Beknopte beschrijving van de Wet van 31 januari 2009 betreffende continuïteit van ondernemingen (B.S /2009)

Transcriptie

1 1 Beknopte beschrijving van de Wet van 31 januari 2009 betreffende continuïteit van ondernemingen (B.S /2009) Inwerkingtreding: Voormelde wet is in voege getreden op 01/04/2009. Doelstelling: Aan ondernemingen in moeilijkheden een bredere waaier van keuzemogelijkheden bieden dan diegene voorzien in de wet op het gerechtelijk akkoord en vooral de procedure minder duur en soepeler laten verlopen. Om hieraan tegemoet te komen is er onder impuls van de werkgroep onder leiding van Ivan Verougstraete een nieuwe wet uitgewerkt dewelke het gerechtelijk akkoord heeft hervormd en de toegang tot de procedure heeft vereenvoudigd, waarbij de redding van de ondernemingen centraal staat. Procedure: Om een bedrijf te redden heeft de wetgever volgende keuzemogelijkheden voorzien: a/buitengerechtelijke fase: In deze fase kan de schuldenaar een minnelijk akkoord sluiten met verschillende van zijn schuldeisers waarbij als nieuwigheid voorzien wordt in de figuur van de persoon van de ondernemingsbemiddelaar om de reorganisatie van de onderneming te vergemakkelijken. In dit stadium voorziet de wetgever tevens als een soort van voorlopige (facultatieve) maatregel in de mogelijkheid tot aanstelling van een gerechtsmandataris wanneer de continuïteit van de onderneming in gevaar zou komen door kennelijke en grove tekortkomingen van de schuldenaar of zijn organen. Als zeer belangrijke aanvulling geniet het minnelijk akkoord van een zekere bescherming door het toepassingsgebied van de artikelen 17 2 e en 18 van de faillissementswet van 8 augustus 1997 uit te sluiten dit evenwel indien het akkoord ter griffie van de rechtbank wordt neergelegd en gesloten is met het oog op de redding van de onderneming.

2 2 b/gerechtelijke fase: Deze procedure voorziet in een afkoelingsperiode waarbij er een periode van opschorting van betaling wordt toegekend aan de schuldenaar die het behoud van de continuïteit van het geheel of een gedeelte van zijn onderneming nastreeft, weliswaar onder toezicht van de rechtbank. Om voormelde doelstelling te bewerkstelligen beschikt de schuldenaar over de hiernavolgende mogelijkheden: 1/het uitwerken van een minnelijk akkoord 2/het verkrijgen van een collectief akkoord 3/een overdacht van het geheel of een gedeelte van de onderneming De schuldenaar die de procedure wenst aan te vatten legt een verzoekschrift getekend door hemzelf of zijn advocaat neer op de griffie van de territoriaal bevoegde rechtbank van koophandel. Hij voegt hierbij de wettelijke bescheiden voorzien in artikel 17 W.C.O. waarna er onmiddellijk voorzien wordt in de aanstelling van een gedelegeerd rechter. Meteen ziet men dat de wetgever niet meer geopteerd heeft voor een commissaris inzake opschorting hetwelk als te duur werd aanzien. Vanaf de neerlegging van het verzoekschrift tot aan de uitspraak hierover door de rechtbank is de schuldenaar al beschermd in die mate dat er geen faillietverklaring of gerechtelijke ontbinding kan plaatsvinden. Bovendien kan in deze periode geen enkele uitwinning van roerende of onroerende goederen gebeuren. De rechtbank dient het verzoek binnen de tien dagen te behandelen waarbij er zal worden nagegaan of de continuïteit van de onderneming is bedreigd. De aangestelde gedelegeerde rechter zal hier als tussenschakel tussen schuldenaar en rechtbank een vooronderzoek over dienen te voeren. De rechtbank zal hierna bij toekenning van het verzoek een periode van opschorting bepalen dewelke niet meer dan zes maanden mag bedragen waarbij het mogelijk is deze te verlengen indien nodig. Om de schuldenaar bij te staan in de realisatie van zijn doelstellingen kan hij de rechtbank vragen om een gerechtsmandataris aan te stellen. Dit verzoek kan ook uitgaan van een derde.

