Jaarverslag 2014 infectieziektebestrijding GGD Hollands Noorden

Transcriptie

1 Jaarverslag 2014 infectieziektebestrijding GGD Hollands Noorden Beschouwing: 2014 een gemiddeld jaar Het opmerkelijkst in dit jaar was de dreiging van de introductie van twee bijzondere virussen: - het Ebolavirus dat de grootste epidemie tot nu toe heeft veroorzaakt in West- Afrika. - het MERS-coronavirus dat in het Midden-Oosten vele doden heeft veroorzaakt door een SARS-achtig ziektebeeld. Wij hebben als afdeling infectieziektebestrijding de nodige voorzorgsmaatregelen getroffen, in nauwe samenwerking met de GHOR, de huisartsenorganisaties, de huisartsenposten, de SEH s van de ziekenhuizen, artsen-microbioloog en infectiologen in onze regio. Regelmatig was er overleg met het LCI over personen die recent uit West-Afrika waren teruggekeerd en die klachten ontwikkelden die konden wijzen op een ebola-infectie. Dat bleek gelukkig, in onze regio, in alle gevallen loos alarm. Wat de meldingen van infectieziekten betreft waren er in 2014 geen uitschieters. Meldingen van infectieziekten 1. Kinkhoest: 134 meldingen De epidemiologie van kinkhoest kenmerkt zich door een cyclisch verloop. Om de paar jaar is er een verheffing met in de tussentijd veel minder meldingen. Het aantal meldingen was in 2014 hoger dan in 2013, maar lang niet zo hoog als in het piekjaar 2012.

2 2. Mazelen: 2 meldingen De mazelenepidemie die van mei 2013 tot maart 2014 woedde in de Nederlandse biblebelt, is, dankzij de hoge vaccinatiegraad in onze regio, vrijwel volledig aan ons voorbijgegaan: in 2013 hadden we acht gevallen, in 2014 slechts twee. 3. Meningokokkenziekte: 5 meldingen Drie vrouwen/meisjes en twee mannen/jongens in de leeftijd van 5 tot 54 jaar zijn gemeld vanwege een infectie met een meningokok. Twee personen hadden deze infectie opgelopen in het buitenland, één van hen is overleden door de infectie. De andere drie hadden de infectie in Nederland opgelopen. De melding van de vijfjarige was aanleiding voor intensief contact met de school om leerkrachten, ouders en kinderen te informeren en onrust weg te nemen. 4. Hepatitis A: 3 meldingen Twee kinderen bleken hepatitis A te hebben opgelopen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten. De GGD heeft de familieleden van deze kinderen laten onderzoeken: geen van hen bleek een acute hepatitis A-infectie te hebben. De derde persoon was niet in het buitenland geweest en moet de infectie in Nederland hebben opgelopen. Uitgebreid onderzoek heeft geen aanwijzingen opgeleverd voor een mogelijke bron. Onderzoek van de contacten van deze persoon heeft eveneens geen andere infecties opgeleverd. 5. Chronische hepatitis B: 147 meldingen In 2014 heeft de GGD47 meldingen van chronische hepatitis B ontvangen. Mensen met chronische hepatitis B hebben zelden klachten en als ze klachten hebben, zijn die meestal atypisch. Daarom is een interessante vraag hoe deze patiënten worden ontdekt. Voor onze 47 meldingen geldt dat: 13 afkomstig waren van huisartsen 8 van specialisten 7 uit de zwangerenscreening 3 van het vaccinatiebureau van de GGD 3 van penitentiaire inrichtingen 3 a.g.v. contactonderzoek door de GGD bij eerder gemelde hepatitis B- patiënten 2 van een SOA-poli 2 van artsen voor verstandelijk gehandicapten Van zes meldingen kon de melder niet achterhaald worden. Kortom: veel meldingen komen voort uit screeningsprogramma s, zoals de zwangerenscreening, het SOA-onderzoek en contactonderzoek. Maar ook worden veel patiënten ontdekt door curatief werkzame artsen die nader onderzoek doen bij vage klachten of bij bijvoorbeeld een eerder vastgestelde transaminasestijging. 6. Acute hepatitis B: 7 meldingen Deze zeven meldingen betroffen mannen en vrouwen, allen in de volwassen leeftijd. Slechts zelden is het in deze gevallen gelukt met zekerheid de bron van de infectie te achterhalen.

