Stadskran. Harde aanpak drugscriminaliteit. Hekwerk voor een veilige speelplek. gemeente Sittard-Geleen ZUID-LIMBURG SLUIT DE GELEDEREN

Transcriptie

1 gemeente Sittard-Geleen Stadskran Nr oktober 09 U kunt ook voor meer informatie terecht op of ZUID-LIMBURG SLUIT DE GELEDEREN Harde aanpak drugscriminaliteit Zuid-Limburg voert een hevige strijd tegen drugs. Met Maastricht in de voorhoede wordt voortdurend druk uitgeoefend op Den Haag. Daar moeten ze de nek uitsteken en de productie van hennep op een of andere manier reguleren en controleren. Want anders blijft het in de zuidelijke euregio dweilen met de kraan open, aldus burgemeester Sjraar Cox. Samen met andere gemeenten en politie weten we met succes plantages, drugspanden en drugsrunners de kop in te drukken. Maar net zo snel schieten ze elders als paddestoelen uit de grond. Omringd met de nodige criminaliteit. En daar moeten we vanaf. De aanpak van drugsoverlast in Sittard-Geleen liegt er niet om. Illegale teelt en illegale verkoop worden keihard aangepakt. Cox: Als een hennepkwekerij wordt ontmanteld doet de politie voor het oog van de hele buurt een inval. De kweker komt, met zijn gezin, op straat te staan. Soms letterlijk, want hij wordt als dat mogelijk is, zijn huis uitgezet en komt dan ook niet meer in aanmerking voor een nieuwe huurwoning in de regio. Om nog maar te zwijgen van de kosten en boetes die hem vervolgens aan zijn broek hangen. Toch denken mensen snelle winst te kunnen maken. Nu het economisch minder gaat, is de verleiding om hennep te kweken alleen maar groter geworden. >> zie verder pagina 3 Afval en reiniging special zie pagina 7-10 HET IS UW BUURT DUS U MAG HET ZEGGEN! Hekwerk voor een veilige speelplek Rondom de speeltoestellen op het Jubileumplein in Geleen staat een nieuw hek. Tot groot plezier van het personeel van kinderdagverblijf Jubelke. Die hadden via het wijkplatform Krawinkel een voucher ingediend bij de gemeente voor de omheining van de speelplek. Ook de kindertjes zijn dolblij. Nu kunnen ze elke dag veilig spelen, zonder het gevaar dat één van hen plotseling de weg op rent. Goed idee? Heeft u een idee voor een initiatief dat een verbetering van de leefbaarheid in uw buurt oplevert? Vertel het dan aan uw buurtplatform. De uitvoering kost u geen cent. Voor een goed initiatief geeft de gemeente geld. Dat geld ge we in de vorm van vouchers, o wel waardebonnen genoemd. is nog geld beschikbaar. Dus g naar uw buurt- of dorpsplatfo Zij kunnen u adviseren en hel bij het indienen van uw initiati Kijk op een overzicht van de platform

2 IEUWE BESTRATING: randstraat in Sittard op de schop!... voor de nieuwe bestrati naf 26 oktober krijgt de andstraat in de binnenstad van ttard nieuwe bestrating. De idige versleten bestrating wordt n vervangen door gebakken inkers en hardstenen banden goten. We verwachten dat de rkzaamheden ongeveer drie ken gaan duren. inkelen in de Brandstraat? Dat at gewoon door. De winkels zijn woon bereikbaar en organiseren dens de werkzaamheden zelfs eciale acties voor het winkelend bliek. storische binnenstad t zal u misschien gaan opvallen t de nieuwe bestrating in de andstraat er anders uitziet dan e van de Steenweg. Dat hebben niet zomaar gedaan, daar ligt n hele gedachtegang aan ten ondslag. Die voert terug op de twikkelingsvisie van Zitterd Revisited. Daarin staat dat de oorspronkelijke elementen van de historische binnenstad, waar dat kan, hersteld moeten worden. Zo zijn bijvoorbeeld ook de historische schootsvelden weer in ere hersteld. En wordt het water weer teruggebracht in de grachten. Dit blootleggen van oude sporen willen we ook laten terugkomen in de bestratingstypes van de binnenstad. Zo blijven het historisch karakter en sfeer van de Sittardse binnenstad bewaard. En is het een nóg aantrekkelijkere plek om te winkelen. De binnenstad van Sittard kent twee deelgebieden met ieder zijn eigen sporen, karakteristiek en sfeer. Aan de westzijde is dit het stationskwartier en aan de oostzijde het historische centrum. Het onderscheid in deze twee gebieden komt terug in de bestrating. GEBIED 1: het stationskwartier In het stationskwartier ontstaat met de Dobbelsteen een nieuw stuk Sittard. Dit gebied wordt gekenmerkt door een stratenpatroon met rechte lijnen. Voor de bestrating borduren we voort op het profiel en het materiaal dat is gebruikt bij de opwaardering van de Steenweg. Dit betekent dat de loopstrook in de brede profielen van hardsteen wordt en de rijloper van klinkers. GEBIED 2: het historische centrum Het historische centrum, waarin de Brandstraat ligt, bestaat uit een middeleeuws stadshart. In tegenstelling tot het stationskwartier, kenmerkt het stratenpatroon zich hier door gebogen lijnen en een groot aantal historisch waardevolle bakstenen gebouwen. Deze oude sporen worden in de nieuwe bestrating benadrukt met een profiel van hardstenen banden en... na de nieuwe bestrating goten. De loopstroken langs de gevel worden uitgevoerd in gebakken klinkers om aan te sluiten bij de bakstenen gevels. De middenloper of rijstrook wordt uitgevoerd in dezelfde klinkers maar in een andere kleurstelling en anders gelegd. Meer over de Brandstraat zie IEUW PARKEERBELEID: at verandert er voor u? In de vorige stadskrant hebben we u al uitgebreid geïnformeerd over het nieuwe parkeerbeleid. Dat is inmiddels door de Raad formeel vastgesteld. We zijn nu volop bezig om het parkeerbeleid uit te werken. In 2009 verandert er nog niets. Maar vanaf 2010 gelden een aantal nieuwe regels: - bewoners die het aangaat vragen we eerst om in te stemmen met de invoering van vergunningparkeren; - elk adres krijgt maximaal drie kentekenvergunningen; - het tarief is nul euro en staat vast voor de periode ; - bezoekers en medewerkers van bedrijven kunnen tijdens de uren van vergunningparkeren een kraskaart gebruiken (0,65 euro per uur); - voor mantelzorgers wordt nog naar een andere oplossing gezocht; - in bestaande vergunninggebieden blijft de vergunning 24 uur geldig tot 1 januari We starten met vergunningparkeren in de gebieden die daar om hebben gevraagd. Daarna maakt de gemeente zo snel mogelijk bekend in welke wijken zij het vergunningparkeren wil invoeren, mét instemming van de buurt. De grenzen liggen in een schil van 400 meter rond het centrum van Sittard en 300 meter rond het centrum van Geleen. Eén parkeertarief De parkeertarieven in het centrum van Geleen worden gelijk getrokken met die in Sittard. Volgend jaar blijven de tarieven in Sittard op het huidige niveau. In Geleen betaalt u per 1 januari ,10 per uur. In 2011 stijgt het tarief naar 1,30 per uur. Meer informatie Voor actuele informatie, kijkt u op of neemt u contact op met de gemeente:

3 Uit respect voor de doden LATEN WE HET NETJES HOUDEN Lachen, zingen, eten en drinken op het graf van opa. In Mexico wordt Allerheiligen uitbundig gevierd. Families trekken massaal naar de begraafplaats voorzien van picknickmanden, bloemen en bonte versieringen. Ze feesten letterlijk bovenop het graf en halen herinneringen op aan vroeger. Daar kunnen we ons in Nederland niets bij voorstellen. Uit eerbied voor de overledenen heerst hier op een begraafplaats juist een serene stilte. Je krijgt zelfs de neiging om te gaan fluisteren. Respectvol betekent in onze cultuur ingetogen en netjes verzorgd. De grafsteen mooi geveegd, het perkje eromheen aangeharkt en een keurig bloemetje erbij. Ook als gemeente doen we er alles aan om de begraafplaats netjes te houden. Elke dag zijn medewerkers in de weer om op te ruimen en het groen en de paden te onderhouden. Voor de graven zijn nabestaanden zelf verantwoordelijk. En daar ontstaan ongewild problemen. Veel mensen zetten gieters, petflessen en bloempotten achter de grafsteen. Met de intentie om het éven op te bergen. Helaas blijft het daar vaak tot in lengte van dagen staan. En dat ziet er rommelig uit. Bovendien, als het een keer flink waait, ligt het plastic over de hele begraafplaats verspreid. Dus doet de gemeente een beroep op u: gooi potten, flessen en oase in de containers op de begraafplaats. Of neem het mee naar huis. Om de planten water te geven, kunt u gebruik maken van de gieters bij de kranen. Vergeet niet om ze ook weer terug te zetten. Overigens zijn de containers niet bedoeld om uw huisvuil te dumpen. Elke zak die we eruit vissen, wordt grondig geïnspecteerd. Als we de eigenaar kunnen achterhalen, wacht die een fikse boete. Liever geen honden Honden zijn niet gewenst op de begraafplaats. Want een begraafplaats is geen hondenuitlaatplek. Plassen tegen grafstenen of poepen op de paden is echt onacceptabel. Bovendien is niet elke bezoeker blij met een grote loslopende hond. Nou doen we er niet moeilijk over als u uw hond even meeneemt. Maar hou hem dan wel aan de lijn en ruim hondendrollen op. Verwaarloosd Sommige graven liggen er verwaarloosd bij. Vaak is er al jaren niemand meer geweest. Meestal gaat het om koopgraven die in tegenstelling tot een huurgraf voor onbepaalde tijd zijn toegewezen. De gemeente probeert in zo n geval om de nabestaanden op te speuren. Als we geen idee hebben waar we die nog kunnen vinden, plaatsen we rond Allerheiligen een bordje bij het graf. Daarmee doen we een oproep aan de rechthebbende om contact op te nemen met de beheerder van de begraafplaats. Het bordje blijft een jaar lang staan. Als dat geen enkele reactie oplevert wordt het graf opgeruimd. Regels We hebben geen lijst met regels voor de begraafplaatsen. Er gelden gewoon algemene fatsoensnormen. Geen harde muziek, niet schreeuwen, geen alcohol. Gelukkig dwingt de omgeving zoveel respect af, dat het meestal goed gaat. Ondanks dat is er soms sprake van vandalisme of baldadigheid. Komt u iets verdachts tegen, bel ons dan: In dringende gevallen kunt u natuurlijk ook de politie bellen Harde aanpak drugscriminaliteit >> Vervolg van pagina 1 Dat baart me zorgen vervolgt Cox. Geloof me, mensen komen in een circuit terecht, waar ze liever niet inzitten. Was vroeger een weetplantje en een joint nog vrij onschuldig, tegenwoordig is het hele softdruggebeuren omringd met criminaliteit. Jules Knippenbergh, districtschef van de politie in de Westelijke Mijnstreek, kan dat alleen maar bevestigen: Er Sjraar Cox treedt steeds meer verharding op. De werelden van soft- en harddrugs lopen door elkaar heen. Met een vermenging van de criminaliteit, die dat met zich meebrengt, zoals overvallen, moord en doodslag. De politie heeft er een dagtaak aan om de drugsoverlast beheersbaar te houden. Knippenbergh: Met regelmaat controleren we of de vier coffeeshops in Sittard-Geleen zich aan de regels houden. Voor het overige richten we ons op de overlast die buitenlandse kopers met zich meebrengen. Dat is in Sittard-Geleen nog redelijk te handhaven. Verder hebben we de afgelopen jaren stevig ingezet op het oprollen van kwekerijen en het sluiten van illegale drugspanden, want net als in heel Limburg, zijn die er helaas ook in Sittard-Geleen. Natuurlijk is de overlast in Sittard-Geleen niet te vergelijken met Maastricht. Cox: Dat neemt niet weg dat we er bovenop zitten en met alle andere Zuid-Limburgse partners de gelederen moeten sluiten. We moeten voorkomen dat er op één plek druk wordt uitgeoefend en de hele handel zich verplaatst. De drugsoverlast raakt ons allemaal. Het probleem lossen we niet op. Daarvoor moet in Nederland natuurlijk veel meer gebeuren. Maar we zijn er wel heel serieus mee bezig, omdat we bovenal onze inwoners een veilige woonomgeving willen bieden. Jules Knippenbergh Ook burgers kunnen helpen bij de bestrijding van drugscriminaliteit. Knippenbergh: Als u iets verdachts ziet, hoort of ruikt, als u een vermoeden heeft van bijvoorbeeld een illegale kwekerij of verkooppunt, bel dan met de politie Zuid Limburg: U kunt ook bellen met het anoniem meldpunt: , zeven dagen per week tussen 8.00 en uur.

4 OUIS REIJNEN OVER ZIJN CREATIE DE MIJNPOORT IN GELEEN: Net alsof het er al eeuwen staat lf jaar geleden, we schrijven 1998, werd de in Geleen geboren Louis eijnen, uit vier andere kunstenaars gekozen om een mijnmonument e maken. Het gemeentebestuur realiseerde zich op dat moment niet at Geleen elf jaar op het monument moest wachten. Onder andere e aanleg van de Rijkswegboulevard en de Westelijke Randweg zorgen ervoor dat het monument pas afgelopen september is geplaatst. et wachten is niet voor niets geweest: Sittard-Geleen is een prachtig unstwerk rijker geworden. eijnen heeft iets met Geleen: Ik en er geboren. Ik heb er jarenang in de steenhouwerij van mijn ader gewerkt. Daar heb ik het ak geleerd, voordat ik naar de cademie ging. Ik wilde Geleen cht iets geven. Iets dat tijdloos, alle stormen kan doorstaan, aar ook de geschiedenis vastegt. Ik heb het thema van de pdracht, mijn, letterlijk genoen. Het ontwerp symboliseert en enorme mijnschacht met aarop een opkomende zon, de oop, het nieuwe leven. Het is en hommage aan de oude mijndustrie. et kunstwerk, dat de naam ijnpoort heeft gekregen, bestaat it twee massieve blokken frikaans graniet, samen zo n 45 on zwaar. Reijnen: Het graniet omt qua karakter sterk overeen et de steenkool die in Geleen nder de grond zit. Net als de manier van bewerken. Bij het winnen van het graniet worden boorgaten gemaakt die worden opgevuld met explosieven. Vervolgens komen er grote brokken vrij. Louis Reijnen heeft het monument in Italië gemaakt. Hij heeft er ongeveer drie jaar aan gewerkt. Voordat het in 2002 naar Nederland werd verscheept, is het tentoongesteld in het Italiaanse Pietrasanta. Eenmaal aan de goede kant van Europa heeft het beeld nog een tussenstop gemaakt in Knokke. Vervolgens is het opgeslagen totdat de rotonde in Lutterade zich aandiende als definitieve locatie. De Mijnpoort staat op een van de belangrijkste toegangswegen naar de voormalige Staatsmijn Maurits. In het verleden hebben duizenden mijnwerkers hun weg gevonden naar de mijnschachten op het terrein. De kunstenaar is tevreden: Het lijkt wel of het beeld hier al jaren staat. Vrijdag 6 november wordt de Mijnpoort officieel onthuld. Louis Reijnen et elkaar praten in plaats van over elkaar AANPAK OVERLAST JONGEREN et is van alle tijden, jongeren die elkaar opzoeken, samen rondangen, vaak op straat. Wie herkent zichzelf daar niet in? Helaas aken jongeren daarbij soms lawaai en laten rommel achter, zich iet realiserend dat ze daarmee anderen tot last zijn. De vraag is of it de laatste jaren erger is geworden. Of is onze tolerantie juist fgenomen? Het zal een beetje van beide zijn. Hoe dan ook zit de plossing niet alleen in streng optreden van de politie. We zullen el wat meer mét elkaar moeten praten, in plaats van óver elkaar. ant alleen als buurtbewoners, jong en oud, in gesprek gaan, ntstaat er begrip voor de ander. En kunnen ze samen zoeken naar plossingen die de wijk leefbaar houden. et klinkt allemaal heel mooi, amen praten. Maar op sommige laatsen is de overlast al zo uit de and gelopen dat partijen recht egenover elkaar staan. Jongeren ijn bestookt met gedragsregels, lcoholverbod en cameratoezicht. ij hebben het gevoel dat ze al veel ebben ingeleverd. Maar de buurt lijft maar klagen. Want zelfs bij et kleinste incident is dat gevoel an onbehagen weer terug. Een en eigen hangplek met regels en toezicht lijkt een uitkomst. Maar waar? Niemand wil zoiets voor de deur. Toch horen ook de jongeren in onze wijk. Het zijn nota bene onze eigen kinderen. Wijkbewoners móeten dus wel samen praten. Een klein beetje hulp van professionals kan als breekijzer dienen. De gemeente heeft samen met jongerenwerkers en politie een nieuw plan gemaakt om de overlast door jongeren aan te pakken. Het plan is vooral gericht op preventie. Met name het bespreekbaar maken van overlast. Bijvoorbeeld door middel van buurtgesprekken, waarbij wijkbewoners en jongeren samen komen. Op een hele laagdrempelige manier, zoals bijvoorbeeld huiskamerbijeenkomsten met ouders en jongeren. Waarbij ze tips krijgen om met lastige vraagstukken om te gaan. De gemeente gaat ook aan de slag met beheergroepen bij speel- en ontmoetingsplekken. Zo worden omwonenden en jongeren, onder professionele begeleiding, actief betrokken bij wat zich daar afspeelt. Zaken als cameratoezicht of een alcoholverbod blijven van kracht. Voor jongeren die zich misdragen geldt een lik-op-stuk-beleid door de politie. Gelukkig zijn dat de uitzonderingen. Uitgangspunt blijft dat we het samen oplossen, oud, jong en professionals.

