Woonwensen roltrapgroepen

Transcriptie

1 Woonwensen roltrapgroepen Welke woonwensen hebben roltrapgroepen op de regionale woningmarkt? CONCEPT Projectnummer: In opdracht van: Stadsregio Amsterdam drs. Idske de Jong Sanna de Ruiter MSc dr. Willem Bosveld Oudezijds Voorburgwal 300 Postbus GL Amsterdam 1000 AR Amsterdam Telefoon Fax Amsterdam, juli 2012

2 2

3 Inhoud Inleiding 5 Deel 1 Samenvattende rapportage 9 1 Woonwensen roltrapgroepen Roltrapgroepen Waar willen doelgroepen wonen? Hoe willen doelgroepen wonen? Welke overwegingen en factoren spelen een rol 21 Deel 2 Uitgebreide rapportage 25 2 De gewenste woning Type woning Oppervlakte en aantal kamers Prijs Buitenruimte 31 3 De woonplaats en voorzieningen Gewenste en ongewenste woonplaatsen Voorzieningen 41 4 Sociale omgeving Familie en vrienden Buren en de buurt 45 5 Concessies en toekomstbeelden Concessies en overwegingen Toekomstperspectief 48 Bijlage 1 Gebruikte checklist 51 3

4 4

5 Inleiding Het drijvend mechanisme achter de dynamiek op de woningmarkt van de regio Amsterdam is de roltrap. Die rolt momenteel onvoldoende en dat is voor de internationale concurrentie) positie van de regio een onwenselijke situatie; zowel vanuit economisch als demografisch oogpunt. De Stadsregio Amsterdam wil waar mogelijk bijdragen aan het weer op gang brengen van die roltrap. Daarom heeft de Stadsregio Amsterdam drie doelgroepen geselecteerd die belangrijk zijn voor het op gang houden van de regionale en subregionale roltrappen. Het gaat om young professionals, doorstroomgezinnen met jonge kinderen en medioren en senioren. De stadsregio wil deze groepen goed kunnen bedienen in hun woonvoorkeuren, ook waar het nieuwbouw betreft. Daarom is het O+S) van de gemeente Amsterdam gevraagd een kwalitatief onderzoek te doen naar de woonwensen van de drie gedefinieerde groepen aan de hand van groepsgesprekken. De kernvragen van het onderzoek zijn: Waar en hoe willen young professionals, doorstroomgezinnen en medioren/senioren wonen? Welke overwegingen motieven, ideeën en wensen) en factoren spelen hierbij een rol? Methode De Stadsregio heeft drie roltrapgroepen gedefinieerd: young professionals, doorstroomgezinnen en medioren en senioren. young professionals definieert de Stadsregio als jongeren met een voltooide HBO of WO opleiding in de leeftijd van 20 tot en met 35 jaar zonder kinderen. Doorstroomgezinnen zijn gezinnen met een of meer kinderen onder de 12 jaar en medioren en senioren worden in dit onderzoek gedefinieerd als 55-plussers medioren) en 75-plussers senioren) zonder thuiswonende kinderen. Omdat de Stadsregio Amsterdam meer inzicht wilde in de achterliggende motieven en woonwensen van deze groepen is gekozen voor een onderzoek in de vorm van zes groepsgesprekken. Het doel van het onderzoek was niet om een representatief beeld te krijgen van gedefinieerde groepen maar om meer inzicht te krijgen in motieven en meningen van deze groepen. De resultaten moeten dan ook op deze manier bekeken worden. De drie hoofdgroepen zijn verdeel over zes subgroepen ten behoeve van het onderzoek zodat mensen met enkele overeenkomstige kenmerken bij elkaar aan tafel zaten. De groepen zijn ingedeeld op basis van de eventuele verhuiswens, de gewenste woonregio en het al dan niet hebben van een koopwoning. 5

6 De zes groepen bestonden uit: 1. young professionals: jaar, minimaal HBO-opleiding afgerond, werkend of op zoek naar een baan, zonder kinderen, grotendeels woonachtig in Amsterdam en enkelen woonachtig in de regio, met actieve of passieve verhuiswens/net verhuisd. 2. Gezin uit Amsterdam: met kinderen jonger dan 12 jaar of kind op komst, verschillend opleidingsniveau, woonwens Amsterdam, met actieve of passieve verhuiswens/net verhuisd. 3. Gezin uit Amsterdam of regio met woonwens regio: met kinderen jonger dan 12 jaar of kind op komst, verschillend opleidingsniveau, woonwens regio, met actieve of passieve verhuiswens/net verhuisd. 4. Medioren, met huurwoning: jarigen met een huurwoning, verschillend opleidingsniveau, geen thuiswonende kinderen, stellen en alleenstaanden, met en zonder verhuiswens. 5. Medioren, met koopwoning: jarigen met een koopwoning, verschillend opleidingsniveau, geen thuiswonende kinderen, stellen en alleenstaanden, met en zonder verhuiswens. 6. Senioren: 75 jaar of ouder, met huur of koopwoning, stellen of alleenstaanden, met en zonder verhuiswens. De potentiële deelnemers voor de gesprekken zijn in april via het online panel van O+S Amsterdam en via de panels van de gemeente Almere en Zaanstad geworven. Daarnaast hebben medewerkers van de Stadsregio een mail gestuurd binnen hun netwerk om deelnemers te werven. De zes gesprekken vonden plaats in mei en waren telkens bij O+S. Voor elk gesprek zijn ongeveer 8 tot 10 mensen uitgenodigd. Bij de gesprekken was ook telkens een medewerkers van de Stadsregio aanwezig als toehoorder. In totaal hebben 44 mensen deelgenomen aan een van de gesprekken. Tabel 1 Deelnemers per groep aantal uitgenodigd aantal deelnemers young professionals 10 8 jonge gezinnen Amsterdam 9 7 jonge gezinnen regio medioren huur 9 8 medioren koop senioren 9 7 totaal Opzet rapportage De rapportage bestaat uit twee delen, een samenvattende rapportage waarin de belangrijkste resultaten worden beschreven en een uitgebreide rapportage met een hoofdstuk per thema. In zowel de samenvattende als de uitgebreide rapportage worden de verschillende roltrapgroepen steeds met elkaar vergeleken. 1 Jonge gezinnen uit de regio zijn door de gekozen methode voor het zoeken van deelnemers weinig gevonden. De vier deelnemers hadden echter wel alle vier een verschillende situatie en zeer verschillende ideeën waardoor dit rapport toch een beeld kan geven van deze groep, zij het in beperkte mate. 6

