Positief Uitgaansbeleid - Nieuwsbrief voor uitgaanscafés

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Positief Uitgaansbeleid - Nieuwsbrief voor uitgaanscafés"

Transcriptie

1 s e ptember 2008 J a a r g a ng 4 nr. 3 C A F É K R A N T Positief Uitgaansbeleid - Nieuwsbrief voor uitgaanscafés V.U.: Johan Vandenabeele, stadssecretaris, Vindictivelaan 1, 8400 Oostende V O O R W O O R D I N D I T N U M M E R : Voorwoord 1 DISKONNEKTED WINT DE ARNO-REMIXWEDSTRIJD EUROPESE ECAT-MEETING IN OOSTENDE HORECA NIEUWSFLASH: MIN- DER DRANKVERKOOP, HYGIË- NECONTROLES, EEN EVENTUELE BTW-VERLAGING, MEER FAIL- LISEMENTEN EN TEVREDEN TOERISTEN NACHTWINKELS MOGEN NA MIDDERNACHT GEEN STERKE DRANK MEER VERKOPEN VIERSTERRENKAMERS EN EEN KUSTWEERBERICHT R O O K N I E U W T J E S 5 A L C O H O L N I E U W S 7 COCAÏNE IS HOT 8 Beste Cafékrant-abonnee, De zomer is voorbij. Spijtig genoeg was het geen hoogvlieger. Heel wat uitbaters vertelden ons al dat het aantal klanten deze zomer tegenviel. Gelukkig is Oostende dankzij de inspanningen van onder andere Toerisme Oostende vzw een vierseizoenenbestemming geworden. Wist u trouwens dat Toerisme Oostende vzw als eerste toeristische dienst in België sinds juni over een mobiele infobalie beschikt die overal inzet- baar is? De volledig ingerichte bestelwagen biedt dezelfde dienstverlening aan als het hoofdkantoor. De mobiele infobalie wordt ingezet op locaties waar veel volk is, zoals grote evenementen, de wekelijkse markt, het Stationsplein, avondmarkten en braderieën, Het is de bedoeling om de infobalie in de toekomst ook in te zetten buiten de stads en zelfs de landsgrenzen om Oostende te promoten. Voor het Positief Uitgaansbeleid en het stedelijk drugbeleid was het wel een goed zomerseizoen. De gezamenlijke Ecat-alcoholcampagne was een duidelijk succes. De cd s, de bierviltjes, het campagnefilmpje en de website sloegen aan bij de doelgroep. Het was de grootste campagne uit de geschiedenis van het uitgaansbeleid. De inspanningen en investeringen zijn de moeite waard geweest. U leest alles over de campagne op pagina twee van deze Cafékrant. Veel leesplezier! Johan Vandenabeele Stadssecretaris Hilde Veulemans Schepen

2 DISKONNEKTED WINT DE ARNO-REMIXWEDSTRIJD Pagina 2 De stad Oostende werd als enige Belgische gemeente geselecteerd om aan het Europese proefproject Ecat deel te nemen en heeft na het in kaart brengen van de Oostendse alcoholthematiek een grote alcoholpreventiecampagne voor 16- tot 25-jarigen ontwikkeld. Op 9 mei werd de Ecat-campagne in samenwerking met het Centrum Geestelijke Gezondheidszorg (CGG) Noord West-Vlaanderen en de Vereniging voor Alcohol en andere Drugproblemen (VAD) gelanceerd. De alcoholpreventiecampagne voor 16- tot 25-jarigen is gebouwd rond de website waar de jongeren correcte alcoholinformatie terugvinden. Zo willen we jongeren ondersteunen in het verantwoord omgaan met alcohol. De website werd de voorbije maanden gepromoot met bierviltjes, 5000 promocd s, een promotiefilmpje, een myspace-pagina en een remixwedstrijd van een muzieknummer van Arno. De website is een groot succes. In de periode van 9 mei tot 1 september hebben net geen surfers PROOSTende.be bezocht. Van de Oostendse rockzanger Arno kregen we de toestemming om het rocknummer Hit The Night van zijn cd Jus De Box (2007 EMI) te gebruiken voor een remixwedstrijd ter promotie van De inschrijfperiode voor deze remixwedstrijd werd afgesloten op 11 juli. Niet minder dan 18 remix-wizards hebben het nummer in hun muzikale mixer gestopt. Tot vrijdag 15 augustus 2008 stonden alle inzendingen online en konden bezoekers van hun stem uitbrengen. Er werd voorkeurstemmen uitgebracht op één van de 18 deelnemers. Daarnaast oordeelde een professionele jury over de inzendingen. De jury- en de publieksstemmen telden elk voor 50% van de totale score mee. Diskonnekted heeft de wedstrijd gewonnen. Hij kreeg 28 op 50 van de jury en ontving niet minder dan 356 voorkeurstemmen. Hij won 300,00 euro én tickets voor het openingsgala van het Oostendse filmfestival. Bovendien mag de winnaar zich de absolute remixkoning van het nummer Hit The Night van Arno noemen. We bevraagden 81 jongeren uit Oostende tijdens het Wooshaevenement op het strand en in de Langestraat om de zichtbaarheid en de appreciatie van de campagne te meten. 60,5 procent van de bevraagde jongeren had de bierviltjes opgemerkt. 49 procent had de remixwedstrijd en de bijbehorende campagnecd s gezien. 49 procent van de bevraagden kende de website De campagne kreeg van de jongeren gemiddeld een score van 3,4 op 5. We kunnen dan ook van een geslaagde campagne spreken. De Oostendse ECATcampagne kreeg van de jongeren gemiddeld 3,4 op 5. We kunnen dan ook van een geslaagde campagne spreken. EUROPESE ECAT-MEETING IN OOSTENDE Op 12 en 13 juni hadden we de eer onze Europese Ecat-zustersteden te mogen ontvangen. Op 12 juni streken delegaties uit het Verenigd Koninkrijk, Slovenië, Duitsland en Oostenrijk neer in Oostende voor een tweedaags overleg. Op het programma stonden onder meer de presentaties van de analyses en de campagnes die in de diverse landen werden ontwikkeld. Daarnaast bepaalden we de inhoud van de nieuwe handleiding zodat ook andere Europese lokale gemeenschappen in staat zijn een analyse m.b.t. de alcoholthematiek te maken. Ten slotte werden de presentaties voor het Ecat-congres in het Vlaams parlement voorbereid. Op vrijdag 24 oktober 2008 heeft in het Vlaams Parlement het Ecatcongres plaats. Dit is de afsluiter van het Europese Ecat-luik. Op dit Congres krijgt men een presentatie van de Ecat-methodiek en kan men kennis maken met de Ecatprojecten. Ook de Oostendse campagne zal er aan bod komen.

3 Pagina 3 HORECA NIEUWSFLASH: MINDER DRANKVERKOOP, HYGIËNECONTROLES, EEN EVENTUELE BTW-VERLAGING, MEER FAILLISEMENTEN EN TEVREDEN TOERISTEN In 2011 wil de Europese Commissie de BTW verlagen voor restaurants en andere arbeidsintensieve diensten De horeca heeft in de eerste maanden van dit jaar minder drank verkocht. Als oorzaken worden het slechte weer en het rookverbod genoemd. De verkochte volumes water, bier, limonade en andere dranken lagen vijf tot tien procent lager dan vorig jaar. Die daling zette zich in juli en augustus voort volgens de Federatie van Belgische Drankenhandelaars (FeBeD). De omzetcijfers werden echter ondersteund door prijsstijgingen van gemiddeld vijf procent. Het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) inspecteerde in 2007 precies horecazaken. Slechts twintig procent van de gecontroleerde horecazaken zijn volledig goedgekeurd qua inrichting en hygiëne. Evenveel zaken kregen een rode kaart. 58,8 procent behaalde een voldoende met opmerkingen. In totaal werden er meer dan waarschuwingen uitgeschreven en 466 pv s opgesteld na inspecties in horecazaken. In de maanden juni, juli en augustus braken we records met de faillissementscijfers. In juni legden 25,3 procent meer Belgische firma s de boeken neer dan in juni In juli gingen 35,2 procent meer bedrijven failliet. De zomerfaillissementen brengen de tussenstand na acht maanden op een recordhoogte van faillissementen of 8,3 procent meer dan in de periode januari - augustus vorig jaar. In Vlaanderen valt de stijging nog meer (+1,4 procent), in tegenstelling tot Wallonië (+10,4 procent) en Brussel (+20,5 procent). De zwaarste klappen vallen in consumentgevoelige sectoren zoals kleinhandel, bouw en horeca. Het economisch onderzoeksbureau Graydon linkt de recordcijfers onder meer aan de economische malaise. Daarnaast zien ze ook sinds begin 2006 een aanhoudende instroom van nieuw opgerichte ondernemingen van belabberde kwaliteit die snel weer verdwijnen. Men verwacht echter nog meer faillissementen voor de rest van het jaar aangezien het aantal faillissementen met een vertraging van zes maanden de conjunctuur volgen. Er is echter ook goed nieuws! In 2011 wil de Europese Commissie de btw verlagen voor restaurants en andere arbeidsintensieve diensten. Het voorstel van de Commissie moet wel nog worden goedgekeurd door de 27 lidstaten. Nu passen elf landen al een verlaagd btw-tarief toe. 16 landen, waaronder België, mogen dat nog niet. Op termijn zou ook ons land de btwtarieven op restaurantbezoek kunnen verlagen als de lidstaten het voorstel goedkeuren. Een belangrijke tegenstander van het voorstel is echter Duitsland. Afwachten dus. Uit een onderzoek bij 2093 toeristen blijkt dat 43 procent van de dagtoeristen en 41 procent van de verblijfstoeristen tevreden tot heel tevreden is over de Belgische badplaats die bezocht wordt. 55 procent van de dagtoeristen en 58 procent van de verblijfstoeristen zijn eerder tevreden. Slechts 2 procent van de dagjestoeristen en 1 procent van de verblijfstoeristen is niet tevreden. De vele activiteiten die aan de kust plaatsvinden, worden door toeristen sterk geapprecieerd. Over het lekkere eten, het grote aanbod in de cafés en restaurants, de netheid en hygiëne in horecazaken en toeristische verblijven zijn de toeristen heel tevreden. Minpunten volgens de toeristen zijn vooral te vinden op het vlak van bediening, infrastructuur, de drukte en het kostenplaatje. Over de restaurants en cafés is 26 procent van de dagjestoeristen en 28 procent van de verblijfstoeristen tevreden. Respectievelijk 71 en 69 procent zijn eerder tevreden en drie procent is ontevreden.

