1 zegt de telrij
Leerlijnen groep 4 Wereld in Getallen
Leerlijnen groep 4 Wereld in Getallen 1 REKENEN Boek 4a: Blok 1 - week 1 - optellen en aftrekken t/m 10 (3 getallen, 4 sommen) 5 + 4 = / 4 + 5 = 9 5 = / 9 4 = - getallen tot 100 Telrij oefenen met kralenstang
Opleiding docent rekenen MBO. 19 juni 2015 vijfde bijeenkomst Groep Nova-2
Opleiding docent rekenen MBO 19 juni 2015 vijfde bijeenkomst Groep Nova-2 Inhoud 1. Opening 2. Getallen 3. Lunch 4. Onderzoek 5. Ontwikkelingen in het vak rekenen (K. Hoogland, APS) 6. Huiswerk en
Leerlijnen groep 7 Wereld in Getallen
Leerlijnen groep 7 Wereld in Getallen 1 2 REKENEN Boek 7a: Blok 1 - week 1 in geldcontext 2 x 2,95 = / 4 x 2,95 = Optellen en aftrekken tot 10.000 - ciferend; met 2 of 3 getallen 4232 + 3635 + 745 = 1600
Aanbod rekenstof augustus t/m februari. Groep 3
Aanbod rekenstof augustus t/m februari Groep 3 Blok 1 Oriëntatie: tellen van hoeveelheden tot 10, introductie van de getallenlijn tot en met 10, tellen en terugtellen t/m 20, koppelen van getallen aan
kommagetallen en verhoudingen
DC 8Breuken, procenten, kommagetallen en verhoudingen 1 Inleiding Dit thema gaat over rekenen en rekendidactiek voor het oudere schoolkind en voor het voortgezet onderwijs. Beroepscontext: als onderwijsassistent
Opleiding docent rekenen MBO. 17 februari 2016 Derde bijeenkomst ID College - Entree
Opleiding docent rekenen MBO 17 februari 2016 Derde bijeenkomst ID College - Entree Inhoud 1. Starters: meetkunde 2. Drie keer meetkunde 3. Meetkunde in de COE 4. Lunch 5. Onderzoek en portfolio 6.
Leerlijnen voor groep 3-8
Leerlijnen voor groep 3-8 Groep 3, eerste half jaar de begrippen meer, minder, evenveel juist toepassen de ontbrekende getallen op de getallenlijn t/m 12 invullen van hoeveelheden t/m 20 groepjes van 5
Domeinbeschrijving rekenen
Domeinbeschrijving rekenen Discussiestuk ten dienste van de Expertgroep Doorlopende Leerlijnen Rekenen en Taal auteur: Jan van de Craats 11 december 2007 Inleiding Dit document bevat een beschrijving van
Leerdoelen groep 8. Pluspunt rekenen
Leerdoelen groep 8 Pluspunt rekenen NB. De leerdoelen van deze rekenmethode bieden wij de kinderen aan middels Denken in Doelen. Dat betekent dat we niet exact de blokken van de methode volgen, maar dat
A. Cooreman. 4 HR Euro Decimalen tot tienden
A. Cooreman Ink ijke xe mp la ar HR Euro Decimalen tot tienden Leerjaar kk Groep 2 Remediëring 3 2 3 5 6 Naam: D/27/328/2 ISBN: 9 78962 5686 i.s.m 5 7 6 8 Klas: digitaal Legende iconen Leer dit vanbuiten.
