Handleiding Veilig op pad met de rollator Zo organiseert u een rollatormiddag

Transcriptie

1 Handleiding Veilig op pad met de rollator Zo organiseert u een rollatormiddag 1 / 79

2 Handleiding Veilig op pad met de rollator Zo organiseert u een rollatormiddag e Herziene uitgave, 2016 Deze handleiding Veilig op pad met de rollator is een uitgave van VeiligheidNL De eerste uitgave van deze handleiding is ontwikkeld in samenwerking met Bosman Medische en Orthopedische Hulpmiddelen en Zorgverzekeraar VGZ. 2 / 79

3 Inhoud: alle stappen voor u op een rij 1. Zo organiseert u een rollatormiddag Voorbereiding van uw bijeenkomst Bepaal voor wie u de bijeenkomst organiseert Bepaal met wie u de bijeenkomst organiseert Bepaal uw doelen Regel voldoende geld en materialen Bepaal waar en wanneer de bijeenkomst plaatsvindt Bepaal hoe lang de bijeenkomst duurt Bepaal de inhoud van de bijeenkomst Communiceer uw bijeenkomst en nodig mensen uit De bijeenkomst zelf Geef (achtergrond)informatie Laat mensen oefenen Controleer of de rollators goed zijn afgesteld Oefen met een juiste lichaamshouding Oefen met verschillende praktijksituaties Check de rollators en pleeg onderhoud Aanvullende onderwerpen voor een bijeenkomst Sluit uw bijeenkomst af Na uw bijeenkomst Evalueer de bijeenkomst Bijlagen: 1 Draaiboek 11 Certificaat 2 Tips financiering 12 Evaluatieformulier bezoekers 3 Advertentie / Flyer promotie 13 Evaluatieformulier medewerkers bijeenkomst 4 Artikel promotie bijeenkomst 14 Evaluatieformulier organisator 5 Uitnodigingsbrief bijeenkomst 15 Achtergrondinformatie rollatorongevallen 6 PowerPointpresentatie bijeenkomst 16 Brief taxichauffeur 7 Sprekerstekst bij 17 Oefeningkaart Opstaan uit een stoel PowerPointpresentatie 8 Checklist onderhoud rollators 18 Oefeningkaart Stoep op 9 Foto s goed en fout 19 Patiëntveiligheidskaart Zorg dat u niet valt! Veilig op pad met uw rollator 10 Quiz 20 Patiëntveiligheidskaart Zorg dat u niet valt! Neem eenvoudige maatregelen 3 / 79

4 Zo organiseert u een rollatormiddag Wat u moet weten voordat u begint Jaarlijks belanden zo n plussers op de spoedeisende hulp van een ziekenhuis door een val met een rollator. Zulke valongevallen hebben nare gevolgen voor de gezondheid van veel ouderen in Nederland. Een ongeval met een rollator zorgt namelijk vaak voor ernstig letsel. Ongeveer een kwart van de ongevallen leidt tot een heupfractuur 1. Hierdoor kunnen ouderen aan huis of aan een ziekenhuisbed gekluisterd raken. Deze ernstige letsels leiden ook tot hoge medische kosten. De ongevallen met rollators kosten jaarlijks 28 miljoen euro 2. Genoeg reden om zulke valongevallen zoveel mogelijk te voorkomen. Voorkom valongevallen met een rollatormiddag Veel valongevallen ontstaan omdat ouderen niet weten hoe ze met hun rollator om moeten gaan. Daarnaast is het noodzakelijk om regelmatig onderhoud aan de rollator te plegen. Door een rollatormiddag Veilig op pad met de rollator te organiseren, leert u mensen hoe zij veilig gebruik maken van hun rollator. En wordt hun rollator regelmatig onderhouden. Met uw hulp worden valongevallen met een rollator voorkomen. Of u nu werkt voor een verzorgingshuis, een thuiszorgorganisatie, een welzijnswerk voor ouderen of een ouderenbond. U kunt allemaal bijdragen aan het verminderen van letsel bij ouderen door een bijeenkomst te organiseren. Resultaten rollatormiddag Met een rollatormiddag maakt u ouderen bewust van een veilig en comfortabel gebruik van de rollator: Ouderen weten na de bijeenkomst wat de verschillende onderdelen en functies van de rollator zijn. En hoe hun rollator juist is afgesteld. Ouderen weten na de bijeenkomst wat de risicofactoren in en om het huis zijn. Ouderen beschikken na de bijeenkomst over betere vaardigheden. Zij hebben namelijk geoefend met het nemen van obstakels, de stoep op, de helling op en af, enzovoorts. Ouderen weten na de bijeenkomst dat onderhoud van hun rollator heel belangrijk is. Daarbij zijn kleine reparaties uitgevoerd. Zo werkt deze handleiding In deze handleiding vindt u concrete instructies die handig zijn bij de organisatie van uw eigen bijeenkomst. Sommige instructies verwijzen naar hulpmiddelen in de bijlagen van deze handleiding. Alle informatie in deze handleiding is vrijblijvend. U bepaalt helemaal zelf hoe u uw eigen bijeenkomst precies wilt organiseren. Deze handleiding is een volledig basisdocument dat door verschillende mensen te gebruiken is. Beschikt u over weinig kennis over veilig rollatorgebruik? En bent u nog niet ervaren in het begeleiden van rollatorgebruikers? Dan is het handig om alle informatie uit deze handleiding door te nemen. Bent u een professional (bijvoorbeeld een ergo- of fysiotherapeut) met veel kennis en ervaring? Dan hoeft u uiteraard niet alle informatie uit deze handleiding door te nemen. Bekijk dan alleen de informatie die voor u relevant is. 1 Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL. 2 Dit zijn alleen de directe medische kosten bijvoorbeeld ambulance, specialisten en revalidatie. Bron: Letsellastmodel 2009, Consument en Veiligheid in samenwerking met Erasmus Medisch Centrum Rotterdam. 4 / 79

5 Meer informatie Met deze handleiding heeft u hopelijk voldoende informatie en handvatten om een rollatormiddag te organiseren. Heeft u vragen of opmerkingen over deze handleiding? Neem dan contact op met VeiligheidNL via Meer over valpreventie Voorkomen van valongevallen met rollators past binnen een breder valpreventiebeleid. Wilt u meer weten over het voorkomen van valpartijen? VeiligheidNL heeft materialen ontwikkeld voor verschillende doelgroepen: 1. Zelfstandig wonende ouderen via de methode Halt! U valt ; 2. Ouderen in verzorgings- en verpleeghuizen via de methode Blijf Staan ; 3. Stakeholders op het terrein van valpreventie bij senioren (55 jaar en ouder) via het Kennisnetwerk Valpreventie Senioren (KNVS). Op dit nationaal platform kunnen professionals kennis versterken over de grenzen van hun eigen professie heen. Zij doen dit door op het platform praktijk- en wetenschappelijke ervaringen te delen met elkaar. Meer informatie over de methoden Halt! U valt en Blijf Staan en de materialen van VeiligheidNL vindt u op Op vindt u meer informatie over het nationaal platform KNVS. Wij wensen u veel plezier met de organisatie van uw rollatormiddag! Disclaimer Aan de inhoud van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Deze uitgave is uiterst zorgvuldig opgesteld. Ondanks dat is VeiligheidNL niet verantwoordelijk of aansprakelijk voor eventuele onjuistheden of onvolkomenheden in deze uitgave. En de feiten, omstandigheden en gevolgen die daaruit voortvloeien. Overname van teksten is alleen toegestaan onder vermelding van de bron. Copyright januari 2012 VeiligheidNL 5 / 79

