Bijlage I: Vergelijking houdbaarheid gangbare en bio bloemen

Transcriptie

1 Bijlage I: Vergelijking houdbaarheid gangbare en bio bloemen September 2003 Op 24 september 2003 werden partijen bloemen aangevoerd bij het instituut Agrotechnologie en Food Innovations (A&F), voorheen ATO, Wageningen Universiteit en Research Centrum. De bloemen waren verkregen van een aantal biologische telers en van de veiling, als hieronder beschreven. Biologische bloemen Aantal Produkt 25 Gerbera mini Talisa geel EKO teler A 25 Gerbera mini Flolili oranje EKO Teler A 25 Gerbera mini Aspy EKO Teler A 30 Carthamus oranje EKO Teler B 40 Amaranthus rood EKO Teler C 20 Helianthus Sunrich orange EKO Teler B 30 Veronica Dark Martje EKO Teler A 6 Boeket oranje 10 tak EKO Leveranciers: zie hierboven 4 Carthamus oranje 3 Helianthus Sunrich Orange 3 Gerbera mini ( 3 boeket Talissa en 3 boeket Flolili) 4 Boeket 5 tak 2 Carthamus oranje 2 Helianthus Sunrich orange 1 Gerbera mini Talisa EKO Leveranciers: zie hierboven 97

2 Gangbare bloemen Aantal Produkt 25 Gerbera mini Talisa geel Teler H 25 Gerbera mini Flolili oranje Teler I 30 Carthamus oranje Teler D 40 Amaranthus rood Teler E 20 Helianthus Sunrich orange Teler F 30 Veronica Dark Martje Teler G 6 Boeket oranje 10 tak 4 Carthamus oranje 3 Helianthus Sunrich Orange 3 Gerbera mini ( 3 boeket Talissa en 3 boeket Flolili) 4 Boeket 5 tak 2 Carthamus oranje 2 Helianthus Sunrich orange 1 Gerbera mini Talisa Leveranciers: zie hierboven Leveranciers: zie hierboven De gerberas van het ras Flolili, omschreven als oranje, waren in onze waarneming rood. Proefopzet De bloemen stonden in emmers water, verpakt in dozen. De dozen werden direct na aankomst in het instituut (ongeveer om 16.00) opgeslagen in een ruimte waarin de temperatuur 4.5 graden C was. Ze werden daar drie dagen bewaard. Vervolgens werden de emmers uit de dozen gehaald en uitgestald in een kamer bij 20 graden C en 60% relatieve vochtigheid. Ook hier werden de bloemen 3 dagen bewaard. Vervolgens werden de bloemen in glazen potten met water gezet, ook bij 20 graden C en 60% relatieve vochtigheid. Elke dag werden de bloemen beoordeeld. De tijd tot onaanvaardbare zichtbare verschijnselen (zie onder) werd genoteerd. Van alle producten werden vier vazen ingezet, behalve de grote boeketten die drie vazen met gerbera geel hadden en drie vazen met gerbera rood. Zonnebloem: vier takken per vaas Veronica: zeven takken per vaas Amaranthus: tien takken per vaas Carthamus: vijf takken per vaas Gerbera mini: zes takken per vaas Boeket klein: 5 takken als boven omschreven Boeket groot: 10 takken als boven omschreven 98