4 NACHTWINKELS MOGEN NA MIDDERNACHT GEEN STERKE DRANK MEER VERKOPEN In de gemeenteraadsvergadering van augustus werd een nieuwe stedelijke verordening goedgekeurd waarin bepaald wordt dat er vanaf 1 oktober minder alcohol mag worden verkocht tussen middernacht en zeven uur. Uit analyse bleek dat een aantal jongeren zich in de nachtwinkels bevoorraden met sterke drank tijdens het uitgaan. Vaak wordt deze aangekochte sterke drank op korte termijn gedronken waardoor ze moeilijk kunnen doseren, sneller zat worden en de negatieve gevolgen van alcohol niet meer zo goed verdragen. Hierdoor komen er heel wat jongeren in de problemen en veroorzaken ze ook vaker overlast en andere problemen in de VIERSTERRENKAMERS EN EEN KUSTWEERBERICHT De Oostendse hoteliers hebben de voorbije maanden meer dan vijftien miljoen euro geïnvesteerd in de vernieuwing en uitbreiding van hun hotels. Het aanbod van viersterrenkamers is met tien procent gestegen van 369 naar 401 kamers volgens Ho.Re.Ca Middenkust. Toerisme Oostende merkt dat de vraag naar viersterrenkamers stijgt. Dat heeft enerzijds te maken met zakentoerisme en anderzijds met de verbreding van het toerisme. Door de toeristische evenementen over het hele jaar te spreiden, trekt Oostende meer Belgen en Nederlanders aan. Er zijn ook meer mensen die een kort verblijf of citytrip boeken. De belangenorganisatie Ho.Re.Ca. Middenkust blikt met gemengde gevoelens terug op het zomerseizoen. In de maand juli hadden de hotels dezelfde bezetting als vorig jaar. De maand augustus heeft echter de verwachtingen niet ingelost alhoewel uitgaansbuurt. Het Stadsbestuur zat met de uitbaters van de Oostendse nachtwinkels aan tafel en bereikte een compromis die de wildgroei van nachtwinkels aan banden legt. Elke nieuwe nachtwinkel moet vanaf heden beschikken over een vestigingsvergunning. In deze vergunning wordt onder andere rekening gehouden met de afstand tot andere nachtwinkels en de oppervlakte. Vanaf 1 oktober mag er tussen middernacht en zeven uur s ochtends geen dranken meer worden verkocht die meer dan elf graden alcohol bevatten. Het naleven van de nieuwe verordening zal worden gecontroleerd en na een jaar wordt het effect geëvalueerd. het traditioneel de beste is van de zomermaanden. Het weer was spelbreker en heel wat hoteliers waren genoodzaakt tegen lagere prijzen te verhuren om de bezetting nog enigszins op peil te houden. Nu de kust echter blijft evolueren naar een allroundvakantiebestemming, kunnen echter veel hotels het slechte zomerseizoen nog goed maken. Ho.Re.Ca. Middenkust is ook boos op de weermannen en vrouwen uit het binnenland. Volgens hen zitten de voorspellingen er geregeld naast omdat het aan de kust vaak droger en zonniger is. Foutieve weerberichten zorgen ervoor dat potentiële klanten niet afzakken naar de kust. Tijd voor een echt kustweerbericht dus, vindt men. Ho.Re.Ca Middenkust staat niet alleen met haar vraag. Ook heel wat anderen, waaronder Toerisme Oostende vzw hebben al een kustweerbericht bepleit. Pagina 4 Vanaf 1 oktober mag er tussen middernacht en zeven uur s ochtends geen dranken meer worden verkocht die meer dan elf graden alcohol bevatten. Het naleven van de nieuwe verordening zal worden gecontroleerd en na een jaar wordt het effect geëvalueerd.

5 Pagina 5 R O O K N I E U W T J E S (DEEL 1) Drie maanden na het ingaan van het verbod bleek dat 85 procent van de 2000 ondervraagden het rookverbod in de restaurants steunden. 61 procent van de ondervraagden is ook voorstander van een rookverbod in de cafés. De Britse tabaksgroep Imperial Tobacco zal in de komende jaren jobs schrappen. Zes fabrieken sluiten de deuren. In België verdwijnen 22 van de 490 jobs. De herstructurering heeft te maken met de integratie van het Frans- Spaanse Altadis, de sectorgenoot die Imperial dit jaar heeft overgenomen voor 12,6 miljard euro. Almaar meer tabaksgroepen grijpen naar herstructureringen of overnames om zich te wapenen tegen het toenemende aantal rookrestricties en anti-tabakcampagnes. Ondertussen blijkt dat enkele van werelds grootste tabaksfabrikanten al tientallen jaren via eigen onderzoek weten dat hun producten ook het levensgevaarlijke radioactieve polonium 210 bevat. In het septembernummer van het vakblad American Journal of Public Health verscheen hierover een artikel. Polonium 210 is een substantie waarvan bekend is dat ze longkanker kan veroorzaken. Het gevaar van polonium bleek enkele jaren terug toen het werd gebruikt om de Russische dissident Alexander Litvinenko te vergiftigen in Londen. Met het geheim houden van deze informatie hoopten de fabrikanten waarschijnlijk om geen paniek bij de consument te veroorzaken en zo de verkoopcijfers niet te doen dalen en ook processen en schadeclaims te voorkomen. Voor de eerste keer in vijf jaar is het aantal dagelijkse rokers in België gedaald. In de periode rookte gemiddeld 29 procent van de Belgen. In 2007 was dat 27 procent volgens de resultaten van een enquête die werd afgenomen bij mensen ouder dan 15 jaar. Extra goed nieuws is dat het aantal jonge rokers vermindert. Bij de 15 tot 17-jarigen heeft 76 procent nog nooit een sigaret aangeraakt, bij de 18 tot 24-jarigen is dat 56 procent. De leeftijdscategorie ouder dan 25 jaar klokt af op 48 procent. Volgens de Stichting tegen Kanker bewijzen de cijfers dat sinds 1998 jongeren steeds minder roken. Bovendien deden in 2007 meer dan personen een beroep op de Tabak Stop Lijn. Ook het rookverbod in de restaurants wordt volgens de Stichting breed gedragen. Drie maanden na het ingaan van het verbod bleek dat 85 procent van de ondervraagden het rookverbod in de restaurants steunden. 61 procent van de ondervraagden is ook voorstander van een rookverbod in de cafés. De Belgische sigarettenverkoop is in de eerste zes maanden van dit jaar enorm gedaald tot 5,4 miljard sigaretten. In de eerste zes maanden van vorig jaar werden er nog zo n 766 miljoen sigaretten meer verkocht. De daling van de verkoop lijkt zich elke maand verder te zetten. Terwijl afnames in andere jaren soms te verklaren zijn door een verschuiving van sigaretten naar roltabak, is dat nu niet het geval. Ook de verkoop van roltabak daalde met zo n 8,5 procent. De hoofdoorzaak is volgens experts de verhoging van de belasting op sigaretten. België is daarmee na de Scandinavische landen, Ierland, Groot-Brittannië en Frankrijk het duurtse land in Europa waardoor er meer en meer sigaretten in het buitenland worden gekocht. Ook de verminderde koopkracht en het rookverbod zou de verkoop doen dalen. Dat is heel goed nieuws voor de volksgezondheid, maar vooral slecht nieuws voor de Belgische staatskas. Die verdiende zo het eerste semester van ,6 miljoen euro minder aan belastingen en accijnzen. In België wordt de tabaksproducenten ondertussen een nieuwe (kleine) klap toegebracht. Volgens de tabakscontroleurs van FOD Volksgezondheid sponsoren ze namelijk onrechtstreeks nog steeds zomerfestivals door officieel verkoopsstanden op de festivalterreinen te plaatsen, gigantische investeringen vereisen, maar tot grote verliezen leiden. Volgens Volksgezondheid is dit verdoken sponsoring waarvoor er al meerdere administratieve boetes van euro werden opgelegd.

