Personalia. Naam: Lisa Bruijntjes. Adres: Pletterijstraat 174, 2515 AZ Den Haag. Mobiel: lisa@bruijntjes.

Transcriptie

1

2 2 P age

3 Personalia Naam: Lisa Bruijntjes Adres: Pletterijstraat 174, 2515 AZ Den Haag Mobiel: lisa@bruijntjes.eu Onderwijs informatie Universiteit: Technische Universiteit Delft Faculteit: Bouwkunde Master: Real Estate & Housing Afstudeerlab: AR3R030 Real Estate Management Studienummer: Eerste mentor: Dr. Ir. D.J.M. van der Voordt Tweede mentor: Dr. Ir. C. Wagenaar Afstudeerbedrijf Cure + Care Consultancy Bedrijfsmentor: Drs. J.W. Pleunis Stagebeleidster: Ir. C. Vrij 31 januari P age

4 4 P age

5 Voorwoord Het afstudeerrapport dat voor u ligt is geschreven voor de vijfde peiling van mijn afstuderen. Met veel plezier heb ik mijn theoretische kennis vertaald naar een tastbaar en, naar ik hoop, voor de praktijk bruikbaar eindproduct. Dit afstudeerrapport heb ik geschreven ter afsluiting van mijn studie Bouwkunde aan de Technische Universiteit Delft; van de master Real Estate & Housing. Het afstudeeronderzoek is gedaan in het lab Real Estate Management AR3R030. Het onderwerp van dit onderzoek is de zorgvastgoed in Nederland. De focus ligt op de beslissingen rondom eenbedkamers en meerbedskamers op de standaard verpleegafdeling van een ziekenhuis. Bij het kiezen van het onderwerp wist ik direct dat mijn focus zou komen te liggen op zorgvastgoed. In de afrondende fase van mijn studie heb ik een lezing over zorgvastgoed bijgewoond en was meteen enthousiast. Het onderzoek heeft het eerste half jaar in het teken gestaan van verkenning van het onderwerp en het afbakenen van het onderzoeksvoorstel. Het tweede halfjaar heeft voornamelijk in het teken gestaan van het veldonderzoek en het vertalen van het onderzoek naar dit rapport. Van vijf cases zijn experts geïnterviewd en is er een dataanalyse gedaan. Het rapport geeft de lezer meer inzicht in de huidige zorgmarkt en het besluitvormingsproces voor de keuze van de verhoudings eenbedskamers en meerbedskamers op de standaardverpleegafdeling van een ziekenhuis. Natuurlijk hebben diverse mensen mij de afgelopen twaalf maanden begeleid en op sommige momenten ook gesteund. Deze personen wil ik graag extra bedanken. Theo van der Voordt heeft mij vanuit het lab en als eerste mentor begeleid. Theo is telkens in staat geweest mijn stukken inhoudelijk te beoordelen en mij gerichte maar bovenal bruikbare sturing te geven. Zijn feedback, hoe kritisch ook, heb ik als opbouwend en motiverend ervaren, hetgeen precies de juiste toon blijkt te zijn. Cor Wagenaar is mijn tweede begeleider vanuit architectuur. Praten met Cor over ziekenhuisvastgoed enthousiasmeert! De geplande gesprekken liepen dan ook snel uit naar een uur praten of liever gezegd filosoferen over mijn afstuderen. Ook buiten de begeleidingsgesprekken om wist Cor mij op de gang geregeld te begroeten met: Eenbedskamers, hoe staat het ervoor?. Zeker tijdens de momenten waarop het afstuderen overweldigend lijkt, geven deze woorden nieuwe motivatie. Tevens wil ik Jan Pleunis en Caroline Vrij bedanken voor de inhoudelijke input vanuit het afstudeerbedrijf Cure + Care Consultancy (C+C). Jan is altijd bereid geweest om even te praten over hoe mijn model verder geoptimaliseerd kon worden. Zijn vertrouwen in mijn onderwerp, maar ook mijn visie, werkt zeer motiverend en verstrekt mijn gevoel van betrokkenheid bij Cure + Care consultancy. Caroline heeft mij geleerd op een andere manier kritisch naar mijn eigen teksten te kijken en heeft mij zeer bruikbare tips gegeven om mijn tekstuele vaardigheden te verbeteren. 5 P age

