Chirurgie Galblaasverwijdering Cholecystectomie

Transcriptie

1 Chirurgie Galblaasverwijdering Cholecystectomie

2 2

3 Inleiding Deze folder geeft een globaal overzicht van de klachten en de behandeling van galsteenlijden. Het is goed u te realiseren dat bij het vaststellen van een aandoening de situatie voor iedereen weer anders kan zijn. Wat is een cholecystectomie? Cholecystectomie is de chirurgische verwijdering van de galblaas. De galblaas De galblaas is een peervormig orgaan dat aan de onderkant van de lever ligt, rechts boven in de buik. De galblaas is door gangetjes verbonden met de lever en met de hoofdgalgang die leidt naar het bovenste gedeelte van de dunne darm (de twaalfvingerige darm). De lever vormt dag en nacht gal (een vloeistof die zeer belangrijk is voor de vertering van vetten) en voert de gal af naar de galblaas waar het wordt ingedikt en opgeslagen. Zodra er voedsel in de darm komt, speciaal vet voedsel, perst de galblaas de gal in de hoofdgalgang, waarlangs de gal dan afvloeit naar de dunne darm. Wanneer de galblaas is verwijderd, wordt deze functie overgenomen door de lever en de hoofdgalgang. Het galblaaslijden Van galblaaslijden is sprake als er stenen in de galblaas zitten of als deze ontstoken raakt. Iedereen kan afwijkingen aan de galblaas krijgen, maar mensen die te zwaar zijn en mensen tussen de 35 en 55 jaar oud lopen meer risico. Overigens komt het meer voor bij vrouwen dan bij mannen. 3

4 Symptomen Meestal hebben mensen met galsblaasstenen weinig of helemaal geen symptomen. Een behandeling is dan niet nodig. Anderen echter zullen één of meer van de volgende symptomen krijgen: - Aanvallen van misselijkheid of een onbehaaglijk gevoel in de bovenbuik, speciaal na het eten van vet of bepaalde groenten, zoals koolsoorten. - Opboeren of een branderige pijn in de maagstreek en achter het borstbeen. - Aanvallen van scherpe pijn rechts boven in de buik, gepaard gaande met bewegingsdrang. Deze pijn ontstaat wanneer een galsteen vast komt te zitten in de afvoergang tussen de galblaas en de hoofd galgang of in de hoofd galgang zelf. Dit zijn koliekpijnen die ook uit kunnen stralen naar de rug. Deze pijnaanvallen houden op wanneer het steentje doorschiet naar de hoofd galgang of de darm, of wanneer de galblaas te uitgeput is om verder te persen. - Een steen kan zó vastgeklemd zitten in de afvoergang dat er geen gal meer in of uit de galblaas kan. De galblaas kan dan niet meer werken en raakt vaak ontstoken. Dit geeft aanhoudende buikpijn en hoge koorts. - Geelzucht (gelige verkleuring van de huid) komt voor als een galsteen vast komt te zitten in de hoofd galgang die naar de darm leidt. De gal kan nu niet meer in de darm lopen en komt in het bloed terecht. Behalve een gelige huidskleur veroorzaakt dit een ontkleuring van de ontlasting (omdat er geen gal meer in komt), terwijl de urine donkerbruin wordt. Dit is een situatie die vaak een acute ingreep (endoscopie) en soms een operatie noodzakelijk maakt, waarbij de steen uit de hoofd galgang verwijderd wordt. 4