6 1. Zo organiseert u een rollatormiddag Wilt u een rollatormiddag Veilig op pad met de rollator organiseren? Houdt u dan rekening met verschillende taken: Taken waarmee u uw bijeenkomst voorbereidt (zie 2. Voorbereiding van uw bijeenkomst); Taken die u uitvoert tijdens de bijeenkomst zelf (zie 3 De Bijeenkomst zelf) en Taken die u uitvoert na de bijeenkomst (zie 4. Na uw bijeenkomst). In hoofdstuk 2 tot en met 4 leest u stap voor stap hoe u een succesvolle bijeenkomst organiseert. U beoordeelt zelf of het nodig is om alle taken uit te voeren in uw situatie. Tip: maak een draaiboek Wilt u de voortgang en planning van de organisatie van uw bijeenkomst makkelijk bewaken? Houd uw organisatie dan bij in een draaiboek (zie bijlage 1 van deze handleiding). Hierin zet u alle taken, wie deze uitvoert, wanneer deze uitgevoerd moeten zijn (uw planning) en wat de status is. Door dit schriftelijk vast te leggen, creëert u een goed en volledig overzicht. Zo voorkomt u onduidelijkheden of verwarring rondom uw organisatie. 6 / 79

7 2 Voorbereiding van uw bijeenkomst Zorg voor een duidelijke planning Een goede voorbereiding van uw bijeenkomst is van groot belang. Hierbij komen namelijk veel verschillende zaken kijken. Zorgt u daarom voor een duidelijke planning van alle voorbereidingstaken. En begin op tijd met de voorbereiding! Voer verschillende voorbereidingstaken uit Voert u onderstaande taken stap voor stap uit? Dan ziet u niets over het hoofd bij de voorbereiding van uw bijeenkomst. Bepaal voor wie u de bijeenkomst organiseert (zie 2.1) Bepaal met wie u de bijeenkomst organiseert (zie 2.2) Bepaal uw doelen (zie 2.3) Regel voldoende geld en materialen (zie 2.4) Bepaal waar en wanneer de bijeenkomst plaatsvindt (zie 2.5) Bepaal hoe lang de bijeenkomst duurt (zie 2.6) Bepaal de inhoud van de bijeenkomst (zie 2.7) Communiceer uw bijeenkomst en nodig mensen uit (zie 2.8) 2.1 Bepaal voor wie u de bijeenkomst organiseert Een rollatormiddag is in principe toegankelijk voor iedereen met een rollator. Ofwel: voor alle rollatorgebruikers. Iedereen met een rollator is echter een te grote doelgroep. Bedenk van tevoren goed voor wie u de bijeenkomst organiseert. Bijvoorbeeld: alle rollatorgebruikers van uw stad of dorp óf alleen de rollatorgebruikers die in een straal van 10 kilometer wonen óf de leden van de ouderenbond óf alleen de ouderen met een serviceabonnement bij hun rollator óf alle bewoners van het verzorgingshuis. Kies een doelgroep die niet te groot is. Wilt u informatie duidelijk overbrengen en ouderen goed begeleiden tijdens de bijeenkomst? Werk dan in groepjes. Belangrijk hierbij is dat u de ouderen individuele aandacht kunt geven als dat nodig is. Houd een maximum van ongeveer 10 ouderen per groepje aan als u uitleg geeft over de rollator. Houd een maximum van ongeveer 3 ouderen per groepje aan als u hen laat oefenen met de rollator. Het aantal mensen dat u uitnodigt, is ook afhankelijk van andere factoren. De duur van de bijeenkomst (zie 2.6) en het aantal mensen waarmee u deze organiseert (zie 2.2), bepalen hoeveel mensen u kunt uitnodigen. Duurt de bijeenkomst maar 1 of 2 uur? Dan kunt u minder rollators onderhouden dan wanneer de bijeenkomst langer duurt. U kunt daarbij niet iedereen (tegelijk) laten oefenen met de rollator. Duurt de bijeenkomst een hele ochtend of middag? Dan kunt u meer onderhoud laten plegen en meer mensen (tegelijk) laten oefenen. U kunt hen dan gespreid indelen. Tip: schat het aantal bezoekers van tevoren in Schat het aantal bezoekers van uw bijeenkomst van tevoren in. Weet u ongeveer hoeveel mensen zullen komen? Dan kunt u zich gericht voorbereiden. U kunt mensen ook vragen om zich vooraf aan te melden. Daarbij kunt u de regel vol = vol aanhouden. En een wachtlijst aanmaken voor een volgende bijeenkomst. 7 / 79

8 Let op: meer onzekerheid bij een vrije inloop Communiceert u uw bijeenkomst onder een kleine doelgroep (zie ook 2.8)? Dan kunt u kiezen voor een vrije inloop zonder aanmelding vooraf. Een vrije inloop werkt drempelverlagend waardoor waarschijnlijk meer mensen zullen komen. Dit zorgt wel voor meer onzekerheid tijdens de voorbereiding. U weet immers vooraf niet precies hoeveel mensen er komen. 2.2 Bepaal met wie u de bijeenkomst organiseert Stel uw projectgroep samen: bepaal van tevoren met wie u de bijeenkomst organiseert. Zijn er interne medewerkers of collega s uit uw eigen organisatie die mee kunnen helpen? Kunt u vrijwilligers vragen om hulp? Of externe organisaties zoals het verzorgingsthuis, de thuiszorg, het welzijnswerk voor ouderen, de ouderenbond, de GGD, paramedische therapeuten, MBvO-docenten (Meer Bewegen voor Ouderen) en leveranciers van rollators? In het draaiboek (bijlage 1 van deze handleiding) ziet u bij welke taken de verschillende organisaties een rol kunnen vervullen. Verdeel alle taken (voor, tijdens én na de bijeenkomst) onder de verschillende mensen die betrokken zijn bij de organisatie. Stel uw draaiboek (inclusief planning) samen op met alle mensen uit uw projectgroep. Vraag hen om hun betrokkenheid hierbij. Doe dit bij de start van alle voorbereidingen. Tip: organiseer een bijeenkomst zo veel mogelijk samen Organiseer een bijeenkomst zo veel mogelijk samen. Denk niet alleen aan de organisaties waarmee u altijd al samenwerkt. Kijk ook breder naar organisaties waar u nu nog niet mee samenwerkt. In het draaiboek (bijlage 1 van deze handleiding) ziet u bij welke taken verschillende organisaties een rol kunnen vervullen. Een bijeenkomst samen organiseren, heeft grote voordelen. U kunt de tijd die u investeert in uw bijeenkomst delen. En daarbij gebruikmaken van elkaars expertise en mogelijkheden. 2.3 Bepaal uw doelen Bedenk concreet wat u wilt bereiken met de rollatormiddag Veilig op pad met de rollator. U kunt meerdere doelen bepalen. Zorg voor doelen die haalbaar en meetbaar zijn. Bijvoorbeeld: De bijeenkomst is bezocht door 30 ouderen met een rollator. Alle bezoekers zijn tevreden over de bijeenkomst en geven deze bijeenkomst een rapportcijfer 7 of hoger. De bijeenkomst heeft geleid tot een positieve samenwerking met andere organisaties zoals het welzijnswerk voor ouderen, de thuiszorg en de ouderenbond. Minimaal 10 ouderen hebben zich opgegeven voor een zorgabonnement van het verzorgingshuis. Minimaal 10 ouderen hebben zich opgegeven voor een activiteit van het welzijnswerk voor ouderen. 8 / 79