6 R O O K N I E U W T J E S (DEEL 2) Pagina 6 Uit metingen in opdracht van de Nederlandse Voedsel en WarenAutoriteit (VWA) blijkt dat de lucht ernstig vervuild is in cafés en restaurants waar geen rookverbod geldt. Dat komt omdat roken de concentratie fijn stof in de lucht verhoogt. De hoeveelheid gemeten fijn stof in de lucht is er gemiddeld bijna 20 keer hoger dan het maximale gemiddelde dat de Europese richtlijn Luchtkwaliteit voorschrijft. Gemiddeld kwam de vervuiling uit op 453 microgram, terwijl dat volgens de EU-richtlijn maximaal 25 microgram per dag mag zijn. Het was voor het eerst dat de luchtkwaliteit in de Nederlandse horeca werd gemeten. Dit probleem is in Nederland echter opgelost. Sinds kort is het verboden te roken in alle restaurants, cafés, festivaltenten en nachtclubs. Er was even wat opschudding rond de coffeeshops waar de verkoop en het gebruik van kleine hoeveelheden cannabis gedoogd wordt. De Nederlandse minister van Volksgezondheid kwam echter met een vindingrijke oplossing. Het roken van tabak in een coffeeshop is net zoals in andere horecazaken verboden. Het roken van pure wiet of hasj blijft echter toegelaten waardoor het gebruik van waterpijp en vaporizers plots een hoge vlucht neemt. Nog Nederlandse rookinventiviteit Een Gronings bedrijf dat geurmachines verkoopt, heeft namelijk een luchtje ontwikkeld dat naar sigaretten ruikt. De gesimuleerde tabaksgeur moet volgens het bedrijf de stank van verschaald bier en zweet in horecagelegenheden verdringen. Als u als roker bij onze buurlanden op bezoek gaat, vergeet dan niet dat het ook in Engeland en Frankrijk verboden is te roken in alle openbare gebouwen en de horeca. In Luxemburg kan het op veel plaatsen wel nog. In Duitsland was het tot voor kort in de meeste deelstaten verboden te roken in de horeca (behalve in geventileerde ruimtes). Het Duitse grondwettelijke hof heeft het rookverbod in de horeca gedeeltelijk opgeheven omdat ze volgens hen kleine cafés benadelen. Zij kunnen namelijk geen aparte rokerszaal inrichten. Roken is opnieuw toegestaan in kleine cafés in de deelstaten Berlijn en Baden- Württemberg. De opheffing van het verbod geldt tot uiterlijk eind Dan moet er een nieuwe regeling zijn. De rechters vinden een totaal rookverbod mogelijk omdat de bevolking volgens hen beschermd moet worden tegen de gezondheidsrisico s. Bij ons pleiten Unizo en Ho.Re.Ca Vlaanderen voor uitzonderingen op het verbod voor kleine horecazaken, al beseffen de meesten wel dat er hoogstwaarschijnlijk op termijn een Europees rookverbod zal worden ingevoerd. Niet alleen de horeca wordt bestookt met een rookverbod. Sinds 1 september geldt op alle Vlaamse scholen een totaal rookverbod. Leraars en leerlingen mogen zelfs niet meer roken in een rookkamer of tijdens uitstapjes. Het rookverbod geldt van halfzeven s ochtends tot halfzeven s avonds. Tijdens oudercontacten of avondactiviteiten is roken wel nog toegestaan, zij het alleen in open lucht. De Europese Commissie wil de minimumheffingen op tabaksproducten aanzienlijk verhogen tegen De verhoging kan volgens het dagelijkse bestuur van de Europese Unie leiden tot een daling van de tabaksconsumptie met 10 procent. Dit voorstel past in het Europese beleid om de tabaksconsumptie te verminderen en de prijsverschillen tussen de verschillende EUlidstaten te verkleinen. Voor Frankrijk, Duitsland, Groot-Brittannië en Ierland, waar al hoge accijnzen gelden, zouden de hogere minima geen verschil maken. Voor België voorspelt de Europese Commissie een prijsstijging van 8,3 procent. In heel wat Oost-Europese landen zouden de prijzen verdubbelen. De kans dat het voorstel zonder meer wordt uitgevoerd is echter klein. In fiscale aangelegenheden moeten de 27 lidstaten het voorstel immers unaniem goedkeuren. Uit metingen in opdracht van de Nederlandse Voedsel en WarenAutoriteit (VWA) blijkt dat de lucht ernstig vervuild is in cafés en restaurants waar geen rookverbod geldt. Dat komt omdat roken de concentratie fijn stof in de lucht verhoogt.

7 Pagina 7 A L C O H O L N I E U W S Volgens het Partywise onderzoek van de Vereniging van Alcohol en andere Drugproblemen (VAD), drinken mensen tijdens het uitgaan steeds vaker sterke drank en zware bieren Als jongeren voor hun dertiende gaan drinken, heeft dat volgens een recent Nederlands onderzoek meer te maken met hun genetische aanleg voor drinken dan met omgevingsfactoren. Volgens datzelfde onderzoek is het genetisch effect groter bij jongens dan bij meisjes. Als jongeren in de leeftijd van 12 tot 15 eenmaal begonnen zijn met drinken, is er de link tussen genetische aanleg en de frequentie van alcoholgebruik minder aantoonbaar. Dan speelt bijvoorbeeld het drinkgedrag van de ouders een grotere rol. De Belgen dronken vorig jaar 2,5 procent minder bier. Het gaat om de grootste daling sinds Vooral de pilsmerken krijgen klappen. De speciale bieren, zoals fruit en abdijbieren houden stand. In tien jaar tijd is de Belgische bierconsumptie al met bijna 11 procent gezakt. Pilsbier wordt vooral verkocht door de grote spelers InBev, Alken-Maes en Haacht. Samen bezitten ze ongeveer driekwart van de markt. De grote pilsverkopers hebben de laatste jaren de pilsmarkt opgekocht om hun positie te verstevigen. Door deze verschraling van het aanbod is ook de verkoop gedaald. Kleine brouwerijen zijn zich gaan specialiseren of hebben gefocust op de export. Zij halen een goede omzet. Het goede nieuws voor de brouwers is dat de export naar het buitenland blijft stijgen. Dit compenseert de Belgische verkoopsdaling ruimschoots. Wist u trouwens al dat InBev haar bierprijzen weeral heeft verhoogd? Als Belgen minder bier drinken, drinken ze dan ook minder alcohol? Volgens het Partywise onderzoek van de Vereniging van Alcohol en andere Drugproblemen (VAD), drinken mensen tijdens het uitgaan steeds vaker sterke drank en zware bieren. Het alcoholpercentage daarvan ligt hoger dan van pilsbier, wat extra risico s inhoudt. Er wordt door de gemiddelde feestneus meer alcohol gedronken dan twee jaar geleden. Negen op de tien drinken alcohol. Vooral 17 en 18-jarigen zijn regelmatige drinkers, maar bij de bevraagden ouder dan 29 consumeert acht op de tien op gezette tijden. Alcopops zoals de gekende Breezer zijn uit en worden tegenwoordig vervangen door combinaties van sterke drank en energy drinks. Dit is potentieel gevaarlijk omdat je een verdovend (alcohol) met een stimulerend middel (energy drinks) mixt die mekaar tegenwerken. Op blikjes Red Bull staat ook expliciet vermeld dat de je de inhoud best niet vermengd met alcohol. Een ander probleem tijdens het uitgaan is het indrinken of binge drinken. Een op twee begint tegenwoordig voor het uitgaan al flink alcohol te nuttigen. Dat komt omdat drank op festivals, cafés en feesten als duur wordt ervaren. Door het op voorhand indrinken met vaak grote hoeveelheden alcohol komen een aantal feestvierders ernstig in de problemen. Vandaar dat Oostende de alcoholverkoop in de nachtwinkels aanpakt zoals u al kon lezen op pagina vier van deze Cafékrant. Dat alcohol geen onschuldig middel is weten we allemaal. Waar nog niet iedereen van overtuigd is, is dat alcohol drinken op jonge leeftijd het risico op problemen ernstig verhoogd. De verschillende ministers (zeven in totaal!) die in ons land bevoegd zijn voor volksgezondheid, pleiten dan ook eensgezind voor een verbod op de verkoop van alcohol aan jongeren onder 16 jaar. Ze willen alcohol ook uit tankstations en uit de etalages van nachtwinkels bannen. De ministers sleutelen al een tijdje aan een nationaal actieplan om problematisch alcoholgebruik aan te pakken. Momenteel mag wie geen zestien jaar is geen alcohol drinken op café, maar wel bier en wijn kopen in de winkel. De ministers willen ook het aankopen van alcohol in winkels voor 16- jarigen verbieden. Wordt vervolgd!

