Voedingsadvies bij nierschade

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Voedingsadvies bij nierschade"

Transcriptie

1 Voedingsadvies bij nierschade Albert Schweitzer ziekenhuis maart 2014 pavo 0870

2 Inleiding U bent door uw nefroloog verwezen naar de diëtist omdat uw nierfunctie achteruit gaat. In deze folder geven we voedingsadviezen die belangrijk zijn als de nieren niet goed werken. De adviezen gelden voor als u in afwachting bent van uw dialysebehandeling, maar ook als u al begonnen bent met de dialyse. We leggen uit met welke voedingsstoffen en mineralen u rekening moet houden in uw voeding en waarom. Ook vertellen we in welke voedingsmiddelen deze stoffen zitten. We sluiten de folder af met een aantal praktische tips. Waarom een dieet bij (pre)dialyse? Een belangrijke taak van de nieren is het verwijderen van onder andere afvalstoffen en vocht. Normaal gesproken zou u deze afvalstoffen uitplassen. Als de nieren niet meer in staat zijn om de afvalstoffen voldoende uit uw lichaam te verwijderen, is een dialysebehandeling nodig. De arts verwacht dat u te zijner tijd met een dialysebehandeling moet gaan beginnen. In afwachting daarvan wordt het zogeheten predialyse traject gestart. U krijgt met verschillende hulpverleners te maken, waaronder de diëtist. Uw voeding moet aan bepaalde eisen voldoen, afhankelijk van de mate van nierschade en/of een gekozen nierfunctievervangende behandeling. Vaak moet de hoeveelheid eiwit, natrium, kalium en/of fosfaat in uw voeding beperkt worden. De diëtist stelt in overleg met u een persoonlijk dieetadvies op. Hierna gaan we in op de afzonderlijke voedingsstoffen en mineralen. 1 van 14

3 Eiwit Eiwit is een voedingsstof die u dagelijks nodig heeft. De eiwitten in de voeding zijn de bouwstoffen voor het lichaam. Bij de afbraak van eiwit ontstaat de afvalstof ureum. De nieren zorgen ervoor dat ureum het lichaam verlaat. Als de nieren niet goed werken, wordt ureum onvoldoende uit het lichaam verwijderd. Dit kan klachten geven, bijvoorbeeld moeheid, misselijkheid, braken, smaakverandering, jeuk en hoofdpijn. Om klachten te voorkomen moet er precies zoveel eiwit in uw voeding zitten dat het genoeg levert als bouwstof, maar niet te veel ureum geeft. Gebruik niet meer, maar ook niet minder dan voorgeschreven is. Als u te weinig eiwit binnenkrijgt, gaat uw algehele conditie achteruit. Dit komt doordat er dan meer afbraak dan opbouw is. Waar zit eiwit in? Eiwit zit vooral in vlees, vis, kip, ei, kaas, melk(producten), peulvruchten (zoals bruine en witte bonen, kapucijners), sojaproducten (tahoe, tempé), pinda s en noten. In brood, aardappelen en groente zit minder eiwit. Wat betekent dit voor u? De hoeveelheid eiwit die u per dag mag gebruiken, is onder andere afhankelijk van uw lengte en gewicht. De diëtist berekent de hoeveelheid die u mag gebruiken. 2 van 14

4 Natrium Natrium is een mineraal dat in het lichaam voorkomt, het kan niet worden gemist. Eén van de functies van natrium is het regelen van de vochtbalans van het lichaam. Natrium komt voor in zout. In spreektaal wordt met zout meestal keukenzout bedoeld. Keukenzout bestaat uit natrium en chloride. In 1 gram zout zit 400 mg natrium. Zout wordt vaak gebruikt als smaakmaker en als middel om de houdbaarheid van producten te verlengen. Waarom is minder zout in de voeding nodig? Als u het advies krijgt minder zout te gebruiken, wordt eigenlijk bedoeld dat uw voeding minder natrium moet bevatten. Vroeger werd dan gesproken over een zoutloos of zoutarm dieet. Een betere naam is een natriumbeperkt dieet. Als de nieren goed werken plast u al het natrium dat u met de voeding eet, er weer uit. De hoeveelheid natrium, en daarmee de hoeveelheid water, blijft daardoor constant. Als de nieren minder goed werken, blijft er te veel natrium in het lichaam achter. Het lichaam houdt dan meer vocht vast. U kunt dan last krijgen van veel dorst, vochtophopingen in bijvoorbeeld uw enkels (oedeem) en een hoge bloeddruk. Te veel zout in de voeding vermindert de werking van bepaalde bloeddrukverlagende medicijnen. Natrium wordt door bijna iedereen in de vorm van keukenzout gebruikt om het eten op smaak te brengen. Het meeste zout krijgt u echter binnen doordat fabrikanten zout toevoegen aan voedingsmiddelen. Hierdoor kunt u ongemerkt veel zout binnen krijgen: gemiddeld zo n tien tot twaalf gram zout per dag. Dit is bijna het dubbele van wat geadviseerd wordt. Bij een verminderde nierfunctie wordt een natriumbeperking van mg natrium (= 5-6 gram zout) geadviseerd. Dit betekent meestal dat brood en beleg gewoon gebruikt kunnen worden, maar dat de warme maaltijd geen zout mag bevatten. Daarnaast moet goed gelet worden op zoute tussendoortjes. 3 van 14

5 Minder zout, maar hoe? Een natriumbeperking houdt meestal in, dat u bij de warme maaltijd geen zout mag gebruiken. Daarnaast moet u het gebruik van kanten-klare producten die veel zout bevatten vermijden. Denk daarbij aan bouillonblokjes en bouillonkorrels, soepen en sauzen uit pakjes, soeparoma (Maggi), tomatenketchup en ketjap (zowel zout als zoet) en kant-en-klaar maaltijden. Brood en beleg kunt u gewoon gebruiken, maar kies wel voor varianten met minder zout. Wat betekent dit voor u? Voeg geen zout toe tijdens het bereiden van uw maaltijden. Gebruik liever andere smaakmakers om uw eten op smaak te brengen. U kunt bijvoorbeeld kruiden of specerijen gebruiken, zoals nootmuskaat, peper, paprikapoeder, basilicum of peterselie. Ook het meebakken van bijvoorbeeld ui, knoflook of paprika kan voor extra smaak zorgen. Er zijn ook producten waar door de fabrikant geen zout aan toegevoegd is, deze kunt u herkennen aan de vermelding: geen zout toegevoegd, ongezouten, bereid zonder zout of zonder toevoeging van zout. In het begin zult u moeten wennen aan de smaak van eten zonder zout. het duurt ongeveer 4-6 weken voordat u gewend bent aan minder zout Vermijd het gebruik van producten die veel zout bevatten: Bouillonblokjes, bouillonpoeder, soeparoma (Maggi, Aromat), ketjap, Worcestersaus, kip- of vleeskruiden, groente- en kruidenmixen, sambal en mosterd, tomatenpuree Pakjes soep en saus en kant en klare soep en saus Kant-en-klare (diepvries)maaltijden, pizza Vleeswaren zoals rookvlees, pekelvlees, rauwe ham, bacon, ontbijtspek, cervelaatworst en rookworst, Kies liever voor rosbief, fricandeau, kipfilet, kalkoenfilet, filet américain en de vleeswaren waarop staat dat ze geen of minder zout bevatten. Kaas bevat veel zout. Kies voor kaas waar minder zout in zit, bijvoorbeeld Milner, Maaslander, cottage cheese en hüttenkäse 4 van 14

