Knelpunten bij wetsvoorstel Invoeringswet Participatiewet (33 161)

Transcriptie

1 Knelpunten bij wetsvoorstel Invoeringswet Participatiewet (33 161)

2 Knelpunten bij het wetsvoorstel 'Wijziging van de Wet werk en bijstand, de Wet sociale werkvoorziening, de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten en enige andere wetten gericht op bevordering deelname aan de arbeidsmarkt voor mensen met arbeidsvermogen en harmonisatie van deze regelingen (Invoeringswet Participatiewet)' (33 161). Voorwoord Kluwer Schulinck heeft het wetsvoorstel tot 'wijziging van de Wet werk en bijstand, de Wet sociale werkvoorziening, de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten en enige andere wetten gericht op bevordering deelname aan de arbeidsmarkt voor mensen met arbeidsvermogen en harmonisatie van deze regelingen (Invoeringswet Participatiewet)' (33 161) bestudeerd. Kluwer Schulinck maakt kennissystemen voor de gemeentelijke sociale dienst, waaronder Grip op WWB, waarvan ruim 80% van de Nederlandse gemeenten gebruik maakt. Kluwer Schulinck heeft een aantal knelpunten gesignaleerd. Het wetsvoorstel bevat een aantal knelpunten die het wetsvoorstel op diverse punten moeilijk uitvoerbaar maakt. De belangrijkste punten worden vanaf pagina 5, gerubriceerd op onderwerp, benoemd. De knelpuntenlijst bevat 9 onderwerpen: bepalen loonwaarde en doelgroep loonkostensubsidie; loonkostensubsidie; beschut werk; doelgroep aanspraak op ondersteuning bij arbeidsinschakeling niet volledig; persoonlijke ondersteuning bij taken; ondersteuning bij leer-werktrajecten; samenwerking in een gemeenschappelijke regeling; overgangsrecht WWB; en wetstechnische omissies. Ook is een samenvatting opgenomen over het wetsvoorstel. De uiteenzetting beschrijft in het kort de belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de WWB. Deze samenvatting is opgenomen op pagina 3 en 4. Hoogachtend, mr. Lance op den Camp Eindredacteur Grip op WWB mr. Josan van Hoof Algemeen Hoofdredacteur Kluwer Schulinck 2 van 11

3 Belangrijkste wijzigingen Invoeringswet Participatiewet Staatssecretaris Klijnsma van SZW heeft op 2 december 2013 het wetsvoorstel Invoeringswet Participatiewet ingediend bij de Tweede Kamer. Kluwer Schulinck heeft het wetsvoorstel bestudeerd en de belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de WWB voor u op een rijtje gezet. Eén regeling voor mensen met arbeidsvermogen Op dit moment bestaan er voor mensen met arbeidsvermogen verschillende regelingen: de Wet Wajong, de Wsw en de WWB. Deze regelingen worden vervangen door één regeling: de Participatiewet. Grotere doelgroep ondersteuning bij arbeidsinschakeling De doelgroep voor ondersteuning bij de arbeidsinshakeling in de Participatiewet is groter dan de doelgroep van de WWB. De doelgroep van de WWB wordt uitgebreid met personen zoals bedoeld in artikel 34a lid 5 onderdelen b en c, 35 lid 4 onderdelen b en c en 36 lid 3 onderdelen b en c WIA tot het moment waarop het inkomen uit arbeid in dienstbetrekking gedurende 2 jaar ten minste het minimumloon bedraagt en hem in die 2 jaar geen loonkostensubsidie is vertstrekt. Daarnaast gaan personen met een uitkering op grond van de IOAW en de IOAZ ook tot de doelgroep van de Participatiewet behoren (artikel 7 lid 1 onderdeel a Participatiewet). Meer instrumenten voor gemeenten In de Participatiewet worden meer instrumenten expliciet genoemd die gemeenten kunnen inzetten voor re-integratie van hun doelgroepen. Het betreft: persoonlijke ondersteuning bij het verrichten van taken die aan een belanghebbende zijn opgedragen indien hij zonder die ondersteuning niet in staat zou zijn die taken te verrichten (artikel 10 lid 1 Participatiewet); participatievoorziening beschut werk (artikel 10b Participatiewet); loonkostensubsidie (artikelen 10c en 10d Participatiewet); ondersteuning bij leer-werktrajecten (artikel 10f Participatiewet). Verordening loonkostensubsidie Gemeenten moeten een verordening loonkostensubsidie vaststellen. In deze verordening moet in ieder geval geregeld worden op welke wijze wordt vastgesteld wie tot de doelgroep