Getallen. Onderdeel 1: Optellen en aftrekken. Onderdeel 1 van Getallen sluit aan op de leerlijnen Rekenboog.zml bij de Kerndoelen 1 en 2
Doel document: De leerlijnen Rekenboog.ZML en Leerlijn Rekenen en Wiskunde VSO Arbeidsgericht, welke gekoppeld is aan de methodiek VOx, hanteren beide een eigen indeling. Rekenboog ZML gaat uit van de
doelenkatern leerjaar Blok Pagina Blok 1 2 tot 11 Blok 2 12 tot 20 Blok 3 21 tot 29 Blok 4 30 tot 37 Blok 5 38 tot 44 Blok 6 45 tot 53
Blok Pagina Blok 1 2 tot 11 Blok 2 12 tot 20 Blok 3 21 tot 29 Blok 4 30 tot 37 Blok 5 38 tot 44 Blok 6 45 tot 53 Blok 7 54 tot 62 leerjaar 3 doelenkatern Voorafgaande toelichting bij doelenkatern, leerjaar
Kernbegrippen Kennisbasis wiskunde Onderdeel breuken
Kernbegrippen Kennisbasis wiskunde Onderdeel breuken De omschreven begrippen worden expliciet genoemd in de Kennisbasis. De begrippen zijn in alfabetische volgorde opgenomen. Breuk Een breuk is een getal
Leerlijnen groep 6 Wereld in Getallen
Leerlijnen groep 6 Wereld in Getallen 1 REKENEN Boek 6a: Blok 1 - week 1 - buurgetallen - oefenen op de getallenlijn Geld - optellen van geldbedragen - aanvullen tot 10 105 : 5 = 2 x 69 = - van digitaal
Rekendidactiek van ffrekenen in beeld
Rekendidactiek van ffrekenen in beeld De doelgroep van ffrekenen is (jong)volwassenen die beter willen worden in functioneel rekenen. Deze (jong)volwassenen in onze maatschappij hebben een zeer diverse
Opleiding docent rekenen MBO. 23 januari 2014 vijfde bijeenkomst Groep 3
Opleiding docent rekenen MBO 23 januari 2014 vijfde bijeenkomst Groep 3 Inhoud 1. Opening 2. Getallen hoofdrekenen en rm 3. Portfolio & onderzoek 4. Lunch 5. ERWD 6. Huiswerk en afsluiting domein getallen
Domein A: Inzicht en handelen
Tussendoelen wiskunde onderbouw vo vmbo Preambule Domein A is een overkoepeld domein dat altijd in combinatie met de andere domeinen wordt toegepast (of getoetst). In domein A wordt benoemd: Vaktaal: het
1 Basisrekenen en letterrekenen.
Uitwerkingen versie 0 Basisrekenen en letterrekenen. Opgave. Opbouw van getallen. a 605 6 00 + 5 b 3.78 3 000+ 00+ 7 0+ 8 c 56.890 56 000+ 8 00+ 9 0+ 0 d 900.30 900 000+ 00+ 0+ 0 e 3.56.675 3.000.000+
Rekenfolder o.b.s. Henri Dunant groep 3
Extra informatie blok 1 In groep 1 en 2 hebben de leerlingen al veel ervaring opgedaan met rekenactiviteiten, zoals het ordenen, vergelijken, sorteren, tellen en groeperen. Ook hebben ze kennisgemaakt
Kennis van de telrij De kinderen kunnen tellen en terugtellen tot 10 met sprongen van 1 en van 2.
Rekenrijk doelen groep 1 en 2 De kinderen kunnen tellen en terugtellen tot 10 met sprongen van 1 en van 2. Aantallen kunnen tellen De kinderen kunnen kleine aantallen tellen. De kinderen kunnen eenvoudige
groep 8 blok 7 antwoorden Malmberg s-hertogenbosch
blok 7 groep 8 antwoorden Malmberg s-hertogenbosch blok 7 les 3 3 Reken de omtrek en de oppervlakte van de figuren uit. Gebruik m en m 2. 1 m C Omtrek figuur C 20 m Oppervlakte figuur C 22 m 2 A B Omtrek
Hardware-eisen MS-DOS 4.0, VGA-kaart, kleurenscherm, muis (actief in DOS), 2 Mb vrije schijfruimte
Ik reken Vak/onderwerp zintuiglijke oefening, rekenen/voorbereidend rekenen Hardware-eisen MS-DOS 4.0, VGA-kaart, kleurenscherm, muis (actief in DOS), 2 Mb vrije schijfruimte Algemeen Oefenprogramma met
didactische vaardigheden rekenen ROC Albeda secretarieel & administratief
didactische vaardigheden rekenen ROC Albeda secretarieel & administratief bijeenkomst 1 30 november 2011 monica wijers, ceciel borghouts Freudenthal Instituut Programma vervolgcursus Didactische vaardigheid
Vragen. Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4
Vragen Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4 Inhoudsopgave blz. Oefenonderdelen Leren tellen 2 Ordenen en lokaliseren 3 Springen naar getallen 4 Aanvullen tot 10 5 Splitsingen 6 Sprong van 10
Optellen en aftrekken tot 100 Kommagetallen
Dat is duidelijk! Optellen en aftrekken tot 100 Kommagetallen Door Anneke van Gool en Anke Fourdraine Panama Conferentie 2011 Stapsgewijze opbouw Instructie oefenen toetsen remediëren/herhalen/plus Elk
Wat maakt mijn kind allemaal mee op De Fontein. in groep 3?