6 Kant-en-klare en gepaneerde vleesproducten zoals rookworst, gekruid gehakt, kroketten, hamburgers, frikadellen, slavinken en schnitzels. Snacks (zoals bami- en nasischijven, loempia, frikadel en kroket, zoutjes, gistextract (Marmite), sandwichspread, zuurkool, zure en zoute haring, tafelzoetzuur (augurken, atjar en uitjes). Zuurkool, tomatensap en tomatengroentesap, groenten in blik of pot en bewerkte diepvriesgroenten zoals spinazie à la crème Apolinaris en Vichy mineraalwater: hier zit veel natrium in. Vermijd het gebruik van drop. Dit geldt zowel voor zoete als zoute drop. Alle drop bevat een stofje dat bloeddrukverhogend werkt. Ongeschikte zoutvarianten Zeezout, selderijzout, knoflookzout, uienzout, etc. bevatten net zoveel natrium als keukenzout. Mineraalzout *) bevat bijna de helft minder natrium dan keukenzout. Jozo-vitaal en Losalt bevatten* ) een derde van de hoeveelheid natrium vergeleken met gewoon keukenzout. In dieetzout* ) is het natrium grotendeels vervangen door kaliumchloride. Natriumarme smaakmakers *) : natriumarme (strooi)aroma, natriumarme juspoeder, natriumarme sauspoeder. * ) Deze producten bevatten kaliumchloride. In veel natriumarme producten wordt kaliumchloride gebruikt als smaakvervanger van natrium. Als de nieren niet goed werken is kalium echter geen goede vervanging voor natrium. Let daarom goed op de ingrediënten die op de verpakking staan. Als kaliumchloride wordt vermeld, is het product voor u niet geschikt. 5 van 14

7 Kalium Kalium heeft een belangrijke functie bij de geleiding van zenuwprikkels. Kalium is een mineraal dat in vrijwel alle voedingsmiddelen voorkomt. Als de nieren goed werken, wordt kalium weer uitgeplast. Als de nieren niet voldoende werken, blijft er te veel kalium in het lichaam achter. Dit kan onder andere leiden tot hartklachten, zoals hartritmestoornissen. Waar zit het in? Veel kalium zit in aardappelen, frites, groente, fruit, vruchtensap, koffie, melkproducten, cacao, noten en peulvruchten. Wat betekent dit voor u? Als het kaliumgehalte in het bloed te hoog wordt, moet de hoeveelheid kalium in uw voeding aangepast worden. Uw voeding mag maximaal 3000 mg kalium per dag bevatten, tenzij de diëtist of arts anders met u heeft afgesproken. We raden u aan om: Het gebruik van koffie te beperken. U kunt koffie vervangen door thee. Per dag maximaal één stuk fruit of één klein glaasje vruchtensap te gebruiken. Vruchtensap kunt u ook vervangen door limonade of frisdrank (liever geen light frisdrank of cola light). Een paar keer per week aardappelen te vervangen door rijst of pasta. Per dag maximaal twee melkproducten te gebruiken, zoals (karne)melk, yoghurt of vla. 6 van 14

8 Fosfaat Fosfaat is een mineraal dat van nature voorkomt in voeding. Eén van de functies van fosfaat is het geven van stevigheid aan botten. Als de nieren niet voldoende werken, kan er fosfaat in het bloed achterblijven. Dit kan leiden tot: Botproblemen, zoals verkalking in gewrichten. Een versneld proces van aderverkalking, waarbij bloedvaten nauwer worden. Jeuk door ophoping van fosfaat onder de huid. De hoeveelheid fosfaat is gekoppeld aan de eiwitinname. Eiwitrijke producten bevatten namelijk ook veel fosfaat. Als de hoeveelheid eiwit in de voeding wordt beperkt, wordt dus tegelijkertijd ook de hoeveelheid fosfaat die u binnenkrijgt minder. Kant-en-klare producten bevatten veel kunstmatig toegevoegd fosfaat. Dit fosfaat wordt door de darmen voor honderd procent opgenomen en komt in het bloed terecht. Fosfaat dat van nature voorkomt in voeding, wordt maar voor zestig procent opgenomen door de darmen. Naast kant-en-klare producten, zit er ook veel fosfaat in smeerkaas, light frisdrank en cola. Deze producten kunt u beter niet gebruiken. 7 van 14

9 Vocht (Alleen van toepassing als uw dialyse al gestart is) Teveel vocht in het lichaam leidt tot oedeem (vochtophoping bij enkels, handen en longen). U kunt hierdoor benauwd worden en de bloeddruk kan stijgen. Daarom is het belangrijk om bij de start van de dialyse rekening te houden met vochtbeperking. De mate van vochtbeperking is ondermeer afhankelijk van de hoeveelheid urine die uw lichaam produceert (diurese). Diurese wordt gemeten met het verzamelen van 24 uurs urine. Hoe minder u plast, hoe minder u mag drinken. Zo voorkomt u dat uw lichaam teveel vocht vasthoudt. U mag per dag 500 ml drinken plus de hoeveelheid diurese. Dit kunt u met uw arts overleggen. Bij vochtbeperking is een natriumbeperking heel belangrijk. Hoe meer natrium u gebruikt, hoe meer dorst u zult krijgen en hoe meer u gaat drinken. Vochtbeperking is moeilijk vol te houden als u teveel natrium blijft gebruiken. U krijgt het meeste vocht binnen door het drinken van bijvoorbeeld water, koffie, thee en melk, maar ook met vast voedsel (bijvoorbeeld fruit). Ook uw warme maaltijd bevat vocht (inclusief toetje), maar hiermee is al rekening gehouden bij uw vochtbeperking. U hoeft deze dus niet mee te tellen. Inhoudsmaten (gemiddeld) Mok Gewoon kopje Klein kopje Glas Wijnglas Borrelglas 250 ml 125 ml 75 ml 150 ml 100 ml 35 ml Diep bord Soepkop Dessertschaaltje Sauslepel IJsklontje Portie fruit 250 ml 200 ml 150 ml 25 ml 15 ml 100 ml 8 van 14

