Stichting Scholengemeenschap voor Vrijeschoolonderwijs. Stichtse Vrije School te Zeist Wilhelminasingel 15

Transcriptie

1 Stichting Scholengemeenschap voor Vrijeschoolonderwijs Documentinformatie Naam document: strategisch beleidsplan v7.docx Auteur: Frans Ebskamp Versie dd: 26 september 2012 Status: Vastgesteld door de bestuurder Goedgekeurd door de raad van Toezicht SBP Scholengemeenschap VO (SVS-TS, NC, KGC) Strategisch beleidsplan Stichtse Vrije School te Zeist Wilhelminasingel 15 Novalis College te Eindhoven 6524 AJ Nijmegen Karel de Grote College te Nijmegen Tobiasschool te Zeist

2 strategisch beleidsplan v7.docx 2 van 11 Vooraf Goed voortgezet onderwijs biedt leerlingen persoonlijke aandacht, daagt ze uit en helpt ze steeds verder. Zo begon het Actieplan Beter Presteren van de minister van OCW. Dat vinden wij ook: de ontwikkeling van de jonge mens is de primaire taak van het onderwijs. Jonge mensen die de gelegenheid hebben gehad om zich op cognitief, emotioneel en sociaal gebied te ontwikkelen zijn in staat om de samenleving te verrijken. In alle rapporten en in de programma s van politieke partijen wordt het belang van onderwijs voor de samenleving benadrukt. Grofweg twee benaderingen van onderwijs kun je herkennen, soms gecombineerd. Onderwijs als motor van de economie en onderwijs als stimulator van de persoonlijke ontwikkeling van de mens (de burger). De economische benadering is in de afgelopen jaren overheersend geworden: goed opgeleide jonge mensen dragen bij aan de economische ontwikkeling. Belangrijk is vooral dat Nederland en Europa niet achterop raken. Daartoe meten we voortdurend scores (PISA) en leggen ons hoge ambitites op (plaats. op ranglijst ). Onze school ontkent het belang van onderwijs voor de economie niet, maar ons primaire doel is het bijdragen aan de ontwikkeling van jonge mensen. Ontwikkeling van leerlingen staat of valt bij de ontwikkeling van de personeelsleden; goed voorbeeld doet goed volgen. Onze scholen kenmerken zich mede door de gedachte dat het pedagogisch primaat ligt bij de onderwijsgevenden. De onderwijsgevenden ontwikkelen, kijkend naar de behoeften van de leerlingen die aan hun zorgen zijn toevertrouwd, het onderwijs en zichzelf. Directie en bestuur hebben daarbij vooral een procesmatige en faciliterende taak. Het huidige onderwijs heeft te maken met steeds strengere eisen vanuit de overheid ten aanzien van aanbod en prestaties (onderwijstijd, rekenen en taal), waarbij de middelen om dat te bereiken tekort schieten. Veel scholen schrijven rode cijfers. Het ziet er naar uit dat de schrale jaren nog wel even zullen voortduren. We zijn dus genoodzaakt meer te doen zonder dat we daar meer geld voor hebben en dat vraagt om het maken van keuzes. In dit beleidsplan maken we duidelijk wat we belangrijk vinden, waar onze focus ligt, en waar we onze energie in gaan steken. In de schoolplannen werken de scholen dat verder uit. De organisatie van de scholengemeenschap is aan het veranderen. Op de meeste scholen zijn nieuwe schoolleiders aangetreden, we zijn bezig om verantwoordelijkheden en bevoegdheden lager in de scholen te leggen en de relatie tussen raad van toezicht, college van bestuur en schoolleiders heeft zich verder professioneel ontwikkeld. De komende jaren zullen we die veranderingen verankeren in de organisatie. We gaan een spannende tijd met onzekerheden tegemoet. Maar op en rondom onze scholen hebben zich mensen verzameld die, gedreven door idealen, de noodzakelijk veranderingen zeker tot een goed einde zullen brengen. Frans Ebskamp, bestuurder

