MCC NIEUWSbrief. januari 2015

Transcriptie

1 16e jaargang nummer 1 MCC NIEUWSbrief januari 2015 REDACTIONEEL In het begin van een jaar waarin -naar zich laat aanzien- veel beweging en verandering zal zijn al vroeg de eerste nieuwsbrief. Daarin twee nieuwe samenwerkingsafspraken. De werkafspraak Methylfenidaat en controle door de huisarts bij kinderen van 8 jaar en ouder is ontwikkeld op verzoek van de huisartsen als hulp bij een taak die ze toebedeeld hebben gekregen. In vergelijking met de NHG-Standaard is de werkafspraak terughoudend in de acties van de huisarts. De werkgroep is van mening dat diagnostiek en instellen op medicatie thuishoort bij de GGZ-jeugd. De tweede samenwerkingsafspraak heeft als onderwerp Niet aangeboren hersenletsel (NAH). De werkafspraak gaat alleen over NAH na een licht traumatisch schedelletsel. De gevolgen worden soms pas na enige tijd duidelijk. De huisarts kan hierbij een signalerende functie hebben. In de werkafspraak zijn opgenomen de mogelijkheden voor behandeling/begeleiding in Friesland. Commentaar op beide werkafspraken is zoals altijd zeer welkom. In de nieuwsbrief ook korte informatie over het oogzorgnetwerk met de brief van de opticien/optometrist. De huisarts verwijst naar de oogarts. Zoals in de vorige nieuwsbrief al aangekondigd zijn de thema s van de Oldehovecursus bekend en ook de data. De donderdag zal geheel in het teken staan van de ontwikkelingen in de gezondheidszorg en substitutie met de actuele zaken van dat moment. Vrijdagmorgen staan op het programma genotsmiddelen en verslaving en mogelijk een psychiatrische onderdeel. De vrijdagmiddag is traditioneel gereserveerd voor de 5 minutenpraatjes. MCC zaken Naast de organisatie van de klinische lessen en Oldehovecursus zijn er twee werkafspraken in de maak: Samenwerking rond dementie (ook het thema van de klinische les kwetsbare ouderen in maart) en Schouwing in samenwerking met de forensisch arts en patholoog. INHOUD Methylfenidaat en controle huisarts achtergrondinformatie bijlage bijwerkingen psychostimulantia... 4 Mededelingen... 5 ZorgDomein.. 5 NAH: doel en aanleiding gang van zaken na SEH/opname. 7 - signaleringslijst 8 - begeleidingsmogelijkheden 1 ste lijn.. 8 Opticienzorg verwijsformulier.10 Transmurale agenda/mutaties.11 Vooraankondiging Oldehovecursus 12 Colofon MCC Leeuwarden Nieuwsbrief De nieuwsbrief van het MCC Leeuwarden wordt regelmatig toegestuurd aan alle huisartsen in het werkgebied van het Medisch Centrum Leeuwarden en alle specialisten, werkzaam in het MCL. Het Medisch Coördinerend Centrum Leeuwarden heeft als doel de samenwerking tussen huisartsen en specialisten te bevorderen. Redactieadres: MCC Leeuwarden, Postbus 888, 8901 BR Leeuwarden, tel (058) MCC.G.J.Vermeer@znb.nl. Kopy graag sturen aan het redactieadres, zo mogelijk per .

