TOP 50 REGISTER- CONTROLLERS 2013

Transcriptie

1 Ontwikkeling financiële functie: TOP 50 REGISTER- CONTROLLERS 2013 MCA publiceert de tweede editie van de Top 50 registercontrollers. Welke registercontrollers (RC s) zijn dit jaar het meest invloedrijk in het Nederlandse en internationale bedrijfsleven? Drs. Andrea Willemse, drs. Edward Smit RC en Christiaan van Dijk: De top drie is ongewijzigd ten opzichte van Ron Wirahadiraksa, sinds 2011 CFO van Royal Philips, voert de lijst wederom aan. De nummers twee en drie zijn Gijsbert de Zoeten, sinds 2010 SVP Finance Unilever Europe en Chris Dik, CFO Ahold Europe vanaf Opvallend is dat de RC s in de top drie nog steeds werken bij de bedrijven waar ze in de jaren tachtig van de vorige eeuw hun carrière gestart zijn. Observaties De Top 50 kent ten opzichte van 2012 zestien nieuwe toetreders en dus evenzoveel afvallers. Hekkensluiter is Nynke Dalstra. Zij is financieel eindverantwoordelijk bij HaskoningDHV Nederland (jaaromzet 466 miljoen euro). Nynke Dalstra is een van de vijf vrouwen die de lijst dit jaar telt, in 2012 waren dat er nog vier. De gemiddelde leeftijd van de personen in de ranglijst is 47 jaar. Hans van Slooten (nr. 17, Financieel Directeur Randstad Nederland) en Pim Naarding (nr. 31, Directielid Plukon Food Group) bezitten als enigen in de lijst naast het dienstmerk RC ook de RA-titel. Analyse Bij de verdeling naar sectoren (grafiek 1) valt op dat 60 procent van de RC s uit de Top 50 werkzaam is in de sectoren Industrie, Technologie of Voeding & drank/luxe producten. De andere sectoren, inclusief Financiële dienstverlening, zijn beduidend minder vertegenwoordigd. Grafiek 2 laat zien dat slechts een kleine minderheid van de Top 50 werkzaam is in een niet-financiële functie, zoals General Manager, Algemeen Directeur of CEO. Grafiek 3 toont dat het merendeel van de bedrijven uit de lijst beursgenoteerd is; het grootste deel in Nederland. Over de Top 50 In navolging van de Top 50 Accountants in business (met RA s en AA s), die jaarlijks in het tijdschrift Accountant verschijnt, is MCA in 2012 begonnen met de Top 50 RC s. Deze lijst laat zien in welke functies, bedrijven en branches ambitieuze RC s na hun opleiding terechtgekomen zijn. De ruim ingeschreven RC s worden vertegenwoordigd door de Vereniging van Registercontrollers (VRC). Voor Aantal RC s Bouw, infra, Ingenieurs Financiěle dienstverlening Industrie Overige Retail Sectoren Technologie Telecom Transport Voeding & drank/luxe prod. Grafiek 1. Verdeling naar sectoren waarin RC s uit de Top 50 werkzaam zijn CFO/Financieel Directeur CEO/Algemeen Directeur (Senior) Vice President Grafiek 2. Verdeling naar functiecategorieën waarin RC s uit Top 50 werkzaam zijn AEX AMX AScX Notering in buitenland Geen notering Grafiek 3. Verdeling naar beurzen waaraan bedrijven uit de Top 50 genoteerd staan 30 MCA: december 2013, nummer 6

2 NAAM TOP 2013 TOP 2012 FUNCTIE BEDRIJF BEURSNOTERING OMZET 2012 (X 1.000) Drs. Ron Wirahadiraksa RC 1 1 Lid RvB, CFO Royal Philips AEX Drs. Gijsbert de Zoeten RC 2 2 SVP Finance Europe Unilever Europe AEX Drs. Chris Dik RC 3 3 Lid Executive Team, CFO Ahold Europe Ahold: AEX Drs. Steven van Schilfgaarde RC 4 19 Lid RvB, CFO a.i. Koninklijke KPN AEX Ingo Bank RC* 5 4 CFO Philips Healthcare Philips: AEX Drs. Erik Swelheim RC 6 - Lid ExCo, CFO KLM Royal Dutch Airlines Air France-KLM: AEX René van de Kieft RC MAC 7 5 Lid Bestuur en Beleggingscommissie ABP Geen Drs. Paul Verhagen RC 8 7 CFO Philips Lighting Philips: AEX Drs. Godert Vinkesteijn RC** 9 6 Lid ExCo KPN, CFO KPN NL Koninklijke KPN AEX Ir. Jan van Leeuwen RC CFO Philips Consumer Lifestyle Philips: AEX Annemieke Kooijmans RC 11 - Lid ExCo, Glob. Head Prod. & Supply Finance Syngenta Prod. & Supply SWX Drs. Co van Dort RC Director Tata Steel Nederland Tata Steel Ltd.: Mumbai Drs. Arjan Blok RC 13 8 Lid RvB, CFO Essent RWE: FSE Drs. Jolanda Poots-Bijl