Hierbij enkele actualiteiten over het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB).

Transcriptie

1 GLB update 26 april 2016 Hierbij enkele actualiteiten over het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB). Problemen met betalingen 2015 De invoering van het nieuwe GLB heeft in 2015 tot de nodige hoofdbrekens geleid. LTO heeft steeds aandacht gevraagd voor de knelpunten én voor tijdige uitbetaling van de nieuwe betalingsrechten aan de ruim aanvragers. De Europese Commissie bood in het najaar van 2015 de EU-lidstaten de mogelijkheid om vanaf 16 oktober uit te betalen. Frankrijk heeft dat bijvoorbeeld gedaan, door uit eigen begroting betalingsrechten voor te financieren. Nederland is vanaf eind november gaan uitbetalen. Helaas zijn er eind april 2016 nog steeds agrariërs die geen geld ontvangen hebben. LTO is hierover gefrustreerd en kaart dit dagelijks aan in Den Haag. Een groot probleem is de toekenning van de beschikkingen van de nieuwe betalingsrechten. Dit heeft volgens de RVO te maken met de private overeenkomsten tussen agrariërs waarin grond en rechten worden overgedragen. Na de nodige discussie beloofde de RVO dat alle beschikkingen vóór 1 april 2016 klaar zouden zijn. Dat werd 21 april. Nu lijkt het er weer op dat er de ernstige fouten zitten in toegekende beschikkingen: er worden te veel, te weinig of verkeerde betalingsrechten toegewezen. Er zijn ook aanvragen afgewezen omdat de onderliggende documentatie niet voldoende zou zijn. Dit leidt tot lastige situaties vanwege de planning voor 2016 en de naderende deadline van de Gecombineerde Opgave 2016 (15 mei). De RVO adviseert in deze gevallen om bezwaar te maken en de Gecombineerde Opgave 2016 in te vullen naar de situatie die volgens de agrariër klopt. LTO dringt aan op een alternatieve route omdat bezwaarprocedures veel tijd gaan kosten. Wordt vervolgd. Aandachtspunten gecombineerde opgaaf Algemene punten - De Gecombineerde opgave is mogelijk tot en met 15 mei. Omdat dat in het Pinksterweekend valt, begint de periode waarin u, per dag dat u te laat bent, 1% gekort wordt op de betalingsrechten op 18 mei (deze periode duurt tot en met 13 juni). Laat het niet op de laatste dag aan komen, alleen al omdat de capaciteit van de RVO-website soms tekort schiet. - U kunt het hele jaar door uw percelen bijwerken. Doe dat tijdig; niet op het laatste moment. Bij de gecombineerde opgave haalt u uw percelen op uit Mijn Percelen. De laatste dag om nog nieuwe percelen aan te melden is de laatste dag van de kortingsperiode: 13 juni. Voorkom problemen met overlap van percelen met uw buren want dat leidt in de praktijk tot een hoop gedoe. - De peildatum voor mest, betalingsrechten en agrarisch natuurbeheer is 15 mei. Per jaar is er per perceel één gebruiker. De hoeveelheid grond die u via de Gecombineerde Opgave opgeeft is de grond die meetelt voor de mestregels. Melkveehouders moeten hierbij zoals bekend rekening houden met de gevolgen van de AMvB Grondgebonden Groei. De gecombineerde opgave levert ook de gegevens voor het Diergezondheidsfonds en de emissieaangifte voor de glastuinbouw. - Overdragen van rechten kan tot en met 15 mei. Dit was eerst 31 maart, maar toen bleek dat er grote problemen waren met de beschikkingen is op aandringen van LTO de uiterste meldingsdatum verplaatst. Overdracht moet met een door beide partijen ondertekende private overeenkomst. Overdracht moet met een door beide partijen ondertekende private overeenkomst. Zorg ervoor dat wat u en uw collega opgeven in de Gecombineerde Opgave daarmee overeenkomt.

