EVALUATIE KOOPZONDAGEN DONGERADEEL

Transcriptie

1 EVALUATIE KOOPZONDAGEN DONGERADEEL Inleiding In juni 2014 heeft de gemeenteraad ingestemd met het voor een aantal zondagen per jaar verlenen van ontheffing van de bepalingen in de Winkeltijdenwet. Daardoor is het mogelijk om in het winkelcentrum van Dokkum op 12 zondagen per jaar de winkels open te hebben van tot op zondagmiddag en in de rest van de gemeente op iedere zondagmiddag in het jaar, met uitzondering van de in de wet met name genoemde officiele feestdagen. Dit besluit is genomen op verzoek van de OVD; dit verzoek was o.a. gebaseerd op een groeiende vraag vanuit het publiek, de rol van Dokkum als regiostad, het streven naar het beter bedienen van de bezoekers en vooral (bootjes)toeristen en het gegeven dat er met de toestemming voor openstelling van een supermarkt op Esonstad al eerder een precedent geschapen was binnen de gemeentegrenzen. Ook het veranderende koopgedrag van de consument (internet, andere koopmomenten) speelde hierbij een rol. Om een gecontroleerde invoering te bewerkstelligen heeft de OVD voorgesteld om openstelling gedurende een proefperiode van ruim een jaar mogelijk te maken. Thans is de proefperiode (bijna)om en komt de vraag aan de orde hoe de openstelling op zondagmiddag bevallen is en hoe het verder gaat. In de praktijk heeft vanaf 1 juli 2014 een groeiend aantal supermarkten de deuren op zondag geopend. Momenteel doen de Jumbo, Spar Dokkum, Aldi, Lidi en Coop in Anjum hieraan mee. De Poiesz en AH in Dokkum, de Spar in Ternaard en de Coop in Holwerd blijven gesloten. Een groeiende stroom klanten, deels uit de wijde omgeving, weet de opengestelde supermarkten ook op zondag te vinden. Voor het centrum heeft OVD een verzoek ingediend voor de vrijstelling op 6 zondagen in 2014 en 12 in Daarbij is aansluiting gezocht bij Dokkum Cultureel en de eerste zondag van de maand vooral als koopzondag aangewezen. Later in het jaar 2014 is uitgeweken naar andere zondagen, deels omdat de eerste zondag niet goed paste of omdat er op een ander moment in de maand een evenement was (Kerstfair). Voor 2015 is, na een duidelijke uitspraak van de ledenvergadering van de OVD daartoe, een schema ingediend met vooral de eerste zondag van de maand, uitgebreid met enkele extra dagen in de zomermaanden. Ongeveer 60 winkels openen de deuren op de koopzondagen. Vooral zaken in de segmenten horeca, kleding en vrije tijds artikelen zijn open alsmede de landelijke ketens (Blokker, HEMA). Veel zaken met een beperkte omzetverwachting op de zondag blijven dicht (kappers, slagers, bakkers, etc). Voor de openstelling op de Zuiderschans is het beeld wat minder helder, mede door de grote invloed van de doe-het-zelf zaken op het winkelbeeld.

2 Evaluatie en vragen De Raad heeft het College gevraagd om een evaluatie van de koopzondagen; de OVD had in 2014 al aangeboden dat voor haar rekening te willen nemen. Er zijn in overleg met de gemeente twee korte vragenlijsten gemaakt, een voor de winkeliers en een voor het publiek. De vragenlijsten treft u in de bijlage aan. Buiten deze enquetes hebben ons natuurlijk ook veel geluiden bereikt over de zondagopenstelling, bijvoorbeeld de duidelijke adhesie van de Wijkraad Binnenstad en toeristische bedrijven. Deze geluiden wegen we mee in de positiebepaling van de OVD. Opzet De evaluatie is gebaseerd op een enquete onder het publiek en een enquete onder de winkeliers. Daartoe is het bestand gebruikt van bij de OVD aangesloten winkeliers. Niet alle winkeliers in Dokkum doen mee met de OVD; buiten Dokkum heeft de OVD geen leden. De bij de OVD aangesloten winkeliers in de binnenstad zijn allen persoonlijk bezocht met een formulier, wat ook weer bij hen is opgehaald. De respons op de enquete is daardoor erg hoog, hetgeen bijdraagt aan de betrouwbaarheid van het afgegeven beeld. De publieksenquete is eenmaal uitgevoerd; door een misverstand is geen tweede keer geënqueteerd en door de timing van de evaluatie kan een tweede enquete niet meer worden gehouden op een koopzondag. Een aantal supermarkten is persoonlijk en telefonisch benaderd met de vraag om commentaar op de zondagopenstelling en hoe het in hun ogen verder moet. Zo ontstaat een compleet beeld van de ervaringen en de meningen over de zondagopenstelling. Uitkomsten Publiek Het publiek is doorgaans blij met de zondagopenstelling; dat is ook niet verwonderlijk, want deze ondervraagde groep maakt ook gebruik van de verruimde winkeltijden. Het meeste commentaar betreft de deelname van de winkels (had meer gemogen) en het aantal zondagen (had ook meer gemogen). Verder is de communicatie nog te verbeteren en vindt men de sfeer belangrijk. Winkeliers Onder winkeliers zijn 180 enquetes uitgezet, waarvan er 108 zijn ingevuld en 2