8 COCAÏNE IS HOT Pagina 8 Cocaïne is een opwekkende stof die wordt gewonnen uit de bladeren van de cocastruik. Cocaïne werkt stimulerend op de hersenen. Bruisende energie, euforie, een gevoel van opwinding (ook seksuele gevoelens) en grote helderheid zijn de eerste effecten. Cocaïne is een drug die vaak gebruikt wordt om te kunnen presteren. Het gebruik van cocaïne is echter uiterst risicovol. De meest voorkomende nadelige gevolgen zijn: oververmoeidheid, hartkloppingen, bloeddrukstoornissen, hartritmestoornissen, een hartaanval, roekeloos gedrag, agressie, angsten en waanvoorstellingen, rusteloosheid, neusbloedingen, sterke geestelijke afhankelijkheid, depressie, Daarnaast kan regelmatig gebruik ook ernstige gevolgen hebben op vlak van relaties en werk. In de vorige Cafékrant hadden we het er ook al over dat wetenschappelijk onderzoek en statistieken stilaan de geruchten bevestigen: cocaïne is hoe langer hoe populairder in België. Niet enkel Tom Boonen zou het ooit hebben gebruikt. Uit een grootschalig onderzoek van de Luikse en Antwerpse universiteiten naar cocaïneresten in het afvalwater blijkt dat er in ons land jaarlijks niet minder dan 1,75 ton cocaïne gebruikt wordt. Dit komt overeen met ongeveer 17 miljoen dosissen of snuifbeurten per dag. Dit komt overeen met een jaarlijkse verkoopwaarde van ongeveer 70 miljoen euro wat meer is dan wat we in België spenderen aan suiker. De cocaïneresten komen in het afvalwater terecht door de urine van gebruikers. De studie sluit niet uit dat het werkelijk Belgisch cocaïneverbruik nog hoger ligt. Een deel van de cocaïneresten in het afvalwater wordt immers afgebroken in rioleringen en chemische toiletten of wordt verdund door hevige regenval. Het Europees drugagentschap becijferde dat in 2006 ongeveer 4,5 miljoen Europeanen cocaïne gebruikten. Dat is één miljoen meer dan het jaar ervoor. De Druglijn krijgt de laatste jaren steeds meer vragen over cocaïne en het aantal cocaïnegebruiker dat zich aanmeldde bij de drugshulpverlening verdrievoudigde tussen 2000 en De opmars van coke hangt samen met de dalende prijs. In de jaren tachtig van de vorige eeuw kostte een gram wit poeder al snel 150 euro. Tegenwoordig zou de straatwaarde schommelen rond de 50 euro. cocaïne is hoe langer hoe populairder in België.. Niet enkel Tom Boonen zou het ooit hebben gebruikt. U WILT REAGEREN? Indien u interessante onderwerpen heeft voor de volgende edities van de nieuwsbrief, indien u wenst te reageren op onderwerpen die in deze editie werden besproken, indien u extra informatie wenst over het positief uitgaansbeleid en haar acties, als u enthousiast wil meehelpen met het Positief Uitgaansbeleid of indien u de nieuwsbrief nog niet krijgt toegestuurd, kunt u steeds contact opnemen met: Steve Bauwens, Coördinator Uitgaansbeleid, Stadhuis Oostende, kantoor 207, Vindictivelaan 1, 8400 Oostende T 059/ steve.bauwens@oostende.be Het Positief Uitgaansbeleid is begaan met het milieu en is daarom voorstander van het elektronisch versturen van de nieuwsbrief. Indien u vanaf heden Cafékrant elektronisch wilt ontvangen, geeft u uw adres door aan de Coördinator. U kan trouwens alle voorgaande edities downloaden op

Verhoging fiscale inkomsten op tabak kan staatskas 200 à 300 miljoen opbrengen.

Verhoging fiscale inkomsten op tabak kan staatskas 200 à 300 miljoen opbrengen. Verhoging tabaksaccijnzen : meer inkomsten en minder rokers PERSBERICHT Verhoging fiscale inkomsten op tabak kan staatskas 200 à 300 miljoen opbrengen. In België werden er in 2009 11.617 miljoen sigaretten

Nadere informatie

Rookgedrag in België

Rookgedrag in België Rookgedrag in België - 2017 Een rapport voor Stichting tegen Kanker Uitgevoerd door GFK Met steun van de overheden 1 Context en methodologie Stichting tegen Kanker is een Belgische stichting met als missie

Nadere informatie

ROOKGEDRAG IN BELGIË 2014

ROOKGEDRAG IN BELGIË 2014 ROOKGEDRAG IN BELGIË 2014 Een rapport aan Stichting tegen Kanker GfK Belgium 2014 Rookgedrag in België 20 August 2014 1 Inleiding: Achtergrond en doelstellingen Onderzoeksmethode GfK Belgium 2014 Rookgedrag

Nadere informatie

Tevredenheid bij bezoekers van infokantoren

Tevredenheid bij bezoekers van infokantoren Tevredenheid bij bezoekers van infokantoren Regionale infokantoren algemene resultaten Onderzoek uitgevoerd door Guidea in samenwerking met Toerisme Vlaanderen 1 Doelstellingen en Methodologie 3 1 Achtergrond

Nadere informatie

ROOKGEDRAG IN BELGIË. Een rapport aan Stichting Tegen Kanker. GfK Significant 2013 Rookgedrag in België 14 August 2013 1

ROOKGEDRAG IN BELGIË. Een rapport aan Stichting Tegen Kanker. GfK Significant 2013 Rookgedrag in België 14 August 2013 1 ROOKGEDRAG IN BELGIË Een rapport aan Stichting Tegen Kanker GfK Significant 2013 Rookgedrag in België 14 August 2013 1 Inleiding: Achtergrond en doelstellingen Onderzoeksmethode GfK Significant 2013 Rookgedrag

Nadere informatie

Staten Generaal 2013 Kennisintro

Staten Generaal 2013 Kennisintro Staten Generaal 2013 Kennisintro Vincent Nijs @centnijs inhoud Kwantitatief wereld - Europa Vlaanderen 7 miljoen buitenlandse aankomsten in 2015? Kwalitatief: tevredenheid van onze klanten? tellen is vertellen

Nadere informatie

PERSBERICHT Stichting tegen Kanker Leuvensesteenweg 479 1030 Brussel 02/743 45 75 (communicatie)

PERSBERICHT Stichting tegen Kanker Leuvensesteenweg 479 1030 Brussel 02/743 45 75 (communicatie) AANTAL ROKERS STIJGT OPNIEUW: MEER MENSEN HERBEGINNEN, MINDER STOPPEN Brussel, 1 maart 2010. Het percentage rokers is in 2009 opnieuw significant gestegen, tot 32% dagelijkse rokers. Deze stijging doet

Nadere informatie

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Luk Joossens, Stichting tegen Kanker, tel.: 02/7433706, gsm: 0486 88 91 22.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Luk Joossens, Stichting tegen Kanker, tel.: 02/7433706, gsm: 0486 88 91 22. Brussel, 19 december 2006 De resultaten van een grootschalige enquête over de rookgewoonten in 2006. Drie vierde van de bevolking is voorstander van rookvrije restaurants. Het percentage rokers blijft

Nadere informatie

ENQUÊTE: GEEN DOORBRAAK VOOR DE ELEKTRONISCHE SIGARET

ENQUÊTE: GEEN DOORBRAAK VOOR DE ELEKTRONISCHE SIGARET ENQUÊTE: GEEN DOORBRAAK VOOR DE ELEKTRONISCHE SIGARET Brussel, juli 2014 Volgens de nieuwe rookenquête van kent de elektronische sigaret geen doorbraak in België in 2014. Slechts 0,5% van de bevolking

Nadere informatie

Rookenquête 2018 Een rapport voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door GfK Belgium

Rookenquête 2018 Een rapport voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door GfK Belgium Rookenquête 2018 Een rapport voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door GfK Belgium Context & methodologie Stichting tegen Kanker Stichting tegen Kanker is een Belgische stichting met als missie de strijd

Nadere informatie

Roken op een paardenhouderij: Wat zijn de regels?

Roken op een paardenhouderij: Wat zijn de regels? Roken op een paardenhouderij: Wat zijn de regels? In een cafetaria van een manege mag niet (meer) gerookt worden. Dat is duidelijk. Maar mag u er een rokersruimte inrichten? En hoe zit dat voor een pensionstal

Nadere informatie

34300 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie. van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI) voor het jaar 2016

34300 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie. van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI) voor het jaar 2016 34300 XVI Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI) voor het jaar 2016 34300 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs,

Nadere informatie

GENOTMIDDELEN. Jongerenmonitor 2015 10.163. 40% ooit alcohol gedronken. Klas 2. Klas 4. 5% ooit wiet gebruikt. 24% weleens gerookt.