6 Daarnaast wil ik C+C bedanken dat ze mij als collega op hebben genomen in hun bedrijf. Nienke Groenewegen en Almira Brahim wil ik bedanken voor de laatste tekstuele check. Tot slot wil ik mijn familie bedanken voor de hulp en steun tijdens mijn afstudeeronderzoek. Tijdens het meelezen van mijn rapport hebben Andre en Hilde mij geattendeerd op een nieuwe, door mij bedachte, Delfts blauwe tegelspreuk, namelijk geraadpleegde bronnen die gelezen zijn. Grietje, dank voor jouw bruikbare input met betrekking tot de lay out. Siem, zonder jouw nekmassages na vele computeruren, had ik het rapport niet kunnen afronden. Tot slot wil ik Froukje, mijn moeder bedanken voor haar constante morele steun en de uren, maar ook echt urenlange telefoontjes. Ik hoop dat ik mijn enthousiasme voor het onderwerp en het plezier dat ik aan het schrijven van het rapport heb beleefd op de lezer kan overbrengen. Veel leesplezier. Lisa Bruijntjes Januari P age

7 For English summary go to page 13 Samenvatting In deze samenvatting wordt kort besproken wat er in dit afstudeerrapport onderzocht is. De aanleiding, probleemstelling en onderzoeksvragen worden beschreven. Waarna een kort overzicht van de gebruikte methodologie gegeven wordt, om vervolgens de belangrijkste bevindingen en het eindresultaat te beschrijven. Eindigend met een conclusie en een aantal aanbevelingen voor verder onderzoek. Aanleiding van het onderzoek Door de invoering van de Wet Toelating Zorginstellingen (WTZi), zie pagina 28 voor de afkortingen, is er veel veranderd in de zorgvastgoed (Hoogervorst, 2005). Ziekenhuizen moeten zelf hun huisvestingskosten betalen en zullen dus efficiënter met hun vastgoed om moeten gaan. Ze betalen het vastgoed met het geld dat verdiend wordt met de zorgproductie. Dit wordt ook wel de prestatiebekostiging genoemd (Hoogervorst, 2005). Marktwerking in de zorgsector is het gevolg. Ziekenhuizen gaan steeds vaker met elkaar in concurrentie. Het gevolg zijn faillissementen en fusies van ziekenhuizen. De gehele zorgsector is voor een groot deel al veranderd en zal de komende jaren nog wel meer veranderen. Kortom zorgvastgoed is booming in de vastgoed wereld. Focusgebied van het onderzoek De ketenzorg in Nederland bestaat uit eerstelijnszorg (o.a. huisartsen en fysiotherapeuten), derdelijnszorg (langdurige zorg waaronder revalidatie) en tweedelijnszorg (o.a. ziekenhuiszorg en geestelijke gezondheidszorg). De ziekenhuizen zijn weer onder te verdelen in algemene-, academische-, topklinische- en categorale ziekenhuizen. In dit onderzoek zijn alleen de drie eerst genoemde ziekenhuizen onderzocht. Veel ziekenhuizen hebben net een nieuwbouwtraject afgerond of staan op het punt om te beginnen met nieuwbouw. Tot 2008 is het vastgoed van ziekenhuizen onvoldoende gebruikt als strategisch vastgoed. Juist omdat de prestatiebekostiging zo belangrijk is, wordt het aantal behandelingen dat in een ziekenhuis gedaan wordt steeds belangrijker. Want deze behandelingen zijn immers het zorgproduct. Bij dit onderzoek ligt de focus op de standaard verpleegafdeling (SVA) van een ziekenhuis. Op een SVA liggen patiënten die langer dan 24 uur moeten verblijven in het ziekenhuis. Anders wordt een patiënt op de dagbehandeling geplaatst. De type bedskamers op een SVA is van invloed op het aantal behandelingen. Eenbedskamers hebben een bezettingsgraad van 100%. Terwijl in meerbedskamers vaker een bed vrij staat. Het aantal bedden, gecombineerd met de ligduur, geeft als het ware de capaciteit van de behandelingen aan. Uit gesprekken uit de praktijk, met o.a. Jan Pleunis van Cure+Care consultancy, blijkt dat er behoefte is naar een gedetailleerder onderzoek naar eenbedskamers (1BK) en meerbedskamers (MBK) op de standaard verpleegafdeling. Probleemstelling en onderzoeksvragen Het besluitvormingsproces van een ziekenhuis om bijvoorbeeld over te gaan op een SVA met 100% eenbedskamers is niet altijd gestructureerd 7 P age