3 l ovn geretourneerd en ook verwerkt (61 %). Van deze respons waren 62 winkels open op koopzondag (46 dus niet). Maar het aantal voorstanders van een koopzondag in Dokkum was hoger; 77 van de 108 winkeliers (75%) zeggen voorstander te zijn van de mogelijkheid. 20 respondenten zijn voorstander, terwijl ze zelf de winkel niet open hebben. Over het aantal bezoekers is ruim de helft van de winkeliers matig tevreden; een kwart erg tevreden en een kwart niet tevreden. Over de medewerkers geeft 20% van de respondenten die op zondag geopend zijn aan, geen personeel te hebben (en dus altijd zelf in de winkel te staan). Van de rest geeft 85% van de respondenten aan dat de bereidheid van medewerkers om te werken geen probleem vormt voor de invulling van de koopzondagen. Er zijn in de enquetes veel suggesties ingevuld om de koopzondagen verder te verbeteren. De OVD heeft een aparte werkgroep ingesteld die een advies gaat geven over de koopzondagen in Supermarkten Er zijn enkele supermarkten benaderd met de vraag naar de ervaring ; twee in Dokkum (Jumbo en Spar) en twee buiten Dokkum (Coop in Anjum en in Holwerd, de laatste doet de winkel niet open op zondag). Het beeld bij de deelnemende supermarkten is redelijk eenduidig. Ze geven allen aan een goede extra omzet te realiseren op de zondagen, welke niet of nauwelijks ten koste gaat van de omzet op andere dagen in de week. Men ziet op de zondagen regelmatig gezichten van mensen die door de week niet in de betreffende winkel komen; de indruk is dat de klanten uit een groter gebied om Dokkum komen dan op andere dagen van de week. Er wordt op uitgebreide schaal gebruik gemaakt van de zondagmiddagen; het publiek staat soms om uur al in een rij te wachten om naar binnen te kunnen. Zondagopenstelling is in korte tijd al een gewoon fenomeen geworden; dat bleek o.a. ook uit de negatieve reacties van sommige mensen op de verplichte winkelsluiting op eerste Paas- en Pinksterdag. De supermarkten geven aan geen enkele moeite te hebben met de personele bezetting op zondag; de Coop in Anjum gaf zelfs aan dat het personeel er blij mee is, omdat het veel parttimers zijn die vooral buiten de schooltijden werken en zo een extra mogelijkheid hebben gekregen om wat te verdienen. Met name de Dokkumer supermarkten gaven aan graag een uur eerder open te gaan om nog beter op de vraag van het publiek te kunnen reageren en meer producten voor de lunchtijd te kunnen verkopen; de supermarkt in Anjum zou liever een ochtendopenstelling hebben, van 8.00 tot uur, in verband met de verkoop van vers brood en ontbijtproducten aan toeristen. De winkelier van de supermarkt in Holwerd hecht aan zijn rustpunt in de week en ziet te weinig meerwaarde voor zijn zaak om deze open te doen op zondag.

4 Andere overwegingen De OVD heeft vele positieve reacties genoteerd op de zondagopening. We noemen hier met name de adhesie van Binnenstadsmanagement en de Wijkraad Binnenstad. De OVD is van mening dat de koopzondagen mede invulling geven aan de gewenste gastvrijheid voor een toeristische trekpleister als Dokkum. Ook de horeca heeft baat bij een levendige binnenstad met winkelend publiek. Er hebben de OVD geen klachten bereikt vanuit kerkelijke kring over eventuele schending van afspraken of belemmeringen voor de religieuze beleving van inwoners van Dongeradeel. De PKN-gemeente heeft ingespeeld op de koopzondagen door de kerkgebouw op de Markt open te stellen als rustpunt en stiltecentrum. Een mooi aanvullend initiatief. Situatie in de omgeving Omdat we niet op een eiland leven, is het goed om ook te kijken naar ontwikkelingen om ons heen. Drachten Het College van Smallingerland heeft in het coalitieakkoord een koopzondag als mogelijkheid uitgesloten. Bij herhaling komen ondernemers uit Drachten daartegen in het geweer, erop wijzend dat Drachten de enige plaats van die omvang in Nederland is zonder koopzondag. Tot op heden zonder veel resultaat. Kollum Ook in Kollum is er geen koopzondag. Met name de supermarkten dringen daar wel op aan, maar tot op heden zonder veel effect. Het is de vraag of voor zondagopening van de andere winkels Kollum genoeg economisch draagvlak heeft. Leeuwarden In Leeuwarden is op voorstel van het College (CDA, PvdA, GroenLinks) door de gemeenteraad besloten om op alle zondagen de mogelijkheid te geven de winkels te openen. Een meerderheid van winkeliers in het centrum is daar tegen en hebben opgeroepen om een keer per maand een speciale koopzondag te realiseren; op de andere zondag willen zij de winkel gesloten houden. Stiens In Stiens mochten de supermarkten alle zondagen per jaar open, de overige winkels 23 keer per jaar. Het college (CDA, PvdA, WD) wilde dat begin dit jaar beperken tot de maanden november en december, maar kreeg daar geen meerderheid voor. Enkele supermarkten hadden zelfs met een rechtszaak gedreigd. Uiteindelijk kwam er uit dat er voor de supermarkten niets verandert en ze alle zondagen open mogen blijven gaan en dat de overige winkels twaalf keer per jaar op zondag open mogen. Overigens maken de winkeliers in Stiens hier geen gebruik van; men overweegt 2 zondagen in november en december voor sinterklaas en kerst. 4

5 - de regeling in Dokkum lijkt ook in de omgeving een formule te zijn waarop men elkaar (als de bereidheid er is) kan vinden. De OVD concludeert dat de koopzondagen in deze opzet goed werken en vraagt daarom de gemeenteraad de proefperiode te beeindigen en de in de verordening geschapen mogelijkheden ongewijzigd te laten. Mocht de Raad een verbetering overwegen, dan vragen wij uw aandacht voor de wens onder de supermarkten om een iets ruimere openstelling vanaf uur te hanteren. 6