5 GEMEENTELIJKE BESLUITVORMING Gebeurt er nog iets? Waarom moet dat toch allemaal zo lang duren? Als de gemeente iets doet, hebben we vaak het idee dat zaken maar traag van de grond komen. Er gaan weken overheen en je hoort helemaal niks. Maar dat betekent nog niet dat ze in het stadhuis met de handen over elkaar zitten. Wat de één afdoet als trage gemeentelijke procedure, is voor de ander een zorgvuldige afweging van belangen. Wij leven in een democratie. Letterlijk vertaald betekent dat: het volk regeert. In Nederland hebben we ervoor gekozen om met z n allen beslissingen te nemen. En dat heeft zo zijn gevolgen. Stel u bent slecht ter been en vraagt bij de gemeente een traplift aan. U bent de enige belanghebbende, want uw buurman heeft er waarschijnlijk geen enkel probleem mee. Uw aanvraag wordt in behandeling genomen en binnen de wettelijke termijn hoort u of u daarvoor in aanmerking komt. Als de traplift wordt geweigerd, kunt u bezwaar maken tegen dat besluit. Ook daar staan weer wettelijke termijnen voor. Dat is allemaal nog te overzien. Bezint eer ge begint Heel anders wordt het als een ondernemer een discotheek wil beginnen. Zijn plezier in het runnen van een bedrijf is misschien wel de ellende van de buurman. Voordat de horecaondernemer de vergunningen krijgt, toetst het bestuur of de vestiging het woonmilieu aantast. Daarbij worden verschillende adviseurs ingeschakeld. Zoals de politie die onderzoekt of er rond het pand al eerder overlast is gemeld. Of de gemeente die bekijkt welke gevolgen het bedrijf heeft voor de omgeving. Bijvoorbeeld, als de discotheek veel mensen aantrekt, is er dan wel voldoende parkeergelegenheid? En hoe is het met de geluidsoverlast? Al dat soort afwegingen leiden al dan niet tot een ontwerpvergunning. Dan is het woord aan de omgeving. De ontwerpvergunning wordt gepubliceerd en iedereen die enig belang heeft, mag zijn zienswijze kenbaar maken. Ook de ondernemer heeft een belang. Hij wil zo snel mogelijk starten met zijn bedrijf. Daarom moeten belanghebbenden binnen zes weken reageren. Vervolgens krijgt het bestuur de gelegenheid om al die zienswijzen af te wegen. Er kunnen heel reële argumenten bij zijn die verhinderen dat de plannen doorgaan ofwel dwingen om ze aan te passen. Nadat alle belangen zorgvuldig zijn gewogen, volgt een definitief besluit. Alles bij elkaar mag de procedure van aanvraag tot vergunningverlening maximaal een half jaar duren. Dat is wettelijk zo geregeld. Maar bij heel complexe dossiers mag die termijn worden verlengd. Zoveel mensen, zoveel wensen Nog ingewikkelder wordt het bij het ontwerpen van een bestemmingsplan of nieuw beleid. Dan ben je niet bezig met de uitvoering van regels die al vastliggen, maar moet je eerst samen een richting bepalen. Bijvoorbeeld hoe de stad er in de toekomst uit ziet. Eigenlijk nog een beetje vaag dus. Voordat zo n plan de status van ontwerp bereikt, is er al heel veel afgestemd met allerlei belangengroepen. Hoe meer mensen het raakt, hoe langer het kan duren en hoe vaker een ontwerp weer wijzigt. Bovendien leggen Europa en het Rijk steeds meer regels op waardoor er op allerlei terreinen onderzoek moet worde gedaan: archeologie, lucht, bode geluid, flora en fauna, verkeer, om er maar een paar te noemen. Ruimtelijke procedures lijken daardoor eindeloos te duren. Als dan alles rond is, volgt ook n eens de formele inspraak. Hoe groter de groep belanghebbende hoe meer reacties ook dát opleve En hoe moeilijker het wordt om a die belangen tegen elkaar af te wegen. Hoe meer mensen vooraf achter beleid staan, hoe soepeler de uitvoering gaat. Het bestuur is er dus alles aan gelegen om zorgvu te zijn. Maar een besluit mag ook weer niet té lang gaan duren. Sin kort is daarom de wet dwangsom werking getreden. NIEUWE WET DWANGSOM EN BEROEP BIJ NIET TIJDIG BESLISSEN Geldboete voor gemeente die niet op tijd beslist! Stel u heeft een parkeervergunning of bijstandsuitkering bij de gemeente aangevraagd, of een bezwaarschrift ingediend. En u heeft binnen de wettelijk vastgestelde termijn geen beslissing gekregen. Dan moet de gemeente vanaf 1 oktober een dwangsom betalen. Dat staat in de wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen. De wet geldt niet voor aanvragen en bezwaarschriften die vóór 1 oktober zijn ingediend. In gebreke stellen Hoe gaat dat in zijn werk? Na afloop van de beslistermijn kunt u de gemeente schriftelijk in gebreke stellen. Dat kan gewoon per brief. In die brief geeft u aan dat u een aanvraag of bezwaar heeft ingediend. En dat de beslistermijn is verstreken zonder dat er een beslissing is gekomen. De gemeente heeft dan nog twee weken de tijd om alsnog een beslissing te nemen. Gebeurt dat niet, dan gaat de dwangsom automatisch in op de eerste dag ná die twee weken. De dwangsom begint met 20 euro per dag en kan na 42 dagen oplopen tot maximaal 1260 euro. Meer weten? Wilt u meer weten over deze wet? Ga dan naar onze website Daar vindt u ook een voorbeeld van een ingebrekestelling. In plaats van een brief te schrijven, kunt u ook gewoon dit voorbeeld invullen als u de gemeente in gebreke wilt stellen.

6 KALENDER COMMISSIES EN RAAD U bent van harte welkom bij de vergadering van commissies en raad in het stadhuis in Geleen. Vergaderingen beginnen om uur. De komende maanden onder meer op de agenda s: - Programmabegroting Belastingvoorstellen Evaluatie Kredietbank - Beleidsplan Stedelijk Watermanagement - Marktverordening - Ontwikkeling Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing 3 - Bouwverordening - Beleidsplan Werk en Inkomen Reïntegratieverordening - Verordeningen Wet investering in Jongeren Wilt u precies weten wat er op de agenda s staat? Ga dan naar onze website Onder Bestuur en Organisatie vindt u de pagina van de Gemeenteraad. Via de pagina Vergaderingen commissies en raad komt u in het Bestuurlijk Informatie Systeem (BIS). Daar kunt u de agenda s en de stukken van de raads- en commissievergaderingen raadplegen. Wilt u een vergadering nog eens naluisteren? Ook dat is mogelijk. Van iedere vergadering worden geluidsopnames gemaakt. Ga voor de audioverslagen naar: Bestuur en Organisatie > 26 november Commissie Ruimte Mobiliteit Duurzaamheid en Sport 26 november Commissie Maatschappelijke Ontwikkeling en Sociale Zaken 3 december Commissie Dienstverlening Openbare Ruimte Veilighe en Bestuur 3 december Commissie Economie Middelen en Wijkgericht Werke 16 december Raad 17 december Raad Gemeenteraad > Audioverslagen raad en commissies. Meepraten? U wilt meepraten? Dat kan in de commissievergaderingen. Op de agenda van iedere commissievergadering staat het agendapunt inspraak door derden. Burgers kunnen dan maximaal een half uur het woord voeren. De commissie bekijkt vervolgens wat er met de inbreng wordt gedaan. We hebben voor dit agendapunt wel een aantal spelregels: - Het moet gaan over een onderwerp op de agenda. - Maximaal 5 minuten spreektijd per spreker. - Het is bijvoorbeeld niet toegestaan om te spreken over een besluit waartegen bezwaar en beroep mogelijk is. Aanmelden of vragen? Neem dan contact op met de raadsgriffie: raadsgriffie@sittard-geleen.nl, of op nummer KRACHTEN GEBUNDELD IN ONDERNEMERSHUIS Wat onderneem jij? Snelheid maken en kwaliteit leveren. Voor veel ondernemers is dat belangrijk. Geen tijd om achterover te leunen. De 24-uurs economie draait gewoon door en klanten verwachten metéén geholpen te worden. Met steeds weer nieuwe, nog betere producten. Als een ondernemer zelf gaat shoppen, wil hij diezelfde vaart erin houden. Ook als hij bij de overheid aanklopt, informatie of een goed advies nodig heeft. Die snelle service en uitstekende VAN ALLE MARKTEN THUIS dienstverlening vindt de ondernemer in de Westelijke Mijnstreek bij het Ondernemerhuis. Daar hebben tal van instellingen hun krachten gebundeld. Alles onder één dak en aan één loket. Nergens in de provincie werken zoveel bedrijven en instellingen samen achter één loket: Kamer van Koophandel, gemeente Sittard- Geleen, banken, verzekeringsmaatschappijen, onderwijsinstellingen en ga zo maar door. Met als doel om ondernemers te helpen aan informatie en diensten. En om bedrijven in de regio met elkaar in contact te brengen. Veel ondernemers hebben behoefte aan diensten en kennis. Maar hebben geen idee waar ze het moeten zoeken. Bedrijven weten weinig van elkaar. In het Ondernemershuis kunnen ze elkaar ontmoeten, over problemen praten, kennis opdoen en vooral contact maken. Want menselijk contact is hét uitgangspunt voor goed ondernemen. Een aantal partners uit het Ondernemershuis vertellen wat zij voor de (startende) ondernemer kunnen betekenen. Cees van Aken van Hogeschool Zuyd is directeur van het centrum voor Entrepreneurship. Dat centrum wil de Hogeschool toegankelijk maken voor ondernemers. We hebben heel wat te bieden: 55 opleidingen variërend van gezondheidszorg tot techniek. En studenten die graag ervaring opdoen en waarmee de ondernemer kennis, vernieuwing en mankracht in huis haalt. Het mes snijdt aan twee kanten: de student leert, de onder- Dimitry Hensgens, stichting parkmanagement Westelijke Mijnstreek: Ondernemers willen schone, hele en veilige bedrijventerreinen. Daar zetten wij op in met allerlei projecten zoals bijvoorbeeld camerabewaking. Maar we bieden ook collectieve diensten zoals afval- en energiecontracten. Alles wat een toegevoegde waarde heeft voor de ondernemer. Ingrid van den Heuvel, Odygós: Veel kleine bedrijven hebben geen aparte personeelsfunctionaris in dienst. Die bedrijven ondersteunen en adviseren wij op gebied van personeelszaken. Van vragen rondom secundaire arbeidsvoorwaarden tot training en scholing van medewerkers. Dion Daemen, Kallen Raeven Accountants: Bij ons kan een ond nemer advies krijgen van een acc tant, een beetje kennis opzuigen. een van de eerste partners in het Ondernemershuis hebben we hie balie gehuurd. Heel laagdrempeli Veel ondernemers denken dat ons advies veel geld kost. Die angst w we een beetje weg nemen. Ons ad is geheel kosteloos en vrijblijvend