2 - Als u in 2015 betalingsrechten verhuurde met een private overeenkomst, dan zijn de rechten intussen weer teruggegaan naar u als eigenaar. Als u betalingsrechten voor een langere periode dan één jaar wilt verhuren aan dezelfde huurder, dan moet u dat nu opnieuw melden. U vult zelf een einddatum van de huurperiode in. - Aanmelden voor stikstof- en fosfaatdifferentiatie kan tot en met 15 mei. Voor toepassing van een hogere fosfaatgebruiksnorm moet u in de gecombineerde opgaaf ook de Pw of PAL-waarde doorgeven. - De vergroeningseisen blijven: gewasdiversificatie op bouwland, 5 procent van het bouwland is ecologisch aandachtsgebied (EA) en behoud van blijvend grasland (deze verplichting geldt alleen in Natura 2000-gebieden op bedrijfsniveau). Meer informatie over met name de EAs vindt u hieronder. 2. Definitie actieve agrariër Na controles door de Europese Commissie in 2015 scherpt de RVO de definitie van actieve agrariër aan. Alleen bedrijven met een KvK-inschrijving hoofdactiviteit landbouw kunnen betalingsrechten aanvragen. Er kan alleen sprake zijn van één hoofdactiviteit op een hoofdvestiging. Regel dus de KvK-inschrijving tijdig. Een wijziging bij de KvK betekent dat je een nieuw relatienummer bij de RVO krijgt. Alternatief: een bedrijf met bijvoorbeeld een grote recreatie- of zorgtak moet middels een accountantsverklaring aantonen dat uw jaarlijkse bedrag aan directe betalingen uit het GLB meer is dan 5% van uw totale inkomsten uit niet-landbouwactiviteiten, of het bedrag aan inkomsten uit uw landbouwactiviteiten meer is dan 1/3 deel van uw totale bedrag aan inkomsten. LTO is van mening dat een agrarisch bedrijf toegang moet hebben tot de betalingsrechten, ook al heeft het bedrijf een zorg- of recreatietak. Er geldt voor iedereen wel een minimum van 500 euro per bedrijf per jaar. Voor de graasdiervergoeding geldt een minimum van 1000 euro per bedrijf per jaar. 3. Wijzigingen in de vergroening In 2015 waren er vele knelpunten. LTO heeft daarom voorstellen gedaan voor vereenvoudiging, zowel in Den Haag als in Brussel. Dit heeft geleid tot een aantal verbeteringen. Meer gewascodes Een aantal gespecialiseerde telers kon in 2015 niet uit te voeten met het aantal gewascodes en had daarom moeite om te voldoen aan de gewasdiversificatie-eis. Op aandringen van LTO is een aantal gewascodes toegevoegd, zoals winterbloemkool en prei, en een aantal bol- en bloemisterijgewassen. De controleperiode voor de gewasdiversificatie is 15 mei-15 juli. In die periode moet er op een perceel een gewas geteeld worden. Doorgeven vanggewassen In 2016 kan tot en met 30 september worden doorgegeven op welke opgegeven percelen er feitelijk een vanggewas voor het EA is ingezaaid. Voor deze wijziging wordt geen korting opgelegd. In 2015 kon dit alleen tijdens de openstellingsperiode van de Gecombineerde Opgave en in de kortingsperiode, maar dan wel met korting. Er gelden hierbij drie voorwaarden: 1. Geen nieuwe percelen opgeven. Alleen het gebruik van al opgegeven percelen kan wijzigen, voor zover het gaat om vanggewassen voor het EA. Het is dus aan te raden om de EAs ruim op te geven zodat u bij het inzaaien flexibel bent. 2. De wijziging van het gebruik mag geen gunstiger positie opleveren dan voor de wijziging. Voorbeeld: al u vóór de wijziging 4% EA opgegeven had, dan kunt u door de wijziging niet alsnog voldoen aan de verplichting van minimaal 5% EA.

3 3. Wijzigingen moeten wel doorgegeven worden op de dag van inzaai van het vanggewas. LTO heeft er op aangedrongen om hier soepeler mee om te gaan, omdat velen op de dag van zaaien daar niet meteen aan toe komen, maar hier heeft EZ niet toegegeven. Meer vanggewassen Er zijn nieuwe toegestane soorten als vanggewas: winterwikke, bonte wikke of zachte wikke. Alle grassen zijn nu toegestaan voor onderzaai. In 2015 was dit een beperkt tot een aantal soorten grassen. De 10-weken periode gaat in na de melding van de oogst van het hoofdgewas, ook als dit vóór 15 juli is. Normaal gesproken moeten vanggewassen worden gezaaid tussen 15 juli en 1 oktober, vervolgens moet het vanggewas minimaal 10 weken blijven staan. Bij controles moet u aankoopbewijzen en etiketten kunnen laten zien van de gezaaide vanggewassen. 4. Blijvend grasland in Natura 2000-gebieden In Natura 2000 gebieden geldt voor blijvend grasland (grasland dat zes jaar achtereen is opgegeven als grasland) een scheur/keerverbod. LTO heeft zich ingezet voor meer flexibiliteit. Brussel biedt die namelijk. Dit heeft opgeleverd dat er vanaf 2016 bepaalde vormen van lichte grondbewerking toegestaan zijn. Voorwaarde is wel dat er altijd een dekkende vegetatie zichtbaar blijft. Dit is een lastig eis. Denemarken staat frezen tot 3 cm diep toe. De Tweede Kamer steunt de inzet van LTO, maar het ministerie van EZ moet nog reageren. 