Rapportage. Sportvisserijgebruik. Volkerak-Zoommeer 2013

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Rapportage. Sportvisserijgebruik. Volkerak-Zoommeer 2013"

Transcriptie

1 Rapportage Sportvisserijgebruik Volkerak-Zoommeer 2013

2 Statuspagina Titel Sportvisserijgebruik Volkerak-Zoommeer 2013 Samenstelling Sportvisserij Nederland Postbus AD Bilthoven Auteur Roland van Aalderen Aantal pagina s 62 Trefwoorden Volkerak-Zoommeer, sportvisserij, roving survey, aerial survey, creel census, sportvissers enquête, benutting Versie Projectnummer eindconcept AV ,05,06 Datum 22 januari 2015 Bibliografische referentie: Aalderen, R.A.A. van, Sportvisserijgebruik Volkerak-Zoommeer. Sportvisserij Nederland, Bilthoven. Sportvisserij Nederland (Bilthoven) Niets uit dit rapport mag worden vermenigvuldigd door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de copyrighthouder.

3 Samenvatting Tussen januari 2013 en januari 2014 heeft er een onderzoek plaatsgevonden naar het sportvisserijgebruik op het Volkerak, het Zoommeer, het Schelde-Rijnkanaal en het Bathse Spuikanaal. Dit gebied wordt aangeduid als het Volkerak-Zoommeer. Het onderzoek had de opzet van een zogenaamde roving survey. Twee maal per maand werd over het gebied gevlogen waarbij sportvissers werden geteld en op een topografische kaart geregistreerd. Daarnaast werden door vrijwilligers meerdere malen per maand interviews afgenomen bij sportvissers langs de waterkant en werden vangstlogboeken uitgedeeld. In totaal hebben 22 tellingen vanuit een vliegtuig en 78 interviewmomenten vanaf de grond plaatsgevonden. Daarbij werden 466 sportvissers waargenomen vanuit de lucht en werden 202 sportvissers geïnterviewd. Verder zijn er vangstlogboeken van 151 sportvissers ontvangen. Met behulp van landelijke data over het gedrag van sportvissers zijn de tellingen geëxtrapoleerd naar een totaal jaarbezoek. In 2013 werden naar schatting op het Volkerak-Zoommeer vissessies gevist, waarvan 50% vanuit een boot. Naar schatting wordt er jaarlijks uur op het Volkerak-Zoommeer gevist. Op basis van de interviews en logboeken kan een typering van de sportvissers op het Volkerak-Zoommeer worden gegeven. Tijdens het grootste deel (57%) van de vissessies wordt op roofvis gevist, daarnaast wordt vooral op witvis (32%) en karper (8%) gevist. Opvallend is dat meer dan de helft (52%) van de sportvissers van buitenlandse afkomst is (vooral uit België). Andere relevante feiten zijn: Een vissessie duurt gemiddeld 7.35 uur; bootvissers gebruiken 1,5 hengels per vissessie en oevervissers 1,7 hengel; 97% van de sportvissers komt met de auto naar het water; 67% van de vissessies wordt gevist door fanatieke sportvissers die vaker dan 25 keer per jaar vissen. Tot slot is er dankzij de vangstlogboeken inzicht gekomen in de vangsten van de sportvissers. De top drie van meest gevangen vissoorten vanaf de oever bestaat uit blankvoorn (44%), brasem (31%) en exotische grondels (11%). Sportvissers die vanuit een boot vissen vangen vooral snoek (49%), gevolgd door snoekbaars (38%) en baars (11%). Per vissessie worden vanaf de oever gemiddeld 8,6 vissen gevangen, vanuit een boot worden gemiddeld 3,0 vissen gevangen. Het meenemen van vis voor eigen consumptie is voor een deel van de sportvissers belangrijk. Tijdens 33% van de vissessies vist er iemand die wel eens vis mee naar huis neemt, vooral snoekbaars. In de praktijk valt dit wel mee, slechts 9% van de gevangen snoekbaars en 3% van de gevangen baars wordt meegenomen voor consumptie Sportvisserij Nederland

4 De resultaten uit dit onderzoek zijn vergeleken met de uitkomsten van het Rapport Hengelvangstregistratie 2013 (Sportvisserij Zuidwest Nederland, 2014). In deze rapportage zijn gegevens geanalyseerd die door houders van een snoekbaarsontrekkingsvergunning zijn aangeleverd. Hieruit blijkt dat de uitkomsten niet één op één vergelijkbaar zijn. Dit wordt verklaard doordat de houders van een snoekbaarsontrekkingsvergunning een specifieke groep vormen binnen de totale groep sportvissers op het Volkerak-Zoommeer Sportvisserij Nederland 4

5 Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding Materiaal en methode Telling en enquêtering van sportvissers Belangrijke aannames Uitvoering van het onderzoek Telling van sportvissers Enquêtering van sportvissers Uitdelen van vangstlogboeken Berekenen van jaarbezoek Resultaten Uitvoering onderzoek Schatting jaarbezoek op basis vliegtuigtellingen Uitkomsten interviews en logboeken Respons op interview Visduur Locatie Aantal hengels Nationaliteit Doelsoorten Wel eens vis mee uit het Volkerak-Zoommeer Fanatisme van de geënquêteerde vissers Type vervoer Vangsten Onttrekking Reacties sportvissers Bespreking Jaarbezoek Type visserij Vangsten en onttrekking Bereikbaarheid oevers Vergelijking van de resultaten met ander onderzoek Bijlagen Sportvisserij Nederland

6 2015 Sportvisserij Nederland 6

7 - Inleiding - 1 Inleiding Het Volkerak-Zoommeer (6.294 hectare) is een prachtig viswater, waar jaarlijks veel sportvissers komen vissen op vooral roofvis en witvis. Sportvisserij Zuidwest Nederland is de machtiginghouder voor het vissen met de hengel en op grond daarvan betrokken bij het visstand- en visserijbeheer van het Volkerak-Zoommeer. Het visstand- en visserijbeheer wordt vormgegeven door de Visstandbeheercommissie (VBC) Volkerak-Zoommeer en de VBC maakt daarvoor een visplan. Sportvisserij Zuidwest Nederland behartigt verder de belangen van sportvissers op het Volkerak-Zoommeer. Als belangenbehartiger en als medebeheerder heeft Sportvisserij Zuidwest Nederland behoefte aan betrouwbare informatie over de sportvisserij. Daarom heeft zij opdracht gegeven voor een onderzoek naar het sportvisserijgebruik van het Volkerak-Zoommeer. Met de resultaten van het onderzoek wil Sportvisserij Zuidwest Nederland de belangen van de sportvisser nog beter behartigen. Hoe meer informatie over het gedrag van de sportvisser langs een bepaald water bekend is, hoe beter de overheidsinstanties en waterbeheerders rekening kunnen houden met sportvissers. Op grond van een goed inzicht in het sportvisserijgebruik en in de visstand kan ook sturing worden geven aan de sportvisserij en kunnen beheermaatregelen worden genomen. Het onderzoek is uitgevoerd in de periode december 2012 tot januari Via tellingen, enquêtering en het uitdelen van vangstlogboeken aan sportvissers is geprobeerd een goed beeld te krijgen van het sportvisserijgebruik ter plaatse. Een sportvisser met snoekbaars op het Volkerak Sportvisserij Nederland

8 - Inventarisatie sportvisserijgebruik Volkerak-Zoommeer - Figuur 1.1 Overzichtskaart Volkerak-Zoommeer 2015 Sportvisserij Nederland 8

9 - Materiaal en methode - 2 Materiaal en methode Gegevens over het gebruik door sportvissers van het viswater en de visstand worden vaak verkregen door het doen van tellingen en het afnemen van enquêtes onder sportvissers op specifieke wateren. Hiervoor zijn verschillende methoden en richtlijnen ontwikkeld. Voor dit onderzoek zijn verschillende methoden gecombineerd. Een uitgebreide beschrijving van de methode is te vinden in Van Aalderen en Verspui (2013). 2.1 Telling en enquêtering van sportvissers De resultaten van tellingen en enquêtering van sportvissers langs een water worden gebruikt om inzicht te krijgen in het recreatief gebruik en om antwoord te krijgen op vragen zoals: hoe vaak wordt er gevist in een water, hoe wordt er gevist en vooral wat is de visvangst/onttrekking? Afhankelijk van de bereikbaarheid van het water wordt er onderscheid gemaakt tussen zogenaamde Access Point Surveys (onderzoek op een vast punt) en Roving Surveys (onderzoek langs routes). Wanneer de bereikbaarheid van een water beperkt is en sportvissers het water langs voorspelbare en vaste routes verlaten, wordt er gebruik gemaakt van Access Point Surveys. In andere gevallen wordt er gebruik gemaakt van Roving Surveys. Omdat het Volkerak-Zoommeer een vrij toegankelijk water is, waar sportvissers via diverse toegangswegen het water kunnen bereiken en vanwege beperkingen op het gebied van menskracht en financiën is er gekozen voor een Roving Survey ontwerp. Het ontwerp is afgestemd op de resultaten van landelijk onderzoek naar het gedrag van sportvissers (van Aalderen en Verspui, 2013). De kans op het aantreffen van sportvissers is zo gelijk en groot mogelijk gehouden door: 1. lijnvormige wateren onder te verdelen in gelijke trajecten van ongeveer 1 tot 2 uur reistijd; 2. de tellingen en interviews per traject te beperken tot perioden van maximaal 2 uur; 3. de periode waarin elke inventarisatie plaatsvond, toe te wijzen aan het tijdsinterval uur, dit is het moment waarop het grootste aandeel vissers langs de waterkant verblijft; 4. alleen de weekenden te gebruiken voor inventarisaties, omdat 45% van de vistrips dan plaatsvindt. Bovendien is de tijdsduur van de tellingen en interviews zo constant mogelijk gehouden door: 5. het afnemen van interviews te beperken tot een maximale cumulatieve duur van één uur. Op basis van ervaring in het veld, komt dit neer op maximaal 10 enquêtes (6 minuten per enquête) Sportvisserij Nederland

10 - Inventarisatie sportvisserijgebruik Volkerak-Zoommeer - Om een zo compleet mogelijk beeld te schetsen van de visonttrekking is: 6. naast interviews, sportvissers ook gevraagd een vangstlogboek in te vullen met gegevens over de gevangen en onttrokken aantallen vissen (inclusief lengte) aan het einde van hun vissessie, om alsnog complete vistripinformatie te krijgen. Om rekening te houden met mogelijke vertragingen tijdens het afnemen van interviews, vielen de voorgestelde inventarisatieperiodes binnen de één tot twee uur, wat ruim binnen de landelijk gemiddelde tripduur van 3.40 uur is en waarbij slechts 10-30% van de vissers gemist wordt. De gekozen tijden waarop de inventarisaties worden uitgevoerd komen overeen met de tijden waarop de aantrefkans het grootst is. Met de keuze de inventarisaties van beperkte duur te laten zijn, zullen de afgenomen interviews in veel gevallen geen compleet beeld schetsen van de onttrokken vis. Om toch complete informatie over de vistrip te krijgen zoals bij Access Surveys het geval zou zijn, is er gekozen voor het gebruik van vangstlogboeken, waarmee sportvissers aan het einde van hun trip vangstgegevens kunnen invoeren. Ook is bijgehouden hoe groot het aantal niet teruggestuurde vangstlogboeken ( non-response ) is, zodat de daadwerkelijke representativiteit van het onderzoek kan worden vastgesteld. 2.2 Belangrijke aannames Het voorgestelde onderzoek is gebaseerd op de volgende aannames: Het sportvisserijgebruik langs het Volkerak-Zoommeer wijkt niet af van het landelijke beeld. De gegevens uit het IMARES-logboekonderzoek (Bijlage II) zijn daarom gebruikt voor het vaststellen van de meest effectieve inventarisatieperiode en voor het extrapoleren van de inventarisatiegegevens. Het gaat om de volgende gegevens: - verhouding visbezetting over de seizoenen; - duur vistrip; - aantrefkans per uur gedurende de dag; - de verdeling van de vistrips over weekend- en werkdagen. De trips in het weekend duren net zo lang als doordeweekse trips en de weekendvissers vertonen hetzelfde visgedrag als doordeweekse vissers. De vangstkansen op de wateren zijn gelijkmatig verdeeld over de dag. Er treden gemiddeld genomen geen grote verschillen op in aantallen gevangen vis tussen de verschillende dagdelen, waardoor de gegevens over visonttrekking uit de interviews en vangstlogboeken representatief zijn. 2.3 Uitvoering van het onderzoek Zoals in het voorgaande beschreven, is gebruik gemaakt van Roving 2015 Sportvisserij Nederland 10

