Betalingstermijnen wettelijk vastgelegd Toelichting wet implementatie richtlijn bestrijding van betalingsachterstand bij handelstransacties

Transcriptie

1 Betalingstermijnen wettelijk vastgelegd Toelichting wet implementatie richtlijn bestrijding van betalingsachterstand bij handelstransacties Betalingstermijnen wettelijk vastgelegd Per 16 maart 2013 zijn betalingstermijnen wettelijk vastgelegd. Dit geldt zowel voor betalingstermijnen voor handelstransacties tussen bedrijven onderling als voor betalingstermijnen tussen bedrijven enerzijds en overheidsinstanties anderzijds. Doel Doel van de wet is om schuldeisers meer instrumenten ter beschikking te stellen om betalingsachterstanden tegen te gaan. Hierbij is bijzondere aandacht besteed aan de positie van het MKB. Zo is onder meer getracht om het MKB een betere onderhandelingspositie te bieden doordat de wet maximale betalingstermijnen voorschrijft voor handelstransacties waarvan slechts in uitzonderingssituaties mag worden afgeweken. Wettelijke instrumenten voor schuldeisers De belangrijkste instrumenten die de wet aan schuldeisers biedt zijn: a. een minimumvergoeding van 40,00 voor invorderingskosten (incassokosten); b. een maximumbetalingstermijn voor overheidsinstanties van in beginsel 30 dagen; c. een maximumbetalingstermijn voor handelstransacties tussen ondernemingen van in beginsel 60 dagen; d. een maximumverificatieperiode van in beginsel 30 dagen; e. een verhoging van de wettelijke handelsrente met 1%; f. een regeling omtrent kennelijk onbillijke contractsbepalingen en praktijken. De diverse wettelijke instrumenten worden toegelicht op pagina 2 en verder. Toepassingsgebied Het toepassingsgebied van de wet is beperkt tot betalingen bij handelstransacties tussen bedrijven onderling of tussen bedrijven en overheidsinstanties. Onder een handelstransactie wordt verstaan: het leveren van goederen of het verrichten van diensten tegen vergoeding. De wet is derhalve niet van toepassing op vorderingen tot schadevergoeding of uit hoofde van andere betalingen, of in relatie tot consumenten. Hoewel de wet zich uiteraard beperkt tot Nederland, geldt de Europese richtlijn waarop de wet is gebaseerd binnen Europa. Dit heeft als voordeel dat voor bedrijven en overheidsinstanties binnen Europa dezelfde maximumbetalingstermijnen gelden en dat Nederlandse bedrijven in grensoverschrijdende handelstransacties dezelfde maatregelen kunnen hanteren als in de nationale situatie. Overgangsrecht De wet heeft zogenaamde eerbiedigende werking wat betekent dat deze slechts van toepassing is op overeenkomsten die zijn gesloten vanaf het tijdstip van inwerkintreding. Op overeenkomsten die zijn gesloten vóór 16 maart 2013 is de wet derhalve niet van toepassing. Achtergrond De wet strekt tot implementatie van een richtlijn van de Europese Unie, te weten de Richtlijn 2011/7/EU d.d. 16 februari 2011 betreffende bestrijding van betalingsachterstand bij handelstransacties. Deze richtlijn wordt in de Nederlandse wet geïmplementeerd middels de wet van 13 december 2012 zoals die in het Staatsblad is gepubliceerd (Staatsblad 2012/647, nr. 647). De wet treedt in werking per 16 maart Toelichting wet implementatie richtlijn bestrijding betalingsachterstand bij handelstransacties (versie d.d ) 1/6