Wat maakt mijn kind allemaal mee op De Fontein in groep 3? Informatieavond 1 september 2016 1 1 september 2016 Beste ouders / verzorgers van de kinderen uit groep 3 Voor u ligt het informatieboekje van
Start u met zwiso in verschillende leerjaren tegelijkertijd?
Start u met zwiso in verschillende leerjaren tegelijkertijd? Start u met zwiso in verschillende leerjaren tegelijkertijd? Geef dan eventueel aan het begin van het schooljaar enkele lessen uit het voorafgaande
opérations dans des situations variées avec des petits nombres. Wim De Grieve Page 1 Blok Les H/N Lesdoelen Socles Comparer, mesurer 4 5
4 1 Tellen met sprongen van 5. Bijdoen tot het volgende tiental. Wegdoen tot het vorige tiental. De plaats van een getal schattend aangeven op de getallenlijn tussen zuivere tientallen. Positioneren van
Opleiding docent rekenen MBO. 5 maart 2015 Vijfde bijeenkomst
Opleiding docent rekenen MBO 5 maart 2015 Vijfde bijeenkomst Inhoud 1. Meten 2. vertaalcirkel 3. Onderzoek METEN Hoe groot is? hfp://www.fisme.science.uu.nl/ toepassingen/03029/ Nieuwe syllabus! Maten
Hoofdstuk 1 : REKENEN
1 / 6 H1 Rekenen Hoofdstuk 1 : REKENEN 1. Wat moet ik leren? (handboek p.3-34) 1.1 Het decimaal stelsel In verband met het decimaal stelsel: a) het grondtal van ons decimaal stelsel geven. b) benamingen
Groepsplan groep Vakgebied Rekenen Tijdsvak
Groepsplan groep Vakgebied Rekenen Tijdsvak Namen Evaluatie Niveau leerlijn 1 2 3 Functioneringsniveau
Het weetjesschrift. Weetjesschrift Galamaschool
Het weetjesschrift Dit is het weetjesschrift. In dit schrift vind je heel veel weetjes over taal, rekenen en andere onderwerpen. Sommige weetjes zal je misschien al wel kennen en anderen leer je nog! Uiteindelijk
RekenTrapperS Cool 1.1
RekenTrapperS Cool 1.1 Inhoud 1 Doe-activiteiten met kalender en klok... 5 1.1 Weetjes over de indeling van het jaar... 5 1.2 Kloklezen en rekenen met uren, minuten en seconden... 9 2 Getallenkennis tot
Bijlage 11 - Toetsenmateriaal
Bijlage - Toetsenmateriaal Toets Module In de eerste module worden de getallen behandeld: - Natuurlijke getallen en talstelsels - Gemiddelde - mediaan - Getallenas en assenstelsel - Gehele getallen met
5.1 Euromunten en -biljetten
275-1 Didactische bijlage bij het leerplan wiskunde: katern meten 5 De euro 5.1 Euromunten en -biljetten In alle lidstaten van de Europese muntunie zijn vanaf 01 januari 2002 acht munten in gebruik met
Leerlijnen rekenen: De wereld in getallen
Leerlijnen rekenen: De wereld in getallen Groep 7(eerste helft) Getalbegrip - Telrij tot en met 1 000 000 - Uitspraak en schrijfwijze van de getallen (800 000 en 0,8 miljoen) - De opbouw en positiewaarde
Tussendoelen wiskunde onderbouw vo vmbo
Tussendoelen wiskunde onderbouw vo vmbo Domein A: Inzicht en handelen Subdomein A1: Vaktaal wiskunde 1. vmbo passende vaktaal voor wiskunde herkennen en gebruiken voor het ordenen van het eigen denken
Lesopbouw: instructie. Start. Instructie. Blok 4. Lesinhoud Kommagetallen: vermenigvuldigen met kommagetallen Kommagetallen: delen met kommagetallen
Week Blok Bijwerkboek 0 Les Rekenboek Lessen 0 0, 0 0, 0, keer 0, 0,, flesjes 0,, 0, 0 0 plankjes stukjes 0 0 Lesinhoud Kommagetallen: vermenigvuldigen met kommagetallen Kommagetallen: delen met kommagetallen
Rekenen en wiskunde ( bb kb gl/tl )