11 - Materiaal en methode - Surveys. Tellingen en interviews zijn apart door verschillende personen uitgevoerd. In totaal is het onderzoek door 22 vrijwilligers uitgevoerd (9 personen die vanuit een vliegtuig telden en 13 personen die langs de oever interviews afnamen). Er is geteld in de ochtenduren tussen 9:00 en 12:00 uur, omdat dit het tijdblok met de hoogste sportvissersbezetting is Telling van sportvissers Het tellen van sportvissers langs en op het water is gedaan vanuit een klein vliegtuig (4-persoons Cessna bovendekker). De tellingen werden gedaan door twee vrijwilligers. Waarnemingen werden direct op een topografische kaart (schaal 1:50.000) geregistreerd. Omdat met een geringe hoogte ( meter) en geringe snelheid (150 km/uur) werd gevlogen was het eenvoudig om met het blote oog sportvissers waar te nemen. Deze vorm van tellen heeft een weinig arbeidsintensief karakter en de kosten liggen ongeveer op hetzelfde niveau als wanneer vanaf de grond door vrijwilligers wordt geteld. Het tellen van sportvissers vanuit een vliegtuigje is in het verleden vaker gebeurd (Van Ginkel, 1979; Steinmetz, 1974; Grontmij, 1983). Het grote voordeel is dat een telling daadwerkelijk binnen twee uur kan worden uitgevoerd. Daarbij kunnen ook moeilijk bereikbare plaatsen geïnventariseerd worden. Figuur 2.1 Telling van sportvissers gebeurde vanuit een 4-persoons Cessna bovendekker Enquêtering van sportvissers Om gegevens te verzamelen over de visserijactiviteiten van de sportvissers zijn enquêtes langs de waterkant gehouden. Het water is verdeeld in vijf trajecten die qua reisduur gelijk zijn. Een groep vrijwilligers (in totaal dertien personen) heeft in tweetallen of individueel de trajecten twee maal per maand tijdens een weekenddag geïnventariseerd. De vrijwilligers voerden twee activiteiten uit: de sportvissers die bereikbaar waren, werden geënquêteerd en aan de geënquêteerde sportvissers werd een vangstlogboek uitgereikt. De antwoorden op de enquêtes werden vastgelegd op een formulier. De enquête bestond slechts uit negen vragen, zodat deze binnen enkele minuten kon worden afgenomen (zie Bijlage III) Sportvisserij Nederland

12 - Inventarisatie sportvisserijgebruik Volkerak-Zoommeer Uitdelen van vangstlogboeken Iedere geënquêteerde sportvisser die aangaf bereid te zijn een vangstlogboek in te vullen aan het einde van de betreffende visdag, ontving het logboek (één A4, zie Bijlage IV) en een antwoordenvelop. De logboeken hadden een uniek nummer dat door de interviewer werd genoteerd. Hierdoor kon het logboek aan het betreffende interview gekoppeld worden en kon daarmee complete informatie over de vistrip verkregen worden. De logboeken kwamen via de post binnen bij Sportvisserij Nederland. Aan de hand van het poststempel is te achterhalen hoeveel tijd er zat tussen de visdag en de datum van ontvangst. Logboeken die later dan vier weken na de visdag binnenkomen, konden daarmee buiten beschouwing worden gelaten. In de praktijk is dit echter niet voorgekomen. 2.4 Berekenen van jaarbezoek Het aantal sportvissers is per telling omgerekend naar het totale jaarbezoek in zes stappen: 1. Het aantal vissers per telling wordt omgerekend naar het aantal vissers op de dag van de telling (V dag ). Hiertoe wordt het aantal sportvissers (S) gedeeld door het aandeel sportvissers dat volgens het landelijk onderzoek verwacht kan worden binnen het tijdsblok van de telling (A). Deze factor A staat in Bijlage II nader beschreven. V dag = S A 2. Er wordt vervolgens opgeschaald om te komen tot het aantal vistrips voor alle werk-(5) of weekenddagen (2) in de betreffende week. Hiervoor wordt V dag vermenigvuldigd met 5 (voor doordeweekse dagen) of 2 (voor weekenden). V ma vr = V dag 5 V za zo = V dag 2 Waarbij: V ma-vr = aantal vistrips per werkweek (ma-vr) V za-zo = aantal vistrips per weekend (za-zo) 3. Hierna wordt er opgeschaald om tot het aantal vistrips in de volledige week (ma-zo) te komen, door het aantal vistrips doordeweeks of in het weekend te delen door het aandeel weekend of weektrips (T weekend resp. T week ) volgens het landelijk onderzoek. Het aandeel van de weekendtrips is 0,45 (45%), van de doordeweekse trips is dit 0,55 (55%): 2015 Sportvisserij Nederland 12

13 - Materiaal en methode - V week = V ma vr 1 T week V week = V za zo 1 T weekend Waarbij: V week = aantal vistrips per week (ma-zo) 4. Door dit getal vervolgens door 7 te delen, wordt het aantal vistrips per dag (V dag ) verkregen: V dag = V week Vervolgens wordt V dag vermenigvuldigd met het totaal aantal dagen van de maand waarin de telling heeft plaatsgevonden (D) om te komen tot het totaal aantal vistrips van die maand (V maand ). V maand = V dag D 6. Tenslotte wordt het aantal vistrips per maand gedeeld door het landelijk aandeel vistrips van de betreffende maand (T m ). Dit resulteert in het aantal vistrips per jaar (V jaar ) V jaar = V maand 1 T m Bovenstaande zes stappen resulteren in de volgende formules voor het aantal vistrips per jaar (V jaar ) op basis van de uitgevoerde tellingen. Voor omrekenen van het aantal getelde sportvissers tijdens een werkdag naar het totaal aantal vistrips per jaar: V jaar = S A 5 1 T week 1 7 D 1 T m Voor omrekenen van het aantal getelde sportvissers tijdens een weekenddag naar het totaal aantal vistrips per jaar: V jaar = S A 2 1 T weekend 1 7 D 1 T m Over de aldus verkregen jaarschattingen wordt een gemiddelde waarde en een 95%-betrouwbaarheidsinterval berekend Sportvisserij Nederland

14

15 - Resultaten - 3 Resultaten 3.1 Uitvoering onderzoek Sportvissers interviewen en uitzetten vangstlogboeken In totaal zijn er in de periode januari - december 2013 op 78 momenten inventarisaties uitgevoerd langs een deel van de oever van het Volkerak- Zoommeer. Daarbij zijn 223 sportvissers langs de oever en 184 bootvissers waargenomen, daarnaast zijn er nog 174 vangstlogboeken achter ruitenwissers van geparkeerde auto-trailercombinaties achtergelaten. Van de 223 oevervissers konden er 202 benaderd worden voor een interview. De overige vissers waren onbereikbaar voor de interviewer (bijv. vissend vanaf de overkant), maar van deze vissers kon wel een aantal basisgegevens worden geregistreerd. De meeste bootvissers waren onbereikbaar voor de interviewers, van de 184 bootvissers konden er slechts 10 benaderd worden voor een interview. Van de geïnterviewde oevervissers is aan 123 personen een vangstlogboek uitgereikt, hiervan hebben er 49 het vangstlogboek ingevuld teruggestuurd, wat neerkomt op een respons van 40%. De respons van de logboeken die zijn achtergelaten bij autotrailercombinaties is niet precies bekend. Er zijn 174 logboeken uitgereikt, daarvan zijn er 64 retour gestuurd. De 64 teruggestuurde vangstlogboeken vertegenwoordigden de vangst van 102 personen. Op basis van retour gestuurde logboeken wordt aangenomen dat de 174 logboeken bij 289 personen zijn terechtgekomen, waardoor de respons 35% (102 personen hebben hun vangst opgegeven) is. Deelnemers aan viswedstrijden zijn niet geïnterviewd en aan hen is ook geen vangstlogboek uitgereikt. Hiervoor is gekozen omdat van deze vorm van vissen de vangstgegevens achteraf te achterhalen zijn bij de organisatie van de wedstrijd en om de wedstrijden niet te verstoren met de interviews. In de Bijlage VIII staan de viswedstrijden vermeld, plus de vangstresultaten van drie wedstrijden. In totaal ging het in 2013 om 35 wedstrijden met een totaal deelnemersaantal van 800 personen. Sportvissers tellen vanuit de lucht Er zijn in totaal 22 vluchten uitgevoerd. Er is geprobeerd rond uur te vertrekken. Vanaf Rotterdam Airport is het ongeveer 15 minuten vliegen naar het Volkerak-Zoommeer, waardoor de telling doorgaans rond uur startte. Vijf vluchten konden vanwege weersomstandigheden niet doorgaan, deze vluchten zijn nog dezelfde maand ingehaald. Er zijn in totaal 466 sportvissers waargenomen (zie figuur 3.1). Vanuit de lucht kon goed onderscheid worden gemaakt tussen oevervissers (53%) en bootvissers (47%) Sportvisserij Nederland

16 Inventarisatie sportvisserijgebruik Volkerak-Zoommeer Waargenomen sportvissers Aantal oevervissers Aantal bootvissers Figuur 3.1 Waargenomen sportvissers tijdens vliegtuigtellingen Volkerak-Zoommeer (n=466). 3.2 Schatting jaarbezoek op basis vliegtuigtellingen Met behulp van extrapolatie (zie paragraaf 2.4) is per telling het geschatte jaarbezoek berekend. Figuur 3.2 Het sportvisserijgebruik is door middel van vliegtuigtellingen in beeld gebracht. Het gemiddelde jaarbezoek op basis van 22 tellingen vanuit een vliegtuig tijdens weekenddagen wordt geschat op vistrips vanaf de oever met een 95%-betrouwbaarheidsinterval van +/ Het gemiddelde jaarbezoek van bootvissers wordt geschat op vistrips met een 95%- betrouwbaarheidsinterval van +/ (zie tabel 3.1). In totaal worden er jaarlijks circa vistrips afgelegd, het aandeel vistrips vanuit boten ligt daarbij met 50% ver boven het landelijk 2015 Sportvisserij Nederland 16

17 - Resultaten - gemiddelde (7%). Het aantal personen per visboot is op basis van de vliegtuigwaarnemingen gemiddeld 1,6. De omrekening van de 22 waarnemingen zijn in tabel 3.1 weergegeven. De oeverlengte van het Volkerak-Zoommeer is circa 180 kilometer. De jaarbezetting door oevervissers is derhalve gemiddeld 35 vistrips per jaar per kilometer. Een aantekening daarbij is dat de vistrips niet homogeen zijn verspreid over het gebied, maar geclusterd over enkele locaties (zie Bijlage VII). Tabel 3.1 Extrapolatie getelde sportvissers naar totaal aantal vissers per jaar op basis van waarnemingen tijdens weekenddagen. Dag Datum Tijdstip Factor Bootvissers Oevervissers A geteld geschat maand geschat jaar geteld geschat maand geschat jaar zaterdag :00-12:30 0, zaterdag :20-12:00 0, zaterdag :20-11:35 0, zaterdag :10-11:46 0, zondag :30-12:00 0, zaterdag :20-11:50 0, zondag :20-12:50 0, zaterdag :00-12:00 0, zondag :00-12:30 0, zaterdag :00-12:00 0, zondag :00-12:00 0, zondag :00-12:00 0, zaterdag :25-12:20 0, zaterdag :00-12:00 0, zondag :25-13:45 0, zaterdag :00-12:00 0, zondag :45-11:50 0, zondag :30-11:30 0, zondag :00-12:00 0, zaterdag :43-12:10 0, zondag :50-12:28 0, zaterdag :55-12:30 0, Gemiddeld Betrouwbaarheidsinterval (95%) Uitkomsten interviews en logboeken Door vrijwilligers zijn interviews afgenomen bij sportvissers langs de waterkant. Het interview bestond uit eenvoudige open vragen en eenvoudige gesloten vragen met een ja/nee antwoord. Daarnaast diende Sportvisserij Nederland

18 - Inventarisatie sportvisserijgebruik Volkerak-Zoommeer - de interviewer enkele zaken vast te leggen op het enquêteformulier (tijdstip, locatie, aantal personen, aantal hengels). Tijdens de vliegtuigtellingen zijn waarnemingen direct op een topografische kaart geregistreerd Respons op interview De bereidheid om de interviewer te woord te staan bleek groot, 96% van de aangesproken sportvissers wilde de vragen beantwoorden. Slechts 4% wilde niet meewerken of kon niet meewerken vanwege een taalbarrière (n=202). De vissers die voor de interviewer niet bereikbaar waren zijn buiten beschouwing gelaten. Bij sommige vragen zijn er op basis van waarnemingen toch resultaten geregistreerd, ondanks dat de vissers niet bereikbaar waren. Hierdoor is het aantal respondenten bij een aantal vragen (bijv. aantal hengels) hoger dan Visduur Op basis van de teruggestuurde logboeken kan de gemiddelde aanvangstijd, eindtijd en totale visduur worden bepaald. Kanttekening daarbij is dat de logboeken in de ochtend tussen 8:00 en 13:30 uur in het weekend zijn verspreid. Dit heeft natuurlijk invloed op de gemiddelde begin- en eindtijd die op basis van de logboeken is bepaald. De gemiddelde aanvangstijd is 8.11 uur en de gemiddelde vertrektijd is uur (n= 107). Een vissessie op het Volkerak-Zoommeer duurt gemiddeld 7 uur en 35 minuten. Vermenigvuldigd met het totale jaarbezoek wordt er jaarlijks uur gevist op het Volkerak- Zoommeer. De bootvissers vissen gemiddeld van 7.49 uur tot uur en hun vissessie duur gemiddeld 8.18 uur. De oevervissers vissen korter dan de bootvissers, ze starten om 8.45 uur en eindigen om 13.59, hun vissessie duurt gemiddeld 6.53 uur Locatie Het vastleggen van de locatie gebeurde met behulp van genummerde kaders die op de kaart waren aangegeven. De verspreiding is gradueel in vier categorieën weergegeven op kaart (zie Bijlage VII). Voor de verspreiding van de oevervissers zijn zowel de waarnemingen vanaf de oever als vanuit de lucht gebruikt. De verspreiding van de bootvissers is bepaald op basis van waarnemingen uit de lucht. De grootste concentraties bootvissers zijn aangetroffen op het Volkerak (vooral aan de westzijde) hier zijn tijdens 77% van de telmomenten bootvissers waargenomen met een totaal aandeel van 71% van het aantal waargenomen bootvissers in het hele gebied (155 van 217 bootvissers). Op het Zoommeer zijn tijdens 50% van de telmomenten bootvissers waargenomen met een totaal aandeel van 22% van het aantal waargenomen bootvissers (48 van 217) Sportvisserij Nederland 18

