Toeval, Synchroniciteit en Orakeltechnieken

Transcriptie

1 Vooruitblikkend mini-college Toeval, Synchroniciteit en Orakeltechnieken Psychologie van de Magie week 4 Opbouw presentatie Proloog: Biljart! Even terug naar vorige week Toeval Synchroniciteit En weer terug naar vorige week Orakeltechnieken Epiloog: Ritualiteit 1

2 Proloog: Biljart! Met dank aan Emanuel Leeuwenberg voor het idee. Toeval Twee betekenissen: Willekeur Lot Bergson (in Maso, 1997): Oorzaak moet even groot zijn als gevolg Toeval = causale willekeur + noodlottige betekenis Twee keer intentionaliteit 2

3 Toeval Maso onderscheidt 4 soorten toeval: Klassiek toeval: het lot Voorspellend toeval: synchroniciteit Toevallige ontdekking: serendipiteit Herhalend toeval: serialiteit Toeval Maso onderscheid 4 soorten toeval: Voorspellend toeval: synchroniciteit 3

4 Synchroniciteit C.G. Jung Synchroniciteit Elke gebeurtenis is een snijpunt van een causale keten, en een stand van zaken van onderling causaal ongerelateerde zaken. Synchroniciteit heeft verregaande implicaties voor ons wereldbeeld Primaat van het bewustzijn Probleem met herhaalbaarheid Kwantumfysica Bescheidenheid: Synchroniciteit tenminste als impliciet of expliciet geloof 4

5 Even terug naar twee weken geleden Bijgeloof volgens Hill: Taboes Rituelen Omens Omens Tekenen uit de omgeving of toevalligheden die een voorspellend karakter hebben. 5

6 Omens Deze kunnen we zelf oproepen met behulp van orakeltechnieken. Orakeltechnieken Drie mogelijke indelingen: Passieve versus actieve divinatie Associatieve versus projectieve divinatie Inductieve, interpretatieve en intuïtieve divinatie 6

7 Orakeltechnieken Drie mogelijke indelingen: Passieve versus actieve divinatie Associatieve versus projectieve divinatie Inductieve, interpretatieve en intuïtieve divinatie Passieve versus actieve divinatie Indeling naar wijze van verkrijging gegevens Motivationele benadering Passief: reeds bestaande eigenschappen van een omgeving worden geduid, in de veronderstelling dat deze reeds voortekens bevatten. Bijv. Het vluchtpatroon van vogels observeren Actief: een methode waarmee men door een vraag met een toevalsgenerator in de omgeving te brengen, een voorteken probeert te produceren. Bijv. Een legging van tarotkaarten 7

8 Orakeltechnieken Drie mogelijke indelingen: Passieve versus actieve divinatie Associatieve versus projectieve divinatie Inductieve, interpretatieve en intuïtieve divinatie Associatieve versus introspectieve divinatie Indeling naar vooraf aanwezige gegevens Cognitieve benadering Associatief: het koppelen van een vraag aan een systeem van betekenisvolle verschijnselen Bijv. Een legging van tarotkaarten introspectief: antwoorden zoeken door uitschakeling buitenwereld Bijv. In de kristallen bol kijken 8

9 Orakeltechnieken Drie mogelijke indelingen: Passieve versus actieve divinatie Associatieve versus projectieve divinatie Inductieve, interpretatieve en intuïtieve divinatie Inductieve, interpretatieve en intuïtieve divinatie Indeling naar toegeschreven aard van de orakelende persoon Sociaal-interactionele benadering Inductief: een geleerd persoon leest een cultureel gedeeld tekensysteem Bijv. Astrologie Interpretatief: een helderziende leest een cultureel gedeeld tekensysteem Bijv. Een sjamaan voert een ritueel uit om de aard van een ziekte van een patiënt vast te stellen Intuïtief: een helderziende spreekt met een entiteit Bijv. Een seance met een spiritistisch medium 9

10 Orakeltechnieken: psychologische verklaringen Spatieel Stimulus deprivatie Pattern stamping Projectie Temporeel Conditionering (zie Vyse, 1997b) Welke voorbeelden kunnen er ingevuld worden bij de nummers? Epiloog: Ritualisering Orakelen komt niet uit de lucht vallen Magie als zelftransformatie Magie als wereldbeeld Magico-religieuze praktijken 10