Goede tijden, slechte tijden (II)

Transcriptie

1 Goede tijden, slechte tijden (II) Liturgie Toewijding (Opw. 640) en begroeting namens God. Daarna: Opw. 539 (Kom, nu is de tijd) Opw. 411 (geprezen zij de HERE) Inleiding We lezen verder uit het boek Job. Vorige week stonden we vooral stil bij de reactie van Job op het lijden dat het overkomt. Voor Job was God meer dan de zegen. Toen de zegen wegviel was God er nog. Zo wijst Job ons een derde weg door het lijden. Niet het stoere: ik moet beter mijn best doen Of het cynische: God heeft hier niks mee te maken. Maar de weg van de aanbidding. De vraag was: wat voor relatie heb jij met God? Vandaag staan we stil bij wat er in de hemel gebeurt. Job heeft er geen weet van. Maar wij wel. Want het staat in de bijbel, in het boek Job. We lezen de verzen 1-6 uit hoofdstuk 2. Gebed voor de opening van het Woord. Verkondiging Zonder de verzen 1-6 uit hoofdstuk 2 (en de verzen 6-12 uit hoofdstuk 1) was het boek Job al indrukwekkend. Job blijft God aanbidden. Dat is niet makkelijk, het zullen ook niet zijn laatste woorden zijn. Maar hij blijft in gesprek met God, die hem uiteindelijk (maar dat zal lang duren) niet teleurstelt. Maar het bijbelboek Job heeft een dubbele laag doordat we weten waar het lijden van Job vandaan komt. En we weten ook, hoewel Job daar niks van af weet en dit ook niet te weten zal komen (dat moeten we niet vergeten), iets over de zin van het lijden dat Job overkomt. Daarover wil ik het vanmiddag met jullie hebben. We bereiden ons daarmee ook voor op de viering van het H. Avondmaal. We zullen dat doen, mede aan de hand van alle vragen en opmerkingen die ik in de afgelopen week heb gekregen via de mail. Als ik ze wat cluster en ik laat de inhoud van het bijbelgedeelte van vanmiddag op me inwerken, kom ik tot drie punten/vragen: 1. Wie is satan? 2. Wat is de relatie tussen God en satan? 3. Wat is de zin van het lijden van gelovige mensen? Bijbellezing: Job 2,1-6

2 Wie is satan Ook voor wie vertrouwd is met bijbellezen blijft satan altijd een mysterieuze figuur. Voordat ik daar een paar dingen over zeggen zal, is het goed om eerlijk vast te stellen dat God het blijkbaar niet nodig (of nuttig) heeft gevonden om ons hierover alles te vertellen. Zoals: we weten niet waar satan vandaan komt. Ik bedoel: we weten wel dat satan een gevallen engel is (Judas: engelen die hun oorspronkelijke positie ontrouw werden en de hun toegewezen plaats verlieten ; en: 2 Petrus 2: engelen die gezondigd hebben.). Maar niet waar het kwaad vandaan komt. Hoe kan God een goede wereld maken en het tegelijk in die wereld een optie zijn om tegen God in opstand te komen? We parkeren deze vraag even. Ik kom er helemaal aan het einde op terug. In de vorm van een vraag. Jezus noemt satan een de leugenaar en moordenaar vanaf het begin (Jezus in Joh. 8,44); de oude slang dus. Of: hem die het kwaad zelf is (Matt. 13,19); de heerser van deze wereld (Joh. 12,31; 14,30; 16,11). De Faraizeeën noemen hem beëlzebul, vorst der domonen (Matt. 12,24). Paulus noemt hem de god van deze wereld en de heerser over de machten in de lucht (2 Kor. 4,4; Ef. 2,2). Interessant genoeg vertellen in meerdere culturen mensen over slangen. Soms als symbool van het leven (omdat hij vervelt/vernieuwt). Soms juist andersom: de giftige. Wat de bijbel over te slang te zeggen heeft, wordt het meest duidelijk in het laatste bijbelboek (Op. 12). Hij is [slide 1] 1) de duivel, dat betekent leugenaar, lasteraar. In Genesis 3 is de slang diegene die in twijfel trekt dat God goed is ( en zie, het was goed. ). Hoezo goed? Het kan veel beter. God heeft zeker gezegd dat jullie nergens aan mogen komen en nergens van mogen eten? Neem nu deze boom, als je daarvan eet ben je net als Hij! Denk je dat God jou gelukkig maakt? Vergeet het maar! 2) Hij is satan, dat betekent tegenstander, aanklager. De slang is ook diegene die niet alleen de mens verleidt, maar ook degene die aanklaagt. Zo komen we hem in Job tegen. Er was een tijd dat de slang vrijelijk (nou ja, hij maakt zijn opwachting) toegang tot de hemel had en daar de rol van openbaar aanklager vervulde door zowel Job in diskrediet te brengen (Hij dient u om wat hij ervoor terugkrijgt) als God te beschuldigen (zo werkt het in die schepping die u zo goed gemaakt heeft het is allemaal fake. What you see is not what you get We noteren trouwens dat de intrede van het kwaad door het optreden van de slang samenging met de verantwoordelijkheid van de mens. Een van jullie merkte terecht op[slide 2]:

3 (het is juist omdat) de mens kiest tegen God, krijgt satan de gelegenheid om daarop in te spelen en het kwaad van de mens uit te vergroten. M.a.w., waarom kon satan daar komen en zijn aanklacht inbrengen? Omdat hij een punt had. Juist toen wij er geen enkele reden toe hadden, kozen wij ervoor om God niet te vertrouwen. Wat is de relatie tussen God en het kwaad? We zetten een volgende stap. Nu we zowel satan als God aan het werk zien, dringt de vraag zich aan ons op: hoe verhouden beiden zich tot elkaar? Het boek Job geeft ons belangrijke antwoorden op deze vraag. Als het gaat over de relatie God-satan zijn er twee valkuilen: b] God is de bedenker van het kwaad (maar dan hebben we een grillige god; [slide 3] maar: Jak. 1,13: Wie in verleiding komt, moet niet beweren: Die verleidingkomt van God. Want God stelt niemand aan verleiding bloot, zoals hij zelf ook niet door iets slechts in verleiding kan worden gebracht. ) b] God en het kwaad hebben niks met elkaar te maken (de machteloze god van de cynicus, waarover we het vorige week hadden). Job leert ons dat God èn almachtig is en toch niet de bedenker van het kwaad. Dat laatste is satan. Tegelijk houdt God voortdurend de controle. Hij neemt zelfs het initiatief. God is niet de bedenker van het kwaad. Je kunt dus bijvoorbeeld niet zeggen dat het kwaad in het leven van Job (of in jouw leven) op dezelfde manier van God komt als de zegen. Nou ja, dat mag je wel zeggen zoals Job maar dan is dat om satan niet te veel eer te geven. Wij weten op grond van wat hier staat dat het niet zo is. God is goed èn in control. Conclusie: er bestaat dus een a-symmetrische relatie tussen God en het kwaad. God kan van iets kwaads (iets dat dus niet van God komt) iets goeds maken. Hij heeft het in de hand. Het loopt Hem geen moment uit de klauwen. Nooit. Daarom zeggen we dat God voor wie Hij liefheeft het kwade weghoudt of voor ons doet meewerken ten goede (naar Rom. 8,28). Wat is de zin van het lijden (en jouw plaats daarin) Het is juist vanwege die conclusies dat we een volgende stap kunnen zetten. Moeten zetten. Als God almachtig is èn goed. Dan moet het kwaad een bepaalde zin hebben. Als God echt almachtig is, èn goed, dan moet het kwaad in dienst staan van het goede. Een uitdagende stelling. Maar het is inderdaad het grote verhaal dat de bijbel vertelt. Na Genesis 3 komt God met oordeel. Over de slang, wel te verstaan. Even meelezen (vs. 15, slide 4):