19 - Resultaten - Figuur 3.3 Oevervissers zijn vooral te vinden ten zuiden van de Kreekraksluizen. De grootste concentraties oevervissers zijn aangetroffen langs de westoever van het Bathse Spuikanaal gevolgd door de oostoever van het Schelde-Rijnkanaal (ten zuiden van de Kreekraksluizen), het gebied rond de Kreekraksluizen en bij Bergen op Zoom. Opvallend is dat langs een groot deel van de oevers van het Volkerak, het Zoommeer en het Schelde-Rijnkanaal ten noorden van de Kreekraksluizen nooit vissers zijn aangetroffen. In deze gebieden zijn slechts op een beperkt aantal locaties een beperkt aantal vissers aangetroffen Aantal hengels Tijdens de interviews is per visser of per groep vissers het totaal aantal hengels geregistreerd. Hiermee kan de hengeldruk worden vastgesteld. Gemiddeld gebruiken de sportvissers langs het Volkerak-Zoommeer 1,6 hengels per persoon (n=133). Bij de bootvissers ligt dit op 1,5 hengels per persoon (n=87). Het ligt ruim boven het landelijk gemiddelde van 1,30 hengels per visser Nationaliteit Het Volkerak-Zoommeer ligt dicht bij de Belgische grens. Het is dan ook niet verwonderlijk dat een groot deel van de vissers afkomstig is uit België (37%). Verder zijn Duitsers, Polen, Russen, Engelsen en Fransen aangetroffen. De nationaliteit is bepaald door ernaar te vragen tijdens het interview en op basis van kentekens van auto-trailer combinaties Sportvisserij Nederland

20 - Inventarisatie sportvisserijgebruik Volkerak-Zoommeer - frankrijk 1% engeland 2% polen 5% rusland 2% belgië 37% duitsland 5% nederland 48% Figuur 3.4 Land van herkomst (n=256) Doelsoorten Bij het bepalen van het aandeel sportvissers per doelsoort zijn de uitkomsten aangepast voor bootvissers. Omdat slechts 10 bootvissers geënquêteerd konden worden, hanteren wij hierbij de aanname dat alle bootvissers op roofvis (snoekbaars, snoek en baars) vissen. Deze aanname is gebaseerd op informatie van gebiedskenners en op basis van de vangstlogboeken van bootvissers waar 99% van de vangst uit snoekbaars, snoek of baars bestaat. Tijdens het grootste deel (70%) van de vissessies langs de oever wordt gevist op witvis (brasem, blankvoorn, winde), vervolgens is het vissen op karper populair (15%). Opvallend is dat een kleine groep (7%) aangeeft op forel te vissen. Het gaat hier in alle gevallen om vissers die op of nabij het Bufferbekken naast de Kreekraksluizen vissen. 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Doelsoort Figuur 3.5 Verdeling vissessies oevervissers naar doelsoorten (n=208) Sportvisserij Nederland 20

21 - Resultaten Wel eens vis mee uit het Volkerak-Zoommeer De vraag aan de vissers of men wel eens vis mee neemt uit het Volkerak- Zoommeer kan alleen voor de oevervissers beantwoord worden, er zijn namelijk te weinig bootvissers geënquêteerd (10). Tijdens 33% van de vissessies vist er iemand die wel eens vis meeneemt uit het Volkerak- Zoommeer. Snoekbaars is de meest populaire vis. Van de mensen die wel eens vis meenemen, geeft 61% de voorkeur aan snoekbaars, nog eens 14% neemt wel eens forel mee. Dit betreft regenboogforel die in het Bufferbekken wordt uitgezet door HSV Het Spanjooltje en die conform de voorwaarden ook mag worden meegenomen (VBC Volkerak/Zoommeer, 2010) Fanatisme van de geënquêteerde vissers De mate van fanatisme van de sportvisser blijkt uit de indicatie die hij zelf geeft over zijn jaarlijks aantal vistrips. Uit landelijk onderzoek (Van der Hammen & De Graaf, 2012) blijkt dat het grootste deel van de vissers in Nederland zich als weinig fanatiek inschat en minder dan 5 maal per jaar vist. Uit de enquêtes langs het Volkerak-Zoommeer blijkt dat er voornamelijk fanatieke vissers worden aangetroffen. Visfrequentie < >50 Onderzoek Volkerak-Zoommeer 3% 4% 25% 47% 20% Landelijk onderzoek 52% 24% 15% 6% 4% De gegevens uit het landelijk onderzoek en het onderzoek langs het Volkerak-Zoommeer zijn niet te vergelijken, omdat er in dit onderzoek alleen onderzoek wordt gedaan naar vissessies. Individuele sportvissers kunnen daarbij meerdere keren geënquêteerd worden en daarbij komt dat de aantrefkans van de fanatieke vissers hoger is, omdat deze vaker langs het water te vinden is. Vooral bij hoogfrequente vissers is de kans hierop groter, wat tot een vertekend beeld ten opzichte van het landelijk onderzoek kan leiden. Wat uit het onderzoek langs het Volkerak-Zoommeer wel duidelijk wordt is dat er relatief veel fanatieke sportvissers vissen. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de specifieke manier van vissen op groot water als het Volkerak-Zoommeer Type vervoer De auto is met 98% verreweg het meest gebruikte vervoermiddel door sportvissers langs het Volkerak-Zoommeer Vangsten Bij de oevervissers (n=49) bestaat de top drie van meest gevangen vissoorten uit blankvoorn (44%), brasem (31%) en grondel (11%). Ook hier zijn exotische grondels inmiddels aanwezig en worden regelmatig Sportvisserij Nederland

22 - Inventarisatie sportvisserijgebruik Volkerak-Zoommeer - gevangen. Het betreft meestal de zwartbekgrondel, die overigens vaak niet door de sportvisser wordt herkend. Op de vangstlogboeken werd deze groep vissen aangeduid met namen als breedbekgrondelingen, grondeling, rivierdonderpad en donderpad. Wanneer de vangsten per type visser worden bekeken zijn er ook verschillen. De sportvissers die als doelsoort witvis hebben (n=18), vangen gemiddeld 2,0 vissen per uur en gemiddeld 8,6 vissen per vissessie. Helaas eindigt 35% van de vissessies langs de oever zonder vis. Dit lijkt een hoog aandeel. Vooral de snoekbaarsvissers (n=9) bleven zonder vis: in 6 van de 9 vissessies werd er niets gevangen. Bij de sportvissers die op witvis visten (n=18) werd in 27% van de gevallen niets gevangen. Opvallend is dat er door bootvissers (n=102) meer snoek dan snoekbaars wordt gevangen, terwijl het Volkerak-Zoommeer bekend staat als een snoekbaarswater. De bootvissers vangen het vaakst snoek (49%), gevolgd door snoekbaars (38%) en baars (11%). Gemiddeld wordt er 0,38 vis per uur gevangen door de bootvisser, per vissessie zijn dat 3,0 vissen. Het aandeel visloze vissessies ligt met 16% een stuk lager dan bij de oevervissers. overig 6% overig 1% snoek baars 3% karper 1% grondel 11% brasem 31% Baars 11% pos 4% snoek 49% snoek baars 39% blank voorn 44% Figuur 3.6 Vangstsamenstelling oevervisser (links, n=26) en bootvisser (rechts, n=54). De lengtesamenstelling van de gevangen roofvis was evenwichtig en laat voor zowel snoek als snoekbaars een gezonde populatie zien. Er ontbreken geen jaarklassen en beide bestanden vertonen geen tekenen van overbevissing. De lengte van de gevangen snoeken lag tussen de 35 en 127 centimeter, de gemiddelde lengte van snoek was 81 centimeter. De lengte van de gevangen snoekbaarzen lag tussen 20 en 85 centimeter, met een gemiddelde van 61 centimeter Sportvisserij Nederland 22

23 aantal exemplaren aantal exemplaren - Resultaten lengte gevangen snoek 25 lengte gevangen snoekbaars snoekbaars vangst snoekbaars mee Figuur 3.7 lengte in centimeter lengte in centimeter Lengtesamenstelling snoek (n= 140) en snoekbaars (n= 90) op basis van hengelvangsten Onttrekking Tijdens de inventarisatie gaf 33% van de ondervraagde oevervissers (n=141) aan wel eens vis mee te nemen als ze vissen op het Volkerak. Dit betreft dan vooral snoekbaars (63%, n= 35). Er zijn te weinig bootvissers geïnterviewd om voor deze groep op bovenstaande vragen in te gaan. Op basis van de vangstlogboeken van bootvissers (n=102) ontstaat een beeld van de werkelijke onttrekking van vis door sportvissers. Via de logboeken hebben de bootvissers in totaal 115 snoekbaarsvangsten en 33 baarsvangsten gemeld. Daarvan wordt 9% van de gevangen snoekbaars en 3% van de gevangen baars meegenomen. De onttrekking per bootvissessie per dag ligt laag; 0,01 baars per visdag en 0,10 snoekbaars per visdag. De onttrekking door oevervissers is vanwege het geringe aantal teruggestuurde logboeken niet te bepalen. Daarom wordt aangenomen dat de roofvisvissers langs de oever het zelfde vangen en onttrekken als de bootvissessies. Van de oevervissers vist 14% op roofvis. Samen met de bootvissessies gaat het om vissessies op roofvis. Vermenigvuldigd met de onttrekking per dag komt dit neer op een onttrekking van 70 baarzen en 699 snoekbaarzen. De gemiddelde lengte van de gevangen baarzen (n=32) is 33 centimeter en de gemiddelde lengte van de gevangen maatse (42-75 cm) snoekbaarzen (n=78) 60 centimeter. Uitgaand van een normale lengte-gewichtrelatie zal de jaarlijkse onttrekking van snoekbaars (1,94 kg per stuk) kilo per jaar bedragen (0,22 kg/ha). Voor baars ligt dit op 38 kilogram (0,01 kg/ha) Reacties sportvissers Op de vangstlogboeken was ruimte om opmerkingen op te schrijven. Hier is veelvuldig gebruik van gemaakt (48% van de logboeken). De meeste Sportvisserij Nederland

24 - Inventarisatie sportvisserijgebruik Volkerak-Zoommeer - reacties hadden een negatieve ondertoon (49%), 24% was positief en 45% was neutraal commentaar (sommigen hadden zowel positief, negatief als neutraal commentaar, vandaar meer dan 100%). Meest positief was men over de snoekstand, die wordt naar de mening van 12% steeds beter, hoewel sommigen daarbij aangeven dat dit ten koste gaat van de snoekbaarstand. Negatief was men over diverse zaken, maar een afnemende vangst (8%) en beroepsvisserij (10%) werden daarbij het meest genoemd. Ook de slechte staat van onderhoud van trailerhellingen, het heldere water, teveel waterplanten en een gebrek aan visstekken werden af en toe genoemd als minpunt. Er zijn verder nog enkele suggesties gedaan voor de aanleg en verbetering van trailerhellingen (10%). Een echt duidelijke lijn is er niet uit te halen. De groep vrijwilligers die de enquêtes langs de waterkant afnam heeft in een bijeenkomst op 8 oktober 2013 aangegeven dat zij de bereikbaarheid van de oevers van het Volkerak-Zoommeer als zeer slecht ervoeren (zie 0). Langs grote delen van het water liggen geen toegangswegen en er zijn ook diverse delen waar toegangswegen door natuurbeheerders zijn afgesloten Sportvisserij Nederland 24

25 - Bespreking - 4 Bespreking 4.1 Jaarbezoek Op basis van 22 tellingen vanuit een vliegtuig wordt het jaarlijkse bezoek door sportvissers geraamd op circa vissessies, 50% daarvan vindt plaats vanuit een visboot. Gezamenlijk wordt er uur gevist op het Volkerak-Zoommeer. De resultaten van de tellingen vanuit het vliegtuig laten veel spreiding zien gedurende het jaar (zie Figuur 3.1) en wijken af van het landelijke beeld (zie Bijlage II). Toch is ervoor gekozen om de resultaten van de vliegtuigtellingen te extrapoleren op basis van landelijke kengetallen. Kanttekening bij de vliegtuigtellingen is dat met name sportvissers die vanaf de kant vissen gemist kunnen worden (Smallwood & Gaughan, 2013; Smucker et.al., 2010), het jaarbezoek zal dan ook licht zijn onderschat. 4.2 Type visserij Het Volkerak-Zoommeer stond landelijk bekend als een goed snoekbaarswater. Er werden dan ook vooral sportvissers aangetroffen die op roofvis vissen. Ervan uitgaande dat alle bootvissers op roofvis vissen, wordt er tijdens 57% van alle vissessies op roofvis gevist. Door de oevervissers wordt er daarnaast veel op witvis gevist: 32% vist op brasem, blankvoorn en kolblei. Daarnaast vist 8% op karper. Het type visserij is tijdens de interviews vastgesteld, de respons op de interviews was erg hoog. Van de bootvissers kon geen interview worden afgenomen, maar hier is met grote zekerheid van te zeggen op basis van expert judgement en gemelde vangsten dat dit allemaal sportvissers die op roofvis vissen. Wat opvalt, is dat het aandeel fanatieke sportvissers langs het Volkerak- Zoommeer groot is. Tijdens het grootste deel van de vissessies (47%) vist er iemand die keer per jaar vist en ook de groep die vaker dan 50 keer per jaar vist is groot (20%). Landelijk is de groep fanatieke vissers het kleinst, in totaal 10% van de sportvissers vist landelijk vaker dan 25 keer per jaar. Omdat de fanatieke vissers veel vaker langs de waterkant te vinden zijn, is de aantrefkans van de fanatieke vissers groter dan de weinig fanatieke visser, maar als dit wordt verdisconteerd, dan nog worden er relatief veel fanatieke vissers aangetroffen. Waarschijnlijk is het Volkerak-Zoommeer dermate specifiek, dat vooral de fanatieke vissers er goed uit de voeten kunnen. Voor de weinig fanatieke visser zijn de omstandigheden mogelijk te moeilijk (te diep, stroming, lastig bereikbaar, aangepast materiaal nodig). Verder is typerend dat er veel buitenlandse sportvissers vissen op het Volkerak- Zoommeer, in totaal 52% van de vissessies wordt uitgevoerd door buitenlanders, Sportvisserij Nederland