5 Hoe wordt de diagnose gesteld? Stenen in de galblaas kunnen vastgesteld worden met een echografie. Dit is een veilig en pijnloos onderzoek waarbij gebruik gemaakt wordt van hoogfrequente geluidsgolven om een beeld van de galblaas en de zich daarin bevindende galstenen te creëren. Soms echter lukt het niet om de diagnose op deze manier te stellen. Dan kan er ook gebruik gemaakt worden van andere onderzoeksmethoden, zoals een zogenaamde ERCP-onderzoek of MRI-scan. De behandeling van het galblaaslijden Om galblaaslijden te genezen is veelal een chirurgische verwijdering van de galblaas nodig. In het algemeen is het zo dat wanneer er galstenen aanwezig zijn die klachten veroorzaken of wanneer de galblaas is ontstoken, het verwijderen van de galblaas noodzakelijk is. De galwegen zelf worden niet verwijderd, zodat de lever door kan gaan met het produceren van gal en de afvoer ervan naar de darm. De meeste patiënten zijn na de operatie van hun klachten af. Soms echter blijven er geringe klachten over die over het algemeen gemakkelijk kunnen worden bestreden met een speciaal dieet. Er zijn twee methoden om de galblaas te verwijderen. Dit zijn de zogenaamde laparoscopische cholecystectomie en de conventionele of open cholecystectomie. Uw chirurg zal met u bespreken wat in uw geval het beste is. De laparoscopische cholecystectomie Bij deze operatie maakt de chirurg gebruik van een videocamera en speciale instrumenten om de galblaas te verwijderen zonder een grote snee te maken. In plaats daarvan maakt hij enkele kleine sneetjes. Een van deze sneetjes wordt bij de navel gemaakt, zodat de chirurg een speciaal instrument (de laparoscoop) in de buikholte kan brengen. De 5

6 laparoscoop is een lange rechte buis waarop een kleine videocamera is gemonteerd en een lichtbron. Voordat de laparoscoop in de buikholte wordt gebracht, wordt de buikholte opgevuld met kooldioxide. Via een zenuwbaan die in de richting van de schouder loop, kan dit ertoe leiden dat u na de operatie gedurende enkele dagen een gevoelige schouder heeft. Dit verdwijnt vanzelf en u hoeft zich daar geen zorgen over te maken. Bij de voorbereiding hoort eveneens het onder narcose inbrengen van een neus/ maagsonde en soms een katheter in de urineblaas. Dit inbrengen en weer verwijderen van de katheter geschiedt, terwijl u onder narcose bent. Het kan echter zijn dat u na de operatie bemerkt dat het plassen een beetje een branderige pijn geeft, dit is dan veroorzaakt door de katheter. Ook dit verdwijnt vanzelf. De chirurg kan met behulp van de laparoscoop in de buik kijken via een videomonitor. Nu worden de andere sneden in de buik gemaakt. Ieder van deze sneden wordt gebruikt om een speciaal instrument in de buikholte te brengen, om de galblaas te pakken, te kunnen bewegen en te kunnen verwijderen. Bij een klein aantal van de laparoscopische operaties kan de chirurg op een probleem stuiten dat hij niet laparoscopisch kan oplossen, bijvoorbeeld een ernstig zieke galblaas of een heftige ontsteking. Dan is het nodig om op de conventionele manier de galblaas te verwijderen. Daarom moet u altijd rekening houden met de kans dat er een conventionele (open) cholecystectomie moet worden uitgevoerd, terwijl er een laparoscopische operatie was voorgesteld. De conventionele cholecystectomie Bij deze operatie maakt de chirurg een snede die 10 tot 15 cm lang kan zijn. Deze snede verloopt òf in de lengte van boven naar beneden in de bovenbuik òf schuin aan de rechterkant onder de ribbenboog. De chirurg 6

7 verwijdert nu de galblaas. Soms wordt een drain in de buik achtergelaten die via een aparte opening in de buikwand naar buiten wordt geleid. Stenen in de hoofd galgang Een enkele maal zijn er ook stenen in de hoofd galgang die operatief verwijderd moeten worden. Na dit verwijderen blijft een slangetje in de galgang achter dat door de buikwand naar buiten wordt geleid. Na de operatie De eerste dagen na de operatie is de wond nog gevoelig. Een normaal gevolg is dat alle bewegingen pijnlijk zijn, evenals diep ademhalen en hoesten. Dit is erger na de open cholecystectomie. U kunt de verpleegkundige om een pijnstiller vragen. De operatie heeft soms tot gevolg dat u direct erna wat misselijk en dorstig bent. Tegen de misselijkheid kunt u medicijnen krijgen. Drinken mag vlak na de operatie nog niet; de lippen nat maken en de mond spoelen mag wel. Om er voor te zorgen dat u voldoende vocht krijgt, heeft u een infuus in de arm. Zodra u weer zelf voldoende kunt drinken, kan het infuus verwijderd worden. Soms zal er een slangetje via uw neus in de maag zijn gebracht. Dit zorgt er voor dat uw maag kort na de operatie leeg blijft. Meestal kan deze sonde al snel worden verwijderd. Een slangetje dat in het wondgebied is achtergelaten, is nodig om het bloed en vocht af te voeren. Zodra er weinig vocht uit deze drain komt, kan deze worden verwijderd. Als de hoofd-galgang tijdens de operatie geopend is geweest, is er nog een tweede slangetje. Een week na de operatie worden er enkele röntgenfoto s gemaakt, waarbij via dat slangetje contrast in de galwegen wordt gespoten. Op de foto s is te zien of de gal goed naar de darm stroomt en of er geen stenen in de galwegen zijn achtergebleven. Als alles in orde is, kan het draintje worden verwijderd. Zodra de darmen weer zijn gaan werken, mag u eten en drinken. 7