2 Toelichting wettelijke instrumenten voor schuldeisers Minimumvergoeding van 40,00 voor invorderingskosten (incassokosten) Directe verschuldigdheid van invorderingskosten De wet bepaalt dat er in geval van een handelsovereenkomst recht op invorderingskosten bestaat vanaf de vervaldag van de factuur. Dit bedrag is zonder voorafgaande aanmaning verschuldigd. Er is derhalve standaard een vergoeding voor invorderingskosten verschuldigd zodra de factuur te laat is betaald. Daarnaast is vanaf dat moment de wettelijke handelsrente (of een eventueel overeengekomen contractuele rente) verschuldigd. Invorderingskosten berekend conform wettelijke staffel De vergoeding voor invorderingskosten bedraagt ten minste 40,00. Indien geen andersluidende afspraak is gemaakt, wordt het bedrag van de invorderingskosten vastgesteld conform de onderstaande staffel uit het Besluit vergoeding voor buitengerechtelijke incassokosten: Verschuldigd percentage Te berekenen over het bedrag van de hoofdsom van de vordering 15% over de eerste 2.500,00 - met een minimum van 40,00 10% over de volgende 2.500,00 5% over de volgende 5.000,00 1% over de volgende ,00 0,5% over het meerdere - met een maximum van 6.775,00 Afwijking slechts ten voordele van de schuldeiser Het is niet toegestaan om ten nadele van de schuldeiser af te wijken van de bovenvermelde staffel. Afwijking ten voordele van de schuldeiser is wel toegestaan. Voor schuldeisers verdient het in dit verband aanbeveling om overeen te komen dat de incassokosten 15% van de hoofdsom bedragen met een bepaald minimum. Dit minimum mag hoger zijn dan het minimale bedrag ad 40,00 dat de wet voorschrijft. Invorderingskosten = incassokosten Met de invorderingskosten in de zin van de wet worden overigens dezelfde kosten bedoeld als de incassokosten in de zin van het Besluit vergoeding voor buitengerechtelijke incassokosten. Het is derhalve niet mogelijk aanspraak te maken op zowel de invorderingskosten als de incassokosten. Beide begrippen zien namelijk op een vergoeding van incassohandelingen van de schuldeiser, waarbij volledig wordt geabstraheerd van de kosten van de daadwerkelijk door de schuldeiser verrichte incassohandelingen. Het is derhalve niet relevant of de schuldeiser zelf incassohandelingen verricht of de incasso uit handen geeft aan een derde (Memorie van Toelichting, TK , , nr. 3, p. 8). Gezien het voorgaande is het niet mogelijk zowel invorderingskosten als incassokosten in rekening te brengen bij de schuldenaar. Toelichting wet implementatie richtlijn bestrijding betalingsachterstand bij handelstransacties (versie d.d ) 2/6

3 Een maximumbetalingstermijn voor overheidsinstanties van in beginsel 30 dagen Striktere betalingstermijnen voor de overheid Voor overheidsinstanties gelden striktere betalingstermijnen dan voor bedrijven. Dit vanwege de voorbeeldfunctie die de overheid heeft. Voor welke overheidsinstantie gelden de regels? Onder een overheidsinstantie wordt zowel de Staat verstaan als territoriale lichamen, zoals provincies, gemeenten, waterschappen, publiekrechtelijke instellingen en verenigingen, en samenwerkingsverbanden hiertussen. De betreffende regels gelden derhalve ook onder andere voor De Nederlandse Bank, de Autoriteit Financiële Markten, de Informatie Beheer Groep, openbare scholen, publieke omroepen, de Koninklijke Bibliotheek en het Kadaster. Betalingstermijnen voor overheidsinstanties Hoofdregel voor overheidsinstanties is dat facturen uiterlijk binnen 30 dagen na ontvangst van de factuur moeten zijn betaald. Afwijking van de bovenvermelde termijn ten nadele van de schuldeiser is niet mogelijk, tenzij: a. partijen uitdrukkelijk een langere betalingstermijn opnemen in de overeenkomst; en b. de bijzondere aard of eigenschappen van de overeenkomst dit objectief rechtvaardigen; en c. de betalingstermijn niet langer dan 60 dagen bedraagt. Bovenvermelde voorwaarden gelden cumulatief, dus aan alle vereisten dient te zijn voldaan alvorens afwijking van de betalingstermijn van 30 dagen is toegestaan. De bovenvermelde voorwaarden onder sub. a en sub b. worden hieronder kort toegelicht. Ad a. Uitdrukkelijk overeenkomen bij overeenkomst Afwijking is slechts mogelijk indien dit uitdrukkelijk en bij overeenkomst plaatsvindt. Een langere betalingstermijn is slechts geldig in onderling overleg omdat de langere termijn expliciet in de overeenkomst dient te worden opgenomen. In algemene voorwaarden of standaardcontracten opgenomen afwijkingen ten nadele van de schuldeiser zijn derhalve niet geldig. (Memorie van Antwoord, TK , , nr. C, p. 3). Ad b. Objectieve rechtvaardiging door bijzondere aard of eigenschappen van de overeenkomst Met deze voorwaarde wordt tot uitdrukking gebracht dat een langere betalingstermijn niet kan worden overeengekomen voor overeenkomsten die overheidsinstanties dagelijks of regelmatig sluiten. Afwijking is slechts mogelijk indien het een handelstransactie betreft die de betreffende overheidsinstantie zelden aangaat. Als voorbeeld wordt genoemd de aanschaf van een bedrijfspand waarin de activiteiten van de overheidsinstantie worden gevestigd. Ander voorbeeld is de aanschaf van een nieuwe inventaris of computers door een openbare school. In dit laatste geval kan een langere betalingstermijn objectief gerechtvaardigd zijn gelet op de hoogte van de aankoopsom, zeker indien de schuldeiser dergelijke betalingsvoorwaarden ook aan anderen verstrekt, zoals aan privéscholen in dit voorbeeld (Memorie van Toelichting, TK , , nr. 3, p. 12). Toelichting wet implementatie richtlijn bestrijding betalingsachterstand bij handelstransacties (versie d.d ) 3/6

