Doel: Gezonde luchtkwaliteit (afvoeren van vocht en slechte lucht en aanvoeren van zuurstof) geen gebouwschade Middel: Vervuiling beperken Principes G

Transcriptie

1 Inhoud Ventileren wetgeving principes soorten ventilatiesystemen ventileren in de praktijk GEBOUWSCHIL VENTILATIE Energiezorg voor scholen en centra EVELIEN WILLAERT, ARCHITECT DOMINIC VAN CLÉ, ARCHITECT 2 Voldoende ventileren: Klaslokalen 2. Ventileren Minimale ventilatievoorzieningen voor een IDA 3 luchtkwaliteitsklasse Kantoren : 1.5 m³/h en per persoon voorziet men 15 m² vloeroppervlakte Leslokalen : 5.5 m³/h en per persoon voorziet men 4 m² vloeroppervlakte = Woningen : 3.6 m³/h en per m² met een beperking voor grotere ruimten 22 m³/h m³/h per persoon Omwille van de grote debieten in leslokalen is er een verhoogd risico op comfortklachten met betrekking tot a. tochtverschijnselen door toevoer van te koude lucht of door te hoge luchtsnelheden. b. akoestische klachten. Wetgeving De ventilatie-eisen zijn afhankelijk van de aard van het werk de bestemming de functie van elke ruimte De bezetting in leslokalen voor onderwijs in lagere school (of kleuterklassen) is meestal redelijk constant. Daardoor is de nood aan regelbaarheid van het debiet meestal niet groot en kan veelal volstaan worden met een aan/uitregeling, gebaseerd op vaste tijdsregeling. Leslokalen in middelbaar of hoger onderwijs, of lokalen die ook een andere functie toebedeeld krijgen (vb avondonderwijs) kennen in veel gevallen een veel minder voorspelbare bezetting wat noopt tot een andere regelstrategie. H Ventilatie-eisen en e-peil 3 3 gekozen ventilatievoorzieningen hebben een invloed op het E-peil 4

2 Doel: Gezonde luchtkwaliteit (afvoeren van vocht en slechte lucht en aanvoeren van zuurstof) geen gebouwschade Middel: Vervuiling beperken Principes Goede isolatie Door kiezen voor bouwmaterialen met beperkte afgifte van schadelijke stoffen Door niet gebruiken van insecticiden Door het toepassen van ecologische onderhoudsproducten Door niet te roken in de lokalen Door de vochtproductie te beperken Door open verbrandingstoestellen te weren Door luchtdicht bouwen Geen overventilatie Door gecontroleerd ventileren (verse lucht aanvoeren, slechte lucht afvoeren) Door correct te ventileren Luchtkwaliteit Luchtkvervuiling voorbeeld van meting in klaslokaal 3500 CO [ppm] Max 1200 ppm (uur) Waarom ventileren? Doel en middel 2. Ventileren

3 Correct ventileren? Ongeschikte methoden: Ramen openen? Afvoer vervuilde lucht + toevoer verse lucht In = uit o o ruimte per ruimte per gebouw Effect openen van ramen: Stand v/h venster o o geen toevoer zonder afvoer geen afvoer zonder toevoer Verspreiding van vervuiling vermijden verse lucht komt binnen via propere ruimten (klaslokaal, lerarenkamer, ) en verlaat gebouw via vervuilde en vochtige ruimten (toilet, keuken, ) Conclusies: Kipstand, luiken toe 0,3 0,5 Kipstand, luiken open 0,8 4 Venster half open 5 10 Venster gans open 9 15 Meestal veel te veel Tegenoverliggende (tocht, energie, te droog, ) venster of deur Effect van korte duur (elk uur enkele minuten?) Richting onbepaald (van toilet naar woonkamer?) Regen, insecten, inbrekers? Van ingang naar uitgang: Alles dicht Verluchtings -voud per u. 0,1 0,3 dit wil zeggen: Doorstroomopeningen moeten voldoende groot zijn Bron: WTCB Ongeschikte methoden Ventileren Ventilatie via kieren en spleten? afhankelijk constructieconcept & uitvoering (zie luchtlekke isolatie); afhankelijk van wind(tocht); afhankelijk van de buitentemperatuur (thermiek); richting onbepaald geen regeling mogelijk Systemen niet naar aanbod niet naar vraag Conclusies: Soms te veel (wind koud buiten) Soms te weinig Zelden net goed Gecontroleerd ventileren: basisprincipes