7 Deel één bevat de samenvattende rapportage, eerst worden de roltrapgroepen beschreven en daarna wordt in beeld gebracht waar de groepen willen wonen en waar juist niet. Daarna komt aan bod hoe de roltrapgroepen willen wonen en welke factoren daarbij een rol spelen. Deel twee van de rapportage begint met een beschrijving van de gewenste woning hoofdstuk 2). Daarna volgt een beschrijving van de door de roltrapgroepen gewenste woonplaats en woonomgeving hoofdstuk 3) en vervolgens wordt ingegaan op de sociale omgeving hoofdstuk 4).In hoofdstuk 5 wordt ten slotte beschreven welke concessies de roltrapgroepen doen en hoe ver zij vooruit kijken bij het zoeken van een woning en wat hun toekomstige wensen zijn. 7

8 8

9 Deel 1 Samenvattende rapportage 9

10 10

11 1 Woonwensen roltrapgroepen Verschillende groepen hebben verschillende wensen op de woningmarkt. In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe de doelgroepen van dit onderzoek gedefinieerd worden paragraaf één). Vervolgens worden de hoofdvragen van het onderzoek op hoofdlijnen beantwoord. In paragraaf twee komt aan bod waar de doelgroepen willen wonen. Paragraaf drie gaat over hoe de doelgroepen willen wonen en paragraaf vier beschrijft ten slotte welke overwegingen en factoren hier een rol in spelen. 1.1 Roltrapgroepen In dit onderzoek worden drie roltrapgroepen onderzocht: young professionals, doorstroomgezinnen en 55-plussers. De 55-plussers worden in dit onderzoek opgedeeld in medioren jaar) en senioren 75-plussers) en worden verder medioren en senioren genoemd. young professionals Jaarlijks komt er een grote groep hoog opgeleide jongeren uit binnen- en buitenland naar de Stadsregio Amsterdam. Zij worden aangetrokken door het voorzieningenniveau van de stad, de atmosfeer, de al aanwezige groep gelijkgestemden en de aantrekkelijke regionale arbeidsmarkt. Ondanks hun relatief gunstige uitgangspositie hebben zij het om allerlei redenen moeilijk op de regionale woningmarkt. In dit onderzoek worden young professionals als volgt gedefinieerd: tussen de 20 en 35 jaar; minimaal een HBO-opleiding afgerond; werkend of op zoek naar een baan; single of deel van een paar zonder kinderen; wonend in de Stadsregio Amsterdam. Er is gesproken met negen young professionals, zeven uit Amsterdam, een uit Zaanstad en een uit Almere. De young professionals die hebben deelgenomen aan dit onderzoek hebben allemaal een verhuiswens of zijn in de afgelopen twee jaar verhuisd. Doorstroomgezinnen Doorstroomgezinnen zijn gezinnen die, meestal vanwege de komst van) kinderen, een verhuisstap zetten. Hiermee maken zij plaats voor andere huishoudens. Amsterdamse jonge gezinnen blijven steeds vaker ook met kinderen in de stad wonen waardoor de roltrap vastloopt. De doorstroomgezinnen in dit onderzoek hebben de volgende kenmerken: minimaal 25 jaar; verschillend qua opleidingsniveau; deel van een paar met kind op komst of paar met kinderen) niet ouder dan 12 jaar; wonend in de Stadsregio Amsterdam. 11