3 Zonnebloem werd afgekeurd als meer dan de helft van het blad slap of geel was of wanneer meer dan de helft van de bloemen een buiging vertoonde, verder naar beneden dan horizontaal. Veronica werd afgekeurd als meer dan de helft van de bloemtros zwart was in meer dan 2 bloemen of als meer dan 2 bloemen bruin blad had. Amaranthus werd afgekeurd op slap blad. Als meer dan de helft van de takken dit had werd de vaas afgekeurd. Carthamus werd afgekeurd op bruin blad of uitgebloeide bloemen Gerbera werd afgekeurd op knikkende stelen of buigende stelen net onder de bloem. In sommige gevallen waar dit niet optrad werd afgekeurd op rot in de bloem, doffe bloemen, of uitgebloeide bloemen (pluis). Boeketten werden afgekeurd als meer dan de helft van een ras dat erin zat de boven omschreven symptomen liet zien. Resultaten De volgende opmerkingen werden gemaakt toen de dozen werden geopend na de transportsimulatie: 1. Alle Carthamus takken in de bio boeketten hebben bruin blad. Het product was op dat moment onverkoopbaar. Dit is aan het begin van de supermarktsimulatie, drie dagen vóór het vaasleven. 2. De gele gerbera van de gangbare teelt had bij het uithalen uit de doos rotte stengels. Dit was alleen het geval bij de gele gerberas in de mono bos. 3. De Amaranthus van de gangbare teelt had aanzienlijk mooier blad en ook een mooiere steel. 99

4 Het vaasleven (in dagen, ± standaard deviatie) was als volgt: Gangbaar Bio verschil Zonnebloem 2 ± ± 0.4 geen Veronica 4 ± ± 0.8 klein Amaranthus 2 ± 0 2 ± 0 geen Carthamus 4.8 ± ± 2.3 geen Gerbera geel 3.8 ± ± 4.3 groot Gerbera rood 3 ± ± 0.8 groot Gerbera crème 10.3 ± 3.3 Boeket klein 3 ± 1 0 ± 0 vrij groot Boeket groot gele gerbera 3 ± 0 0 ± 0 vrij groot Boeket groot rode gerbera 3 ± 0 0 ± 0 vrij groot Opmerkingen gemaakt tijdens het vaasleven: 1. Boeketten bio op dag 0 afgeschreven vanwege bruin blad Carthamus. 2. Opvallend was dat Carthamus in de bio boeketten meer bruin blad had dan Carthamus in de bio mono bos. Verschil in vaasleven was twee dagen. 3. Ook bij gangbaar leek Carthamus in het boeket eerder bruin blad te hebben. De Carthamus mono bos gangbaar was na ongeveer vijf dagen uitgebloeid en had dan een begin van bruinverkleuring van het blad. 4. Op dag 1 veel slap blad in de zonnebloem monobos, van beide teelten. 5. De gele gerbera gangbaar in de grote boeketten knikten op dag 1 3. De rode gerbera bio in de grote boeketten had deels nekrot op dag 1 en 2, en zag er minder fris uit dan de rode gerbera gangbaar in de grote boeketten. 6. De gangbare gerberas (mono bos) vertoonden zeer snel stengelknik. Bij de gele gerbera trad stengelknik zeer snel op, en het vaaswater was op dat moment zeer troebel. Dergelijk troebel water werd bij de andere gerberas veel later gevonden, en bij de Bio gerbera later dan bij de gangbare teelt. 7. De bio gerberas (mono bos) hadden vrijwel geen stengelknik maar werden afgeschreven op fletse bloemkleur, buiging van de bloemsteel en rot in de bloem. Dit gebeurde meestal rond twee weken vaasleven. Van de rode bio gerberas bloeiden er twee zelfs zover uit dat er een bos pluizig zaad te zien was (dag 17). 8. Ook in de boeketten waren de bio gerberas veel langer houdbaar dan de gangbare gerberas. 9. Zonnebloem in de mono bos werd afgeschreven op bloem of blad of beide, bij bio steeds op geel blad. 10. Veronica vertoonde veel zwarte bloemen, soms was er ook wat bruin blad (beide herkomsten). 11. Bij Amaranthus zien de bio bloemen er op dag 5 veel beter uit dan de gangbare bloemen, die dan erg dof zijn geworden. Het blad is dan al slap, bij beide herkomsten. De takken zijn op slap blad afgeschreven. 100