3 strategisch beleidsplan v7.docx 3 van 11 Kader De Stichting Scholengemeenschap voor vrijeschoolonderwijs omvat de Scholengemeenschap voor Voortgezet Vrije Schoolonderwijs (SGVVS, voortgezet onderwijs met de vestigingen Karel de Grote College te Nijmegen, Novalis College te Eindhoven en Stichtse Vrije School te Zeist) en de Tobiasschool Zeist (speciaal basisonderwijs). De vestigingen (verder aan te duiden als scholen) hebben vooral op onderwijskundig gebied een grote mate van autonomie. Dit beleidsplan bevat nog geen inbreng van de Tobiasschool Zeist. Deze school richt haar energie momenteel op het verkrijgen van een basistoezicht van de inspectie. Pas tegen het einde van 2012 zal de school haar toekomstperspectief gaan formuleren. Het strategisch beleidsplan wordt dan in het voorjaar van 2013 daarmee aangevuld. Het strategisch beleidsplan begint met een beschrijving van waar we voor staan. Daarna maken we een sterkte-zwakte-analyse. Op basis van beide onderdelen formuleren we vijf strategische doelstellingen voor de komende vijf jaar. Die zijn uitgewerkt in een aantal kritische succesfactoren: wat moeten we doen om de strategische doelstelling te behalen of te behouden? Elke school beschrijft planmatig de aanpak van de kritische succesfactoren in het eigen schoolplan.

4 strategisch beleidsplan v7.docx 4 van 11 Waar staan we voor? Men dient niet te vragen: wat moet de mens weten en kennen voor de bestaande sociale orde? Maar: wat is in de mens in aanleg aanwezig en wat kan in hem ontwikkeld worden? Dan zal het mogelijk zijn de sociale orde steeds nieuwe krachten toe te voeren uit de opgroeiende generatie. Dan zal altijd datgene in die orde leven wat de tot haar toetredende volledige mensen ervan maken; daarentegen zal niet van de opgroeiende generatie gemaakt worden wat de bestaande sociale organisatie ervan wil maken. Rudolf Steiner De inspiratie van ons vrijeschoolonderwijs vindt zijn oorsprong in inzichten van de grondlegger van de antroposofie, Rudolf Steiner, die we in de dagelijkse ontmoeting met onze leerlingen, met de samenleving en met andere inspiratiebronnen voortdurend willen toetsen en verder ontwikkelen. Tegelijk kent onze pedagogie een onvervreemdbare kern: de gedachte dat iedere mens zijn eigen unieke levensweg gaat en dat hij zich daarbij laat leiden door allerlei motieven, vaak zonder zich daarvan bewust te zijn. Ons onderwijs wil de opgroeiende mens helpen om deze motieven te verhelderen en te ontwikkelen. Alleen wanneer ons onderwijs volop aandacht besteedt aan de onderlinge samenhang tussen materiële, ideële en sociale motieven (de eigen idealen, het innerlijke richtingsgevoel, de behoefte 'ertoe te doen' en voor anderen iets te betekenen, etc.) zal de leerling met enthousiasme aan de slag gaan. Dan worden in de leerling voornemens voor de toekomstige samenleving gewekt. Aan ons vrijeschoolonderwijs ligt een spirituele visie op de menselijke ontwikkeling ten grondslag. Deze ontwikkeling stopt niet bij het afronden van het onderwijs, al wordt daar wel de basis gelegd voor 'een leven lang leren'. De ontwikkeling van opgroeiende mensen verloopt volgens min of meer universele lijnen of leeftijdsfasen. Dit inzicht én de vermogens van de leerling geven vorm en inhoud aan het onderwijs. Het is essentieel én kenmerkend dat ons vrijeschoolonderwijs en de onderwijsgevenden zich voortdurend ontwikkelen, in wetenschappelijke, spirituele en kunstzinnige zin. Iemand iets leren betekent dat je jezelf lerend opstelt. Onderwijs is niet alleen een onderwijskundig-didactisch systeem, maar ook een gebied van de opvoedkunde. Deze opvoedkunde is evenzeer een opvoedkunst; de kunstzinnigheid daarvan kan in alle (school)vakken en in de dagelijkse ontmoeting met de leerlingen beoefend worden. Onderwijs vindt plaats in een omgeving die open staat naar de samenleving en die voor alle deelnemers aan de onderwijsgemeenschap veilig is, in de ruimste zin van het woord. Dat vereist een klimaat van wederzijdse aandacht en waardering van ieders kwaliteiten en tekortkomingen. Wij willen dat onze leerlingen een toenemend helder en veelomvattend beeld krijgen van hun eigenheid, hun voornemens en hun kwaliteiten. Wij willen onze leerlingen primair als 'gehele mensen' aanspreken: op hun denken, hun gevoel en hun wil. De bijbehorende 'ideale' onderwijsinhoud laat zich samenstellen uit wetenschap, spiritualiteit en kunst; uit cognitieve, emotionele en sociale elementen. Dit betekent dat ons onderwijs niet alléén voorbereidt op een examen.