Tussendoelen Rekenen en wiskunde Rekenen en wiskunde ( bb kb gl/tl ) vmbo = Basis Inzicht en handelen Vaktaal wiskunde Vaktaal wiskunde gebruiken voor het ordenen van het eigen denken en voor uitleg aan
Leerlijnen groep 3 Wereld in Getallen
Leerlijnen groep 3 Wereld in Getallen 1 2 3 4 REKENEN Boek 3a: Blok 1 - week 1 - tellen van hoeveelheden tot - introductie van de getallenlijn tot en met - tellen t/m (ook rangtelwoorden) - erbij- en erafsituaties
optellen 1 Doel: plaats bepalen op de getallenlijn 2 Doel: optellen met de rekentekens + en 3 Doel: optellen van concreet naar abstract Herhalen
1 Basisstof t/m 10 Lesdoelen De kinderen: kunnen hoeveelheden t/m ; kunnen een optelsom met voorwerpen t/m in de abstracte vorm noteren; kunnen werken met de rekentekens en. Materialen Klassikaal: Per
Getallen 2. Doelgroep Rekenen en Wiskunde Getallen 2
Getallen 2 Getallen 2 bestrijkt de uitbreiding van de basisvaardigheden van het rekenen, regels en vaardigheden die in het vmbo en de onderbouw van havo/vwo worden aangeleerd, geoefend en toegepast. Doelgroep
Aandachtspunten. Aandachtspuntenlijst 3, bij blok 7, 8 en 9. Specifieke aandachtspunten/observaties. Leerinhoud/ Observatie
Aandachtspunten 291 Aandachtspuntenlijst 3, bij blok 7, 8 en 9 1 Doortellen en terugtellen onder 100. Het kind vergeet steeds getallen. Het kind hapert bij bepaalde getallen. Het kind heeft moeite met
Decimale getallen (1)
Decimale getallen (1) Rekenkundige achtergrond In dit blok leren de leerlingen decimale getallen herkennen, vergelijken en afronden op 1 of 2 decimale plaatsen. Ook zal het uitdrukken van een breuk, waarvan
2.1 Kennismaken met breuken. 2.1.1 Deel van geheel. Opdracht 1 Welk deel van deze cirkel is zwart ingekleurd?
Oefenopdrachten hoofdstuk Gebroken getallen RekenWijzer, oefenopdrachten hoofdstuk Gebroken getallen. Kennismaken met breuken.. eel van geheel Opdracht Welk deel van deze cirkel is zwart ingekleurd? deel
Rapportboekje. Leerling: Groep/ unit:
Rapportboekje Leerling: Groep/ unit: Unit 1 / Groep 1-2- (3) 2 Rapportageblad Bewerkingen Unit 1. ONDERDEEL rekenvoorwaarden DATUM het kennen en schrijven van de getallen 1 t/m 10 het kennen en schrijven
Advies bij problemen met getalwaarde / getal notatie
et getalwaarde / getal Advies notatie bij problemen met getalwaarde / getal notatie Advies bij problemen met getalwaarde / getal notatie roblemen met getalwaarde Advies / bij problemen met getalwaarde
Kommagetallen. Twee stukjes is
Kommagetallen Een kommagetal is een getal dat niet heel is. Het is een breuk. Voor de komma staan de helen, achter de komma staat de breuk. De cijfers achter de komma staan voor de tienden, honderdsten,
leerjaar WISo wijsen wiskunde onderwijs leerjaar doelenkatern reken- en wiskundemethode voor het lager onderwijs
leerjaar 2 WISo wijsen wiskunde onderwijs leerjaar 2 doelenkatern reken- en wiskundemethode voor het lager onderwijs Blok Pagina Blok 1 2 tot 10 Blok 2 11 tot 17 Blok 3 18 tot 25 Blok 4 26 tot 32 Blok
Diagnostisch rekenonderzoek
Doel: Zicht krijgen op het niveau van tellen, kennis van cijfers en getalbegrip, vergelijken van hoeveelheden en bewerkingen tot 10 en tot 20 (splitsen, aanvullen, koppeling materiaal som en vv, sommen
Wis en reken. Kerndoelanalyse SLO