5. Akkerranden als EA Akkerranden als Ecologisch Aandachtsgebied (EA) moeten volgens Brussel tot en met 31 december in stand gehouden worden. Landbouwproductie mag niet. LTO heeft hier vragen over gesteld aan de Europese Commissie. Op veel bedrijven wijkt het seizoenritme immers af van het kalenderjaar. Dit heeft na vele maanden wachten geleid tot een wijziging: lidstaten mogen onder voorwaarden afwijken van de einddatum. Nederland vult dit in 2016 slechts beperkt in: bij winterteelten loopt de instandhoudingsplicht tot en met 31 augustus. Daarna moet er een wintergewas geteeld worden, zoals winterbloemkool, winterprei, wintertarwe, wintergerst, winterkoolzaad, spelt, rogge of tulpen. Beheerde akkerranden moeten vóór 15 mei zijn ingezaaid. Dit was in 2015 vóór 15 april. Wat toen tot veel onbegrip leidde. Vandaar dat LTO zich heeft ingezet voor verschuiving van de datum. Wanneer de beheerde akkerrand in het akkerstrokenpakket van vorig jaar nog aanwezig is en aan de voorwaarden voldeed mag deze blijven staan en opgegeven worden voor Aanvragen betalingsrechten uit nationale reserve Na aflopen set-aside-regeling Een aantal akkerbouwers had sinds 1990 meegedaan aan een set-aside regeling: zij hadden landbouwgrond omgezet naar tijdelijk bos voor een periode van 25 jaar. Daarmee kwamen zij in problemen toen ze de grond in 2015 weer in gebruik namen als landbouwgrond en daar betalingsrechten op wilden vestigen. Deze boeren kunnen in 2016 voor deze grond betalingsrechten uit de Nationale reserve aanvragen. De set-asideovereenkomst moet dan beëindigd zijn na 31 december 2012.

4 Percelen gedurende minimaal drie maanden in 2015 gebruikt voor infrastructurele werken of andere zaken van algemeen belang Op deze percelen zijn in 2015 geen betalingsrechten toegewezen. Voor zulke percelen kunnen in 2016 rechten aangevraagd worden uit de nationale reserve. Jonge agrariërs Starters en jonge landbouwers (<41 jaar) kunnen ook een aanvraag doen uit de Nationale Reserve. Dit kan één keer. Als in 2015 een aanvraag is gedaan, kan dit in 2016 niet nogmaals voor nieuwe percelen zonder betalingsrechten. 7. Landschapselementen als EA In 2016 kunnen landschapselementen ook bij de Algemene lijst worden ingezet, dus niet meer alleen bij de duurzaamheidscertificaten. Er hoeft géén contract voor agrarisch natuurbeheer voor afgesloten te zijn. Het gaat om solitaire bomen, rijen bomen, groepen bomen, heggen en vijvers. Deze moet u eerst wel intekenen op uw percelen. Voorwaarden: - de landschapselementen moeten grenzen aan uw bouwland of tijdelijk grasland, dat u zelf in gebruik hebt; - tussen landschapselement en bouwland mag een buffer zitten van maximaal 5 meter breed - de buffer moet ook in gebruik zijn bij de landbouwer zelf er mag natuurlijke vegetatie, een kavelpad of watergang zijn. Dus als er een schouwpad van het Waterschap ligt, dan moet u kunnen aantonen dat u het beheer heeft; - er zijn minimum en maximum afmetingen, en wegingsfactoren van toepassing, bijvoorbeeld een solitaire boom met een kruindiameter van >4 meter telt mee als 30 m2 EA; - sloten blijven echter alleen mogelijk als u zich opgeeft voor het akkerstrokenpakket en dan moeten ze langs een beheerde akkerrand liggen. Dit is tegen de zin van LTO. Maar volgens Wageningen Universiteit en Researchcentrum (Alterra) draagt een sloot alléén niet bij aan de biodiversiteit. Andere EU-lidstaten vinden overigens van wel; daar kunnen sloten worden opgegeven als EA. 8. Beperking kortingen op betalingen bij foutjes bij het aanvragen Beperking boetes bij overdeclaratie De Europese Commissie heeft in reactie op de vele voorstellen voor vereenvoudiging van het GLB in het voorjaar van 2016 voorgesteld om de boetes bij beperkte overdeclaratie te verlagen. Het komt er op neer dat bij een beperkte afwijking (3-10%) de gebruikelijke korting op betalingsrechten wordt gehalveerd. Verwacht wordt dat deze nieuwe regels in juli 2016 officieel worden. Nederland neemt dit voorstel over. Korting vergroeningsbetaling Bij niet voldoen aan de vergroeningseisen kunt u in 2016 maximaal de hele groene premie kwijtraken (NB oorspronkelijk wilde de Europese Commissie maximaal 200% van de groene premie kunnen terugvorderen, daar heeft LTO zich tegen verzet). De korting op de vergroeningsbetaling kan in 2017 maximaal 120 procent van de vergroeningsbetaling zijn en vanaf 2018 maximaal 125 procent. Kleine aanpassingen doen gedurende de eerste 35 dagen na 15 mei De Europese Commissie wil boeren en tuinders ook de kans geven kleine aanpassingen te doen gedurende de eerste 35 dagen na de gecombineerde opgaaf. Dit is bedoeld om onbedoeld gemaakte fouten uit de aanvraag te halen. Bijvoorbeeld overlap van percelen met uw buren. Nederland bekijkt nog of dit nodig is, omdat de RVO voortdurend de controlemogelijkheden in de Gecombineerde Opgave uitbreidt.