loonkostensubsidie behoort en de wijze waarop de loonwaarde wordt vastgesteld (artikel 6 lid 2 Participatiewet). Uitbreiding gemeentelijke verordeningsplicht voor re-integratie Door de Participatiewet breidt de gemeentelijke verordeningsplicht voor re-integratie uit. In de reintegratieverordening moeten ook regels worden opgenomen over: het verrichten van werkzaamheden in een beschutte omgeving (artikel 8a lid 1 onderdeel e Participatiewet en artikel 10b lid 2 Participatiewet); welke vergoedingen een werkgever kan krijgen bij ziekte van een werknemer die een structurele, functionele of andere beperking heeft of ten behoeve van wie de werkgever een loonkostensubsidie ontvangt (artikel 8a lid 2 onderdeel b Participatiewet); de regels die gelden voor het aanbod van scholing of opleiding (artikel 8a lid 2 onderdeel c Participatiewet). Overige wijzigingen De Participatiewet bevat nog drie opvallende wijzigingen: personen waarvan de Wajong-uitkering is beëindigd omdat is vastgesteld dat zij niet duurzaam geen mogelijkheden tot arbeidsparticipatie hebben, worden uitgezonderd van de 4 weken zoektermijn. Deze uitzondering is van toepassing gedurende een jaar vanaf de dag 3 van 11

4 dat is vastgesteld dat de persoon duurzaam geen mogelijkheden tot arbeidsparticipatie heeft (artikel 41 lid 12 Participatiewet); in de Verordening cliëntenparticipatie zal ook geregeld moeten worden (artikel 47 Participatiewet): o de wijze waarop cliënten en hun vertegenwoordigers vroegtijdig in staat worden gesteld gevraagd en ongevraagd advies uit te brengen bij de besluitvorming over verordening en beleidsvoorstellen; o de wijze waarop cliënten en hun vertegenwoordigers worden voorzien van ondersteuning om hun rol effectief te kunnen vervullen. de Participatiewet bevat overgangsrecht met betrekking tot de WWB (artikel 78z Participatiewet). Dit maakt dat op een aanvraag op grond van de WWB waarop niet is beslist vóór 1 januari 2015, moet worden beslist met toepassing van de Participatiewet. Verordeningen in het kader van de Participatiewet moeten zijn vastgesteld vóór 1 juli van 11

5 Overzicht belangrijkste knelpunten wetsvoorstel Invoeringswet Participatiewet (33 161) Bepalen loonwaarde en doelgroep loonkostensubsidie In de Participatiewet is opgenomen dat in de verordening in ieder geval geregeld moet worden op welke wijze wordt vastgesteld wie tot de doelgroep loonkostensubsidie behoort en de wijze waarop de loonwaarde wordt vastgesteld (artikel 6 lid 2 Participatiewet). In verband hiermee voorzien wij de volgende knelpunten. 1. Bepalen loonwaarde hoort niet tot kerncompetentie gemeenten Gemeenten moeten in een verordening regels vastleggen over de wijze waarop de loonwaarde wordt vastgesteld. Het is opvallend dat het bepalen van de loonwaarde een taak van de gemeente wordt aangezien het bepalen van de loonwaarde niet behoort tot de kerncompetentie van gemeenten. Hiervoor is kennis vereist over medisch- en arbeidskundigonderzoek, hetgeen van oudsher niet is ondergebracht bij gemeenten. Overigens stelt de regering wel in de Memorie van Toelichting dat gemeenten over de bepaling van de loonwaarde afspraken moet maken met regionale werkbedrijven, maar dit is niet wettelijk verankerd. Bovendien houdt de regering er rekening mee dat de afspraken niet (tijdig) worden gemaakt, en houdt daarbij het vaststellen van lagere regelgeving als stok achter de deur. Naar de mening van de auteurs van Grip op WWB verschilt het instrument loonkostensubsidie niet wezenlijk van het instrument beschut werk. Het UWV heeft in de Participatiewet wel een rol bij het vaststellen van de doelgroep beschut werk. Het UWV gaat op basis van landelijke criteria beoordelen of een belanghebbende tot de doelgroep behoort (artikel 10b Participatiewet). Het had voor de hand gelegen een dergelijke regeling ook te maken voor de vaststelling van de loonwaarde in het kader van de loonkostensubsidie waardoor wettelijk verankerd zou zijn dat gebruik wordt gemaakt van de deskundigheid van het UWV bij de vaststelling van de loonwaarde. 