3 3 De schuldenaar is enkel verplicht een gerechtsmandataris aan te stellen indien er gekozen wordt voor de derde optie met name de overdracht onder gerechtelijk gezag. Verder wordt er in de mogelijkheid voorzien om in het geval van kennelijke grove fouten of kwade trouw in hoofde van de schuldenaar of zijn organen om op verzoek van een belanghebbende derde of het openbaar ministerie een voorlopige bestuurder aan te stellen. Zowel tegen het vonnis dat beslist over de gerechtelijke reorganisatie als tegen de aanstelling of verwerping van een voorlopige bewindvoerder is de wet duidelijk aangaande de gewone rechtsmiddelen. Het instellen van verzet is niet mogelijk daar waar hoger beroep wel nog aangewend kan worden. Hierbij is het belangrijk om voor ogen te houden dat de beslissingen van de rechtbank aangaande voormelde wet uitvoerbaar bij voorraad zijn en als dus het instellen van een rechtsmiddel de voortzetting van de procedure niet zal verhinderen. Zoals ik reeds hiervoor heb vermeld is de schuldenaar niet alleen beschermd tegen faillissement of gerechtelijke ontbinding doch ook wordt er een opschorting van betaling voorzien. De schuldeisers in opschorting zullen als dus niet meer de tenuitvoerlegging kunnen nastreven van de roerende of onroerende goederen van de schuldenaar, waarbij de reeds gelegde beslagen hun bewarend karakter bewaren. Er wordt zelfs facultatief voorzien in de mogelijkheid aan de rechter om handlichting van de beslagen te verlenen. Hierop heeft de wetgever voorzien in enkele uitzonderingsgevallen: -de pandhoudende schuldeiser kan als separatist zijn pand verder verzilveren (in pandgegeven schuldvorderingen) -de opschorting belet niet dat de schuldenaar nog steeds vrijwillige betalingen kan doen aan de schuldeisers in opschorting Wat de lopende overeenkomsten betreft, voorziet artikel 35 W.C.O. dat de aanvraag of opening van de procedure van gerechtelijke organisatie hieraan geen einde maakt.

4 4 De gerechtelijke reorganisatie van de onderneming kan geschieden als volgt: a/door een minnelijk akkoord In deze fase zal de schuldenaar een minnelijk akkoord trachten af te sluiten met minstens twee van zijn schuldeisers. De vrijheid om te onderhandelen blijft doch het verloop gebeurt onder toezicht van de aangestelde gedelegeerde rechter. Indien nodig kan de schuldenaar gebruik maken van de respijttermijnen voorzien in artikel 1244 B.W. Hij dient hiervoor een tegensprekelijk verzoekschrift neer te leggen. Na het horen van het verslag van de gedelegeerde rechter kan de rechtbank dit akkoord bekrachtigen en wordt de procedure afgesloten, waarna de nodige publicatie hiervan dient te geschieden in het B.S.. De wet voorziet hier ook dezelfde bescherming als bij het buitengerechtelijk akkoord door de uitsluiting van de artikelen 17 2 e en 18 van de faillissementswet. b/door een collectief akkoord Art. 44 W.C.O. voorziet hier immers dat de schuldenaar een reorganisatieplan dient neer te leggen waarbij hij alle schuldeisers dient te betrekken. Het behoort tot het takenpakket van de schuldenaar om mededeling te doen aan alle schuldeisers in opschorting van het bedrag waarvoor zij in de boeken zijn ingeschreven. De procedure van aangifte van schuldvorderingen rust niet meer op de schouders van de schuldeisers en dit is mijns inziens een grote stap vooruit. Wel dient de schuldeiser alert te zijn en een controle uit te oefenen over het bedrag en hoedanigheid van de schuldvordering, waarbij hij zijn eventuele bezwaren dient over te maken aan de schuldenaar. Bij verdere onenigheid hierover oordeelt de rechtbank. Dit recht van betwisting wordt ook door de wetgever toegekend aan elke belanghebbende partij dewelke dan zijn bezwaren kan richten tegen de schuldenaar en de betwiste schuldeiser. Nadat de rechtbank is gevat om te oordelen over de hoegrootheid en hoedanigheid van de schuldvorderingen en hierover uitspraak is gedaan dient de schuldenaar zijn lijst van schuldeisers aan te passen en neer te leggen ter griffie.