Wis en reken Kerndoelanalyse SLO April 2011 Verantwoording 2011 SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling), Enschede Alle rechten voorbehouden. Mits de bron wordt vermeld is het toegestaan om
Nummer 21 29 januari 2015
Datum Activiteit Datum Activiteit Nummer 21 29 januari 2015 29-01 Groep 8: Adviesgesprekken 13-02 Afsluiting Duif s In 30-01 Duif s In 3 17 en 19-2 Groep 3: Rapportgesprekken 06-02 Duif s In 4 18-2 Rapport
Het protocol ERWD. Rekenproblemen voorkomen door te werken aan betekenisverlening. Cathe No<en 6 maart 2015
Het protocol ERWD Rekenproblemen voorkomen door te werken aan betekenisverlening Cathe No
Tussendoelen rekenen-wiskunde voor eind groep 2
Domein GETALLEN, subdomein Getalbegrip HELE GETALLEN kan de telrij opzeggen tot ten minste 20. kan vanuit elk getal tot 20 verder tellen en vanuit elk getal onder 10 terugtellen. herkent en gebruikt rangtelwoorden
lezen veilig leren Ouderavond Hoe moeilijk is leren lezen? Materialen Verloop van de activiteit Voorbereiding Kopieerblad 1
veilig leren lezen Ouderavond Hoe moeilijk is leren lezen? Auteur: Susan van der Linden Om de ouders te laten ervaren hoe moeilijk het is om te leren lezen, geeft u ze een leesinstructie met alternatieve
oefenbundel voor het derde leerjaar
oefenbundel voor het derde leerjaar leerinhoud aard bron getallen tot 1 000 inoefenen Rekensprong Plus 3 Map van Wibbel, inoefenen, automatiseren en toepassingen hoofdrekenen: optellen en aftrekken tot
Activiteit Doel Beschrijving doel Planning Uitvoering
Hier vind je een overzicht van de lesdoelen die worden aangeboden in dit project. Houd er rekening mee dat je tijdens de uitvoering van de lessen waarschijnlijk met méér doelen bezig zult zijn, voortkomend
Afspraken hoofdrekenen eerste tot zesde leerjaar
24/04/2013 Afspraken hoofdrekenen eerste tot zesde leerjaar Sint-Ursula-Instituut Rekenprocedures eerste leerjaar Rekenen, hoe doe ik dat? 1. E + E = E 2 + 5 = 7 Ik heb er 2. Er komen er 5 bij. Dat is
Getallen 2. Doelgroep Rekenen en Wiskunde Getallen 2. Omschrijving Rekenen en Wiskunde Getallen 2
Getallen 2 Getallen 2 bestrijkt de uitbreiding van de basisvaardigheden van het rekenen, regels en vaardigheden die in het vmbo en de onderbouw van havo/vwo worden aangeleerd, geoefend en toegepast. Doelgroep
Getallen en breuken. 1 Doel: helen in breuken verdelen en helen uit de breuk halen. Herhalen
Getallen en breuken Basisstof structuur van de getallen tot 000 000 breuken Lesdoelen De leerlingen kunnen: helen in breuken verdelen en helen uit de breuk halen; helen en breuken verdelen; getallen op
groep 1&2 groep 3&4 Workshop Agenda Wat is Met Sprongen Vooruit? Wat is Met Sprongen Vooruit? Groep 1&2 Groep 3&4
groep 1&2 Met sprongen Vooruit groep 3&4 Met sprongen Vooruit Workshop Agenda Wat is Met Sprongen Vooruit? Groep 3&4 2 Wat is Met Sprongen Vooruit? Productief oefenprogramma Wetenschappelijk bewezen resultaten
Zwakke rekenaar in het MBO
Welkom Zwakke rekenaar in het MBO 28 mei 2014 Ceciel Borghouts info@borghoutsrekenadvies.nl Kennismaking Agenda Over welke studenten hebben we het? Een indruk. Vooraf: Handelingsmodel Problemen in kaart
Verdiepingsmodule Getallen Tweede bijeenkomst maandag 8 april 2013 monica wijers en vincent jonker
Verdiepingsmodule Getallen Tweede bijeenkomst maandag 8 april 2013 monica wijers en vincent jonker Programma Breuken PPON Leerlijn Didactiek van bewerkingen Breuken en kommagetallen in het echt Kommagetallen