2. Verschillen loonwaardebepaling tussen gemeenten Het is opmerkelijk dat de bepaling van de loonwaarde in de gemeentelijke verordening moet worden vastgesteld. Dit maakt dat er verschillen zullen gaan ontstaan tussen gemeenten met betrekking tot de vaststelling van de loonwaarde van een belanghebbende. Dit is weliswaar beoogd door de regering, maar deze keuze wringt wel aangezien werkgevers niet zijn gebonden werknemers uit een bepaalde gemeente in dienst te nemen met loonkostensubsidie. Een werkgever zou dus bij de meest voordelige gemeenten kunnen aankloppen als hij meent een werkplek te hebben voor een persoon die met loonkostensubsidie daar aan de slag kan gaan. 3. Invulling verordening loonwaarde en loonkostensubsidie onduidelijk Het is voor gemeenten niet duidelijk op welke wijze zij de verordening over de doelgroep loonkostensubsidie en de vaststelling van de loonwaarde moeten invullen. Het voorgestelde artikel 6 lid 2 Participatiewet bepaalt dat in de verordening in ieder geval geregeld moet worden op welke wijze wordt vastgesteld wie tot de doelgroep loonkostensubsidie behoort en de wijze waarop de loonwaarde wordt vastgesteld. De wet en toelichting zijn niet duidelijk over hetgeen gemeenten precies moeten regelen. De regering geeft weliswaar in de Memorie van Toelichting aan dat de methode ter bepaling van de loonwaarde objectief moet zijn en daarom aan bepaalde eisen moet voldoen, maar geeft niet concreet aan noch enige richting hoe de loonwaardebepaling eruit kan komen te zien (zie TK , , nr. 107, p. 62). 5 van 11

6 4. Onzekerheid door afspraken of nadere regelgeving over loonwaardebepaling De regering stelt in de Memorie van Toelichting dat gemeenten met regionale Werkbedrijven afspraken moeten maken over de minimumeisen waaraan een methode ter bepaling van de loonwaarde moet voldoen en indien deze eisen niet of niet tijdig tot stand komen de regering de minimumeisen in lagere regelgeving zal vastleggen (zie TK , , nr. 107, p. 62). De auteurs van Kluwer Schulinck vinden het vreemd dat de regering minimumeisen stelt aan de loonwaardebepaling, maar dat de regering afspraken hierover overlaat aan het regionaal overleg. De regering grijpt alleen in door het stellen van lagere regelgeving als afspraken over de minimumeisen waaraan de bepaling van de loonwaarde moet voldoen niet of niet tijdig tot stand zijn gekomen. De regering geeft niet aan dat lagere regelgeving wordt vastgesteld indien de afspraken onvoldoende voldoen aan de eisen die de regering voor ogen heeft. Het feit dat gemeenten afspraken moeten maken met regionale werkbedrijven brengt onzekerheid met zich meer voor gemeenten omdat de door hen opgestelde (concept)verordening achteraf niet zou kunnen voldoen aan de minimumeisen van de regering, bijvoorbeeld omdat de regering alsnog lagere regelgeving maakt. Maken gemeenten niet of niet tijdig voor de invoering van de Participatiewet afspraken met werkbedrijven over de mininmumeisen waaraan een methode ter bepaling van de loonwaarde moet voldoen, dan legt de regering de minimumeisen vast in lagere regelgeving. Wij menen dat het voor de uitvoering in het algemeen duidelijker zou zijn indien de regering de minimumeisen vooraf zou vastleggen in een algemene maatregel van bestuur, zonder eerst te wachten op eventuele afspraken uit het veld. Zo is voor gemeenten van meet af aan duidelijk wat zij in de verordening kunnen regelen, op welke punten beleidsvrijheid is en aan welke kwaliteitseisen de verordening moet voldoen. Bovendien horen criteria waaraan een verordening moet voldoen naar onze mening niet thuis in de toelichting op een wetswijziging, maar in de wet zelf of in nader regelgeving. Voorts moet de regering naar onze mening aangeven wat wordt verstaan onder "niet tijdig" afspraken maken. Dit zou voor gemeenten immers duidelijk moeten zijn. Wordt bijvoorbeeld rekening gehouden met de termijn van 3 maanden die gebruikelijk geldt voor het vaststellen van verordeningen binnen gemeenten? Met de termijn voor het vaststellen van een verordening dient rekening te worden gehouden bij het bepalen van de termijn waarbinnen afspraken kunnen worden gemaakt en eventueel het moment waarop nadere regelgeving wordt vastgesteld. 