2 Methylfenidaat en controle door de huisarts bij kinderen van 8 jaar en ouder Deze handreiking voor de huisarts is ontstaan uit de behoefte van huisartsenzijde aan een beknopte handleiding bij de controle van kinderen met ADHD die psychostimulantia gebruiken (methylfenidaat, dexamfetamine). Deze samenwerkingsafspraak is gemaakt door twee huisartsen in Friesland Noord, een kinderarts in het MCL en Kinnik GGZ-jeugd. De werkgroep is van mening dat de diagnostiek van ADHD dient te geschieden in de (basis)ggz. In tegenstelling tot wat in de NHG-Standaard staat, is de werkgroep van mening dat voor de eerste keer instellen op medicatie dient te worden gedaan door een (GGZ-)specialist of kinderarts. Bij medicamenteuze behandeling is eerste keus methylfenidaat, bij non respons of te veel bijwerkingen is dexamfetamine een goede vervanger. Controles Als de huisarts de controletaak op zich neemt, dan moet de controle bestaan uit: - vraag aan de ouders en/of kind hoe het gaat op school, thuis en in vrije tijd - vragen naar effect: verbetering ADHD symptomen en cognitieve, motorische en sociale effecten - al dan niet optreden van bijkomende problemen. Verdenking op co-morbiditeit is een reden voor verwijzing naar de kinder- en jeugdpsychiater. - vragen naar medicatiegebruik: effect, weerstand, therapietrouw, bijwerkingen - verrichten van lichamelijk onderzoek: bij kinderen in de groei minstens 2 maal per jaar lengte en gewicht vastleggen in de groeicurve, aanwezigheid/ernst van tics vastleggen - beoordelen of medicatie gecontinueerd moet worden en de dosering nog effectief is De huisarts spreekt een controle systeem af met ouders. Een halfjaarlijkse controle is belangrijk. Methylfenidaat Methylfenidaat is een kortwerkend middel dat ongeveer 4 uur werkt. Er zijn ook vormen die langer werkzaam zijn waardoor één maal daags doseren kan (8 en 12 uur varianten; 8 uur variant is heel geschikt voor jongere kinderen die het middel alleen voor school nodig hebben) (Startdosering: 0,3 mg/kg/dag in 2 of 3 giften. Opbouwen geschiedt in stappen van per week 2,5 tot 5 mg per dosis omhoog op geleide van effect en bijwerkingen) Maximum dosering: 60 mg/dag (max. 1 mg/kg/dag) Er zijn tabletten van 5 en 10 mg beschikbaar. De multidisciplinaire richtlijn beveelt het gebruik van een adequate vragenlijst aan ter beoordeling van het effect. Voor het beoordelen van het effect is informatie van de school belangrijk. De richtlijn beveelt ook aan tevoren aandacht te besteden aan het te verwachten effect/geen effect op bepaalde klachten, de bijwerkingen, begeleiding bij de medicatie en duur van de behandeling. Methylfenidaat met gereguleerde afgifte Bij kinderen voor wie het beter lijkt eenmaal daags medicatie te nemen, zijn er preparaten beschikbaar met gereguleerde afgifte. Voor deze preparaten moet (nog) bijbetaald worden en de onderlinge verschillen hierin kunnen aanzienlijk zijn. De preparaten verschillen in verhouding kort- langwerkend (zie Zoek bij het overgaan van methylfenidaat naar een langwerkend preparaat naar de dichtstbijzijnde dosering van de cumulatieve dagdosering (10, 20, 30, 40, 50 mg; of 18 en 27 mg en veelvoud hiervan). Slechts één preparaat heeft een tablet van 50 mg (Equazym). Bij hogere doseringen kunnen tabletten gecombineerd worden (bij de noodzaak 60 mg te geven: 2 van 30 mg). Dexamfetamine Dexamfetamine is alleen verkrijgbaar als kortwerkend stimulerend middel. Het heeft een iets langere halfwaardetijd dan methylfenidaat. Dexamfetamine wordt gebruikt als er onvoldoende effect is van methylfenidaat of als er bijwerkingen zijn van methylfenidaat. Er zijn tabletten van verschillende sterktes tussen 1 en 5 mg. (Startdosering: 0,15 mg/kg/dag in 3 doses. Startdosering wekelijks verhogen met 5-10 mg/dag op geleide van klinisch beeld tot onderhoudsdosering) Onderhoudsdosering tot max. 0,5 mg/kg/dag in 3 doses. 2