9 Tip: Bepaal nevendoelen voor uw bijeenkomst U kunt ook nevendoelen voor uw bijeenkomst bepalen, die raakvlakken hebben met uw primaire doelen: Een verzorgingshuis kan een bijeenkomst organiseren als extramurale dienst. Zo kunt u uw verzorgingshuis alvast introduceren bij mensen uit de direct omgeving (klantenbinding van mogelijk toekomstige bewoners). Is daarnaast uw missie om sociaal contact te bevorderen tussen bewoners van uw verzorgingshuis en de omwonenden? Dan kan een bijeenkomst u daarbij helpen. Heeft u als thuiszorgorganisatie een missie om de kwaliteit van het leven van ouderen te verhogen? Dan kunt u dit bereiken door een bijeenkomst te organiseren. Voor het welzijnswerk voor ouderen is een rollatormiddag een mooie invulling voor een gezellige én functionele middag of ochtend. Zo n bijeenkomst sluit prima aan op andere activiteiten en doelstellingen van het welzijnswerk. Let op: zorg voor evaluatieformulieren Laat iedereen evaluatieformulieren invullen als de bijeenkomst is afgelopen. Hiermee kunt u meten of uw doelen zijn bereikt. Zo ontdekt u of uw bijeenkomst succesvol is en de moeite waard om voort te zetten in de toekomst. Lees meer over de evaluatie van uw bijeenkomst (zie 4.1). 2.4 Regel voldoende geld en materialen Organiseert u een rollatormiddag Veilig op pad met de rollator? Dan kost dit uiteraard tijd en geld. Regel voldoende geld zodat u de bijeenkomst kunt organiseren. Stel hiervoor een begroting op waarin u alle kosten inschat. De meest voorkomende kosten zijn: tijd en geld voor het vrij plannen van interne medewerkers voor de bijeenkomst; kosten van koffie, thee en cake die u serveert; kosten voor de huur van een locatie. Regel alle materialen die u nodig heeft voor de bijeenkomst (zie bijlage 1: Draaiboek van deze handleiding). Zorg ervoor dat deze klaarstaan tijdens de bijeenkomst. Tips voor financiering U kunt de bijeenkomst op meerdere manieren financieren. Bekijk de tips voor financiering (zie bijlage 2 van deze handleiding). 2.5 Bepaal waar en wanneer de bijeenkomst plaatsvindt Bepaal een locatie, datum en tijd voor de bijeenkomst. Locatie van de bijeenkomst Kies een locatie die de mensen kennen. Dit werkt drempelverlagend waardoor zij eerder naar uw bijeenkomst komen. Denk bijvoorbeeld aan een buurthuis of een zaal van het welzijnswerk voor ouderen. Kies een locatie die goed bereikbaar is. Wilt u (achtergrond)informatie over valongevallen met een rollator geven tijdens de bijeenkomst (zie ook 3. De bijeenkomst zelf)? Zorg dan voor een locatie met 2 ruimtes die van elkaar gescheiden zijn. In de ene ruimte kunnen mensen dan zonder afleiding uw verhaal met (achtergrond)informatie volgen. In de andere ruimte kunnen ze ongestoord oefenen of onderhoud laten plegen op hun rollator. 9 / 79

10 Kies een locatie met voldoende obstakels, zowel binnen als buiten. Of in ieder geval voldoende ruimte om een parcours met obstakels te bouwen. Denk hierbij aan een stoep, een hoge drempel of een helling. Tip: vraag organisaties naar een locatie Werkt u samen met andere organisaties als u een bijeenkomst organiseert? Vraag hen dan of zij misschien een locatie hebben die u kunt gebruiken. Zo bespaart u de kosten voor het huren van een locatie. Datum en tijd van de bijeenkomst Zorg voor voldoende tijd om uw bijeenkomst voor te bereiden. Wilt u dat mensen zich aanmelden voor uw bijeenkomst? Geef hen dan voldoende tijd hiervoor. Houd bij het bepalen van de datum en tijd rekening met de dagen en tijden van andere activiteiten die ouderen ondernemen. Plan uw bijeenkomst niet tegelijkertijd. Denk bijvoorbeeld aan het wekelijkse bezoek aan de plaatselijke markt, het bridgen, het welzijnswerk, de ouderenbond en meer bewegen voor ouderen. De naam rollatormiddag verplicht u uiteraard niet om de bijeenkomst in de middag te plannen Plan uw bijeenkomst niet tijdens de lunchtijd of s avonds. Ouderen zijn graag thuis rond die tijden. Verwacht u dat er veel mensen met de bus komen? Houd dan rekening met de bustijden bij het plannen van uw bijeenkomst. Tip: bepalen moment volgende bijeenkomst Bepaal tijdens het plannen van uw bijeenkomst wanneer een volgende bijeenkomst kan plaatsvinden. Is uw bijeenkomst een succes? Dan is het handig als u van tevoren al met uw projectgroep heeft besproken wat een geschikt moment is voor een volgende bijeenkomst. Wilt u ervoor zorgen dat de bezoekers van uw bijeenkomst hun rollator veilig blijven gebruiken? Herhaal de bijeenkomst dan minimaal 1 of 2 keer per jaar. 2.6 Bepaal hoe lang de bijeenkomst duurt Bepaal hoe lang de bijeenkomst duurt. Zorg voor voldoende tijd en rust om alle onderdelen te behandelen (zie ook 3. De bijeenkomst zelf). Houd een minimum van 2 uur per bijeenkomst aan. De duur van de bijeenkomst is ook afhankelijk van het aantal mensen dat u uitnodigt (zie 2.1). Komen er veel mensen naar uw bijeenkomst? Laat deze dan langer duren dan wanneer er weinig mensen komen. U heeft dan meer tijd nodig om alle mensen aan de beurt te laten komen op de verschillende onderdelen. Dit betekent echter niet dat uw bijeenkomst voor de bezoekers langer duurt. Zodra iemand alle onderdelen heeft gedaan, is hij klaar. 2.7 Bepaal de inhoud van de bijeenkomst Bepaal de inhoud die u wilt behandelen tijdens de bijeenkomst: het geven van (achtergrond)informatie over de rollator, de rollators goed afstellen, de ouderen zelf laten oefenen, het checken van de rollators, het plegen van onderhoud op de rollators, enzovoorts. Zie ook 3. De bijeenkomst zelf voor alle mogelijke onderdelen. De keuze van de inhoud is afhankelijk van alle andere keuzes die u maakt tijdens uw voorbereiding. Uw doelgroep, projectgroep, doelen, beschikbare middelen, locatie en datum en duur bepalen de inhoud. Stem alles goed op elkaar af. 10 / 79