5. Geen afspraken over vastsstellen doelgroep loonkostensubsidie Verder is het opvallend dat er geen afspraken of kwaliteitsregels hoeven worden gemaakt over de wijze waarop wordt vastgesteld wie behoort tot de doelgroep loonkostensubsidie. Dit maakt dat er grote verschillen kunnen verstaan tussen gemeenten, maar dat is dan ook inherent aan de keuze van de regering dit in de gemeentelijke verordening te laten bepalen. De regering merkt hierover het volgende op: " Gemeenten kunnen de selectie zelf doen of hiervoor een organisatie (bijvoorbeeld het UWV) inschakelen. Ook de wijze waarop gemeenten de doelgroep bepalen, leggen zij vast in een verordening. Een goede selectie van de doelgroep is van belang om de beschikbare middelen zo efficiënt mogelijk te besteden. De regering verwacht van gemeenten zorgvuldigheid en transparantie" (zie TK , , nr. 107, p. 62). Loonkostensubsidie 1. Loonkostensubsidie in Europees perspectief In het voorgestelde artikel 10d Participatiewet worden regels gesteld met betrekking tot de loonkostensubsidie. Deze regels hebben wij beoordeeld in het licht van Europese regelgeving in verband met verboden staatssteun ("Verordening nr. 800/2008 van de Commissie van de Europese Gemeenschappen van 6 augustus 2008, waarbij bepaalde categorieën steun op grond van de artikelen 87 en 88 van het Verdrag met de 6 van 11

7 gemeenschappelijke markt verenigbaar worden verklaard" (hierna: Verordening nr. 800/2008) en "Verordening nr. 1998/2006 van de Commissie van de Europese Gemeenschappen van 15 december 2006 betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het EG-Verdrag op de-minimissteun", hierna: Verordening nr. 1998/2006). Volgens de auteurs van Grip op WWB zou het verstandig zijn geweest als de regering in ieder geval het instrument loonkostensubsidie had gemeld aan de Europese Commissie. Voldoen steunmaatregelen niet aan de criteria van Verordening nr. 800/2008 en Verordening nr. 1998/2006, dan kan de Europese Commissie de steunmaatregelen nader onderzoeken en - als zij tot de conclusie komt dat de maatregelen zich niet verdragen met de gemeenschappelijke markt - verbieden. Om dat te voorkomen kunnen de maatregelen worden aangemeld voor een preventieve toetst of toestemming. De auteurs van Grip op WWB vermoeden dat de loonkostensubsidie voor de in de Participatiewet beoogde doelgroep van arbeidsgehandicapten waarschijnlijk niet verboden is in het licht van de gemeenschappelijke markt. Niettemin is het naar onze mening verstandiger dit te melden aan de Europese Commissie. 2. Onduidelijkheid omtrent uitzondering op doelgroep loonkostensubsidie Geen loonkostensubsidie kan worden verstrekt indien met betrekking tot de dienstbetrekking een proeftijd geldt en artikel 10d lid 3 Participatiewet is toegepast (artikel 10d lid 2 onderdeel b Participatiewet). Onduidelijk is wat de regering beoogd met deze uitzondering en wat de reikwijdte van deze uitzondering is. Het college kan een belanghebbende gedurende maximaal drie maanden bij een werkgever onbeloonde werkzaamheden laten verrichten met het oog op een reële vaststelling van de loonwaarde. Dit kan overigens alleen als belanghebbende een persoon is zoals bedoeld in artikel 7 lid 1 onderdeel a onder 1, 2, 3, 5 of 6 Participatiewet. Als dergelijke werkzaamheden met behoud van uitkering zijn uitgevoerd en een dienstbetrekking is aangegaan waarbij een proeftijd geldt, kan geen loonkostensubsidie worden verstrekt (artikel 10d lid 2 onderdeel b Participatiewet). Uit de Memorie van Toelichting volgt niet waarom de regering vindt dat in dergelijke gevallen geen loonkostensubsidie kan worden verstrekt. Het verrichten van werkzaamheden met behoud van uitkering (artikel 10d lid 3 Participatiewet) is er immers op gericht om de loonwaarde in het kader van de loonkostensubsidie reëel vast te stellen. Waarom daarna dan niet een loonkostensubsidie kan worden verstrekt als een proeftijd geldt, is niet duidelijk. Had de regering willen regelen dat na het verrichten van werkzaamheden met behoud