3 Bijwerkingen van methylfenidaat en dexamfetamine meest voorkomende bijwerkingen: - slaapproblemen - hoofdpijn - eetstoornissen: verminderde eetlust, misselijkheid, gewichtsafname (meestal tijdelijk), lengtegroei kan achterblijven (bij langdurig gebruik kan de eindlengte gemiddeld 2 cm achterblijven) - spontaniteitsverlies - dysforie, agitatie, angst incidenteel voorkomende bijwerkingen: - duizeligheid - hyperactiviteit - verergering bestaande tics - gedrags-rebound na laatste dosis zie bijlage bijwerkingen en behandelopties overgenomen uit de NHG-Standaard (pag. 4) Criteria voor terugverwijzing naar de huisarts voor medicatiecontroles verwijzing naar de huisarts bij kinderen van 8 jaar en ouder er is geen andere psychiatrische afwijking/het kind gebruikt geen andere psychiatrische medicatie buiten psychostimulantia het kind is stabiel en goed ingesteld op medicatie en er zijn geen ernstige bijwerkingen er is voldoende therapietrouw kind en ouders zijn het eens met de verwijzing naar de huisarts in de ontslagbrief naar de huisarts staan duidelijke instructies hoe het kind te vervolgen Achtergrondinformatie ADHD (Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder is een aandachtstekort met hyperactiviteit. Er zijn drie subtypes: het overwegend onoplettende type (vooral ernstig en aanhoudend aandachtstekort), het overwegend hyperactief-impulsieve type (vooral ernstige en aanhoudende impulsiviteit en hyperactiviteit) en het gecombineerde type (beide soorten problemen, is meest voorkomende). Voorkomen: 3-5% van de kinderen jonger dan 16 jaar heeft ADHD en van de jeugdige volwassenen 1-3%. Het komt meer voor bij jongens. De huisarts is bij 2-3 kinderen per jaar betrokken bij de medicatie. Etiologie: Erfelijke factoren spelen een rol. Externe factoren kunnen de kwetsbaarheid vergroten (zoals alcohol en nicotinegebruik tijdens de zwangerschap en sociale omstandigheden). Prognose: bij 2 op de 3 behandelde adolescenten blijft de diagnose als ze ouder zijn dan 18 jaar. Ongeveer 1 op de 3 blijft ook medicatie gebruiken. Diagnostiek zal doorgaans gebeuren bij één van de GGZ jeugd instellingen/organisaties. (De diagnose, uitgebreide (hetero- en ontwikkelingsanamnese en vragenlijsten voor school, ouders en kind kan door gecertificeerd psycholoog of psychiater geschieden) Behandeling: psycho-educatie, school- en opvoedingsinterventies en farmacotherapie(stimulantia). Er dient een goede onderbouwing te zijn voor een medicamenteuze behandeling. Op indicatie training van b.v. sociale- of planningsvaardigheden, impulsregulatie, gezinstherapie. In Nederland zijn voor de behandeling van ADHD bij kinderen ouder dan 6 jaar en adolescenten geregistreerd: - methylfenidaat (generiek, Ritalin), - methylfenidaat OROS, met gereguleerde afgifte (generiek, Concerta, Medikinet CR, Equasym XL) - dexamfetamine Bij een adequate instelling dient het kind minimaal één maal per half jaar gezien te worden door een arts (of gespecialiseerde medewerker in de huisartsenpraktijk) met kennis en ervaring om het effect van de medicatie te beoordelen, de dosering aan te passen en te beoordelen of medicatie kan worden gestopt ICPC Codering P21 Overactief kind/hyperkinetisch syndroom 3