10 Tips om met een vochtbeperking om te gaan Zoete dranken lessen de dorst minder dan (koud) water of thee. Gebruik kleine kopjes of glazen en neem kleine slokjes. U kunt het vocht dan beter over de dag verdelen. Houd daarbij rekening met zaken als op bezoek of uit eten gaan. Een ijsklontje is niet zo snel op en helpt langer tegen de dorst. Verdeel fruit in partjes of stukjes. Als u dorst heeft kunt een stukje nemen. Neem, als dat is toegestaan, uw medicijnen in bij de maaltijd (bijvoorbeeld met een lepel appelmoes of vla) of bij het drinken dat u gepland heeft. Dan heeft u geen extra vocht nodig. Neem af en toe een zuurtje of kauwgum. Dit zorgt er voor dat uw slijmvliezen geprikkeld blijven en vocht blijven produceren. Uw dorstgevoel zal hierdoor minder worden. Een warme maaltijd (portie groente, drie aardappelen, stukje vlees en jus) bevat ongeveer ml vocht. In plaats van de warme maaltijd kunt u ook eens een gelijke hoeveelheid soep of pap eten (let wel op de hoeveelheid zout). Als u dat doet, mag u ook nog de toegestane hoeveelheid vocht gebruiken. Het gebruik van alcohol Alcohol heeft een bloeddrukverhogende werking. Drink daarom liever niet elke dag. Als u drinkt beperk het dan tot één glas per dag voor vrouwen en twee glazen per dag voor mannen. Door een andere lichaamssamenstelling verdragen vrouwen alcohol minder goed dan mannen. Sterfruit Sterfruit is ook bekend onder de naam carambola. Het gebruik van sterfruit wordt dringend afgeraden bij nierpatiënten. Als u toch sterfruit gebruikt, kan dit tot ernstige complicaties leiden met uiteindelijk de dood. Dit heeft te maken met een stof die van nature in sterfruit zit (neurotoxine). 9 van 14

11 Bij een te hoge concentratie van deze stof in het bloed, kunnen ernstige complicaties optreden. Gebruik dus geen sterfruit of sappen waarin het sap van sterfruit verwerkt is. Praktische tips Broodmaaltijden Brood Eén snee brood (35 g) levert 3 g eiwit. Dit is te vervangen door: 3 beschuiten 3 crackers 3 sneetjes knäckebröd 1 snee donker roggebrood 3 plakken ontbijtkoek (à 20 g) 1 croissant 1 snee krenten- of rozijnenbrood zonder spijs Broodbeleg 1 plakje kaas (20 g) levert 5 g eiwit 1 plakje vleeswaren (15) g levert 3 g eiwit 15 g pindakaas levert 4 g eiwit 1 ei levert 7 g eiwit 150 cc melk of melkproducten levert 5 g eiwit zoet beleg is vrij toegestaan De warme maaltijd We raden u aan om de gehele warme maaltijd zonder zout te bereiden. Smaakmakers zonder zout zijn bijvoorbeeld azijn, suiker/zoetstof, citroensap, gember en knoflook. Specerijen maken het eten pittiger; bijv. peper, nootmuskaat, foelie, kruidnagel, kerrie, gemberpoeder, cayennepeper of mosterdpoeder. Tuinkruiden kunt u zowel vers, gedroogd als ingevroren gebruiken. Denk hierbij aan selderij, peterselie, bieslook, tijm, basilicum en koriander. Soep Eén bord soep zonder vlees levert 1 g eiwit. 10 van 14

12 Ongezouten bouillon kunt u trekken van kruiden (zoals; laurier, foelie, lavas) veel verse groenten en vlees. U kunt ook gebruik maken van een kruidenbuiltje of natriumarme bouillonpoeder (let op, dit kan kalium bevatten). Aardappelen Twee kleine aardappelen (100 g) leveren 2 g eiwit. Dit is te vervangen door: 100 g aardappelpuree 50 g patates frites 50 g macaroni/spaghetti of rijst Groente 100 g groente levert gemiddeld 2 g eiwit. Alle soorten zijn toegestaan, zonder zout toegevoegd. De smaak van groente blijft beter behouden als u deze kort kookt in weinig water. Bij de productie van zuurkool wordt veel zout gebruikt. Afspoelen van de zuurkool heeft geen zin, omdat er toch veel natrium achterblijft. U kunt dit beter niet gebruiken. Gebruik geen groente uit blik of pot, want daar zit veel zout in. U mag wel diepvriesgroente gebruiken, als het maar niet op smaak gemaakt is, zoals spinazie à la crème. Peulvruchten, tuinbonen en doperwten bevatten een dubbele hoeveelheid eiwitten, neem hiervan de helft van de toegestane hoeveelheid groente. Voor stamppotten kunt u de hoeveelheid aardappelen en groente bij elkaar optellen. U mag bijvoorbeeld 100 g aardappelen en 150 g groente. U kunt dus 250 g stamppot nemen. U kunt de groente binden met maïzena of aardappelmeel en eventueel afmaken met een klontje margarine, scheutje room en/of kruiden. Vlees 50 g rauw vlees (35 g gaar) levert 10 g eiwit. Dit is te vervangen door: 50 g wild, gevogelte of vis (35 g gaar) 1½ ei 120 g klaar gemaakte peulvruchten (niet uit blik) 11 van 14

13 Als vlees, vis of kip bereid worden in aluminiumfolie of in een braadzak, blijft de smaak beter behouden. Let op: vlees dat al bereid is bevat vaak zout (bijvoorbeeld gepaneerde producten en gestoomde en gerookte producten). Let ook op vlees dat al gekruid is, zoals gekruid gehakt, slavinken, verse worst. Hier zit al zout in. Jus Jus bevat geen eiwit. Als u ongezouten vlees gebruikt en u bereidt het in ongezouten bak en braad of margarine, dan bevat deze jus geen natrium. Maak geen gebruik van juspoeders, deze bevatten veel natrium. Jus kunt u op smaak brengen met een gesnipperd uitje, knoflook, paprika of champignons. Nagerecht 1 schaaltje vla (150 cc) levert 4 g eiwit 1 schaaltje yoghurt (150 cc) levert 6 g eiwit 1 schaaltje kwark (150 cc) levert 15 g eiwit! 1 portie fruit levert 0 g eiwit Algemeen Fruit, vruchtensap of vruchtendranken leveren geen eiwit, maar bevatten wel veel kalium. Snoep bevat géén eiwit. U kunt vrij gebruik maken van: fondant, roomborstplaat, boterbabbelaars, zuurtjes, pepermunt, marsh mellows, mentos, kauwgom, fruitcaramels, winegums, gomballen, Turks fruit. Meer informatie Nierstichting Nederland Postbus 2020, 1400 DA Bussum tel. (035) of gratis informatielijn tel van 14

14 Nierpatiënten Vereniging Nederland NVN Postbus 284, 1400 AG Bussum tel. (035) of Patiëntendesk, tel. (035) Bezoekadres Nierstichting en de NVN: Groot Hertoginnelaan 34, Bussum NPVR Nierpatiëntenvereniging Rijnmond Vereniging waarbij nierpatiënten van het Albert Schweitzer Ziekenhuis te Dordrecht, Erasmus Medisch Centrum met o.a. locatie Sohpia kinderziekenhuis te Rotterdam, Maasstadziekenhuis te Rotterdam, Sint Franciscus Gasthuis te Rotterdam en het Vlietland Ziekenhuis te Vlaardingen zich kunnen aansluiten. Tot slot Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, neem dan contact op met de afdeling Diëtetiek, tel. (078) Als u verhinderd bent voor uw afspraak, wilt u dit dan zo spoedig mogelijk laten weten? De vrijgekomen plaats kan dan voor een andere patiënt gebruikt worden. Uitsluitend voor het wijzigen van een afspraak bij de afdeling Diëtetiek, belt u ook voor alle locaties naar tel. (078) van 14

