Onderzoek bij kinderen met Tubereuze Sclerose:

Transcriptie

1 Onderzoek bij kinderen met Tubereuze Sclerose: Behandeling met rapamycine bij kinderen met TSC en moeilijk behandelbare epilepsie Behandeling van leer- en gedragsproblemen bij kinderen met TSC met RAD001

2 Inleiding Bij Tubereuze Sclerose Complex (TSC) komen veel verschillende verschijnselen voor. Naast de uiterlijke kenmerken en de afwijkingen in de organen, heeft een groot deel van de kinderen met TSC epilepsie.soms is behandeling met anti-epileptische medicijnen genoeg om de epilepsie te stoppen, maar bij de helft van de kinderen is het heel moeilijk de aanvallen met deze medicijnen weg te krijgen. Vaak is bij deze kinderen ook het leervermogen beperkt. Veel kinderen met TSC hebben problemen met leren, ook als de epilepsie wel onder controle is, of als ze nooit epilepsie hebben gehad. Kinderen hebben dan ook vaak problemen met de aandacht, het geheugen en ruimtelijk inzicht. Soms hebben kinderen ook problemen met hun gedrag, zoals autisme en ADHD. Voor de moeilijk behandelbare epilepsie en de leer- en gedragsproblemen bij TSC bestaat op dit moment nog geen behandeling. Oorzaak van TSC De afgelopen jaren is er veel bekend geworden over hoe TSC ontstaat. TSC wordt veroorzaakt door een fout in het DNA van het TSC1 of TSC2 gen. Door deze fout werken de TSC eiwitten niet meer goed, waardoor het mtor eiwit niet meer wordt geremd. De verbinding tussen de hersencellen kan door teveel mtor activiteit overactief raken, zo kan bijvoorbeeld epilepsie ontstaan. Ook leerproblemen en gedragsstoornissen kunnen hiervan het gevolg zijn. 2

3 Door het remmen van dit mtor eiwit, kunnen een aantal van de symptomen van TSC verminderen. Voor de hersentumoren (SEGAs) en niertumoren (AMLs) die bij TSC voorkomen is dit al aangetoond. Omdat we denken dat de epilepsie en leeren gedragsproblemen ook kunnen verminderen als het mtor eiwit geremd wordt, willen we dat in het Erasmus MC-Sophia graag onderzoeken. De medicijnen die voor deze remming kunnen zorgen zijn al goedgekeurd voor de behandeling na orgaantransplantatie bij volwassenen. Men weet dus wel dat het werkt en veilig is voor transplantatiepatiënten maar nog niet zeker of het ook werkt en veilig is voor mensen met TSC. Onderzoek naar TSC Er worden in het Erasmus MC-Sophia kinderziekenhuis in Rotterdam twee studies gedaan. De eerste studie richt zich op kinderen met TSC en moeilijk behandelbare epilepsie. De tweede studie onderzoekt het effect van mtor remming op het leren en gedrag van kinderen met TSC. Beide onderzoeken zijn goedgekeurd door de onafhankelijke medisch ethische commissie van het Erasmus MC. De onderzoeken staan los van elkaar, je kunt niet aan beide onderzoeken meedoen. 3

4 Epilepsie onderzoek In september 2011 is een onderzoek gestart naar kinderen met TSC en moeilijk behandelbare epilepsie. In dit onderzoek worden de kinderen behandeld met een rapamycine-drank, een remmer van het mtor eiwit. Wie kan er meedoen? Uw kind kan meedoen aan het onderzoek als het een leeftijd heeft van 3 maanden tot en met 11 jaar. Ook moet uw kind minstens 1 epilepsie aanval per week hebben, en 2 of meer medicijnen voor de epilepsie gebruikt hebben. Wanneer wordt de studiemedicatie gebruikt? Om te beoordelen of rapamycine beter is dan de standaard behandeling met medicijnen, worden de deelnemers aan het onderzoek in twee groepen verdeeld. De ene groep krijgt meteen rapamycine, de andere groep pas na een half jaar. Dit is nodig om later te weten dat een gevonden effect niet op toeval berust. De verdeling in deze groepen wordt bepaald door middel van loting. De rapamycine wordt toegevoegd aan de normale medicijnen van uw kind. Wat gebeurt er tijdens het onderzoek? De deelname van uw kind aan de studie duurt in totaal een jaar. Tijdens het onderzoek vragen we u bij te houden hoeveel epilepsie aanvallen uw kind heeft. Aan het begin, midden en einde van de studie worden er drie grotere bezoeken gepland met een EEG en bepaling van het ontwikkelingsniveau. Daarnaast is er tijdens de periode van het gebruik van rapamycine enkele malen controle van de 4