van uitkering, geen proeftijd meer is gewenst, dan had het op de weg van de regering gelegen dit uitdrukkelijk tot uiting te laten komen in de wettekst en/of de toelichting. Ook kan worden afgevraagd of de regering heeft beoogd om uitsluitend gedurende de proeftijd geen loonkostensubsidie te verstrekken of gedurende het gehele dienstverband. Beschut werk De gemeenteraad krijgt ten aanzien van de participatievoorziening beschut werk een verordeningsplicht (artikel 10b lid 4 Participatiewet). Door het college dienen (extra) werkplekken beschut werken te worden georganiseerd, al dan niet in samenspraak met het bedrijfsleven. Dit kan blijkens de Memorie van Toelichting via een SW-bedrijf, maar ook via reguliere werkgevers (TK , , nr. 107, p. 66 en ). Wij vragen ons af hoe de regering dit in de praktijk voor zich ziet. Het college kan ambtshalve - na advisering door het UWV - een dienstbetrekking aanbieden aan een belanghebbende waaronder hij in een beschutte omgeving en onder aangepaste omstandigheden werkzaamheden verricht. Hiervoor is vereist dat belanghebbende uitsluitend in een beschutte omgeving onder aangepaste omstandigheden mogelijkheden tot arbeidsparticipatie heeft (artikel 10b Participatiewet). Het gaat om mensen die door hun lichamelijke, verstandelijke of psychische beperking een zodanige mate van begeleiding en aanpassingen van de werkplek nodig hebben, dat 7 van 11

8 niet van een reguliere werkgever mag worden verwacht dat hij deze mensen in dienst neemt (zie (TK , , nr. 107, p. 66). De regering meent niettemin dat gemeenten deze dienstbetrekking (ook) kunnen organiseren bij een reguliere werkgever die deze begeleiding en aanpassingen wel, met ondersteuning door een gemeente, kan aanbieden. De regering noemt als voorbeeld fysieke aanpassingen aan de werkplek of de werkomgeving, een uitsplitsing van taken of aanpassingen in de wijze van werkbegeleiding, werktempo of arbeidsduur (TK , , nr. 107, p. 66). Wij vragen ons af of deze aangepaste arbeidsplaatsen beschikbaar zijn bij reguliere werkgevers. De doelgroep die voor beschut werken in aanmerking komt, wordt gevormd door personen die niet, althans niet zonder aanzienlijke aanpassingen van de werkplek, bij een reguliere werkgever kunnen werken, vanwege de grote afstand tot de arbeidsmarkt. Het is op zichzelf opmerkelijk dat de regering meent dat deze voorziening beschut werk ingezet zou kunnen worden bij reguliere werkgevers. Te meer in de omschrijving van de doelgroep is besloten dat in beginsel van werkgevers niet kan worden verwacht deze personen in dienst te nemen. Hierbij komt nog dat kan worden afgevraagd of werkgevers in de praktijk niet eerder personen in dienst zullen nemen die zonder een beschutte omgeving kunnen werken - maar bijvoorbeeld wel met loonkostensubsidie - in plaats van mensen waarvoor aanpassingen moeten worden verricht om in een beschutte omgeving en onder aangepaste omstandigheden werkzaamheden te kunnen verrichten. Doelgroep aanspraak op ondersteuning bij arbeidsinschakeling niet volledig De in artikel 10 lid 1 Participatiewet genoemde doelgroepen die aanspraak hebben op ondersteuning bij arbeidsinschakeling komen niet overeen met de doelgroep(en) die het college moet ondersteunen bij de arbeidsinschakeling zoals genoemd in artikel 7 Participatiewet. Het zou beter zijn geweest in artikel 10 lid 1 Participatiewet te verwijzen naar artikel 7 (zie artikel 10b en 10c), waarin de personen worden genoemd die het college moet ondersteunen bij arbeidsinschakeling. Nadere uitleg over doelgroepen die niet overeenkomen Zoals het wetsvoorstel er nu uitziet, lijkt het erop alsof een deel van de personen die het college bij de arbeidsinschakeling moet ondersteunen, zelf geen aanspraak op ondersteuning heeft. Dit geldt bijvoorbeeld voor de IOAW'er of IOAZ'er die dan onder artikel 10 lid 2 Participatiewet zou vallen. De IOAW'er en IOAZ'er wordt wel apart genoemd in artikel 7 lid 1 onderdeel a onder 5 en onder 6 Participatiewet. Verder hoort tot de doelgroep voor ondersteuning bij de arbeidsinschakeling: personen zoals bedoeld in de artikelen 34a