De volledige gebitsprothese in woord en beeld

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De volledige gebitsprothese in woord en beeld"

Transcriptie

1 De volledige gebitsprothese in woord en beeld

2 Dit boek is opgedragen ter nagedachtenis van prof.dr. D. Slop en drs. G.R. Overvest-Eerdmans. Beiden waren zeer betrokken bij de problematiek van de tandeloze patiënt en hebben hun klinische kennis ten dienste gesteld aan veel studenten tandheelkunde. Dit moge onder meer blijken uit hun waardevolle bijdragen aan dit boek, waarvoor de redactie zeer dankbaar is. Warner Kalk Rien van Waas Hans van Os Nittert Postema Voor Mareintje m.g.l.

3 DE VOLLEDIGE GEBITSPROTHESE IN WOORD EN BEELD Uitgangspunten voor diagnostiek en behandeling van de edentate patiënt Onder redactie van Prof. dr. W. Kalk Prof. dr. M.A.J. van Waas Dr. J.H. van Os Drs. N. Postema Bohn Stafleu Van Loghum Houten/Diegem 2001

4 2001 Prof. dr. W. Kalk, Prof. dr. M.A.J. van Waas, Dr. J.H. van Os, Drs. N. Postema en Bohn Stafleu Van Loghum Houten. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voorzover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912 j( het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 882, 1180 AW Amstelveen). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden. Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een zo betrouwbaar mogelijke uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen ze geen aansprakelijkheid aanvaarden voor onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen. ISBN NUGI 748 D/2001/3407/022 eerste druk, eerste oplage 1989 eerste druk, tweede oplage 1993 tweede volledig herziene druk, eerste oplage 2001 Ontwerp omslag: Ed te Boekhorst, Culemborg Bohn Stafleu Van Loghum Het Spoor AK Houten Kouterveld Diegem

5 5 Inhoud Woord vooraf 7 De auteurs 9 1 Anatomie en fysiologie van de edentate mond 11 Prof. dr. J.D. van Willigen 2 Reductie van het alveolaire kaakbot 37 Deel A Algemene risicofactoren met betrekking tot botverlies Dr. J.C. Netelenbos Deel B Specifieke oorzaken en morfologie van de voortschrijdende resorptie Prof. dr. W. Kalk, prof. dr. H.A. de Koomen 3 Afwijkingen van het mondslijmvlies 51 Prof. dr. I. van der Waal 4 Het belang van speeksel voor de functie van de gebitsprothese 55 Dr. A. Vissink 5 Onderzoek en diagnostiek bij de edentate patiënt 63 Deel A Anamnese, klachten, onderzoek en behandelplan 63 Prof. dr. W. Kalk Deel B Röntgenologisch aanvullend onderzoek 91 S.A. Gooda, B.D.S. M.Sc. 6 Chirurgische correcties van slijmvlies en processus alveolaris en de aanpassing van de gebitsprothese 99 Dr. J.I.J.F. Vermeeren, drs. N. Postema, prof. dr. D. Slop 7 De afdrukprocedure voor de volledige gebitsprothese 111 Deel A Uitgangspunten en praktische uitvoering van de afdrukprocedure 111 Dr. J.H. van Os, prof. dr. W. Kalk, dr. W.H.A. Steen Deel B Bepaling incisiefpunten als voorbereiding voor het vastleggen van de beetrelatie 131 Dr. J.H. van Os, prof. dr. W. Kalk 8 Registratie van de relatie tussen de edentate kaken 137 Prof. dr. W. Kalk, dr. J.H. van Os 9 Esthetiek, fonetiek en opstelling frontelementen 159 Drs. G.R. van Overvest-Eerdmans, prof. dr. W. Kalk Deel A Uitgangspunten voor esthetiek en opstelling van de frontelementen 159 Deel B Fonetiek Richtlijnen voor een functionele opstelling, controle in was, remounting en reoccludering 185 Prof. dr. W. Kalk, dr. J.H. van Os, drs. N. Postema

6 6 INHOUD 11 Plaatsing van de gebitsprothese en de nazorg op korte termijn 225 Prof. dr. M.A.J. van Waas, Prof. dr. W. Kalk, prof. dr. D. Slop 12 Nazorg op lange termijn 233 Dr. J.H. van Os, prof. dr. C. de Baat 13 Bijzondere prothetische aspecten 241 Deel A Persisterende klachten met de gebitsprothese 241 Prof. dr. M.A.J. van Waas Deel B Het eerste gesprek een cruciale aangelegenheid 246 Prof. dr. M.A.J. Eijkman Deel C De procedure voor de vervaardiging van een volledige gebitsprothese met kunstspeekselreservoir 253 Dr. A. Vissink Deel D Stomatitis en branderig mondslijmvlies: differentiaaldiagnostische en therapeutische aspecten 257 Drs. G.R. van Overvest-Eerdmans Deel E Extreme kokhalsreflex 273 Drs. G.R. van Overvest-Eerdmans, prof. dr. D. Slop Deel F De gebitsprothese bij blaasmusici 281 Drs. G. van der Zand, aangepast door dr. L.A.J. van Loon Deel G Parafuncties en de volledige gebitsprothese 286 Dr. M.H. Steenks Deel H De langdurig edentate oudere patiënt 292 Prof. dr. C. de Baat, dr. J.H. van Os Deel I Smaakbeleving met volledige gebitsprothesen 296 Prof. dr. K. Collijs Deel J Toepassing van een palatumbumper bij edentate patiënten met parese of paralyse van het palatum molle 301 Prof. dr. W. Kalk, prof. dr. C. de Baat 14 Behandeling van de sterk geresorbeerde onder- en bovenkaak met implantaten 305 Dr. G.M. Raghoebar, dr. A.P. Slagter, prof. dr. P.J.W. Stoelinga, dr. R.A.C.A. Voorsmit, prof. dr. M.A.J. van Waas 15 Prognostische factoren voor een duurzaam resultaat van implantaatgedragen overkappingsprothesen 323 Prof. dr. I. Naert, prof. dr. D. van Steenberghe 16 Klinisch protocol vervaardiging volledige gebitsprothese 329 Prof. dr. W. Kalk Register 339