12 In totaal hebben tien doorstroomgezinnen deelgenomen aan het onderzoek. Zij hadden allemaal een verhuiswens of zijn in de afgelopen twee jaar verhuisd. Drie gezinnen zijn woonachtig in de regio, zeven wonen in Amsterdam. Medioren en senioren De derde doelgroep van dit onderzoek zijn de medioren en senioren. Veel medioren 55- plussers) en senioren 75-plussers) zijn zeer) weinig verhuisgeneigd, als het niet om gezondheidsredenen moet. De groep woont vaak nog in eengezinskoop)woningen die in principe geschikt zijn voor doorstroomgezinnen. De Stadsregio wil weten wat er nodig is om deze groep te verleiden door te stromen naar een ander type woning. Binnen deze groep is er een verschil tussen mensen die nu een koopwoning hebben en mensen die een sociale) huurwoning hebben. De medioren worden in dit onderzoek als volgt gedefinieerd: jaar; verschillend qua opleidingsniveau; deel van een stel of alleenstaand, allen zonder thuiswonende) kinderen. Er is gesproken met 18 medioren, daarvan hadden er acht een huurwoning en tien een koopwoning. Ongeveer de helft van de medioren had een verhuiswens of is recent verhuisd, de andere helft heeft geen verhuiswens. De 75-plussers kampen steeds vaker met gezondheidsproblemen. Deze groep verhuist doorgaans alleen wanneer zelfstandig wonen echt niet meer gaat en men moet vertrekken naar een vorm van beschermd of verzorgd wonen. In dit onderzoek hebben senioren de volgende kenmerken: 75 jaar of ouder; verschillend qua opleidingsniveau; deel van een stel of alleenstaand. Er is gesproken met zeven senioren. Enkelen daarvan hebben een koopwoning, de meesten hebben een huurwoning. Een deel is in de afgelopen twee jaar verhuisd of heeft een verhuiswens terwijl anderen absoluut niet willen verhuizen. 1.2 Waar willen doelgroepen wonen? Een van de hoofdvragen van dit onderzoek is: Waar willen de roltrapgroepen wonen? De drie gedefinieerde roltrapgroepen zijn ruimtelijk op heel verschillende gebieden van de Stadsregio gericht. De young professionals zijn veelal nog) op de binnenstad van Amsterdam gericht en willen het liefst binnen de ring A10 exclusief Noord) wonen. Binnen de doorstroomgezinnen is er sprake van een tweedeling, Amsterdammers die de stad nog) niet uit willen en gezinnen uit de regio en uit Amsterdam die juist of eventueel) in de regio willen wonen. Ook de Amsterdamse gezinnen zijn vooral gericht op het gebied binnen de ring A10. Gezinnen uit de regio en gezinnen die naar de regio willen, kijken vooral naar heel specifieke woonplaatsen. Voor alle gezinnen speelt de ligging van de woning ten opzichte van woon-werkverkeer een belangrijke rol. Medioren en senioren zijn ook zeer divers in hun gewenste woonplaatsen. Wat duidelijk naar voren komt bij deze groep is dat hoe ouder ze zijn des te minder snel zij naar een nieuwe plek zullen 12

13 verhuizen waar ze geen of weinig mensen kennen. Omdat het opbouwen van sociale contacten minder makkelijk gaat, terwijl het sociale netwerk juist door deze groep vaak wordt genoemd als zijnde heel belangijk. young professionals young professionals uit Amsterdam hebben als belangrijkste focus Amsterdam binnen de ring A10, exclusief Noord. De jongeren willen in het algemeen binnen hun huidige stadsdeel blijven wonen. Dus de jongeren die nu in West wonen willen over het algemeen het liefst in West blijven, hetzelfde geldt voor jongeren uit Oost en uit het Centrum. Zij zijn wel bereid om te kijken naar andere stadsdelen binnen de ring A10. Stadsdelen buiten de ring A10 en Noord worden niet aantrekkelijk gevonden. Stadsdeel Oost is aantrekkelijk voor young professionals vanwege de aanwezige voorzieningen, het OV, het groen, de rust en de nabijheid van het Centrum. Het Centrum kiezen jongeren vanwege de gezelligheid en drukte. young professionals uit de regio, die veelal in Amsterdam werken, zijn vooral gericht op de plaats waar ze nu ook wonen en hechten meer waarde aan een rustige woonomgeving. Zij gaan wel naar de stad als ze meer drukte en gezelligheid willen. Bepaalde delen van Zaandam, Purmerend en Almere zijn voor hun aantrekkelijk vanwege de voorzieningen, de rust en het groen. Kleine dorpen binnen de regio vallen voor hun af vanwege het gebrek aan voorzieningen daar. Figuur 1 Gewenste en ongewenste woongebieden van young professionals Uitgeest Heemskerk Assendelft Edam-Volendam Purmerend Beverwijk Velsen Zaandam Oostzaan Landsmeer Monnickendam Zandvoort Heemstede Haarlem Amsterdam Diemen Almere Hoofddorp Amstelveen Ouder-Amstel Muiden Weesp Naarden Huizen Nieuw-vennep Aalsmeer Bussum Uithoorn Hilversum Een aantal plekken vallen voor de young professionals af omdat daar vooral gezinnen wonen. IJburg is geen optie, dat is volgens de jonge professionals alleen voor gezinnen, maar zelfs als zij een gezin zouden stichten vinden veel het niet aantrekkelijk. Hetzelfde 13