5 Discussie De resultaten geven een gemengd beeld. In het ene geval (gerbera) geeft bio een duidelijk betere kwaliteit en in het andere (Carthamus) het gangbare product. Het betreft hier echter slechts een momentopname, zodat zeker niet gegeneraliseerd kan worden. Daar staat tegenover dat de eerste reactie van de vertegenwoordiger van Florganic was dat het resultaat niet onverwacht was. Dit duidt erop dat er al wat langer problemen waren met Carthamus en dat de gerbera van de biologische teelt in het meer algemeen een vrij goede kwaliteit had. De proeven met deze soorten dienen niettemin herhaald te worden op een aantal momenten in het jaar om een goed beeld te kunnen krijgen. Ook voor andere soorten met het predikaat Bio zou een regelmatige screening op kwaliteit goed zijn. Intergreen heeft daartoe goede faciliteiten. Een meer onafhankelijke meting kan op een van de instituten plaatsvinden. In het extreme geval is een lage kwaliteit al te zien na het uitpakken van de dozen (dat plaatsvindt na enkele dagen transportsimulatie). In de iets minder extreme gevallen is een lage kwaliteit zichtbaar na de winkelsimulatie of na een paar dagen vaasleven. In de meer extreme gevallen kan gedacht worden een partij zelfs uit de handel te halen. In elk geval dient een bloem van aantoonbaar onvoldoende kwaliteit niet meer gebruikt te kunnen worden in de weken die volgen op de test. 101

6 1. Uitboei ter bepaling van vaasleven biologische tulpen 1.1. Motivering Beoordelen in hoeverre het vaasleven van biologische snijtulpen van de diverse cultivars is ten opzichte van gestelde standaarden bij VBN Proefopzet Gewas: Cultivars: Proefplaats: Tulp Abu Hassan, Silver Dollar, Yokohama PPO, Lisse Door Florganic is een emmer met 12 bossen tulpen op water aangeleverd; per cultivar 4 bossen. De tulpen zijn alle bij dezelfde broeier gebroeid (zift 11/12) en hebben de volgende achtergrond voor ze op vaas werden gezet: Tabel 1: Achtergrond tulpen bestemd voor bepaling vaasleven Cultivar Gesneden aangevoerd verpakt Winkel* vaas Abu Hassan 26 febr febr febr mrt 04 3 mrt 04 Silver Dollar 26 febr febr febr mrt 04 3 mrt 04 Yokohama 25 febr febr febr mrt 04 3 mrt 04 *Gesimuleerd bij PPO Lisse door de emmer 2 dagen bij 20 o C en 12 uur licht te zetten Gedurende de vaasperiode zijn de bloemen dagelijks beoordeeld op de volgende punten: Bloem: Knopopening: 1 = dicht, 2 = half open en 3 = open Verkleuring van de bloemblaadjes Steel: Stukje van de steel wordt glazig; op deze plaats knikt de steel meestal, Doorbuigen van steel, Doorgroei van de bloemsteel; op moment van op vaas zetten (wel na afsnijden van steel) en 6 dagen op vaas wordt de steellengte gemeten tot onderkant bloem. Blad: Blad wordt geel en/of bruin of heeft punten van meer dan 25% van het bladoppervlakte, Blad hangt slap over de vaasrand. Op de volgende criteria zijn bloemen afgeschreven: Bloem: indien 50% van de bloemblaadjes slap is en/of, indien 50% van de bloemblaadjes afvallen bij lichte aanraking en/of, indien 25% van de bloemblaadjes duidelijk verdroog en/of verkleurd is. 102