8 en overzichtelijk. Er is behoefte vanuit de praktijk om de afwegingen die bij een dergelijke keuze komen kijken te structureren. Uit de gesprekken met de praktijk is naar voren gekomen dat deze besluiten veelal vanuit de Raad van Bestuur (RvB) genomen wordt. Terwijl een ziekenhuis en de zorg een complex geheel is waar veel verschillende stakeholders te onderscheiden zijn. Denk bijvoorbeeld aan de patiënten, specialisten, verpleegkundigen, facilitaire medewerkers (zoals schoonmakers) en de al eerder genoemde RvB. De probleemstelling is schematisch weergegeven in figuur 1. hebben echter ook belang bij dit besluit. Dus de besluitvorming meer in een teamverband laten plaatsvinden is deel 1 van de probleemstelling. De aspecten die meewegen in het besluitvormingsproces, zijn vaak ongestructureerd en onoverzichtelijk. Dit is deel 2 van de probleemstelling. De hoofdvraag van dit onderzoek luidt als volgt: Welke afwegingen worden er gemaakt bij de besluitvorming over de verhouding tussen eenbedkamers en meerbedskamer en hoe kan deze besluitvorming ondersteund worden met een model? Figuur 1 Probleemstelling afstudeeronderzoek De probleemstelling bestaat uit twee delen. Zoals eerder genoemd neemt veelal de RvB het besluit. Andere stakeholders, zoals verpleegkundigen, Aan de hand van een aantal achtergrondvragen en kernvragen wordt in dit afstudeerrapport antwoord gegeven op de hoofdvraag. Achtergrondvragen: 1 Welke eisen worden er gesteld aan eenbedkamer en meerbedskamer? 2 Wat wordt er in een ziekenhuis verstaan onder een standaard verpleegafdeling? 3 Wat is de huidige verhouding van eenbedkamers en meerbedskamers op een verpleegafdeling van ziekenhuizen in Nederland? 4 Is er een model voor de besluitvorming rondom ziekenhuiskamers? Zo ja, hoe werkt dit model? Kernvragen: 5 Hoe ziet het besluitvormingsproces eruit bij Nederlandse ziekenhuizen? 6 Welke stakeholders zijn betrokken bij deze besluitvorming en wat zijn hun belangen? 8 P age

9 7 Welke aspecten, die van invloed zijn op de keuze tussen de verhouding eenbedskamers en meerbedskamers, zijn er te vinden in de literatuur en in de praktijk? 8 Hoe kunnen deze aspecten gestructureerd en geprioriteerd worden? 9 Is er in de Nederlandse ziekenhuizen een verschil in voorkeur te ontdekken voor de type meerbedskamers: tweebedskamer, driebedskamers en vierbedskamers? Het beoogde eindresultaat is een model ter ondersteuning van de besluitvorming over de keuze voor de verhouding eenbedskamers en meerbedskamers op een standaard verpleegafdeling van een ziekenhuis. Gebruikte methodologie voor het onderzoek De methodologie die gebruikt is voor dit onderzoek bestaat uit twee delen: een literatuurstudie en een veldonderzoek. Voor de literatuurstudie is er zowel naar Nederlandse als buitenlandse literatuur gekeken. Ook is er gebruik gemaakt van eerdere onderzoeken zoals de onderzoeken van Pawiroredjo (2010), Leenders (2010), Van Baarsen (2012) en Bos (2012). Pawiroredjo (2010) heeft gekeken naar de flexibiliteit van het ziekenhuisgebouw. Leenders (2010) heeft gekeken naar de impact van eenbedskamers op de bouwkosten en het concurerend vermogen van ziekenhuizen. Van Baarsen (2012) focust in zijn onderzoek op de patiëntvoorkeuren. En Bos (2012) heeft de gastvrijheid van ziekenhuizen bekeken. Het veldonderzoek is opgedeeld in twee methoden: interviews met experts en een data-analyse van vijf cases. De interviews zijn in vier fasen afgenomen bij de experts van de cases. Voor de data-analyse zijn de volgende vijf ziekenhuizen gekozen: Medisch Centrum Alkmaar (mix 1BK en MBK); Deventer Ziekenhuis (mix 1BK en MBK); Erasmus Medisch Centrum (100% 1BK); Meander Medisch Centrum (100% 1BK); Reinier de Graaf (mix 1BK en MBK). De belangrijkste bevindingen van het onderzoek Vanuit zowel de literatuur als de interviews zijn er een aantal aspecten naar voren gekomen die van belang zijn bij het besluitvormingsproces. Voorbeelden van enkele aspecten zijn het ziektebeeld, sociaal contact, infectie, privacy en werkstromen. Deze aspecten vormen de input voor het eindmodel. Daarnaast heeft Leenders (2010) in zijn onderzoek aangegeven dat de bouwkosten van een SVA met 100% eenbedskamers +35,9% hoger zijn dan voor een SVA met 40% eenbedskamers, 35% tweebedskamers en 25% vierbedskamers. Ook nemen de looplijnen met +24,3% toe bij een SVA met 100% eenbedskamers. Van Baarsen (2012) heeft ondervonden dat de vraag van de patiënt sterk varieert. Tevens is er, in tegenstrijd met wat veel experts zeggen, wel degelijk behoefte aan meerbedskamers. Bos (2012) benoemde in zijn onderzoek de belangrijke rol van het facilitair bedrijf in o.a. de gastvrijheid van het ziekenhuis. Daarnaast is er vanuit de case study veel inzicht gekregen in de besluitvormingsprocessen van de vijf cases. Iedere case heeft een uniek proces doorlopen. De specialisten, verpleegkundigen en facilitaire medewerkers werden vaak pas na het opstellen van het Programma van Eisen (PvE) betrokken bij de nieuwbouw. Wat in sommige gevallen, 9 P age