RC*** Lid RvB, CFO Kon. Volker Wessels Stevin Geen Ir. Ivar Blanken RC VP Finance Turkey, Russia, MENA MENA Unilever Turkey, Russia, Unilever: AEX Koos Kramer RC Lid RvB, CFO Corbion AMX Hans van Slooten RA RC Financieel Directeur Randstad Nederland Randstad: AEX Drs. Maarten de Vries RC 18 - CEO TP Vision HKSE Drs. Maartje Bouvy-van Boxtel RC CFO KPN Netco KPN: AEX Drs. Hans Janssen RC Lid RvB, CFO Mediq AMX (2012) Drs. Renier Vree RC Lid Executive Board, CFO ARCADIS AMX Harald van Boxtel RC Financieel Directeur Vion Food Nederland Geen Drs. Ronald Eikelenboom RC 23 - CFO EMEA Univar Geen Drs. Lourens Schouwink RC CFO Samsung: LSE, KSE Samsung Electronics Benelux Drs. Wouter Vosmeer RC CFO Molson Coors Canada Molson Coors: NYSE, TSX Drs. Ronald Touwslager RC EMFC MAC CEO Obvion Geen Drs. Huub Ooms RC EMFC MAC 27 - Regional VP Finance MENEAT & WWDF JT International TSE Drs. Pim Vervaat RC**** 28 - Lid Board of Directors, CFO RPC Group LSE Drs. Arjan Kaaks RC Lid Executive Board, Group CFO Maxeda DIY Group Geen Drs. Theo Bruijninckx RC Vz. RvB, CEO Ballast Nedam AScX Drs. Pim Naarding RA RC Lid Directie Plukon Food Group Geen Drs. Robbert van Nes RC 32 - Finance VP Retail Western Europe D.E Master Blenders 1753 AScX (2012) Drs. Han Jansen RC 33 - CFO Metals & Minerals Harsco NYSE Ing.drs. Frans den Houter RC 34 - CFO Heerema Marine Contractors Geen Cees Buren MBA RC Lid RvB, CFO UMC St. Radboud Geen Drs. Peter Paul Coppes RC 36 - Lid Directie Emerging Markets D.E. Master Blenders 1753 AScX (2012) Drs. Hielke Sybesma RC Lid RvB, CFO Accell Group AScX Drs. Remco Smit RC 38 - CFO Fokker Technologies Geen Drs. Roland Gelauff RC 39 - VP Finance Flooring Div. Forbo SWX Drs. Angela Ramakers - Hultermans RC 40 - Directeur Management Macintosh Fashion Nederland Services ASxC Drs. Bernard Witte RC Member Board of Directors, CFO Caldic Geen Drs. Peter van Tilburg RC CFO Aviko Groep Geen Drs. Han Stoop RC CFO Swets & Zeitlinger Geen Ir. Bas Bonnier RC 44 - Geen General Manager Turbocharger Div. Drs. Peter Wit RC 45 - CFO Dockwise Mitsubishi Turbocharger & Engine Europe Oslo, Amsterdam (2012) Drs. Steven Flipse RC CFO Sanoma Media Netherlands Sanoma: HSE Ir.drs. Bram Sijbers RC 47 - Unit Controller Utility Support Group Geen Drs. Peter ter Horst RC CFO Teijin Aramid Group Teijin: TSE Drs.ing. Ben van der Klift RC Lid RvB, CFO Corio AEX Ir. Nynke Dalstra RC HaskoningDHV Nederland Geen Corporate Director Finance *Ingo Bank is per 1 september 2013 lid van het managementteam en CFO van Parexel International Corporation. **Godert Vinkesteijn is per 1 augustus 2013 lid ExCo Koninklijke KPN, CFO KPN International. ***Jolanda Poots-Bijl is per 1 juni 2013 lid Raad van Bestuur en CFO van Ordina. ****Pim Vervaat is per 1 mei 2013 lid Board of Directors enchief Executive RPC Group. MCA: december 2013, nummer 6 31

3 deze beroepsvereniging is het van belang dat bedrijven en instellingen die op zoek zijn naar een financieel professional bekend zijn met het dienstmerk RC en overtuigd raken van de meerwaarde die een RC biedt ten opzichte van een financieel professional zonder postdoctorale opleiding en permanente bijscholing. Werkwijze en criteria De Top 50 bestaat uit RC s met een aantoonbaar eindverantwoordelijke positie binnen hun bedrijf of een in de markt herkenbaar bedrijfsonderdeel. De positie in het klassement wordt bepaald aan de hand van de omzet over 2012 van het bedrijf of bedrijfsonderdeel. Indien een persoon in de lijst (financieel) eindverantwoordelijk is voor een bedrijfsonderdeel, staat de jaaromzet van dat bedrijfsonderdeel vermeld. Bij het samenstellen van de Top 50 is de overheid buiten beschouwing gelaten. Semi-overheidsbedrijven zijn wel in ogenschouw genomen. Bronnen Bij de totstandkoming van de Top 50 zijn de hoogste bestuursorganen van bedrijven en bedrijfsonderdelen gescand op de aanwezigheid van RC s. Daarnaast heeft een groot aantal