15 Deze folder is in 2012 getest door een onafhankelijk patiëntenpanel 14 van 14

Natriumbeperkt dieet Radboud universitair medisch centrum

Natriumbeperkt dieet Radboud universitair medisch centrum Natriumbeperkt dieet U heeft het advies gekregen om een natriumbeperkt dieet te volgen. Deze brochure geeft u nadere informatie en voedingsadviezen. Heeft u na het lezen van deze tekst nog vragen dan

Nadere informatie

Voedingsadvies bij nierschade

Voedingsadvies bij nierschade Voedingsadvies bij nierschade Inleiding U bent door uw nefroloog verwezen naar de diëtist omdat uw nierfunctie achteruit gaat. In deze folder leest u voedingsadviezen die belangrijk zijn als uw nieren

Nadere informatie

Cardiologie / Diëtetiek. Vocht- en zoutgebruik bij hartfalen

Cardiologie / Diëtetiek. Vocht- en zoutgebruik bij hartfalen Afdeling: Onderwerp: Cardiologie / Diëtetiek Vocht- en zoutgebruik bij hartfalen Inleiding Voor u ligt een brochure, bedoeld voor patiënten met hartfalen, over vocht- en zoutgebruik. In deze brochure wordt

Nadere informatie

Natriumbeperkt dieet. Afdeling Diëtetiek

Natriumbeperkt dieet. Afdeling Diëtetiek Natriumbeperkt dieet Afdeling Diëtetiek Wat doet natrium in het lichaam? Een van de belangrijkste taken van natrium in het lichaam is het regelen van de vochtbalans. Natrium is een mineraal dat zowel in

Nadere informatie

Lekker eten met minder zout

Lekker eten met minder zout Lekker eten met minder zout Inleiding In deze brochure vindt u informatie over hoe u het zoutgehalte in uw voeding kunt verminderen en toch lekker kunt blijven eten. Gemiddeld krijgen we per dag 9 gram

Nadere informatie

Minder zout in uw voeding. Bij nierschade

Minder zout in uw voeding. Bij nierschade Minder zout in uw voeding Bij nierschade Inleiding U heeft van uw specialist het advies gekregen om minder zout in uw voeding te gaan gebruiken, omdat uw nieren niet goed werken. In deze folder leggen

Nadere informatie

Minder zout in uw voeding

Minder zout in uw voeding Minder zout in uw voeding Albert Schweitzer ziekenhuis mei 2011 pavo 0922 Inleiding U heeft het advies gekregen om minder zout in uw voeding te gaan gebruiken. In deze folder leggen we uit waarom en hoe

Nadere informatie

Lekker eten met minder zout

Lekker eten met minder zout Lekker eten met minder zout Inleiding In deze folder vindt u informatie over het minderen van het zoutgehalte in uw voeding en toch lekker blijven eten. Gemiddeld krijgen we per dag 9-10 gram zout binnen.

Nadere informatie

Dieet bij chronische nierschade oktober Gine Hassink Diëtist Gelre Ziekenhuis Apeldoorn

Dieet bij chronische nierschade oktober Gine Hassink Diëtist Gelre Ziekenhuis Apeldoorn Dieet bij chronische nierschade oktober 2016 Gine Hassink Diëtist Gelre Ziekenhuis Apeldoorn Inhoud Stellingen Waarom een dieet Eiwitten Zout Kalium Fosfaat Vocht Carambola Stellingen Ruimte voor vragen

Nadere informatie

Minder kalium in uw voeding Bij nierschade

Minder kalium in uw voeding Bij nierschade Minder kalium in uw voeding Bij nierschade Albert Schweitzer ziekenhuis Mei 2013 Pavo 1071 Inleiding U heeft van uw specialist het advies gekregen om minder kalium in uw voeding te gaan gebruiken, omdat

Nadere informatie

Voedingsadvies bij niercysten

Voedingsadvies bij niercysten Voedingsadvies bij niercysten Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Advies bestemd voor:.. Datum:.. Heeft u vragen over deze folder of het dieetvoorschrift, neem dan gerust

Nadere informatie

Eiwitbeperkt dieet Radboud universitair medisch centrum Radboud universitair medisch centrum

Eiwitbeperkt dieet Radboud universitair medisch centrum Radboud universitair medisch centrum Eiwitbeperkt dieet U heeft het advies gekregen om een eiwitbeperkt dieet te volgen. Deze brochure geeft u algemene informatie en voedingsadviezen over een eiwitbeperkt dieet. Heeft u na het lezen van

Nadere informatie

Dieet bij chronische nierinsufficiëntie

Dieet bij chronische nierinsufficiëntie Dieet bij chronische nierinsufficiëntie Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : O (0223) 69 69 16 O (0223) 69 69 27 O (0223) 69 62 81 O (0223) 69 63 29 1 Inhoud pag. De nieren in optimale

Nadere informatie

Minder zout in uw voeding. Bij nierschade

Minder zout in uw voeding. Bij nierschade Minder zout in uw voeding Bij nierschade Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Advies bestemd voor:.. Datum:.. Heeft u vragen over deze folder of het dieetvoorschrift, neem

Nadere informatie

Dieetadviezen bij levercirrose met complicaties

Dieetadviezen bij levercirrose met complicaties Dieetadviezen bij levercirrose met complicaties Levercirrose is het gevolg van een chronische leverziekte. Bij levercirrose sterft het leverweefsel als gevolg van een infectie, vergiftiging of ziekte af

Nadere informatie

Minder kalium in uw voeding. Bij nierschade

Minder kalium in uw voeding. Bij nierschade Minder kalium in uw voeding Bij nierschade Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U heeft van uw specialist het advies gekregen om minder kalium in uw voeding te gaan

Nadere informatie

Natriumbeperkt dieet. Afdeling Diëtetiek

Natriumbeperkt dieet. Afdeling Diëtetiek Natriumbeperkt dieet Afdeling Diëtetiek Wat doet natrium in het lichaam? Een van de belangrijkste taken van natrium in het lichaam is het regelen van de vochtbalans. Natrium is een mineraal dat zowel in

Nadere informatie

Het natriumbeperkt dieet

Het natriumbeperkt dieet Het natriumbeperkt dieet Informatie voor patiënten F0453-1011 februari 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam

Nadere informatie

Minder zout in uw voeding

Minder zout in uw voeding Minder zout in uw voeding Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U heeft van uw specialist het advies gekregen om minder zout in uw voeding te gaan gebruiken. In deze

Nadere informatie

Eiwitbeperkt dieet. Over een eiwitbeperkt dieet. Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag

Eiwitbeperkt dieet. Over een eiwitbeperkt dieet. Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag Eiwitbeperkt dieet Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag Natriumbeperkt à 2400 mg natrium per dag (6 gram zout) Over een eiwitbeperkt dieet U heeft het advies gekregen een eiwitbeperkt

Nadere informatie

Diëtetiek Eiwitbeperkt dieet

Diëtetiek Eiwitbeperkt dieet Diëtetiek Eiwitbeperkt dieet Afdeling diëtetiek, telefoonnummer: 0344 674285 K. van Galen D. Jansen A. Kalisvaart R. van Nuland I.Oosterhof R. Weterings Eiwit Eiwitten zijn voedingsstoffen die we dagelijks