26 - Inventarisatie sportvisserijgebruik Volkerak-Zoommeer - vooral sportvissers afkomstig uit België. 4.3 Vangsten en onttrekking Met behulp van de vangstlogboeken is inzicht gekomen in de vangsten van de sportvissers. De top drie van meest gevangen vissoorten vanaf de oever bestaat uit blankvoorn (44%), brasem (31%) en grondel (11%). Sportvissers die vanuit een boot vissen vangen vooral snoek (49%), gevolgd door snoekbaars (38%) en baars (11%). Per vissessie worden vanaf de oever gemiddeld 8,6 vissen gevangen, vanuit een boot worden gemiddeld 3,0 vissen gevangen. De snoek is de meest gevangen roofvis op het Volkerak-Zoommeer Het meenemen van vis voor eigen consumptie is voor een deel van de sportvissers belangrijk. Tijdens 33% van de vissessies vist er iemand die wel eens vis mee naar huis neemt, vooral snoekbaars. In de praktijk is de onttrekking erg laag, slechts 9% van de gevangen snoekbaars en 3% van de gevangen baars wordt meegenomen voor consumptie. Per vissessie wordt er door bootvissers gemiddeld 0,1 snoekbaars onttrokken. Op jaarbasis leidt dit tot een onttrekking van 0,24 kilo snoekbaars per hectare. Deze hoeveelheid heeft een verwaarloosbaar effect op de snoekbaarspopulatie (Klein Breteler, 2002). 4.4 Bereikbaarheid oevers Uit de ervaringen van de vrijwilligers die enquetes afnamen langs de waterkant blijkt dat het overgrote deel van de oevers van het Volkerak-Zoommeer slecht tot niet bereikbaar is voor sportvissers. Het beeld van de verspreiding van de sportvissers langs het water dat verkregen is via de vliegtuigtellingen (zie de kaart in Bijlage VII). De bereikbaarheid van dit water laat ook blijkens reacties van sportvissers te wensen over. Aanbevolen wordt om samen met de vrijwilligers een kaart te maken waarop de bereikbaarheid van het water en de knelpunten op het gebied van de bereikbaarheid worden weergegeven. Deze kaart kan gebruikt om de 2015 Sportvisserij Nederland 26

27 - Bespreking - knelpunten te bespreken en op te lossen met de betreffende beheerders. 4.5 Vergelijking van de resultaten met ander onderzoek Door Sportvisserij Zuidwest Nederland worden onttrekkingsvergunningen uitgegeven aan sportvissers. Aan deze vergunning is een verplichte vangst- en onttrekkingsregistratie gekoppeld. Jaarlijks wordt hiervan een rapport hengelvangstregistratie gemaakt (Sportvisserij ZuidWest Nederland, 2014). Op basis van 191 correct ingevulde registraties (respons van 58%) in 2013 schets deze rapportage een ander beeld van de visserij op roofvis. In de onderstaande alinea s worden de resultaten van de vangst- en onttrekkingsregistratie vergeleken met voorliggend onderzoek. Kanttekening hierbij is wel dat de vangst- en onttrekkingsregistratie alleen betrekking heeft op sportvissers die een onttrekkingsvergunning hebben aangeschaft en voldaan hebben aan de registratieplicht. De groep is daarmee geen afspiegeling van alle roofvisvissers op het Volkerak-Zoommeer, omdat dit dus vissers zijn die blijkbaar de intentie hebben vis te onttrekken. Een deel van de roofvisvissers heeft die intentie niet. De gemiddelde lengte van alle gevangen snoekbaarzen ligt op 54 centimeter en is daarmee lager dan de gemiddelde lengte op basis van voorliggend onderzoek (61 centimeter). Wanneer de lengtesamenstelling van de snoekbaarsvangsten wordt vergeleken is er ook een significant verschil waarneembaar (Kolmogorov- Smirnov two-sample test, D=0,703 en daarmee groter dan D critical =0,453. Zie ook figuur 4.1). 20% 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% vergelijking lengtesamenstelling snoekbaarsvangsten vergunning (n=4357) logboek (n=90) Lengteklasse in centimeter Figuur 4.1 Vergelijking van de lengtesamenstelling onttrekkingsvergunning en logboekonderzoek) Sportvisserij Nederland

28 - Inventarisatie sportvisserijgebruik Volkerak-Zoommeer - In totaal zijn er 830 snoekbaarzen onttrokken in Dit ligt een factor 1,2 hoger dan de schatting op basis van het sportvisserijonderzoek. De gemiddelde lengte van de gevangen maatse (42 75 cm) snoekbaarzen ligt behoorlijk lager in de onttrekkingsregistratie; 57 versus 60 centimeter. Daardoor is de geschatte onttrekking in gewicht toch nog nagenoeg gelijk: kilo (0,22 kg/ha) versus kilo (0,22 kg/ha). Het percentage snoekbaarzen dat onttrokken wordt ten opzichte van de totale vangst ligt op 25% tegenover 9% in voorliggend onderzoek. Dit verschil is verklaarbaar doordat in voorliggend onderzoek ook de vangsten van sportvissers zijn meegenomen die aangeven nooit vis te onttrekken. Een vergelijking van de resultaten van het sportvisserijonderzoek en dat van de onttrekkingsregistratie is te vinden in tabel 4.2. Tabel 4.2 Vergelijking resultaten onttrekkingsregistratie (VBC Volkerak/Zoommeer, 2014) en sportvisserijonderzoek aspect Onttrekkingsregistratie Sportvisserijonderzoek aantal vissessies roofvis 1.355* 7.124** aantal visuren roofvis * ** aantal hengels per visdag roofvis 1,7 1,6 aantal visuren per visdag roofvis 10,2 6,7 aantal gevangen snoekbaarzen 4.357* 7.580** aantal onttrokken snoekbaarzen 830* 699** maximumlengte snoekbaars gemiddelde lengte snoekbaars 53,7 61 gemiddelde lengte maatse snoekbaars 56,7 60 aantal snoekbaarzen per visuur 0,32 0,15 percentage bijvangst snoek & baars 46% 66% Toelichting bij de tabel: * dit zijn werkelijke getallen zoals die zijn opgegeven door sportvissers die een onttrekkingsvergunning hadden in 2013, dat wil zeggen de hoeveelheden zijn niet geëxtrapoleerd. ** dit zijn geëxtrapoleerde hoeveelheden op basis van inventarisaties (steekproef) in Uit het bovenstaande blijkt dat er behoorlijk grote verschillen zijn tussen de uitkomsten van de onttrekkingsregistratie en voorliggend sportvisserijonderzoek. De verklaring hiervoor is dat er twee verschillende groepen zijn onderzocht. De onttrekkingsvergunning richt zich uitsluitend op de vissers die (weleens) snoekbaars onttrekken. In het voorliggende onderzoek zijn alle sportvissers benaderd. Uit dit onderzoek blijkt dat op het Volkerak-Zoommeer niet alleen specifiek op snoekbaars gevist wordt, maar veel vaker op roofvis in het algemeen. Daarnaast geeft een deel van de roofvis-vissers aan nooit vis te onttrekken Sportvisserij Nederland 28

29

30 - Inventarisatie sportvisserijgebruik Volkerak-Zoommeer - 5 Bijlagen Bijlage I Literatuur/gebruikte informatie Bijlage II Landelijke sportvisserijstatistieken Bijlage III Instructie sportvisserijtelling Bijlage IV Tel- en enquêteformulier Bijlage V Vangstlogboek Bijlage VI Sportvisserijtypen Bijlage VII Geografische spreiding waarnemingen Bijlage VIII Wedstrijdgegevens Bijlage IX Verslag infoavond met vrijwilligers Sportvisserij Nederland 30

31 - Bijlagen - Bijlage I Literatuur/gebruikte informatie Bernard et al., The mechanics of onsite creel surveys in Alaska. Alaska Department of Fish and Game, Special Publication No. 98-1, Anchorage. De Graaf, Recreatieve Visserij Programma Nederland Report number C150/10. IMARES Ginkel, C.J. van, Resultaten sportvisserstellingen en enquêtes op het IJsselmeer. Directie van de Visserijen, Den Haag. Grontmij Nederland, Sportvisserij-onderzoek streekgewest Noord-Brabant / Streekgewest Westelijk Noord-Brabant. NVVS, Grontmij, Eindhoven. Hoenig et al., Catch Rate Estimation for Roving and Access Point Surveys. North American Journal of Fisheries Management Volume 17, Issue 1, 1997, Pages ICES, Report of the Planning Group on Recreational Fisheries (PGRFS), 7-11 June 2010, Bergen, Norway. ICES CM 2010/ACOM: pp. Kroes, M.J., J.A. Balkema & G. Schakel, Een goede vangst! Ontwikkelingsperspectief sportvisserij voor het Markermeer-IJmeer. Tauw B.V. & LAgroup, Utrecht. Lockwood, Comparison of Access and Roving Catch Rate Estimates Under Varying Within-trip Catch-rates and Different Roving Minimum Trip Lengths. Michigan Department of Natural Resources, Fisheries Research Report 2069, Prinssen, J.C.C. en J.A. Kropman, Samenvatting van een onderzoek naar kenmerken, gedrag en wensen van de sportvissers. ITS Instituut voor Toegepaste Sociologie, Nijmegen. Sportvisserij Nederland, Jaarverslag Sportvisserij Nederland, Bilthoven. Sportvisserij Zuidwest Nederland, Rapport Hengelvangstregistratie 2013 snoekbaars; Volkerak, Zoommeer, Bathse Spuikanaal, Schelde-Rijnkanaal, met registratie van bijvangsten snoek en baars. Sportvisserij Zuidwest Nederland, Drimmelen. Steinmetz, B., J.G. Bakker, De betekenis van de Biesbosch voor de sportvisserij. Federatie van Hengelsportverenigingen "De Maas", Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, Den Haag. Van der Hammen, T. & M. de Graaf, Recreational fishery in the Netherlands: catch estimates of cod (Gadus morhua) and eel (Anguilla anguilla) in IMARES Wageningen UR, Wageningen. VBC Volkerak/Zoommeer, Visplan Het Bufferbekken. Zoetemeyer, R.B. & B.J. Lucas, Visstandbeheerpartners, deel 1: De sportvisserij. Vis & Water magazine Jaargang 2, nr.2, juni Sportvisserij Nederland

32 - Inventarisatie sportvisserijgebruik Volkerak-Zoommeer - Bijlage II Landelijke sportvisserijstatistieken Om de resultaten van tellingen en enquêtes te kunnen extrapoleren naar cijfers over het jaargebruik is informatie over het gedrag van sportvissers nodig. Door het onderzoeksbureau IMARES is in tussen maart 2010 en februari 2011 een onderzoek gedaan met behulp van vangstlogboeken. De informatie uit dit onderzoek is gebruikt voor extrapolatie voor de resultaten van het project Sportvisserijgebruik van het Amsterdam-Rijnkanaal, de IJssel en het IJsselmeer. Hieronder een toelichting op het onderzoek van IMARES en de relevante uitkomsten. Aanleiding De Europese Commissie verplicht sinds 2008 de lidstaten om gegevens te verzamelen over de vangsten van recreatieve vissers. Voor Nederland gaat het op dit moment om de vangsten van aal en kabeljauw. De aalvangsten vormen ook onderdeel van het Nederlands Aalbeheerplan. Het voormalige ministerie van EL&I heeft IMARES opdracht gegeven deze vangsten in kaart te brengen als onderdeel van het Recreatieve Visserij Programma. Sportvisserij Nederland is betrokken bij de inhoud en uitvoering van het programma en levert ook een financiële bijdrage. De recreatieve visserij bestaat uit twee groepen: de sportvissers die met de hengel vissen en vissers die gebruik maken van fuiken, hoekwant en staand want, zoals in de kustwateren. Nieuwe methode Het verzamelen van betrouwbare gegevens is om meerdere redenen geen eenvoudige opgave. Recreatieve vissers zijn verspreid over het gehele land en zijn op de VISpas-houders na, niet geregistreerd. Het gaat ook om een groot aantal personen met een verschillend visgedrag. Veel sportvissers zetten gevangen vis terug, een deel vangt en onttrekt hooguit kleine hoeveelheden voor de eigen consumptie. Een belangrijk vraagstuk is dan ook het ontwikkelen van een betrouwbare methode om gegevens over vangsten, onttrekking en andere kenmerken te verzamelen. Enquêtes (telefonisch, schriftelijk) zijn voor sommige vragen geschikt, voor andere zoals vragen over onttrekking, besteding en aantal visdagen, echter veel minder. Het geheugen van vissers blijkt van beperkte waarde, naarmate er meer tijd zit tussen de vistrip (vangsten) en het tijdstip van de enquête. De antwoorden geven dan een vertekend beeld en dat kan leiden tot verkeerde schattingen over bijvoorbeeld de hoeveelheid onttrokken vissen. Buitenlandse onderzoeken wijzen op een overschatting met een factor 1,5 2,5. Internationale experts binnen de ICES geven daarom de voorkeur aan een andere, nieuwe methodiek. Het maandelijks aanleveren van gegevens via een online logboek, is hiervan de kern. De TNS-NIPO-database met huishoudens vormde de basis voor de selectie van deelnemers. Hieronder is een screening survey uitgevoerd. Hieruit is berekend dat 11% van de Nederlandse bevolking één of meerder keren per jaar vist. Circa 1,7 miljoen personen vissen; hiervan vissen 1,5 miljoen personen in zoet water, personen vissen ook of uitsluitend in zee- en kustwater. Uit de groep recreatieve vissers van de database zijn personen benaderd om mee te doen aan het logboekprogramma. Tussen maart februari 2011 hebben circa personen (zout) en personen (zoet) deelgenomen aan het logboekprogramma en bruikbare data aangeleverd. Aan de hand van hun gegevens, zijn verdere berekeningen uitgevoerd voor de totale groep van de recreatieve vissers. Voor een zo goed mogelijk beeld, is het ook belangrijk om de motivatie of het fanatisme van de vissers mee te nemen. Als maat hiervoor is het aantal vistrips gebruikt, onderverdeeld in enkele categorieën. Door de opsplitsing in deelgroepen, wordt het aantal deelnemers in deze groepen echter steeds kleiner en neemt de variatie toe. De gemaakte schattingen (betrouwbaarheid 95%) hebben daarom een ruime bandbreedte. Resultaten Uit het logboek onderzoek zijn dus resultaten over het gedrag van de Nederlandse sportvisser af te 2015 Sportvisserij Nederland 32