4 NMC natuurlijke toevoer mechanische afvoer centrale installatie MMC mechanische toevoer mechanische afvoer centrale installatie 4 systemen Bodemwarmtewisselaar NMD natuurlijke toevoer mechanische afvoer decentrale installatie MMD mechanische toevoer mechanische afvoer decentrale installatie 13 Mechanische ventilatie mogelijkheid tot warmteterugwinning Centraal versus decentraal 14 Horizontaal of verticaal geplaatst buizennet gevuld met glycolmengsel Gekoppeld aan warmtewisselaar Aansluiting op toevoer buitenlucht voor het warmteterugwintoestel Doel Voorverwarming buitenlucht in de winter Voorkoeling in de zomer Figuur: Klimacomfort 15 Centraal: Slechts één ventilator of luchtbehandelingsgroep Uitgebreider kanalennet (hogere installatie en onderhoudskost, meer ruimte inname. Moeilijker gedecentraliseerd te regelen In de praktijk best kiezen voor mengvormen Decentraal: Vele kleinere ventilatoren of luchtbehandelingsgroepen Een veelvoud van kleinere kanalennetten Wel makkelijker decentraal te regelen (manueel of automatisch) Voorbeeldprojecten: 16

5 Opp. klaslokaal 57 m². In klaslokalen voorziet men 4m² per persoon. Dit klaslokaal is dus ontworpen voor minimaal 14 personen. De minimumeis op vlak van ventilatie is dan 14 x 22 m³/h = 308 m³/h luchtverversing noodzakelijk. Raamroosters hebben ongeveer een debiet van 50 m³/h/lm bij een drukverschil van 2 Pa. Voor de akoestische versie 36 m3/h/lm. Ramen zijn 2,1 lm breed. Per raam kan er dus 105 m³ lucht binnen. Ventileren in de praktijk 308m³ 308m³ Praktijkvoorbeeld Klaslokaal berekening max bezetting Aangezien het ontwerpteam in een lokaal van deze grootte kan beslissen dat er 26 leerlingen + 1 leerkracht gaan aanwezig zijn wordt de eis op vlak van ventilatie dan 27 x 22 m³/h = 594 m³/h luchtverversing. Daar er hier gekozen is voor directe extractie uit de lokalen zelf mogen de regelbare toevoeropeningen gedimensioneerd worden bij 10 Pa. De debieten voor de roosters mogen dan maal 2,2 gedaan worden. Ramen zijn 2,1 lm breed. Per raam kan er dus 220 m³ lucht binnen. Praktijkvoorbeeld Gang 594m³ 594 m³ 19 Opp. gang 14,19 m². In ruimte voor niet permanent menselijke bezetting is het vereist debiet volgens IDA 3 luchtkwaliteitsklasse 1,3 m³/h/m². In dit geval dus 18,5 m³/h Voor roosters met een debiet van 50 m³/h/lm bij een drukverschil van 2 Pa, zou een rooster van 40 cm volstaan. Opletten dat ventilator in de gang geen lucht gaat afvoeren vanuit de klaslokalen. Tussendeuren naar klaslokalen dienen dus luchtdicht uitgevoerd. 18,5m³ 14,19m² 20m³ 20 Praktijkvoorbeeld Klaslokaal berekening minimum bezetting 2. Ventileren

6 Natuurlijke luchttoevoer: in het glas NIET zelfregelende rooster PO 45 m³/h/m bij2 Pa Natuurlijke luchttoevoer: boven op het raam zelfregelend INVISIVENT montage boven het raam opendraaiende ramen : volledige breedte toepasbaar betere stevigheid bij grote lengte afneembaar binnenrooster Bicolor 24 mm glaswinst t.o.v. de TH-90 diskreet & esthetisch zelfregelendheid mogelijk met gelakte kopschotten! foto: renson RTO s: Natuurlijke luchttoevoer: in het glas zelfregelend 42 m³/h/m bij 2 Pa 71 m³/h/m bij 10 Pa 50 m³/h/m bij 2 Pa verkrijgbaar in 4 debieten 54 of 67 of 77 of 101 m³/h/m bij 2 Pa 59 of 74 of 85 of 111 m³/h/m bij 10 Pa Natuurlijke luchttoevoer: principe zelfregelbaarheid Verdelen over meerdere ramen Niet meer ventileren dan nodig: zelfregelende RTO s klasse P3 (goed) of P4 (uitstekend) Luchtdebiet [m³/h] zonder zelfregelende klep met zelfregelende klep foto: renson open gesloten Figuur en foto s: Infofiches WTCB Drukverschil [Pa] 24