GENOTMIDDELEN. Jongerenmonitor 2015 10.163. 40% ooit alcohol gedronken. Klas 2. Klas 4. 5% ooit wiet gebruikt. 24% weleens gerookt. IJsselland GENOTMIDDELEN Jongerenmonitor 1 4% ooit alcohol gedronken.163 jongeren School Klas 13-14 jaar Klas 4 1-16 jaar 4% weleens gerookt % ooit wiet gebruikt Genotmiddelen Psychosociale gezondheid

Nadere informatie

VERBLIJFSTOERISME TOERISTISCHE GASTEN IN WEST-BRABANT

VERBLIJFSTOERISME TOERISTISCHE GASTEN IN WEST-BRABANT VERBLIJFSTOERISME HERKOMST 0- % NOORD 8- - -6 - was dit nagenoeg gelijk, waarbij 9% OOST 0% VAKANTIE OP VASTE STANDPLAATS iets minder mensen uit West-Nederland 6%) kwamen en iets meer toeristen uit Zuid-Nederland

Nadere informatie

Inleiding. Bron: Nationale Drugsmonitor Jaarbericht 2007. Uitgave van Trimbosinstituut

Inleiding. Bron: Nationale Drugsmonitor Jaarbericht 2007. Uitgave van Trimbosinstituut : Alcohol, roken en drugs Inleiding In onze maatschappij zijn het gebruik van alcohol en andere drugs heel gewoon geworden roken en het drinken van alcoholische dranken gebeurt op recepties, feestjes,

Nadere informatie

Herdenkingstoerisme Westhoek 2014

Herdenkingstoerisme Westhoek 2014 Visitor Management Herdenkingstoerisme Westhoek 2014 Persconferentie 8 april 2015 Opvolging bezoekerscijfers WOI-sites Westhoek BC Westfront 7 MUSEA: via ticketing 4 BEGRAAFPLAATSEN: via tellers Forse

Nadere informatie

memorandum CRB Een sterke voedingsindustrie als motor van onze economie

memorandum CRB Een sterke voedingsindustrie als motor van onze economie memorandum CRB 2019-1099 Een sterke voedingsindustrie als motor van onze economie CRB 2019-1099 Memorandum Een sterke voedingsindustrie als motor van onze economie Brussel 6.06.2019 2 CRB 2019-1099 1

Nadere informatie

Risico op sterfte door hart- en vaatziekten in 10 jaar tijd met 25 procent gedaald

Risico op sterfte door hart- en vaatziekten in 10 jaar tijd met 25 procent gedaald PERSMEDEDELING VAN JO VANDEURZEN, VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN 4 oktober 2012 Risico op sterfte door hart- en vaatziekten in 10 jaar tijd met 25 procent gedaald De kans dat Vlamingen

Nadere informatie

Rookgedrag in België - 2015

Rookgedrag in België - 2015 Rookgedrag in België - 2015 Een rapport voor Stichting tegen Kanker Uitgevoerd door GFK Met steun van de overheden 1 Context en methodologie Stichting tegen Kanker is een Belgische stichting met als missie

Nadere informatie

Rookgedrag in België

Rookgedrag in België Rookgedrag in België - 2017 Een rapport voor Stichting tegen Kanker Uitgevoerd door GFK Met steun van de overheden 1 Context en methodologie Stichting tegen Kanker is een Belgische stichting met als missie

Nadere informatie

Project Alcohol 2014

Project Alcohol 2014 Project Alcohol 2014 Naam: Jong geleerd is oud gedaan!!!! Laat je niet Naam: F L s E s E N Klas:!!! 1 Inleiding De carnaval komt eraan. Een feest dat gevierd moet worden. Maar is het feestje van plezier

Nadere informatie

UNIZO KMO-BAROMETER. KMO-Barometer mrt 07 jun 07. dec 06

UNIZO KMO-BAROMETER. KMO-Barometer mrt 07 jun 07. dec 06 UNIZO KMO-BAROMETER UNIZO-Studiedienst, tel. 02 238 05 31 - fax 02 238 07 94 www.unizo.be Voor resultaten van vroegere edities van de KMO-barometer en andere KMO-statistieken zie: www.unizo.be/statistieken

Nadere informatie

TREVI VASTGOEDINDEX OP 30/06/2012: Voorspellers kunnen zich vergissen. Cijfers liegen nooit.

TREVI VASTGOEDINDEX OP 30/06/2012: Voorspellers kunnen zich vergissen. Cijfers liegen nooit. PERSBERICHT 09 juli 2012 TREVI Group J. Hazardstraat 35 1180 Brussel Tel. +32 2 343 22 40 / Fax +32 2 343 67 02 TREVI VASTGOEDINDEX OP 30/06/2012: Voorspellers kunnen zich vergissen. Cijfers liegen nooit.

Nadere informatie

insbieratiebrochure inspiratiebrochure voor de toeristische valorisatie van de Belgische biercultuur Jelle Van Brussel

insbieratiebrochure inspiratiebrochure voor de toeristische valorisatie van de Belgische biercultuur Jelle Van Brussel insbieratiebrochure inspiratiebrochure voor de toeristische valorisatie van de Belgische biercultuur Jelle Van Brussel Beste bierliefhebbende Belg In deze kleine inspiratiebrochure staan enkele nuttige

Nadere informatie

Daling cafés zet door, maar stagneert

Daling cafés zet door, maar stagneert Cafésector in cijfers Na een zeer forse daling in 2008 en 2009, is het caféaanbod in 2010 slechts met 0,8% gedaald. Absoluut gezien hebben 74 cafés hun deuren gesloten. Dat blijkt uit een analyse van het

Nadere informatie

Accijnsmonitor Resultaten januari t/m december 2013

Accijnsmonitor Resultaten januari t/m december 2013 Accijnsmonitor Resultaten januari t/m december 2013 Accijnsverhoging op tabak: resultaat accijnsmonitor 2013 Op 1 januari 2013 is de accijns op een pakje sigaretten met 35 cent en op een pakje shag met

Nadere informatie

ALGEMEEN OMZET DECEMBER /12/2016

ALGEMEEN OMZET DECEMBER /12/2016 DECEMBER 2016 01/12/2016 Boordtabellen Horeca Synthese: De omzetgroei in de horeca blijft positief, maar zwakt af. Dit is een gevolg van een dalende omzet bij de logies. Ook het prijsverloop in de horeca

Nadere informatie

MEER ADEMRUIMTE VOOR DE HORECA

MEER ADEMRUIMTE VOOR DE HORECA MEER ADEMRUIMTE VOOR DE HORECA FISCAAL - De café s die het ergste te lijden zullen hebben onder het rookverbod hebben nood aan economische ademruimte. Een BTW-verlaging tot 12% op alle dranken kan hier

Nadere informatie

Waarom iedereen pas pintjes wil op achttien jaar (behalve De Block)

Waarom iedereen pas pintjes wil op achttien jaar (behalve De Block) VRIJDAG 19 OKTOBER 2018 - DS AVOND ALCOHOL EN JONGEREN Waarom iedereen pas pintjes wil op achttien jaar (behalve De Block) http://www.standaard.be/cnt/dmf20181019_03857818 1/10 vrijwel iedereen vindt

Nadere informatie

Dorstig Europa? Snel, J. (2007). Dorstig Europa? AdFundum, Vakblad voor de Drankenbranche, 15(6/7):10-11, juni/juli.

Dorstig Europa? Snel, J. (2007). Dorstig Europa? AdFundum, Vakblad voor de Drankenbranche, 15(6/7):10-11, juni/juli. Snel, J. (2007). Dorstig Europa? AdFundum, Vakblad voor de Drankenbranche, 15(6/7):10-11, juni/juli. Dorstig Europa? Maart 2007 werd een 76 bladzijden tellend rapport gepubliceerd over meningen over Alcohol

Nadere informatie

7 juni Onderzoek: Drankje bij de kapper?

7 juni Onderzoek: Drankje bij de kapper? 7 juni 2016 Onderzoek: Drankje bij de kapper? Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.

Nadere informatie

Lokale monitor alcohol & jongeren

Lokale monitor alcohol & jongeren Lokale monitor alcohol & jongeren Detailhandel Horeca David Möbius VAD Instrument voor lokale preventiewerkers - Systematisch nagaan in welke mate de wetgeving op de verkoop van alcohol aan minderjarigen

Nadere informatie

Opmerkelijke stijging van het aantal rokers in 2008

Opmerkelijke stijging van het aantal rokers in 2008 PERSBERICHT Brussel, 4 december 2008 Opmerkelijke stijging van het aantal rokers in 2008 Voor het eerst in zes jaar stijgt het percentage dagelijkse rokers in ons land, van 27% in 2007 naar 30% in 2008.

Nadere informatie

Factsheet alcohol. Think Before You Drink

Factsheet alcohol. Think Before You Drink Factsheet alcohol Think Before You Drink Jongeren drinken te vroeg, te veel en te vaak. Ook in West-Brabant is dit het geval. Bovendien tolereren veel ouders dat hun kinderen onder de 16 jaar alcohol drinken.