4 Normale bloeddrukwaarden en hartfrequenties bij kinderen Leeftijd Bloeddruk Hartfrequentie 5-12 jaar 105/60 Systole 50 ste percentiel: 85 + (leeftijd in jaren x 2) > 12 jaar 105/60 Systole 50 ste percentiel: 85 + (leeftijd in jaren x 2) Als bloeddruk > P95 waarde: 24 uurs meting van bloeddruk. Als dat te hoge waarden geeft, verwijzing naar kinderarts Literatuur: NHG-Standaard ADHD bij kinderen, 2014 Website van het Kenniscentrum kinder- en jeugdpsychiatrie Multidisciplinaire richtlijn ADHD bij kinderen en jeugdigen, Trimbos instituut, 2005 Samenstelling werkgroep: mw. A. Berculo, GGZ-arts Kinnik; mw. J.A. de Haan, huisarts; mw. J.A. Klatter, huisarts; dhr. dr. T.W. de Vries. Kinderarts; mw G.J. Vermeer, medisch coördinator MCC Januari 2015 Bijlage: Bijwerkingen van psychostimulantia en hun behandelopties overgenomen uit de NHG-Standaard Slaapproblemen - Verlaag de laatste dosering van de dag - Vervroeg de laatste inname - Overweeg melatonine alleen bij hardnekkige klachten met ernstige impact wanneer gedragsmatige interventies niet toereikend zijn. startdosis 0,5 mg 1 dd 3-4 uur voor het slapen gaan (bij het avondeten). Op geleide van effect verhogen tot maximaal 2 mg. Stop bij ontbreken van effect. Geen effect kan reden zijn voor consult GGZ jeugd. Duizeligheid en hoofdpijn - Informeer naar moment van optreden. Duizeligheid en hoofdpijn kunnen teken zijn dat medicatie is uitgewerkt (overweeg langwerkend preparaat) of kunnen juist door middel zelf worden opgewekt (dosisverlaging nodig) - Controleer de bloeddruk - Zorg dat de medicatie tijdens de maaltijd wordt ingenomen Hyperactiviteit - Informeer naar moment van optreden omdat dit teken kan zijn dat medicatie is uitgewerkt (frequentie van doseren ophogen van 2 naar 3 maal daags) - Stimulantia kunnen averechts werken en dus een toename van onrust en hyperactiviteit veroorzaken (stop stimulantia) Anorexia, misselijkheid, gewichtsafname - Leg lengte en gewicht vast in een groeidiagram - Adviseer medicatie innemen tijdens of net na de maaltijd in te nemen - Bij gewichtsafname tussendoortjes en voor slapen extra eten - Overweeg dosering te verlagen of medicatie te stoppen in weekend en vakanties Groeiproblemen - Verwijs naar kinderarts als lengtegroei stagneert (afwijking van meer den 1 SD op de groeicurve) Onwillekeurige bewegingen, tics - Verminder of stop medicatie - Overweeg als primaire diagnose het syndroom van Gilles de la Tourette en verwijs hiervoor naar gespecialiseerde GGZ Spontaniteitsverlies: Overweeg de dosering te verlagen Dysforie, agitatie, angst - Overweeg comorbiditeit - Verminder of stop de medicatie Stop medicatie wanneer een psychose of bipolaire stoornis wordt vermoed: verwijs hiervoor naar gespecialiseerde GGZ Gedrags-rebound na laatste dosis - Verminder de laatste dosis van de dag of spreid de middagdosering over 2 doses - Overweeg langwerkend methylfenidaat 4

5 OCL: nieuwe/herziene zorgpaden Het OCL is continue bezig met het ontwikkelen en herzien van de zorgpaden. Nieuw zijn het zorgpad maagcarcinoom en blaascarcinoom die in 2015 zullen verschijnen. De afgelopen periode is het zorgpad oesofaguscarcinoom herzien en nu op provinciaal niveau samengesteld. Jaarlijks zullen de volgende zorgpaden worden herzien: larynx/hypofarynxcarcinoom en orofarynxcarcinoom. Tevens wordt er nu gewerkt aan de update van het zorgpad colon- en rectumcarcinoom en ovariumcarcinoom. In de wachtlijst staat het zorgpad longarcinoom (herziening) en zorgpad levermetastasen (nieuw) en zorgpad endometriumcarcinoom (nieuw). Nieuwe en herziene zorgpaden worden altijd zo spoedig mogelijk op de website geplaatst: Herziening formulier: Aanvraag Obductie door de huisarts Pathologie Friesland heeft het formulier herzien en aangepast. Het nieuwe formulier is te vinden op: Formulier Bericht van overlijden van huisarts aan het ziekenhuis: digitaal Voor het gemak van zowel de huisarts als het ziekenhuis is dit formulier als word-document op de site geplaatst Het formulier kan direct op de computer ingevuld worden en als bijlage direct digitaal verzonden worden naar het adres van afd. beheerpatiëntenbestand dat op het formulier is vermeld. The Lancet Global Health: artikel