7 Samen voor een schone buurt zo doen we dat! AFVALBAKKENBELEID Een functionele bak op een doordacht plekje De gemeente Sittard-Geleen is bezig met het formuleren van afvalbakkenbeleid. Nu denkt u mischien: afvalbakken? Moet je daar nou beleid voor maken? Maar achter die schijnbaar eenvoudige afvalbak zit een wereld van overwegingen om hem ook écht nuttig te maken. Want het goed doordacht plaatsen van afvalbakken kan de hoeveelheid zwerfafval met 50% doen afnemen. Er zijn redenen genoeg waarom zélfs mensen van goede wil, hun afval soms gewoon op de grond gooien. Ze zien een afvalbak over het hoofd, het kost te veel moeite of het is niet prettig om er iets in te gooien. En het is onzin om te verwachten dat een leeg colablikje terug in de tas gaat. Een afvalbak moet dus een doordacht plekje krijgen in de openbare ruimte. Een afvalbak moet gemakkelijk en aantrekkelijk zijn om te gebruiken. Een vieze bak waar je met gestrekte arm en dichtgeknepen neus iets in moet gooien, nodigt niet uit. Tegelijkertijd moet de afvalbak niet te veel onderhoud vragen, bestand zijn tegen vandalisme en gemakkelijk te legen. En de afvalbak moet opvallen. Vergelijk het met de Efteling waar Holle Bolle Gijs de hele dag uitschreeuwt: papier hier. Nou kan de gemeente niet overal pratende beeldjes neerzetten. Maar wat meer herkenbaarheid kan geen kwaad. Een goed voorbeeld zijn de rode afvalbakken in Limbrichterveld op de looproute van school naar het winkelcentrum. Deze bakken zijn neergezet op plekken waar voorheen rommel in het plantsoen werd gegooid. Vroeger zou daar een mooie groene afvalbak zijn geplaatst. Tussen het groen, zo onopvallend mogelijk. Terwijl de rode bak juist voor iedereen zichtbaar is en dat functioneert uitstekend. Nou hoeven de afvalbakken niet overal pimpelpaars te worden. Maar mensen die over een winkelpromenade lopen, moeten een afvalbak blindelings kunnen vinden. Of ze nou links- of rechtsom gaan. Regelmaat is dus ook heel belangrijk. Huisvuilzak in eigen bak! Nu zou je denken, dan zet maar op elke straathoek een afvalbak. Toch is de gemeente juist zeer terughoudend daarin. De afvalbak moet écht noodzakelijk zijn. Uitgangspunt is dat mensen verantwoordelijk zijn voor hun eigen rommel. Een ondernemer van een frituur bijvoorbeeld moet er voor zorgen dat zijn klanten het lege patatzakje bij hem achterlaten. Helaas wordt een afvalbak niet altijd gebruikt waarvoor hij is bedoeld. Een groot gedeelte van het aangetroffen vuil in de afvalbak is huisvuil. In de nieuwste modellen zitten extra ribben in de opening van de afvalbak, zodat je er geen pedaalemmerzak in kwijt kunt. Maar mensen zijn zéér vindingrijk. Ze rollen hun zakje op tot een koker zodat die nog net door het gat past. Wat een moeite, als je bedenkt dat er nauwelijks iets mee te winnen valt. Wist u bijvoorbeeld dat zo n zakje met huisvuil gemiddeld een halve kilo weegt? En dat het u 0,095 euro kost als dit gewoon thuis in de afvalbak gaat? Maar de boete als u wordt betrapt, bedraagt 144 euro. Er zijn dus geen grote bedragen te verdienen met het dumpen van huisvuil in de gemeentelijke afvalbakken. En als blijkt dat een afvalbak té vaak wordt gebruikt voor huisvuil, dan wordt hij weggehaald. Voorkom een boete! Sinds januari van dit jaar zet de gemeente twee Bijzondere opsporingsambtenaren (Boa s) in die zich alleen bezig houden met milieuzaken. Zij maken steekproefsgewijs een aantal afvalbakken leeg om ze te controleren op illegaal afval. In veel gevallen kunnen ze dader traceren. En die krijgt de rekening gepresenteerd van 144 euro. Dus voorkom een boete en gooi uw huisvuil in uw eigen afvalbak. De Boa s controleren op alles wat met afval te maken heeft. Van hondenpoep tot zwerfvuil. Het blijft voor die mannen lastig om iemand op heterdaad te betrappen. Maar op plekken waar echt sprake is van overlast, zult u ze regelmatig tegen het lijf lopen. Ook buiten kantoortijden. En blijkbaar geeft dat zo n sterk signaal af, dat mensen vanzelf op hun tellen passen. Om u een beeld te geven wat de Boa s zoal tegenkomen, hebben we een overzicht gemaakt van het afgelopen half jaar: In totaal hebben de Boa s maar liefst 2433 huisvuilzakken >> Zie verder op pagina 8

8 >vervolg van pagina 7 econtroleerd, die illegaal werden edumpt. In bijna 400 gevallen werd ewijsmateriaal gevonden. Zo liepen de fvaldumpers toch tegen de lamp. et komt helaas voor dat dozen met apier en karton zijn aangevuld met edrijfsafval of huisvuil. Dus werden egelmatig de papierroutes geconoleerd op illegaal aangeboden afval. ergelijke controles doen de Boa s ook p containers die worden geleegd. e Boa s zijn een aantal keren ingezet ij grootschalige opruimacties in erschillende wijken en bij zwerfvuilcties in winkelcentra. Zo worden de outes van scholieren gecontroleerd op werfvuil. Wat hoort in de afvalbak? Alle afval dat ontstaat tijdens het gebruik van de openbare ruimte. Bijvoorbeeld afval van verpakkingen, resten van eten en drinken dat je direct gebruikt zoals blikjes, flesjes, papieren zakjes en kauwgum. Wist u dat... u elektrische apparaten, glas, kleding, ijzer en frituurvet gratis kunt inleveren op het milieupark? CHOLENPROJECT WEER VAN START werfafval? Samen oppakken! werfafval ontsiert niet alleen de mgeving het is ook slecht voor et milieu. Het is een probleem an ons allemaal, veroorzaakt oor ons allemaal. Je kunt er us niet vroeg genoeg mee eginnen om kinderen te overigen dat het anders moet. aarom heeft de gemeente nkele jaren geleden het cholenproject Zwerfafval? amen oppakken! ontwikkeld. it schooljaar doen veertien roepen van tien scholen mee. r zijn twee lesprogramma s. en voor de groepen 5 en 6 en en speciaal programma voor de roepen 7 en 8. De kinderen ren heel anders naar hun mgeving te kijken. Niet alleen orden ze zich bewust van de gevolgen van afval in de natuur. Ze ontdekken ook dat afval al begint bij de dingen die je koopt. Neem bijvoorbeeld groenten. Die kun je kopen in blik, in een glazen potje of vers. Alledrie de varianten leveren heel ander afval op. Dat zet de leerlingen wel even aan het denken. Net als de ontdekking dat je van afval nog heel veel nieuwe dingen kunt maken. Dus gewoon in de bak ermee. De zwerfafvallessen op school zijn helemaal gratis. De gemeente zorgt voor gastdocenten en lesmateriaal. Wilt u meer informatie over het scholenproject? Stuur dan een mailtje naar zwerfafval@sittard-geleen.nl Frans van de Rijst, docent basisschool De Regenboog in Geleen: We doen al jaren mee aan het zwerfafvalproject. Heel leuk en leerzaam. Maar daar blijft het niet bij. Elke klas heeft een papierbak, we zamelen batterijen in en hebben een box voor cartridges. Tessa, Rida en Stevie: Tessa: We hebben als echte speurders naar afvalbewijzen gezocht. We kregen daarvoor een detective-koffertje met een hesje, handschoenen, zakjes en bordjes. Elk bewijs werd in een zakje gestopt. Alsof we in een film van CSI zaten. Rida: We hebben heel wat zwerfafval gevonden. Van luiers tot koffiefilters. Stevie: Het scholenproject is vet. Ik ben me nu meer bewust van zwerfafval. Ik gooi niks op straat. En als ik het zie van een ander, dan spreek ik hem er op aan. Liesje, die vorig jaar nog in groep 8 van basisschool Het Avontuur in Buchten zat, heeft de gedichtenwedstrijd gewonnen. OO VE Afval Iedereen gooit afval op straat Dat is zonde want de vuilnisbak staat altijd paraat Er kunnen nieuwe dingen van gemaakt worden Dus scheur het liever niet aan gorden Afval kan nuttig spul zijn Ook al is het maar klein Gooi het nou maar weg Dan heb je geen afvalpech