5 strategisch beleidsplan v7.docx 5 van 11 Wij willen dat onze leerlingen zich vanuit het schoolklimaat voldoende kunnen toerusten om kennis, vaardigheden en competenties op te doen, waarmee zij zich een bij hen passende, zelfbewuste en verantwoordelijke plaats in de samenleving kunnen verwerven. Daarbij zijn 'zelfstandigheid' en 'sociale verantwoordelijkheid' belangrijke speerpunten. Wij willen onze leerlingen aanmoedigen tot een genuanceerd oordeelsvermogen, op basis waarvan zij tot innerlijk vrij en zelfstandig handelen kunnen geraken. Wij willen ons onderwijs ondersteunen met een personeelsbeleid, dat enerzijds aandacht besteedt aan persoonlijke ontwikkelingswensen, die in relatie staan tot onze visie en die onze opvoedkunst bevorderen, en anderzijds aan een werkomgeving, waarin individuele impulsen en gemeenschapsvorming tot ontplooiing kunnen komen Kernwaarden Spirituele visie op de menselijke ontwikkeling Kunstzinnige pedagogie: opvoedkunst Ontwikkeling van onderwijs en onderwijsgevenden Open en veilige leergemeenschap

6 strategisch beleidsplan v7.docx 6 van 11 Sterkte-zwakte-analyse (SWOT) 1 (Bij de onderdelen die terugkomen in een van de vijf strategische doelstellingen is dat aangegeven met SD 1, SD 2 etc.). Sterktes (onze parels) Onderwijs Een onderwijsconcept uitgaande van persoonlijke ontwikkeling op zowel cognitief als sociaal-emotioneel en spiritueel vlak en gericht op scholing van het oordeelsvermogen. (SD 2) Op leeftijdsfase afgestemd onderwijs. Kunstzinnig onderwijs in alle vakken. (SD 2) Leerlingen beleven de school als een veilige school. (SD 4) Organisatie Een vrij platte organisatie met een grote betrokkenheid van alle geledingen. (SD 5) De organisatie is rondom het werken met het (spirituele) mensbeeld ingericht. Vergaderingen hebben vooral een pedagogische inhoud. (SD 1) De samenwerking van de vestigingen in de scholengemeenschap leidt tot verbreding van inzichten en gezamenlijke ontwikkeling. Personeel De personeelsleden hebben een grote betrokkenheid en inzet. (SD 3) Er is geen groepjes -cultuur: we staan er samen voor. Financiën De school heeft een gezonde financiële positie. (SD 5) Faciliteiten Alle scholen zijn gehuisvest in gebouwen van voldoende kwaliteit. Er is veel aandacht voor de schoolomgeving (inrichting en vormgeving). (SD 2) Zwaktes (onze ontwikkelpunten) Onderwijs Doorlopende leerlijnen zijn in de Stichtse Vrije School en het Karel de Grote College nog niet volledig beschreven. (SD 3) In eerste leerjaren wordt te beperkt naar niveau gedifferentieerd. (SD 2) Er is een beperkte variatie in lesvormen, klasopstellingen en leermiddelengebruik. (SD 2) Er is een relatief lage doorstroom van leerlingen van het vrijebasisonderwijs naar onze scholen. Organisatie De organisatie is op onderdelen nog niet voldoende transparant. (SD 5) De communicatie binnen de organisatie is in de Stichtse Vrije School niet altijd helder en eenduidig. (SD 5) Het goed aflopen en afronden van procedures lukt niet altijd. (SD 5) De scholen hebben soms de neiging om zelf het wiel te gaan uitvinden in plaats van te rade te gaan bij andere vestigingen. 1 Sterkes en zwaktes komen voort uit de eigen analyse. Een punt is sterk of zwak in verhouding tot de andere scholen in de eigen omgeving. Kansen en bedreigingen komen voort uit een externe analyse. Of iets een kans of bedreiging is hangt af van plaats in de markt.