Fresch Air Uganda-project In de nieuwsbrief van februari 2013 heeft een artikel gestaan over het Fresh Air Ugandaproject van collega-huisarts G.F. van Gemert. Nu is van hem een artikel over prevalence of COPD and associated risk factors in Uganda: FRESH AIR Uganda geplaatst in de Lancet Global Health ( van januari 2015 ZorgDomein Radiologie X-colon is mogelijk maar de aanvraag gaat in principe via de gastroenterologie of in overleg met de radioloog Echo mamma aanvragen via echo overige lichaamsdelen Echo testis kan worden aangevraagd via urologische echo CT nier (stenen) kan alleen in Leeuwarden Totale X wervelkolom kan ook alleen in Leeuwarden Gynaecologische echo (geen vaginale) kan worden aangevraagd via echo onderbuik Echo aorta kan worden aangevraagd via echo bloedvaten Echo-doppler (DVT diagnostiek) gaat via echo overige lichaamsdelen Teksten kopiëren Het is mogelijk om tekst in ZorgDomein formulieren (bijv verwijsbrief van huisarts) te kopiëren en in een ander document te plakken. Dit kan door de gewenste tekst te selecteren, kopiëren dmv CTRL C, en te plakken dmv CTRL V. Voor vragen/informatie over Zorgdomein: Joke Kuperus (coördinator) T: 7395; E: joke.kuperus@znb.nl of Gerda Vermeer T: 6051; E mcc.g.j.vermeer@znb.nl 5

6 NIET AANGEBOREN HERSENLETSEL (NAH) na licht traumatisch hersenletsel Doel van de werkafspraak: - de huisarts kennis en instrumenten aanreiken voor herkennen van NAH na licht traumatisch hersenletsel - criteria benoemen voor verwijzing naar de neuroloog (diagnostiek) en/of revalidatiearts (behandeling) - informatie aan de huisarts over mogelijkheden van begeleiding in de 1 e lijn Aanleiding voor het maken van de werkafspraak: vanuit de NAH keten behoefte aan betrokkenheid van de huisartsen. Niet aangeboren hersenletsel kan ontstaan door een traumatisch of door een niet-traumatisch hersenletsel. Onder traumatisch schedel/hersenletsel wordt verstaan iedere vorm van letsel aan het hoofd, uitgezonderd oppervlakkig letsel in het aangezicht. Onder niet-traumatisch hersenletsel wordt verstaan letsel zonder trauma, zoals CVA, MS, subarachnoïdale bloeding. Patiënten met zwaar hersenletsel (15%) zullen doorgaans terechtkomen in het revalidatiecircuit % van de patiënten met een traumatisch hersenletsel heeft een licht traumatisch hersenletsel. Deze werkafspraak gaat alléén over NAH na licht traumatisch hersenletsel. Er is sprake van licht traumatisch schedelhersenletsel (LTSH) bij: - een (ongevals)letsel van het hoofd, uitgezonderd oppervlakkig letsel van het aangezicht - een initiële Glasgow Coma Score (GCS) van 13, 14 of 15 op de SEH - en er bij een GCS van 15 voldaan wordt aan één van de onderstaande criteria: een periode van posttraumatisch bewustzijnsverlies (max. 30 min.) een periode van verwardheid of amnesie: retrograad, betreffende het gebeuren zelf of anterograad (= posttraumatische amnesie (PTA), max. 24 uur) andere posttraumatische (passagère) neurologische verschijnselen dan boven beschreven Binnen LTSH vallen de commotio cerebri (GCS 15, kortdurend bewustzijnsverlies en beperkte PTA duur) en mildere vormen van contusio cerebri (GCS 13-14). Voorkomen van NAH: geschat wordt dat jaarlijks personen traumatisch hersenletsel krijgen. Ongeveer de helft gaat naar de SEH of wordt opgenomen. De belangrijkste risicogroepen zijn kinderen < 5 jaar, ouderen vanaf 65 jaar (privé ongevallen) en jongeren tussen 15 en 24 jaar (verkeer). Aangenomen wordt dat meer dan de helft van de patiënten met NAH in meer of mindere mate aantoonbare stoornissen en beperkingen overhoudt. Na 6 maanden tot 1 jaar zou 67% van de mensen met licht-middelzwaar hersenletsel nog klachten hebben. Gevolgen NAH De mate en duur van herstel en re-integratie na licht traumatisch hersenletsel verschilt