11 Tip: zorg voor gezelligheid Niet alleen de keuze van de inhoud van uw bijeenkomst is belangrijk. Zorg ook voor een gezellige bijeenkomst. Bijvoorbeeld door de ouderen te trakteren op koffie met iets lekkers of door een ludiek spel of een prijsvraag te organiseren. Hoe gezelliger, hoe meer de mensen zich op hun gemak voelen. En hoe beter zij zullen oefenen en informatie zullen onthouden. Ervaren de ouderen de bijeenkomst als een positieve ervaring? Dan zorgen zij waarschijnlijk ook nog voor een positieve mond-tot-mondreclame. 2.8 Communiceer uw bijeenkomst en nodig mensen uit Communiceer duidelijk naar uw doelgroep dat u een rollatormiddag Veilig op pad met de rollator organiseert. Nodig hen uit. Stem de keuze van uw communicatiemiddelen af op uw doelgroep (zie 2.1) Geef daarbij de mensen die u uitnodigt, voldoende tijd om zich aan te melden voor uw bijeenkomst. Benadruk in uw communicatie dat de bijeenkomst niet alleen een nuttig uitstapje is, maar ook gezellig. Ouderen kunnen gratis genieten van een kopje koffie of thee en wat lekkers. En daarbij gezellig samenzijn met andere leeftijdsgenoten. Hoe gezelliger, hoe eerder ouderen zullen komen. 11 / 79

12 3 De bijeenkomst zelf Wilt u een succesvolle rollatormiddag Veilig op pad met de rollator organiseren? Waarbij u mensen goede informatie geeft over de gevaren bij rollatorgebruik? En hen laat ervaren hoe zij hun rollator veilig gebruiken? Voer dan in ieder geval de volgende 3 taken ofwel onderdelen uit tijdens uw bijeenkomst: 1. Geef (achtergrond)informatie (zie 3.1). Tijdens dit onderdeel maakt u de rollatorgebruiker bewust van de kans op een ongeluk bij verkeerd gebruik van de rollator. U vertelt daarnaast over de verschillende onderdelen van de rollator. En de functie van deze onderdelen. U gaat tot slot in op de risicofactoren in en om het huis en de oplossingen daarbij. 2. Laat mensen oefenen (zie 3.2). Tijdens dit praktische onderdeel laat u de rollatorgebruiker onder begeleiding oefenen. U controleert allereerst of de rollators goed zijn afgesteld. Daarna laat u ouderen oefenen in de juiste lichaamshouding. U laat hen ook oefenen met verschillende praktijksituaties waarin zij obstakels moeten nemen. En bepaalde handelingen uitvoeren. 3. Check de rollators en pleeg onderhoud (zie 3.3). Tijdens dit onderdeel checkt u de rollators. En u voert kleine reparaties uit als een rollator niet meer goed functioneert. U checkt bijvoorbeeld of de remmen van een rollator nog functioneren. In hoofdstuk 3 leest u stap voor stap hoe u de 3 onderdelen van een succesvolle bijeenkomst uitvoert. Bij onderdeel 2 en 3 kunt u de ouderen het beste in groepjes van 2 of 3 personen verdelen en laten rouleren op de onderdelen. Onderdeel 1 kunt u wel aan een grotere groep presenteren (denk aan ongeveer 10 personen). Tip: aanvullende onderwerpen U kunt in uw bijeenkomst ook nog andere onderwerpen aan bod laten komen. Bekijk 3.4 Aanvullende onderwerpen voor een bijeenkomst. Tip: maak reclame voor andere activiteiten Tijdens uw bijeenkomst kunt u ook reclame maken voor andere activiteiten die u heeft gepland. Of activiteiten van organisaties waarmee u samenwerkt of andere (lokale) organisaties. Denk hierbij aan bewegingsaanbod, lezingen, personenalarmering, enzovoorts. 3.1 Geef (achtergrond)informatie Sommige ouderen gebruiken een rollator zonder dat zij ooit enige uitleg hierbij hebben gekregen. U kunt verhelderend zijn door een korte mondelinge toelichting te geven. Leg uit hoe ouderen hun rollator veilig gebruiken. Tijdens dit onderdeel kunnen zij ook vragen aan u stellen. Geef de mensen (achtergrond)informatie over het gebruik van de rollator. Laat de volgende onderwerpen aan bod komen: Ongevalscijfers De kenmerken van een veilige rollator De onderdelen van de rollator Het onderhoud van de rollator De risicofactoren in en om het huis en de oplossingen daarbij Het vervoer van de rollator. 12 / 79

13 Let op: gebruik de bijlagen voor het geven van (achtergrond)informatie Geeft u (achtergrond)informatie aan de ouderen? Maak dan gebruik van de bijlagen van deze handleiding: - zie bijlage 6: PowerPointpresentatie bijeenkomst; - zie bijlage 7: Sprekerstekst bij PowerPointpresentatie; - zie bijlage 15: Achtergrondinformatie rollatorongevallen; - zie bijlage 16: Brief taxichauffeur; - zie bijlage 17: Oefeningkaart Opstaan uit een stoel ; - zie bijlage 18: Oefeningkaart Stoep op ; - zie bijlage 19: Patiëntveiligheidskaart Zorg dat u niet valt! Veilig op pad met uw rollator ; - zie bijlage 20: Patiëntveiligheidskaart Zorg dat u niet valt! Neem eenvoudige maatregelen. Kijk ook op voor meer (achtergrond)informatie. Algemene communicatietips Houd bij het spreken rekening met verschillende ouderdomsverschijnselen van uw doelgroep. Denk hierbij aan een verminderd gehoor, slechter zien, moeite om zaken te onthouden en concentratieproblemen. Spreek daarom kort en duidelijk (niet langer dan 20 tot 30 minuten) en herhaal de informatie. Hierdoor begrijpen en onthouden ouderen dit beter. Spreek in eenvoudige taal. Vermijd moeilijke vaktermen en controleer daarbij regelmatig of de ouderen u nog begrijpen. Sommige ouderen worden thuis geholpen bij het gebruik van hun rollator. En moeten dus in staat zijn om de informatie aan anderen te vertellen. Zij moeten anderen bijvoorbeeld kunnen uitleggen hoe de rollator ingeklapt en afgesteld moet worden. Geef uw (achtergrond)informatie op een aantrekkelijke manier. Laat ouderen actief deelnemen door hen gerichte vragen te stellen. En door hen te stimuleren om na te denken over hun eigen situatie. Vraag naar de eigen ervaringen (zoals moeilijkheden en angsten) met het rollatorgebruik en geef persoonlijk advies. Laat ouderen ook zelf vragen stellen. Maak zichtbaar wat u bedoelt. Bespreekt u de onderdelen van de rollator? Plaats dan een rollator op een verhoging zodat iedereen deze goed kan zien. Zorg daarbij voor voldoende ruimte naast de ouderen voor de eigen rollator. Zo kunnen zij deze in hun buurt plaatsen. En zelf goed bekijken hoe hun eigen rollator er uit ziet. Let op: vraag goed door bij risicofactoren in en om het huis Vraag goed door als u de risicofactoren in en om het huis met de ouderen bespreekt. Vraag of mensen hun rollator thuis gebruiken, hoe zij dit doen en wat er goed of fout gaat. Sommige mensen hebben extra begeleiding na de bijeenkomst nodig om de situatie thuis te kunnen beoordelen. Het kan bijvoorbeeld zijn dat een ander hulpmiddel geschikter is om thuis te gebruiken. Regel een 1-op-1-vervolgsessie om mensen individueel te begeleiden. Tip: geef patiëntveiligheidskaarten mee Geef ouderen informatie mee tijdens de bijeenkomst, zodat zij deze thuis nog rustig kunnen nalezen. U kunt hiervoor de patiëntveiligheidskaarten Zorg dat u niet valt! Veilig op pad met de rollator (zie bijlage 19) en Zorg dat u niet valt! Neem eenvoudige maatregelen (zie bijlage 20) gebruiken. U kunt deze kaarten ook downloaden op Of gratis als drukwerk bestellen door een te sturen naar info@veiligheid.nl (zolang de voorraad strekt). 13 / 79