10 achteraf, als een gemiste kans is beschouwd. Door juist deze stakeholders eerder in het besluitvormingsproces te betrekken ontstaat er een meer expertgedreven aanpak. Het ontwerpen vanuit de werkstromen (logistiek) wordt gezien als een leerpunt. Het eindresultaat van het onderzoek: model 1.3 De laatste versie van het model, als eindresultaat van dit onderzoek, is versie 1.3. In de volgende alinea s wordt een korte samenvatting geven over de opbouw, de werking en het resultaat van het model. Het doel van het model? Het geven van een advies voor de verhouding van eenbedskamers en meerbedskamers op de verpleegafdeling. Daarnaast is het doel ook om een discussie over dit onderwerp inhoudelijk te ondersteunen. Het geven van een exacte verdeling in type kamer is niet het doel van het model, het is slechts een richtlijn. Wat is de doelgroep (gebruikers) van het model? Het model is ontwikkeld voor de Raden van Bestuur van ziekenhuizen of de adviseurs die het nieuwbouw traject begeleiden. Wie zijn de stakeholders (belanghebbende) van het model? Het model wordt ingevuld door de verschillende stakeholders van het ziekenhuis; patiëntenraad, RvB, afdelingshoofden, facilitair bedrijf, verpleegkundigen etc. Per ziekenhuis kan de samenstelling verschillen. Voor welk traject is het model bedoeld? Het model is bedoeld voor de planvorming van een nieuw ziekenhuis. Dezelfde aspecten komen echter ook voor bij een renovatie project. Hier zijn er alleen andere randvoorwaarden. Bouwstenen van het model Het model is gemaakt voor de RvB of voor een adviseur om in te zetten bij het besluitvormingsproces. Het doel van het model is om de besluitvorming te structureren en een discussie op gang te brengen. Uit de literatuur en interviews blijkt dat de besluitvorming over het algemeen langs twee assen gemaakt wordt. Vandaar dat ik ervoor gekozen hebben om in mijn model met twee assen te werken: Gebouw vs. zorg; Emotie vs. ratio. De ene as loopt van product (het gebouw) naar proces (de zorg). Beide kanten worden door andere experts aangestuurd. De product kant wordt vanuit het management gestuurd. Terwijl de zorg vanuit de specialisten gestuurd wordt. De andere as loopt van de harde naar de zachte kant van de besluitvorming. De keuze wordt gebaseerd op rationele en/of emotionele aspecten. De twee assen vormen het kwadranten model. Ieder kwadrant staat voor een fictieve basisstrategie voor een ziekenhuis. De eerder genoemde aspecten zijn onderverdeeld in de 4 kwadranten. In totaal zijn het 16 aspecten, 4 aspecten per kwadrant. 10 P age