7 strategisch beleidsplan v7.docx 7 van 11 Personeel Het personeel beleeft werkdruk. De positie van het onderwijsondersteunend personeel is niet helder gemarkeerd. Verwachtingspatronen zijn niet reëel: de school verwacht te veel van personeelsleden en de personeelsleden verwachten te veel van zichzelf. Ziekteverzuim/burn-outs vanwege een te grote betrokkenheid van personeelsleden. Financiën De ouderbijdrage wekt zorg: veel ouders dragen niet bij. Faciliteiten Kansen Onderwijs Te weinig ICT-middelen. Te weinig werkplekken. Te weinig spreekruimtes. Er is een toenemende belangstelling voor het voorgezet vrijeschoolonderwijs zichtbaar in de aanmeldingen. De veranderingen in Passend onderwijs dwingen ons om opnieuw onze zorgprofiel in beeld te brengen. De vestigingen zijn kleine, veilige scholen, wat ze aantrekkelijk maakt. (SD 4) Organisatie De lokale overleggen met andere scholen bieden ontwikkelingskansen. Personeel Mensen werken graag op onze scholen. De regelgeving (lerarenbeurs, functiemix, prestatiebox) zet in op ontwikkeling van personeelsleden. (SD 3) Financiën Bedreigingen Onderwijs Het intensief deelnemen in lokaal overleg kan financieel voordeel opleveren. De stringentere eisen van de overheid beperken de eigenheid van het vrijeschoolonderwijs Praktische stromen en Tobiasstroom mogen we niet in de huidige vorm handhaven. Door uitstroom van oudere, ervaren personeelsleden gaat inhoudelijke kennis van de vrijeschoolpedagogie verloren (SD 1) Organisatie De relatief geringe omvang van de school maakt ons financieel kwetsbaar. (SD 5) Personeel LC- en LD-functies zijn maar beperkt beschikbaar. Dat kan gevolgen hebben voor de aantrekkelijkheid van onze scholen voor onderwijspersoneel. Hoog ziekteverzuim van 7 e klasleraren vanwege de benodigde brede inzetbaarheid. Financiën Demografische leerlingdaling. Veranderingen in Passend Onderwijs Bezuinigingen van de overheid.

8 strategisch beleidsplan v7.docx 8 van 11 Strategische doelstelling 1 (Kernwaarde: spirituele visie op de menselijke ontwikkeling) De leraren ontwikkelen en onderhouden een spirituele visie op de menselijke ontwikkeling. De scholen hebben de overdracht van de kennis van vrijeschoolpedagogie aan de nieuwe generatie leraren duurzaam geborgd. Onder andere waar te nemen bij de inrichting en inhoud van de studiemomenten en het planmatig borgen van de overdracht van de kennis. De scholen evalueren cyclisch hoe hun visie op het vrijeschoolonderwijs aansluit bij actuele vragen en (on)mogelijkheden. Onder andere waar te nemen in de aanwezigheid van een cyclische planning en in de evaluatieverslagen. Er is ruimte om elkaar te ontmoeten, af te stemmen en ervaringen uit te wisselen. Onder andere waar te nemen in de jaarplanning. Strategische doelstelling 2 (Kernwaarde: kunstzinnige pedagogie: opvoedkunst) De leerlingen worden in hun ontwikkeling op een kunstzinnige wijze aangesproken in hun denken, voelen en willen. Leraren spreken leerlingen zichtbaar aan op hoofd, hart en handen. Onder andere waar te nemen in lesbezoeken, enquêtes onder leerlingen en ouders. Leraren differentiëren zichtbaar en meetbaar in hun lessen, met name in de eerste leerjaren. Onder andere waar te nemen in lesbezoeken, enquêtes onder leerlingen en ouders. Het lesprogramma kent een evenwichtige variatie van lesvormen, klasopstellingen, en leermiddelengebruik. Onder ander waar te nemen in lesbezoeken. De leerlingen en leraren hebben een zichtbaar onderzoekende houding. Onder andere waar te nemen in zichtbare uitingen van een onderzoekende houding als presentaties, het werken vanuit onderzoek en niet vanuit aannames, een actieve deelname aan werkgroepen, intervisie en uitwisseling.

9 strategisch beleidsplan v7.docx 9 van 11 Strategische doelstelling 3 (Kernwaarde: Ontwikkeling van onderwijs en onderwijsgevenden) De school kenmerkt zich door een voortdurende ontwikkeling van het onderwijs en van de onderwijsgevenden vanuit een visie op de menselijke ontwikkeling en in samenhang met de maatschappelijke ontwikkelingen. De scholen hebben een scholingsprogramma dat aansluit bij de pedagogische visie en de doelstellingen in dit beleidsplan. Waar te nemen aan het scholingsprogramma. De leraren zijn verantwoordelijk voor hun eigen leerproces. Alle leraren scholen zich en leggen verantwoording over hun scholingsactiviteiten af. Onder andere waar te nemen in de gesprekkencyclus en de evaluatie daarvan. De scholen hebben het onderhouden van vakkennis en vakdidactiek binnen de secties duurzaam geborgd. Onder andere waar te nemen in de uitwisseling in vaksecties van materialen, presentaties, lesvormen, en de afstemming tussen leraren van de inhoud van het onderwijs. De scholen hebben het onderwijs in doorlopende leerlijnen beschreven en actualiseren die elke twee jaar. Waar te nemen in de leerlijnbeschrijvingen. De scholen verzorgen hun vertegenwoordiging in relevante samenwerkingsverbanden met scholen voor PO en VO in de eigen regio, en in regionale en landelijke organisaties (van vrijescholen en reguliere scholen). Onder andere waar te nemen in de gerealiseerde aanwezigheid in genoemde overleggen. Strategische doelstelling 4 (Kernwaarde: open en veilige leergemeenschap) De school biedt leerlingen een stimulerende en veilige leergemeenschap, waarbinnen zij zich tot zelfstandige, sociale, verantwoordelijke mensen kunnen ontwikkelen. De scholen halen de wereld in de school (projecten, workshops, lesprogramma s etc.,) en de leerlingen maken contact met de wereld (stages, optreden, uitvoeringen, etc.). Onder andere waar te nemen in het activiteitenprogramma en de in het jaarverslag beschreven gerealiseerde activiteiten. De scholen bieden mogelijkheden voor internationale uitwisselingen voor zowel leraren als leerlingen. Onder andere waar te nemen in het activiteitenprogramma en de in het jaarverslag beschreven gerealiseerde activiteiten. De scholen evalueren jaarlijks hoe en in welke mate zij leerlingen met een zorgvraag opvangen. Waar te nemen in de evaluatieverslagen.