7 Steel: indien de steel knikt. Blad: indien meer dan 50% van het totaal aantal bladeren geel of bruin is of punten heeft van meer dan 25% van het bladoppervlak (foto 6), indien het blad slap over de vaasrand hangt Proefresultaten Resultaat vaasleven biologische tulpen Een bos bestond uit 10 bloemen. Voordat de bossen op vaas zijn gezet, zijn de bloemstelen ca. 2 cm afgesneden en is de stellengte gemeten totaal onderkant bloem. Na 6 dagen is de steellengte van de overgebleven bloemen weer gemeten. Het resultaat staat in tabel 2. Gedurende de uitbloeiperiode hoefden de vazen niet bijgevuld te worden. De vazen waren bij aanvang circa 2 cm onder de schroefdraad gevuld. Tabel 2: Steellengte en doorgroei gedurende de vaasperiode in cm Cultivar Lengte 3 mrt 04 (cm) Lengte 9 mrt 04 (cm) Doorgroei steel (cm)* Abu Hassan 36,2 42,3 6,1 Silver Dollar 36,6 42,6 6,0 Yokohama 33,5 37,4 3,9 * F pr. : <0,001 en l.s.d.: 1,328 Bij tulp cv. Abu Hassan en cv. Silver Dollar bogen de stelen kort na het op vaas zetten sterk door, maar waren niet slap. Bij cv. Abu Hassan trok dit later gedeeltelijk bij; bij cv. Silver Dollar bleven de bloemstelen sterk gebogen (foto 1 en 2). Tulp cv. Yokohama stond goed op de vaas (foto 3). Dit komt omdat de bloemstelen van de eerste twee cultivars vanaf het begin al langer waren dan tulp cv. Yokohama, zodat ze eerder de neiging hebben tot ombuigen over de (lage) vaasrand. Bij tulp cv. Silver Dollar waren de bloemen het snelst allemaal geheel open, waarbij het stuifmeel onder in de bloem was gevallen (6 mrt). Wel dient opgemerkt te worden dat hierbij geen vergelijking met de andere cultivars getrokken kan worden, omdat de bloeivorm tussen de cultivars nogal verschilt. Tulp cv. Silver Dollar haalde maar krap 6 dagen vaasleven. Bij één van de vier bossen was op 7 maart al de helft van de bloemen afgeschreven vanwege het onderste blad dat slap over de vaasrand hing. Bij cv. Yokohama waren op 6 maart alle onderste bladeren gedeeltelijk geelgekleurd en op 7 maart waren bij 30 % van de bloemen de eerste verschijnselen van verdoorging van bloemblaadjes te zien, terwijl dit bij cv. Abu Hassan en cv. Silver Dollar resp. op 5 en 7,5% lag. 103

8 Tulp cv. Abu Hassan bleef tot het laatst toe goed ogen qua groen blad en bloemverschijning (foto 4), maar daar werden uiteindelijk de laatste bloemen op 11 maart afgeschreven op afvallende bloemblaadjes of slap blad over de vaasrand. Bij deze cultivar werden vanaf 5 maart kleine grijze bladpuntjes waargenomen, waarbij het bladweefsel slap was; op 5 maart werd bij 30% van de bloemen het onderste blad een grijs bladpuntje waargenomen (foto 5). In tabel 3 is het gewogen gemiddelde vaasleven berekend. Voor de details wordt verwezen naar tabel B1 in bijlage 1). In tabel 4 is aangegeven hoeveel procent van de bloemen in de loop van de uitbloeiproef zijn afgeschreven. In tabel 5 zijn per cultivar de belangrijkste redenen voor afschrijven van bloemen weergegeven. Tabel 3: Verloop van percentage afgeschreven bloemen op vaas gezet op 3 maart 2004 Cultivar Gem. vaasleven (dagen) Abu Hassan 6,4 Silver Dollar 5,7 Yokohama 6,1 Tabel 4: Verloop van percentage afgeschreven bloemen op vaas gezet op 3 maart 2004 Cultivar 7 mrt 04 8 mrt 04 9 mrt mrt mrt 04 Abu Hassan Silver Dollar 17, Yokohama 12, ,5 100 Tabel 5: Percentage van bloemen dat om bepaalde reden is afgeschreven Reden van afschrijven cv. Abu Hassan cv. Silver Dollar cv. Yokohama 50% van bloemblaadjes valt af ,5 Slap blad over vaasrand ,5 > 50% van bladoppervlak geel 7,5 60 Verschrompelde bloem 2, Standaard VBN Bij het Testcentrum Bloemenveiling Aalsmeer is informatie opgevraagd over testresultaten van bovengenoemde cultivars. Van tulp cv. Abu Hassan (nr. 1035) waren geen gegevens beschikbaar. Van tulp cv. Silver Dollar (nr. 7766) en tulp cv. Yokohama (nr. 4630) wel. Tulp cv. Silver Dollar was in de afgelopen jaren 10 keer getest (soms verpakkingssimulatie droog dan weer nat), telkens in de periode december januari. Daarbij lagen de uiterste op 4,5 en 9 dagen. Tulp cv. Yokohama was in afgelopen jaren 87 keer getest (verpakkingssimulatie nat) met een gemiddelde vaasleven van 8,3 dagen. De uiterste lagen op 5,3 en 11,3 dagen, waar bij het langste vaasleven veelal een houdbaarheidsmiddel was toegevoegd aan het vaaswater. 104