Nadere informatie

Vochtbeperking bij dialyse

Vochtbeperking bij dialyse Vochtbeperking bij dialyse Informatie voor patiënten F0891-2130 oktober 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam

Nadere informatie

Vocht- en zoutbeperking

Vocht- en zoutbeperking Vocht- en zoutbeperking Informatie voor patiënten F0300-1011 december 2011 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam

Nadere informatie

Minder zout in uw voeding

Minder zout in uw voeding Minder zout in uw voeding Inleiding U heeft het advies gekregen om minder zout in uw voeding te gaan gebruiken. In deze folder leggen we uit waarom dit nodig is en hoe u dit het beste kunt doen. Ook kunt

Nadere informatie

Voeding bij pulmonale hypertensie

Voeding bij pulmonale hypertensie Voeding bij pulmonale hypertensie Het is van belang om goed in conditie te blijven als u een ziekte hebt als Pulmonale Hypertensie (PH). Daarbij hoort een gezonde en gevarieerde voeding. Als u erg moe

Nadere informatie

Diëtetiek. Patiënteninformatie. Kaliumbeperkt dieet. Slingeland Ziekenhuis

Diëtetiek. Patiënteninformatie. Kaliumbeperkt dieet. Slingeland Ziekenhuis Diëtetiek Kaliumbeperkt dieet i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen U heeft een te hoog kaliumgehalte in het bloed. Uw arts heeft u daarom geadviseerd om een kaliumbeperkt dieet te volgen.

Nadere informatie

Natrium (mg) Bouillon 1 kop 250 2, Erwtensoep vers (+spek en worst) 1 kop 250 1,9 760

Natrium (mg) Bouillon 1 kop 250 2, Erwtensoep vers (+spek en worst) 1 kop 250 1,9 760 NATRIUMGETALLEN PER PRODUCT Met onderstaande cijfers kunt u zelf berekenen hoeveel natrium u per dag binnenkrijgt. Op deze manier kunt u variatie aanbrengen in uw voeding. De geadviseerde maximale hoeveelheid

Nadere informatie

Natriumbeperkte voeding

Natriumbeperkte voeding Natriumbeperkte voeding Diëtetiek Beter voor elkaar 2 Wanneer is een natriumbeperkte voeding nodig? Natrium is een mineraal dat zowel in het lichaam als in voeding voorkomt. Het is onder andere een bestanddeel

Nadere informatie

Natriumbeperkt dieet. Diëtetiek. mca.nl

Natriumbeperkt dieet. Diëtetiek. mca.nl Natriumbeperkt dieet Diëtetiek mca.nl Inhoudsopgave Waarom is een natriumbeperkt dieet nodig 3 Natriumbeperkt dieet: welke keuzes kunt u maken 4 Etiketten 12 Recepten 13 Uw vragen 14 Notities 14 Colofon

Nadere informatie

Voedingsadvies bij hartfalen

Voedingsadvies bij hartfalen Voedingsadvies bij hartfalen De cardioloog heeft u verteld dat u hartfalen heeft. Leven met hartfalen betekent dat u uw klachten goed in de gaten moet houden. U kunt last hebben van vocht vasthouden. Daarnaast

Nadere informatie

Vochtbeperking bij dialyse

Vochtbeperking bij dialyse Vochtbeperking bij dialyse In overleg met uw arts moet u het innemen van vocht beperken (vochtbeperking). Dit betekent dat u elke dag een maximale hoeveelheid vocht binnen mag krijgen. In deze folder vindt

Nadere informatie

Eiwit. Eiwit in de voeding. Eiwitbeperkt dieet. per dag mag gebruiken. De voorbeelddagvoeding

Eiwit. Eiwit in de voeding. Eiwitbeperkt dieet. per dag mag gebruiken. De voorbeelddagvoeding Eiwitbeperkt dieet U heeft het advies gekregen om een eiwitbeperkt dieet te volgen. Deze brochure geeft u algemene informatie en voedingsadviezen over een eiwitbeperkt dieet. Heeft u na het lezen van

Nadere informatie

Afdeling diëtetiek Richtlijnen kaliumbeperkt dieet

Afdeling diëtetiek Richtlijnen kaliumbeperkt dieet Afdeling diëtetiek Richtlijnen kaliumbeperkt dieet Telefoonnummer: 0344 674285 Kalium Kalium is een mineraal dat in vrijwel alle voedingsmiddelen voorkomt. Kalium is nodig voor de geleiding van zenuwprikkels.

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek PATIËNTEN INFORMATIE Ondervoeding in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek Ondervoeding bij ziekte Ondervoeding door ziekte is in ziekenhuizen een veel voorkomend probleem. Ongeveer 1 op de 4 patiënten is

Nadere informatie

Het natriumbeperkt dieet

Het natriumbeperkt dieet Het natriumbeperkt dieet U heeft het advies gekregen om minder natrium te gebruiken. Natrium is een onderdeel van keukenzout. Natrium trekt vocht aan. Hoe meer natrium er in ons lichaam voorkomt, hoe meer

Nadere informatie

Minder zout in uw voeding

Minder zout in uw voeding Minder zout in uw voeding Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U heeft het advies gekregen om minder zout in uw voeding te gaan gebruiken. In deze folder leggen we

Nadere informatie

Een operatie? Let op uw voeding!

Een operatie? Let op uw voeding! Een operatie? Let op uw voeding! Belangrijk Om een operatie en uw herstel zo goed mogelijk te laten verlopen is het belangrijk dat u lichamelijk in een zo goed mogelijke conditie bent. Een goede voedingstoestand

Nadere informatie

Dieetadviezen bij wondgenezing

Dieetadviezen bij wondgenezing Dieetadviezen bij wondgenezing Diëtetiek Bereikbaarheid afdeling Diëtetiek Amphia Ziekenhuis: Locatie Langendijk, Molengracht, Pasteurlaan: (076) 595 30 75 Algemeen telefoonnummer Amphia Ziekenhuis: (076)

Nadere informatie

Natriumbeperkte voeding

Natriumbeperkte voeding Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek Wanneer is een natriumbeperkte voeding nodig? Natrium is een mineraal dat zowel in het lichaam als in voeding voorkomt. Het is onder andere een bestanddeel van keukenzout

Nadere informatie

voedingsadvies bij dreigende ondervoeding

voedingsadvies bij dreigende ondervoeding patiënteninformatie voedingsadvies bij dreigende ondervoeding De arts of verpleegkundige heeft met u besproken dat u kans heeft op ondervoeding. Goede voeding kan helpen om uw conditie te verbeteren. Wat

Nadere informatie

Energie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek

Energie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek 00 Energie en eiwitverrijkt dieet Afdeling Diëtetiek Wanneer is een energie- en eiwitverrijkt dieet nodig? Een energie- en eiwitverrijkt dieet is bestemd voor mensen met een te laag lichaamsgewicht of

Nadere informatie

Richtlijnen voor een natriumbeperkt dieet

Richtlijnen voor een natriumbeperkt dieet Richtlijnen voor een dieet Locatie Lukas Deze folder komt van de website www.gelreziekenhuizen.nl. Controleer regelmatig of u de laatste versie gebruikt. Versie (16-01-03) Gelre ziekenhuizen Postbus 9014