14 3.2 Laat mensen oefenen Laat mensen op verschillende manieren oefenen met het veilig gebruiken van hun rollator: Controleer of de rollators goed zijn afgesteld (zie 3.2.1). Oefen met de juiste lichaamshouding (zie 3.2.2). Oefen met verschillende praktijksituaties (zie 3.2.3). Algemene instructies bij het laten oefenen Zorg voor een intensieve begeleiding bij het oefenen. Het liefst 1 begeleider voor 2 of 3 ouderen. Verschillende mensen kunnen de rol van begeleider op zich nemen bij het oefenen. In het draaiboek (zie bijlage 1 van deze handleiding) ziet u wie dit zijn. Denk aan bijvoorbeeld vrijwilligers of medewerkers van het welzijnswerk voor ouderen. Deze mensen komen door hun werk in aanraking met het gebruik van de rollator. En hebben daardoor ervaring hiermee. Geef de begeleiders een duidelijke instructie over een goede uitvoer van alle handelingen en oefeningen (bijvoorbeeld door een ergo- of fysiotherapeut). Zo kunnen zij rollatorgebruikers goed ondersteunen en gericht en juist advies geven. In de verschillende paragrafen onder 3.2 Laat mensen oefenen vindt u concrete instructies voor verschillende oefeningen. Begeleiders kunnen deze instructies gebruiken als inspiratie. Gebruik ook de eigen expertise en ervaringen om de oefeningen uit te voeren op de manier die het beste past. Stem de instructies af op de persoonlijke situatie en behoeften van de ouderen die meedoen aan uw bijeenkomst. Heeft iemand bijvoorbeeld extra begeleiding nodig? Regel dan een 1- op1-vervolgsessie om die persoon individueel te begeleiden. Heeft u niet voldoende begeleiders? En moeten ouderen daardoor op elkaar wachten bij het oefenen? Bied hen dan bijvoorbeeld een kopje koffie aan tijdens het wachten. Of organiseer een quiz (zie 3.4 Aanvullende onderwerpen voor een bijeenkomst). Zo maakt u het wachten aangenamer. U kunt sommige ouderen ook eerst door laten gaan naar het onderdeel Check de rollators en pleeg onderhoud (zie 3.3). En hen later laten oefenen. Laat ouderen niet te lang staan tijdens het oefenen. Zorg voor voldoende stoelen. Mensen kunnen ook op het zitje van hun rollator gaan zitten, maar dan alleen voor een korte duur. Geef de ouderen de tijd tijdens het oefenen. Zorg ervoor de ouderen rustig zijn tijdens het oefenen. Mensen kunnen erg geconcentreerd en fanatiek zijn. En soms een beetje zenuwachtig. Las daarom voldoende rustpauzes in en geef hen een glaasje water na het oefenen. Tip: training Veilig op pad met de rollator Laat uw begeleiders de training 'Veilig op pad met de rollator' van VeiligheidNL volgen. En onderling informatie en vaardigheden met elkaar uitwisselen. Daardoor geven alle begeleiders dezelfde uitleg aan rollatorgebruikers. Zie voor meer informatie. Tip: hang foto s en illustraties op Maak gebruik van foto s en illustraties om de oefeningen toe te lichten. Hang in de omgeving bijvoorbeeld uitvergrote foto s op van een goed én fout gebruik van de rollator (zie bijlage 9: Foto s goed en fout in de bijlage van deze handleiding). Of laat de illustraties van de oefening- en patiëntveiligheidskaarten uitvergroot zien (zie bijlage 17 tot en met bijlage 20 in de bijlage). 14 / 79

15 3.2.1 Controleer of de rollators goed zijn afgesteld Doel van deze handeling Controleert u de rollators op de afstelling? Dan ontdekt u vanzelf of dit goed is gebeurd. Is dat nog niet het geval? Dan kunt u de afstelling aanpassen. U zorgt zo voor een prettiger en veiliger gebruik van de rollator door de ouderen. Wie voert deze uit? Een fysiotherapeut, ergotherapeut, verzorgende, vrijwilliger of stagiaire kan de afstelling beoordelen. En deze aanpassen als dat nodig is. Instructies voor uitvoer van de handeling De handvatten van de rollator mogen niet te hoog zijn afgesteld. Zo heeft de rollatorgebruiker namelijk geen steun aan de rollator. Hij gaat daardoor met opgetrokken schouders lopen. En dat kan klachten veroorzaken in de schouders en nek. Zijn de handvatten te laag afgesteld? Dan bestaat de kans dat de rollatorgebruiker achter de rollator aanloopt. Hierdoor heeft hij geen steun aan de rollator. Controleer of de handvatten op de juiste hoogte zijn afgesteld. Vraag de rollatorgebruiker om rechtop te gaan staan. En de armen naast het lichaam te laten hangen. De handvatten moeten ter hoogte van de polsen zijn afgesteld. Gebruik een meetlint om te controleren of beide handvatten op gelijke hoogte staan. Pas de hoogte aan als dat nodig is. De handvatten zijn op iedere hoogte af te stellen met de handel. Draai de handel onder de handvatten los. Stel nu de ijzeren duwbuizen onder de handvatten op de juiste hoogte in. Het gladde deel van de duwbuizen mag nooit zichtbaar zijn. Is dit wel het geval? Bestel dan een verlengde duwbuis voor de rollator. Draai de handel daarna weer goed vast zodat de handvatten niet meer bewegen. U kunt de handel bij sommige modellen uittrekken en naar beneden klappen. Hierdoor steekt deze handel niet naar buiten. Vertel de rollatorgebruiker dat de handel niet bedoelt is als haakje om de tas aan op te hangen. De handel kan dan losschieten met alle gevolgen van dien (zoals een valongeval). Stel de handvatten zo af zodat deze in het verlengde van de rollator zijn gericht (niet naar binnen gedraaid). Draai de handvatten bij voorkeur iets naar buiten. Laat de rollatorgebruiker een rondje lopen met de aangepaste afstelling. Zo voelt hij het verschil. Is de afstelling niet naar wens? Pas deze dan nog een keer aan. Een goede afstelling is belangrijk. Deze zorgt namelijk ook voor een juiste lichaamshouding (zie ook 3.2.2). Tip: Markeer de juist afgestelde hoogte Is de rollator op de juiste hoogte afgesteld? Breng dan met Tipp-Ex of een benzinestift een markering aan op die hoogte. Wordt de rollator later uitgeklapt (bijvoorbeeld na vervoer)? Dan kunt u de juiste hoogte daarna weer eenvoudig instellen. Let op: meerdere methodes voor afstelling mogelijk Bovenstaande instructies beschrijven 1 methode voor een hoogte-instelling van de rollator. Deze methode is voor een grote groep ouderen prima te gebruiken. Hebben ouderen een specifieke lichamelijk afwijking of disfunctioneren? Dan kan een andere afstelling prettiger en veiliger zijn voor die persoon. Informeer bij twijfel altijd bij een therapeut met de juiste kennis en ervaring. Of verwijs de oudere door. 15 / 79