RC s in de lijst gereageerd op de oproep die de VRC aan haar leden heeft gestuurd. De vermelde jaaromzetten zijn voor het merendeel ontleend aan de database van Companyinfo.nl. Daarnaast zijn de websites van bedrijven bezocht om de omzet nader te analyseren en/of hebben RC s zelf de jaaromzet van hun bedrijf of bedrijfsonderdeel doorgegeven. Onderzoek voor dit artikel is verricht door drs. Edward Smit RC, senior stafmedewerker VRC. De Top 50 registercontrollers 2013 is zo zorgvuldig mogelijk samengesteld, maar pretendeert geen juistheid en volledigheid. Over niet-beursgenoteerde ondernemingen is correcte en volledige informatie vaak niet eenvoudig en systematisch beschikbaar. Een aantal RC s heeft aangegeven dat zij niet vermeld willen worden in de lijst. INTERVIEW: Annemieke Kooijmans RC, Global Head of Production & Supply Finance bij Syngenta en nummer 11 in de Top 50: Kom achter je bureau vandaan en maak de link met de business Annemieke Kooijmans (1971) volgde in 2001 en 2002 de internationale RC-opleiding aan de Universiteit van Maastricht en de Universiteit van Amsterdam. Momenteel is zij Global Head of Production & Supply Finance bij Syngenta AG in Basel (Zwitserland), een van s werelds grootste agro-industrie bedrijven. Syngenta is gespecialiseerd in het ontwikkelen, produceren en vermarkten van gewaszaden en gewasbeschermingsproducten voor de wereldwijde landbouw. Eerder werkte Annemieke bij Royal Philips NV als controller in verschillende functies. Kunt u iets vertellen over het werk van Syngenta en uw functie? In 2050 zijn er 9 miljard mensen op de wereld. Bedrijven als Syngenta dragen eraan bij dat er voldoende voedsel is voor al die mensen. Ons doel is om door geavanceerde research & development producten en diensten te ontwikkelen die landbouwopbrengsten verhogen, het milieu beschermen en de gezondheid en kwaliteit van leven verbeteren. Ik ben financieel verantwoordelijk voor een divisie van Syngenta die zich richt op productie en supply. Om een indruk te geven van onze omvang: er werken in ons bedrijfsonderdeel van de ruim mensen binnen Syngenta. We hebben 90 productielocaties over de hele wereld, beheren 7,5 32 MCA: december 2013, nummer 6

4 miljard dollar aan kosten en werken met zaadtelers en meer dan chemische leveranciers. Het bedrijf wordt wereldwijd aangestuurd vanuit Zwitserland. Daar werk ik nu drie jaar. Daarvoor werkte ik voor Syngenta in Frankrijk en in Enkhuizen. Wat betekenen compliance en risk management voor het bedrijf? Wij produceren gewasbeschermingsproducten en zaden voor bijvoorbeeld groente, mais en zonnebloemen. Daarbij hebben we te maken met een grote volatiliteit. Wij zijn afhankelijk van allerlei factoren, zoals het agrarische prijsniveau en regelgeving in landen over de hele wereld, de rol van ngo s en natuurlijk de weersomstandigheden. De vraag kan omhoog schieten en in elkaar zakken door allerlei externe factoren. Daarom denken wij continu na over nieuwe groeikansen, maar ook over risico s die zich mogelijk gaan voltrekken en de gevolgen daarvan voor bijvoorbeeld onze bezetting. Om flexibel te zijn in onze capaciteit en voldoende innovatief te zijn, werken wij veel met partners. Wij hechten er veel waarde aan dat de compliance in orde is, ook bij onze partners. Wat is voor u de belangrijkste ontwikkeling in het vak? Wat mij momenteel bezighoudt, is hoe je nog beter waardevolle informatie kunt halen uit de enorme hoeveelheid data die beschikbaar is. Dan heb ik het niet alleen over financiële data, maar over allerlei interne en externe informatie. Waar het uiteindelijk om draait, is dat je op basis van deze informatie goede businessbeslissingen kunt nemen. Syngenta doet veel acquisities en de systemen van de verschillende bedrijven moeten allemaal worden geïntegreerd. Het is niet eenvoudig om al die systemen direct goed op elkaar te laten aansluiten, terwijl het wel belangrijk is dat