9 Bij VBA zijn alle testen exclusief de winkelsimulatie van 2 dagen. Dus om de getallen uit de uitbloeiproef (tabel 3) enigszins te mogen vergelijken dient van het vaasleven bij VBA 2 dagen afgehaald te worden. Verder is in de uitbloeiproeven alleen afgeschreven op de bloem en dus niet op geel blad. Dit wordt alleen gedaan op verzoek van de klant Conclusies Het traject voordat de bloemen op vaas werden gezet is niet 100% gelijk aan de standaardsimulaties volgens VBN. De gestelde standaarden moeten dan ook als leidraad gezien worden. Op grond daarvan zijn de volgende conclusies met betrekking tot vaasleven te trekken: Vaasleven tulp cv. Abu Hassan was gemiddeld 6,4 dagen. Er was geen vergelijking mogelijk met testresultaten van VBA. Algemeen wordt gesteld dat een tulp minstens 7 dagen op de vaas moet staan en dan is 6,4 dagen dit dus net onder gemiddeld. Vaasleven tulp cv. Silver Dollar was gemiddeld 5,7 dagen en is afgezet tegen het gemiddelde testresultaat van VBA (4,8 dagen) goed. Vaasleven tulp cv. Yokohama is was gemiddeld 6,1 dagen en is afgezet tegen het gemiddelde testresultaat van VBA (6,3 dagen) net niet voldoende. Echter, bij deze cultivar is voornamelijk afgeschreven op geel blad en niet op bloem. Als alleen op bloem afgeschreven zou zijn, zouden meer bloemen langer op vaas hebben gestaan. Dit in acht genomen, mocht geconcludeerd worden dat het vaasleven van tulp cv. Yokohama goed was. Foto 1: Tulp cv. Abu Hassan, 4 mrt 04 Foto 2: Tulp cv. Silver Dollar, 4 mrt

10 Foto 4: Tulp cv. Abu Hassan, 10 mrt 04 Foto 3: Tulp cv. Yokohama, 4 mrt 04 Foto 5: Grijze bladpunt tulp cv. Abu Hassan, 7 mrt 04 Foto 6: Afgeschreven bloemen tulp cv. Yokohama, 7 mrt