11 meest belangrijk (=6). Wat resulteert in een grafische weergave van de belangen per stakeholder. Het kwadrant wat het hoogst scoort is voor deze stakeholder het meest belangrijk zijn. Aan de hand van de basisstrategieën wordt vervolgens gekeken welk kamertype het best bij deze stakeholder past. Deel 2 bestaat uit een schema van 16 vragen die gekoppeld zijn aan de 16 aspecten. De stakeholder mag twaalf punten, naar eigen inzicht, verdelen over de vier kamertypes. Dit deel vormt de database van het onderzoek. De ideale verhouding van de typekamers kan de stakeholder aangeven in deel 3. Figuur 2 Besluitvorming model Werking van het model Alle betrokkenen, stakeholders zoals patiëntenraden, specialisten, verpleegkundigen, facilitaire medewerkers etc, wordt gevraagd het model in te vullen. De vragenlijst bestaat uit drie delen: Deel 1: 11 stellingen reeksen prioriteren; Deel 2: database; Deel 3: Ideale ziekenhuis. Deel 1 bestaat uit 11 stellingen reeksen die de stakeholder moet prioriteren. Per aspect zijn er drie stellingen bedacht. De bedoeling is dat de stakeholder de stellingen prioriteert van minst belangrijk (=1) naar Resultaat van het model Aan de hand van de resultaten van deel 1 wordt gekeken waar de belangen van de betrokken stakeholders liggen. Met behulp van de database, afkomstig van deel 2, wordt samen met de vier strategieën gekeken welk type kamer het best past bij de belangen van de stakeholders. Dit wordt vervolgens in een advies samengevat. Aan de hand van de ideale verhoudingen van deel 3 wordt gekeken of het advies is wat de stakeholders verwachtte. 11 P age

12 Conclusie van het onderzoek Uit het onderzoek blijkt dat er veel meer aspecten zijn die de keuze voor eenbedskamers en/of meerbedskamers beïnvloeden dan vantevoren verwacht. Het is belangrijk dat het ziekenhuis een visie voor ogen heeft. Door deze visie is de focus van het ziekenhuis, al (gedeeltelijk) bepaald en zal de besluitvorming gestructureerder en gemakkelijker zijn. Deze visies zijn terug te vinden in de vier strategieën van het model. De hoofdvraag van dit onderzoek is: Welke afwegingen worden er gemaakt bij de besluitvorming over de verhouding tussen eenbedkamers en meerbedskamers en hoe kan deze besluitvorming ondersteund worden met een model? De afwegingen die gemaakt worden zijn opgedeeld in 16 aspecten. Aan de hand van een kwadranten model zijn de aspecten geordend in thema s, te zien in figuur 2. Door in een workshopsetting het model te gebruiken wordt er een discussie op gang gebracht. Aanbevelingen voor verder onderzoek Aan het eind van het onderzoek kunnen er verschillende aanbevelingen gedaan worden. Deze zijn op te splitsen in drie categorieën: aanbevelingen voor verder onderzoek, aanbevelingen voor het model en aanbevelingen voor de ziekenhuizen zelf. Aanbevelingen voor verder onderzoek: Het uitzetten van een grootschalige patiëntenenquête in verschillende regio s van Nederland; Een onderzoek naar de ligduur op een verpleegafdeling en de opbrengsten in euro s die hier aangekoppeld zijn; Nader onderzoek naar het aspect infectie. Volgens Derde et al. (2013) is het isoleren van een patiënt namelijk minder effectief in het voorkomen van verspreiding van de bacterie dan hygiëne; Een uitgebreider onderzoek naar de concurrentie, met behulp van de verhouding eenbedskamers en meerbedskamers, van een ziekenhuis. Aanbevelingen voor het model: Het model verder operationaliseren; De vragenlijst van het model inkorten. Aanbevelingen voor ziekenhuizen: Het facilitair bedrijf en de verpleegkundigen betrekken bij het opstellen van het PvE; Het PvE opstellen met als beginpunt de werkstromen van de zorg en de ondersteunende diensten; Meer samenwerking met andere ziekenhuizen onderling; Een standaard verpleegafdeling met een mix van eenbedskamers en meerbedskamers aanbieden; Meer expertgedreven aanpak, met de mogelijkheid voor de RvB om een minimale eis te stellen aan het aantal eenbedskamers. 12 P age