9 Enkele cijfers uit 2008: Er is ton huishoudelijk restafval opgehaald. Dat is 146 kilo per inwoner. Daarnaast is er ton gft huis-aan-huis ingezameld. Pluim voor uw afvalscheiding Wist u overigens dat de inwoners van Sittard-Geleen uitstekende scheiders zijn van afval? Al drie jaar op rij is geen énkele vracht gft-afval van de gemeente afgekeurd. Dat betekent dat er géén andere rommel zoals plastic in de groencontainers wordt aangeboden. Als dat wel het geval is en mensen dus niet goed scheiden, wordt een vracht gft afgekeurd. Dit betekent dat de gemeente voor deze vracht meer dan twee keer zoveel moet betalen. Dit drijft uiteindelijk de afvalstoffenheffing onnodig omhoog. Uw keurige scheidingsgedrag zorgt dus ook voor een lagere rekening. Aanbod op de milieuparken in tonnen: grof huishoudelijk restafval groenafval houtafval puin 528 schone grond 8 asbest 44 BIS-BIS HAALT NIET BRUIKBARE HUISRAAD OP Voor een prikkie van uw oude bankstel af Beter een goede gebruikte dan een slechte nieuwe, zeggen ze bij Bis-Bis, de kringloopwinkel in Sittard. Bis-Bis haalt overtollige huisraad bij u thuis op. Helemaal gratis, als het spullen zijn die nog prima te gebruiken zijn. Maar ook huisraad die niet meer schoon, heel en compleet is, kunt u op laten halen door Bis-Bis. U betaalt hiervoor maar een paar eurocent per kg méér dan wanneer u uw huisraad zelf naar het milieupark brengt. Voor dat geld heeft u een paar sterke handen én vervoer extra. Dus bent u niet in de gelegenheid om bijvoorbeeld uw oude bankstel naar het milieupark te brengen? Bel dan Bis-Bis voor een afspraak: Bij het ophalen moet u meteen betalen. Dat kan alleen door de pinnen of te chippen. Kijk voor de tarieven en overige diensten op GLADHEIDBESTRIJDING Veilig op pad door weer en wind De gemeente kan onmogelijk op alle wegen tegelijk zijn. Bij sneeuw en ijzel beginnen we binnen één uur met het strooien van zout op alle hoofd- en uitvalswegen. Dat zijn vooral de doorgaande, drukke wegen en busroutes. Ook de fietspaden zijn als eerste aan beurt. Daarna pakken we de zogenoemde wijkontsluitingswegen aan. Dat zijn de drukke verbindingswegen in wijken en op industrieterreinen. De gemeente zorgt er natuurlijk ook voor dat bij sneeuw en ijzel de openbare gebouwen, scholen en verzorgingstehuizen bereikbaar blijven. Bijzondere aandacht is er ook voor bushaltes, oversteekplaatsen, parkeerterreinen en gevaarlijke plaatsen zoals trappen. Hoe goed de sneeuwen gladheidbestrijding ook is, in winterse omstandigheden blijft het uitkijken geblazen. Zorg voor het milieu Het strooien van zout is niet goed voor het milieu. Daarom gebruiken we het zo min mogelijk en strooien we in de regel niet vooraf. Overigens heeft het effect van zout niet zozeer te maken met de hoeveelheid, maar veel meer met de combinatie van zout en weggebruik. Hoe drukker de weg, hoe sneller en beter de werking. Het strooien van alle wegen binnen de gemeente is daarom weinig zinvol voor de verkeersveiligheid. Want de werking van zout op wegen waar nauwelijks verkeer rijdt, is minimaal. Ook de temperatuur speelt een belangrijke rol. Beneden de -6 C neemt de werking van het zout af. Vorig jaar hadden we een bijzonder strenge winter. Dag en nacht zijn we in de weer geweest om de hoofdwegen begaanbaar te houden. In de woonwijken is er niet o nauwelijks gestrooid. Door de hoeveelheid sneeuw en de lage temperatuur was dat ook niet zin vol en maakt strooien de situatie alleen maar erger. Het is veel veiliger om stapvoets te rijden over een dikke, stroeve laag sneeuw dan over een dun laagje aangevroren water. Wat kunt u doen? Het is belangrijk dat u als inwoners ook uw steentje bijdraagt. Wat kunt u doen? - pas uw rijgedrag aan; - voorkom plotseling en hard remmen; - houd de stoep voor uw huis schoon en begaanbaar; - strooi matig met zout; - veeg liever de stoep; - veeg de sneeuw van uw stoep niet midden op de weg, maar langs de kant; - maak de putten in de goot voor uw huis sneeuwvrij. Als het gaa dooien kan het water gemakkelijker weg.

10 RT BLADCAMPAGNE le bladeren rzamelen Het is weer herfst. Eén goede koude vriesnacht en er hangt geen blad meer aan de boom. Daarom zijn we weer gestart met onze bladcampagne. Dat is een behoorlijke klus. Maar u kunt helpen door mee te vegen. Tot 15 december kunt u de bladeren gratis naar de milieuparken en de biomassacentrale in Sittard brengen. Al het blad op straat, in parken en plantsoenen ruimen wij op. Met bladzuigers en veegwagens gaan we de bladeren te lijf. Waarom is dat zo belangrijk? Natte, rottende bladeren zijn glibberig. Het kan voor weggebruikers gevaarlijke glijpartijen opleveren. Ook indirect veroorzaken bladeren gladheid doordat ze de straatkolken verstoppen. Dat verhindert een goede afwatering van neerslag. Bladophoping verstikt gazons en ander groen. Waarom niet alles tegelijk? Eén ding staat vast: de natuur kun je niet plannen. De verschillende bomen in onze stad laten niet allemaal op het zelfde tijdstip hun bladeren vallen. Hierdoor liggen sommige straten eerder bezaaid met bladeren dan andere. Soms wachten we met opzet een aantal weken totdat alle bomen hun bladeren hebben laten vallen. Dat werkt een stuk efficiënter dan voor ieder boomtype de straat te vegen. Op sommige plekken vallen zoveel bladeren dat we een tweede of zelfs een derde keer terugkomen om te vegen. U kunt het ook laten liggen Blad- en tuinafval dat blijft liggen, gaat in de wintermaanden composteren. Het compost komt in de bodem terecht, wat voor een gezonde plantengroei belangrijk is. U moet uw gazon wel regelmatig vrijmaken van afgevallen blad. Een dikke laag blad zorgt voor een gele verkleuring en het gras kan zelfs gaan schimmelen. Het blad biedt in een koude winter bescherming aan de wortels van de planten, waardoor uw planten beter en sterker de winter door komen. Deze laag voor winterbescherming moet niet te dik zijn, want dan loopt u het risico dat de planten onder het blad gaan schimmelen of broeien. Een laag van ongeveer 10 centimeter is optimaal. Blad in de tuin heeft nog een leuk effect. In de winter komen allerlei vogels graag in uw tuin om onder de bladeren naar insecten en ander voedsel te speuren. Groenafval gratis naar milieupark Om de tuin winterklaar te maken, moet u de handen flink uit de mouwen steken. Snoeien, snoeien en nog meer snoeien. Als dat eindelijk is gebeurd, blijft u achter met een enorme berg tuinafval. Om u daarvan af te helpen, kunt u tot 15 december het groenafval gratis brengen naar de milieuparken of de Biomassacentrale (Rijksweg Noord in Sittard). Dit geldt alleen voor de inwoners van de gemeente Sittard-Geleen. Dus neem een geldig legitimatiebewijs mee! Heeft u het druk en wilt u file bij het milieupark vermijden? Kom dan op een doordeweekse dag. Op zaterdag is het namelijk altijd erg druk bij de milieuparken. Let op: de biomassacentrale is op zaterdag gesloten. Huis aan huis inzamelen In de snoeiperiode komt de gemeente ook één keer uw grof snoeiafval aan huis inzamelen. Op uw Afvalwijzer staat wanneer uw straat aan de beurt is. Om de inzameling goed te laten verlopen, zetten we de spelregels nog eens op een rij: - leg het grof groen voor uur op de inzameldag op de stoep voor uw huis; - bied alleen groen- en snoeiafval aan en géén boomstronken! - bied niet meer dan 1 m3 grof groen aan; - bundel het groen met touw in pakketten van maximaal 25 kg. Gebruik geen ijzer- of kunststofdraad; - zorg dat de bundel niet langer is dan 1,5 m anders past het niet in de huisvuilwagen.