16 3.2.2 Oefen met een juiste lichaamshouding Doel van deze oefening Hanteren ouderen een juiste lichaamshouding tijdens het lopen met de rollator? Dan voorkomt dit overbelasting. Hierdoor gaan ouderen prettiger en veiliger met de rollator om. Wie voert deze uit? Een fysiotherapeut, ergotherapeut, verzorgende, vrijwilliger of stagiaire kan een juiste lichaamshouding beoordelen. En advies geven over een andere houding als dat nodig is. Instructies voor uitvoer van de oefening Veel ouderen lopen angstig en gespannen achter een rollator. Sommige ouderen leunen daarbij te veel op hun rollators. En lopen daardoor te ver achter hun rollator. Laat de ouderen zo recht mogelijk tussen de handvatten van hun rollator lopen. Vraag de ouderen om een rondje te lopen. Geef hen de instructie om tussen de handvatten van de rollator te gaan lopen. En daarbij de armen en handen zo ontspannen mogelijk te houden. Is de lichaamshouding niet juist? Adviseer de ouderen dan over een andere houding Oefen met verschillende praktijksituaties In deze paragraaf vindt u 7 oefeningen waarmee u verschillende praktijksituaties oefent. Tabel 1: 7 oefeningen praktijksituaties Oefening 1 Opstaan uit een stoel Stoel met armleuningen Benodigde materialen 2 Stoep op Stoep in een rustige straat, stoep van een parcours of een dikke houten plaat 3 Helling op en af Helling in het gebouw, helling bij de ingang of helling van een parcours 4 Zitten op de rollator Rollator met zitje 5 Bocht maken Pionnen of ander attributen 6 Deur openen Deur in het gebouw (zonder deurdranger) 7 Over een hobbelige ondergrond lopen Oneffen stoep van een parcours, oneffen stoep buiten Doel van deze 7 oefeningen Ouderen komen dagelijks verschillende obstakels tegen met hun rollator, zowel binnenshuis als buitenshuis. Denk hierbij aan het openen en sluiten van een deur, een stoep op gaan of een helling nemen. Ouderen voeren deze handelingen op verschillende manieren uit. Sommige manieren zijn risicovol. Adviseert u mensen over de juiste handelingen? En laat u hen oefenen met dagelijkse praktijksituaties? Dan gaan zij uiteindelijk veiliger op pad met hun rollator. 16 / 79

17 Wie voert deze uit? Een fysiotherapeut, ergotherapeut of verzorgende kan ouderen vertellen hoe ze bepaalde dagelijkse handelingen het beste uit kunnen voeren. Algemene instructies voor uitvoer van de 7 oefeningen Zorg voor minimaal 1 begeleider per oudere bij het oefenen van de obstakels. Oefent u met een hoge helling? Zorg dan voor 2 begeleiders per oudere. Zorg voor de benodigde materialen bij de oefeningen (zie bovenstaande tabel 1). U kunt bij het uitvoeren van de verschillende oefeningen gebruikmaken van een parcours. Ook zonder parcours kan er geoefend worden. U kunt een parcours creëren door een route door of rond uw locatie uit te zetten. 1. Oefening Opstaan uit een stoel De overgang van een zittende houding op een stoel naar een staande houding achter de rollator zorgt vaak voor ongevallen. Ouderen trekken zich aan de rollator op of de rollator rolt weg. Hierdoor vallen ouderen. Vraag de rollatorgebruikers hoe zij nu opstaan vanuit een stoel. Bespreek hoe ze dit veilig kunnen uitvoeren. Laat ze daarna vanuit een stoel opstaan totdat ze achter hun rollator staan. Dit kan op 2 manieren: 1. Plaats de rollator voor de stoel en zet deze op de parkeerrem. Plaats de voeten recht voor de stoel. Loop ( ham ) met uw billen naar de voorkant van de stoel, totdat u zich aan de voorkant van de zitting bevindt. Trek u niet aan de rollator omhoog, maar plaats de handen op de armleuning van de stoel. Gebruik uw benen en armen om omhoog te komen. Pak dan de rollator vast. Herhaal deze manier een paar keer. 2. Voor ouderen met minder spierkracht in hun benen kan manier 1 moeilijk zijn. Kies dan voor manier 2 om op te gaan staan vanuit een zittende houding. Plaats de rollator ongeveer 30 centimeter voor de stoel en zet deze op de parkeerrem. Loop ( ham ) met de billen naar de voorkant van de stoel, totdat u zich aan de voorkant van de zitting bevindt. Klem de handen om de verste rand van het zitje. Laat de onderarmen leunen op het zitje. U zit nu voorover gebogen. Kom nu naar voren. De billen komen los van de stoel. Kom stapje voor stapje omhoog met een hand op het zitje en een hand richting het handvat van uw rollator. U kunt nu opstaan. Herhaal deze manier een paar keer. Doe de oefening 1 keer voor en laat de ouderen vervolgens meerdere keren zelf oefenen. Adviseer ouderen om thuis ruimte te maken naast hun stoel of bed. Zo kunnen zij de rollator binnen handbereik parkeren. Tip: Gebruik de oefeningkaart Opstaan uit een stoel Geef ouderen de oefeningkaart Opstaan uit een stoel (zie bijlage 17 van deze handleiding) mee tijdens de bijeenkomst. Zo kunnen zij de oefening thuis nog eens rustig nalezen. U kunt de oefeningkaart ook terugvinden op 2. Oefening Stoep op Vraag de rollatorgebruikers of zij moeite hebben met de stoep oplopen. En hoe zij dit nu doen. Bespreek hoe ze veilig de stoep op kunnen lopen. Wijs hen op schuine stoepranden en geef advies over hoe ouderen deze kunnen nemen. Rijd met de rollator tot aan de stoep en knijp vervolgens de remmen in. Zet een kleine pas naar achteren en kantel tegelijkertijd de rollator naar achter. De voorste wieltjes komen zo van de grond. Laat de rem daarna los. Rijd de rollator dan op de achterwielen naar de stoep totdat de voorwielen zich boven de stoep bevinden. Laat de voorwielen rustig zakken op de stoep. Plaats de achterwielen erbij, knijp de rem in en stap bij op de stoep. Doe de oefening 1 keer voor en laat de ouderen vervolgens meerdere keren zelf oefenen. 17 / 79