lid 5 onderdelen b en c, 35 lid 4 onderdelen b en c en 36 lid 3 onderdelen b en c van de WIA tot het moment dat het inkomen uit arbeid in dienstbetrekking gedurende twee aaneengesloten jaren ten minste het minimumloon bedraagt en ten behoeve van die persoon in die twee jaren geen loonkostensubsidie als bedoeld in artikel 10d is verleend. De passage dat ten behoeve van die persoon in die twee jaren geen loonkostensubsidie als bedoeld in artikel 10d is verleend komt echter niet terug in de doelgroep omschrijving van artikel 10 lid 1 Participatiewet. Ook de persoon met een wezenuitkering op grond van de Anw wordt uitsluitend genoemd in artikel 10 lid 1 en niet in artikel 7 Participatiewet (dit laatste is overigens ook zo in de huidige WWB bepaald). Ook in de WWB worden de doelgroepen zowel in artikel 7 en artikel 10 genoemd, maar die komen voor het overige wel met elkaar overeen. Persoonlijke ondersteuning bij taken Aan artikel 10 lid 1 Participatiewet wordt toegevoegd dat belanghebbenden recht hebben op voorzieningen gericht op arbeidsinschakeling, waaronder persoonlijke ondersteuning bij het verrichten van de aan die persoon opgedragen taken indien die persoon niet zonder die ondersteuning niet in staat zou zijn die taken te verrichten. Over de toevoeging van de aan te bieden persoonlijke ondersteuning vragen wij ons af hoe de regering dat voor ogen heeft gehad. De artikelsgewijze toelichting geeft aan dat het hier om een voorziening als een jobcoach gaat, die op vaste tijden en gedurende een langere periode de werknemer met beperkingen bij het verrichten van zijn taken ondersteunt. Het moet gaan om een systematische ondersteuning. Verder is van belang dat de ondersteuning noodzakelijk is in die zin dat de werknemer zonder die ondersteuning in redelijkheid niet zijn werkzaamheden zou kunnen verrichten. In de toelichting geeft de regering aan dat thans indien nodig het UWV het instrument persoonlijke ondersteuning (jobcoach) inzet bij werkende Wajongers voor de periode van een half jaar met een totale maximale duur van drie jaar. 8 van 11

9 Geldt voor de Participatiewet ook een maximale duur voor de inzet van persoonlijke ondersteuning? Bijvoorbeeld een jobcoach moet de werknemer een periode gaan ondersteunen tot het moment dat de werknemer zonder die ondersteuning kan. Is deze termijn van ondersteuning onbeperkt? Voor de uitvoering is duidelijkheid hieromtrent gewenst. Ondersteuning bij leer-werktrajecten Artikel 10f Participatiewet over ondersteuning bij leer-werktrajecten lijkt in strijd met de uitsluitingsgrond voor ondersteuning van jongeren die regulier onderwijs kunnen volgen. Bijstandsgerechtigden jonger dan 27 jaar die uit 's Rijks kas bekostigd onderwijs kunnen volgen, zijn uitgesloten van ondersteuning op grond van artikel 7 lid 3 onderdeel a Participatiewet. Voor de conclusie dat een jongere uit 's Rijks kas bekostigd onderwijs "kan volgen" is vereist dat de jongere uit 's Rijks kas bekostigd onderwijs volgt of daarvoor in aanmerking komt (zie TK , , nr. 3, p. 49). In het kader van artikel 7 lid 3 onderdeel a Participatiewet betekent dit dat het college vanaf het moment dat de jongere uit 's Rijks kas bekostigd onderwijs volgt of kan volgen geen ondersteuning bij de arbeidsinschakeling kan bieden. In het voorgestelde artikel 10f Participatiewet is bepaald dat het college onder omstandigheden ondersteuning kan bieden aan personen jonger dan 18 jaar en aan personen van 18 tot 27 jaar die nog geen startkwalificatie hebben behaald en voor wie een leer-werktraject nodig is. Het had voor de hand gelegen dat in artikel 10f Participatiewet expliciet te benoemen dat wordt afgeweken van artikel 7 lid 3 onderdeel a Participatiewet zodat duidelijk is dat deze doelgroep ondersteuning kan worden geboden. Het ontbreken van een dergelijke opmerking schept onduidelijkheid voor de uitvoering. Samenwerking in een gemeenschappelijke regeling Aan artikel 8c Participatiewet over de samenwerking in een gemeenschappelijke regeling wordt de mogelijkheid toegevoegd bij algemene maatregel van bestuur gebieden aan te wijzen