sterk per persoon. In eerste instantie is er na het trauma vaak snel en succesvol herstel. Symptomen en breuk in het functioneren kunnen pas enige tijd later merkbaar worden. De patiënt kan buiten het zorgcircuit blijven en onvoldoende of niet passende zorg krijgen. De ernst van de gevolgen van een traumatisch hersenletsel zijn gerelateerd aan: - aard, ernst en locatie van het letsel - tijdsduur tussen trauma herstel van bewustzijn en geheugen en het tempo van herstel - leeftijd - persoonlijkheidskenmerken voor het letsel - copingvaardigheden - reactie en aanpassing door de omgeving Wanneer denken aan NAH Cognitieve problemen Gedragsveranderingen Vermoeidheid Emotionele problemen Beperkt inzicht in eigen functioneren Klachten kunnen na langere tijd duidelijk worden bij b.v. terugkeer in het arbeidsproces 6

7 Gang van zaken in het MCL bij traumatisch hersenletsel ná SEH / opname - Indien er een parenchymateuze afwijking op de CT-hersenen wordt vastgesteld, volgt poliklinische controle bij de neuroloog - Als een patiënt met een trauma op de SEH of opgenomen is geweest geeft de neuroloog of verpleegkundige dat door aan de verpleegkundig consulent NAH. Daarnaast worden de lijsten van de SEH gescreend op patiënten met een trauma. - De patiënt krijgt de folder Adviezen bij licht traumatisch hersenletsel Een hersenschudding (bijlage) - Na 3 weken neemt de verpleegkundig consulent NAH telefonische contact op met de patiënt. Dit is een éénmalig contact. Zo nodig schakelt de verpleegkundig consulent NAH een hulpverlener in de 1 e lijn in, b.v. de huisarts of thuiszorgverpleegkundige NAH. Dit gebeurt bij ongeveer 1 op de 5 á 6 patiënten. (een thuiszorgverpleegkundige NAH werkt bij een thuiszorgorganisatie, heeft aandachtsgebied NAH en is in het onderwerp geschoold) - De verpleegkundig consulent NAH bericht de huisarts alléén als er begeleiding is ingeschakeld. NB in de andere Friese ziekenhuizen is er geen contact door een verpleegkundig consulent NAH. Patiënten uit de regio van het MCL, die met een trauma in een ander ziekenhuis op de SEH zijn geweest, kunnen op advies van de huisarts wel contact opnemen met de verpleegkundig consulent NAH in het MCL. Rol van de huisarts Trauma opnemen in episodenlijst met attentiewaarde, zodat huisarts alert blijft als patiënt met (vage) klachten komt. De huisarts kan bij presentatie van klachten na een trauma de signaleringslijst gebruiken (hieronder) en zo mogelijk adviezen geven. De huisarts kan advies vragen over begeleiding aan de verpleegkundig consulent NAH (tel: , eveneens CVA-Zorgketen) De huisarts kan voor begeleiding ook verwijzen naar hulpverleners in de 1 e lijn (pag. 4). De huisarts kan verwijzen naar de neuroloog voor diagnostiek. Omdat de kans op verbetering heel groot is, is pas verwijzing zinvol een half jaar na het trauma. Indien patiënt in de eerste dagen of weken na het trauma klachten krijgt van toenemende hoofdpijn, braken, cognitieve veranderingen of sufheid, moet direct contact worden opgenomen met de neuroloog om traumatische afwijkingen alsnog uit te sluiten. Indien na 6 maanden klachten over cognitieve problemen of gedragsveranderingen persisteren, dan kan de patiënt worden verwezen naar de polikliniek neurologie. Dan beoordeling of verder aanvullend beeldvormend onderzoek aangewezen is en beoordeling van het vervolgtraject, b.v. verwijzing naar de revalidatiearts. Als de neuroloog al eerder diagnostiek heeft verricht en ondanks de adviezen de beperkingen blijven, kan de huisarts verwijzen naar de revalidatiearts (de revalidatiearts wil eerst neurologische diagnose). Actie neuroloog Indien de patiënt korte tijd na het licht traumatisch hersenletsel (LTSH) progressie van de klachten krijgt, zal een CT-hersenscan worden verricht