7 7 Woord vooraf Het is inmiddels ruim tien jaar geleden dat het studieboek De volledige gebitsprothese verscheen. Dit boek voldeed aan een behoefte en werd door veel tandartsen, tandtechnici en studenten gekocht. Reeds in 1994 werd door de toenmalige redacteuren het plan opgevat om het boek te actualiseren. Dit werd nodig geacht omdat, mede door de diversiteit van auteurs, het behandelprotocol voor de edentate patiënt niet duidelijk genoeg naar voren kwam in de diverse hoofdstukken. Daarnaast waren er zoveel ontwikkelingen, onder andere op het terrein van de orale implantologie, dat revisie en actualisatie op dit onderdeel gewenst waren. Door het plotselinge overlijden van de mederedacteur prof. dr. D. Slop kwam van deze plannen echter weinig terecht. Het heeft vervolgens een aantal jaren geduurd voordat door de huidige redacteuren, die destijds allen waren verbonden aan de opleiding van de Katholieke Universiteit te Nijmegen, de draad weer werd opgepakt met het maken van een blauwdruk voor een nieuwe en herziene uitgave. Het voordeel van de nieuwe samenstelling van de redactie was dat alle redacteuren dicht bij huis zaten en reeds vele jaren samenwerkten in dezelfde vakgroep. Bij de behandeling van de edentate patiënt werd door de redacteuren ook al jarenlang gewerkt met hetzelfde behandelprotocol, dat is gebaseerd op het uitgangspunt van voorspelbaar werken. Dit protocol werd zowel aan studenten alsook in het postacademisch onderwijs aan tandartsen en tandtechnici met veel succes onderwezen. Daarnaast werd veel klinisch onderzoek verricht naar de effectiviteit van dit behandelprotocol bij de edentate patiënt, al dan niet in relatie met het toepassen van orale implantaten. De inhoud van het nieuwe studieboek vormt dan ook een weerslag van jarenlange ervaring in klinisch onderwijs en protocollair werken gebaseerd op onderzoeksresultaten. Centraal in het boek staat steeds de vraag waarom?. Daarnaast wordt veel aandacht besteed aan de vraag hoe?. Dit laatste gebeurt onder andere door middel van een groot aantal afbeeldingen en tabellen. Ook in de herziene uitgave wordt ingegaan op de anatomie en de (patho)fysiologie bij de edentate patiënt (hoofdstukken 1 t/m 4). Het klinisch onderzoek en de diagnostische procedures die moeten leiden tot een voorspelbaar resultaat van behandeling worden beschreven in hoofdstuk 5A. In het daarop volgende onderdeel (hoofdstuk 5B) worden de huidige röntgenologische mogelijkheden voor aanvullend onderzoek bij de edentate patiënt uiteengezet. In hoofdstuk 6 wordt ingegaan op het belang van een voorbereidende behandeling en worden de indicaties voor en de uitvoering van de preprothetische chirurgie nader toegelicht. Uitgangspunten voor de behandeling van de edentate patiënt gebaseerd op een duidelijk klinisch protocol worden zowel in woord als in beeld weergegeven in de hoofdstukken 7 t/m 10. Nieuw is daarbij de aandacht voor het gebruik van stug alginaat, het belijnen van de voorlopige modellen en het afvormen van de individuele afdruklepel in plaats van het vroegere opbouwen met stent. Veranderende inzichten in de wijze waarop de randen van de prothese vorm dienen te krijgen, liggen hieraan ten grondslag. In de hoofdstukken 11 en 12 wordt aandacht besteed aan de nazorg op korte en lange termijn. In hoofdstuk 13 wordt informatie gegeven over allerlei bijzondere aspecten in relatie met de edentate patiënt. Het betreft onderwerpen die veelal niet in studieboeken aan de orde komen. Ten slotte wordt in hoofdstuk 14 uitgebreid aandacht besteed aan de huidige behandelingsmogelijkheden met behulp van implantaten en wordt in hoofdstuk 15 de prognose van dergelijke behandelingen aangegeven. Last but not least wordt in het laatste hoofdstuk 16 de volledige klinische behandeling in beeld gebracht aan de hand van het eerder beschreven protocol. De redactie hoopt dat deze vernieuwde en herziene uitgave zowel voor de tandarts(prothetist), de kaakchirurg, de tandtechnicus, de tandprotheticus alsook voor de tandheelkundige student een waardevolle bijdrage zal kunnen leveren aan een succesvolle behandeling van de edentate patiënt. Uiteraard wil zij tevens haar dank uitspreken aan een ieder die heeft bijgedragen aan het totstandkomen van dit standaardboek over de volledige gebitsprothese. Suggesties, aanbevelingen en kritische kanttekeningen worden op prijs gesteld. Ut prosit edentulis! Namens de redactie, Prof. dr. W. Kalk