waarbinnen wordt samengewerkt door de gemeenten. Dit niet alleen voor de uitvoering van de WWB, maar ook voor taken op grond van de andere wetten in het sociale domein. De regering geeft aan dat van deze mogelijkheid uitsluitend gebruik zal worden gemaakt als blijkt dat de gekozen samenwerkingsverbanden congruentie missen of niet aansluiten bij de uit te voeren taken. Door deze stok achter de deur wordt de eigen verantwoordelijkheid van gemeenten naar onze mening beperkt. Het zou wenselijk zijn dat de regering nader concretiseert wat wordt verstaan onder het criterium "de gekozen samenwerkingsverbanden congruentie missen of niet aansluiten bij de uit te voeren taken." Dit zou duidelijkheid bieden voor de betrokken partijen. Overgangsrecht WWB 1. Door overgangsrecht normen 2015 toepassen over 2014 Op een aanvraag op grond van de WWB waarop niet is beslist vóór 1 januari 2015 (de beoogde datum van inwerkingtreding van de Invoeringswet Participatiewet) wordt beslist met toepassing van de Participatiewet. Deze overgangsbepaling maakt dat de normen van 2015 moeten worden toegepast op het recht op bijstand over De beslistermijn op een aanvraag om bijstand is in beginsel niet langer dan 8 weken en begint te lopen na ontvangst van de aanvraag (artikel 4:13 lid 1 Awb). Deze redelijke termijn is in ieder geval niet langer dan 8 weken. Dit betekent dus dat een belanghebbende over november 2014 en december 2014 recht heeft op de toepasselijke norm van en niet de norm van als niet vóór 1 januari 2015 wordt beslist op zijn aanvraag. 2. Geen overgangsrecht verordening verrekening bestuurlijke boete Artikel 78z lid 6 Participatiewet bepaalt dat verordeningen die zijn vastgesteld op grond van de WWB (artikel 8 lid 1 onderdeel a, c, e en f WWB) gelden als regels op grond van artikel 8a Participatiewet tot 6 maanden na inwerkingtreding van de Participatiewet. Voorts bepaalt artikel 78z lid 5 Participatiewet dat verordeningen die zijn vastgesteld op grond van de WWB (artikel 8 lid 1 onderdeel b en d, 8a en artikel 47 WWB) gelden als regels op grond van artikel 8 lid 1 onderdeel a en c, 8b en artikel 47 Participatiewet. 9 van 11

10 Voor de verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive ontbreekt dergelijk overgangsrecht. Voor deze verordening is niet opgenomen dat de verordening op grond van artikel 8 lid 1 onderdeel g WWB na inwerkingtreding van de Participatiewet geldt als een verordening op grond van artikel 8 lid 1 onderdeel c Participatiewet. Dit is een omissie. 3. Overgangsrecht voor nieuwe verordeningen, ook voor verordeningen die niet inhoudelijk wijzigen Artikel 78z lid 7 Participatiewet bepaalt dat de gemeenteraad binnen zes maanden na inwerkingtreding van de Participatiewet (naar verwachting 1 juli 2015) de verordeningen zoals bedoeld in de artikelen 8, 8a, 10b, 18b lid 2 en 47 Participatiewet moet vaststellen. Dit volgens de regering omdat de verordeningsplicht wordt uitgebreid (zie TK , , nr. 107, p. 120). Het is opvallend dat alle verordeningen binnen de Participatiewet binnen zes maanden na inwerkingtreding moeten worden vastgesteld. Dit geldt ook voor verordeningen die niet inhoudelijk hoeven worden aangepast door inwerkingtreding van de Participatiewet. Het betreft de afstemmingsverordening, de verordening tegenprestatie, de verordening individuele inkomenstoeslag en de verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive. 4. Verordening loonwaarde en loonkostensubsidie valt niet onder overgangsrecht De regering bepaalt dat de nieuwe verordeningen binnen zes maanden na inwerkingtreding van de Participatiewet moeten worden vastgesteld (artikel 78z lid 7 Participatiewet). De verordening over het vaststellen van de doelgroep loonkostensubsidie en loonwaarde valt niet onder dit overgangsrecht. Artikel 6 lid 2 Participatiewet wordt immers niet genoemd of geraakt door de overgangsbepaling van artikel 78z lid 7 Participatiewet. Dit is opvallend en lijkt niet beoogd door de regering, gelet op de Memorie van Toelichting: " Omdat de verordeningsplicht met betrekking tot de re-integratievoorzieningen wordt gewijzigd