om een traumatische afwijking, b.v. een subduraal hematoom, uit te sluiten. Bij poliklinische controle voor persisterende klachten na een LTSH kan worden besloten tot het verrichten van een MRI om bijvoorbeeld microbloedingen of andere traumatische afwijkingen uit te sluiten. De neuroloog verwijst indien nodig naar de revalidatiearts. Actie revalidatie Specifiek criterium voor verwijzing naar de revalidatie is het aanwezig zijn van beperkingen (waardoor er klachten zijn). Bij cognitieve schade/stoornissen ten gevolge van NAH is revalidatie mogelijk. Revalidatie is niet aangewezen in situaties waarin het psychisch evenwicht is verstoord of bij aanwezigheid van vage onbegrepen lichamelijke klachten. Dan is 1 e lijns psychologische begeleiding of psychosomatische fysiotherapeutische benadering een betere optie. 7

8 Signaleringslijst voor zorgverleners (deze lijst kan behulpzaam zijn bij het in kaart brengen van de klachten; het is geen scorelijst) 1. Moeite met nieuwe informatie te onthouden 2. Moeite om informatie van langer geleden te onthouden, vergeetachtig 3. Moeite met het plannen en/of organiseren van dingen, en het oplossen van problemen 4. Moeite met flexibiliteit 5. Moeite om 2 dingen tegelijk te doen 6. Moeite om de aandacht vast te houden 7. Moeite om alles bij te houden 8. Moeite met het leren van nieuwe vaardigheden 9. Moeite om taal te begrijpen of zich uit te drukken 10. Moeite met oriëntatie in tijd, plaats of persoon 11. Sneller geïrriteerd, prikkelbaar 12. Ontremd, heeft moeite met controle van gedrag 13. Sneller en vaker moe 14. Beperkt in zijn inzicht in eigen functioneren 15. Meer op zichzelf gericht, minder sociale contacten 16. Sneller emotioneel of juist koeler geworden 17. Somber, neerslachtig, depressief 18. Angstig 19. Apathisch, heeft moeite om zelf initiatieven te nemen ICPC Codering A82 Laat gevolg van letsel N79 Hersenschudding Samenstelling werkgroep: dhr. G.A. Balk, revalidatiearts; mw. Dr. B. van Harten, neuroloog; mw. M. ten Hoeve-Lafeber, huisarts; mw. H.B. Koetsier-den Houting, huisarts; dhr. M. Pietersma, verpleegkundig consulent NAH in MCL; mw. G.J. Vermeer, medisch coördinator MCC Leeuwarden Literatuur: - Zorgstandaard Traumatisch hersenletsel, 2014 uitgave van de Hersenstichting Nederland - Cognitieve, emotionele en gedragsmatige gevolgen van hersenletsel, signaleringslijst voor zorgverleners, Maastricht University Bijlage: MCL folder Zorg rondom hoofdletsel Mogelijkheden van begeleiding in de 1 e lijn van patiënten met NAH 1 e lijns psychologen of psychosomatisch werkende fysiotherapeuten Bij problemen in het functioneren zonder duidelijke functiestoornissen. NB als er geen DSM diagnose is, dan wordt de behandeling/begeleiding niet vergoed. Diagnose kan zijn psychische klachten bij somatische stoornis Revalidatie Friesland: Consult of behandeling poliklinisch en klinisch. Locatie Leeuwarden: naast het MCL, telefoon: Spreekuur in MCL Oranjeoord: Verwijzing via ZorgDomein. Voor algemene informatie: (bezoekadres Revalidatie Friesland, Beetsterzwaag) 8

9 Hersenletselteam Friesland: Advies- en informatiepunt NAH: de coördinator geeft informatie en advies aan mensen met NAH, familieleden, zorg- en hulpverleners en andere betrokkenen. Dit kan telefonisch, schriftelijk of via . Hersenletselteam: Dit multidisciplinaire team bestaat uit een maatschappelijk werker, neuroloog, GZ-psycholoog, psychiater, revalidatiearts en specialist ouderengeneeskunde. Het team geeft advies en algemene informatie. Het hersenletselteam en het advies- en informatiepunt NAH zijn organisatorisch ondergebracht bij Revalidatie Friesland, Postbus 2, 9244 ZN Beetsterzwaag, telefoon: website: De Noorderbrug: biedt ondersteuning aan mensen met een lichamelijke handicap op