11 Bijlage J: Lijst met goed houdbare cultivars Aanzet tot lijst van cultivars die goed houdbaar zijn zonder gebruik te maken van voorbehandelingsmiddelen of vaasmiddelen. Soort Cultivar Kleur Type Vaasleven* Bron Roos Jack Frost.. middelgroot 10 1 Frisco geel middelgroot >10 1 Carolien roze klein >10 1 Europa roze klein >10 1 Motrea rood klein >10 1 Anjer Chinera zalm groot Ipomeo rood groot 14 2 Ginevra donkerroze groot 13 2 Sandra.. groot 14 3 White Candle wit groot 14 4 * vaasleven zonder voorafgaande transportsimulatie Bronnen: 1. van Doorn W.G. and Schröder C Annals of Botany 76: van Doorn W.G. et al p In: Cellular and Molecular Aspects of the Plant Hormone Ethylene (J.C. Pech et al., eds). Kluwer, Dordrecht. 3. Wu M.J. et al Scientia Hortic. 48: Satoh S. et al Acta Horticulturae (in press). Referentie toets Uit de Referentietoets, die is uitgevoerd in , kunnen een geruim aantal potentieel geschikte rassen worden afgeleid. Het criterium kan daarbij zijn een goede tot zeer goede score op alle getoetste punten. Dit criterium is hier toegepast op de verslagen van de Referentietoets. Omdat de testen geruime tijd geleden zijn uitgevoerd zijn mogelijk een aantal rassen niet eenvoudig meer te verkrijgen. Gerbera Bij Gerbera mini blijft na selectie (zoals boven beschreven) meer dan de helft van de ongeveer 120 geteste rassen over. Voorbeelden (alle rassen onder de letters a en b) zijn: Aladin, Amby, Anouk, Awa, Bailey S, Ballroom, Blits, Blooms a daisy. Vrijwel alle geteste mini rassen, hadden zonder chloortoevoeging in de vaas ook een lang vaasleven (

12 dagen). Deze bloemen hadden waarschijnlijk wel in een bassin met chloor gehangen bij de teler. Bij Gerbera grootbloemig (ongeveer 200 rassen getest) lijkt een veel kleiner percentage van de geteste rassen geschikt voor biologische teelt. Niettemin zijn ook hier voorbeelden van rassen die zeer lang houdbaar zijn zonder chloor in de vaas (12 18 dagen). Anjer Van anjer zijn veel minder rassen aan de referentie toets onderworpen. De proeven werden waarschijnlijk gedaan met product dat was voorbehandeld (toen werd AOA gebruikt). Daarom zijn de gegevens mogelijk niet bruikbaar voor deze evaluatie als biobloem. Bij standaard anjer zijn 15 rassen getest. Hier is ook getest wat de houdbaarheid is na drie dagen droog transport. Vooral Yvonne viel dan op met een lang vaasleven (14, 21 en 22 dagen in drie herhaalproeven). Er was ook bij andere rassen veel verschil in vaasleven op verschillende tijdstippen van het jaar. Trosanjer (negen rassen getest) had ook vaak een goed vaasleven na drie dagen droog transport. Uitzondering was Scarlette. Roos Getoetst 47 cultivars, 3 tot 10 herhalingen per cv. Behandelingen (steeds na voorbehandeling met RVB) a) potentieel, zonder transport b) droog transport c) nat transport De goede cultivars waren (vaasleven meer dan 10 dagen, ongeacht de behandeling): Aruba, Charmilla, Chica, Dream Escada (zeer goed >20 dagen) Escimo Europa (zeer goed >15 dagen) Frisco (zeer goed >15 dagen) Kiss Pink Tango (zeer goed >15 dagen) Renate (zeer goed >20 dagen) Rodeo Safari (zeer goed >15 dagen) Vivaldi Chrysant Er is een vergelijking gemaakt van 8 cultivars, waarin Dewhite, Reagan White en Spider Yellow ook na droog transport nog een goed vaasleven (> 10 dagen) hadden. Tup gegevens over tulp zijn verkregen via de dossiers van de referentie toets. Er blijken slechts geringe verschillen in houdbaarheid tussen cultivars. Relatief slecht zijn Kees Nelis, Prominence, Silentia. Relatief goed zijn Purple Flag, Strong Gold, Don Quichotte, Negrita, Rosario, Yokohama. 108