je data kunt uitwisselen en samenvoegen. Dat is een grote uitdaging. Bent u vooral op Finance georiënteerd of voelt u zich een businesspartner? Zeker in de seniorrollen draait het niet alleen om cijfers, maar wordt verwacht dat je bijdraagt aan het beleid en de business. Dat zit ook sterk in mij en mijn manier van leidinggeven. Wij hebben een aantal onderdelen van Finance uitbesteed, bijvoorbeeld het transactionele gedeelte. Natuurlijk blijven wij eindverantwoordelijk voor alle onderdelen van controlling, ook de onderdelen die door outsourcingpartners worden uitgevoerd. Ik zet me in voor een goede relatie met deze partners en om de hele wereldwijde Financeorganisatie bij elkaar te houden. Wat zijn belangrijke competenties voor een RC? Uiteraard moet je goed zijn in accounting en analytisch zijn. Maar waar het werkelijk om draait, is begrip van het bedrijf in de markt. Waar vindt de waardecreatie plaats, wat zijn de businessdrivers, waar wordt de winst gemaakt en waar zitten de kosten? Als je dat kunt doorgronden, kun je waardevolle analyses doen waarmee je de business kunt uitdagen. Je kunt dan bijvoorbeeld bespreken wat de juiste portfoliobalans is, gegeven de markt en de kostenstructuur. Ik bezoek vaak onze productielocaties, praat met leveranciers en klanten en ga mee op salesgesprekken. Dan ervaar ik dat inlevingsvermogen en communicatieve vaardigheden belangrijke competenties zijn. De beste modellenmakers zijn niet altijd de beste controllers. Het gaat erom dat je achter je bureau vandaan komt en de link met de business maakt. Natuurlijk is het belangrijk dat je objectief, nuchter en realistisch blijft. Dat is soms niet eenvoudig, in een draaikolk van ambitie en enthousiasme binnen de organisatie. Maar soms moet je op de rem trappen en zeggen: alles goed en wel, maar dit telt niet op, we moeten het anders aanpakken. Je moet in een businessteam kunnen werken, maar er ook weer uit kunnen stappen. Bent u er trots op dat u RC bent? Ik werk in een internationale omgeving en buiten Nederland is het dienstmerk niet bekend. Het dienstmerk RC heeft voor mij daarom minder toegevoegde waarde. Toch ben ik blij dat ik de opleiding gevolgd heb. Als ik terugkijk op vakken als AO, heb ik daar veel profijt van. Wat de opleiding veel meerwaarde geeft, is dat je deze volgt terwijl je werkt. Dat geeft de theorie direct een verdiepingsslag. MCA: december 2013, nummer 6 33

5 INTERVIEW: Frans den Houter, CFO Heerema Marine Contractors en nummer 34 in de Top 50: Het geeft mij een kick als het team boven target levert Frans den Houter (1974) studeerde Financieel Management aan de Universiteit van Amsterdam. In 2006 en 2007 volgde hij de internationale RC-opleiding aan de Universiteit van Maastricht en de Universiteit van Amsterdam. Sinds 2012 is Frans CFO van Heerema Marine Contractors, een van s werelds grootste offshoreaannemers gespecialiseerd in het transporteren, installeren en ontmantelen van offshorefaciliteiten voor de olie- en gasindustrie. Voordat hij in 2010 als finance manager bij Heerema startte, was hij werkzaam bij ExxonMobil en Shell. Waarom besloot u de RC-opleiding te volgen? Ik werkte in die tijd voor Shell en had behoefte om mijn kennis te verbreden en verdiepen. Het was fijn om na een aantal jaren businesservaring weer eens in de schoolbanken te zitten. Je leest de vakliteratuur op een andere manier en voert andere, meer op de praktijk gerichte discussies. Shell hecht veel waarde aan een gedegen opleiding en accreditatie to bridge the large gap between a gifted amateur and a seasoned professional. Ik heb de internationale variant van de RC-opleiding gedaan. Een intensief programma dat bestaat uit een aantal blokken van veertien dagen. De groep was heel divers en van een hoog niveau, wat interessante discussies opleverde. Misschien heb ik daar wel het meeste van geleerd. Daarbij is het een interessant netwerk. Wat is voor u de waarde van het dienstmerk RC? Voor Nederlandse bedrijven is het een keurmerk voor professionaliteit. Internationaal is het dienstmerk helaas vrij onbekend. De vergelijking met bijvoorbeeld CMA ligt het meest voor de hand, maar de RC-opleiding is toch heel anders. Wij volgen een 34 MCA: december 2013, nummer 6