8 9 De auteurs Kalk, prof. dr. W. Hoogleraar Orale Functieleer Voorzitter Disciplinegroep / Mondhygiëne Rijksuniversiteit Groningen Baat, prof. dr. C. de Afdeling Mondziekten, Kaakchirurgie en Bijzondere Academisch Ziekenhuis Rotterdam Collijs, prof. dr. dent. K. Eenheid Prothetische Uitneembare Prothetiek Vrije Universiteit Brussel Eijkman, prof. dr. M.A.J. Hoofd Afdeling Sociale en Voorlichtingskunde Academisch Centrum Amsterdam Gooda, S.A., B.D.S. M.Sc. Docent Radiologie Disciplinegroep /Mondhygiëne Rijksuniversiteit Groningen Koomen, prof. dr. H.A. de Emeritus Hoogleraar Prothetische Academisch Centrum /Vrije Universiteit Amsterdam Loon, dr. L.A.J. van Tandarts gnatholoog Afdeling Orale Functieleer Academisch Centrum Amsterdam Naert, prof. dr. dent. Hoofd afdeling Prothetische School voor, Mondziekten en Kaakchirurgie Katholieke Universiteit Leuven Netelenbos, dr. J.C. Internist Afdeling Endocrinologie Academisch Ziekenhuis Vrije Universiteit Amsterdam Os, dr. J.H. van Coördinator Onderwijs Volledige Prothese Sector Orale Functieleer Katholieke Universiteit Nijmegen Overvest-Eerdmans, drs. G.R. van Voormalig medewerker afdeling Bijzondere Rijnstate Ziekenhuis Arnhem Postema, drs. N. Chef de clinique Centrum voor Bijzondere Katholieke Universiteit Nijmegen Raghoebar, dr. G.M. Kliniek voor Mondziekten, Kaakchirurgie en Bijzondere Academisch Ziekenhuis Groningen Slagter, dr. A.P. Hoofd Centrum voor Bijzondere Katholieke Universiteit Nijmegen Slop, prof. dr. D. Voormalig hoofd Eenheid Prothetische Vrije Universiteit Brussel Steen, dr. W.H.A. Voormalig chef de clinique Bijzondere Vakgroep Mondziekten, Kaakchirurgie en Bijzondere Faculteit Geneeskunde Rijksuniversiteit Utrecht Steenberghe, prof. dr. D. van Hoofd Afdeling Parodontologie Faculteit Geneeskunde Katholieke Universiteit Leuven Steenks, dr. M.H. Vakgroep Mondziekten, Kaakchirurgie en Bijzondere Afdeling Gnathologie Universitair Medisch Centrum Utrecht

9 10 DE AUTEURS Stoelinga, prof. dr. P.J.W. Hoofd Afdeling Mond- en Kaakchirurgie Sint Radboudziekenhuis/Katholieke Universiteit Nijmegen Affiliate Professor University of Washington, Seattle, USA Vermeeren, dr. J.I.J.F. Kaakchirurg Afdeling Mondziekten en Kaakchirurgie Ignatius Ziekenhuis Breda Vissink, dr. A Afdeling Mondziekten, Kaakchirurgie en Bijzondere Academisch Ziekenhuis Groningen Voorsmit, dr. R.A.C.A Afdeling Mond- en Kaakchirurgie Academisch Ziekenhuis Nijmegen Waal, prof. dr. I. van der Hoofd Afdeling Mondziekten en Kaakchirurgie/Pathologie ACTA/VU Ziekenhuis Amsterdam Waas, prof. dr. M.A.J. van Afdeling Orale Functieleer Academisch Centrum /Vrije Universiteit Amsterdam Willigen, prof. dr. J.D. van Emeritus Hoogleraar Orale Fysiologie Faculteit der Medische Wetenschappen Rijksuniversiteit Groningen Zand, drs. G. van der Tandarts te Tilburg

Implantaten en prothetische constructies

Implantaten en prothetische constructies Implantaten en prothetische constructies Implantaten en prothetische constructies Een inleiding voor mondhygiënisten Prof. dr. C. De Baat Prof. dr. G.M. Raghoebar W.F.M. Pelkmans-Tijs Bohn Stafleu van

Nadere informatie

Atlas van de parodontale diagnostiek

Atlas van de parodontale diagnostiek Atlas van de parodontale diagnostiek Atlas van de parodontale diagnostiek Dr. Johan van Dijk Dr.FredSpijkervetendr.JanTromp Houten 2011 Ó 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle

Nadere informatie

Psychosociale problemen

Psychosociale problemen Psychosociale problemen Reeks Kinderen en Adolescenten. Problemen en risicosituaties Psychosociale problemen is het tweede deel van de tiendelige reeks Kinderen en Adolescenten - Problemen en risicosituaties.

Nadere informatie

Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes. Evidence-based handelen bij lage rugpijn

Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes. Evidence-based handelen bij lage rugpijn Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes Evidence-based handelen bij lage rugpijn Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes Evidence-based handelen bij lage rugpijn Epidemiologie, preventie, diagnostiek,

Nadere informatie

Tandheelkundige zorg voor kinderen met een handicap

Tandheelkundige zorg voor kinderen met een handicap Tandheelkundige zorg voor kinderen met een handicap I De illustraties (omslag en binnenwerk) zijn gemaakt door leden van het Kunstproject Stichting Hendrik van Boeijen te Assen onder leiding van Jaap van

Nadere informatie

Marike van der Schaaf Juultje Sommers. Evidence statement voor fysiotherapie op de intensive care

Marike van der Schaaf Juultje Sommers. Evidence statement voor fysiotherapie op de intensive care Marike van der Schaaf Juultje Sommers Evidence statement voor fysiotherapie op de intensive care Marike van der Schaaf Juultje Sommers Evidence statement voor fysiotherapie op de intensive care ISBN 978-90-368-0903-0

Nadere informatie

Niet meer depressief

Niet meer depressief Niet meer depressief Dit boek, Niet meer depressief; Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks Protocollen voor de

Nadere informatie

Het Astma Formularium

Het Astma Formularium Het Astma Formularium Het Astma Formularium een praktische leidraad dr. J.C.C.M. in t Veen dr. N.H. Chavannes Houten 2011 Ó 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Neem de regie over je depressie

Neem de regie over je depressie Neem de regie over je depressie Dit boek, Neem de regie over je depressie. Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks

Nadere informatie

Behandelingsstrategieën bij somatoforme stoornissen

Behandelingsstrategieën bij somatoforme stoornissen Behandelingsstrategieën bij somatoforme stoornissen Behandelingsstrategieën bij somatoforme stoorrussen Onder redactie van Prof.dr. Ph. Spinhoven Dr. T.K. Bouman Prof. dr. C.A.L. Hoogduin CU RE & CARE

Nadere informatie

Van je nachtmerries af

Van je nachtmerries af Van je nachtmerries af 2 van je nachtmerries af Dit boek, Van je nachtmerries af, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks Protocollen voor

Nadere informatie

Omgaan met lichamelijke klachten

Omgaan met lichamelijke klachten Omgaan met lichamelijke klachten Dit Werkboek omgaan met lichamelijke klachten is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks Protocollen voor de

Nadere informatie

De motorische ontwikkeling van de zuigeling

De motorische ontwikkeling van de zuigeling De motorische ontwikkeling van de zuigeling Variëren, selecteren, leren adapteren Mijna Hadders-Algra Tineke Dirks Bohn Stafleu Van Loghum De motorische ontwikkeling van de zuigeling Aan Aaltje, Douwe,

Nadere informatie

Denken + Doen = Durven

Denken + Doen = Durven 1 Denken + Doen = Durven Werkboek voor jezelf Dit werkboek is van: Houten Bohn Stafleu van Loghum, 2008 2 Denken + Doen = Durven Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit Denken + Doen = Durven, Werkboek voor

Nadere informatie

De meest gestelde vragen over: cholesterol

De meest gestelde vragen over: cholesterol De meest gestelde vragen over: cholesterol De meest gestelde vragen over: cholesterol Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Hypertensie en 24-uursbloeddrukmeting

Hypertensie en 24-uursbloeddrukmeting Hypertensie en 24-uursbloeddrukmeting Hypertensie en 24-uursbloeddrukmeting Een toegevoegde waarde voor de praktijk F.T.J. BOEREBOOM, INTERNIST-NEFROLOOG D. TAVENIER, HUISARTS Houten 2010 2010 Bohn Stafleu

Nadere informatie

De partiële gebitsprothese

De partiële gebitsprothese De partiële gebitsprothese De partiële gebitsprothese Onder redactie van: Prof. dr. N.H.J. Creugers Dr. D.J. Witter Prof. dr. C. de Baat Dr. H.M.A.M. Keltjens Houten 2012 Ó 2012 Bohn Stafleu van Loghum,

Nadere informatie

ESAT- Screening van ASS op jonge leeftijd

ESAT- Screening van ASS op jonge leeftijd ESAT- Screening van ASS op jonge leeftijd ESAT- Screening van ASS op jonge leeftijd Praktische handleiding voor signalering, screening en diagnostiek prof. dr. J. Buitelaar drs. E. van Daalen dr. C. Dietz

Nadere informatie

Psychosociale hulpverlening voor naasten van traumapatiënten

Psychosociale hulpverlening voor naasten van traumapatiënten Psychosociale hulpverlening voor naasten van traumapatiënten Psychosociale hulpverlening voor naasten van traumapatiënten Doorbreken van de cirkel van verdriet Psychosocial assistance for relatives of

Nadere informatie

Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct

Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct W.A. Dijk B.M.A. Munstra M. Munstra F. Zijlstra Houten 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel

Nadere informatie

Leerboek Atherotrombose

Leerboek Atherotrombose Leerboek Atherotrombose Leerboek Atherotrombose Prof. dr. J.W. Jukema Prof. dr. F.W.A. Verheugt Tweede, geheel herziene druk Eerste druk, 2004 Tweede, geheel herziene druk, 2008 Bohn Stafleu van Loghum,

Nadere informatie

Een nieuwe heup of knie

Een nieuwe heup of knie Een nieuwe heup of knie Een nieuwe heup of knie Hoe wordt u weer lichamelijk en sportief actief? Martin Stevens Inge van den Akker-Scheek Jan Hamelink Inge Reininga Karen den Uyl-Verlinden Robert Wagenmakers

Nadere informatie

Denken + Doen = Durven

Denken + Doen = Durven 1 Denken + Doen = Durven Werkboek voor ouders Houten Bohn Stafleu van Loghum, 2008 2 Denken + Doen = Durven Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit Denken + Doen = Durven, Werkboek voor ouders, is onderdeel

Nadere informatie

Het Reumatologie & Orthopedie Formularium

Het Reumatologie & Orthopedie Formularium Het Reumatologie & Orthopedie Formularium Het Reumatologie & Orthopedie Formularium Een praktische leidraad Onder redactie van: Prof. dr. W.F. Lems Prof. dr. B.J. van Royen Met medewerking van: Dr. J.P.W.

Nadere informatie

Persoonsgerichte zorg

Persoonsgerichte zorg Persoonsgerichte zorg C.J.M. van der Cingel J.S. Jukema Persoonsgerichte zorg Praktijken van goede zorg voor ouderen Houten 2014 ISBN 978-90-368-0448-6 DOI 10.1007/978-90-368-0449-3 ISBN 978-90-368-0449-3

Nadere informatie

Groenengrijs. Jong en oud met elkaar in gesprek. Karen van Kordelaar. Astrid Vlak. Yolande Kuin. Gerben Westerhof

Groenengrijs. Jong en oud met elkaar in gesprek. Karen van Kordelaar. Astrid Vlak. Yolande Kuin. Gerben Westerhof Groenengrijs Groenengrijs Jong en oud met elkaar in gesprek Karen van Kordelaar Astrid Vlak Yolande Kuin Gerben Westerhof Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van

Nadere informatie

Sociale psychologie en praktijkproblemen

Sociale psychologie en praktijkproblemen Sociale psychologie en praktijkproblemen Sociale psychologie en praktijkproblemen van probleem naar oplossing prof. dr. A.P. Buunk dr. P. Veen tweede, herziene druk Bohn Stafleu Van Loghum Houten/Diegem