Nadere informatie

Natriumbeperkt dieetadvies. Diëtetiek

Natriumbeperkt dieetadvies. Diëtetiek Natriumbeperkt dieetadvies Diëtetiek Inleiding Van de arts hebt u vernomen dat het wenselijk is minder te gebruiken (natriumbeperkt dieet). Een natriumbeperkt dieet wordt voorgeschreven bij mensen met

Nadere informatie

Risico op ondervoeding tijdens opname

Risico op ondervoeding tijdens opname Risico op ondervoeding tijdens opname Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is in het ziekenhuis een veelvoorkomend probleem. Ongeveer één op de drie patiënten heeft een risico op

Nadere informatie

Scheper Beter: 'SNAQ-en met zorg' Folder over ondervoeding op de polikliniek van het Scheper Ziekenhuis. SNAQ-score > 2. Diëtetiek

Scheper Beter: 'SNAQ-en met zorg' Folder over ondervoeding op de polikliniek van het Scheper Ziekenhuis. SNAQ-score > 2. Diëtetiek Scheper Beter: 'SNAQ-en met zorg' Folder over ondervoeding op de polikliniek van het Scheper Ziekenhuis SNAQ-score > 2 Diëtetiek 1 Afdeling Diëtetiek Telefoon: 0591-69 12 57 Email: dietetiek@sze.nl 2 Ondervoeding

Nadere informatie

VOEDING & DIEET. Natriumbeperkt dieet ADVIES

VOEDING & DIEET. Natriumbeperkt dieet ADVIES VOEDING & DIEET Natriumbeperkt dieet ADVIES Natriumbeperkt dieet U hebt het advies gekregen om een natriumbeperkt dieet te volgen. In deze brochure vindt u voedingsadviezen en tips voor een smakelijke

Nadere informatie

Zout. Opdracht 7B. Opdracht

Zout. Opdracht 7B. Opdracht Opdracht 7B Zout Opdracht Doel: Introductie en opdracht: 30-45 min. Aan de hand van de opdracht leren kinderen: Wat de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid zout is; Hoeveel zout verschillende producten bevatten;

Nadere informatie

Informatie. Vochtbeperking en streefgewicht bij hemodialysepatiënten WWW.ELKERLIEK.NL

Informatie. Vochtbeperking en streefgewicht bij hemodialysepatiënten WWW.ELKERLIEK.NL Informatie Vochtbeperking en streefgewicht bij hemodialysepatiënten WWW.ELKERLIEK.NL Inleiding Via deze folder krijgt u informatie over het gebruik van vocht en het behouden van een streefgewicht bij hemodialyse.

Nadere informatie

Voedingsadviezen. Diëtetiek / Voedingsteam. Bij levercirrose. Dieetadviezen bij levercirrose

Voedingsadviezen. Diëtetiek / Voedingsteam. Bij levercirrose. Dieetadviezen bij levercirrose Diëtetiek / Voedingsteam Voedingsadviezen Bij levercirrose Inleiding U heeft van uw arts vernomen dat u levercirrose heeft. Bij levercirrose kunnen voedingsproblemen optreden. Daarom heeft u voedingsadviezen

Nadere informatie

Energie en eiwitverrijkte. voor kinderen

Energie en eiwitverrijkte. voor kinderen Energie en eiwitverrijkte voeding voor kinderen Inleiding Als uw kind ziek is, verbruikt het lichaam van uw kind meer energie en voedingsstoffen in vergelijking met een gezond kind. Ook kan een ziekte

Nadere informatie

H.40025.0416. Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding

H.40025.0416. Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding H.40025.0416 Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding Inleiding Een gezond voedingspatroon is voor iedereen van belang. Gezonde voeding levert de energie en de voedingsstoffen die uw lichaam

Nadere informatie

Voedingsadviezen na een Whipple-operatie

Voedingsadviezen na een Whipple-operatie Voedingsadviezen na een Whipple-operatie Albert Schweitzer ziekenhuis september 2014 pavo 1127 Inleiding U heeft een Whipple-operatie gehad waarbij (een deel van) uw alvleesklier is verwijderd. Na de operatie

Nadere informatie

Kaliumverrijkt voedingsadvies

Kaliumverrijkt voedingsadvies Kaliumverrijkt voedingsadvies Wat doet kalium in het lichaam? Kalium heeft een belangrijke rol bij de bloeddruk en het doorgeven van prikkels naar het zenuwstelsel. Het zorgt tevens voor het samentrekken

Nadere informatie

VOCHT- EN ZOUTBEPERKING GOEDE EIWITINNAME EN FOSFORBEPERKING AVVZ-DIEET (ARM AAN VERZADIGDE VETTEN) DIABETES-DIEET

VOCHT- EN ZOUTBEPERKING GOEDE EIWITINNAME EN FOSFORBEPERKING AVVZ-DIEET (ARM AAN VERZADIGDE VETTEN) DIABETES-DIEET HET DIEET INHOUD INLEIDING 3 VOCHT- EN ZOUTBEPERKING 4 5 GOEDE EIWITINNAME EN FOSFORBEPERKING 6 AVVZ-DIEET (ARM AAN VERZADIGDE VETTEN) 7 DIABETES-DIEET 7 2 INLEIDING Alles wat u eet en drinkt geeft afvalstoffen.

Nadere informatie

Voedingsadvies bij hartfalen voor senioren

Voedingsadvies bij hartfalen voor senioren Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Dienst kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 28 91 11 Voedingsadvies bij hartfalen voor senioren Jessa Ziekenhuis

Nadere informatie

Een vochtbeperking Informatie voor mensen met een vochtbeperkt dieet

Een vochtbeperking Informatie voor mensen met een vochtbeperkt dieet Diëtetiek Een vochtbeperking Informatie voor mensen met een vochtbeperkt dieet Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep EEN VOCHTBEPERKING Informatie voor

Nadere informatie

Kaliumverrijkt voedingsadvies

Kaliumverrijkt voedingsadvies Kaliumverrijkt voedingsadvies Wat doet kalium in het lichaam Kalium heeft een belangrijke rol bij de bloeddruk en het doorgeven van prikkels naar het zenuwstelsel. Het zorgt tevens voor het samentrekken

Nadere informatie

Dieet bij nierziekte

Dieet bij nierziekte Dieet bij nierziekte Informatie voor patiënten F0097-1011 november 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070

Nadere informatie

Richtlijnen voor een licht Natriumbeperkt (zoutarm) dieet

Richtlijnen voor een licht Natriumbeperkt (zoutarm) dieet 1/6 Diëtetiek Richtlijnen voor een licht Natriumbeperkt (zoutarm) dieet Inleiding Uw arts heeft u een natriumbeperkt dieet voorgeschreven. In deze brochure leest u alles over dit dieet. Wat is natrium

Nadere informatie

Koolhydraatvariatielijst. Afdeling Diëtetiek

Koolhydraatvariatielijst. Afdeling Diëtetiek Koolhydraatvariatielijst Afdeling Diëtetiek Brood- en broodproducten Beschuit 1 stuks 10 7 Brood, bruin, volkoren, wit 1 snee 35 15 Broodje, bruin, volkoren, wit 1 stuks 50 23 Broodje, pistolet, bruin,