Nadere informatie

Vanaf 1 januari 2014 is de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabaksproducten van 16 naar 18 jaar gegaan. De verstrekker is

Vanaf 1 januari 2014 is de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabaksproducten van 16 naar 18 jaar gegaan. De verstrekker is 1. Inleiding Vanaf 1 januari 214 is de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabaksproducten van 16 naar 18 jaar gegaan. De verstrekker is verplicht bij kopers die niet onmiskenbaar 18 jaar zijn, de leeftijd

Nadere informatie

Casus: Alcoholverkoop aan jongeren Lesbrief en vragen

Casus: Alcoholverkoop aan jongeren Lesbrief en vragen Casus: Alcoholverkoop aan jongeren Lesbrief en vragen Bij deze opgave horen informatiebronnen 1 en 2. In informatiebron 1 zijn enkele overzichten opgenomen over het gebruik van alcohol onder scholieren

Nadere informatie

SAMENVATTING CITYMONITOR 2014

SAMENVATTING CITYMONITOR 2014 SAMENVATTING CITYMONITOR 2014 Inzicht in bekendheid & imago Utrecht in de buurlanden NBTC Holland Marketing Om inzicht te krijgen in de bekendheid en het imago van de Nederlandse steden in onze buurlanden

Nadere informatie

betreffende de problematiek van de hoge brandstofprijzen

betreffende de problematiek van de hoge brandstofprijzen stuk ingediend op 1231 (2010-2011) Nr. 1 8 juli 2011 (2010-2011) Voorstel van resolutie van mevrouw Marijke Dillen, de heren Filip Dewinter, Jan Penris, Johan Deckmyn en Wim Wienen en mevrouw Marleen Van

Nadere informatie

(Ingediend door mevrouw Sabine de Bethune en de heer Dirk Claes) TOELICHTING

(Ingediend door mevrouw Sabine de Bethune en de heer Dirk Claes) TOELICHTING Wetsvoorstel tot wijziging van de wet betreffende de bescherming van de gezondheid van de gebruikers op het stuk van de voedingsmiddelen en andere producten van 24 januari 1977 met het oog op het verbod

Nadere informatie

8% MEER ÉN DIVERSERE VRAGEN VOOR DE DRUGLIJN IN 2016

8% MEER ÉN DIVERSERE VRAGEN VOOR DE DRUGLIJN IN 2016 8% MEER ÉN DIVERSERE VRAGEN VOOR DE DRUGLIJN IN 2016 Brussel, 14 juni 2017 2016 werd voor De DrugLijn het op twee na drukste jaar ooit. In totaal werden 6.544 bellers, skypers, mailers en chatters anoniem

Nadere informatie

Onderzoek Kooppogingen alcohol door jongeren

Onderzoek Kooppogingen alcohol door jongeren CO LO F O N St. I NTRAVAL Postadres Postbus 1781 971 BT Groningen E-mail info@intraval.nl www.intraval.nl Kantoor Groningen: St. Jansstraat 2C Telefoon - 313 4 2 Fax - 312 7 26 Kantoor Rotterdam: Goudsesingel

Nadere informatie

2. Duitsland is onze belangrijkste handelspartner. 1. Duits is de meest gesproken moedertaal in de EU

2. Duitsland is onze belangrijkste handelspartner. 1. Duits is de meest gesproken moedertaal in de EU FEST! M O R A DA S T I DU 1. Duits is de meest gesproken moedertaal in de EU 2. Duitsland is onze belangrijkste handelspartner Ongeveer twintig procent van de EU-burgers heeft Duits als moedertaal. Dat

Nadere informatie

Bert Vinken. Vincent van Gogh Voor geestelijke gezondheidszorg. Presentatie alcohol en opvoeding Trimbos-instituut

Bert Vinken. Vincent van Gogh Voor geestelijke gezondheidszorg. Presentatie alcohol en opvoeding Trimbos-instituut Nee tegen alcohol (en drugs) schade Bert Vinken Vincent van Gogh Voor geestelijke gezondheidszorg Programma 19.30 uur 20.30 uur 20.45 uur 21.30 uur Presentatie Pauze vraag en antwoord Einde Drugs Definities

Nadere informatie

notarisbarometer 101,6 99, ,2 99,8 94,1 Belgisch vastgoed zet de economische crisis een hak

notarisbarometer 101,6 99, ,2 99,8 94,1 Belgisch vastgoed zet de economische crisis een hak notarisbarometer Vastgoed, vennootschappen, familie www.notaris.be A B C D E n 11 Oktober - december Trimester 4 - Vastgoedactiviteit in België Prijsevolutie Registratierechten Vennootschappen De familie

Nadere informatie

Roken. 1. Rook jij? Toelichting Ja Ik vind dat ze n beetje doorslaan. Binnen niet roken prima! Maar op terrassen moet gewoon kunnen.

Roken. 1. Rook jij? Toelichting Ja Ik vind dat ze n beetje doorslaan. Binnen niet roken prima! Maar op terrassen moet gewoon kunnen. Roken Op 1 juli 2008 is het rookverbod ingevoerd in de horeca en door de jaren heen wordt het op steeds meer plaatsen verboden om te roken. 6 5 1. Rook jij? 5 (n=215) 4 38% 8% 3% Ja Af en toe Nee, maar

Nadere informatie

Leeftijd eerste ervaring met alcohol 12-15 16-19 20-23. < 11 jaar 11-12 13-15 16-18

Leeftijd eerste ervaring met alcohol 12-15 16-19 20-23. < 11 jaar 11-12 13-15 16-18 Feiten over het Alcohol- en Drugsgebruik van jongeren in het district Rivierenland Gelderland-Midden Gebaseerd op het onderzoek: Lekker samen van de kaart (maart 27) Inleiding Het alcoholgebruik neemt

Nadere informatie

tiemap Ira Insp ge jla BI materialenoverzicht

tiemap Ira Insp ge jla BI materialenoverzicht BIJLAGE inspiratiemap Materialenoverzicht Alcohol 1 1. Brochures of affiches Hieronder vindt u een lijst met informatieve materialen over alcohol Deze materialen zijn verkrijgbaar bij VAD. www.vad.be,

Nadere informatie

BESCHERMING VAN JONGEREN TEGEN TABAK EN ALCOHOL

BESCHERMING VAN JONGEREN TEGEN TABAK EN ALCOHOL 1 BESCHERMING VAN JONGEREN TEGEN TABAK EN ALCOHOL Dienst Inspectie Consumptieproducten Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu 2 Opdracht Controledienst -

Nadere informatie

Monitor kopen tabak door jongeren

Monitor kopen tabak door jongeren METING 16 Monitor kopen tabak door jongeren A Kruize B. Bieleman 1. Inleiding Vanaf 1 januari 14 is de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabaksproducten van 16 naar 18 jaar gegaan. De verstrekker is

Nadere informatie

Toerisme in Mechelen groeit kwantitatief en kwalitatief

Toerisme in Mechelen groeit kwantitatief en kwalitatief Mechelen, 15 januari 2019 Hoe ziet de gemiddelde Mechelse toerist eruit? Waarom kiest hij/zij voor onze bestemming? En welke activiteiten staan op het verlanglijstje van onze bezoekers? Op de nieuwjaarsreceptie

Nadere informatie

Hoofdstuk 7 Samenwerking in Europa

Hoofdstuk 7 Samenwerking in Europa Hoofdstuk 7 Samenwerking in Europa Vroeger voerden Europese landen vaak oorlog met elkaar. De laatste keer was dat met de Tweede Wereldoorlog (1940-1945). Er zijn in die oorlog veel mensen gedood en er

Nadere informatie

Inleiding. Patrick Bontinck CEO. Alain Hutchinson Voorzitter van de vzw visit.brussels

Inleiding. Patrick Bontinck CEO. Alain Hutchinson Voorzitter van de vzw visit.brussels Activiteitenverslag Inleiding 2014 werd in het kader van de regionalisering van het toerisme als een scharnierjaar aangekondigd. Het is ook een jaar van consolidatie geweest voor het toerisme in Brussel.

Nadere informatie

POLSSLAG VLAAMSE HORECA

POLSSLAG VLAAMSE HORECA 13/06/2017 SYNTHESE: De omzetgroei vertraagt in het laatste kwartaal van 2016 bij restaurants en drinkgelegenheden. De omzetdaling bij hotels loopt ten einde. De horecaprijzen stijgen minder snel dan vorige

Nadere informatie

Onderzoek kopen tabak door jongeren

Onderzoek kopen tabak door jongeren meting 214 Onderzoek kopen tabak door jongeren A Kruize B. Bieleman 1. Inleiding Vanaf 1 januari 214 is de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabaksproducten van 16 naar 18 jaar gegaan. De verstrekker

Nadere informatie

TABAK ALCOHOL GAMEN. algemene sociale vaardigheden

TABAK ALCOHOL GAMEN. algemene sociale vaardigheden Leerlijnen per graad : 3 de graad LO 10-12j Doelstelling: Versterken van de kennis en vaardigheden die kinderen nodig hebben om gezonde keuzes te maken en niet te roken, geen alcohol te drinken en op een

Nadere informatie

Leerlijnen per drug : ALCOHOL Onderwijsvorm: KLEUTER EN LAGER

Leerlijnen per drug : ALCOHOL Onderwijsvorm: KLEUTER EN LAGER Leerlijnen per drug : ALCOHOL Onderwijsvorm: KLEUTER EN LAGER kleuter 2,5-6j 1 ste graad LO 6-8j 2 de graad LO 8-10j 3 de graad LO 10-12j doelstelling doelstelling doelstelling doelstelling Versterken

Nadere informatie

Hoe denken Zeeuwse jongeren en ouders over alcoholgebruik door jongeren? Onderzoek GGD Zeeland maart 2011

Hoe denken Zeeuwse jongeren en ouders over alcoholgebruik door jongeren? Onderzoek GGD Zeeland maart 2011 Hoe denken Zeeuwse jongeren en ouders over alcoholgebruik door jongeren? Onderzoek GGD Zeeland maart 2011 Zeeuwse jongeren en alcohol In 2010 is de Zeeuwse campagne Laat ze niet (ver)zuipen! van start

Nadere informatie

Referentie Vandercammen, M. (2009). Jongeren en kansspelen. Brussel: OIVO.