Nadere informatie

Imaginatie- en rescriptingtherapie voor nachtmerries

Imaginatie- en rescriptingtherapie voor nachtmerries Imaginatie- en rescriptingtherapie voor nachtmerries Dit boek, Imaginatie- en rescriptingtherapie voor nachtmerries, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Bij deze titel is tevens een werkboek

Nadere informatie

dr. J.N. Keeman dr. B.C. Vrouenraets Kleine chirurgische ingrepen

dr. J.N. Keeman dr. B.C. Vrouenraets Kleine chirurgische ingrepen dr. J.N. Keeman dr. B.C. Vrouenraets Kleine chirurgische ingrepen dr. J.N. Keeman dr. B.C. Vrouenraets Kleine chirurgische ingrepen Houten, 2016 Eerste druk, 1980 Zevende druk, eerste oplage, Uitgeverij

Nadere informatie

Dr. P.R.M. van Dijkman Mw. dr. M.E.L. Bartelink Drs. M. Rubens. Het cardiovasculair formularium

Dr. P.R.M. van Dijkman Mw. dr. M.E.L. Bartelink Drs. M. Rubens. Het cardiovasculair formularium Dr. P.R.M. van Dijkman Mw. dr. M.E.L. Bartelink Drs. M. Rubens Het cardiovasculair formularium Onder redactie van: Dr. P.R.M. van Dijkman Mw. dr. M.E.L. Bartelink Drs. M. Rubens Het cardiovasculair formularium

Nadere informatie

Zakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen

Zakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen Zakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen Zakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen Onder redactie van: G.A.E.G. van Asseldonk BSc J.J. van Duinen MSc M. Former-Boon R. van

Nadere informatie

Informatorium voor Voeding en Diëtetiek

Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Onder redactie van: Majorie Former Gerdie van Asseldonk Jacqueline Drenth Jolanda van Duinen Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Supplement Voedings- en Dieetleer

Nadere informatie

Minder angstig in sociale situaties

Minder angstig in sociale situaties Minder angstig in sociale situaties Dit boek, Minder angstig in sociale situaties, Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in

Nadere informatie

Informatorium voor Voeding en Diëtetiek

Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Majorie Former Gerdie van Asseldonk Jacqueline Drenth Jolanda van Duinen (Redactie) Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Dieetleer en Voedingsleer Supplement

Nadere informatie

Eerste hulp bij faalangst

Eerste hulp bij faalangst Eerste hulp bij faalangst Eerste hulp bij faalangst Faalangsttraining voor jongeren van 10 tot 18 jaar drs. Petra Lahr drs. Daphne Rijkée Houten 2017 2017 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer

Nadere informatie

Verwijtbaar (?) tandheelkundig handelen. Bundel van uitspraken en commentaren, gepubliceerd in het Nederlands Tandartsenblad in 2003 en 2004

Verwijtbaar (?) tandheelkundig handelen. Bundel van uitspraken en commentaren, gepubliceerd in het Nederlands Tandartsenblad in 2003 en 2004 Verwijtbaar (?) tandheelkundig handelen Bundel van uitspraken en commentaren, gepubliceerd in het Nederlands Tandartsenblad in 2003 en 2004 Verwijtbaar (?) tandheelkundig handelen Bundel van uitspraken

Nadere informatie

36 zieke kinderen. Een werkboek met patiëntenproblemen voor co-assistenten en basisartsen

36 zieke kinderen. Een werkboek met patiëntenproblemen voor co-assistenten en basisartsen 36 zieke kinderen 36 zieke kinderen Een werkboek met patiëntenproblemen voor co-assistenten en basisartsen Guus de Jonge, emeritus hoogleraar kindergeneeskunde Arwen Sprij, kinderarts Derde, geheel herziene

Nadere informatie

Het Urologie Formularium

Het Urologie Formularium Het Urologie Formularium Het Urologie Formularium Een praktische leidraad Onder redactie van: Dr. A.S. Glas Dr. J.P.M. Sedelaar P. van de Woestijne Met medewerking van: Dr. F.C.H. d Ancona, Dr. M. Barendrecht,

Nadere informatie

Wie heeft de regie? Kwaliteit van bestaan in de praktijk. John Sijnke

Wie heeft de regie? Kwaliteit van bestaan in de praktijk. John Sijnke Wie heeft de regie? Wie heeft de regie? Kwaliteit van bestaan in de praktijk John Sijnke Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij 2009 Alle rechten

Nadere informatie

Leven met een winterdepressie

Leven met een winterdepressie Leven met een winterdepressie Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag

Nadere informatie

In gesprek met de palliatieve patiënt

In gesprek met de palliatieve patiënt In gesprek met de palliatieve patiënt In gesprek met de palliatieve patiënt Anne-Mei The Cilia Linssen Bohn Stafleu van Loghum Houten ª 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle

Nadere informatie

Voorkoming van medische accidenten

Voorkoming van medische accidenten Voorkoming van medische accidenten Het Europese Medisch Risico Registrerend Historie-systeem Prof. dr. L. Abraham-Inpijn DERDE, ONGEWIJZIGDE DRUK BOHN STAFLEU VAN LOGHUM, HOUTEN Eerste druk, Elsevier/Bunge,

Nadere informatie

Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct. Onder redactie van W.A. Dijk B.M.A. Munstra M. Munstra F. Zijlstra

Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct. Onder redactie van W.A. Dijk B.M.A. Munstra M. Munstra F. Zijlstra Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct Onder redactie van W.A. Dijk B.M.A. Munstra M. Munstra F. Zijlstra Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct Het ecg en het angiogram bij een

Nadere informatie

Handleiding Gezinsvragenlijst (GVL)