5 5 Pas dan is het tijd geworden voor het opstellen van het uiteindelijke reorganisatieplan hetwelk dient te bestaan uit een beschrijvend en bepalend gedeelte. In het beschrijvend gedeelte zullen inlichtingen omtrent de staat van de onderneming, de moeilijkheden waarmede ze kampt en de uiteindelijke oplossingen hiervoor, dienen vermeld te worden. Ook een omschrijving hoe de schuldenaar de rendabiliteit van zijn firma gaat bewerkstelligen, dient bijgevoegd te worden. In het bepalend gedeelte zal meer de nadruk liggen op de maatregelen om de schuldeisers in opschorting te voldoen. (betalingstermijnen, omzetting van schuldvorderingen in aandelen verzaking aan intresten edm..) Indien nodig wanneer het nastreven van de continuïteit van de onderneming een vermindering van loonmassa vereist, dient er tevens een sociaal luik opgenomen, weliswaar na raadpleging van de bevoegde afgevaardigden van vakbonden en ondernemingsraad. Wat de buitengewone schuldeisers in opschorting betreft, voorziet artikel 50 W.C.O. in een bijzondere regeling dat ook tegen hen de opschorting kan ingeroepen worden voor een duur die niet langer mag zijn dan 24 maanden op voorwaarde dat hun intresten blijven doorbetaald worden. Verder kan het plan voorzien in een vrijwillige overdracht van het geheel of een gedeelte van de onderneming. In tegenstelling tot het regime van de gerechtelijke overdracht dewelke hierna in het volgend hoofdstuk zal besproken worden, blijft de schuldenaar volledig beschikkingsbevoegd en kan hij verder bepalen aan wie hij de onderneming zal overdragen. Voor de realisering van het plan voorziet de wetgever in een maximum looptijd van vijf jaar te rekenen vanaf de homologatie. Zodra het plan is neergelegd op de griffie ontvangen de schuldeisers die op de lijst zijn opgenomen een mededeling hiervan, waarbij hen tevens een datum wordt meegedeeld van de zitting waarop zij hun eventuele opmerkingen kunnen formuleren. Indien de gedelegeerd rechter het noodzakelijk acht kunnen ook de medeschuldenaars, borgen en andere persoonlijke zekerheidstellers uitgenodigd worden om hun grieven op te sommen. Voor de goedkeuring van het plan is een meerderheid nodig van de aanwezige schuldeisers en dienen zij tevens nog de helft van de in hoofdsom verschuldigde bedragen te vertegenwoordigen.

6 6 Eens het plan is goedgekeurd kan de rechtbank enkel nog nazien of de wettelijke pleegvormen zijn nageleefd en of er geen bepalingen zijn opgenomen dewelke indruisen tegen de openbare orde. In ontkennend geval beschikt de rechtbank over een termijn van veertien dagen na de zitting om tot homologatie over te gaan. Een zeer belangrijk gevolg van de homologatie is het feit dat het reorganisatieplan bindend wordt voor alle schuldeisers in opschorting. Hiertegen kan wel door de schuldeisers of procureur des Konings een eis tot intrekking worden ingesteld bij dagvaarding van de schuldenaar wanneer blijkt dat het niet correct wordt uitgevoerd of het niet anders zal kunnen en hij er schade door lijdt. c/door overdracht onder gerechtelijk gezag De overdracht kan met instemming van de schuldenaar gebeuren of kan gedwongen verlopen in de gevallen voorzien in artikel 59 par. 2 W.C.O. op initiatief van de procureur des Konings, schuldeiser of belanghebbende derde. Enkel in de hierna bepaalde gevallen kan een overdracht worden bevolen: -)wanneer een schuldenaar zich in staat van faillissement bevindt en geen procedure van gerechtelijke organisatie heeft aangevraagd -)wanneer de rechtbank de vordering tot het openen van de procedure verwerpt of beëindigt of intrekt -)wanneer de schuldeisers het reorganisatieplan afkeuren -)wanneer de rechtbank de homologatie van het plan weigert De vordering tot overdracht dient gebracht te worden bij afzonderlijke dagvaarding of kan gevraagd worden in de eis ingesteld naar aanleiding van de beëindiging of intrekking van het plan. Een spilfiguur in dit scenario is de gerechtsmandataris, die wordt gelast met het organiseren en realiseren van de overdracht in naam en voor rekening van de schuldenaar. Hiervoor kan hem nog een bijkomende termijn van opschorting van niet meer dan zes maanden verleend worden. De verkoop kan betrekking hebben op zowel roerende als onroerend goederen van de onderneming. Bij verkoop van onroerende goederen stelt de gerechtsmandataris een notaris aan dewelke een ontwerpakte dient op te maken met een bijgevoegd evaluatieplan en hypothecair getuigschrift.

7 7 De schuldeisers die over een inschrijving of kantmelding beschikken als ook de schuldenaar kunnen bij verzoekschrift aan de rechtbank vragen om een minimum verkoopprijs te horen bepalen. Door de verkoop van de roerende en onroerende goederen gaan de rechten van de schuldeisers over de prijs en worden zij gezuiverd. De procedure van evenredige verdeling respectievelijk rangregeling dient hierna door de aangewezen gerechtsmandataris te worden gevolgd. De aangestelde gerechtsmandataris vraagt tenslotte bij verzoekschrift de sluiting van de procedure en ontlasting van zijn opdracht. Besluit: Het positieve aspect is dat deze nieuwe wet volledig gericht is op de redding van de onderneming waarbij er een ruim palet aan mogelijkheden voorzien is om deze doelstelling te bewerkstelligen. Belangrijk is natuurlijk dat de bedrijfsleider alert reageert en tijdig inziet dat zijn onderneming in moeilijkheden verkeert. Of de rechtbanken voldoende zullen uitgerust zijn om deze nieuwe taken op zich te nemen zal de toekomst dienen uit te wijzen. Alain Van der Steichel Kand. gerechtsdeurwaarder