Afgeschakeld, wat nu? Prof. Dr. ir. Johan Driesen

Transcriptie

1 Afgeschakeld, wat nu? Prof. Dr. ir. Johan Driesen

2 Black-out: enkele begrippen Black-out: Langdurige onderbreking van de stroomvoorziening in een groot gebied Andere storingen Stroomstoring Stroompanne: lokaal, tijdelijk, bijv. door weer Brown-out: spanning laten zakken Rolling Black-Out, load-shedding: tekorten vermijden door lasten af te stoten 2

3 Lopen we aan tegen een black-out? Productiecapaciteit in België Bron Creg Nucleaire phase-out start in 2015 Strategische reserve: Positief: extra capaciteit beschikbaar voor bevoorradingszekerheid? Negatief: extra capaciteit dit uit de markt getrokken wordt? 3

4 Reden 1: Ontbrekende beleidsvisie Productiecapaciteit - Transmissiecapaciteit 4

5 Reden 2: Ongunstig marktkader Variabele energiebronnen hebben impact op winstgevendheid gasgestookte centrales Netto vraag vermindert Jaarbelastingscurve verschuift Aantal draaiuren vermindert 5

6 Reden 2: Ongunstig marktkader Mottenballen EON - Vilvoorde EDF Luminus - Seraing 6

7 Reden 3: Technische onbeschikbaarheid Doel 3 & Doel 4 Tihange 2 7

8 Lopen we aan tegen een black-out? Productiecapaciteit in België Economie - Les 1: Schaarste leidt tot hogere prijzen Hogere prijzen leiden tot extra investeringen Extra productiecapaciteit komt in de markt Voorbeeld Belpex prijzen op momenten met schaarste ECHTER situatie vandaag: schaarste maar geen extra productiecapaciteit in de markt integendeel 8

9 Lopen we aan tegen een black-out? Probleem koude winter Noord-Europa: winterpiek Zuid-Europa: zomerpiek Elektriciteitsverbruik België CREG: Temperatuurgevoeligheid België = -80 MW/ C Bron Elia 9

10 Lopen we aan tegen een black-out? Importmogelijkheden - capaciteit Fysieke interconnectie capaciteit: Herkomst Onbekend (Fr-Du-Nl) Flows bepaald door PSTs NL>BE: MW, max FR->BE: MW, max Nooit tegelijk Gelijktijdige import capaciteit: Zomer: MW Winter: MW 10

11 Lopen we aan tegen een black-out? Importmogelijkheden naburige productie Winterpiek Frankrijk: Daling 1 C = stijging verbruik 2.400MW = Doel 2 + Doel 3 + Doel 4 Bron RTE 11

12 Lopen we aan tegen een black-out? What s in a name? Black out Rolling Black out Brown out Afschakeling Elia - Er is gedurende 49 uur een risico op stroomtekort. - Als het een erg koude winter wordt, stijgt het risico op elektriciteitsschaarste tot 116 uur. 12

13 Wat na de afschakeling? Afschakelingen vooral in de vooravond avond + op voorhand aangekondigd (kans op ) stappen voor te bereiden 1. ver vooruit: impact analyse 2. voor de (potentiele) afschakeling 3. wat doen tijdens de afschakeling 4. het aanschakelen 5. kort na het aanschakelen 6. lange termijn gevolgen? aanschakelen: omgekeerde van afschakelen? 13

14 Impact analyse ook nuttig voor incidentele blackout of afschakeling voor onderhoud vragen per last IT: backups, verlies netwerk & communicatie gebouw: geen verwarming, verlichting, diensten drijfkracht, processen: hoe veilig stoppen? voedselverwerking: bederf (bijv. koellast)? landbouw: dierenwelzijn lokale generatoren (PV, wind, WKK): autom. stop 14

15 Impact analyse draaiboek af-/aanschakelen voorbereiden noodvoeding nodig? verschillende niveau s van betrouwbaarheid static vs. draaiend patchwork of redesign elektriciteitsnetwerk? kan bijkomende energiebesparing opleveren! 15

16 voor de potentiele afschakeling million-dollar question: zal het gebeuren of niet? wat te doen bij elke aankondiging kans op? kan productie verschuiven? stock aanleggen? (verbruikspiek probleem opgelost?) veiligheid is belangrijke zorg (bijv. duisternis) comfortniveau aanpassen? voorzie taken voor tijdens afschakeling (ideaal vergadermoment?) draaiboek hernemen, beperkt bijstellen risico: kans op gewenning of attitudeverandering? 16

17 tijdens afschakeling niet allemaal tegelijk naar huis verkeerschaos (file, geen verkeerslichten, verstoord openbaar vervoer, ) veiligheid van de gebouwen: liefst geen ongewenste bezoekers begin niet allemaal te bellen met smartphone (risico overbelasting netwerk) gebruik gezond verstand: laat frigo dicht, aanschakelen mag niet onbewaakt gebeuren (stuk) verlichting aanlaten als indicator terug spanning 17

18 kort na de afschakeling: het aanschakelen als ongecontroleerd: let op voor opstarttransienten (piekverbruiken extra kosten) gecontroleerd: principe is omgekeerd van afschakelen, meest kritische eerst herstel veiligheidsniveau, dan herstel comfortniveau processen hernemen met minimaal bijkomend energieverbruik of vermogenpiek let op voor plotse overbelasting netwerken, telecom, logistiek tijdens het inhalen (is inhalen wel nodig?) lokale generatoren (PV, wind, WKK) starten automatisch of vanop afstand 18

19 vervolg na de aanschakeling hoe snel business-as-usual? van onmiddellijke tot langdurige problemen logistiek, stocks IT problemen afspraken overhoop stroom terug pas s avonds: past dit wel in de werkplanning? 19

20 lange termijn gevolgen blijvende energiebesparing (?) ervaring California leert dat er gedurende enkele maanden minder verbruikt wordt, dan terug BaU trigger innovatie nieuwe producten: bijv. machinebouw: meer resiliency, robustere software, nieuwe energiediensten: geld verdienen met flexibiliteit meer gebruik lokale energie-opslag, lokale bronnen toekomst trend: off-grid (microgrid) werken? 20

21 Conclusie Reëel risico deze winter tijdens koude periodes Stappen 1. ver vooruit: impact analyse 2. voor de (potentiele) afschakeling 3. wat doen tijdens de afschakeling 4. het aanschakelen 5. kort na het aanschakelen 6. lange termijn gevolgen/innovatie 21

22 Flemish energy research by VITO Energy Technology Sustainable Cities KU Leuven Electa Building Physics Mechanics imec Photovoltaic Research 22

23 Vlaams energieonderzoek door EnergyVille 23