gebied van wonen, werken en vrije tijd. Er is behandeling en begeleiding individueel en in groepen. Noorderbrug is specialist o.a. op het gebied van NAH. Hiervoor hebben zij het behandelprogramma Hersenz ontwikkeld. Telefoon: , MEE: Biedt informatie, advies en ondersteuning aan mensen met een beperking in elke levensfase en op alle gebieden. Telefoon: NAH zorg: een landelijke organisatie van ervaringsdeskundigen met regionale afdelingen. Voor Friesland: telefoon: website: Postadres: postbus 94, 9062 ZJ Oenkerk Slachtofferhulp: biedt hulp na misdrijf, verkeersongeluk of calamiteit Telefoon: (toestel 3616) Patiëntenvereniging: De patiëntenvereniging hersenletsel.nl houdt eigen regionaal, provinciaal en landelijk themabijeenkomsten. Voor meer informatie zie OpticienZorg OpticienZorg is het samenwerkingsverband tussen de polikliniek oogheelkunde van het MCL in Leeuwarden en Harlingen en opticiens en optometristen die werkzaam zijn in optiekwinkels in de regio. In deze samenwerking wordt gestreefd naar een hoge kwaliteit van de oogzorg van de diverse aanbieders. De opticien is een belangrijke schakel in de signalering van visusproblemen. Om deze signalering goed te kunnen doen, hebben de opticiens en optometristen een cursus van 4 avonden bijgewoond. Daarnaast zijn afspraken gemaakt over de triage en communicatie. 2 keer per jaar vindt bijscholing plaats. Door verbetering van de verwijslijnen tussen beide partijen, kunnen cliënten sneller op de juiste plaats worden behandeld en beter worden geïnformeerd. Uiteraard is voor verwijzing een verwijsbrief van de huisarts noodzakelijk. Hiervoor gebruikt de opticien/optometrist bijgevoegde standaard brief. Deze brief wordt ook ter informatie naar de polikliniek oogheelkunde verstuurd. De polikliniek oogheelkunde gebruikt deze informatie pas als de patiënt daadwerkelijk door de huisarts naar het MCL is verwezen. De opticiens/optometristen die zijn aangesloten bij OpticienZorg zijn herkenbaar aan de winkelruitsticker. Ook staan zij vermeld op de website van het MCL ( ) en staan zij vermeld in de folder, die in ontwikkeling is. 9

10 10

11 AGENDA TRANSMURALE ACTIVITEITEN Data klinische lessen januari Oogheelkunde 26 maart Kwetsbare ouderen 23 april Revalidatie 28 mei Reumatologie 25 juni Seksuologie Januari Februari Maart 20 Medische publieksacademie geen 3 Medische Publieks Academie uur; Auditorium uur; Auditorium 27 Transmurale commissie 17 Transmurale commissie : Vlietkamer : Vlietkamer 29 Klinische les: Oogheelkunde 24 Koepelgroep uur; Auditorium uur: 26 Klinische les: Kwetsbare Ouderen uur; Auditorium MUTATIES Huisartsen Vertrokken: December 2014 Januari 2015 Dhr. E.P.P. Wijthoff (Oenkerk) heeft zijn werkzaamheden als huisarts beëindigd. Dhr. S. Zijlstra heeft zijn praktijk in Burdaard overgedragen. Nieuw: 2014 Mw. R. Sytema, waarnemer, huisartsenpraktijk van Gemert, Harlingen Januari 2015 Mw. F. Nooij-Knipscheer, opvolger huisartsenpraktijk Burdaard Specialisten MCL/MCL Harlingen Vertrokken: December 2014 December 2014 Januari 2015 Mw. A. Kwast, GZ-psycholoog Mw. W. Kasje, GZ-psycholoog Mw. Dr. J.R. Bottema, anesthesioloog Nieuw: Januari 2015 Februari 2015 Mw. A. Visser, SEH-arts Dhr. T.A. Fassaert, radioloog 11

12 Vooraankondiging Oldehovecursus 2015 AMELAND week 1: 30 sept-1-2 oktober week 2: oktober Ontwikkelingen in de gezondheidszorg en substitutie & Genotsmiddelen en verslaving Organisatiecommissie 2015 dhr. R.P. Boontje, kinderarts dhr. K. Hermsen, huisarts dhr. S. Koopal, chirurg dhr. J.R. Lievense, huisarts mw. S.A. Menkveld-Patist, SEH-arts mw. Dr. D.A.M. Perquin, gynaecoloog dhr. J.K. Riedé, huisarts mw. T. Schuur, klinisch geriater dhr. F. Venema, huisarts dhr. P.J. ten Wolde, huisarts mw. G.J. Vermeer, medisch coördinator MCC 12