11 NIELS BOSCH NIEUWE FIETSCOÖRDINATOR: Stap s wat vaker op de fiets! Natuurlijk, autorijden is veel te weinig mogelijkheden om de comfortabeler. Maar als we zo fiets veilig te stallen. Daar gaan we doorgaan kunnen we de binnen- als gemeente iets aan doen. In het stad over tien jaar helemaal niet nieuwe fietsbeleidsplan staan aller- meer bereiken. En is de lucht in de lei maatregelen die fietsen veilig en stad nog meer vervuild. Daarom aantrekkelijk maken. Zoals bijvoor- wil ook Sittard-Geleen het gebruik beeld gescheiden fietspaden, bete- van het openbaar vervoer en de re doorstroming bij verkeerslichten fiets in de stad stimuleren. Met en uiteraard meer stallingen. nieuwe fietsvoorzieningen (betere stallingen, fietspaden), promotie Niels gaat ervoor zorgen dat de van de fiets én de nieuwe fiets- maatregelen worden uitgevoerd. coördinator, Niels Bosch. Vóór eind 2010 pakken we de belangrijkste knelpunten in de Waarom neemt u niet gewoon gemeente aan. En waar we toch al de fiets? Die vraag stelde de aan de weg werken, bekijken we gemeente vorig jaar in een onder- meteen ook de situatie door de zoek onder automobilisten. De ogen van de fietser. Eén van die gaan scholieren ook op hun gedrag een nieuwe fiets. Er moeten af en antwoorden waren voorspelbaar: ik knelpunten is bijvoorbeeld de aanspreken. toe ook impopulaire maatregelen moet de stad nog uit, het weer is zo Tunnelstraat in Limbrichterveld. komen. Persoonlijk zou ik voorstel- slecht of dat is heel onhandig met Een drukke straat waar dagelijks Niels weet ook wel dat je de len om geen parkeervergunning te mijn boodschappen. Maar even wel duizenden scholieren fietsen. verstokte automobilist niet alleen verlenen aan medewerkers die doorvragen leverde ook andere Toch heeft de straat nauwelijks vrij met goede voorzieningen op de binnen een straal van 7 km van hun informatie. Niels: Mensen voelen liggende fietspaden en op kruis- fiets krijgt. Ook bedrijven moeten werk wonen. zich tussen het drukke autoverkeer punten is geen aparte regeling voor hun steentje bijdragen. Die kunnen Heeft u ideeën, vragen of opmer- niet veilig op de fiets, sommige de fietsers. Niels: Maar gevaar- medewerkers stimuleren om de kingen over het fietsbeleid van de fietspaden zijn slecht onderhouden lijke situaties los je niet alleen op fiets te nemen. Niet alleen met gemeente. Mail dan gerust naar en nauwelijks verlicht. Ook zijn er met technische maatregelen. We aantrekkelijke maatregelen zoals fiets@sittard-geleen.nl HANG JE FIETS MAAR IN DE BOOM Je fiets zomaar ergens in een stalling zetten, is in Nederland niet zonder risico. De vraag is of de fiets er nog staat als je terugkomt. En als dat al zo is, loop je grote kans op een slag in je wiel. Voor de fietser geen prettig idee, maar voor een architect een regelrechte uitdaging. Dat bedacht ook de kring Zuid-Limburg van de Bond van Nederlandse Architecten (BNA). Samen met de gemeente schreven zij een wedstrijd uit onder architecten en studenten van de academie voor bouwkunst. Het winnend ontwerp werd de fietsboom van Harold Janssen (Satijnplus Architecten in Born). Harold: Een veilige fietsenstalling is een enorm obstakel. 200 fietsen op de Markt in Sittard nemen vele vierkante meters in beslag. Ruimte die heel waardevol is. Daarom heb ik mezelf de vraag gesteld hoe je zo n obstakel weg kunt nemen. Het eerste waar je aan denkt, is om ondergronds te gaan. Maar niet iedereen wordt vrolijk bij de gedachte dat je s avonds een fiets uit een kelder moet halen. Dus waarom niet het omgekeerde? De lucht in. Zo werd de fietsboom geboren. De fietsboom heeft een stalen frame, vergelijkbaar met een boomstam. Met een haak onder het zadel en een haak onder het stuur takel je de fiets omhoog tot zo n 2,5 meter boven de grond. Ik kan er dus gewoon onderdoor lopen, aldus Harold. Rondom de constructie kun je een stalen netwerk aanbrengen of iets dergelijks. Als je dat s avonds mooi verlicht, heb je een soort schemerlamp in de stad. Tijdens de dag van de architectuur in juni, kreeg Harold de prijs uitgereikt: deelname aan een excursie in het buitenland en een concrete opdracht vanuit de gemeente. Een van de juryleden was stadsbouwmeester Pascal Wauben. Behalve dat het een origineel idee is, zagen we ook een relatie met het mijnverleden, waarin de kleding omhoog werd getrokken. Of we h ontwerp ook uitvoeren, daar gaan we de komende tijd eens goed na kijken. Het moet aansluiten bij he fietsbeleid van de gemeente en uiteraard betaalbaar zijn en passe in de openbare ruimte.

12 CENTRUM VOOR JEUGD EN GEZIN GELEEN Met z n allen voor dat kind en het gezin Ruim een jaar geleden werd het eerste Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) geopend in Geleen. Een centraal punt waar ouders, kinderen en jongeren terecht kunnen met álle vragen over opvoeden en opgroeien. Maar ook een centraal punt in de samenwerking tussen de vele instellingen die zich daarmee bezig houden. Denk bijvoorbeeld maar aan de leerkracht, Bureau Jeugdzorg, wijkverpleegkundige en maatschappelijk werker. Samen met kwartiermaker Marjon Lemmens kijken we terug op een jaar pionieren en bouwen. Marjon: Wij waren een van de eerste gemeenten met een CJG waar verschillende instanties bij elkaar zitten en mensen binnenlopen. Dat is een goede keuze geweest. Door die intensieve samenwerking groeide het gevoel wij zijn er met z n allen voor dat kind en het gezin. En de dag na de opening stonden hier al de eerste ouders aan de balie met vragen. Er is dus behoefte aan zo n loket. De vragen lopen uiteen van een dodelijk vermoeide moeder met een kind dat maar niet wil slapen tot complexe gezinsproblemen. Marjon: Wij zijn een soort tomtom in de wereld van de hulpverlening. En geloof me, dat is ook voor ons nog vaak zoeken. Vraagbaak jongeren Ook jongeren hebben de weg naar het CJG gevonden. Ondanks dat het gebouw daar volgens Marjon te weinig toe uitnodigt. Hier gaan natuurlijk veel kinderwagens in en uit. Maar dat weerhoudt jongeren er niet van om ook binnen te lopen. Soms met een heel emotionele reactie: Ik wil het huis uit. Help me alsjeblieft. Dan weer met de geijkte vraag over zakgeld. We weten dat jongeren veel vragen hebben over loverboys of SOA. Daar horen we nog te weinig over. Jongeren bezoeken liever de vele site s en forums op internet. Dat is veilig. Ook het CJG benadert jongeren via de website. Op die manier proberen wij laagdrempelig te zijn. Ook al kan het CJG niet alles oplossen, ze laten degene die hulp vraagt niet in de kou staan. Marion: Stel ouders hebben dringend hulp en ondersteuning bij de opvoeding nodig. De hulp is op papier toegezegd, maar je moet nog een half Marjon Lemmens jaar wachten. Dat kan voor een gezin onacceptabel zijn. Wij nemen die mensen bij de hand. Bieden ondersteuning in de vorm van gesprekken met een pedagogisch medewerker. Of een training of sportclub waar die jongere zich kan uitleven. De mogelijkheden zijn weliswaar beperkt, maar zo ontzettend hard nodig. Op termijn hopen we ernstige problemen vóór te zijn. Over vijftien jaar is echt élk kind in beeld. Dan weten we waar zich potentiële probleemgezinnen bevinden en kunnen we eerder ingrijpen. Eind van dit jaar wordt er ook in Sittard een CJG geopend. Tot die tijd kunt u terecht aan de Ruysdaellaan 4 in Geleen of bij een van de inlooppunten in Lindenheuvel, Limbrichterveld en Sanderbout. Kijk voor de openingstijden en meer informatie op ntrekkelijke en verzorgde stad Handhaving regels reclame en terrassen Als je door een drukke winkelstraat loopt, wil je niet struikelen over de reclameborden, uitgestalde koopwaar en terrasstoelen. Dat geeft niet alleen een rommelige aanblik maar belemmert ook de vrije doorgang voor hulpverleners als elke seconde telt. Daarom zijn er in het voorjaar van 2008 regels vastgesteld. Géén obstakels meer, mooiere en betere buitenreclame en verzorgde, gezellige terrassen. Dat was het doel van de regels. Zodat onze stad aantrekkelijk blijft voor bewoners, bezoekers en bedrijven. Nu, ruim anderhalf jaar later, is het goed om dat nog eens voor het voetlicht te brengen. De regels voor reclame, uitstallingen en terrassen zijn samen met ondernemers en horeca opgesteld. Ook zij zijn gebaat bij een mooi, opgeruimd en sfeervol centrum. Daarmee trekken ze mensen naar de stad, die er ook willen blijven en er hun geld uitgeven. De gemeente treedt handhavend op als er reclame en of terrassen worden aangetroffen zonder vergunning of in afwijking van de verleende vergunning. Helaas moet de gemeente de laatste tijd steeds vaker optreden tegen ondernemers die het niet zo nauw nemen. Soms bewust, maar vaak ook door onwetendheid. Toch zijn de afspraken helder en eenvoudig voor iedereen: - voor reclame of een terras is een vergunning nodig; - alles wat in strijd is met de vergunning is verboden; - reclames moeten voldoen aan de eisen van welstand; - bij een terras moet de verkeersveiligheid altijd gewaarborgd zijn; - hulpdiensten moeten bij een terras direct en goed hulp kunnen bieden; - voor een luifel is een bouwvergunning nodig en een advies; van de welstandcommissie. Voor bedrijventerreinen gelden andere regels dan voor winkelcentra in woonwijken of stadscentra. Alles wat u na april 2008 heeft veranderd, moet voldoen aan de nieuwe richtlijnen. Voor de reclames die aanwezig waren vóór april 2008 geldt een overgangstermijn van 3 jaar. Wilt u alle ins en outs weten? De regels zijn te vinden op onze website: Als u dan nog vragen heeft, kunt u bellen met de afdeling Dienstverlening, team vergunningen of team fysieke handhaving:

13 INBURGEREN: MEER DAN ALLEEN NEDERLANDS LEREN Welkom in Sittard-Geleen Jaarlijks verwelkomen we in Sittard-Geleen zo n 75 vreemdelingen. Omdat ze van buiten Europa komen zijn ze verplicht om een inburgeringtraject te doorlopen. Daarnaast kennen we de nieuwe Nederlanders die hier al een tijdje wonen. Ze hebben weliswaar onze nationaliteit maar met de taal wil het nog niet zo vlotten. En ook van onze Nederlandse regeltjes en gewoonten hebben ze nog niet genoeg kaas gegeten. Ook voor die stadsgenoten is het fijn om beter in te burgeren. Ploeteren met de Nederlandse taal Daarom richt Sittard-Geleen zich ook op de groep, voor wie inburgering géén wettelijke plicht is. Het afgelopen jaar is er alles aan gedaan om de inburgeringscursus voor hen aantrekkelijker te maken. Van kinderopvang tot een bonus. En dat werkt, zo blijkt uit een onlangs verschenen reactie van minister Van der Laan (Wonen, Wijken en Integratie). In slechts 13 van de 52 grotere gemeenten zijn de resultaten van de inburgering goed. Sittard-Geleen behoort tot deze 13 gemeenten. Wat doen wij dan voor deze nieuwkomers? Uiteraard staat het leren van onze taal voorop. Maar inburgeren is zoveel meer en vaak afhankelijk van persoonlijke omstandigheden. Zo wordt een moeder met kinderen begeleid in de opvoeding. Ze leert welke vormen van onderwijs er zijn, maar maakt bijvoorbeeld ook kennis met het Centrum voor Jeugd en Gezin. Een werkzoekende daarentegen is meer gebaat bij alle ins en outs over de weg naar de arbeidsmarkt. Taalcoaches De complimenten van de minister doen de gemeente niet achteroverleunen. Belangrijk nieuw aandachtspunt zijn de onderwijsmogelijkheden. Veel nieuwkomers die hier een MBO hebben afgemaakt, stoppen daarna met leren. En dat is jammer want ze hebben vaak veel meer in hun mars. Door hen te wijzen op de mogelijkheden en goed te begeleiden, vergroten ze hun toekomstmogelijkheden. Er is ook een stichting Vluchtelingenwerk (aan de Odasingel) waar vrijwilligers helpen als taalcoach. Ze leren nieuwkomers (en iedereen die zich daarvoor aanmeldt) om Nederlands te spreken. Kent u iemand in uw omgeving die wil inburgeren of wilt u meer weten? Bel naar het speciale telefoonnummer inburgering, , iedere werkdag tussen 9.00 en uur. NAIMA GHRIBAT: Ik wil ook graag Nederlander zijn De uit Marokko afkomstige Naima Ghribat woont sinds 2001 in Geleen. Bij aankomst in ons land is ze gelijk Nederlands gaan leren. Dat ging haar aanvankelijk wonderbaarlijk goed af. Omdat ze zwanger werd en alle aandacht door de kleine werd opgeëist, stopte ze tijdelijk. Drie maanden geleden heeft ze de draad weer opgepakt. En dat viel zowaar niet mee. Naima: Ik spreek in mijn dagelijks leven veel te weinig Nederlands. Mijn man woont hier al sinds zijn achste jaar en spreekt de taal heel goed. Ik kan dus voor alles bij hem terecht. Hij regelt het wel voor mij. Daarbij heb ik via internet dagelijks contact met mijn familie in Marokko. Zo ben je alleen maar met het Marokkaans bezig. Op de cursus heeft Naima twee andere inburgeraars ontmoet waarmee ze regelmatig optrekt. Maar het meest burgert ze toch in via haar zoontje. Die is inmiddels vijf. Door de dagelijkse contacten met school, voelt Naima wel dat ze beter Nederlands moet spreken. Al is het maar om haar zoontje te kunnen bijbenen. Naima: Een goede moeder moet de kinderen ook met het huiswerk kunnen helpen. Op den duur wil Naima ook dolgraag naturaliseren. Zeker nu in januari volgend jaar nummer twee aan het gezin Ghribat wordt toegevoegd. Mijn kinderen groeien op in Nederland, dus ik wil ook graag Nederlander zijn. Naima Ghribat

14 FAIRTRADE WEEK: Eerlijk duurt het langst! n de eerste week van november is landelijk e Fairtrade week. Sittard-Geleen is hard op eg om Fairtrade gemeente te worden dus eze week laten wij niet ongemerkt voorbij aan. Van 1 tot en met 7 november besteden ij extra aandacht aan dit thema, samen et BiblioNova, Filmhuis Het Domein en useum Het Domein. Iedereen met een eetje meer bewustzijn kan een bijdrage everen aan eerlijke handel. at is Fairtrade? airtrade bestrijdt armoede in ontwikkelingsanden die is ontstaan door onrechtvaardige ereldhandel. Fairtrade wil zeggen dat roducenten voor hun producten een eerlijke rijs krijgen. Zodat ze ook mogelijkheden rijgen om bijvoorbeeld te investeren in hun edrijf of in lokale projecten. rogramma Fairtrade week: ondag 1 november in Filmhuis Het Domein n Museum Het Domein in Sittard e eerste dag duurt van uur tot uur. Na de opening bent u van harte uitgenodigd om de stands van ondernemers en bedrijven te bezoeken. U kunt ook meedoen aan een (h)eerlijke fairtradeproeverij. Tussendoor draait de film Black Gold. In Black Gold wordt de lange productielijn van koffie, van plantage tot café, in beeld gebracht. Om de kijker bewust te maken van het belang van fairtrade. Zaterdag 7 november in De Hanenhof in Geleen De laatste dag van de Fairtrade week begint om uur en eindigt om uur. Tijdens deze dag kunt u ook weer stands bezoeken van ondernemers en bedrijven. Daarnaast worden lezingen gegeven en is er een debat over eerlijke handel. Ook kunt u weer meedoen aan de fairtradeproeverij. Tussendoor draait de film China Blue. China Blue vertelt het verhaal over het werk van de 16-jarige Jasmine en haar collega s. De film geeft een schokkend beeld van de gevolgen van een overspannen textielmarkt, waarin de China blue grote westerse merken alles bepalen en fabrieksarbeiders de prijs betalen. Prijsvraag Tijdens de Fairtrade week maakt u kans op leuke Fairtrade verrassingen als u de prijsvraag kunt beantwoorden. Maak de volgende zin af Ik ben fairtrade omdat. Komt u ook? De hele week zijn er acties door Fairetrade ondernemers. Kijk voor het programma op (button Fairtrade). STUDENTEN UIT-PAS: Voordelig op stap ierbaaroord. Onder die titel zijn de Media roep Limburg en de provincie Limburg een roject gestart waarbij de historie van imburg opnieuw geschreven wordt. at is uw dierbaarste oord? En vooral: aarom?u heeft vast wel een speciale plek waar een persoonlijk verhaal bij hoort. Doe mee, en schrijf uw eigen hoofdstuk in de geschiedenis van Limburg, uw eigen Dierbaaroord. Kijk in uw krant of op In oktober is in Sittard-Geleen de UIT-pas geïntroduceerd. Studenten aan de Hogeschool Zuyd en Fontys Hogescholen profiteren van leuke aanbiedingen en acties! De pas geeft korting bij 20 aangesloten cultur instellingen, winkels, restaurants en sportscholen. De pas is op naam en wordt verspreid door de Hogescholen. U kunt hem dus niet aanvragen. De lijst van aanbieders en aanbiedingen staat op de website van de gemeente. Wilt u meer informatie over de pas of heeft u ideeën? Laat het ons weten. Kijk op bij UIT-pas. RIJWILLIGERSRIJS: Erkenning en waardering en soms een wasmachine igenlijk verdient iedere vrijwillier een prijs voor zijn inzet. Dat is ok de symbolische betekenis chter de uitreiking van de jaarjkse vrijwilligersprijs. Een blijk an erkenning en waardering voor l het werk dat duizenden mensen elangeloos doen voor de samenving. Dit jaar vindt de feestelijke anifestatie plaats op 25 novemer in de Stadsschouwburg in ittard. Een van juryleden is Sjeng eijnen. Vorig jaar viel hij zelf in e prijzen voor zijn werk als koster n inzet voor vluchtelingen. En dat was voor hem een complete verrassing. Sjeng: Ik hoef niet zo nodig in het middelpunt van de belangstelling te staan. Maar ik moet bekennen dat het een hele leuke ervaring was. Het stimuleert je om door te gaan met je werk. Bovendien heeft het me in Grevenbicht de nodige naamsbekendheid opgeleverd. En dat komt weer heel goed van pas in het vluchtelingenwerk. Mensen die oude huisraad opruimen, kloppen nu eerst bij mij aan. Vaak weet ik er wel een goede bestemming voor. Ik heb een aantal buitenlandse families heel blij kunnen maken met meubeltjes, gordijnen of een wasmachine. Zo is hun hele huisraad bij elkaar gesprokkeld en het kost helemaal niets. Sjeng is dit jaar gastjurylid. Hij heeft nog geen idee wie er voor de prijzen worden voorgedragen. Het zal heel moeilijk zijn om daar een winnaar uit te kiezen. Allemaal doen ze even hard hun best voor de medemens. En op alle terreinen is die inzet van vrijwilligers vreselijk belangrijk. Als we die mensen in de kerk niet hadden, konden we de deuren wel sluiten. En dat geldt ook voor buurthuizen, verenigingen en noem maar op.

