BANCAIRE ZEKERHEID LIBER AMICORUM MR. J.H.S.G.K. TIMMERMANS

Transcriptie

1 BANCAIRE ZEKERHEID LIBER AMICORUM MR. J.H.S.G.K. TIMMERMANS onder redactie van Prof. mr. N.E.D. Faber Mr. ing. H.J. Damkot Mr. N.S.G.J. Vermunt Mr. Ch.A.M. Domingus Serie Onderneming en Recht deel 58 KLUWER - DEVENTER

2 INHOUDSOPGAVE Woord vooraf XIII HOOFDSTUK 1 Ten geleide 1 Ellen van Schie, Hennie Damkot en Johan Roepman HOOFDSTUK 2 Stille verpanding van saldi in rekening-courant 7 W.J.M. van Andel, R.M. Vermaire en E.L. Zetteler 1. Inleiding 8 2. Aard en kwalificatie van rekening-courantsaldi 8 3. Openbare en stille verpanding van rekening-courantsaldi Mutaties in rekening-courantsaldi en de positie van de stille pandhouder Mutaties na vestiging stil pandrecht op rekening-courantsaldo Openbaarmaking van het stille pandrecht op rekening-courantsaldi Handhaving beperking van stille verpanding van vorderingen op naam? Conclusies 22 HOOFDSTUK 3 De paritas creditorum is dood, leve de paritas creditorum 25 J.C. van Apeldoorn Inleiding De paritas creditorum is dood Enkele bijzondere voorrechten 3.1 Het voorrecht van de belastingdienst 3.2 Voorrecht op de beschikbare kredietruimte Leve de paritas creditorum Conclusie V

3 HOOFDSTUK 4 Centraal pandregister voor roerende zaken schiet zijn doel voorbij! 43 F.E.J. Beekhoven van den Boezem en C.E. Goosmann 1. Inleiding Het (quasi) probleem Tot besluit 53 HOOFDSTUK 5 Adres onbekend-schuilplaats GBA 57 J.M.A. Berkvens Inleiding De samenhang van de wettelijke regels in de tijd gezien 2.1 Algemeen 2.2 Privacywetgeving 2.3 Regulering bevolkingsadministratie Hoofdlijnen van de wettelijke verstrekkingsregimes 3.1 Besluit bevolkingsboekhouding 3.2 Wgba Wgba 2002 De werking van Wgba 1994 en Wgba 2002 in de praktijk 4.1 Algemeen 4.2 Wgba Wgba 2002 Wat gaat de toekomst brengen Conclusie Belang van toegang Ruimte in richtlijn 95/46-EG Bescherming betrokkene via transparante belangenafweging Naar systematische verstrekking Wgba HOOFDSTUK 6 Het ken-uw-klant-beginsel: één begrip, verschillende toepassingen? 75 S. Brenninkmeijer en H. van Haaften 1. Inleiding Het ken-uw-klantbeginsel in de bancaire dienstverlening De wettelijke basis Verschillende belangen Het Befra-arrest 78 VI

4 3. Het belang van de bank Integriteit (Juridische) consequenties Het belang van de klant Passend advies uridische) consequenties Het belang van derden Verhaalsactie (Juridische) consequenties Het belang van de toezichthouder Gezonde financiële sector uridische) consequenties Conclusie 88 HOOFDSTUK 7 Bancaire zelfwerkzaamheid 89 B.B. van der Burgh Veurzitter Timmermans 89 Een breed aandachtsgebied 90 JWGC en zelfregulering 90 Van zelfregulering doordrenkt 91 Een internationaal oerwoud 92 Nederland 93 Wat is zelfregulering? 94 Verschijningsvormen 95 Motieven 96 Overheid en zelfregulerend vermogen 98 Eisen, randvoorwaarden en de NVB 98 NVB-regelingen 99 Code Banken 100 Hypothekencode 103 Code Consumptief Krediet 104 Algemene Bankvoorwaarden 105 Privacycode 105 Overstapservice 107 Convenant pakket primaire betaaldiensten 107 KiFiD 107 MKB-code 108 Overige regelingen 108 Slot 109 VII

5 HOOFDSTUK 8 Executie van verpande aandelen of een Nederlandse pre-pack? 111 H.J. Damkot en P. Neuteboom Inleiding 111 Vestigen van het pandrecht 112 Bevoegdheden pandhouder 113 De openbare verkoop door middel van een veiling 114 Toestemming voorzieningenrechter 116 Overdracht op grond van overeenkomst met de pandgever 116 Executieregels en de blokkeringsregeling 117 Niet meewerkende pandgever en/of bestuur 117 Dynamiek van het verkoopproces 119 M&A traject 120 Stemrecht 121 VerbÜjven aan de pandhouder en waardebepaling 123 Executie van pandrecht indien de blokkeringsregeling van toepassing is 124 Chicanes op grond van de blokkeringsregeling 132 Schoeller/SAS: herstructureren door middel van executie verpande aandelen 134 Verkoop verpande aandelen via een pre-pack 137 Key factoren voor een snelle aandelen pre-pack 138 Besluit 140 HOOFDSTUK 9 De bescherming van de betaaldienstgebruiker bij een faillissement van zijn betaalinstelling door middel van vermogensafscheiding 143 R.E. van Esch Inleiding Toevertrouwde gelden Toevertrouwde geldmiddelen en het risico van betalingsonmacht 3.1 Inleiding 3.2 Vermogenseisen 3.3 Beperking werkzaamheden 3.4 Garantiestelsel 3.5 Voorrecht/beperkt recht betaaldienstgebruiker 3.6 Verzekering 3.7 Vermogensafscheiding Vffl