14 geldt voor Java-eiland, eiland vol yuppen met kinderen. Een enkeling wil wel naar Noord, maar dan alleen de Distelbuurt omdat dat nog relatief dicht bij de stad is. De minst aantrekkelijke gebieden in de Stadsregio zijn voor de groep ondervraagde young professionals Stadsdeel Amsterdam Nieuw-West omdat het ver van het Centrum is), Hoofddorp en Nieuw-Vennep vanwege de bouwstijl en Schiphol lawaai), Aalsmeer ken daar niemand ) en Almere slechte bereikbaarheid, weinig cultuur, files en onbetrouwbare treinen ). Doorstroomgezinnen Binnen de groep doorstroomgezinnen is een duidelijke tweedeling merkbaar: de ene groep woont in Amsterdam en wil absoluut de stad niet uit en ziet zichzelf de komende jaren ook niet de stad verlaten terwijl de andere groep nu al in de regio woont en daar veelal ook wil blijven of de stad uit wil vanwege de kinderen. Er is ook een groep die er een beetje tussenin zweeft, zij willen eigenlijk niet de stad uit maar kijken ook buiten de stad omdat ze in Amsterdam niet kunnen vinden wat ze zoeken. De eerste groep doorstroomgezinnen is van mening dat kinderen prima op kunnen groeien in de stad, al heeft het soms ook wel wat nadelen. Het liefst vinden zij een vierkamenappartement op de begane grond binnen de ring A10, bijvoorbeeld in de rivierenbuurt, Oost-Watergraafsmeer, Westerpark, het Centrum of Oud-West, in de buurt van een park of speeltuin. Het Centrum omschrijven zij als: fijne sfeer, gezelligheid, mooi. Oost vinden doorstroomgezinnen aantrekkelijk vanwege de mooie huizen, de parken en de sfeer. Zuid, en dan specifiek de Rivierenbuurt is voor doorstroomgezinnen aantrekkelijk vanwege de ruime opzet en het groen te midden van de stad. Figuur 2 Gewenste en ongewenste woongebieden van gezinnen met woonwens Amsterdam Uitgeest Heemskerk Assendelft Purmerend Edam-Volendam Beverwijk Velsen Zaandam Oostzaan Landsmeer Monnickendam Zandvoort Haarlem Amsterdam Almere Heemstede Hoofddorp Amstelveen Ouder-Amstel Diemen Muiden Weesp Naarden Huizen Nieuw-vennep Aalsmeer Bussum Uithoorn Hilversum 14

15 Gezinnen die minder te besteden hebben of meer eisen aan de woning stellen kijken eventueel ook buiten de ring A10, maar dan is de stap naar de regio ook kleiner. Over het algemeen kiezen ze heel bewust voor de stad. Slotervaart, maar dan wel het deel dichtbij de A10, wordt door een van de deelnemers nice Nieuw-West genoemd, het is relatief dicht bij de stad maar heeft toch ruimere woningen. Eén van de doorstroomgezinnen verhuist binnenkort van Bos en Lommer naar Noord omdat in de huidige buurt iets oudere kinderen jaar of zeven) niet veilig zelfstandig op verkenningstocht kunnen gaan. Noord was niet de enige optie, wij hebben ook gekeken in Amstelveen, Haarlem, Bussum en Nieuw-Sloten. Onze voorkeur ging uit naar Amsterdam, maar veel gebieden in de stad vielen af vanwege de prijs, daarom zijn we ook buiten de stad gaan kijken. Ouderkerk aan de Amstel, Haarlem, Bussum, Hilversum en Waterland worden het meest gezien als optie wanneer gezinnen toch de stad uit zouden gaan. Ouderkerk aan de Amstel vanwege de mooie ligging aan het water, Waterland eveneens vanwege de mooie ligging en Haarlem vanwege het stadse gevoel en het strand in de buurt. Bussum en Hilversum zijn voor sommige gezinnen een optie vanwege de ligging ten opzichte van woon-werkverkeer. Maar voor veel jonge gezinnen geldt; liever nog niet, maar wellicht ooit. De tweede groep bestaat uit jonge gezinnen die besluiten om Amsterdam uit te gaan en gezinnen die al eerder in de regio zijn gaan wonen of daar zijn opgegroeid. De reden om Amsterdam te verlaten zijn divers, maar er was vaak een sterke voorkeur voor een eengezinswoning met tuin. Gezinnen die al in de regio wonen zijn ook vooral op de regio georiënteerd vanwege de ruimte en de kinderen die daar inmiddels naar school gaan. Voor bijna alle gezinnen die een voorkeur hebben voor Amsterdam vallen grote delen van de regio af. Van het zuidelijk deel vinden de gezinnen die deelnamen aan de gesprekken Hoofddorp en Nieuw-Vennep onaantrekkerlijk vanwege de verdwaal nieuwbouw en het Vinexgevoel. Uithoorn en Amstelveen vinden sommige deelnemers ongezellig en Ouderkerk aan de Amstel valt voor sommige gezinnen af vanwege de afwezigheid van een trein. Daarnaast speelt potentieel geluidsoverlast van Schiphol een rol. Het Noordelijke deel van de regio valt voor veel deelnemers af vanwege de ligging, Ik werk in Utrecht, dan is het niet praktisch om ten noorden van Amsterdam te wonen, terwijl de ander de dorpen Edam, Volendam, Monnickendam en Assendelft te saai en burgerlijk worden gevonden. Zaanstad vinden enkele deelnemers niet aantrekkelijk door onder andere het Centrum en het type bewoners. Almere valt voor velen ook af vanwege de ligging ten opzichte van hun werk en vanwege het ontbreken van een oude stadskern. 15