Nadere informatie

Voedingsadviezen na een maagresectie

Voedingsadviezen na een maagresectie Voedingsadviezen na een maagresectie Afdeling diëtetiek U heeft een maagoperatie ondergaan. Hierbij is (een gedeelte van) uw maag weggenomen. Door deze ingreep is uw spijsverteringskanaal veranderd. Deze

Nadere informatie

Dieetadvies bij hartfalen. Diëtetiek

Dieetadvies bij hartfalen. Diëtetiek Dieetadvies bij hartfalen Diëtetiek Inleiding Van de arts of de hartfalenverpleegkundige hebt u vernomen dat u uw voedingsgewoonten aan moet passen. Het is wenselijk om minder zout te gebruiken (natriumbeperkt

Nadere informatie

FOSFAATBINDERS GEBRUIK VAN FOSFAATBINDERS BIJ DIALYSE

FOSFAATBINDERS GEBRUIK VAN FOSFAATBINDERS BIJ DIALYSE FOSFAATBINDERS GEBRUIK VAN FOSFAATBINDERS BIJ DIALYSE FRANCISCUS VLIETLAND In deze folder krijgt u uitleg over de juiste inname van fosfaatbinders. De woorden fosfaat en fosfor worden vaak door elkaar

Nadere informatie

Dieet bij dialyse. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl

Dieet bij dialyse. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl Dieet bij dialyse Informatie voor patiënten F1115-1011 november 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357

Nadere informatie

Minder zout in uw voeding

Minder zout in uw voeding Minder zout in uw voeding Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U heeft van uw specialist het advies gekregen om minder zout in uw voeding te gaan gebruiken. In deze

Nadere informatie

Adviezen voor eiwit- en natriumbeperkte voeding

Adviezen voor eiwit- en natriumbeperkte voeding Adviezen voor eiwit- en natriumbeperkte voeding Afdeling diëtetiek Algemeen telefoonnummer: 033 850 50 50 Dieet voor: Datum: Diëtist: Telefoonnummer: Specialist: Inhoudsopgave Inleiding 1 Voorbeelddagmenu

Nadere informatie

Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling

Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is een veelvoorkomend probleem in het ziekenhuis. Ongeveer één op de drie patiënten loopt risico

Nadere informatie

Introductie van voeding na pancreatitis

Introductie van voeding na pancreatitis Introductie van voeding na pancreatitis Deze brochure is bedoeld voor patiënten die herstellende zijn van een alvleesklierontsteking (= pancreatitis). In deze brochure wordt uitgelegd hoe u het beste kunt

Nadere informatie

Adviezen voor een optimale voeding. Energie- en eiwitrijke voeding bij ouderen

Adviezen voor een optimale voeding. Energie- en eiwitrijke voeding bij ouderen Adviezen voor een optimale voeding Energie- en eiwitrijke voeding bij ouderen Optimale voeding Wanneer u de laatste maanden onbedoeld bent afgevallen en/of minder eetlust heeft gehad, heeft dit invloed

Nadere informatie

VOEDING BIJ ZWANGERSCHAPSDIABETES

VOEDING BIJ ZWANGERSCHAPSDIABETES VOEDING BIJ ZWANGERSCHAPSDIABETES FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Tijdens de zwangerschap kan het voorkomen dat de hoeveelheid bloedglucose in het bloed te hoog wordt. Zijn er één of meerdere glucosewaarden

Nadere informatie

Rekenen met eiwitten. zorgorganisatie Norschoten Klaverweide 1, 3773 AW Barneveld. T

Rekenen met eiwitten. zorgorganisatie Norschoten Klaverweide 1, 3773 AW Barneveld. T Rekenen met eiwitten zorgorganisatie Norschoten Klaverweide 1, 3773 AW Barneveld T 0342-40 40 00 info@norschoten.nl www.norschoten.nl Zelf aan de slag met eiwitten Om ondervoeding en/of sarcopentie tegen

Nadere informatie

Voedingsadviezen na een buismaagoperatie

Voedingsadviezen na een buismaagoperatie Voedingsadviezen na een buismaagoperatie Albert Schweitzer ziekenhuis april 2015 pavo 1125 Inleiding De diëtiste is bij u langs geweest om met u te bespreken waar u met uw eten en drinken rekening mee

Nadere informatie

Wie beter eet, wordt sneller beter. Afdeling Diëtetiek

Wie beter eet, wordt sneller beter. Afdeling Diëtetiek 00 Wie beter eet, wordt sneller beter Afdeling Diëtetiek Tijdens uw bezoek aan de polikliniek zijn enkele vragen gesteld die verband houden met uw eetlust en uw gewicht. U ontvangt deze folder omdat uit

Nadere informatie

Eiwitbeperkt dieet. Afdeling diëtetiek

Eiwitbeperkt dieet. Afdeling diëtetiek Eiwitbeperkt dieet Afdeling diëtetiek Dieet voor: Datum: Diëtist: Telefoonnummer: Specialist: Inleiding Eiwit is een belangrijke voedingsstof; het is de bouwsteen voor al onze lichaamscellen. Door natuurlijke

Nadere informatie

Kaliumbeperkt dieet Radboud universitair medisch centrum

Kaliumbeperkt dieet Radboud universitair medisch centrum Kaliumbeperkt dieet U heeft het advies gekregen om een kaliumbeperkt dieet te volgen. Deze brochure geeft u algemene informatie en voedingsadviezen over een kaliumbeperkt dieet. Heeft u na het lezen van

Nadere informatie

Dieet bij COPD. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl

Dieet bij COPD. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl Dieet bij COPD Informatie voor patiënten F0521-1011 mei 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44

Nadere informatie

Dieet bij een stent in de slokdarm/maag

Dieet bij een stent in de slokdarm/maag VOEDING & DIEET Dieet bij een stent in de slokdarm/maag ADVIES Dieet bij een stent in de slokdarm/maag U hebt een stent in uw slokdarm of maag gekregen. Een stent is een buisje dat een holle gang open

Nadere informatie

VOEDING BIJ ZWANGERSCHAPSDIABETES

VOEDING BIJ ZWANGERSCHAPSDIABETES Diabetes DIABETES VOEDING BIJ ZWANGERSCHAPSDIABETES Diabetes is een aandoening waarbij er problemen zijn met het op peil houden van het bloedglucose. Glucose is afkomstig van koolhydraten uit de voeding

Nadere informatie

Dieet bij chronische nierschade in vogelvlucht

Dieet bij chronische nierschade in vogelvlucht Dieet bij chronische nierschade in vogelvlucht De nieren spelen een belangrijke rol in ons lichaam. Een belangrijke taak is het verwijderen van afvalstoffen uit het bloed. Dit betreft ook afvalstoffen

Nadere informatie

Fosfaat Informatie voor patiënten met nierschade

Fosfaat Informatie voor patiënten met nierschade Fosfaat Informatie voor patiënten met nierschade Albert Schweitzer ziekenhuis juli 2014 pavo 0999 Inleiding De termen fosfaat en fosfor worden vaak door elkaar gebruikt. We spreken van fosfor als het in

Nadere informatie

Energie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek

Energie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek 00 Energie en eiwitverrijkt dieet Afdeling Diëtetiek 1 Wanneer is een energie- en eiwitverrijkt dieet nodig? Een energie- en eiwitverrijkt dieet is bestemd voor mensen met een te laag lichaamsgewicht of