Handleiding Gezinsvragenlijst (GVL) Handleiding Gezinsvragenlijst (GVL) Handleiding Gezinsvragenlijst (GVL) Prof. dr. J.D. van der Ploeg Prof. dr. E.M. Scholte Bohn Stafleu van Loghum Houten, 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel

Nadere informatie

Kerncompetenties fysiotherapeuten in ontwikkeling

Kerncompetenties fysiotherapeuten in ontwikkeling Kerncompetenties fysiotherapeuten in ontwikkeling Kerncompetenties fysiotherapeuten in ontwikkeling Pieternel Dijkstra en Remco Coppoolse Houten 2011 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer

Nadere informatie

Cognitieve therapie bij sociale angst

Cognitieve therapie bij sociale angst Cognitieve therapie bij sociale angst Dit boek, Cognitieve therapie bij sociale angst, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Bij deze titel is tevens het werkboek voor cliënten te bestellen:

Nadere informatie

Stoppen met roken Cursus

Stoppen met roken Cursus Stoppen met roken Stoppen met roken Cursus F.A. Willemsen Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave

Nadere informatie

dermatovenereologie voor de eerste lijn

dermatovenereologie voor de eerste lijn dermatovenereologie voor de eerste lijn Dermatovenereologie voor de eerste lijn J.H. Sillevis Smitt J.J.E. van Everdingen Th.M. Starink M. de Haan. Boer zevende, geheel herziene druk Bohn Stafleu Van Loghum

Nadere informatie

Orthopedische casuïstiek

Orthopedische casuïstiek Orthopedische casuïstiek Orthopedische casuïstiek Onderzoek en behandeling van anterieure kniepijn Redactie: Dos Winkel Met bijdragen van: Patty Joldersma Marc Martens Pat Wyffels Houten 2010 Ó 2010 Bohn

Nadere informatie

Angststoornissen en hypochondrie

Angststoornissen en hypochondrie Angststoornissen en hypochondrie Angststoornissen en hypochondrie Diagnostiek en behandeling P.M.G. Emmelkamp T.K. Bouman S. Visser Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel

Nadere informatie

Gedragsproblemen bij kinderen

Gedragsproblemen bij kinderen Gedragsproblemen bij kinderen Reeks Praktische Kindergeneeskunde Redactie: V.R. Drexhage, kinderarts L.W.E. van Heurn, kinderchirurg C.M.F. Kneepkens, kinderarts R. Pieterse, kinderarts E. van Rijswijk,

Nadere informatie

Een patiënt met stress en burnout

Een patiënt met stress en burnout Een patiënt met stress en burnout Een patiënt met stress en burnout in de huisartspraktijk Bart Verkuil Arnold van Emmerik Roelf Holtrop Houten 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer

Nadere informatie

Mensen met een (zeer) ernstige verstandelijke handicap

Mensen met een (zeer) ernstige verstandelijke handicap Mensen met een (zeer) ernstige verstandelijke handicap Werken in sph Redactie: Dick de Bie Marijke van Bommel Mathieu Heemelaar Raymond Kloppenburg Mensen met een (zeer) ernstige verstandelijke handicap

Nadere informatie

8FSLDBIJFS /[EPMJMGEXMIRMZIEY

8FSLDBIJFS /[EPMJMGEXMIRMZIEY Medicijnen Werkcahier Kwalificatieniveau Geerard Siereveld Cees van Stipdonk Johan van t Wout Skillslab-serie voor verpleegkundige en verzorgende beroepsvaardigheden Houten 2008 2008 Bohn Stafleu van

Nadere informatie

Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders

Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders MIJN BSL Aan ieder exemplaar van Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders Werkboek voor deelnemers is een unieke

Nadere informatie

Zorg om mensen met dementie

Zorg om mensen met dementie Zorg om mensen met dementie Voor Ries en Myrthe Zorg om mensen met dementie Een handleiding voor verzorgenden Bère Miesen Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer

Nadere informatie

[UNAWARENESS VOOR ] HYPOGLYKEMIE

[UNAWARENESS VOOR ] HYPOGLYKEMIE [UNAWARENESS VOOR ] HYPOGLYKEMIE Dr.Th.F. Veneman [ UNAWARENESS VOOR] HYPOGLYKEMIE Bohn Stafleu van Loghum Houten 2012 2012 Bohn Stafleu van Loghum, Houten, onderdeel van Springer Media Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Orale implantaten in de algemene praktijk

Orale implantaten in de algemene praktijk Orale implantaten in de algemene praktijk Orale implantaten in de algemene praktijk onder redactie van Prof. em. dr. D. van Steenberghe Prof. dr. I.E. Naert Prof. dr. G.M. Raghoebar Dr.A.P.Slagter Bohn

Nadere informatie

Patiënt en recht in de apotheek

Patiënt en recht in de apotheek Patiënt en recht in de apotheek Patiënt en recht in de apotheek mr Jurriane A. Rendering Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten

Nadere informatie

ONDERSTEUNEND COMMUNICEREN BIJ DEMENTIE

ONDERSTEUNEND COMMUNICEREN BIJ DEMENTIE ONDERSTEUNEND COMMUNICEREN BIJ DEMENTIE ISBN 978-90-368-1699-1 ISBN 978-90-368-1700-4 (ebook) 2017 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media BV Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave

Nadere informatie

Onderzoek en behandeling van de hand het polsgewricht

Onderzoek en behandeling van de hand het polsgewricht Onderzoek en behandeling van de hand het polsgewricht Orthopedische casuïstiek Onderzoek en behandeling van de hand het polsgewricht Redactie: Koos van Nugteren Dos Winkel Met bijdragen van: Frederik Verstreken

Nadere informatie

Supervisie in onderwijs en ontwikkeling

Supervisie in onderwijs en ontwikkeling Supervisie in onderwijs en ontwikkeling Supervisie in onderwijs en ontwikkeling Delen en helen Onder redactie van: Sijtze de Roos Auteurs: Heleen Bakker Hans Borst Corine Havelaar-Bakker Sijtze de Roos

