Opvolgen van groei. Vroegtijdige detectie van mogelijke groeistoornissen METEN van lengte, gewicht en hoofdomtrek.

Transcriptie

1 Opvolgen van groei. Vroegtijdige detectie van mogelijke groeistoornissen. November 2016 METEN van lengte, gewicht en hoofdomtrek 1. Wat is normale groei? 2. Groeistoornissen: lengte en gewicht 3. Casussen Lengte en gewicht 4. Groeistoornissen: hoofdomtrek 5. Casussen hoofdomtrek 1

2 Meten en wegen (lengte en gewicht) door de vrijwilliger 3 Meettechniek 2

3 Meettechniek Meten van de hoofdomtrek Net boven de wenkbrauwen vooraan en over de grote protuberantie achteraan Door de arts of de verpleegkundige Bij elk contact! 3

4 Als je vermoedt dat een meting niet correct is? Herhaal dan de meting! REGISTREREN lengte, gewicht en hoofdomtrek 1. Wat is normale groei? 2. Groeistoornissen: lengte en gewicht 3. Casussen Lengte en gewicht 4. Groeistoornissen: hoofdomtrek 5. Casussen hoofdomtrek 4

5 Registratie door arts / verpleegkundige Kindboekje GED - groeimodule GED registreren meetwaarden 5

6 GED - ouderlengte Wat is normale groei? 1. Wat is normale groei? 2. Groeistoornissen: lengte en gewicht 3. Casussen Lengte en gewicht 4. Groeistoornissen: hoofdomtrek 5. Casussen hoofdomtrek 6

7 Ken de beïnvloedende factoren bij een groeiend kind. Weet wat je kan verwachten volgens parameters die de groei beïnvloeden oa.! Genetisch potentieel Erfelijk Niet erfelijk Borstvoeding vs kunstvoeding. Inhaalgroei bij prematuriteit Inhaalgroei bij intra-uteriene groeiretardatie Bv. Lengte: GL 47,5 cm en catch-up vanaf geboorte. Genetisch potentieel Richting ouderlijke doelgestalte 7

8 Borstvoedingscurve Gewicht. Groeimodule K&G 1. Vergelijkt de groei van het betreffende kind met de groei zoals bij het gemiddelde kind. Deze vergelijking gebeurt voor: - het moment van het consult SDS - Waar situeert het kind zich op dit moment t.o.v. het gemiddelde kind. - de evolutie SDSc (t.o.v. 4w/8w geleden) SDSc - Hoe is de groei geëvolueerd als we de evolutie bij dit kind vergelijken met evolutie bij het gemiddelde kind dat vertrok vanuit dezelfde meetgegevens. 2. Bekijkt of de groei evenwichtig verloopt (G/L of BMI). 8

9 Standaarddeviatiescore SDS/SDSc - betekenis Hoe verder een waarde van het gemiddelde (SDS=0 / SDSc=0) ligt, hoe uitzonderlijker de waarde in een populatie voorkomt, hoe groter de kans dat een afwijking aan de basis van deze waarde ligt. 2. Evolutie meetpunt: SDSc Wat leert de groeimodule? 1. Positie meetpunt: SDS 3. G/L ; BMI vanaf 24 maanden 9

10 Standaarddeviatiescore - beslissing Grenzen van het normale of te verwachten Praktisch zijn de afkap-waarden ingebouwd in de groeimodule. Je kan de afkap-waarden aflezen op de flowcharts. Vastgelegd in samenspraak met experten. X en kleuren automatisch. Ondersteunen de beslissing Extra op te volgen = oranje Aanbeveling tot verwijzen = rood Welke grenzen zijn er dan bepaald? SDS Standaarddeviatiescore meetpunt (SDS) - grenzen Gewicht: -2 < SDS < +2: oranje Lengte -2 < SDS < +2: oranje -3 < SDS < +3: rood Hoofdomtrek -2,5 < SDS < +2,5: rood 10

11 SDSc De grenzen van conditionele groei SDSc Gewicht: -1 < SDSc < +1 Lengte: -2 < SDSc < +2 Hoofdomtrek: -1 < SDSc < +1 SDSc Conditionele groei - voorwaarden Minimumleeftijd voor gebruik SDSc = 1 maand Minimuminterval voor gebruik SDSc = 4 weken (0 12m) = 2 maanden (> 12m) Let op! Bij frequenter uitgevoerde metingen wordt vergeleken met een meting van minstens 4 weken of vanaf 12 maanden- 2 maanden ervoor. 11

12 SDSc Wat is persisterende trend? Bij opvolging (d.w.z. oranje o.w.v. SDSc buiten de verwachte grenzen) herbekijk je de groei(parameter) na bepaald interval, zijnde Gewicht: leeftijd 0 13w: 4 weken leeftijd 13w 36m: 3 maanden Hoofdomtrek: 4 weken Lengte: 3 maanden Zet de afwijkende groei zich over deze periode door in dezelfde richting = persisterende trend verwijzen G/L Specifiek voor de gewicht-voor-lengtecurve G/L SDS Tijdsfactor niet zichtbaar Vorm curve geen betekenis Positie van G/L van dit kind t.o.v. de populatie Grens Normaal tss -2 en +2 SDS Rood X als buiten die waarden 12