Nadere informatie

voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam

voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam 1 2 VOORKOMEN VAN ONDERVOEDING BIJ OUDEREN Bij het bezoek op de polikliniek is u een aantal vragen gesteld over gewichtsverlies en uw eetlust. Hiermee wordt

Nadere informatie

Fosfaat Informatie voor patiënten met nierschade

Fosfaat Informatie voor patiënten met nierschade Fosfaat Informatie voor patiënten met nierschade Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Advies bestemd voor:.. Datum:.. Heeft u vragen over deze folder of het dieetvoorschrift,

Nadere informatie

Voedingsadvies voor de 70-plusser

Voedingsadvies voor de 70-plusser Voedingsadvies voor de 70-plusser Eten is niet alleen lekker en gezellig, maar vooral belangrijk! Voeding levert de energie en voedingsstoffen die het lichaam nodig heeft om te kunnen functioneren. Ouder

Nadere informatie

Voeding bij ziekte en herstel

Voeding bij ziekte en herstel Diëtetiek Voeding bij ziekte en herstel i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Inleiding Als u ziek bent, is de kans groot dat u gewicht verliest. Dat komt doordat het lichaam meer energie en voedingsstoffen

Nadere informatie

Adviezen bij slikproblemen

Adviezen bij slikproblemen Adviezen bij slikproblemen 2 Inleiding In deze folder vindt u adviezen die u kunnen helpen het slikken zo makkelijk mogelijk te maken. Houding - Zorg dat u goed rechtop op de stoel zit. - Zorg ervoor dat

Nadere informatie

Fosfaatbinders Het gebruik ervan bij dialyse

Fosfaatbinders Het gebruik ervan bij dialyse Fosfaatbinders Het gebruik ervan bij dialyse Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen Fosfaatbinders 1 Tabletten 1 Fosfaat in voedingsmiddelen 2 Fosfaatrijke ontbijtproducten 3 Fosfaatrijk

Nadere informatie

Kruidenlijst Informatie van de diëtist als u minder of geen zout moet gaan gebruiken

Kruidenlijst Informatie van de diëtist als u minder of geen zout moet gaan gebruiken Patiënteninformatie Kruidenlijst Informatie van de diëtist als u minder of geen zout moet gaan gebruiken Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 Wat zijn kruiden en specerijen? 5 Hoe gebruikt u deze lijst? 5

Nadere informatie

Wat doet kalium in het lichaam?

Wat doet kalium in het lichaam? Kaliumbeperkt dieet U heeft het advies gekregen om een kaliumbeperkt dieet te volgen. Deze folder geeft informatie en voedingsadviezen over het beperken van de hoeveelheid kalium in uw voeding. Het is

Nadere informatie

Voedingsadvies bij een colostoma

Voedingsadvies bij een colostoma Voedingsadvies bij een colostoma Albert Schweitzer ziekenhuis oktober 2013 pavo 1099 Inleiding U heeft een colostoma gekregen. U hoeft hiervoor geen speciaal dieet te gebruiken. Wel kan de voeding die

Nadere informatie

Ondervoeding een zaak van gewicht

Ondervoeding een zaak van gewicht Ondervoeding een zaak van gewicht 2 Inleiding Ondervoeding door ziekte komt in het ziekenhuis veel voor. Daarom besteedt ook de Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Lucas hier extra aandacht aan onder

Nadere informatie

Koolhydraatarm dieet PET/CT. Nucleaire geneeskunde

Koolhydraatarm dieet PET/CT. Nucleaire geneeskunde Koolhydraatarm dieet PET/CT Nucleaire geneeskunde Het is belangrijk om 24 uur vóór het PET/CT onderzoek een koolhydraat arm dieet te volgen. De laatste twaalf uur vóór het onderzoek moet u nuchter blijven.

Nadere informatie

Wie beter eet, wordt sneller beter! Energie en eiwit in de voeding

Wie beter eet, wordt sneller beter! Energie en eiwit in de voeding Wie beter eet, wordt sneller beter! Wie ziek is moet herstellen en wie geopereerd moet worden, moet extra op zijn voeding letten. Net als bij zwaar werk of sport heeft het lichaam meer energie, eiwit en

Nadere informatie

ZorgSaam. Zichtbaar beter voeding eten! bij diabetes. mellitus. Wie beter eet, wordt sneller beter

ZorgSaam. Zichtbaar beter voeding eten! bij diabetes. mellitus. Wie beter eet, wordt sneller beter Zichtbaar beter voeding eten! bij diabetes Wie beter eet, wordt sneller beter mellitus ZorgSaam 1 Wie beter eet, wordt sneller beter! U krijgt deze folder aangeboden, omdat is gebleken dat uw voedingstoestand

Nadere informatie

Informatie. Natriumbeperkt dieet Overzicht gegevens. Naam. Geboortedatum. Datum. Diëtist. Behandelend arts

Informatie. Natriumbeperkt dieet  Overzicht gegevens. Naam. Geboortedatum. Datum. Diëtist. Behandelend arts Informatie Natriumbeperkt dieet Overzicht gegevens Naam Geboortedatum Datum Diëtist Behandelend arts Telefonisch spreekuur 0492 59 55 60 maandag tot en met vrijdag van 08.15 10.00 uur Wanneer is een natriumbeperking

Nadere informatie

Overzicht koolhydraten per voedingsmiddel

Overzicht koolhydraten per voedingsmiddel Variëren met koolhydraten Hoe werkt de koolhydraatvariatielijst? U kunt dit overzicht gebruiken om inzicht te krijgen in koolhydraatgetallen van verschillende producten. De meest gebruikte voedingsmiddelen

Nadere informatie

Kruidenlijst. Informatie van de diëtist als u minder of geen zout moet gaan gebruiken.

Kruidenlijst. Informatie van de diëtist als u minder of geen zout moet gaan gebruiken. Kruidenlijst Informatie van de diëtist als u minder of geen zout moet gaan gebruiken. U heeft een afspraak in Tergooi gehad voor een behandeling. Onze artsen en medewerkers doen er alles aan om u met de

Nadere informatie

Ongewild afvallen. Dietetiek. gemini-ziekenhuis.nl

Ongewild afvallen. Dietetiek. gemini-ziekenhuis.nl Ongewild afvallen Dietetiek gemini-ziekenhuis.nl Inhoudsopgave Ziek zijn is topsport 3 Gewicht 3 Wat doet het Gemini Ziekenhuis aan ondervoeding? 3 Wat is uw score? 4 Wat is goed eten en drinken? 4 Drink

Nadere informatie

SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS

SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Tijdens het opnamegesprek heeft de verpleegkundige een aantal vragen gesteld over uw voedingstoestand. Deze vragen gingen over eetlust, onbewust gewichtsverlies

Nadere informatie

Natriumbeperkt dieet. Natrium

Natriumbeperkt dieet. Natrium Natriumbeperkt dieet Ieder lichaam heeft natrium nodig, want het speelt een belangrijke rol in de vochthuishouding van ons lichaam. Natrium is een stof die in allerlei voedingsmiddelen voorkomt. Voor sommige

Nadere informatie