4 Een maximumbetalingstermijn voor handelstransacties tussen ondernemingen van in beginsel 60 dagen Betalingstermijnen voor ondernemingen onderling (business to business) Indien geen betalingstermijn is overeengekomen tussen ondernemingen, dan dient een factuur uiterlijk binnen 30 dagen na ontvangst van de factuur te zijn betaald. Het is mogelijk om contractueel een kortere of langere betalingstermijn overeen te komen, maar een betalingstermijn mag in beginsel maximaal 60 dagen bedragen. Het bedingen van een betalingstermijn van ten hoogste 60 dagen blijft ook mogelijk middels algemene (inkoop)voorwaarden. Deze regeling strekt tot bescherming van de zwakkere contractspartij, maar biedt volgens de wetgever voldoende flexibiliteit aan partijen om in overleg een langere betalingstermijn overeen te komen. Voorwaarden en relevante omstandigheden voor een langere betalingstermijn Een langere betalingstermijn dan 60 dagen is slechts toegestaan indien partijen uitdrukkelijk een langere betalingstermijn opnemen in de overeenkomst en deze termijn niet kennelijk onbillijk is jegens de schuldeiser, mede gelet op: a. de vraag of de schuldenaar objectieve redenen heeft om af te wijken van de 60 dagen termijn; b. de aard van de prestatie; en c. elke aanmerkelijke afwijking van goede handelspraktijken. De bovenvermelde voorwaarden en relevante omstandigheden worden hieronder kort toegelicht. Uitdrukkelijk overeenkomen bij overeenkomst Afwijking is slechts mogelijk indien dit uitdrukkelijk en bij overeenkomst plaatsvindt. Een langere betalingstermijn is slechts geldig in onderling overleg omdat de langere termijn expliciet in de overeenkomst dient te worden opgenomen. In algemene voorwaarden of standaardcontracten opgenomen afwijkingen ten nadele van de schuldeiser zijn derhalve niet geldig. (Memorie van Antwoord, TK , , nr. C, p. 3). Betalingstermijn niet kennelijk onbillijk jegens de schuldeiser Bij de beoordeling of sprake is van een kennelijke onbillijkheid jegens de schuldeiser dienen de onder sub. a tot en met sub c. vermelde omstandigheden mede in aanmerking te worden genomen. Als voorbeeld wordt genoemd de levering in consignatie, waarbij leveranciers eerst worden betaald nadat de afnemer het geleverde zelf heeft verkocht. Ook kan bijvoorbeeld een langere betalingstermijn worden afgesproken indien de ene partij een startende onderneming is aan wie een langere betalingstermijn wordt gegund in het kader van de opbouw van de handelsrelatie tussen beide partijen. Ander voorbeeld is het overeenkomen van een langere betalingstermijn om een vaste handelsrelatie die tijdelijk in liquiditeitsproblemen verkeert wat meer financiële ruimte te geven (Memorie van Toelichting, TK , , nr. 3, p. 11). Betalingsregeling nog steeds mogelijk De wet verandert niets aan de contractsvrijheid van partijen om een betalingsregeling overeen te komen. De richtlijn bepaalt namelijk dat deze hieraan geen afbreuk doet. Indien betaling in termijnen is overeengekomen, is in geval van niet-tijdige betaling rente en invorderingskosten verschuldigd over de achterstallige bedragen (Memorie van Toelichting, TK , , nr. 3, p. 3). Toelichting wet implementatie richtlijn bestrijding betalingsachterstand bij handelstransacties (versie d.d ) 4/6