16 Figuur 3 Gewenste en ongewenste woongebieden van gezinnen met woonwens Regio Uitgeest Heemskerk Assendelft Purmerend Edam-Volendam Velsen Beverwijk Zaandam Oostzaan Landsmeer Monnickendam Zandvoort Haarlem Heemstede Amsterdam Diemen Almere Muiden Hoofddorp Amstelveen Ouder-Amstel Weesp Naarden Huizen Nieuw-vennep Aalsmeer Bussum Uithoorn Hilversum De Amsterdamse gezinnen die de stad uit willen of uit gaan vinden de prijskwaliteitverhouding van de woningen in de stad niet voldoende. Het Centrum van de stad, Oost, Zuid en Oud-West spreekt ze wel aan maar de woningen zijn te klein en te duur en vallen daardoor af. Weesp, Ouderkerk aan de Amstel, Oud-Zaandijk, Westzaan, Spaarndam en Oud-Sloten spreken aan vanwege de oude stadskernen Weesp en Ouderkerk) en de landelijke ligging overige plaatsen). Almere is voor de een aantrekkelijk vanwege de vele voorzieningen voor zowel kinderen als ouders het theater is best leuk en valt voor de ander af vanwege de ligging en of het vinex-gevoel. Sommige gebieden vallen af vanwege heel algemene redenen zoals beperkt OV, te duur en te weinig voorzieningen terwijl andere gebieden afvallen vanwege andere redenen zoals te dicht bij mijn schoonouders Osdorp) of sociaal niet fijn Zaandam). Medioren en Senioren De meeste medioren en senioren willen in de plaats of in het stadsdeel blijven wonen waar ze nu ook wonen. Verhuizen naar een andere plaats doen zij alleen als daar een specifieke reden voor is. Zij verhuizen dan wel het liefst naar een plek waar ze al sociale contacten hebben omdat de meeste medioren en senioren van mening zijn dat het opbouwen van sociale contacten veel moeilijker is als je ouder bent. Naast de aanwezigheid van sociale contacten zoeken zij naar plekken met een heel specifieke omgeving bijvoorbeeld Zandvoort). Huurders en kopers verschillen van elkaar, vooral doordat huurders minder makkelijk naar een andere woning en woonplaats kunnen omdat ze er financieel dan vaak sterk op 16

17 achteruit gaan. Veel kopers denken op dit moment hun huis niet goed kwijt te kunnen en blijven soms daarom zitten waar ze zitten terwijl ze eigenlijk wel weg willen. Amsterdammers hechten vooral aan de buurt waar ze nu wonen. Medioren en senioren die nu in het Centrum wonen willen daar over het algemeen niet meer weg. Maar ook medioren die in Nieuw-West wonen zoeken veelal in dat stadsdeel naar een andere woning. Noord is voor medioren en senioren vaker een optie dan voor de young professionals en de doorstroomgezinnen. Medioren en senioren die nu in Noord wonen willen er over het algemeen niet weg omdat ze alle voorzieningen heel dichtbij hebben en zo in het Centrum zijn. In tegenstelling tot veel jongeren is er een aantal ouderen dat IJburg juist wel aantrekkelijk vindt vanwege de nieuwe ruime huizen. Anderen vinden het juist te nieuw en te ver van de stad. Een opvallend groot deel van de gesproken medioren en senioren geeft de voorkeur aan nieuwbouw, een deel heeft in de afgelopen jaren al een nieuwbouwappartement betrokken. Meestal in de buurt van of in dezelfde plaats als hun vorige woning. De medioren en senioren gaan wel voor nieuwenieuwbouw. De wat oudere nieuwbouw in Hoofddorp en Nieuw-Vennep vinden de deelnemers aan de gesprekken bijna allemaal onaantrekkelijk vanwege de bouwstijl. Ook Aalsmeer en Uithoorn vallen voor enkele deelnemers af vanwege de bouwstijl maar ook vanwege het Schiphollawaai. Figuur 4 Gewenste en ongewenste woongebieden van medioren en senioren Uitgeest Heemskerk Assendelft Purmerend Edam-Volendam Beverwijk Zandvoort Velsen Haarlem Heemstede Hoofddorp Nieuw-vennep Aalsmeer Zaandam Monnickendam Oostzaan Landsmeer Amsterdam Diemen Muiden Weesp Ouder-Amstel Amstelveen Almere Naarden Huizen Bussum Uithoorn Hilversum 17