13 Summary Hospital real estate: together or alone? The thesis which is summarized focuses on Dutch hospitals. It will first discuss the context of this research and the admittance of a new law called the WTZi. Than the main focus of this thesis will be discussed; the ratio of single patient rooms and multiple patient rooms in a nursing department. After this the factors which influence the decision making on the ratio of SPR and MPR are described. Ending with description of the result of this research, a decision making model. Context of this research The Dutch healthcare sector is divided into three care sectors: Primary care sector; Secondary care sector; Tertiary care sector. The general practitioner is amongst others part of the primary care sector. Hospitals and mental health care are examples of the secondary care sector. And the more long-term care like rehabilitation centers are part of the tertiary care sector. The focus area of this research will be the Dutch hospitals, thus a part of the secondary care sector. In the Netherlands there are various laws in place governing the healthcare sector.in recent years various laws have been changing. For hospitals, one of the main changes has been the WTZi. This change focuses on the rules of hospital real estate. While previously the government helped funding for the housing costs. Now Hospitals have to pay for their own housing costs. Therefore it is more important than ever to use their real estate efficiently. They pay their housing costs with the money earned with their treatments performed in the hospital. The more treatments they give, the more money they earn for their housing costs. This is what we call performance funding. As a result of the WTZi and the increased importance of executing treatments, hospitals need to build more efficient hospitals. Currently, many hospitals are in the process of rearranging their hospital buildings. Guidance is needed while designing it to ensure increased efficiencies. Four types of hospitals can be categorized: General hospitals; Teaching hospitals; Top clinical hospitals; Specialized hospital. The first three types of hospitals are considered during this research. The specialized hospitals have a single track focus on one specified activity, e.g. the Netherlands Cancer Institute. To increase efficiencies in a hospital every department can be redesigned. In this research the focus is on designing nursing department as efficiently as possible. In this department patients sleep and are taken care for. Patients will only be transferred to this department after a stay time in the hospital of 24 hours. The efficiency of a hospital, and thus of the nursing department, can be measured by the utilization capacity of the patient beds. The higher the utilized capacity of the nursing department, the higher the income of the hospital will be. In a nursing department single patient rooms (SPR) and multiple patient rooms (MPR) are present and influence the utilization capacity. 13 P age

14 When in use, a SPR will always be considered fully utilized; only one patient is required for a 100% utilization. However, in the case of MPR this is not automatically true, since often not all beds are occupied per room. Thereby achieving a utilization percentage below 100%. It may therefore seem that using only SPR will be more efficient than MPR. However, for different reasons, e.g. SPR are more expensive and overall patient capacity per m2 is lower, hospitals prefer a certain ratio of SPR to MPR. Since this ratio influences the utilization capacity, it also affects the hospital s funding performance. In every hospital, the Board of Directors play a decisive role in determining this ratio for the nursing department. The problem statement and research questions The ratio of SPR and MPR in the nursing department is an important factor for the performance funding of a hospital. Often the BoD play a decisive role in determining this ratio. However, based on the experiences of experts in the field, this decision making process is often an ill-structured and a unclear process. Thus when a decision is made, various factors are of importance that need to be considered. There is a need in the field to structure these factors and make them comprehensible. Figure 3 Problemstatement The problem statement, illustrated in figure 3, can be divided into two parts. The first part describes the fact that the board of directors (BoD) is responsible for making important decisions most of the time. However more stakeholders, e.g. patients, nurses, doctors, employees from the service department, are affected by these decisions and should, ideally, be involved in the decision making process. Thus, currently there is a lack of stakeholder involvement in the decision making process of the ratio of SPR and MPR. The second part of the problem statement is about the unstructured trade-offs between the factors that are made during the decision-making process. 14 P age