5 Een maximumverificatieperiode van in beginsel 30 dagen Maximumverificatieperiode ter voorkoming van ondergraving van maximumbetalingstermijn Een verificatietermijn is een periode waarbinnen de schuldenaar de ontvangen prestatie kan aanvaarden, dan wel beoordelen of deze aan de overeenkomst beantwoordt. De duur van een verificatietermijn stond voorheen ter vrije bepaling van partijen. Om te voorkomen dat partijen de maximumbetalingstermijnen ondergraven door een langere verificatieperiode overeen te komen, bepaalt de wet dat de maximumduur van een verificatieperiode maximaal 30 dagen mag bedragen gerekend vanaf de datum van ontvangst van de goederen of diensten. Indien een dergelijke verificatieperiode van toepassing is en partijen geen uiterste dag van betaling zijn overeengekomen dan is sprake van te late betaling indien de schuldenaar, indien hij de factuur ontvangt voordat hij de prestatie heeft aanvaard of geverifieerd, niet heeft betaald binnen 30 dagen na de dag waarop hij de ontvangen prestatie heeft aanvaard of waarop de verificatietermijn is verstreken. Voorwaarden en relevante omstandigheden voor een langere verificatieperiode Een langere verificatieperiode dan 30 dagen is slechts toegestaan indien partijen uitdrukkelijk een langere verificatieperiode opnemen in de overeenkomst en deze termijn niet kennelijk onbillijk is jegens de schuldeiser, mede gelet op: a. de vraag of de schuldenaar objectieve redenen heeft om af te wijken van de 30 dagen termijn; b. de aard van de prestatie; en c. elke aanmerkelijke afwijking van goede handelspraktijken. Aangezien de bovenvermelde voorwaarden en relevante omstandigheden vrijwel identiek zijn aan de hiervoor besproken voorwaarden die gelden voor afwijking van de maximumbetalingstermijn van 60 dagen, wordt hiernaar in dit verband kortheidshalve verwezen. Aanvullende voorwaarde voor overheidsinstanties bij aanbestedingsprocedures Voor overheidsinstanties geldt in het kader van een aanbestedingsprocedure nog de aanvullende voorwaarde dat bij een langere verificatietermijn dan 30 dagen, zowel uit de overeenkomst als uit de aanbestedingsdocumenten moet blijken dat partijen uitdrukkelijk een langere verificatietermijn zijn overeengekomen. Toelichting wet implementatie richtlijn bestrijding betalingsachterstand bij handelstransacties (versie d.d ) 5/6

6 Bewijslast bestaan uitzonderingssituaties Het is de vraag wie de bewijslast draagt van het bestaan van een wettelijke uitzonderingssituatie. Gezien de formulering van de wettelijke clausules, rust deze bewijslast op de schuldenaar. De schuldeiser hoeft slechts aannemelijk te maken dat de langere betalings- of verificatietermijn in de overeenkomst onredelijk is ten opzichte van hem. De schuldeiser kan hiertoe bijvoorbeeld stellen dat de schuldenaar geen objectieve redenen heeft om te mogen afwijken van de standaard betalings- of verificatietermijn of dat de langere termijn aanmerkelijk afwijkt van de gebruikelijke betalings- of verificatietermijn in de betreffende branche. Het is vervolgens aan de schuldenaar om te bewijzen dat er een rechtvaardiging is voor de ruimere betalings- of verificatietermijn. Zo zal een overheidsinstantie dienen te bewijzen dat de bijzondere aard of eigenschappen van de overeenkomst een langere betalingstermijn dan 30 dagen rechtvaardigen. Een schuldenaar in een business to business verhouding zal dienen te bewijzen dat hij objectieve redenen heeft om af te wijken van de betalingstermijn van 60 dagen, of dat de aard van de prestatie dit rechtvaardigt of dit niet aanmerkelijk afwijkt van goede handelspraktijken (Memorie van Antwoord, TK , , nr. C, p. 4). Een verhoging van de wettelijke handelsrente met 1% Tot slot realiseert de wet een extra financiële prikkel door een verhoging van de wettelijke handelsrente met 1 procentpunt. Ook bepaalt de wet dat overheidsinstanties niet ten nadele van schuldeisers mogen afwijken van de wettelijke handelsrente, zodat overheidsinstanties de wettelijke rente van rechtswege zijn verschuldigd vanaf de vervaldatum van de factuur. Vragen? Mocht u nog vragen hebben, neem dan gerust contact op. Voor vragen kunt u ons het best bereiken per telefoon, of via onze website. Onze contactgegevens treft u hieronder aan. e-legal incasso advocaten Correspondentieadres Postbus AJ Rotterdam Bezoekadres Lichtenauerlaan ME Rotterdam (Brainpark II) tel +31 (0) fax +31 (0) site: info@e-legal.nl kvk btw NL B01 Toelichting wet implementatie richtlijn bestrijding betalingsachterstand bij handelstransacties (versie d.d ) 6/6