13 BMI BMI-curve BMI Leeft Grens Body Mass Index G(kg) / L(m) 2 Geldig vanaf 24m Normaal tss -2 en +2 SDS Rood X als buiten die waarden G/L of BMI Wanneer wordt G/L-verhouding of BMI meegerekend? Vanuit gewicht: Als positie meetpunt (SDS) Of conditionele groei buiten grenzen (SDSc) En kind is meer dan 13 weken Vanuit lengte: Als positie meetpunt afwijkend bij normale geboortelengte (SDS) Of conditionele groei valt buiten grenzen (SDSc) Op elke leeftijd (vanaf de geboorte) 13

14 G/L of BMI Wanneer wordt G/L-verhouding of BMI meegerekend? Kruisje G of L oranje Groeimodule kijkt naar G/Lverhouding Als afwijkend G/L-kruisje rood Retrograad kleurt ook G- of L-kruisje rood Bijkomend verwijscriterium hoofdomtrek. Verschil eerste meting na geboorte t.o.v. elke andere meting > 2 SDS rood Doel: weliswaar geleidelijke, maar sterker dan verwachte toename of afname van de groei van het hoofd opsporen 14

15 Belangrijke boodschap Ingebouwde criteria interpreteren de ingebrachte meetwaarden en stellen een vervolgbeleid voor. MAAR Kleurencodes zijn hulpmiddelen Kleurencodes mogen geen automatismen zijn Interpretatie blijft het belangrijkste! Wees je bewust dat Een perfect normale groei een ernstige pathologie niet uitsluit! Interpreteer daarom de groei steeds samen met anamnese en klinisch-en ontwikkelingsonderzoek. Krijg je aanbevolen verwijzing (rood kruisje)? Doe er iets mee! Je volgt de aanbeveling. Je overroept de aanbeveling op gegronde basis. Je verwijdert de aanbeveling. OF (en bij voorkeur) Je werkt de verwijzing af in de verwijsbox, met duiding van reden van het niet ingaan op de aanbeveling. 15

16 Opvolgen van de gewicht en lengte op het consultatiebureau. Groeimodule in GED mei 2014: leermodule op Ter duiding Bij de bespreking van volgende casussen maken we uit didactische redenen- abstractie van anamnese en onderzoek. Doelstelling = praktische toepassing flow-charts gewicht, lengte en hoofdomtrek 16

17 Jongen - 12 maanden consult Gewichtscurve voor leeftijd toont SDS > +2 en SDSc > +1 G/L curve toont SDS > +2 17

18 G/L curve toont SDS > +2 Automatische aanbeveling tot verwijzing wegens onevenwichtige groei. Automatische aanbeveling tot verwijzing wegens onevenwichtige groei. Je volgt in deze casus deze aanbeveling. Bij dit kind zijn er immers geen argumenten tot overroepen van de aanbeveling. 18

19 Kind consult 12 maanden Gewicht voor leeftijd SDS SDSc Gewicht voor leeftijd SDS -2,01 SDSc -3,26 19

20 Is er sprake van een persisterende trend? pop-up consult 9 maanden SDS -0,83 SDSc -1,02 Indien ja, over welke periode? G/L curve 20

21 Persisterende trend in zelfde richting, over periode van 3 maanden, bij kind ouder dan 13 weken waarbij G/L nog binnen de verwachte grenzen is. Verwijzing. 21

22 Meisje consult 15 maanden. Gewichtscurve voor leeftijd toont SDS < 2 en SDSc > +1 Is er sprake van een persisterende trend in dezelfde richting over periode van 3 maanden bij kind ouder dan 13 weken? Terugblik naar consult van 12 maanden Gewichtscurve voor leeftijd toont SDS < 2 en SDSc > +1 SDSc > 1 12 maanden 22

23 G/L curve valt binnen de te verwachte grenzen. Te verwijzen, wegens persisterende trend in dezelfde richting over periode van 3 maanden bij kind ouder dan 13 weken (desondanks het meetpunt op G/L curve nog binnen normale grens valt). 23

24 De behandelende arts is een onmisbare partner bij het bevestigen van gegeven adviezen of aanreiken van bijkomende adviezen rond voeding en beweging én voor diagnostische oppuntstelling. Samen het kind terug op het goede spoor zetten en houden. Meisje consult 30 maanden Gewichtscurve voor leeftijd toont SDS < 2 en SDSc > +1 24

25 BMI valt binnen de te verwachte grenzen. Merk op: sprong in BMI van > 1 SDS t.o.v. consult 24 m. Extra consult op consultatiebureau binnen 3 maanden wegens gewichtstoename sterker dan verwacht én sprong in BMI curve (wijzend op zich wijzigende lichaamssamenstelling). 25