18 Tip: Gebruik de oefeningkaart Stoep op Geef ouderen de oefeningkaart Stoep op (zie bijlage 18 van deze handleiding) mee tijdens de bijeenkomst. Zo kunnen zij de oefening thuis nog eens rustig nalezen. U kunt de oefeningkaart ook terugvinden op Let op: meerdere methodes voor stoep op Bovenstaande methode is een veilige manier om de stoep op te gaan. Is deze methode niet mogelijk? En is er ook geen helling of op- en afrit op de stoep aanwezig? Dan kan de oudere de rollator ook optillen. Dit mag alleen als de rollator licht is (zonder boodschappen in het mandje). Laat de ouderen tussen de wielen van de rollator plaatsnemen. Laat beide handen om het zitje klemmen en til dan de rollator op. Moet iemand regelmatig zijn rollator optillen omdat er geen andere mogelijkheid is op de route? Meld dit dan bij de gemeente (zie ook 3.4 Aanvullende onderwerpen voor een bijeenkomst). Dan kan er wellicht iets aan de route worden veranderd door bijvoorbeeld een helling of op- en afrit te plaatsen. 3. Oefening Helling op en af In de praktijk komen rollatorgebruikers op verschillende plaatsen hellingen tegen. Bijvoorbeeld bij een bruggetje, de ingang van openbare gebouwen of bij een schuine stoep. Vraag de rollatorgebruikers hoe zij nu de helling omhoog en omlaag gaan. Bespreek hoe ze dit veilig kunnen doen. En adviseer hen om de helling te vermijden als dat kan. Oefen het lopen met een rollator op een hellend vlak dat zowel omhoog als omlaag loopt. Daarbij moet de rem constant worden gebruikt wordt. Doe de oefening 1 keer voor en laat de ouderen vervolgens meerdere keren zelf oefenen. De helling omhoog en omlaag: Rijd met de rollator tot aan de helling. Neem de helling stap voor stap met gebruik van de rem. Ga tussen de handvatten van de rollator staan. Duw de rollator een klein stukje naar voren. Knijp de rem in, neem een stap richting de rollator en haal deze weer van de rem. Duw de rollator weer een klein stukje verder en herhaal voorgaande stappen opnieuw. 4. Oefening Zitten op de rollator Veel rollators hebben een zitje om op uit te rusten. Ouderen kunnen het zitje alleen gebruiken als de parkeerrem is ingeschakeld. Bespreek het verschil tussen een loop- en parkeerrem. Doe 1 keer voor hoe ouderen op het zitje moeten zitten. Laat hen vervolgens meerdere keren zelf oefenen. Maak duidelijk dat ouderen alleen met de benen aan de loopzijde van de rollator mogen zitten. En niet met de benen over bijvoorbeeld het mandje heen. Bespreek met de aanwezigen dat een dienblad (dat los te monteren is) niet geschikt is om te gaan zitten. 5. Oefening Bocht maken Het kan voorkomen dat ouderen plotseling uit moeten wijken met de rollator. Bijvoorbeeld omdat ze een obstakel over het hoofd zien. Of omdat een hondje langs of tussen de rollator loopt. In deze situatie moeten ouderen een goede bocht kunnen maken. Loop met de rollator tussen pionnen (of andere voorwerpen) door. Neem de bocht en houd daarbij beide armen aan de rollator. Oefen met beide armen evenveel gewicht uit op de rollator. Dit voorkomt dat de rollator kiept. Blijf altijd tussen de handvatten van de rollator lopen bij het nemen van een bocht. Doe de oefening 1 keer voor en laat de ouderen vervolgens meerdere keren zelf oefenen. 18 / 79

19 6. Oefening Deur openen Rollatorgebruikers moeten verschillende handelingen uitvoeren om een deur te openen. Vooral het openen van een deur met een zware dranger is vaak moeilijk. Adviseer mensen dan om hulp te vragen. Vraag de rollatorgebruikers of zij problemen hebben met het openen met deuren. Licht toe dat er in veel openbare gebouwen een knop zit bij een deur waarmee deze automatisch open gaat. De deur blijft ook automatisch open staan. Bij draaideuren zit vaak een knop die ervoor zorgt dat de deur langzamer draait, zodat er meer tijd is om hier doorheen te lopen. Bespreek hoe de ouderen een deur kunnen openen die naar binnen draait. En daarna een deur die naar buiten draait. Adviseer hen om een ander de deur te laten openen als dit mogelijk is. Plaats de rollator altijd naast de deur. Blijf zoveel mogelijk binnen het steunvlak van de rollator. Sta bijvoorbeeld niet rechts naast de rollator terwijl u met de rechterhand naar de deur reikt. En tegelijkertijd met de linkerhand het rechterhandvat van de rollator vasthoudt. Dit verhoogt namelijk het risico op het kiepen van de rollator. Helaas is het niet altijd mogelijk om de rollator vast te houden. Zware deuren in smalle gangen vormen dan ook een groot obstakel. Doe de oefening 1 keer voor en laat de ouderen vervolgens meerdere keren zelf oefenen. 7. Oefening Over een hobbelige ondergrond lopen De ondergrond waarover rollatorgebruikers lopen, is niet altijd glad. Soms moeten zij over losse stoeptegels of een andere hobbelige ondergrond lopen. Vraag de rollatorgebruikers hoe zij nu over een hobbelige ondergrond lopen. Bespreek hoe ze dit veilig kunnen doen. Vertel dat zij voorzichtig moeten lopen. Neem de tijd om de ondergrond te verkennen. Zet de rollator op de parkeerrem en bekijk eerst goed wat de beste looproute is. Oefen met beide armen evenveel gewicht uit op de rollator. Doe de oefening 1 keer voor en laat de ouderen vervolgens meerdere keren zelf oefenen. U kunt deze oefening het beste buiten op de stoep oefenen. 3.3 Check de rollators en pleeg onderhoud Ouderen kunnen alleen veilig gebruikmaken van hun rollator als deze helemaal in orde is. Het is daarom belangrijk dat u de rollators checkt op mankementen tijdens de bijeenkomst. Mankeert er iets aan een rollator? Dan kunt u hierop onderhoud plegen door mankementen aan te passen. Laat de check uitvoeren door personen met technische kennis. Bijvoorbeeld door medewerkers van de technische dienst van een verzorgingsthuis. Ook vrijwilligers kunnen hierbij helpen, zolang zij enige technische kennis hebben. Denk ook aan rollatorleveranciers. Deze zijn soms best bereid wanneer zij ook nieuwe modellen en rollatoraccessoires kunnen showen Iedere rollator heeft wel enige inspectie en onderhoud nodig. Voer dit onderdeel daarom met minimaal 2 personen uit. Zo blijft de wachtrij beperkt. Voorzie de rollators van een naam(sticker) zodat ouderen hun eigen rollator terugkrijgen na de check. Doe dit ook als u de rollator schoonmaakt (zie 3.4 Aanvullende onderwerpen voor een bijeenkomst). Geef de ouderen een nummertje zodat hun rollator in een eerlijke volgorde aan de beurt komt. Moeten mensen wachten? Laat hen dan bijvoorbeeld vaardigheden oefenen tijdens het wachten. Of maak hun rollator schoon. U kunt hen ook een kopje koffie aanbieden om hen bezig te houden. 19 / 79