3 7. Hepatitis C In 2014 zijn 19 personen met hepatitis C gemeld. Geen van hen bleek een recente (d.w.z. minder dan een jaar geleden opgelopen) infectie te hebben. 8. Voedselgerelateerde infecties STEC (Shigatoxine producerende E. Coli): 10 meldingen Shigella: 5 meldingen Paratyfus: 1 melding Listeriose: 1 melding Elk jaar zijn deze voedselinfecties in wisselende aantallen te zien. De shigella-infecties bleken dit jaar allemaal in het buitenland te zijn opgelopen, net als de paratyfus en de listeriose. Opvallender zijn de tien meldingen van infectie met STEC. Van die tien infecties waren er negen opgelopen in Nederland. Een infectie met STEC is vooral gevaarlijk als de geïnfecteerde persoon in de gezondheidszorg of in de voedselbereiding werkt. Daarom is het zaak bij geïnfecteerden zorgvuldig bronopsporing en contactonderzoek te doen. Deze infecties met STEC zien we steeds vaker, enerzijds doordat ze vaker voorkomen en anderzijds doordat we ze steeds makkelijker in het laboratorium kunnen vaststellen met behulp van PCR. We verwachten dan ook een forse toename van deze infecties in de komende jaren. 9. Legionellose: 10 meldingen Van onze tien gemelde personen bleken er zes in het buitenland besmet te zijn geraakt. In de meeste gevallen waren de patiënten vatbaarder vanwege onderliggend lijden. Als een infectie in Nederland is opgelopen, is onze taak om met de patiënt te achterhalen welke risicolocaties hij/zij heeft bezocht zodat die locatie op legionella kan worden bemonsterd. Tevens worden er dan beheersmaatregelen voorgesteld en indien nodig worden andere bezoekers van die locatie geïnformeerd om bij ziekte tijdig een arts te consulteren. Een voorbeeld hiervan is te lezen bij de casuïstiek hieronder. 10. Leptospirose: 6 meldingen Van de zes gemelde personen met Leptospirose (ziekte van Weil), hebben vier hun infectie opgelopen in Nederland. Zij bleken allen te hebben gezwommen of gewerkt in (vieze) sloten. De verantwoordelijke instanties zijn geattendeerd op die locaties om eventueel bestrijdingsmaatregelen uit te voeren tegen ratten, die de ziekte overbrengen. 11. Invasieve groep A-streptokokken (IGAS): 6 meldingen In 2014 kregen we elf meldingen van ernstige infecties met een Groep A- streptokok. Na overleg met de arts-microbioloog en/of de behandelend arts bleek er in zes gevallen sprake te zijn van invasief verlopende infecties die onder de meldingsplicht vallen. - Drie van de gemelde personen hadden fasciites necroticans, hierbij vreet de bacterie zich door het weefsel in het lichaam. Twee personen zijn daardoor overleden. - Eén vrouw had kraamvrouwenkoorts.

4 - Twee personen ontwikkelden een toxic shock syndrome, waarbij toxinen afkomstig van de bacterie een ernstige bloedvergiftiging veroorzaken. Eén van hen is daaraan overleden. De meldingsplicht bij deze aandoeningen is bedoeld om de GGD in staat te stellen profylaxe te regelen voor de naaste familieleden van de patiënten. De naaste familieleden lopen namelijk een verhoogd risico om ook een dergelijke infectie te krijgen. Casuïstiek 1. Legionella in een sauna (Gemeente Koggenland) Een Legionella-infectie bij mensen is een meldingsplichtige ziekte. Een arts of laboratorium meldt een patiënt met legionella aan de GGD. De afdeling infectieziektebestrijding van de GGD neemt dan contact op met de patiënt om na te gaan waar de patiënt mogelijk de besmetting heeft opgelopen. Zo kregen wij een naam door van een sauna in de gemeente Koggenland als mogelijke bron van een patiënt met een legionella-infectie. Wij hebben de sauna met medewerking van de eigenaar direct laten bemonsteren. Er bleek legionella aanwezig te zijn in deze sauna. In samenwerking met de inspectie leefomgeving en transport zijn er direct maatregelen getroffen in de sauna om meer infecties te voorkomen. Tevens is de burgemeester op de hoogte gebracht. Mensen die in de voorafgaande periode in de sauna waren, wilden we bereiken om ze te waarschuwen om extra te letten op gezondheidsklachten die kunnen duiden op een legionella-infectie. Hierbij zijn verscheidene media ingezet om zo veel mogelijk saunabezoekers te waarschuwen, met de boodschap om tijdig een arts te bezoeken bij klachten, zodat eventuele behandeling kan plaatsvinden en gezondheidsschade beperkt kan blijven. 2. Longontsteking op een basisschool (gemeente Alkmaar) Aan het einde van het jaar werden wij gebeld door de directeur van een basisschool. Op de school zouden in de afgelopen weken diverse kinderen ziek thuis zijn gebleven met klachten van hoesten en hoge koorts. Bij enkele kinderen zou zelfs een longontsteking zijn vastgesteld. De directeur wilde van ons advies hebben. Eén van zijn vragen was of er een relatie tussen het binnenklimaat op school en de klachten van de kinderen zou kunnen zijn. Wij hebben het advies gegeven om de hygiënemaatregelen extra goed toe te passen (ventileren, handen wassen en hoesten in papieren zakdoekjes). Met een externe organisatie zijn afspraken gemaakt over de beoordeling van het binnenklimaat. De GGD had in overleg met de school een plan opgesteld om nieuwe zieke kinderen die zich zouden aandienen te onderzoeken. Dit bleek gelukkig niet nodig. De uitbraak doofde uit, er werden geen nieuwe zieke kinderen gemeld. 3. Enterovirus op een kinderdagverblijf (KDV) Op een KDV in Hoorn waren diverse kinderen ziek met klachten die pasten bij handvoet-mondziekte. De diagnose bleek bij één van de kinderen door een huisarts te zijn gesteld. Het KDV belde vervolgens de GGD met vragen wat te doen: er bleek enige onrust te zijn op het kinderdagverblijf, met name bij de ouders. Zij vroegen zich af of kinderen met klachten wel naar het KDV mochten komen.