15 KLACHT OVER EEN AMBTENAAR? Klachtenregeling op internet De burger staat centraal. Dat is een belangrijk motto voor de dienstverlening aan onze inwoners. En dat willen we graag hoog houden. Toch heeft u als burger jammer genoeg soms klachten over het gedrag of de houding van ambtenaren. Het kan bijvoorbeeld wel eens voorkomen dat u door een ambtenaar ongeïnteresseerd wordt benaderd. Of dat u niet snel genoeg een antwoord krijgt op uw brief. Of dat de reactie niet beantwoordt aan de verwachtingen die bij u zijn gewekt. In die gevallen heeft u als burger het recht om een klacht in te dienen. Meer informatie Hoe u dat doet, leest u uitgebreid in de klachtenregeling op onze website: MUSEUM HET DOMEIN IN SITTARD 125 jaar toerisme - Kerken als troef t/m In 2010 viert VVV Zuid-Limburg haar 125-jarige jubileum. Museum Het Domein besteedt, net zoals een aantal andere Limburgse musea, aandacht aan deze mijlpaal. De tentoonstelling 125 jaar toerisme. Kerken als troef richt zich met name op de geschiedenis van het toerisme in de regio Sittard-Geleen en de werkzaamheden van de plaatselijke VVV s. Hiertoe is intensief samengewerkt met VVV Zuid-Limburg en het Stadsarchief Sittard-Geleen. Aan de hand van voorwerpen, foto s, film en videobeelden wordt een beeld geschetst van bijna 110 jaa toeristische activiteiten in de regio. OPKNAPBEURT VOOR NATUURGEBIED WINDRAAK Vele handen maken licht werk Onlangs is natuurgebied Windraak feestelijk heropend. Met nieuwe trappen, verharde paden, een geasfalteerd parkeerterrein en véél snoeiwerk is het veertig jaar oude wandelgebied weer toegankelijk gemaakt. Daar zijn heel wat uurtjes in gaan zitten. Maar vele handen maken licht werk. Onder de bezielende leiding van Hub Mulders, hebben jongeren van scouting Munstergeleen, stichting Buitenkans en DaCapo Hub Mulders College Geleen samen met de gemeente Sittard-Geleen en de Bosgroep het terrein aangepakt. Hub is behalve lid van IVN en wijkplatform Munstergeleen ook een oud- medewerker van de gemeente. Net als zijn vader overigens, die destijds bij de aanleg van natuurgebied Windraak was betrokken. Hub weet alles van groenonderhoud. Hij is bijna iedere dag in het gebied te vinden. Op basis van een uitgebreide inventarisatie door Hub, is het unieke wandel- en recreatiegebied nu weer in volle glorie hersteld. Hub: Veertig jaar geleden was hier nog een trimbaan, een doolhof en tal van kleine paadjes door het bosrijke gebied. Die zijn door de natuur volledig overwoekerd. En dat hebben we zo gelaten. Dergelijke gecultiveerde stukjes groen zijn niet meer van deze tijd. >> zie verder op pagina 16 SPELD VAN VERDIENSTE Jo Stassen uit Geleen is de initiatiefnemer van het schilderproject van Stichting t Kweske, dat zich richt op volwassenen met een verstandelijke beperking. Bovendien heeft Jo zich ingezet voor de St. Augustinuskerk in Geleen. Hij maakte een deel van het kerkinterieur en heeft restauratiewerkzaamheden verricht. Herman van Eeten uit Obbicht Herman was jarenlang bestuurslid en lid van de Activiteitencommissie van Harmonie Concordia Obbicht. Met de jaarlijkse Ceciliafeesten verzorgt hij de jeugdactiviteiten en het onderhoud van de Harmoniezaal. Hij is lid van Stichting t Ruiberke en actief binnen buurtvereniging t Riet. Zuster Amadea uit Geleen heeft zich meer dan 40 jaar ingezet als vrijwilligster bij het Katholiek Vrouwengilde, Katholieke Bond van Ouderen en de Zonnebloem. Zij was bovendien betrokken bij de oprichting van het voormalig ziekenhuis in Geleen Dit jaar bestaat het Kinder-vaka tiewerk Born 40 jaar en net zo lang is Wim Hoedemakers uit Born erbij betrokken. Reden om hem te huldigen voor zijn jaren lange vrijwilligerswerk. Hij zit in het bestuur en is met name bel met de bevoorrading bij de dive activiteiten en uiteraard het begeleiden van de kinderen. Mevrouw Coenen-Dorssers uit Geleen is al ruim dertig jaar ze actief als vrijwilligster. Zij maak deel uit van het damescomité v Harmonie Lindenheuvel. Alle reden voor waardering KONINKLIJKE ONDERSCHEIDIN Gemma Philippens uit Geleen wordt geprezen voor haar enorm inzet en betrokkenheid bij het Geleense dameskoor Canto con Fuoco. Ze wordt geprezen vanwege haar leiderschapskwalite en organisatietalent. Daarnaast ze mantelzorger voor moeder e schoonmoeder.

16 ele handen maken licht werk vervolg van pagina 15 genwoordig vinden we dat de tuur zoveel mogelijk zijn eigen ng moet gaan. Dus zijn alle eine zijpaadjes dichtgemaakt et het snoeihout dat is vrijgemen. Zo krijgen de dieren en t groen de vrije ruimte. e Windraak is volgens Hub een jzonder gebied. Dit is het noorlijkste puntje van het middenhoogterras in Zuid-Limburg. et is hele schrale grond met veel ldzame planten. Die planten aan ook in de nabijgelegen emtuin. Voorzien van naamrdjes. De heemtuin is elke ndag open van tot uur. De toegang is gratis. Wanneer u het gebied rondom de Windraak beter wilt leren kennen, kunt u gebruik maken van de wandelroute (gele route 7.5 km of sculpturenroute 4,5 km, herkenbaar aan een steenuil gemaakt uit houtsnijwerken door kunstenaar Roel van Wijlick). Het échte werk Ton Klompmakers en Myriam Cortenraad hebben de leerlingen van het DaCapo College begeleid. Myriam: Het is arbeidstraining op locatie in een levensechte omgeving. Dat is voor de leerlingen veel leuker dan simulatie op school. Hier hebben ze het gevoel dat ze Ton Klompmakers, Myriam Cortenraad en Dory-Anne van de Ween van het DaCapo College écht iets bijdragen. Bovendien krijgen ze waardering van mensen uit het werkveld. En geloof me, dat is voor de leerling toch anders dan wanneer ik een compliment geef. Ton: Het voornaamste dat onze leerlingen leren, is samenwerken, rekening houden met elkaar, opdrachten uitvoeren én afmaken. Ook al hebben ze daar niet altijd zin in. Als ze straks voor een baas werken moeten ze deze vaardigheden immers ook toepassen. Uiteindelijk zien ze dat het resultaat heeft en daar genieten ze van. elp de Optochhal de winter door. UW NOMINATIE MAAKT HET VERSCHIL et is alweer bijna de elfde van de fde. De voorbereidingen voor Vasteloavend zijn in volle gang. el Sittardse huiskamers zijn getoverd tot naaiatelier. En in Optochhal verschijnen de eere contouren van de vele praalagens die tijdens de grote optocht or de binnenstad trekken. In de arnavalswerkplaats lassen, timeren en schilderen enthousiaste ijwilligers aan hun creatie. En dertussen trakteren buurtnoten en vrienden op warme ep en andere lekkernijen. et is een gezellige boel en dat oet het vooral ook blijven, aldus ené Meuwissen van het Optoch ommitee Zitterd. Maar het voortstaan van de Optochhal staat der druk. De bouwhal is hard toe n een opknapbeurt. En dat kost nodige centen. Om die bij elkaar sprokkelen hebben we ons aanmeld bij een goede doelen actie n De Telefoongids/Goudengids. En u kunt ons helpen aan de onmisbare nominaties. Ga naar mijngoededoel De rest wijst zich vanzelf. Extra steuntje De actie was nog geen twee dagen oud toen al honderden inwoners van onze gemeente hadden gereageerd. Met een stevige motivatie waarom de Optochhal een extra steuntje meer dan waard is: Het Sittardse Carnavalsfeest wordt al meer dan 130 jaar gevierd door jong en oud. Vrijwel alle scholen doen collectief mee in de kinderoptocht, waardoor de jeugd al in een pril stadium kennis maakt met dit stukje cultuur." De Optochhal is een broedplaats voor creativiteit met een zeer groot maatschappelijk en cultureel belang. Verschillende buurten en verenigingen bouwen in de Optochhal geheel op eigen kosten aan hun wagens. Het brengt mensen bij elkaar. Elk jaar worden de praalwagen grootser, bonter, met nog meer bewegende elementen en nog meer detail. Een niveau waarvoor de Sittardse optocht van heinde en verre om bekend staat, maar wat ondenkbaar is zonder Optochhal. Het is een aanjager voor het Sittardse verenigingsleven. Hier ontstaan de mooiste wagens en vriendschappen. De Optochhal mag niet verloren gaan." Bent u nog niet overtuigd? Neem dan eens een kijkje in de Optochhal, Fischerpad 111. Maar kijk uit! Misschien wordt u wel besmet met het verbroederingsvirus dat hier rondwaart en doet u ook mee! Teegelkes actie Onder het motto: Geine kal, help de optochhal is begin dit jaar een ludieke teegelkesaksie begonnen. Voor maar 2,75 per maand bent u al donateur van een teegelke. Vanaf 18 november wordt deze actie opnieuw onder de aandacht gebracht via streekomroep Start. Kijk ook op