18 1.3 Hoe willen doelgroepen wonen? Wat voor de één ideaal huis is, is dat voor de ander absoluut niet. Dit geldt zowel binnen als tussen de onderzochte doelgroepen. Toch hebben de roltrapdoelgroepen één duidelijke overeenkomst qua woonwens: bijna niemand wil minder dan drie kamers. Een van de vragen van dit onderzoek is: Hoe willen roltrapdoelgroepen wonen? Aantal kamers en oppervlakte Vaak wordt gedacht dat jongeren en senioren wel met een één- of tweekamerwoning toe kunnen. Zowel de young professionals als de senioren uit dit onderzoek willen een aparte kamer hebben voor bijvoorbeeld hobby s, logees of de was, of om jezelf gewoon even in terug te trekken. Een van de young professionals verwoordt het als volgt: Ik houd echt heel veel van mijn vriendin hoor, maar ik wil echt niet de hele tijd op elkaars lip zitten. Een van de medioren omschrijft de wens voor een extra kamer als volgt als je ouder wordt dan ben je meer samen thuis, dan is het juist prettig als je niet alles in dezelfde ruimte hoeft te doen. Die derde kamer hoeft voor de meeste mensen niet erg groot te zijn, als die er maar is. Dit geldt voor zowel alleenstaanden als voor stellen, maar wel nog iets sterker voor stellen. De meeste gezinnen geven de voorkeur aan vier of meer kamers. De kinderen hoeven niet per se allemaal een eigen kamer, maar mijn man werkt aan huis en heeft ook een eigen ruimte nodig. Bergruimte Bergruimte is voor veel mensen erg belangrijk. Medioren en senioren geven aan dat ze al zoveel moeten weggooien als ze hun eengezinswoning verlaten, maar ik heb toch nog wel wat ruimte nodig voor de spulletjes die ik in de loop der jaren heb verzameld. Overigens gaf een van de ouderen aan dat, eenmaal in een tweekamerwoning en een aantal grondige weggooiacties verder is het best te doen als alleenstaande in een tweekamerwoning. Maar ik ben dan ook alleenstaand en hebt heel veel weggegooid. Voor medioren en senioren is ook de bereikbaarheid van een berging een belangrijk punt. Veel bergingen bevinden zich bij appartementen onder het gebouw. Een mevrouw vertelt dat haar berging op de eerste etage is gelegen, maar de lift juist daar niet naartoe gaat. Daardoor moet ze met haar fiets een steile helling op of af, wat steeds zwaarder wordt. Een andere medior geeft aan dat goede verlichting en veiligheid belangrijk zijn. Er zit geen verlichting in mijn berging en de hallen zijn ook slecht verlicht waardoor ik mij er niet echt veilig voel. Ook doorstroomgezinnen en young professionals hebben behoefte aan bergruimte. Gezinnen gebruiken de auto nu regelmatig als bergruimte voor de kinderwagen omdat ze die niet in de woonkamer willen zetten. Anderen willen graag hun fiets of motor veilig kunnen opbergen in een aparte bergruimte. Type woning young professionals die binnen de ring A10 van Amsterdam willen wonen hebben geen specifieke voorkeur voor een benedenwoning of een hoger gelegen appartement. Een buitenruimte vinden zij wel belangrijk, het liefst in de vorm van een dakterras. De buitenruimte willen sommige young professionals best delen met buren, dat is juist gezellig, anders heb je zo weinig contact met je buren. Gezinnen met de voorkeur voor Amsterdam wonen het liefst op een benedenwoning met een tuin. Veel gezinnen wonen nu op drie of vier hoog en vinden dat erg lastig met de 18

19 spullen die ze steeds naar boven moeten sjouwen. Een tuin zouden veel gezinnen prettig vinden omdat ze dan niet steeds met hun kinderen) naar een park of speeltuin hoeven. Maar een veilige straat met brede stoepen waar de kinderen buiten kunnen spelen voldoet ook. Gezinnen met een voorkeur voor de regio hechten meer waarde aan ruimte en een grote tuin. Zij gaan voor een eengezinswoning met tuin in een kindvriendelijke buurt. Maar liever niet een buurt met alleen maar jonge gezinnen. Figuur 5 Gewenste type woningen Het type woning dat medioren en senioren wensen hangt sterk af van hun situatie. Medioren die nog werkzaam zijn en waarvan de kinderen net de deur uit zijn zitten vaak nog prima in hun eengezinswoning. Medioren en senioren met een appartement in de stad zonder lift vinden dat ook prima zolang ze geen gezondheidsklachten hebben. Medioren die wat gezondheidsklachten krijgen geven veelal de voorkeur aan een gelijkvloerse woning. Die trappen gaan nu nog wel, maar in de toekomst voorzie ik toch problemen. Anderen hopen dat te zijner tijd een traplift geplaatst kan worden mocht dat nodig zijn. Een buitenruimte vinden bijna alle medioren en senioren van belang. Enkelen hebben een sterke voorkeur voor een tuin, anderen lopen vooral tegen het vele onderhoud van de tuin aan en zouden liever een ruim balkon willen. 19