4 Vijandschap sticht ik tussen jou en de vrouw, tussen jouw nageslacht en het hare, zij verbrijzelen je kop, jij bijt hen in de hiel. Wat hier staat betekent dat de opstand van satan zijn einde betekent. Het zaad van de vrouw (enkelvoud) zal moeten bewijzen dat de aanklacht van satan ongegrond is. Dat er iemand is die God gehoorzaam is, door lijden. Tot in de dood. Dat is precies wat er gebeurd is in het leven van Jezus. Kijk even mee naar het grote verhaal. Job staat tussen Adam en Jezus. Adam hechtte zonder reden meer vertrouwen aan het woord van de slang dan aan het Woord van God. Wat doet God? Hij oordeelt de slang. Job aanbad God zelfs in beproeving. God blijft kiezen voor mensen. God vertrouwt Job: Heb je gelet op mijn dienaar Job? Er is niemand zoals hij! God heeft alle vertrouwen in Job.Dus; toen wij alle reden hadden om God te vertrouwen, deden we dat niet. Maar God bleef kiezen voor zijn wereld. En toen God alle reden had om satan te geloven, koos hij voor Job. Maar Job was niet perfect. Daarom zegt God tegen satan: spaar zijn leven! Jezus brengt het verhaal Job nog een stap verder. Jezus was rechtvaardiger dan Job. Daarom zei God: vernietig hem. Waarom deed God dat? Zodat de aanklacht van satan voortaan nergens op gebaseerd zou zijn. En zo is het. Paulus schrijft in Koll. 2,14:[slide 5] Hij heeft het document met voorschriften waarin wij werden aangeklaagd, uitgewist en het vernietigd door het aan het kruis te nagelen. Nogmaals openbaringen 12: De draak en zijn engelen boden tegenstand maar werden verslagen; sindsdien is er voor hen in de hemel geen plaats meer. De grote draak werd op de aarde gegooid. Hij is de slang van weleer, die duivel of Satan wordt genoemd en die de hele wereld misleidt. Samen met zijn engelen werd hij op de aarde gegooid. Toen hoorde ik een luide stem in de hemel zeggen: Nu zijn de redding, de macht en het koningschap van onze God werkelijkheid geworden, en de heerschappij van zijn messias. Want de aanklager van onze broeders en zusters, die hen dag en nacht bij onze God aanklaagde, is ten val gebracht. Zij hebben hem dankzij het bloed van het lam en dankzij hun getuigenis overwonnen. Zij waren niet aan het leven gehecht en hebben hun dood aanvaard. Daarom: juich, hemel, en allen die daar wonen! Maar wee de aarde en de zee: de duivel is naar jullie afgedaald! Hij is woedend, want hij weet dat hij geen tijd te verliezen heeft.

5 Als we het hebben over de zin van het lijden, dan bedoelen we daar als christen niet in de eerste plaats mee dat lijden zich direct uitbetaalt, hoewel dat soms kan (als in: ik heb de gewone dingen meer leren waarderen ) Maar dan bedoelen we de zin die wij halen uit het zinloze lijden van Jezus, de rechtvaardige. Dat de duivel, de oude slang, geen toegang tot de hemel meer heeft. Dat hij daar niemand die de naam van Jezus draagt nog kan lasteren. Maar het verhaal is nog niet over. De laatste verzen getuigen daarvan. Er komt een dag waarop Jezus glorieus verschijnt. Een eeuwige dag zonder kwaad. Een dag zonder zonsondergang. Zoals de satan in het boek Job afgaat zonder verdere vermelding. Hij speelt, uiteindelijk een bijrol in de geschiedenis. God gaf satan een schop om zijn eigen graf te graven. Net genoeg touw om zichzelf op te hangen. Zoals in het leven van Judas. Het is uiteindelijk heel eenvoudig. Niet makkelijk, wel eenvoudig. De zin in het lijden van gelovige mensen (daar gaat Job over) is dat steeds weer zal blijken dat zij op God vertrouwen. Hoe? Door bijvoorbeeld avondmaal te vieren. Als een getuigenis. Midden in het lijden. We belijden ons geloof. We vernieuwen de band met God door Jezus; de vernieuwing van het verbond dat gesloten werd door het bloed van het Lam. We hadden een vraag geparkeerd. Hoe kan God een goede wereld maken en het tegelijk in die wereld een optie zijn om tegen God in opstand te komen? Ik weet het niet. Maar als we straks avondmaal vieren, vraag jezelf dan eens af: zou het kunnen dat het kwaad in de wereld, het kwaad in jouw leven, uiteindelijk maar één functie gehad heeft: dat de glorieuze overwinning van God in Jezus ook in jouw leven oneindig veel schitterender zal blijken en het leven met Hem nog mooier dan je ooit had durven dromen? Zoals in het leven van Jozef. Die zei: jullie hadden kwaad in de zin, maar God heeft het ten goede gekeerd. Of de blindgeboren man (Joh. 9,3). De leerlingen van Jezus vroegen: wie heeft gezondigd, hij of zijn ouders? Jezus zei: niemand. Maar Gods werk moet door hem zichtbaar worden. Zingen: wees stil, Opw. 717 Geloofsbelijdenis (Engels) Viering H. Avondmaal Onze Vader Inzameling van de giften (tijdens collecten luisteren naar Brian Doerksen, bewerking van psalm 13) Opw. 585 Zegen