5 In overleg met de GGD worden alle ouders geïnformeerd over de aandoening. Ouders krijgen het advies vroegtijdig een huisarts te bezoeken als ze zien dat hun kind klachten heeft. De huisarts kan dan onderzoek uitvoeren en kijken om welke aandoening het gaat. Iedereen, zowel medewerkers van het KDV als ouders, krijgt het advies bij vragen te bellen met de GGD Hollands Noorden. 4. Legionellabacteriën in kraanwater bij een voetbalvereniging In 2014 heeft de GGD vanuit de gemeente Heerhugowaard een melding van legionellabacteriën in water ontvangen bij een voetbalvereniging. Uit voorzorg had de voetbalvereniging alle activiteiten tijdelijk stopgezet. In samenspraak met de GGD is informatie verstrekt over de betekenis van legionella in water en is het publiek geïnformeerd dat er weer gevoetbald kon worden. De GGD heeft naar aanleiding van deze casus geen meldingen ontvangen van mensen die de veteranenziekte hebben opgelopen. 5. Psittacose (gemeente Enkhuizen) Een 80-jarige man overlijdt ten gevolge van een dubbele longontsteking door papegaaienziekte. Papegaaienziekte, ook wel Psittacosis genoemd, is een meldingsplichtige infectieziekte. Deze persoon is daarom aan de GGD gemeld. De overledene bleek een groot aantal duiven te houden, die overigens op het oog niet ziek waren. De GGD heeft de NVWA ingeschakeld en die heeft de duiven laten testen. Een aantal van de duiven bleek de bacterie Chlamydia psittaci, de verwekker van psittacose, onder de leden te hebben. De duiven zijn geruimd en andere duivenmelkers en contactenpersonen zijn geïnformeerd en gewaarschuwd om extra alert te zijn. Er is aangeboden een informatieavond te houden en de burgemeester is op de hoogte gebracht. Na het ruimen van de vogels was er geen risico meer. Voor de komende jaren is de boodschap aan vogelhandelaren, duivenmelkers en volièrehouders om zieke vogels te laten testen via de dierenarts en als zij psittacosis hebben, dit direct te melden aan de NVWA. Bij mensen die een longontsteking hebben en aangeven dat ze omgaan met vogels moet de behandelend arts denken aan psittacosis. Een patiënt met psittacose dient direct gemeld te worden aan de GGD.

6 Overzicht algemene infectieziekten 2008 t/m 2014 Regio GGD Hollands Noorden Groep A Groep B1 Groep B2 Nieuwe Influenza A (H1N1) Pokken Polio Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) Virale hemorragische koorts Difterie Humane infectie met aviair influenzavirus Pest Rabiës Buiktyfus Cholera Hepatitis A Hepatitis B Acuut Hepatitis B Chronisch Hepatitis C Acuut Invasieve groep A-streptokokkeninfectie Kinkhoest Mazelen Paratyfus A Paratyfus B Paratyfus C Rubella STEC/enterohemorragische E.coli-infectie Shigellose Voedselinfectie Groep C 0 Antrax Bof Botulisme Brucellose Gele Koorts Hantavirusinfectie Invasieve Haemophilus influenzae type b-infectie Invasieve pneumokokkenziekte (bij kinderen) Legionellose Leptospirose Listeriose MRSA-infectie (clusters buiten ziekenhuis) Malaria Meningokokkenziekte Psittacose Q-koorts Tetanus Trichinose West-Nilevirusinfectie Ziekte van Creutzfeldt-Jakob - Klassiek Ziekte van Creutzfeldt-Jakob - Variant Totaal meldingsplichtige ziekten