15 Following this problem statement, various research questions were formulated. The main question is: Which trade-offs are made in the decision-making process regarding the ratio of single patient rooms and multiple patient rooms and how can this decision-making process be supported with a decision-making model? In order to answer this main question, some background questions and key questions were formulated. These key questions are more in-depth questions about the focus area of the research. The background questions: 1. What are the requirements for a single patient room and a multiple patient room in the Netherlands? 2. What is the definition of a nursing department according to the hospitals? 3. What is the current ratio of single patient rooms and multiple patient rooms in the nursing departments of Dutch hospitals? 4. Do decision-making models regarding patient rooms already exist? If so, how do they work? The key questions: 5. How does the decision making process work in Dutch hospitals? 6. Which stakeholders are involved in the decision-making process and what are their interests? 7. Which factors exist in the decision making process of the ratio of SPR and MPR according to the literature and in practice? 8. How can these factors be structured and be prioritized? 9. Is there a clear preference in Dutch hospitals for the number of patients in an MPR: two, three or four patients? The final objective of this research was to design a model that supports the decision making process of the ratio between SPR and MPR that can be used by Dutch hospitals. Methodology The methodology consists of two parts: the literature study and the case study. For the literature study both Dutch and international literature was consulted. The aim of the literature study was to find out which factors influences the decision making process regarding the ratio of SPR and MPR. The aim of the case study was also to find out which factors are of influence on the decision making process and to find out how the decision making processes are done now. This can be done through analyzing specific data of the five cases and conducting interviews with field experts. The data that was analyzed were e.g. vision documents and floor plans. The five cases were: Medisch Centrum Alkmaar (mix SPR and MPR); Deventer Ziekenhuis (mix SPR and MPR); Erasmus Medisch Centrum (100% SPR); Meander Medisch Centrum (100% SPR); Reinier de Graaf (mix SPR and MPR). 15 P age

16 Results literature study and case study From both the literature study and the field study different kinds of factors came forward. An overview of the final aspects is given in figure 4. Stakeholders are a big part of the basis of the model. Different points of views were missing in the problem statement and therefore should be added to the model. According to earlier research the facility management of a hospital is important regarding the decision making process. They have their own vision statements which do not always match the vision statements of the BoD. This can cause troubles for the logistics in the hospital. For example, if a nursing department consists of only single patient rooms, the walking distances need to be minimized. This gets harder when the facility logistics are not connected to the care logistics (nursing logistics). This will even enlarge the walking distances more, as mentioned earlier. Figure 4 Factors of both literature and case study In a new construction process it is important that the hospital has a clear vision and strategy. The choices that are made in the decision making process can then be based on this vision and strategy. Fritzsche et al. (2004) mentioned three basic strategies for a company: Product leadership; Customer intimacy; Operational excellence. Each strategy has its own focus area. Product leadership focusses on innovation. With customer intimacy the customer is put first. With regard to operation excellence the BoD wants to optimize the hospital s processes. Besides the factors there were also learning points regarding the way a decision making process can be structured in both literature and case study. 16 P age

17 Another important discovery during the literature study was the already existing decision making model made by Van Geest (2005). Van Geest (2005) his model is based on four quadrants, which can be considered as themes: Patient orientation; Employee satisfaction; Quality; Business operations. The factors used by Van Geest (2005) are divided among these themes. In order to see which parts of his model can be useful an evaluation has been done, this evaluation can be found in figure 5. The cases have given more insight information in for example the fact that every hospital has its own unique solutions. A one-size fits all solution regarding the design of hospital buildings does not exist. This was confirmed by other researches. All five cases have had their own decision making process, this resulted in different buildings. The cases made their list of requirements without the involvement of e.g. the nurses and facility management. The nurses and facility management were involved after the first sketches were made. Some hospitals think that this has been a lesson for future projects. Involvement of nurses and facility management is important. In the future they would prefer a more expert driven process, which means that there must be a bigger stakeholder involvement. The model In the previous section factors have been identified which are important to take into account during the decision making process of hospitals when deciding the ratio of SPR and MPR in the nurse department in order to increase efficiency. These findings will be merged to design a new decision making model. Figure 5 Evaluation of the quadrant model of Van Geest (2005) This model is used as an input for the decision making model which is designed in this research. The way the themes were used was useful. It gives a broader overviews of the decision making process, which is part of the problem in this research. But the way the outcome of the model is presented should be more graphical and thereby more clear for the user. The goal of the model: To support en structure the decision-making process regarding the ratio of single patient rooms and multiple patient rooms on a nursing department of a hospital. Furthermore the model should support the launch of a discussion between the different stakeholders. The target group of the model: The target group of the model is the Board of Director and/or a real estate consultant. 17 P age