20 Gemeente Amsterdam Figuur 6 Gewenste buitenruimte Parkeren De mogelijkheid om bij huis te kunnen parkeren is voor een deel van de groepen relevant. Vooral als zij buiten de stad werken of veel vrienden of familieleden buiten de stad hebben wonen. Voor sommige young professionals zijn twee parkeerplaatsen/parkeervergunningen een vereiste omdat ze twee auto s hebben en die allebei nodig hebben voor hun werk. Medioren en senioren geven vooral aan dat zij heb belangrijk vinden dat hun woning voor familie en vrienden bereikbaar moet zijn en dat het parkeren betaalbaar moet zijn. Huur of koop? Medioren en senioren die nu een koopwoning hebben overwegen vaak wel om in de toekomst te gaan huren. Maar de meeste mensen hebben geen duidelijke voorkeur voor huur of koop. Medioren die nu huren zien zichzelf geen woning meer kopen omdat zij moeilijk aan een hypotheek komen. Doorstroomgezinnen geven veelal de voorkeur aan een koopwoning. Een enkeling huurt liever door onzekerheid in de werksituatie, andere huren liever omdat zij niet zeker weten of zij de komende jaren in dezelfde plaats willen blijven wonen. Doorstroomgezinnen die nu een koopwoning hebben en eigenlijk willen verhuizen krijgen hun huidige woning moeilijk verkocht. De voorkeur van young professionals hangt sterk af van hun situatie. young professionals die net werken en/of een tijdelijke contact hebben willen liever eerst meer zekerheid over hun werkplek. Het kan best zijn dat ik over een tijdje elders werk vind en dan uit Amsterdam vertrek. 20

21 Enkele young professionals hebben al een koopwoning, veelal met twee kamers, maar willen een woning met een kamer meer. 1.4 Welke overwegingen en factoren spelen een rol Er zijn veel overwegingen en factoren van belang bij de woonwensen van roltrapgroepen, zoals bereikbaarheid, voorzieningen in de buurt, groen, de sociale omgeving en de economische crisis. Deze factoren wegen niet voor alle groepen even zwaar en spelen niet altijd op dezelfde manier een rol. Zo vinden gezinnen de ligging van de woning ten opzichte van openbaar vervoer en snelwegen vooral van belang vanwege hun reistijd terwijl medioren het vooral belangrijk vinden dat hun woning voor vrienden en familieleden goed bereikbaar is. Bereikbaarheid Gezinnen zijn bij het kiezen van een woonplek erg gericht op efficiëntie. Ze moeten makkelijk naar hun werk kunnen met de auto of het OV, waardoor de reistijd zo kort mogelijk is. Daarnaast is de aanwezigheid van goede scholen en crèches in de directe omgeving of op een gunstige locatie ten opzichte van hun werk erg belangrijk. Medioren en senioren vinden het vooral belangrijk dat hun woning ook voor anderen goed te bereiken is en dat gasten niet te duur) kunnen parkeren in de omgeving van de woning. Veel young professionals zijn vooral gericht op het gebied binnen de ring A10 omdat ze dan alles op fietsafstand hebben. Bereikbaarheid met het openbaar vervoer is voor veel mensen ook belangrijk. En dan het liefst wel met een regelmatige verbinding en een halte niet te ver van hun huis. Vooral medioren en senioren vinden het belangrijk dat ov-haltes niet te ver lopen zijn. Voorzieningen young professionals hechten veel waarde aan leuke kroegjes en restaurantjes in de buurt. Ook jonge gezinnen, zowel uit de regio als uit Amsterdam vinden dit belangrijk. Er moet wel meer dan één restaurant in de buurt zijn. Daarnaast zijn winkels, bioscopen en theaters op fietsafstand belangrijk voor young professionals en doorstroomgezinnen. Medioren en senioren hechten vooral aan een supermarkt, een gezondheidscentrum en indien mogelijk een bakker, een slager en een postkantoor. Maar postkantoren worden één voor één gesloten. Zij willen een supermarkt het liefst op loopafstand hebben. Sommige medioren hebben hun woning uitzocht op basis van de beschikbare voorzieningen, onder het gebouw waar wij wonen zitten winkels en een gezondheidscentrum, we hebben dus alles dicht bij huis. Een aantal medioren en senioren die buiten het centrum van Amsterdam of in de regio wonen mist wat leuke cafeetjes waar ze koffie kunnen drinken. Daarnaast geven medioren aan dat ze, juist nu de kinderen uit huis zijn, meer tijd hebben om gebruik te maken van culturele voorzieningen. Daarom willen ze dat die voorzieningen vanaf hun huis goed bereikbaar zijn. 21

22 Figuur 7 Wonen in combinatie met voorzieningen in Assendelft Groen Groen en water in de directe omgeving is voor veel mensen belangrijk. Veel gezinnen willen graag wonen in de buurt van een park of speeltuin zodat ze er makkelijk met de kinderen op uit kunnen trekken. Een aantal jonge gezinnen geeft echter wel aan dat er in die parken wel weinig te doen is voor jonge kinderen, de meeste speeltoestellen zijn voor kinderen vanaf een jaar of drie. Een ander jong gezin heeft bij gebrek aan buitenruimte en parken in de buurt een tuinhuisje gekocht. Medioren en senioren willen ook graag groen in de buurt. Anders dan de andere groepen willen zij vaak uitzicht hebben op een rustige omgeving, bijvoorbeeld uitzicht over het water of op een park. Een van de deelnemers vindt een van de voordelen van Zuidoost bijvoorbeeld de hoeveelheid groen. Figuur 6 Gewenste buitenruimte De sociale omgeving Voor medioren en senioren is bij de keuze van een woonomgeving de aanwezigheid van vrienden en bekenden heel belangrijk. Als je wat ouder bent dan bouw je niet zo snel meer sociale contacten op, daarom vallen een aantal plaatsen die op zich best leuk zijn af. De woonplaats van de kinderen speelt niet echt mee bij de medioren en senioren die deelnamen aan dit onderzoek. Een van de medioren vertelde je kunt beter niet achter je kinderen aan verhuizen want voor je het weet verhuizen zij ook weer naar een andere plaats. Ook veel young professionals en doorstroomgezinnen vinden het belangrijk dat vrienden en bekenden in dezelfde stad wonen, maar dat hoeft niet in dezelfde buurt te zijn. De doorstroomgezinnen die in Amsterdam willen blijven geven aan dat veel van hun 22