7 Speciale toevoerroosters: bv. voor een ruimte onder dak Mechanische afvoer en energie : Productaanbod ventilatieroosters Renson Aldes benelux Aralco Duco Mechanische afvoer per twee klaslokalen in de gang 26 Om de mechanische afvoer ventilator minder energie te laten verbruiken kan men deze gaan sturen door aanwezigheidsdetectie of CO2. De afzuiging moet dan wel in de klaslokalen zelf gebeuren en niet via de gang foto: renson Indien men afzuiging in de gang voorziet dan moet men doorvoerroosters in de muur of in de deur voorzien. Muurroosters hebben hogere doorgangsdebieten (tot 165 m³/h) dan deurroosters (van 25 tot 100 m³/h). Bij voorkeur roosters van het geluiddempende type. foto: renson 27 28

8 Praktijkvoorbeeld 18,5m³ 100 m³ 100 m³ Wat met dampkappen? m³ 29 Meestal afzonderlijke toevoer en afvoer mbt. brandveiligheid Sluitende deuren zijn dan een noodzaak Eventueel brandkoepel Trappenhal Intensieve ventilatie foto: skylux Dampkap = intensieve ventilatie kortstondig m³/h klassieke dampkap Richtlijn intensieve ventilatie: Grootte opengaande deur- en raamopeningen altijd extra toevoer voorzien gesloten systeem (recirculatie) geen toe- en afvoer nodig maar ook geen vochtafvoer actieve koolstoffilter? 6,4% v.d vloeropp indien in 1 wand gelegen 3,2% indien in verschillende wanden Illustraties: Boomer bvba 31 Bron: WTCB, Jan Porrez 32

9 Nachtventilatie Doel: Gebouw s nachts afkoelen met veel koude buitenlucht 3 tot 6 maal gebouwvolume / u Basisventilatie ongeschikt Grote ramen openen, op laagste en op hoogste punt van het gebouw (thermische trek) effect hoger bij grotere warmtecapaciteit Opgelet met ongewenst bezoek: Insecten, onverwachte regen, inbrekers Aandacht voor akoestiek 33 Berging: Speciale ruimtes Eventueel rooster boven en onder in de deur Garage Buiten beschermd volume houden, en luchtdicht afschermen! Permanente verluchting Kelder Zolder Buiten beschermd volume: permanente verluchting Binnen beschermd volume: functie toekennen: klaslokaal, bibliotheek, vergaderruimte, berging, en dusdanig ventileren Koele berging: buiten beschermd volume houden! Ruimten met speciale verontreinigingen. Ontwerpdebiet cfr de ruimtes alsof er geen verontreining zou optreden. Productaanbod mechanische ventilatie.utrecht.nl Illustratie: www. 34 Aandachtspunten direct geluid doorheen de ventilatieroosters > plaatsen van speciale geluidswerende roosters doorheen de luchtkanalen en ventielen > plaatsen van geluidsdempers op de ventilatieunit doorheen de wand die de ventilatiegroep scheid van de andere lokalen (via luchtgeluid en contactgeluid) foto: christophe Delmotte Foto : Renson Artiklima Dalkia nv DCG-klimacomfort Gea-Happel Belgium J.E.Stork Air Lindab Nathan Schako Siemens Systemair Benelux Thermad Brink Trox Ventiline Ventomatic Vibo Benelux Viessmann 35 36

10 Ventilatie: meer informatie waarom ventileren ventilatiegids (pdf) en rekenblad www2.vlaanderen.be/economie/energiesparen/epb/nb0803/200803annexvent ilatieverlagenepeil.pdf EPB nieuwsbrief juni 2008 oa over ventilatie en verlagen van het E-peil Technische voorlichtingen 192 en WTCB-website over ventilatie en binnenklimaat (met oa publicaties) website van de Belgische vakorganisatie voor ventilatie 37 37