Referentie Vandercammen, M. (2009). Jongeren en kansspelen. Brussel: OIVO. 1. Referentie Referentie Vandercammen, M. (2009). Jongeren en kansspelen. Brussel: OIVO. Taal Nederlands ISBN - ISSN / Publicatievorm onderzoeksrapport 2. Abstract In dit onderzoek, uitgevoerd door het

Nadere informatie

Persconferentie WOI-toerisme 7 oktober 2014

Persconferentie WOI-toerisme 7 oktober 2014 Persconferentie WOI-toerisme 7 oktober 2014 Opvolging bezoekerscijfers WOI Januari-september 2014 Opvolging bezoekerscijfers op 10 WOI-sites 6 MUSEA: via ticketing 4 BEGRAAFPLAATSEN: via tellers Reeds

Nadere informatie

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Jongerenmonitor In 2011 is in de regio IJsselland

Nadere informatie

DDe afgelopen jaren zijn de regels voor

DDe afgelopen jaren zijn de regels voor Bij deze opgave horen informatiebronnen 1 en 2. In informatiebron 1 zijn enkele overzichten opgenomen over het gebruik van alcohol onder scholieren van 12 tot en met 16 jaar. Informatiebron 2 bevat informatie

Nadere informatie

PERSBERICHT Stichting tegen Kanker Leuvensesteenweg 479 1030 Brussel 02/743 45 75 (communicatie)

PERSBERICHT Stichting tegen Kanker Leuvensesteenweg 479 1030 Brussel 02/743 45 75 (communicatie) Bijlagen 1. RESULTATEN ENQUÊTE DEDICATED RESEARCH OMTRENT ROOKVRIJE CAFÉS 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 2. INFORMATIEFICHE PASSIEF ROKEN Passief roken = passief ziek worden Eindelijk is het zover: vanaf 1

Nadere informatie

18 Tabakswet. 18.2 Vragen en praktijkvoorbeelden. 18.1 Wat u moet weten 18.2 Vragen en praktijkvoorbeelden 18.3 Extra informatie

18 Tabakswet. 18.2 Vragen en praktijkvoorbeelden. 18.1 Wat u moet weten 18.2 Vragen en praktijkvoorbeelden 18.3 Extra informatie 18 Tabakswet 18.1 Wat u moet weten 18.2 Vragen en praktijkvoorbeelden 18.3 Extra informatie 18.1 Wat u moet weten. Op 1 juli 2008 is het Besluit beperking verkoop en gebruik tabaksproducten in werking

Nadere informatie

... Graydon studie. Faillissementen. November 2017

... Graydon studie. Faillissementen. November 2017 ... Graydon studie Faillissementen November 2017 1 december 2017 [Typ hier] [Typ hier] [Typ hier] Overname en gebruik van dit onderzoek wordt aangemoedigd bronvermelding Graydon Belgium. Deze brochure

Nadere informatie

Resultaten voor België Psychische Gezondheid Gezondheidsenquête, België, 1997

Resultaten voor België Psychische Gezondheid Gezondheidsenquête, België, 1997 6.2.1. Inleiding Binnen de verschillen factoren van risico gedrag heeft alcoholverbruik altijd al de aandacht getrokken van de verantwoordelijken voor Volksgezondheid. De WGO gebruikt de term "Ongeschiktheid

Nadere informatie

TOERISTISCHE AANKOMSTEN EN OVERNACHTINGEN IN 2010

TOERISTISCHE AANKOMSTEN EN OVERNACHTINGEN IN 2010 UPDATE CIJFERS TOERISTISCHE AANKOMSTEN EN OVERNACHTINGEN IN 2010 Bron: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Verwerking: Stad Genk, Dienst Beleidsplanning Aankomsten en overnachtingen

Nadere informatie

Nieuwsbrief P8. Inhoud. Goede beurt. Nummer 8, september 2013. Ondernemend Paprika

Nieuwsbrief P8. Inhoud. Goede beurt. Nummer 8, september 2013. Ondernemend Paprika Inhoud Inleiding Thijs Jasperse: Goede beurt 1 Winkeldemonstraties in UK een succes! 2 P8 aanwezig tijdens Retail congres DOGK - Düsseldorf 4 P8 aanwezig bij ledenbijeenkomsten 4 49 jaar paprika in Nederland:

Nadere informatie

Marktontwikkelingen varkenssector

Marktontwikkelingen varkenssector Marktontwikkelingen varkenssector 1. Inleiding In de deze nota wordt ingegaan op de marktontwikkelingen in de varkenssector in Nederland en de Europese Unie. Waar mogelijk wordt vooruitgeblikt op de te

Nadere informatie

Jongeren en alcohol. Gemeente s-hertogenbosch

Jongeren en alcohol. Gemeente s-hertogenbosch Jongeren en alcohol Gemeente s-hertogenbosch Onderzoek & Statistiek Oktober 2013 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 5 1.1 Achtergrond... 5 1.2 Jongerenpanel alcohol... 5 1.3 Leeswijzer... 5 2. Alcoholgebruik

Nadere informatie

Notarisbarometer Vastgoed - familie - vennootschappen Oktober - december 2013

Notarisbarometer Vastgoed - familie - vennootschappen Oktober - december 2013 Notarisbarometer Vastgoed - familie - vennootschappen Oktober - december 2013 n 19 T/4 www.notaris.be VASTGOEDACTIVITEIT IN BELGIË 87,7 101,6 100 99,8 101 102,1 102,6 106,4 106,8 101,7 99,2 99,2 102,8

Nadere informatie

Inleiding TAD. Inhoud. 1. Drinken onze jongeren teveel? 1. Drinken onze jongeren teveel? 2. Kadering TAD-gebruik. 3. Aanpak op school. 4.

Inleiding TAD. Inhoud. 1. Drinken onze jongeren teveel? 1. Drinken onze jongeren teveel? 2. Kadering TAD-gebruik. 3. Aanpak op school. 4. Inleiding TAD Studiedag gezonde school 17/03/2017 Joyce Borremans & Gwen Maris Inhoud 1. Drinken onze jongeren teveel? 2. Kadering TAD-gebruik 3. Aanpak op school 4. Rolmodel 1. Drinken onze jongeren teveel?

Nadere informatie

TRENDRAPPORT KUST 2013-2014

TRENDRAPPORT KUST 2013-2014 TRENDRAPPORT KUST 2013-2014 Inhoudsopgave Kerncijfers kusttoerisme... 1 Deel 1: Aanbod Logiescapaciteit in bedden... 9 Hotels... 10 Gastenkamers... 12 Jeugdlogies en vakantiecentra... 13 Kampeerbedrijven

Nadere informatie

Rook-, Alcohol- en Drugsbeleid het Bouwens

Rook-, Alcohol- en Drugsbeleid het Bouwens Rook-, Alcohol- en Drugsbeleid het Bouwens Vastgesteld in de MR-vergadering van 8 juni 2015. 1 Inleiding Per 1 januari 2014 is wettelijk vastgelegd dat geen alcohol verkocht mag worden aan jongeren jonger

Nadere informatie

tiemap Ira Insp ge jla BI materialenoverzicht

tiemap Ira Insp ge jla BI materialenoverzicht BIJLAGE inspiratiemap Materialenoverzicht drugs 1 1. Brochures of affiches Hieronder vindt u een lijst met informatieve materialen over cannabis en andere drugs De materialen zijn verkrijgbaar bij VAD.