20 Inspecteer de rollators op verschillende onderdelen: wielen, remmen, handvatten, hoogte-instelling, frame/constructie, zitting, dienblad, bagagemogelijkheden, accessoires en inklapbeveiliging. Gebruik hiervoor bijlage 8: Checklist onderhoud rollators in deze handleiding. Gevonden mankementen kunnen vaak gelijk verholpen worden. Het zal hierbij voornamelijk gaan om het doorsmeren, schoonmaken, bijstellen, vastzetten en eventueel vervangen van remkabels. In bijlage 8: Checklist onderhoud rollators ziet u als het goed is wat de rollator mankeert. Geef daarop per onderdeel aan of het onderhoud is uitgevoerd. Of als een leverancier nodig is voor het onderhoud. Schrijf onderaan de ingevulde checklist wat de eindbeoordeling is en geef deze lijst aan de rollatoreigenaar. Hij kan dan teruglezen wat er met de rollator is gebeurd. En over welke punten hij eventueel met de leverancier moet bellen. Wilt u op een goede manier onderhoud plegen? Dan heeft u de volgende materialen nodig: Gereedschap: een setje inbussleutels van 1,5 mm tot en met 8 mm, een schroevendraaier van 5 tot 6 mm (kruiskop), een ring-/steeksleutel van 13 mm en een steeksleutel van 8 mm. Remkabels, lagers (vooral van het voorwiel, deze zijn schadegevoelig), dopjes voor op de wielen en veertjes (voor in de remmen). U koopt deze materialen bij de fietsenmaker of een doe-het-zelfzaak. Is een materiaal daar niet te koopt? Informeer dan bij de rollatorleverancier bij u in de buurt. Smeerolie. Doeken voor het schoonmaken van onderdelen. Heeft een rollator grotere mankementen zoals een gebroken frame of een kapotte wiel(as)? Adviseer de rollatoreigenaar dan om contact op te nemen met de leverancier. Het mankement kan onder de garantie vallen. In dat geval heeft iemand recht op een nieuwe rollator. Tip: dateer het onderhoud Voorzie geïnspecteerde rollators van een sticker met daarop de datum waarop de rollator is geïnspecteerd. Zo weet de rollatoreigenaar altijd wanneer deze voor het laatst is nagekeken. Tip: vraag rollatorleveranciers om medewerking Vraag rollatorleveranciers of zij willen meewerken aan de bijeenkomst. Heeft een rollator binnen de garantieperiode mankementen? Dan kan dit direct besproken worden met de leverancier van de rollator. Tijdens de bijeenkomst kunnen meerdere rollators in één keer worden gecontroleerd en gerepareerd. Dit kan efficiënt zijn voor de leverancier. Daarnaast blijkt uit ervaring dat 5 à 10% van de aanwezige rollatorgebruikers in aanmerking komt voor een nieuwe rollator. En dat kan commercieel weer interessant zijn voor de leverancier. De leverancier kan tijdens de bijeenkomst ook reclame maken voor rollatoraccessoires en andere producten (zie ook 3.4 Aanvullende onderwerpen voor een bijeenkomst). Tip: hulp bij aanvraag nieuwe rollator Wil een oudere een nieuwe rollator aanvragen? Laat de rollatorleverancier hem dan begeleiden bij de aanvraag. Is deze niet aanwezig bij de bijeenkomst? Vraag dan bijvoorbeeld een fysiotherapeut, ergotherapeut, iemand van een verzorgingshuis of de thuiszorg om dit te doen. 20 / 79

21 3.4 Aanvullende onderwerpen voor een bijeenkomst Wilt u nog meer onderwerpen aan bod laten komen in uw bijeenkomst? Denkt u dan aan de volgende aanvullende onderwerpen: 1. Bespreek hoe om te gaan met klachten over de openbare ruimte. 2. Adviseer over risicofactoren binnenshuis. 3. Toon accessoires voor rollators. 4. Maak de rollator schoon. 5. Organiseer andere kleine activiteiten zoals een quiz of het spelen van livemuziek. Hieronder leest u stap voor stap hoe u een veilig gebruik van de rollator nog verder stimuleert. U bepaalt zelf welke aanvullende onderdelen u terug laat komen in uw bijeenkomst. 1. Bespreek hoe om te gaan met klachten over de openbare ruimte Doel Laat rollatorgebruikers weten waar zij terecht kunnen met klachten over de openbare ruimte. Denk hierbij aan klachten over losliggende stoeptegels, geblokkeerde stoepen en slechte oversteekplaatsen voor voetgangers. Maak mensen bewust van het feit dat klachten alleen worden verholpen als zij deze melden bij de gemeente. Vertel welk telefoonnummer mensen kunnen bellen voor het doorgeven van klachten over de openbare ruimte. U kunt ook een medewerker van de gemeente uitnodigen, die verantwoordelijk is voor de openbare ruimte. Mensen kunnen dan direct hun klacht melden of vragen stellen. Het meldpunt van de gemeente voor de klachten krijgt dan als het ware een gezicht. Dit werkt drempelverlagend zodat mensen mogelijke knelpunten of klachten in de toekomst eerder zullen doorgeven. 2. Adviseer over risicofactoren binnenshuis Doel Mensen informeren over de verschillende risicofactoren die aanwezig zijn in hun huis. Het gaat hier om obstakels en ongeschikt meubilair die een val (met of zonder rollator) in het eigen huis kunnen veroorzaken. Wie voert dit onderdeel uit? Vrijwilligers, ergotherapeuten en verzorgenden kunnen mensen aanspreken op de risicofactoren in huis. Adviseer mensen over de risico s van een te volle kamer, losliggende snoeren en gladde vloeren. Stimuleer hen om hun huis zonder obstakels en met geschikt meubilair in te richten. Zo verminderen zij het risico op een val in eigen huis. Vraag mensen of er knelpunten in hun huis aanwezig zijn. Bespreek samen wat oplossingen zijn. U kunt hiervoor de checklist uit de brochure Val niet thuis gebruiken. Tip: gebruik de brochure Val niet thuis Wilt u meer weten over de knelpunten die in een huis aanwezig kunnen zijn? Bekijk dan de brochure Val niet thuis. Hierin vindt u meer achtergrondinformatie over de oorzaken van valongelukken. En daarbij een checklist waarmee u de veiligheid van een huis kunt beoordelen. De brochure laat u op een duidelijke en complete manier zien dat u veel kunt doen om een val te voorkomen. U kunt de brochure bestellen bij de Servicedesk van VeiligheidNL via (met bestelcode br153). Of downloaden op 21 / 79