5 9. Duurzaamheidscertificaten Het Akkerbouwstrokenpakket en het pakket Veldleeuwerik zijn ook in 2016 beschikbaar. Er zijn enkele wijzigingen. Maar in alle gevallen geldt dat de drie vergroeningseisen gelden. Er is ook een nieuw certificaat in 2016: het Vezelhennep-pakket. Bij dit pakket moet de volledige EA-oppervlakte worden ingevuld met vezelhennep. De weegfactor 0,3. Je moet nog steeds voldoen aan de gewasdiversificatie. Verder gelden in ieder geval dezelfde voorwaarden als voor vezelhennep als subsidiabel gewas: - afzetcontract met een lid van de Brancheorganisatie Vlas en Hennep.NL. Vrije afzet mag niet. - alleen gecertificeerd zaaizaad van een toegestaan ras gebruiken - toesturen van de officiële etiketten; - opgave van ras en zaaidatum in de Gecombineerde Opgave - geen gebruik van gewasbeschermingsmiddelen - geen continue-teelt van hennep op hennep, dus het voorafgaande jaar moet er een ander gewas gestaan hebben. GLB-ontwikkelingen in Brussel In 2015 ging het nieuwe GLB van start. In principe staan de regels vast tot en met Maar de discussie over het GLB na 2020 is achter de schermen al van start gegaan. Daarom heeft LTO in november 2015 een aantal ledenpanels gehouden. Hierover is eerder gerapporteerd op de webpagina s van LTO. De komende tijd staat het volgende te gebeuren: - LTO heeft in januari in Berlijn afgestemd met Deutscher Bauernverband (DBV) en de landbouworganisaties van Vlaanderen, Denemarken en Zweden. - Op 13 mei organiseert COPA-COGECA (de Europese landbouworganisatie) op aandringen van LTO een workshop over het toekomstig landbouwbeleid. - Binnenkort komt de Europese Commissie ook met een evaluatie van het eerste jaar vergroenen. Dit wordt belangrijk omdat de Europese Commissie in 2017 met een voorstel mag komen om het percentage EA te verhogen van 5 naar 7%. - Op 30 en 31 mei organiseert Nederland als EU-voorzitter een informele bijeenkomst van Europese landbouwministers. Het thema is: toekomstig landbouwbeleid. Het ministerie van Economische Zaken heeft ter voorbereiding Wageningen Universiteit en Researchcentrum een aantal studies laten verrichten. - In 2017 volgt een evaluatie van het EU-budget. Dat staat onder zware druk omdat de Europese samenwerking onder druk staat. Europa heeft ook geld nodig voor de vluchtelingencrisis en diverse andere crises in ons omringende landen. Het GLB maakt 38% uit van het EU-budget en daarom is land- en tuinbouw vaak mikpunt van kritiek. Landbouw is echter Europees beleid. Afgezet tegen alle overheidsuitgaven in de EU, beslaat het GLB minder dan 1%. Die boodschap moet wel steeds herhaald worden en LTO doet dat. Het Europees Parlement werkt al aan het rapport waarin wordt voorgesteld om het budget tot 2020 te handhaven. - Verwacht mag worden dat er begin 2018 een voorstel ligt voor het EU-budget , inclusief een budget voor het nieuwe GLB. Vanaf dan begint de inhoudelijke discussie over het nieuwe GLB echt vorm te krijgen. Klaas Johan Osinga