5 bloedspiegel nodig, en vragen we hoe het met uw kind gaat en of uw kind bijwerkingen heeft. Hieronder ziet u een schematisch overzicht van het verloop van de studie. Voor- en nadelen van deelname aan dit onderzoek Mogelijk voordeel van dit onderzoek is een gunstig effect van rapamycine op de epilepsie van uw kind. We kunnen dit effect niet garanderen, daarom doen we juist dit onderzoek. Verder kan het onderzoek voor de behandeling van andere kinderen met TSC nuttige gegevens opleveren. Nadelen van deelname voor u en uw kind zijn extra onderzoeken, ziekenhuisbezoeken en het bijhouden van het epilepsiedagboek. Andere mogelijke nadelen zijn de bijwerkingen. Veelvoorkomende bijwerkingen zijn diarree, zweertjes in de mond en huiduitslag. Ook kunnen kinderen meer infecties krijgen, meestal aan de luchtwegen. Alle bijwerkingen zijn afhankelijk van de dosis, en kunnen verminderen of verdwijnen bij verlaging van de dosis. 5

6 Onderzoek naar leren en gedrag Een ander onderzoek in het Erasmus MC-Sophia kinderziekenhuis in Rotterdam bij kinderen met TSC, focust op de leer- en gedragsproblemen die kinderen met TSC vaak hebben. In dit onderzoek wordt RAD001 onderzocht, een remmer van het mtor eiwit. RAD001 wordt gegeven in tablet vorm. Wie kan er meedoen? Uw kind kan meedoen als het een leeftijd heeft van 4 tot en met 17 jaar, en tenminste een ontwikkelingsleeftijd van 3,5 jaar. Wanneer wordt de studiemedicatie gebruikt? Om te beoordelen of RAD001 het leervermogen en het gedrag van kinderen met TSC kan verbeteren, worden de deelnemers aan het onderzoek in twee groepen verdeeld. De ene groep krijgt het echte medicijn, de andere groep een neppil, een zogenaamde placebo. Dit is nodig omdat leren en gedrag altijd een beetje variëren. De RAD001 wordt toegevoegd aan de eventuele normale medicijnen van uw kind. De verdeling wordt bepaald door loting. Wat gebeurt er tijdens het onderzoek? Bij deelname aan de studie zal uw kind een jaar meedoen. Tijdens de studie worden er drie grote bezoeken gepland. Tijdens deze bezoeken wordt een EEG gemaakt en wordt neuropsychologisch onderzoek gedaan. Bij dit laatste onderzoek worden testjes gedaan om het IQ van uw kind te bepalen. Tijdens de testen zal u enkele vragenlijsten invullen over het gedrag en functioneren van uw kind. 6

7 Daarnaast is er enkele malen controle van de bloedspiegel van RAD001 nodig. Ook wordt in het bloed gekeken naar het functioneren van lever en nieren. We proberen de studiebezoeken zo veel mogelijk te laten samenvallen met de normale controlebezoeken van uw kind. Hieronder ziet u een schematisch overzicht van het verloop van de studie. Voor- en nadelen van deelname aan dit onderzoek Voordeel van dit onderzoek is een mogelijk gunstig effect van RAD001 op het leervermogen of het gedrag van uw kind. Verder kan het onderzoek voor de behandeling van andere kinderen met TSC nuttige gegevens opleveren. Nadelen van deelname voor u en uw kind zijn extra onderzoeken en ziekenhuis bezoeken. Een ander mogelijk nadeel is de kans dat uw kind een placebo krijgt. Er is dan geen risico op bijwerkingen, maar een gunstig effect is ook niet te verwachten. RAD001 kan bijwerkingen veroorzaken. Veelvoorkomende bijwerkingen zijn diarree, zweertjes in de mond, huiduitslag, verstoorde wondgenezing en verhoogde vetten in het bloed. Kinderen kunnen meer infecties krijgen, meestal aan de luchtwegen. Alle bijwerkingen zijn afhankelijk van de dosis, en kunnen verminderen of verdwijnen bij verlaging van de dosis. 7

8 Meer informatie Het onderzoek naar moeilijk behandelbare epilepsie bij TSC en het onderzoek naar leer- en gedragsproblemen bij TSC wordt uitgevoerd in het Erasmus MC-Sophia kinderziekenhuis in Rotterdam, vanuit het expertisecentrum ENCORE ( Binnen dit centrum is er veel kennis van een aantal syndromen, waaronder TSC. TSC patiënten die onder behandeling zijn in het Sophia kinderziekenhuis komen 1 keer per jaar op controle. Alle onderzoeken worden op die dag gedaan, denk bijvoorbeeld aan de echo van de nieren en de MRI van de hersenen. Indien u interesse heeft in deelname aan één van de onderzoeken, kunt u contact opnemen met de onderzoekers via onderstaande contactgegevens. U krijgt dan een uitgebreidere informatiefolder toegestuurd. Ook als u vragen heeft kunt u contact opnemen met onderstaande onderzoekers via of telefonisch. Drs. I.E. Overwater, onderzoeker Tel i.overwater@erasmusmc.nl Dr. M.C.Y. de Wit, neuroloog-kinderneuroloog Tel tubereuzesclerose@erasmusmc.nl 8