Negatieve getallen, docenteninformatie
Negatieve getallen, docenteninformatie Inleiding Met deze module leren de leerlingen rekenen met negatieve getallen. De leerlingen kunnen de opdrachten van de activiteiten zelfstandig maken. Op cruciale
Procenten als standaardbreuken
Procenten als standaardbreuken Groep Achtergrond De lessen zijn bedoeld om leerlingen te laten ontdekken dat het handig is om met standaardbreuken te werken als je gegevens wilt vergelijken. Wanneer leerlingen
Doelenlijst 6: VERHOUDINGEN, onderdeel BREUKEN
55 Passende Perspectieven rekenen Doelenlijst 6: Verhoudingen, onderdeel Breuken Doelenlijst 6: VERHOUDINGEN, onderdeel BREUKEN Specificatie Leerroute Leerroute 2 Leerroute Opmerkingen Doel: Breukentaal
Toelichting bij de kaartjes van het opzoekboekje Rekenen
Toelichting bij de kaartjes van het opzoekboekje Rekenen Algemene opmerkingen De volgorde van de toelichting bij van de kaartjes is willekeurig en heeft niets te maken met de volgorde waarop de kaartjes
Dossier opdracht 2. Analyse 1 - Didactiek
Dossier opdracht 2 Analyse 1 - Didactiek Naam: Thomas Sluyter Nummer: 1018808 Jaar / Klas: 1e jaar Docent Wiskunde, deeltijd Datum: 21 november, 2007 Samenvatting Uit onderzoek van CITO blijkt dat veel
Eindtermen wiskunde. 1. Getallen. Nr. Eindterm B MB NB Opm. B = behaald MB = meer behaald NB = niet behaald Opm. = opmerking
Eindtermen wiskunde B = behaald MB = meer behaald NB = niet behaald Opm. = opmerking 1. Getallen 1.1 Tellen en terugtellen met eenheden, tweetallen, vijftallen en machten van tien 1.2 Functies van natuurlijke
Rekenen en wiskunde ( bb kb gl/tl )
Tussendoelen Rekenen en Rekenen en ( bb kb gl/tl ) vmbo = Basis Inzicht en handelen Vaktaal Vaktaal herkennen en voor het ordenen van herkennen en voor het ordenen van herkennen en voor het ordenen van
Een recept van de dokter
Een recept van de dokter Leeftijdsgroep Kerndoel 8-12 jaar Deze les levert een bijdrage aan de kerndoelen: 1 De leerlingen leren hoeveelheidbegrippen gebruiken en herkennen 2 De leerlingen leren rekenhandelingen
Kinderen kunnen optellingen en aftrekkingen aangeboden in een context maken tot en met 20.
Hallo allemaal, Al 5 weken zitten we in groep 4, en wat hebben we al veel geleerd! De eerste tafeltoetsen zijn al gedaan. Heel veel kinderen hadden goed thuis geoefend, super! In de klas besteden we veel
Bij de volgende opgaven vragen we je een kleine opteltabel in te vullen. De eerste hebben we zelf ingevuld om je te laten zien hoe zoiets gaat. 1.
I Natuurlijke getallen Dit deel gaat over getallen waarmee je aantallen kunt weergeven: vijf vingers aan je hand, twaalf appels op een schaal, zestig minuten in een uur, zestien miljoen Nederlanders, nul
Uitgave Ministerie van Onderwijs en Gezin L.G. Smith Boulevard 76 Oranjestad, Aruba
Dit kerndoelen werkdocument (2015) is een uitgave van het Ministerie van Onderwijs en Gezin voor het Arubaans Primair Onderwijs. Mits de bron(nen) wordt vermeld, is het toegestaan zonder voorafgaande toestemming
Inleiding tot de natuurkunde
OBC Inleiding tot de Natuurkunde 01-08-2010 W.Tomassen Pagina 1 Hoofdstuk 1 : Hoe haal ik hoge cijfers. 1. Maak van elke paragraaf een samenvatting. (Titels, vet/schuin gedrukte tekst, opsommingen en plaatsjes.)