23 vrienden ook nog in de stad wonen, maar sommige vrienden wonen in Almere en Purmerend en zijn daar heel gelukkig. Naast vrienden en bekenden in de omgeving vinden vooral veel medioren en senioren het ook belangrijk om contact te hebben met hun buren. Een aantal mensen mist dat contact omdat bijna niemand in de portiek nog Nederlands spreekt of omdat buren weinig thuis zijn. Economische crisis De economische crisis heeft een sterke invloed op de manier waarop mensen naar hun toekomstige woonwensen kijken. Vooral young professionals en doorstroomgezinnen hebben te maken met onzekerheid in hun baan, flexibele of tijdelijke contracten of werkloosheid. Hierdoor willen en kunnen zij zich nog niet echt binden aan een bepaalde woonplaats of woning. De voorkeur gaat bij deze groep dan ook vooral uit naar een huurwoning. Enkele young professionals hebben een koopwoning maar kunnen die niet kwijt. Ook gezinnen merken dat zij hun huidige woning minder goed of niet verkocht krijgen omdat zij veelal op het hoogtepunt van de huizenprijzen hun woning hebben gekocht. Voor medioren speelt dit minder omdat zij vaak al geruime tijd in hun huidige woning wonen waardoor velen een behoorlijke overwaarde hebben of hun woning zelfs al bijna) hebben afbetaald. Medioren en senioren met een huurhuis zien vooral op tegen huurverhoging als zij verhuizen. De mensen die nu een sociale huurwoning hebben, hebben over het algemeen een heel lage huur. Als zij verhuizen wordt hun huur bijna altijd veel hoger terwijl ze er minder voor terug krijgen omdat ze een grote woning verlaten en naar een kleinere woning gaan. 23

24 24

25 Deel 2 Uitgebreide rapportage 25

26 26

27 2 De gewenste woning In dit hoofdstuk staat de vraag Hoe willen roltrapgroepen wonen? centraal. Eerst wordt ingegaan op het type woning dat de verschillende roltrapgroepen het liefst zouden willen hebben, daarna komen het gewenste oppervlak en aantal kamers aanbod. Vervolgens wordt in gegaan op de prijs van woningen, het budget van de verschillende groepen en de gewenste buitenruimte. 2.1 Type woning Elke leeftijdsgroep, en dus ook elke roltrapgroep, heeft zo z n eigen specifieke woonwensen. De meeste young professionals willen een appartement, zij hebben vaak geen specifieke voorkeur voor een benedenwoning of een hoger gelegen appartement. Ook de aan- of afwezigheid van een lift speelt meestal geen rol in hun woningkeuze. Figuur 2.1 Gewenste type woning young professionals De meeste doorstroomgezinnen geven de voorkeur aan een benedenwoning met tuin of een eengezinswoning. Enkele doorstroomgezinnen willen ook wel een appartement, maar dan het liefst wel met een lift voor de spullen die zij, in verband met hun kinderen, naar boven moeten sjouwen. Veel gezinnen hebben een sterke voorkeur voor een tuin omdat zij dan niet steeds met hun kinderen) naar een park of speeltuin hoeven. Doorstroomgezin Amsterdam, woonachtig in Noord Gezin bestaand uit vader 36), moeder 32, een zoontje van 2 en een hond. Een tweede kind is op komst. Het gezin is enige tijd geleden naar de huidige eengezinswoning huur) verhuisd. De woning heeft vier kamers, is lekker ruim en gelegen aan een park. Vooral de ligging aan het park is een voordeel vanwege het kind en de hond. Als voornaamste nadeel wordt de ligging ten opzichte van het centrum genoemd, de pont is 10 minuten fietsen, maar het is toch niet echt Amsterdam. Een goeie kroeg en het komen aanwaaien van vrienden wordt gemist. Toch is voor Noord gekozen vanwege de prijs en de ruimte. 27

28 Gemeente Amsterdam Figuur 2.2 Gewenste type woning doorstroomgezinnen De doorstroomgezinnen die gericht zijn op de regio geven veel meer dan de gezinnen die gericht zijn om Amsterdam de voorkeur aan een eengezinswoning met een tuin. De jongere medioren jaar) geven vaak nog de voorkeur aan een eengezinswoning. Maar het liefst wel met een slaapkamer en badkamer op de begane grond zodat zij niet direct een ander huis hoeven te zoeken als zij slechter ter been worden. Als er in die eengezinswoning een mogelijkheid is om een traplift te plaatsen dan hopen zij ook de komende jaren daarin te kunnen blijven. De 65-plussers binnen de medioren en de senioren hebben in meerderheid de voorkeur voor een appartement of een benedenwoning. Figuur 2.3 Gewenste type woning medioren en senioren 28