33 - Bijlagen - leiden. De resultaten die van belang zijn voor het onderzoek op het Amsterdam-Rijnkanaal, de IJssel en het IJsselmeer zijn hieronder weergegeven. De onderstaande resultaten zijn gebaseerd op de logboeken van vistrips. Aanwezigheid gedurende de dag (factor A) Door van het cumulatieve aantal gearriveerde vissers het cumulatieve aantal vertrokken visser af te trekken resteert het aantal aanwezige vissers. Het percentage vissers dat tijdens een bepaald uurblok in het weekend aanwezig is, wordt gebruikt om de telling gedurende een bepaald uurblok om te rekenen naar het totaal aantal vissers tijdens een dag. Dit is in de formule uit paragraaf 2.4 de factor A. In de onderstaande grafiek zijn de aanwezigheidspercentages (A) voor de verschillende uurblokken per maand weergegeven. 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% april mei juni juli augustus september oktober november december januari februari maart 10,0% 0,0% Figuur 5.1 Aanwezigheidspercentages (A) per uurblok per maand gedurende een weekenddag (n=9.472). Voor alle maanden geldt dat het drukste moment van de dag tussen en uur ligt. Afhankelijk van de daglengte verschilt het aanwezigheidspercentage (zie onderstaande tabel). In de wintermaanden ligt het aanwezigheidspercentage op het drukste moment hoger dan in de zomermaanden. Maand N max aantrefkans tijd van max gemiddelde daglengte januari ,25% uur 8.27 uur februari ,47% uur uur maart 0 52,30% uur uur april ,14% uur uur mei ,56% uur uur juni ,37% uur uur juli ,58% uur uur augustus ,07% uur uur september ,33% uur uur oktober ,18% uur uur november ,52% uur 8.52 uur december 84 54,76% uur 7.55 uur Sportvisserij Nederland

34 - Inventarisatie sportvisserijgebruik Volkerak-Zoommeer - Week-weekendratio Op weekenddagen wordt er vaker gevist dan op doordeweekse dagen. De verhouding tussen week en weekenddagen is, in tegenstelling tot het aanwezigheidspercentage, niet afhankelijk van de daglengte (zie onderstaande tabel). Daarom is ervoor gekozen de gemiddelde verhouding tussen week- en weekenddag te gebruiken bij de extrapolatie van de tellingen. Het blijkt dat in de weekenden 45% van de vistrips plaatsvindt. 1,4 gemiddeld daglengte vs. weekend/week ratio 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 7:00:00 8:12:00 9:24:00 10:36:00 11:48:00 13:00:00 14:12:00 15:24:00 16:36:00 Figuur 5.2 Weekend/week ratio bij verschillende daglengte. Uit de figuur blijkt dat er geen direct waarneembare correlatie is tussen daglengte en weekend/week ratio. Verdeling vistrips over de maanden 16% 12% 8% 6,5% 9,6% 12,7% 12,7% 13,5% 14,3% 9,9% 7,8% 4% 2,7% 3,3% 4,6% 2,4% 0% Figuur 5.3 Verdeling vistrips over de maanden (n=9.472). Tripduur Het rekenkundig gemiddelde van de tripduur is 3.39 uur. De modus en mediaan liggen bij 3.00 uur. Ten behoeve van de sportvisserijtellingen wordt gestreefd naar een telduur van 1 tot 2 uur waarbij tussen de 70% en 90 % van de sportvissers tijdens het telmoment wordt aangetroffen (zie figuur 5.4) Sportvisserij Nederland 34

35 < 0:30 1:00 2:00 3:00 4:00 5:00 6:00 7:00 8:00 9:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 24:00 Aantal trips - Bijlagen aantal 200 cumulatief % 0 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Figuur 5.4 Tripduur Frequentie van tripduur in eenheden van een half uur (n=9.472). Verdeling oever- versus boottrips De meeste sportvissers vissen vanaf de oever op het binnenwater. Maar een toenemende groep vissers vist regelmatig vanuit een boot. Gemiddeld vindt 6,7% van de vistrips plaats vanuit een boot. Dit verschilt echter sterk per type water zoals uit onderstaande tabel blijkt. De meren zijn favoriet onder de bootvissers. Verder duurt een vistrip van een bootvisser gemiddeld 4.37 uur (n=632). Dit is beduidend langer dan de gemiddelde vistrip van een oevervisser, die 3.35 uur duurt (n=8840). type water Aantal vistrips Verhouding oever-boot totaal oever Boot oever boot Meren en plassen, > 4 m diep ,23% 20,77% Meren en plassen, < 4 m diep ,37% 6,63% Kanalen, < 4m diep ,91% 5,09% Sloten ,94% 3,06% Grote rivieren ,88% 7,12% Kanalen, > 4m diep ,57% 5,43% Kleine rivieren ,18% 5,82% Stadswateren ,78% 4,22% Zand-, grind- en kleigaten ,48% 11,52% Kreken ,51% 6,49% Beken ,32% 2,68% Petgaten ,75% 6,25% Vennen ,63% 1,37% Drinkpoelen ,00% 0,00% Onbekend ,21% 7,79% Onttrekking van snoekbaars door sportvissers Landelijk wordt 9% van de gevangen snoekbaars meegenomen (op basis van 474 logboeken en gevangen snoekbaarzen) Sportvisserij Nederland

36 - Inventarisatie sportvisserijgebruik Volkerak-Zoommeer - Kanttekeningen Het logboekonderzoek liep van maart 2010 tot en met februari In de door IMARES aan Sportvisserij Nederland beschikbaar gestelde dataset zijn echter geen gegevens over de maand maart opgenomen. In de bovenstaande resultaten zijn daarom voor de waarden maart het gemiddelde van de maanden februari en april genomen. Het (maandelijks) online bijhouden van het logboek geeft een wat hoger percentage uitvallers dan via direct, (maandelijks) telefonische contact. De kosten van de online logboekmethode bedragen echter maar 10% van die van een telefonische logboekmethode. Het voortzetten van de online methode ligt daarom voor de hand. De onderzoeken geven, naast informatie over het meenemen van vis, ook andere belangrijke informatie over de recreatieve visserij, zoals bestedingen, leeftijdsopbouw, motivatie en typen (sport)visserij. Het is nog niet duidelijk of de personen in de TNS-NIPO-database wat betreft visgedrag volledig representatief zijn voor de gehele Nederlandse bevolking. Gebaseerd op: Recreational fishery in the Netherlands: catch estimates of cod (Gadus morhua) and eel (Anguila anguilla) in Tessa van der Hammen & Martin de Graaf, IMARES. Ruwe data bovengenoemd rapport 2015 Sportvisserij Nederland 36

37 - Bijlagen - Bijlage III Instructie sportvisserijtelling Het is de bedoeling dat het water in een keer wordt langsgereden. Op het formulier geef je aan wanneer je een sportvisser ziet (tijdstip), in de kolom locatie noteer je het nummer van het zwarte hok op de kaart waar de sportvisser is waargenomen. Vervolgens noteer je hoeveel sportvissers er op die locatie aan het vissen zijn vanaf de oever of vanuit een boot. Tot slot noteer je het aantal hengels waarmee per persoon gevist wordt. Daarnaast is het de bedoeling dat je bij alle sportvissers die je kunt aanspreken een korte enquête afneemt (maximaal 20 enquêtes per keer). Je stelt je daarbij kort voor en legt uit waarom je de enquête houdt (zie hieronder). Je vraagt de visser achtereenvolgens het volgende en registreert dat op het formulier: 1. Mogen we een paar korte vragen stellen? (kolom respons) 2. Wat is uw nationaliteit? 3. Doet u mee aan een viswedstrijd? (alleen vragen als je meerdere vissers op rij ziet vissen). Als het een deelnemer van een wedstrijd is vraag je alleen naar het aantal sportvissers dat mee doet, waarop gevist wordt/type wedstrijd en wie de wedstrijd organiseert. U stopt het interview en interviewt de overige deelnemers niet. Wel registreer je op het formulier het type wedstrijd en de naam van de organiserende vereniging! 4. Waar vist u op? (wat is uw doelsoort/wat hoopt u te vangen)? 5. Neemt u wel eens vis mee naar huis als u gaat vissen op dit water? 6. Zo ja welke vissoort neemt u dan mee? 7. Hoe vaak vist u in totaal per jaar (zowel op zee als op zoet water)? 8. Hoe bent u hier gekomen/ welk vervoermiddel heeft u gebruikt? 9. Wilt u als u klaar bent met vissen dit antwoordformulier invullen en binnen een week in de antwoordenvelop aan ons terugsturen? U hoeft geen postzegel te plakken. (Registreer het nummer van het antwoordformulier in de tabel! Je geeft daarbij ook een Sportvisserij Nederland-pen). Voor vragen kun je bellen met Roland van Aalderen ( ) of Remko Verspui ( ) Neem het volgende mee: Kaarten en formulieren Pennen Verrekijker Navigatiesysteem Sportvisserij Nederland Pas Informatie over het onderzoek Sportvisserij Nederland inventariseert in 2011 het sportvisserijgebruik langs het Amsterdam-Rijnkanaal. Doel van de inventarisatie is een goed beeld te verkrijgen van het aantal sportvissers, maar ook van de manier waarop ze vissen. Deze informatie is belangrijk om aan waterbeheerders te kunnen vertellen welke wensen de sportvisserij heeft ten aanzien van het water. Daarnaast kan ook de regelgeving worden afgestemd op het sportvisserijgebruik Sportvisserij Nederland

38 - Inventarisatie sportvisserijgebruik Volkerak-Zoommeer - Bijlage IV Tel- en enquêteformulier 2015 Sportvisserij Nederland 38

Rapportage. Sportvisserijgebruik. Neder Rijn en Waal

Rapportage. Sportvisserijgebruik. Neder Rijn en Waal Rapportage Sportvisserijgebruik Neder Rijn en Waal 2014-2015 Statuspagina Titel Sportvisserijgebruik Neder Rijn en Waal 2014-2015 Samenstelling Sportvisserij Nederland Postbus 162 3720 AD Bilthoven www.sportvisserijnederland.nl

Nadere informatie

Sportvisserijgebruik Twentekanaal

Sportvisserijgebruik Twentekanaal Rapportage Sportvisserijgebruik Twentekanaal Resultaten sportvisserijonderzoek 2013 Statuspagina Titel Samenstelling Auteur Sportvisserijgebruik Twentekanaal; resultaten sportvisserijonderzoek 2013 Sportvisserij

Nadere informatie

Sportvisserijgebruik Overijsselse Vecht

Sportvisserijgebruik Overijsselse Vecht Rapportage Sportvisserijgebruik Overijsselse Vecht Resultaten sportvisserijonderzoek 2013 Statuspagina Titel Samenstelling Auteur Sportvisserijgebruik Overijsselse Vecht; resultaten sportvisserijonderzoek

Nadere informatie

Rapport Hengelvangstregistraties Volkerak-Zoommeer en kanalen

Rapport Hengelvangstregistraties Volkerak-Zoommeer en kanalen Rapport Hengelvangstregistraties 2017 Volkerak-Zoommeer en kanalen Inleiding Op het Volkerak-Zoommeer wordt gevist door zowel sport- als beroepsvissers. Sportvisserij Zuidwest Nederland heeft een machtiging

Nadere informatie

Rapportage. Sportvisserijgebruik. t Hoge Venne, 2016

Rapportage. Sportvisserijgebruik. t Hoge Venne, 2016 Rapportage Sportvisserijgebruik t Hoge Venne, 2016 Statuspagina Titel Sportvisserijgebruik t Hoge Venne, 2016 Samenstelling Sportvisserij Nederland Postbus 162 3720 AD Bilthoven www.sportvisserijnederland.nl

Nadere informatie

Rapport Hengelvangst registratie 2011 SNOEKBAARS. Volkerak Zoommeer Bathse Spuikanaal Schelde-Rijnkanaal