18 The users of the model: In order for the BoD or the consultant to give an advice for the new hospital, the model should be used by different stakeholders. Stakeholders such as: patient boards, nurses, doctors, facility mangers etc. The model can be used in the next part of the process: The model is made for the initial phase of the project, the part where the program of requirements is made. The model could also be used during the designing phase. Next to new building projects the model can also be used with renovation projects. The constraints are a bit different though. In the decision-making process two contrasting perspectives can be identified: Product vs. process; Hard side vs. soft side. In the model this is represented by two axes. The first axis starts with building (the product) and ends with care (the process). The second axis starts with the ratio (the hard side) and ends with the emotion (the soft side). Some of the stakeholders tend to focus more on the product side (the management) other on the process side (doctors). Some make a decision based on reasonable arguments, e.g. buildings costs, and other on emotional arguments (feelings), patient wishes. Together these two axes form the basis of the quadrant model, illustrated in figure 6. Figure 6 Result of the research: the model So the building blocks of the model are: 4 quadrants (4 themes); 16 factors. A few factors are discussed hereafter. Privacy is an aspect which is considered by many. The privacy of a patient is different in a SPR than in a MPR. As one can expect the SPR has more privacy and the patient can be washed in the room itself. Conversations regarding the patient s development or results can also be held in that room. These conversations cannot be held in a MPR due to the privacy of the patient. However, social contact, another important aspect, is regarded more positively in the MPR. These rooms are considered less 18 P age

19 lonely, especially when a patient is staying for a longer period of time. More social contact between patients is possible. Infection is also an aspect which should be taken into account in the decision-making process. Infections not only have health implications for the patients. A hospital which is known for having environmental conditions that increase the risk of infections is not preferred by patients and is bad for its image. Some studies show that the infection risk is smaller in a SPR. Others show that the infection risk is also a big part of the way the employees operate. Infections can for example spread when nurses are unhygienic. These risks are not attributed to the type of rooms. The investment for the new building should be linked to the hospital s income. How much can the board invest in the new building without jeopardizing the hospitals financial well-being? Linked to the investment are the building costs of a nursing department. The building costs increase with 35.9% when a nursing department with 100% single patient rooms is realized instead of a nursing department with 40% SPR, 35% 2PR and 25% 4PR. However, next to the building costs, walking distances will also increase with 24.27% (Leenders, 2010). This means that a nurse, when working in the nursing department with 100% SPR, has to walk more instead which cuts the time he/she has spending on care tasks. The patients wishes are also an important factor. The patients wishes are divided, based on earlier Dutch researches. However, the international literature from Ulrich (2004) amongst others states that patient would rather stay in a single patient room. So there is a contradiction in the literature regarding what the patients want. Patients would want their hospital to have at least some single patient rooms. But they also appreciate the presence of multiple patient rooms (Van Baarsen, 2012). Four basic strategies were thought of in order to divide the 16 factors into the four quadrants. These basic strategies can also help to find out which quadrant is preferred by a hospital, which will be of importance when the model is being used. An overview of the four strategies is given in figure 7. The last aspect is the logistics. When designing any hospital, attention should be paid towards efficiently tailoring the different departments based on the functions they have. For example one should not look at the health logistics without regarding the service logistics. Figure 7 Basic strategies of hospitals 19 P age

20 Before the model is being used by the BoD or the advisor, the advisor should do some analysis beforehand. By analyzing e.g. the vision documents of the hospital, that is using the model, the advisor can determine beforehand which of the four strategies fits the best. In a later stadium of the usage of the model, this can be used as an input for a discussion about the decision making process. Maybe the analysis made beforehand does not match the outcome of the model; this could lead to an interesting discussion. The four strategies: No-nonsense factory The hospital that carries out this strategy focuses on the most efficient care regarding costs and space. A hospital should not be more than an institution where care is given. The care should be low-cost but should still meet the quality standard of the Netherlands. Reputation (image) hospital Reputation is very important for this hospital. The hospital focusses on the external reputation. The market, insurers and investors are important for the external reputation. An efficient care process is important for this hospital. Productivity and flexibility of the processes is of importance. Use of model In order to use the model a questionnaire was made. This questionnaire was divided into three parts: Part I - 11 racking series (stellingen reeksen); Part II the database; Part III The ideal hospital. Part I consists of 11 assertion series. 8 out of the 11 assertion series are linked to two aspects (trade-offs) of the model. The 3 other assertion series are linked to the quadrants, these are the control questions. Every aspect consists out of three assertions. So this means 12 assertions per quadrant and 48 assertions in total. The stakeholders are asked to prioritize the assertions within each assertion series. The rating 1 will be given to the least important assertion and the rating 6 to the most important assertion. The result of part I is an average of points for every aspect and quadrant. Which will be illustrated in the model, see figure 8. And an overview of the result of the control questions will be given. Customer is king This hospital focuses on the internal users of the hospital, both patients and employees. The patient should feel at ease in the hospital surroundings. Excellent care 20 P age