Nadere informatie

Regionale verdeling van de notariële vastgoedindex

Regionale verdeling van de notariële vastgoedindex notarisbarometer Vastgoed, vennootschappen, familie www.notaris.be A B C D E n 9 April - juni Trimester 2 - Vastgoedactiviteit in België Prijsevolutie Registratierechten Vennootschappen De familie A Vastgoedactiviteit

Nadere informatie

Epidemiologische gegevens

Epidemiologische gegevens Epidemiologische gegevens ESPAD (Vlaanderen) European School Survey Project on Alcohol and other Drugs Deelname van 35 landen 15- en 16-jarigen Sinds 2003 ook deelname van België (n= 2.320) Hieronder de

Nadere informatie

Kopen in het buitenland: vrijstellingen voor reizigers - 2011 - Federale Overheidsdienst FINANCIEN

Kopen in het buitenland: vrijstellingen voor reizigers - 2011 - Federale Overheidsdienst FINANCIEN EENDRACHT MAAKT MACHT Kopen in het buitenland: vrijstellingen voor reizigers - 2011 - Federale Overheidsdienst FINANCIEN Hoeveel kan ik belastingvrij kopen als ik uit een land kom dat geen lid is van de

Nadere informatie

Wat je moet weten over hasj en wiet

Wat je moet weten over hasj en wiet Wat je moet weten over hasj en wiet 1 2 Je hebt vast wel eens van hasj of wiet gehoord. Hasj en wiet zijn drugs. Hasj en wiet worden meestal gerookt. Er wordt een soort sigaret gedraaid met tabak en hasj

Nadere informatie

Resultaten voor België Roken Gezondheidsenquête, België, 1997

Resultaten voor België Roken Gezondheidsenquête, België, 1997 6.1.1. Inleiding Het tabaksgebruik is een van de voornaamste risicofactoren voor longkanker, ischemische hartziekten en chronische ademhalingsaandoeningen (1). Men schat dat er in Europa niet minder dan

Nadere informatie

v e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan

v e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan v e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan Alles over verslavingen Voor vragen over alcohol, illegale drugs, gokken en medicijnen: De DrugLijn tel. 078 15 10 20 www.druglijn.be SOS Nuchterheid tel. 09

Nadere informatie

notarisbarometer 94,1 2012 Trim 1

notarisbarometer 94,1 2012 Trim 1 notarisbarometer Vastgoed, vennootschappen, familie www.notaris.be A B C D E n 14 Juli - september Trimester 3 - Vastgoedactiviteit in België Prijsevolutie Registratierechten Vennootschappen De familie

Nadere informatie

Titel van deze presentatie

Titel van deze presentatie Roken en drinken onder jongeren Titel van deze presentatie De Subtitel trend van in de de cijfers presentatie NIX18 Informatiemiddag 2018 Marlous Tuithof Titel van deze presentatie Subtitel van de presentatie

Nadere informatie

ONDERZOEK GENOTMIDDELENGEBRUIK SCHOLIEREN VOORTGEZET ONDERWIJS DEN HAAG 2003

ONDERZOEK GENOTMIDDELENGEBRUIK SCHOLIEREN VOORTGEZET ONDERWIJS DEN HAAG 2003 RIS128575a_10-JUN-2005 ONDERZOEK GENOTMIDDELENGEBRUIK SCHOLIEREN VOORTGEZET ONDERWIJS DEN HAAG 2003 Beknopt verslag ten behoeve van de deelnemende scholen April 2005 Dienst OCW / GGD Den Haag Epidemiologie

Nadere informatie

MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!!

MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!! MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!! De Europese Unie bestaat uit 27 lidstaten. Deze lidstaten hebben allemaal op dezelfde gebieden een aantal taken en macht overgedragen aan de Europese

Nadere informatie

Onderzoek: Verhoging leeftijdsgrens alcohol

Onderzoek: Verhoging leeftijdsgrens alcohol Onderzoek: Verhoging leeftijdsgrens alcohol Publicatiedatum: 24-12- 2013 Over dit onderzoek Aan het onderzoek van het EenVandaag Opiniepanel, gehouden van 9 t/m 19 december 2013, deden ruim 29.000 volwassenen

Nadere informatie

BOORDTABELLEN HORECA SYNTHESE: OVERZICHT: MAART /03/2017

BOORDTABELLEN HORECA SYNTHESE: OVERZICHT: MAART /03/2017 07/03/2017 SYNTHESE: Er is een opmerkelijke versnelling van de omzetgroei in het derde kwartaal bij restaurants en drinkgelegenheden. Hotels en catering kennen nog steeds een dalende omzet. De horecaprijzen

Nadere informatie

Scorebord van de interne markt

Scorebord van de interne markt Scorebord van de interne markt Prestaties per lidstaat België (Verslagperiode: 2015) Omzetting van wetgeving Omzettingsachterstand: 1,1% (laatste verslag: 0,8%) voor het eerst sinds mei 2014 weer in de

Nadere informatie

Toelichting Drank- en Horecaverordening gemeente Wormerland

Toelichting Drank- en Horecaverordening gemeente Wormerland Toelichting Drank- en Horecaverordening gemeente Wormerland Inleiding Artikel 4 lid 1 van de Drank- en Horecawet verplicht de gemeente om voor 1 januari 2014 een verordening op te stellen ter voorkoming

Nadere informatie

Antenne Gooi en Vechtstreek 2017

Antenne Gooi en Vechtstreek 2017 Dé expert op het gebied van verslaving Antenne Gooi en Vechtstreek 2017 Zicht op middelengebruik onder jonge mensen in de regio www.jellinek.nl/preventie Demografische gegevens Antenne is een initiatief

Nadere informatie

NATIONAAL BIERONDERZOEK NEDERLAND Een kwantitatief onderzoek naar de beleving en waardering van bier

NATIONAAL BIERONDERZOEK NEDERLAND Een kwantitatief onderzoek naar de beleving en waardering van bier NATIONAAL BIERONDERZOEK NEDERLAND Een kwantitatief onderzoek naar de beleving en waardering van bier JORIS DE JONGH MSC. LIANNE WORRELL MSC. AMSTERDAM, MEI 2013 NATIONAAL BIERONDERZOEK NEDERLAND Een kwantitatief

Nadere informatie

Les 1 woordenschat 2F. de markt de uitvinding favoriet waarde hechten aan waar voor je geld krijgen de consumptie de trend de claim

Les 1 woordenschat 2F. de markt de uitvinding favoriet waarde hechten aan waar voor je geld krijgen de consumptie de trend de claim Fris innoveert Woorden van deze les de markt de uitvinding favoriet waarde hechten aan waar voor je geld krijgen de consumptie de trend de claim de omzet innoveren Wat weet je al? Lees het woord. Kun jij

Nadere informatie

Factsheet onderzoek naar de effecten van de wijziging van de leeftijdsgrens in de drank- en horecawet 2014 in gemeentes Almere, Huizen en Zeist

Factsheet onderzoek naar de effecten van de wijziging van de leeftijdsgrens in de drank- en horecawet 2014 in gemeentes Almere, Huizen en Zeist Factsheet onderzoek naar de effecten van de wijziging van de leeftijdsgrens in de drank- en horecawet 2014 in gemeentes Almere, Huizen en Zeist Margreth Egelkamp Marina Horseling Andrea Donker Contactgegevens:

Nadere informatie

4. SAMENVATTING. 4.1 Onderzoeksopzet. 4.2 Jongeren

4. SAMENVATTING. 4.1 Onderzoeksopzet. 4.2 Jongeren 4. SAMENVATTING Om inzicht te krijgen in de naleving van de leeftijdsgrenzen van 16 en 18 jaar uit de Drank- en Horecawet heeft de Keuringsdienst van Waren onderzoeks- en adviesbureau INTRAVAL opdracht

Nadere informatie

Rookenquête Een onderzoek voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door GfK Belgium. Volledig rapport

Rookenquête Een onderzoek voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door GfK Belgium. Volledig rapport Rookenquête 2018 Een onderzoek voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door GfK Belgium Volledig rapport Context & methodologie Stichting tegen Kanker Stichting tegen Kanker is een Belgische stichting

Nadere informatie

PP-tuiten in PlaceToPee & P-Gun op Gentse Feesten 2010

PP-tuiten in PlaceToPee & P-Gun op Gentse Feesten 2010 PP-tuiten in PlaceToPee & P-Gun op Gentse Feesten 2010 Onvoldoende GRATIS Toiletten + Strengere BOETES voor Wildplassen = Vrouwen LEREN Plastuiten Wie had het ooit mogen dromen? Na zes jaar actie voeren

Nadere informatie

tot 24 jaar Monitor jongeren 12

tot 24 jaar Monitor jongeren 12 Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Jongerenmonitor In 2011 is in de regio IJsselland

Nadere informatie

Country factsheet - September 2013. Frankrijk

Country factsheet - September 2013. Frankrijk Country factsheet - September 2013 Frankrijk Frankrijk is een van de grootste e-commercemarkten ter wereld, met een enorm groeipotentieel. Wereldwijd staat het land op de 6e plaats en in Europa zijn alleen

Nadere informatie

speciaal onderwijs lesbrief alcohol UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL

speciaal onderwijs lesbrief alcohol UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL speciaal onderwijs UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (00) 67 1 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL inhoud LES 1: KENNISMAKING MET ALCOHOL SOORTEN DRANK DE WERKING VAN ALCOHOL 4 DE GEVOLGEN VOOR

Nadere informatie

Fact sheet Amsterdamse horeca: opmars restaurants Groei van de oppervlakte, vestigingen en werkzame personen in de horeca in Amsterdam, 2002-2007

Fact sheet Amsterdamse horeca: opmars restaurants Groei van de oppervlakte, vestigingen en werkzame personen in de horeca in Amsterdam, 2002-2007 Fact sheet nummer 1 april 2008 Amsterdamse horeca: opmars restaurants Door de aantrekkende economie en het verbeterde consumentenvertrouwen laat de horecasector sinds 2005 een omzetstijging zien. Het mooie

Nadere informatie

Resultaten seizoensmeting zomervakantie 2017

Resultaten seizoensmeting zomervakantie 2017 Resultaten seizoensmeting zomervakantie 2017 Inhoud Resultaten seizoensmeting zomervakantie 2017... 1 Introductie... 2 De respondenten... 3 Algemeen beeld... 4 Meer of minder gasten?... 4 Meer of minder

Nadere informatie