Rapport Hengelvangst registratie 2011 SNOEKBAARS. Volkerak Zoommeer Bathse Spuikanaal Schelde-Rijnkanaal Rapport Hengelvangst registratie 211 SNOEKBAARS Volkerak Zoommeer Bathse Spuikanaal Schelde-Rijnkanaal Rapport hengelvangstregistratie 211 snoekbaars, juni 212 blad 1 van 11 Inhouds opgave Onderwerp blz

Nadere informatie

Rapport Hengelvangst registratie 2013 SNOEKBAARS. met registratie van bijvangsten. SNOEK en BAARS

Rapport Hengelvangst registratie 2013 SNOEKBAARS. met registratie van bijvangsten. SNOEK en BAARS Rapport Hengelvangst registratie 213 SNOEKBAARS Vollkerak Zoommeer Batthse Spuiikanaall Schellde-Riijjnkanaall met registratie van bijvangsten SNOEK en BAARS Rapport hengelvangstregistratie 213 snoekbaars,

Nadere informatie

Rapport Hengelvangst registratie 2012 SNOEKBAARS. met registratie van bijvangsten. SNOEK en BAARS

Rapport Hengelvangst registratie 2012 SNOEKBAARS. met registratie van bijvangsten. SNOEK en BAARS Rapport Hengelvangst registratie 212 SNOEKBAARS Vollkerak Zoommeer Batthse Spuiikanaall Schellde-Riijjnkanaall met registratie van bijvangsten SNOEK en BAARS Rapport hengelvangstregistratie 212 snoekbaars,

Nadere informatie

Rapport Hengelvangstregistratie 2009 SNOEKBAARS. Volkerak Zoommeer Bathse Spuikanaal Schelde-Rijnkanaal

Rapport Hengelvangstregistratie 2009 SNOEKBAARS. Volkerak Zoommeer Bathse Spuikanaal Schelde-Rijnkanaal Sportvisserij Zuidwest Nederland Rapport Hengelvangstregistratie 2009 SNOEKBAARS Volkerak Zoommeer Bathse Spuikanaal Schelde-Rijnkanaal Rapport hengelvangstregistratie 2009 snoekbaars, mei 2010 blad 1

Nadere informatie

Rapport Hengelvangstregistratie 2016 SNOEKBAARS. met registratie van bijvangsten. SNOEK en BAARS

Rapport Hengelvangstregistratie 2016 SNOEKBAARS. met registratie van bijvangsten. SNOEK en BAARS Rapport Hengelvangstregistratie SNOEKBAARS met registratie van bijvangsten SNOEK en BAARS Rapport hengelvangstregistratie snoekbaars blad 1 van 11 Inhoudsopgave Onderwerp blz Inleiding 3 Deelnemers aan

Nadere informatie

Recreatieve visserij onder de loep

Recreatieve visserij onder de loep onderzoek en beheer Recreatieve visserij onder de loep Tekst: Martin de Graaf, IMARES Fotografie: IMARES en Sportvisserij Nederland Hoeveel recreatieve vissers zijn er in Nederland en hoeveel vis vangen

Nadere informatie

Sportvisserij op het Twentekanaal

Sportvisserij op het Twentekanaal Sportvisserij op het Twentekanaal Het belang van het Twentekanaal voor de sportvisser Naar aanleiding van Verruiming Twentekanalen Fase 2, april 2014 Sportvisserij Oost Nederland Almelosestraat 1 8102

Nadere informatie

Onderzoek naar de visdichtheid in de Twentekanalen m.b.v. sonar

Onderzoek naar de visdichtheid in de Twentekanalen m.b.v. sonar Onderzoek naar de visdichtheid in de Twentekanalen m.b.v. sonar december 2006 Versie 1 door: Kemper Jan H. Statuspagina Titel Onderzoek naar de visdichtheid in de Twentekanalen m.b.v. sonar Samenstelling:

Nadere informatie

Visserij op het Volkerak-Zoommeer. Samenwerking sport- en beroepsvisserij Emiel Derks

Visserij op het Volkerak-Zoommeer. Samenwerking sport- en beroepsvisserij Emiel Derks Visserij op het Volkerak-Zoommeer Samenwerking sport- en beroepsvisserij Emiel Derks 2 Inhoud presentatie Beschrijving Volkerak- Zoommeer Huidige sport- en beroepsvisserij Samenwerking en huidige afspraken

Nadere informatie

Biomassaschatting van de pelagische visstand in een haven van de Antwerpse Linkerscheldeoever

Biomassaschatting van de pelagische visstand in een haven van de Antwerpse Linkerscheldeoever Biomassaschatting van de pelagische visstand in een haven van de Antwerpse Linkerscheldeoever Mei 2007 Versie 1 door: Kemper, Jan H. Statuspagina Statuspagina Titel Biomassaschatting van de pelagische

Nadere informatie

Visplan naam water. Eventueel een ondertitel. Illustratie. Eventueel het logo van de VBC

Visplan naam water. Eventueel een ondertitel. Illustratie. Eventueel het logo van de VBC VBC Visplan naam water Eventueel een ondertitel Illustratie Eventueel het logo van de VBC Statuspagina Titel Samenstelling E-mail Homepage Visplan naam water VBC Adresgegevens Bibliografische referentie:

Nadere informatie

Enquête waterplanten en sportvisserij

Enquête waterplanten en sportvisserij Sportvisserij Nederland Leijenseweg 115, 37 AD Bilthoven T. -584 www.sportvisserijnederland.nl Rapport (exclusief bijlagen) Enquête waterplanten en sportvisserij Omvang van het probleem en probleemlocaties

Nadere informatie

Voorstel bijvangstenregeling

Voorstel bijvangstenregeling Voorstel bijvangstenregeling 2017-2018 Opgesteld voor: Algemene Ledenvergadering Sportvisserij Fryslân Opgesteld namens: Algemeen Bestuur Opgesteld door: Kantoor Onderwerp: Bijvangstenregeling 2017-2018

Nadere informatie

Uitkomsten enquête over de Noordzee visbestanden 2011

Uitkomsten enquête over de Noordzee visbestanden 2011 Uitkomsten enquête over de Noordzee visbestanden 2011 Inger Wilms, Pvis. Dit artikel beschrijft de uitkomsten van de Noordzee enquête die afgelopen zomer gehouden is onder Noordzee vissers uit België,

Nadere informatie

Inventarisatie beschermde vissoorten Vreeland

Inventarisatie beschermde vissoorten Vreeland Inventarisatie beschermde vissoorten Vreeland Rapport: VA2008_11 Opgesteld in opdracht van: Tijhuis Ingenieurs BV Maart, 2008 door: R. Caldenhoven Statuspagina Statuspagina Titel: Inventarisatie beschermde

Nadere informatie

Uitzetten en onttrekken van aal en schubvis

Uitzetten en onttrekken van aal en schubvis Combinatie van Beroepsvissers Uitzetten en onttrekken van aal en schubvis Visie vanuit de beroepsbinnenvisserij Arjan Heinen Uitzet van glasaal en pootaal Al meer dan 100 jaar onderdeel van de beroepsbinnenvisserij

Nadere informatie

Stichting Wageningen Research Centrum voor Visserijonderzoek (CVO)

Stichting Wageningen Research Centrum voor Visserijonderzoek (CVO) Stichting Wageningen Research Centrum voor Visserijonderzoek (CVO) Gebruik van alternatieven voor loodgewichten in de recreatieve visserij in 2017 T. van der Hammen CVO rapport: 18.006 Opdrachtgever: Ministerie

Nadere informatie

Omvang van de Nederlandse sportvisserij,

Omvang van de Nederlandse sportvisserij, Indicator 24 januari 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In Nederland zijn ruim een half

Nadere informatie

NATIONALE AAL MANAGEMENTSPLANNEN BINNEN DE EU

NATIONALE AAL MANAGEMENTSPLANNEN BINNEN DE EU NATIONALE AAL MANAGEMENTSPLANNEN BINNEN DE EU De paling, een mythe waarover nog maar weinig bekend is. Een inventarisatie februari 2011 Pagina 1 van 8 NEDERLAND Door de aanwezigheid van te weinig data,

Nadere informatie

Check Je Kamer Rapportage 2014

Check Je Kamer Rapportage 2014 Check Je Kamer Rapportage 2014 Kwantitatieve analyse van de studentenwoningmarkt April 2015 Dit is een uitgave van de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb). Voor vragen of extra informatie kan gemaild worden

Nadere informatie

Eddy Lammens, RWS WVL

Eddy Lammens, RWS WVL RWS Water, Verkeer en Leefomgeving Uitzetten en onttrekken van vis Waar komen we vandaan, waar gaan we naar toe? Eddy Lammens, RWS WVL 1 9-5-201212-4-20128-912-4-20128-9 November 2011 Waarom is dit thema

Nadere informatie

VISSTANDSONDERZOEK OP DE LEIEMEANDER TE WEVELGEM, 2003. West-Vlaanderen Burg 2B B-8000 Brugge. Duboislaan 14 B-1560 Hoeilaart-Groenendaal

VISSTANDSONDERZOEK OP DE LEIEMEANDER TE WEVELGEM, 2003. West-Vlaanderen Burg 2B B-8000 Brugge. Duboislaan 14 B-1560 Hoeilaart-Groenendaal VISSTANDSONDERZOEK OP DE LEIEMEANDER TE WEVELGEM, 2003 Sven Vrielynck (1) en Gerlinde Van Thuyne (2) (1) Provinciale Visserijcommissie West-Vlaanderen Burg 2B B-8000 Brugge (2) Instituut voor Bosbouw en

Nadere informatie

Met DNA visstand monitoren op de grote rivieren

Met DNA visstand monitoren op de grote rivieren Met DNA visstand monitoren op de grote rivieren Wouter Patberg (Koeman en Bijkerk), Jan Warmink (Sylphium molecular ecology), Hans Ruiter (Rijkswaterstaat), Bart Wullings, Edwin Kardinaal (KWR Watercycle

Nadere informatie

Mindervalide visvoorzieningen

Mindervalide visvoorzieningen 2015 Mindervalide visvoorzieningen Team Steigerproject Hengelsport vereniging Ons Genoegen Almere 1-4-2015 Team Steigerproject Postbus 30208 1303 AE Almere steigerproject@hsvog.nl 1 1 Inhoud 1 Inleiding...

Nadere informatie

Vismonitoring Grote Kreek Ouwerkerk. Terugvangproef bot en tarbot 2018

Vismonitoring Grote Kreek Ouwerkerk. Terugvangproef bot en tarbot 2018 Vismonitoring Grote Kreek Ouwerkerk Terugvangproef bot en tarbot 2018 Vismonitoring Grote Kreek Ouwerkerk Terugvangproef bot en tarbot 2018 In opdracht van: Sportvisserij Zuidwest Nederland Uitgevoerd

Nadere informatie

De belangrijkste conclusies die op basis van de tellingen in 2018 (in vergelijking met 2016) kunnen worden getrokken zijn:

De belangrijkste conclusies die op basis van de tellingen in 2018 (in vergelijking met 2016) kunnen worden getrokken zijn: FACTSHEET Tellingen Coffeeshopbezoekers Roermond Resultaten metingen 2018: april en augustus In opdracht van de gemeente Roermond voert Breuer&Intraval jaarlijks (van 2018 tot en met 2021) tellingen uit

Nadere informatie

Visplan Het Bufferbekken

Visplan Het Bufferbekken VBC Volkerak/Zoommeer H.S.V. Het Spanjooltje Visplan Het Bufferbekken 2010-2015 Statuspagina Titel Samenstelling E-mail Op verzoek van Auteur Visplan Het Bufferbekken VBC Volkerak/Zoommeer Biesboschweg

Nadere informatie

Onderwerp: Voorlopige resultaten doortrekmetingen vislift H&Z polder Datum: 24-6-2013 Kenmerk: 20121066/not02 Status: Definitief Opsteller: J.

Onderwerp: Voorlopige resultaten doortrekmetingen vislift H&Z polder Datum: 24-6-2013 Kenmerk: 20121066/not02 Status: Definitief Opsteller: J. Aan: P.C. Jol Onderwerp: Voorlopige resultaten doortrekmetingen vislift H&Z polder Datum: 24-6-2013 Kenmerk: 20121066/not02 Status: Definitief Opsteller: J. Hop Inleiding Omstreeks begin mei 2013 is de

Nadere informatie

De visstand in vaarten en kanalen

De visstand in vaarten en kanalen De visstand in vaarten en kanalen Jochem Hop Bijeenkomst Vissennetwerk 6 juni 2013, Bilthoven Inhoudsopgave Inleiding Materiaal en Methode Analyse Trends Inleiding KRW-watertypen M3, M10, M6 en M7 M3 gebufferde

Nadere informatie

Resultaten enquête nachtvissen

Resultaten enquête nachtvissen Rapport Enquête nachtvissen Resultaten enquête nachtvissen Recreatieplassen Randstadgebied 2009 Rapport Enquête Nachtvissen Resultaten enquête nachtvissen Recreatieplassen Randstadgebied 2009 Door: J.W.