10 strategisch beleidsplan v7.docx 10 van 11 Strategische doelstelling 5 De scholengemeenschap en haar vestigingen hebben een organisatie en een omvang die aansluiten bij de kernwaarden en een economisch verantwoorde bedrijfsvoering mogelijk maken. Het Novalis College heeft een schoolomvang van 500 leerlingen met een instroomcapaciteit van 108 leerlingen. Het Karel de Grote College heeft een schoolomvang van 750 leerlingen met een instroomcapaciteit van 168 leerlingen. De Stichtse Vrije School heeft de schoolomvang van 620 tot 700 leerlingen met een instroomcapaciteit van 138 leerlingen. De Tobiasstroom heeft een stabiele juridische basis voor het geven van onderwijs aan de doelgroep, heeft een omvang van leerlingen en een instroomcapaciteit van 15 leerlingen. Waar te nemen in de evaluatie van de werving, de tussentijdse uitstroom en in de leerlingprognoses. De vestigingen verzorgen hun public relations en hun werving passend bij hun doelstelling van de schoolgrootte. Onder andere waar te nemen in de website, de schoolgids en de gerealiseerde activiteiten. De scholengemeenschap en de scholen hebben een transparante, op de complexiteit en grootte van de organisatie afgestemde organisatiestructuur met duidelijk beschreven taken en resultaatverantwoordelijkheden. Waar te nemen door (de toegankelijkheid en begrijpelijkheid van) de beschrijvingen van de organisatiestructuur en de beoordeling van de taakverantwoordelijken en leidinggevenden. Verantwoordelijkheden zijn met de bijbehorende bevoegdheden zo laag mogelijk in de organisatie gelegd. Waar te nemen door de beschreven en gerealiseerde organisatiestructuur. De scholen betrekken de personeelsleden bij de beleidsvorming en verzorgen een goede interne communicatie. Onder andere waar te nemen in de agendering/ verslaglegging, in nieuwsbrieven en in de resultaten van medewerkerstevredenheidsonderzoeken.

11 strategisch beleidsplan v7.docx 11 van 11 Kwaliteitszorg De scholengemeenschap borgt zijn kwaliteit met een slank en adequaat instrument voor kwaliteitsbeleid. De scholengemeenschap beschrijft zijn werkprocessen en kwaliteitsborging en onderhoudt een overzicht van de (cyclische) kwaliteitsinstrumenten en de resultaten daarvan. Waar te nemen in het kwaliteitshandboek op Intranet. De scholengemeenschap realiseert een heldere samenhang tussen strategisch beleid, het schoolplan, de ontwikkeling van het personeel en de verantwoording in het jaarverslag. Waar te nemen in de genoemde documenten. De scholen nemen deel aan het visitatieproject binnen de scholen voor voortgezet vrijeschoolonderwijs in Nederland. Waar te nemen door de deelname aan het visiteren van andere scholen en de visitatierapporten van de eigen scholen. Elke school voldoet aan de minimale wettelijke eisen voor kwaliteit. Scholen die daar niet aan (dreigen te) voldoen, maken in samenspraak met het bestuur een verbeterplan. Onder andere waar te nemen in de opbrengstenoverzichten van de inspectie, het overzicht geplande en gerealiseerde onderwijstijd, het jaarverslag lesuitval, het jaarlijks overzicht bevoegde/onbevoegde leraren.