6 intensief programma en er is meer face time. Het is dus belangrijk om aansluiting te krijgen bij het internationale platform en duidelijk te maken waar ons dienstmerk voor staat. Een ander aandachtspunt is het kwaliteitsniveau van de verschillende RC-opleidingen. We zijn als beroepsgroep gebaat bij een consistente hoge kwaliteit van alle opleidingen, want het dienstmerk is zo sterk als de slechtste opleiding. Welke ontwikkeling ziet u in het controllersvak? Wij worden soms met een knipoog boekhouder genoemd. Daar heb ik geen moeite mee, want het opleveren van betrouwbare verslaggeving is een kerntaak. Maar binnen een bedrijf dat grote, complexe projecten uitvoert, soms in landen waar we jaren niet gewerkt hebben, wordt van een controller meer verwacht. Hij moet kunnen schakelen met tax, legal en met de klant. Ook op het vlak van risk management en compliance spelen de controllers binnen Heerema een belangrijke rol. Een belangrijke trend binnen het vakgebied is de groeiende rol van de controller op het gebied van informatiearchitectuur. Voor de bedrijfsprocessen is het cruciaal dat de juiste data op tijd beschikbaar en makkelijk toegankelijk zijn. Informatie ondersteunt het realiseren van de visie van de onderneming. Daar moet een sterke informationmanagementstrategie aan ten grondslag liggen. Wat zijn de belangrijkste competenties van een CFO? Integriteit is voor mij een basiswaarde. Ik ben mij bewust van mijn voorbeeldfunctie en van het feit dat de gedragingen van het management consistent dienen te zijn met het beleid en de cultuur die we nastreven. Leiderschap is een tweede competentie die van belang is. Voor mij betekent dit het vermogen om een winnend team om je heen te bouwen. Het geeft mij een enorme kick als een team een outperformance levert, dus boven target presteert. Niemand heeft alle wijsheid in pacht dus je hebt goede mensen om je heen nodig die gepassioneerd zijn over het bedrijf en hun eigen rol. Verder is het vanzelfsprekend dat je een Financeprofessional moet zijn die alle facetten van Finance beheerst. Je moet in staat zijn de juiste discussies te voeren met banken, accountants, klanten, leveranciers et cetera. Ik gebruik het PE-programma om vakinhoudelijk goed bij te blijven. Als laatste kerncompetentie wil ik een goed begrip van de business noemen. Heerema Marine Contractors is een projectorganisatie. Wij voeren over de hele wereld grote projecten uit die risico s met zich meebrengen. Het is belangrijk dat je de risico s kunt doorgronden. Niet alleen om ze te kunnen beheersen en mitigeren, maar ook om ze te vertalen naar de mogelijke financiële realiteit. U bent ook engineer. Biedt die opleiding toegevoegde waarde in uw functioneren? Veel mensen bij Heerema zijn technisch geschoold. Het helpt natuurlijk dat je de basis van techniek enigszins begrijpt; de juiste vragen kunt stellen. Eigenlijk vertonen engineers en financials meer overeenkomsten dan je zou verwachten. Both play it by the numbers. Wat zou u de VRC willen meegeven? IFRS-wetgeving verandert continu en in mijn ogen niet altijd naar een meer logische definitie. Nieuwe standaarden voor pensions, leases, revenue recognition en joint ventures geven aanleiding tot veel discussie. Soms vooral omdat ze moeilijk uit te leggen zijn, maar wel impact hebben aan de kant van de business. De VRC zou zich sterk moeten maken voor een framework dat werkbaar blijft en waarin duidelijk is wat het belang is van de regels. Derhalve zou ik het goed vinden als de VRC zou bijdragen aan de discussie met de IASB over de IFRS-wetgeving. MCA: december 2013, nummer 6 35