Nadere informatie

Doen en blijven doen

Doen en blijven doen Doen en blijven doen Doen en blijven doen Voorlichting en compliancebevordering door paramedici Marieke van der Burgt en Frank Verhulst Vierde, herziene druk Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009

Nadere informatie

Wat elke professional over verslavingspreventie moet weten

Wat elke professional over verslavingspreventie moet weten Wat elke professional over verslavingspreventie moet weten Rob Bovens Leontien Hommels Lex Lemmers Wat elke professional over verslavingspreventie moet weten Houten 2013 ISBN 978-90-313-9990-1 Bohn Stafleu

Nadere informatie

Denkbeelden over kleinschalig wonen voor mensen met dementie

Denkbeelden over kleinschalig wonen voor mensen met dementie Denkbeelden over kleinschalig wonen voor mensen met dementie Denkbeelden over kleinschalig wonen voor mensen met dementie Hugo van Waarde (red.) Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu

Nadere informatie

Handleiding bij Beter beginnen

Handleiding bij Beter beginnen Handleiding bij Beter beginnen Handleiding bij Beter beginnen Trudy Mooren en Maartje Schoorl Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle

Nadere informatie

Casusboek palliatieve zorg

Casusboek palliatieve zorg Casusboek palliatieve zorg Casusboek palliatieve zorg ONDER REDACTIE VAN M.H.J. VAN DEN BEUKEN-VAN EVERDINGEN M.L.E. JANSSEN-JONGEN Houten 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media

Nadere informatie

Voeding bij diabetes mellitus. Dieetbegeleiding van Turkse, Marokkaanse en Hindostaanse bevolkingsgroepen

Voeding bij diabetes mellitus. Dieetbegeleiding van Turkse, Marokkaanse en Hindostaanse bevolkingsgroepen Voeding bij diabetes mellitus Dieetbegeleiding van Turkse, Marokkaanse en Hindostaanse bevolkingsgroepen Voeding bij diabetes mellitus Dieetbegeleiding van Turkse, Marokkaanse en Hindostaanse bevolkingsgroepen

Nadere informatie

Leidraad Diabetes mellitus type 2 glucoseregulatie

Leidraad Diabetes mellitus type 2 glucoseregulatie Leidraad Diabetes mellitus type 2 glucoseregulatie Leidraad Diabetes mellitus type 2 glucoseregulatie Onder redactie van: Dr. A.G. Lieverse internist-vasculair geneeskundige Maxima Medisch Centrum, Eindhoven

Nadere informatie

Werkboek klinische schematherapie

Werkboek klinische schematherapie Werkboek klinische schematherapie Werkboek klinische schematherapie Redactie: Eelco Muste Anoek Weertman Anne-Marie Claassen Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel

Nadere informatie

Informatorium voor Voeding en Diëtetiek

Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Majorie Former Gerdie van Asseldonk Jacqueline Drenth Jolanda van Duinen (Redactie) Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Dieetleer en Voedingsleer Supplement

Nadere informatie

Handboek schematherapie

Handboek schematherapie Handboek schematherapie Handboek schematherapie Theorie, praktijk en onderzoek Onder redactie van Michiel van Vreeswijk Jenny Broersen Marjon Nadort Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu

Nadere informatie

Het Neurologie Formularium

Het Neurologie Formularium Het Neurologie Formularium Het Neurologie Formularium een praktische leidraad Onder redactie van Prof. Dr. P.J.E. Bindels Prof. Dr. M. Vermeulen Met medewerking van Dr. N. van Alfen, Dr. D. van de Beek,

Nadere informatie

Interpersoonlijke psychotherapie in een ambulante groep

Interpersoonlijke psychotherapie in een ambulante groep Interpersoonlijke psychotherapie in een ambulante groep Interpersoonlijke psychotherapie in een ambulante groep Een behandelprotocol voor depressie Dina Snippe Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Bohn

Nadere informatie

groep Computerprogramma woordenschat

groep Computerprogramma woordenschat Taal actief G e b r u i k e r si n st r u c t i e C o m pu te rpro gra m m a w o o rde n s c ha t 214088_OM.indd 1 gro ep 6 22-06-2009 12:22:50 telefoon: 073-628 87 22 e-mail: helpdesk.bao@malmberg.nl

Nadere informatie

Voeding, uitscheiding en diagnostiek

Voeding, uitscheiding en diagnostiek Voeding, uitscheiding en diagnostiek Werkcahier Kwalificatieniveau Geerard Siereveld Cees van Stipdonk Johan van t Wout Skillslab-serie voor verpleegkundige en verzorgende beroepsvaardigheden Houten 2008

Nadere informatie

Help me even herinneren

Help me even herinneren Help me even herinneren Deze uitgave is tot stand gekomen met medewerking van Stichting Alzheimer Nederland en met financiële steun van de Stichting Centraal Fonds RVVZ en het Roomsch Catholyck Oude Armen

Nadere informatie

Nicolien van Halem Inge Müller. Handboek studievaardigheden voor het hbo

Nicolien van Halem Inge Müller. Handboek studievaardigheden voor het hbo Nicolien van Halem Inge Müller Handboek studievaardigheden voor het hbo Toegang tot de website Op deze website vindt u het ondersteunend materiaal behorende bij Handboek studievaardigheden voor het hbo.