Nadere informatie

Flora- en faunawetbemonstering Hoorn-Enkhuizen

Flora- en faunawetbemonstering Hoorn-Enkhuizen Flora- en faunawetbemonstering Hoorn-Enkhuizen Rapport: VA2009_32 Opgesteld in opdracht van: Tijhuis Ingenieurs Juni, 2009 door: Martin Kroes & Robin Blokhuizen Statuspagina Titel: Flora- en faunawetbemonstering

Nadere informatie

1 HET AANVRAGEN VAN WEDSTRIJDEN OP FEDERATIEF WATER... 2

1 HET AANVRAGEN VAN WEDSTRIJDEN OP FEDERATIEF WATER... 2 INHOUD: 1 HET AANVRAGEN VAN WEDSTRIJDEN OP FEDERATIEF WATER... 2 1.1 INLEIDING... 2 1.2 WEDSTRIJDMODULE... 2 1.3 WEDSTRIJDSOORTEN EN VERGOEDINGENREGELING... 2 1.4 HET INPLANNEN VAN WEDSTRIJDEN... 3 1.4.1

Nadere informatie

VISPLAN VOLKERAK/ZOOMMEER 2016-2020

VISPLAN VOLKERAK/ZOOMMEER 2016-2020 VISPLAN VOLKERAK/ZOOMMEER 2016-2020 VISSTANDBEHEERCOMMISSIE VOLKERAK/ZOOMMEER Visplan Volkerak Zoommeer 2016-2020 VISSTANDBEHEERCOMMISSIE VOLKERAK/ZOOMMEER VISPLAN VOLKERAK/ZOOMMEER 2016-2020 Opgesteld

Nadere informatie

Kenmerk ontheffing in de Bijstands Uitkeringen Statistiek 2009 Versie 2

Kenmerk ontheffing in de Bijstands Uitkeringen Statistiek 2009 Versie 2 Centraal Bureau voor de Statistiek Divisie sociale en regionale statistieken (SRS) Sector statistische analyse voorburg (SAV) Postbus 24500 2490 HA Den Haag Kenmerk ontheffing in de Bijstands Uitkeringen

Nadere informatie

Bufferbekken te Oostelijke Schelderijnweg 5, Rilland (Bij Kreekraksluizen)

Bufferbekken te Oostelijke Schelderijnweg 5, Rilland (Bij Kreekraksluizen) Bufferbekken te Oostelijke Schelderijnweg 5, Rilland (Bij Kreekraksluizen) Algemene beschrijving Coördinaten: Grootte: Max. diepte: Gem. breedte: Watertype: Opgenomen in: Naam HSV/HSF: Plaats HSV/HSF:

Nadere informatie

Een visie op de sportvisserij, de visstand en het visserijbeheer op de grote rivieren

Een visie op de sportvisserij, de visstand en het visserijbeheer op de grote rivieren Een visie op de sportvisserij, de visstand en het visserijbeheer op de grote rivieren Presentatie Visie Zilveren Stromen Programma: 14:30 Opening 14:35 Op weg naar Zilveren Stromen 14:40 Inhoudelijke toelichting

Nadere informatie

Kenmerk ontheffing in de Bijstands Uitkeringen Statistiek

Kenmerk ontheffing in de Bijstands Uitkeringen Statistiek Centraal Bureau voor de Statistiek Divisie sociale en regionale statistieken (SRS) Sector statistische analyse voorburg (SAV) Postbus 24500 2490 HA Den Haag Kenmerk ontheffing in de Bijstands Uitkeringen

Nadere informatie

Visplan ZuiderZeeland

Visplan ZuiderZeeland VBC Zuiderzeeland Visplan ZuiderZeeland Deel 2, gebiedsgerichte uitwerking in factsheets Titel Samenstelling E-mail Statuspagina Visplan VBC ZuiderZeeland VBC ZuiderZeeland tom@sportvisserijmidwestnederland.nl

Nadere informatie

Fiets in de metro. Martijn Epskamp. Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) maart In opdracht van de Stadsregio

Fiets in de metro. Martijn Epskamp. Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) maart In opdracht van de Stadsregio Fiets in de metro Fiets in de metro Martijn Epskamp Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) maart 2008 In opdracht van de Stadsregio Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) Auteur: Martijn Epskamp

Nadere informatie

Vistoets Opsterlandse Compagnonsvaart

Vistoets Opsterlandse Compagnonsvaart Vistoets Opsterlandse Compagnonsvaart Rapport: VA2012_36 Opgesteld in opdracht van: Tijhuis Ingenieurs BV 22 november 2012 door: Q.A.A. de Bruijn Statuspagina Statuspagina Titel: Vistoets Opsterlandse

Nadere informatie

Combinatie van Beroepsvissers

Combinatie van Beroepsvissers Combinatie van Beroepsvissers 120 kleinschalige beroepsvissers op het binnenwater 7 regionale bonden 1 secretarieel medewerker CvB 2 fte tijdelijke ondersteuning Duurzaam gebruik van visbestanden in de

Nadere informatie

Enquête bij hengelaars op openbaar

Enquête bij hengelaars op openbaar M.A.S. Market Analysis & Synthesis Brusselsesteenweg 4 a B-3000Leuven Belgium Tel: +32 1 22 9 7 Fax: +32 1 20 50 52 http://www.masresearch.be Vlaamse Overheid Enquête bij hengelaars op openbaar water Samenvatting

Nadere informatie

COFFEESHOPBEZOEKERS IN VENLO 2009 TELLINGEN EN ENQUÊTE COFFEESHOPBEZOEKERS VENLO

COFFEESHOPBEZOEKERS IN VENLO 2009 TELLINGEN EN ENQUÊTE COFFEESHOPBEZOEKERS VENLO COFFEESHOPBEZOEKERS IN VENLO 2009 TELLINGEN EN ENQUÊTE COFFEESHOPBEZOEKERS VENLO B. Bieleman R. Nijkamp COLOFON St. INTRAVAL Postadres: Postbus 1781 9701 BT Groningen E-mail info@intraval.nl Kantoor Groningen:

Nadere informatie

Van monitoring naar advies

Van monitoring naar advies Van monitoring naar advies Foto: M. Dammers Hoe komen visserijadviezen voor het IJssel- en Markermeer tot stand? Josien Steenbergen, Nicola Tien en Marieken van der Sluis (Wageningen Marine Research) Begrippenlijst

Nadere informatie

Meer snoek in Vlaanderen?!

Meer snoek in Vlaanderen?! Meer snoek in Vlaanderen?! Joris Willems, ondervoorzitter Vlaamse Roofvis Federatie (VRF) Een succes! In oktober 2010 organiseerde de VRF een snoektelmaand. Bedoeling was dat snoekvissend Vlaanderen gedurende

Nadere informatie

Digitale Enquête Deltavisie

Digitale Enquête Deltavisie Rapport enquête Deltavisie Digitale Enquête Deltavisie Resultaten individuele sportvissers 2011 Rapport Digitale Enquête Deltavisie; Resultaten individuele sportvissers 2011 Door: J.W. Kroon & N.W.P.

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op de artikelen 8, 10a en 12 van het Reglement voor de binnenvisserij 1985;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op de artikelen 8, 10a en 12 van het Reglement voor de binnenvisserij 1985; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 12733 4 mei 2015 Regeling van de Staatssecretaris van Economische Zaken van 30 april 2015, nr. WJZ / 15032842, tot wijziging

Nadere informatie

Visplan Waal, Bijlandskanaal en Maas-Waalkanaal

Visplan Waal, Bijlandskanaal en Maas-Waalkanaal VBC Waal Plus Visplan Waal, Bijlandskanaal en Maas-Waalkanaal Vanaf de Duitse grens tot aan Woudrichem, inclusief de uiterwaarden. Tweede herziene versie, 2012. Statuspagina Titel Samenstelling Redactie

Nadere informatie

Aanpassing vismaatlatten voor M-typen. Inleiding. Inleiding. 1 - Deelmaatlat Aantal soorten. 1 - Deelmaatlat Aantal soorten

Aanpassing vismaatlatten voor M-typen. Inleiding. Inleiding. 1 - Deelmaatlat Aantal soorten. 1 - Deelmaatlat Aantal soorten Aanpassing vismaatlatten voor M-typen Inleiding Nu 5 deelmaatlatten vis in zoete M-typen 5. Aantal soorten 1. brasem - snoekbaars 2. baars - blankvoorn 3. ruisvoorn - snoek 4. zeelt - kroeskarper Guus

Nadere informatie

Federatie Groningen Drenthe

Federatie Groningen Drenthe Federatie Groningen Drenthe Kantoor: Transportweg 13, 9482,WN Tynaarlo Tel: 0592-542890. e-mail: hsfgron-dren@vissen.nl website: www.vissen.nl. Raadpleeg de site voor het meest actuele nieuws omtrent voorwaarden,

Nadere informatie

Visplan. Viswateren in Twenterand 2016

Visplan. Viswateren in Twenterand 2016 Visplan Viswateren in Twenterand 2016 Statuspagina Titel Samenstelling E-mail Homepage Opdrachtgever Homepage Visplan Viswateren Twenterand Sportvisserij Nederland Postbus 162 3720 AD BILTHOVEN info@sportvisserijnederland.nl

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage. Datum 06 juni 2014 Betreft Maatregelen zeebaars

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage. Datum 06 juni 2014 Betreft Maatregelen zeebaars > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

Basiscursus Viswaterbeheer. Bert Zoetemeyer Gerwin Gerlach Sportvisserij Nederland

Basiscursus Viswaterbeheer. Bert Zoetemeyer Gerwin Gerlach Sportvisserij Nederland Basiscursus Viswaterbeheer Bert Zoetemeyer Gerwin Gerlach Sportvisserij Nederland Opdracht 1 a. Kies welk water voor jouw vereniging het belangrijkste viswater is b. Motiveer waarom dit zo is c. Meld dit

Nadere informatie

Briefing voor winter streetfishing koppelwedstrijd van 21 januari Nieuwegein, zondag 21 januari 2018

Briefing voor winter streetfishing koppelwedstrijd van 21 januari Nieuwegein, zondag 21 januari 2018 Briefing voor winter streetfishing koppelwedstrijd van 21 januari Nieuwegein, zondag 21 januari 2018 Print deze briefing uit zodat je alles bij de hand hebt! Verzamellocatie Fort Vreeswijk Fort Vreeswijk

Nadere informatie

Gemeente Nederweert. Cliëntervaringsonderzoek Wmo over Onderzoeksrapportage. 30 juni 2017

Gemeente Nederweert. Cliëntervaringsonderzoek Wmo over Onderzoeksrapportage. 30 juni 2017 Gemeente Nederweert Cliëntervaringsonderzoek Wmo over 2016 Onderzoeksrapportage 30 juni 2017 DATUM 30 juni 2017 Dimensus Beleidsonderzoek Wilhelminasingel 1a 4818 AA Breda info@dimensus.nl www.dimensus.nl

Nadere informatie

TELINSTRUCTIE REEËN IN UTRECHT. Wie? Wat? Waar? Projectteam Faunatellingen i.s.m. de Utrechtse Wildbeheereenheden

TELINSTRUCTIE REEËN IN UTRECHT. Wie? Wat? Waar? Projectteam Faunatellingen i.s.m. de Utrechtse Wildbeheereenheden TELINSTRUCTIE Wie? REEËN Wat? IN UTRECHT Waar? Projectteam Faunatellingen i.s.m. de Utrechtse Wildbeheereenheden januari 2013 INTRODUCTIE Voor u ligt de telinstructie reeën zoals tot stand gekomen in

Nadere informatie

Onderzoeksvraag zoals geformuleerd door SZW

Onderzoeksvraag zoals geformuleerd door SZW aan SZW van Peter-Paul de Wolf en Sander Scholtus (Senior) methodoloog onderwerp Aandeel 0-jarigen onder aanvragen toeslag kinderdagopvang datum 5 september 2018 Inleiding Naar aanleiding van een voorgestelde

Nadere informatie

Werkbelevingsonderzoek 2013

Werkbelevingsonderzoek 2013 Werkbelevingsonderzoek 2013 voorbeeldrapport Den Haag, 17 september 2014 Ipso Facto beleidsonderzoek Raamweg 21, Postbus 82042, 2508EA Den Haag. Telefoon 070-3260456. Reg.K.v.K. Den Haag: 546.221.31. BTW-nummer:

Nadere informatie

Enquête bij hengelaars op openbaar

Enquête bij hengelaars op openbaar M.A.S. Market Analysis & Synthesis Brusselsesteenweg 46 a B-3000Leuven Belgium Tel: +32 16 22 69 67 Fax: +32 16 20 50 52 http://www.masresearch.be Vlaamse Overheid Enquête bij hengelaars op openbaar water

Nadere informatie

Waar winkelen de inwoners van de gemeente Ede? Een onderzoek op basis van 304 winkelmomenten

Waar winkelen de inwoners van de gemeente Ede? Een onderzoek op basis van 304 winkelmomenten Waar winkelen de inwoners van de gemeente? Een onderzoek op basis van 304 winkelmomenten In opdracht van de SGP Door Studentenpool Bestuurlijke Bedrijfskunde Academie Mens & Organisatie Christelijke Hogeschool

Nadere informatie

Verschillenanalyse effect nieuwe BKR. Samenvatting. Inleiding. datum Directie Kinderopvang, Ministerie SZW. aan

Verschillenanalyse effect nieuwe BKR. Samenvatting. Inleiding. datum Directie Kinderopvang, Ministerie SZW. aan Verschillenanalyse effect nieuwe BKR datum 15-8-2018 aan van Directie Kinderopvang, Ministerie SZW Lucy Kok en Tom Smits, SEO Economisch Onderzoek Rapportnummer 2018-78 Copyright 2018 SEO Amsterdam. Alle

Nadere informatie

Onderzoeksverantwoording Panel Fryslân

Onderzoeksverantwoording Panel Fryslân Onderzoeksverantwoording Panel Fryslân Steekproef en werving van een representatief internetpanel Fries Sociaal Planbureau 2017 Versie 1.0 Datum: Juni 2017 Auteur: Miranda Visser en Henk Fernee Voor aanvullende

Nadere informatie

KENTEKENONDERZOEK BOSGEBIED HEERDE

KENTEKENONDERZOEK BOSGEBIED HEERDE KENTEKENONDERZOEK BOSGEBIED HEERDE een analyse van het doorgaand verkeer en het recreatief bestemmingsverkeer R. Beunen KENTEKENONDERZOEK BOSGEBIED HEERDE Een analyse van het doorgaand verkeer en het

Nadere informatie

Plan van Aanpak. Opstellen Visplan VBC Rijnland

Plan van Aanpak. Opstellen Visplan VBC Rijnland Plan van Aanpak Opstellen Visplan Rijnland - Inleiding - Inhoudsopgave Plan van Aanpak... Inleiding.... Aanleiding.... Leeswijzer... Doel en resultaat.... Doelen.... Resultaten... Visplan.... Opzet Visplan....