8 Wanneer kunt u naar huis? Na een laparoscopische cholecystectomie kunt u meestal na één dag naar huis. Na een conventionele cholcystectomie is de opnameduur langer. Wilt u op dat moment nog andere informatie, vraag dan de zaalarts of de chirurg om een gesprek. Het is verstandig om de vragen van tevoren op te schrijven. Mogelijke complicaties Geen enkele ingreep is vrij van de kans op complicaties. Zo zijn er ook bij deze operatie de normale risico s op complicaties van een operatie, zoals trombose, longontsteking, nabloeding, wondinfectie. Een ernstige mogelijke complicatie bij deze operatie is een niet bedoelde beschadiging van de hoofd-galgang. Dit gebeurt slechts zeer zelden. De gevolgen daarvan zijn afhankelijk van de aard van het letsel en het tijdstip dat het wordt vastgesteld. Een hersteloperatie kan tot de mogelijkheden behoren. Ook bestaat er de kans dat een klein galsteentje achterblijft in de galgang tussen de lever en de twaalfvingerige darm. Dit steentje wordt dan meestal door een maagdarm-arts verwijderd met een flexibele kijkbuis (het zogenoemde ERCP-onderzoek) die via uw mond tot in de twaalfvingerige darm gebracht wordt. Wat moet u weten als u weer thuis bent? Na de operatie thuis kunt u de eerste tijd nog snel moe zijn. Dit kan enkele weken duren. U hoeft geen vetarm dieet te volgen. Met grote hoeveelheden vet tegelijkertijd moet u echter nog voorzichtig zijn. Probeer uit wat u kunt verdragen. Heeft u klachten na gebruik van bepaalde voedingsmiddelen laat deze dan weg en probeer het later nog eens. Het is de bedoeling dat u na korte tijd weer eet wat u gewend was. 8

9 Met alle bewegingen en activiteiten die pijnlijk zijn, moet u de eerste tijd na het ontslag voorzichtig aan doen. Wanneer de wond genezen is, mag u alle normale activiteiten weer hervatten. De wond heeft geen speciale verzorging nodig. U kunt uzelf weer gewoon wassen of douchen. Meestal worden hechtingen gebruikt die vanzelf oplossen, maar soms gebruikt men hechtingen die na ongeveer 10 dagen moeten worden verwijderd. Vragen Zijn er na het lezen van deze folder nog vragen of onduidelijkheden, dan kunt u contact opnemen met uw huisarts of met de chirurg die u op de polikliniek gezien heeft. Reinier de Graaf Gasthuis Delft, gebouw B t Polikliniek Chirurgie /38 36 Diaconessenhuis Voorburg Polikliniek Chirurgie Locatie Naaldwijk, Behandelcentrum Westland (BCW) Wie komt er aan bed? Reinier de Graaf ziekenhuis is een topklinisch opleidingsziekenhuis wat betekent dat afgestudeerde artsen worden opgeleid tot chirurg of tot een ander specialisme. In de maatschap chirurgie zijn arts-assistenten, artsen in opleiding en co-assistenten werkzaam. Zij staan onder verantwoording van de chirurgen en kunnen bij uw behandeling betrokken zijn. 9

10 Extra informatie U kunt een volledige beschrijving van het behandeltraject galstenen vinden op internet. Kijk hiervoor op bij patiënten onder het specialisme Chirurgie bij behandeltraject. 10

11 11

12 foldernr versie juni