26 Borstvoedingscurve bij uitsluitend borstvoeding. Persisterende trend over periode van 4 weken bij kind jonger dan 13 weken. 9 w 13 w Borstvoedingscurve bij uitsluitend borstvoeding. Persisterende trend over periode van 4 weken bij kind jonger dan 13 weken. 9 w 13 w Geen verwijzing. Prima borstvoeding! Proficiat mama en papa! 26

27 Ken de beïnvloedende factoren bij een groeiend kind. Weet wat je kan verwachten volgens parameters die de groei beïnvloeden oa.! Genetisch potentieel Gewichtsevolutie bij borstgevoed kind. Inhaalgroei bij dysmatuur / prematuur Jongen - consult 12 weken Consult 12 weken gewicht voor leeftijd SDS -2,03 en SDSc -1,82 G/L 27

28 Is er sprake van een persisterende trend? Kijk naar consult 8 weken gewicht voor leeftijd SDS -1,42 en SDSc -1,20 G/L Persisterende trend over periode van 4 weken bij kind < 13 w Verwijzing. G/L rood op G/L curve, maar niet rood op gewicht voor leeftijd curve omdat groeimodule < 13 w geen link maakt naar G/L curve MAAR. G/L zegt je wel iets. 28

29 Kind consult 18 maanden Gewicht voor leeftijd Lengte voor leeftijd SDS -2,94 en SDSc -0,82 29

30 G/L Ouderlijke gestalte? Geruststellende groei, binnen de verwachtingen, rekening houdend met ouderlijke gestalte. Opvolging binnen dienstverlening van K&G. 30

31 Kind huisbezoek 2 weken Hoofdomtrek 2 weken SDS 2,54 Hoofdomtrek SDS > 2,5 Te verwijzen. K&G verwijst niet vanuit een diagnose, wel vanuit een bezorgdheid. Benoem geen diagnose bij een verwijzing! 31

32 Hoofdomtrekcurve 17 weken SDS persisteert > 2,5 Laat je niet misleiden! De diagnose van familiaal groot hoofd is een UITSLUITINGSDIAGNOSE. 32

33 Meisje consult 6 maanden Hoofdomtrek SDS 3,22 en SDSc 2,31 Hoofdomtrek SDS > 2,5 Te verwijzen. 33

34 Kind consult 16 weken Hoofdomtrekcurve SDS -0,54 en SDSc -1,70 Geen bijzonderheden bij anamnese en onderzoek. Herevaluatie na 4 weken. Hoofdomtrekcurve consult 25 weken SDS 0,34 en SDSc 1,89 Opvolging binnen dienstverlening K&G. 34

35 Hoofdomtrekcurve consult 39 weken SDS -0,52 en SDSc -1,98 Opvolging binnen dienstverlening K&G. Groei opvolgen bij prematuur geboren kinderen? Gebruik gecorrigeerde curve gewicht lengte hoofdomtrek. 35

36 Ter info Kapstok prematuren: Groei: corrigeer Ontwikkeling: corrigeer Voeding: corrigeer Vaccinatie: corrigeer niet! Kind prematuur geboren op PML 33 weken Kleur wordt blindelings overgenomen op gecorrigeerde curve. 36

37 Waarom rood? Aanbevolen verwijzing. Je volgt in dit geval de aanbeveling niet. Geen reden tot verwijzing: verwachte inhaalgroei bij ex-prematuur, zoals zichtbaar op gecorrigeerde curve. 37

38 Meisje prematuur. gebruik de gecorrigeerde curves! PML 36 w 4 d GG 1,94 kg GL niet gemeten, wel < - 2,5 SDS Geboorte hoofdomtrek niet gemeten, wel < - 2,5 SDS Gewichtscurve 12 maanden 38

39 Gecorrigeerde gewichtscurve: bolletjes kleuren en informatie in pop-up worden letterlijk overgenomen interpreteren van de curve zelf Lengtecurve 12 maanden 39

40 Gecorrigeerde lengtecurve G/L curve 40

41 Hoofdomtrekcurve 12 maanden Gecorrigeerde hoofdomtrekcurve 41

42 Beleid? Verwijzen wegens uitblijven van de verwachte inhaalgroei. Ken de beïnvloedende factoren bij een groeiend kind. Weet wat je kan verwachten volgens parameters die de groei beïnvloeden oa.! Genetisch potentieel Inhaalgroei bij dysmatuur / prematuur. Gewichtsevolutie bij borstgevoed kind. Zet zich geen inhaalgroei in? Verwijs het kind naar de behandelende arts. 42

43 Meisje consult 30 maanden. Gewichtscurve Gewichtscurve 30 maanden Meetfout? 43

44 Gewichtscurve 30 maanden Arts : vogel voor de kat Zeer onrustwekkend om kind te zien. Meetfout? neen BMI curve 30 maanden 44

45 Beleid? Dringende verwijzing. Psychosociale context = verontrustend. Zorgen over het gezin. D/ sterk vermoeden van verwaarlozing, met ondervoeding gewichtscurve: zig-zag patroon Gewichtscurve evolutie 45

46 BMI evolutie Vragen? 46