Nadere informatie

Factsheet 24 november 2010 LO

Factsheet 24 november 2010 LO Factsheet 24 november 2010 LO Ledenonderzoek Flexmigranten 2010 Elk jaar bevraagt de ABU zijn leden over de groep flexmigranten. Daaruit komt zeer bruikbare informatie over deze specifieke groep uitzendkrachten.

Nadere informatie

Hengelsportvereniging De Karper, Bergen NH

Hengelsportvereniging De Karper, Bergen NH Hengelsportvereniging De Karper, Bergen NH Opgericht 17 oktober 1927 Ingeschreven in het Verenigingsregister van de Kamer van Koophandel te Alkmaar Bank: ABN/AMRO te Bergen NH rekeningnummer: 41.53.06.434

Nadere informatie

titel Opbouw Vis, exoten en KRW Visexoten en achtergrond MWTL 2008 Visexoten in Nederland Oorzaken

titel Opbouw Vis, exoten en KRW Visexoten en achtergrond MWTL 2008 Visexoten in Nederland Oorzaken Opbouw Vis, exoten en KRW visexoten- achtergrond en ecologie KRW-maatlatten en visexoten andere exoten (rivierkreeften) en vis signalering nieuwe visexoten Themadag exoten en de KRW 10 dec 09 Willie van

Nadere informatie

Visplan recreatieplas Wylerbergmeer

Visplan recreatieplas Wylerbergmeer Rapport Visplan recreatieplas Wylerbergmeer te Beek-Ubbergen Visplan recreatieplas Wylerbergmeer te Beek-Ubbergen Uitgevoerd in opdracht van Werkgroep projectnummer: AVE2007017 door P.A.D.M. Wijmans en

Nadere informatie

Rapport vissterfte op de Boezingegracht augustus 2013

Rapport vissterfte op de Boezingegracht augustus 2013 Rapport vissterfte op de Boezingegracht augustus 2013 Kristof Vlietinck Beleidsthemabeheerder Visserij Agentschap voor Natuur en Bos Centrale Diensten Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 8 te 1000

Nadere informatie

't Vletgoor te Holten

't Vletgoor te Holten Sportvisserij Oost Nederland 't Vletgoor te Holten Inrichtingswensen voor de stadsvijver in Holten Mark Kouwenhoven 23-2-2015 Inhoud 1 't Vletgoor Algemeen... 1 2 't Vletgoor en de HSV... 2 2.1 Vissen

Nadere informatie

Visplan R&IJ. Stand van zaken. Door Frank Bosman Hengelsport Federatie Midden Nederland

Visplan R&IJ. Stand van zaken. Door Frank Bosman Hengelsport Federatie Midden Nederland Visplan R&IJ Stand van zaken Door Frank Bosman Hengelsport Federatie Midden Nederland Inhoud Visplan Hfdst 2. Hfdst 3. Hfdst 4. Hfdst 5. Hfdst 6. Huidige situatie gebied en beleid Huidige situatie visserij,

Nadere informatie

Nieuwsbrief 18 van RAVON Afdeling Utrecht Maart 2015

Nieuwsbrief 18 van RAVON Afdeling Utrecht Maart 2015 Nieuwsbrief 18 van RAVON Afdeling Utrecht Maart 2015 Contactpersoon RAVON Utrecht Wim de Wild wim.de.wild@ziggo.nl tel. 030-6963771 RAVON Utrecht verstuurt onregelmatig een nieuwsbrief naar de RAVON waarnemers

Nadere informatie

Viswater De Steeg te Grubbenvorst

Viswater De Steeg te Grubbenvorst Viswater De Steeg te Grubbenvorst Algemene beschrijving Coördinaten: Grootte: Max. diepte: Gem. breedte: Watertype: Opgenomen in: Naam HSV/HSF: Plaats HSV/HSF: 1.426621370604366, 6.13034060478222 1, ha

Nadere informatie

Samenvatting. A. van Leeuwenhoeklaan MA Bilthoven Postbus BA Bilthoven KvK Utrecht T

Samenvatting. A. van Leeuwenhoeklaan MA Bilthoven Postbus BA Bilthoven   KvK Utrecht T A. van Leeuwenhoeklaan 9 3721 MA Bilthoven Postbus 1 3720 BA Bilthoven www.rivm.nl KvK Utrecht 30276683 T 030 274 91 11 info@rivm.nl Uw kenmerk Gevoeligheid van de gesommeerde depositiebijdrage onder 0,05

Nadere informatie

Bijlagenrapport 4 Centrifugaalpompen

Bijlagenrapport 4 Centrifugaalpompen Bijlagenrapport Centrifugaalpompen Rapport: VA9_ Bijlagenrapport bij het hoofdrapport: Gemalen of vermalen worden (fase ). Onderzoek naar de visvriendelijkheid van 6 opvoerwerktuigen. (Kemper et al.,)

Nadere informatie

Draagvlakmonitor huisvesting vluchtelingen. Rapportage derde meting juni 2016

Draagvlakmonitor huisvesting vluchtelingen. Rapportage derde meting juni 2016 Draagvlakmonitor huisvesting vluchtelingen Rapportage derde meting juni 2016 Introductie Waarom dit onderzoek? Zijn Nederlanders de afgelopen maanden anders gaan denken over de opvang van vluchtelingen

Nadere informatie

ONDERZOEK DRAAGVLAK EN WENSEN TEN AANZIEN VAN. ONTWIKKELING BUITENGEBIED VEERWAGENWEG te HOUTEN

ONDERZOEK DRAAGVLAK EN WENSEN TEN AANZIEN VAN. ONTWIKKELING BUITENGEBIED VEERWAGENWEG te HOUTEN ONDERZOEK DRAAGVLAK EN WENSEN TEN AANZIEN VAN ONTWIKKELING BUITENGEBIED VEERWAGENWEG te HOUTEN In opdracht van Stichting Gigawiek Abstract Eind december 2010 en begin januari 2011 is onderzoek gedaan naar

Nadere informatie

Bijlagenrapport 6 Hidrostalpompen

Bijlagenrapport 6 Hidrostalpompen Bijlagenrapport 6 Hidrostalpompen Rapport: VA9_ Bijlagenrapport 6 bij het hoofdrapport: Gemalen of vermalen worden (fase ). Onderzoek naar de visvriendelijkheid van 6 opvoerwerktuigen. (Kemper et al.,)

Nadere informatie

.-.. IBLfOTHEEK. j anuar i

.-.. IBLfOTHEEK. j anuar i -.*-A-..-.. IBLfOTHEEK RIJKSDIENST VOOR DE 1 IJSSELMZ~HPOLDLHS W E R K D O C U M E S T KI

Nadere informatie

Het is lekker weer en je hebt ineens zin om te gaan vissen. Je pakt je hengel en de rest van de visspullen om naar de waterkant te gaan.

Het is lekker weer en je hebt ineens zin om te gaan vissen. Je pakt je hengel en de rest van de visspullen om naar de waterkant te gaan. 2 Het is lekker weer en je hebt ineens zin om te gaan vissen. Je pakt je hengel en de rest van de visspullen om naar de waterkant te gaan. Maar mag je nu zomaar overal gaan vissen? Je hebt wel eens gehoord

Nadere informatie

Managementsamenvatting

Managementsamenvatting Managementsamenvatting CQI Oncologie Generiek 2014 Significant Thorbeckelaan 91 3771 ED Barneveld +31 342 40 52 40 KvK 3908 1506 info@significant.nl www.significant.nl Stichting Miletus Barneveld, 18 juni

Nadere informatie

Onderzoektechnische verantwoording. Opinieonderzoek Solidariteit

Onderzoektechnische verantwoording. Opinieonderzoek Solidariteit Onderzoektechnische verantwoording Opinieonderzoek Solidariteit Project 18917 / mei 2013 Een onderzoek in opdracht van de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling, te Den Haag. AUTEURSRECHT MARKETRESPONSE

Nadere informatie

Rapportage cliëntervaringsonderzoek WMO Gemeente Aalburg

Rapportage cliëntervaringsonderzoek WMO Gemeente Aalburg Rapportage cliëntervaringsonderzoek WMO Versie 1.0.0 Drs. J.J. Laninga juni 2017 www.triqs.nl Voorwoord Met genoegen bieden wij u hierbij de rapportage aan over het uitgevoerde cliëntervaringsonderzoek

Nadere informatie

Rapportage Ervaringsonderzoek WOT's

Rapportage Ervaringsonderzoek WOT's Rapportage Ervaringsonderzoek WOT's Versie 5.0.0 Drs. J.J. Laninga December 2015 www.triqs.nl Voorwoord Met genoegen bieden wij u hierbij de rapportage aan over het uitgevoerde ervaringsonderzoek naar

Nadere informatie

Overlast park Lepelenburg

Overlast park Lepelenburg Overlast park Lepelenburg 1-meting oktober 2014 www.onderzoek.utrecht.nl Colofon Uitgave Afdeling Onderzoek Gemeente Utrecht Postbus 16200 3500 CE Utrecht 030 286 1350 onderzoek@utrecht.nl in opdracht

Nadere informatie

Deelnemende Vissers Rotgans/Bakker Schilder/Smit Last Klop. Rapportage door; Arjan Heinen Adviseur visserijbeheer bij de Combinatie van Beroepsvissers

Deelnemende Vissers Rotgans/Bakker Schilder/Smit Last Klop. Rapportage door; Arjan Heinen Adviseur visserijbeheer bij de Combinatie van Beroepsvissers Kenniskring IJsselmeervisserij & Kenniskring Binnenvisserij www.kenniskringvisserij.nl Onderzoek naar bijvangsten aan aal in aangepaste hokfuiken en schietfuiken. Verslag van een proef Deelnemende Vissers

Nadere informatie

Visbestanden in de Noordzee,

Visbestanden in de Noordzee, Indicator 11 juli 2008 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Door overbevissing staan veel visbestanden

Nadere informatie

Gemeente Breda. Onderzoek en Informatie. Klanttevredenheidsonderzoek WSNP 2012

Gemeente Breda. Onderzoek en Informatie. Klanttevredenheidsonderzoek WSNP 2012 Gemeente Breda Onderzoek en Informatie Klanttevredenheidsonderzoek WSNP 2012 Publicatienummer: 1715 Datum: Februari 2013 In opdracht van: Gemeente Breda Kredietbank West-Brabant Uitgave: Gemeente Breda

Nadere informatie

Bijlagenrapport 8 Gesloten schroefpompen

Bijlagenrapport 8 Gesloten schroefpompen Bijlagenrapport 8 Gesloten schroefpompen Rapport: VA9_33 Bijlagenrapport 8 bij het hoofdrapport: Gemalen of vermalen worden (fase 3). Onderzoek naar de visvriendelijkheid van 6 opvoerwerktuigen. (Kemper

Nadere informatie

Bijlagenrapport 7 Gesloten schroefpompen (compact)

Bijlagenrapport 7 Gesloten schroefpompen (compact) Bijlagenrapport 7 Gesloten schroefpompen (compact) Rapport: VA9_33 Bijlagenrapport 7 bij het hoofdrapport: Gemalen of vermalen worden (fase 3). Onderzoek naar de visvriendelijkheid van 6 opvoerwerktuigen.

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 20463 22 juli 2013 Beleidsregel van de Staatssecretaris van Economische Zaken van 12 juli 2013, nr. WJZ / 13117209, houdende

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR. Waardekaarten Borssele. Karin van der Reijden Rapport C002/15. (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies)

IMARES Wageningen UR. Waardekaarten Borssele. Karin van der Reijden Rapport C002/15. (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies) Waardekaarten Borssele Karin van der Reijden Rapport C002/15 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies) Opdrachtgever: W. van Broekhoven Postbus 59 8320 AB URK Publicatiedatum:

Nadere informatie

Werkprotocol visbemonsteringen FF-wet

Werkprotocol visbemonsteringen FF-wet Visserij Service Nederland sterk in viswerk Werkprotocol visbemonsteringen FF-wet Bemonstering, vaststellen ecologisch effect, aanvragen ontheffing Opgesteld: Januari 2012 Update februari 2014 Visserij

Nadere informatie

Bijlagenrapport 3 Vijzels; faunapomp

Bijlagenrapport 3 Vijzels; faunapomp Bijlagenrapport Vijzels; faunapomp Rapport: VA9_ Bijlagenrapport bij het hoofdrapport: Gemalen of vermalen worden (fase ). Onderzoek naar de visvriendelijkheid van 6 opvoerwerktuigen. (Kemper et al.,)

Nadere informatie

Passieve vismonitoring zoete Rijkswateren: Voortgangsrapportage april november Rapportnummer C094/08 1 van 8

Passieve vismonitoring zoete Rijkswateren: Voortgangsrapportage april november Rapportnummer C094/08 1 van 8 Passieve vismonitoring zoete Rijkswateren: Voortgangsrapportage april november 2008 O.A. van Keeken, J.A.M. Wiegerinck, J. van Willigen, H.J. Westerink & H.V. Winter Rapport C094/08 Vestiging IJmuiden

Nadere informatie