Nadere informatie

Waar hij of hem staat, kan ook zij of haar worden gelezen. ISBN NUR 870

Waar hij of hem staat, kan ook zij of haar worden gelezen. ISBN NUR 870 2008 Bohn Stafleu van Loghum, Houten Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of

Nadere informatie

Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen

Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen Redactie: Arno van Dam en Niels Mulder Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum,

Nadere informatie

Stotteren. Handboek Stem, Spraak en Taalpathologie 17

Stotteren. Handboek Stem, Spraak en Taalpathologie 17 Stotteren Stotteren Handboek Stem, Spraak en Taalpathologie 17 Houten 2014 Ó 2014 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,

Nadere informatie

Leven met chronische hoofdpijn

Leven met chronische hoofdpijn Leven met chronische hoofdpijn Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag

Nadere informatie

Leven met een fobie. Jac Hoevenaars

Leven met een fobie. Jac Hoevenaars Leven met een fobie Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag hoe men met

Nadere informatie

Leven met een dwangmatige persoonlijkheidsstoornis

Leven met een dwangmatige persoonlijkheidsstoornis Leven met een dwangmatige persoonlijkheidsstoornis Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook

Nadere informatie

Perceptie van spraak

Perceptie van spraak Perceptie van spraak Perceptie van spraak Handboek Stem, Spraak en Taalpathologie 8 Houten 2014 Ó 2014 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave

Nadere informatie

De meest gestelde vragen over: reumatologie

De meest gestelde vragen over: reumatologie De meest gestelde vragen over: reumatologie De meest gestelde vragen over: reumatologie Bohn Stafleu van Loghum Houten, 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten

Nadere informatie

Leven met een dwangstoornis

Leven met een dwangstoornis Leven met een dwangstoornis Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag hoe

Nadere informatie

In gesprek met de palliatieve patiënt

In gesprek met de palliatieve patiënt In gesprek met de palliatieve patiënt In gesprek met de palliatieve patiënt Anne-Mei The Cilia Linssen Bohn Stafleu van Loghum Houten ª 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle

Nadere informatie

Groepsprocessen. Overleggen en uitvoeren in teams. Gert Alblas

Groepsprocessen. Overleggen en uitvoeren in teams. Gert Alblas Groepsprocessen Groepsprocessen Overleggen en uitvoeren in teams Gert Alblas Bohn Stafleu Van Loghum Houten/Diegem 1997 1997 Bohn Stafleu Van Loghum, Houten Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave

Nadere informatie

Basiskennis schei- en natuurkunde

Basiskennis schei- en natuurkunde Basiskennis schei- en natuurkunde Basiskennis schei- en natuurkunde M. Zwamborn Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Samen terug naar vroeger Activiteiten met ouderen

Samen terug naar vroeger Activiteiten met ouderen Samen terug naar vroeger In deze serie zijn verschenen: Met de seizoenen mee isbn 978 90 313 8337 5 Feesten en feestdagen vieren isbn 978 90 313 8367 2 Samen terug naar vroeger isbn 978 90 313 8868 4 Spel

Nadere informatie

Doorbreek je depressie

Doorbreek je depressie Doorbreek je depressie Doorbreek je depressie Werkboek voor de cliënt Drs. P.J. Molenaar Drs. F.J. Don Prof. dr. J. van den Bout Drs. F. Sterk Prof. dr. J. Dekker Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó

Nadere informatie

De meest gestelde vragen over: diabetes mellitus

De meest gestelde vragen over: diabetes mellitus De meest gestelde vragen over: diabetes mellitus De meest gestelde vragen over: diabetes mellitus Bohn Stafleu van Loghum Houten 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, Houten Alle rechten voorbehouden. Niets

Nadere informatie

Informatorium voor voeding en diëtetiek

Informatorium voor voeding en diëtetiek Informatorium voor voeding en diëtetiek Majorie Former Gerdie van Asseldonk Jolanda van Duinen Jacqueline Drenth (Redactie) Informatorium voor voeding en diëtetiek Supplement 89 - april 2015 Houten 2015

Nadere informatie

Verstrekking en vergoeding

Verstrekking en vergoeding Verstrekking en vergoeding Verstrekking en vergoeding Han van Hagen Swen Kuipers Carlo Schneider Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle

Nadere informatie

Bewaken vitale functies en verlenen van eerste hulp

Bewaken vitale functies en verlenen van eerste hulp Bewaken vitale functies en verlenen van eerste hulp Werkcahier Kwalificatieniveau Verpleegtechnisch handelen deel 4: Geerard Siereveld Cees van Stipdonk Johan van t Wout Skillslab-serie voor verpleegkundige

Nadere informatie

ETEN EN DRINKEN BIJ DEMENTIE. Jeroen Wapenaar Lisette de Groot

ETEN EN DRINKEN BIJ DEMENTIE. Jeroen Wapenaar Lisette de Groot ETEN EN DRINKEN BIJ DEMENTIE Jeroen Wapenaar Lisette de Groot Eerste druk, Reed Business, Amsterdam 2013 Tweede (ongewijzigde) druk, Bohn Stafleu van Loghum, Houten 2016 ISBN 978-90-368-1557-4 DOI 10.1007/978-90-368-1558-1

Nadere informatie

dr. Boudewijn Gunning, dr. Frans Leijten [red.] basisboek

dr. Boudewijn Gunning, dr. Frans Leijten [red.] basisboek Epilepsie dr. Boudewijn Gunning, dr. Frans Leijten [red.] basisboek ISBN 978-90-368-2057-8 ISBN 978-90-368-2058-5 (ebook) DOI 10.1007/978-90-368-2058-5 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media

Nadere informatie

Werkboek voor ouders met psychiatrische en/of verslavingsproblemen

Werkboek voor ouders met psychiatrische en/of verslavingsproblemen Werkboek voor ouders met psychiatrische en/of verslavingsproblemen Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit Werkboek voor ouders met psychiatrische en/of verslavingsproblemen hoort bij de handleiding Integrale

Nadere informatie

Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking

Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking Maja van Trigt Werkredactie: Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking Inleiding en ziektebeelden Maja van Trigt Zeist Werkredactie: Amsterdam

Nadere informatie