6 4. Het veilig stellen van toevertrouwde middelen door een betaalinstelling De Richtlijn betaaldiensten Uitwerking in Wft en Bpr Rechtsfiguren voor vermogensafscheiding Inleiding Het afgescheiden vermogen De kwaliteitsrekening De stichting Conclusie 160 HOOFDSTUK 10 Het verleggen van grenzen bij het bepalen van de rangorde van rechten van pand of hypotheek 161 N.E.D. Faber en N.S.G.J. Vermunt 1. Inleiding De rangorde bij pand en hypotheek; algemeen Rangwisseling bij pand en hypotheek Zekerheden met gelijke rang Rangorde bij herverpanding en herverhypothekering Herverpanding Herverhypothekering Het gebruik van een parallel debt en een intercreditor agreement Tot besluit 183 HOOFDSTUK 11 De zekerheidswaarde van hypotheek op een recht van erfpacht 185 W.H.G.A. Filott Inleiding 185 Het recht van erfpacht 186 Hypotheek op het erfpachtrecht 188 De periode waarvoor het erfpachtrecht is gevestigd 189 De hoogte van de canon en de wijze van herziening daarvan 190 De bestemming van het erfpachtrecht 191 Voortijdige beëindiging van het erfpachtrecht 192 Vergoeding van de waarde van gebouwen, werken en beplantingen 193 Boeten bij niet-nakoming 194 Wijziging van de erfpachtvoorwaarden 195 Bereikbaarheid van het erfpachtrecht vanaf de openbare weg 196 Afsluiting 196 IX

7 HOOFDSTUK 12 Bank & bodemverhuurpenningen 199 M.J.M. Franken Inleiding 199 De casus 200 Enige beschouwingen Betaling huur na faillissement Betaling van huur vóór faillissement Verpanding huurvordering 210 Tot slot 213 HOOFDSTUK 13 De separatist kan de actio pauliana instellen tijdens het faillissement van de zekerheidsgever 215 B.S.J.M. van Gangelen en G.H. Gispen Inleiding 215 Primaat van de failmssementspauliana? 216 "Gezamenlijke schuldeisers" en het boedelbelang 217 Artikel 57 Fw 218 Rechtsgevolgen van de Actio Pauliana 219 Geen recht van separatisme 222 Conclusie 222 HOOFDSTUK 14 Noodkrediet in nood? 225 J.T. Jol en R.H.W.A. Verhoeven De noodzaak van het handhaven van financiering en het verkrijgen van additionele financiering en de rol van de banken 225 Het juridisch kader van het handhaven van de bestaande financiering of het verstrekken van additionele financiering Verstrekken additionele financiering Wat te doen in de praktijk; wat zijn de de regels van het spel? 232 Voorbeeld 233 Conclusies 238 HOOFDSTUK 15 Het beëindigen van bancaire relaties met niet-integere klanten 239 E.S. van Schie en M. van Wingerden 1. Inleiding Een integere bank en een integere klant 241

8 3. De contractuele verhouding tussen de bank en haar klanten Algemene Bankvoorwaarden Bijzondere Voorwaarden Wettelijk kader voor het aangaan en beëindigen van overeenkomsten met banken Uitgangpunt van het Nederlands Burgerlijk recht is contractsvrijheid Customer Due Diligence-regelgeving Beëindiging van bancaire relaties; algemeen Beëindiging van bancaire relaties; CDD Rechterlijke uitspraken Uitspraken Geschillencommissie Bankzaken, Kifid, Geschillencommissie en Commissie Gelijke Behandeling Beëindiging van bancaire relaties; Coffeeshops Conclusies 300 HOOFDSTUK 16 Dagelijkse bulkverpanding door middel van een verzamelpandakte 305 T.H.D. Struycken 1. Inleiding Het bepaaldheidsvereiste Inhoud van de volmacht Selbsteintritt (art. 3:68 BW) Substitutie (art. 3:64 BW) Onherroepelijkheid en de grijze lijst Vermelding van de volmachtgever De rechtspolitieke dimensie 324 HOOFDSTUK 17 Van Dooren q.q^abn AMRO II herroepen 329 A.J. Verdaas 1. Het geding in voorgaande instanties Het geding in herroeping Ontvankelijkheid van de bank De feiten Het cassatiemiddel in herroeping Beoordeling van het cassatiemiddel in herroeping Beslissing 338 XI

9 HOOFDSTUK 18 Secured rights of banks in international insolvency 339 Bob Wessels 1. Introduction Applicable law according to the EU Insolvency Regulation General rule of applicable law in insolvency proceedings Which 'law' applies? Rationale of the exclusion in Arricle 5 InsReg Justification of the exclusion in Article 5 InsReg Article 5(1) InsReg further explored Opening of insolvency proceedings Shall not affect Rights in rem of creditors Assets belonging to the debtor Localisation of the debtor's assets Article 5(1) tested in practice Right to redeem Cooling-off period Lodging the claim Paying certain costs Realization of the asset Affected by rescue plan? Lack of clear rules for interpretation Towards a global rule? The Netherlands in relation to third States UNCITRAL Legislative Guide ALI-III Draft proposals 367 xn