en uitgebreid, schrijft artikel 78# voor dat de gemeenteraad binnen zes maanden na inwerkingtreding van artikel I van de Invoeringswet Participatiewet uitvoering geeft aan deze gewijzigde verordeningsplicht. Zo wordt ook voor de toepassing van de instrumenten loonkostensubsdie en beschut werken een verordening opgesteld". De loonkostensubsidieverordening wordt letterlijk genoemd in de toelichting op de overgangsbepaling, maar staat niet in artikel 78z Participatiewet. Hierdoor zou deze verordening in principe moeten zijn vastgesteld op 1 januari 2015, en niet pas op 1 juli Wij zijn dan ook van mening dat hieromtrent duidelijkheid moet worden geboden door de regering. Wetstechnische omissies 1. Overgangsrecht voor oude verordeningen Artikel 78z lid 5 Participatiewet bepaalt dat verordeningen die zijn vastgesteld op grond van de WWB (artikel 8 lid 1 onderdeel b en d, 8a en artikel 47 WWB) gelden als regels op grond van artikel 8 lid 1 onderdeel a en c, 8b en artikel 47 Participatiewet. De verwijzing klopt niet. In artikel 8 lid 1 onderdeel b en d, 8a en artikel 47 WWB staat voor inwerkingtreding van de Participatiewet de verordeningsopdracht van respectievelijk de afstemmingsverordening, verordening individuele inkomenstoeslag, regels bestrijding misbruik en de cliëntenparticipatieverordening. In de Participatiewet worden deze verordeningsopdrachten opgenomen in artikel 8 lid 1 onderdeel a, artikel 8 lid 1 onderdeel b, 8b en artikel 47 Participatiewet. Derhalve had verwezen moeten worden naar 8 lid 1 onderdeel a en b, 8b en artikel 47 Participatiewet, in plaats van 8 lid 1 onderdeel a en c, 8b en artikel 47 Participatiewet. 2. Overgangsrecht voor niet bestaande verordening Artikel 78z lid 7 Participatiewet bepaalt ook dat de verordeningen zoals bedoeld in artikel 18b lid 2 Participatiewet binnen zes maanden na inwerkingtreding van de Participatiewet moeten worden vastgesteld. Artikel 18b Participatiewet bestaat niet. Hiermee is overgangsrecht gemaakt voor een niet bestaande verordening. Wij gaan er dan ook vanuit dat dit een wetstechnische omissie betreft. 10 van 11

11 3. Onjuiste verwijzing in afstemmingsbepaling Voor artikel 18 Participatiewet staat een aantal wijzigingen op stapel. In TK , , nr. 6 en TK , , nr. 10 worden wijzigingen met betrekking tot artikel 18 voorgesteld. Echter is bij deze wijzigingen geen rekening gehouden met TK , , nr. 2. Artikel 18 lid 2 Participatiewet zou er als volgt komen uit te zien (met toepassing TK , , nr. 6 en TK , , nr. 10 indien deze wijzigingen later inwerkingtreden dan de Participatiewet): "2. Het college verlaagt de bijstand overeenkomstig de verordening, bedoeld in artikel 8, eerste lid, onderdeel b, ter zake van het niet of onvoldoende nakomen door de belanghebbende van de verplichtingen voortvloeiende uit deze wet dan wel artikel 30c, tweede en derde lid van de Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen, waaronder begrepen het zich jegens het college zeer ernstig misdragen, dan wel indien de belanghebbende naar het oordeel van het college tekortschietend besef van verantwoordelijkheid betoont voor de voorziening in het bestaan. Van een verlaging wordt afgezien, indien elke vorm van verwijtbaarheid ontbreekt." De verwijzing naar de verordening is onjuist. De grondslag voor de afstemmingsverordening is opgenomen in het voorgestelde artikel 8 lid 1 onderdeel a Participatiewet, in plaats van artikel 8 lid 1 onderdeel b Participatiewet. Hiervoor zou in het wetsvoorstel Participatiewet of in het wetsvoorstel tot wijziging van de Wet werk en bijstand ten einde de eis tot beheersing van de Nederlandse taal toe te voegen aan de wet (32 328) rekening worden gehouden. 4. Toelichting op doelgroep ondersteuning bij arbeidsinschakeling In de Memorie van Toelichting op artikel 7 Participatiewet staat: "Het college is verantwoordelijk voor de re-integratie van een persoon uit de gemeentelijke doelgroep tot het moment waarop deze persoon twee jaar lang zonder loonkostensubsidie het wml heeft verdiend. Een persoon die met loonkostensubsidie aan het werk gaat, verdient immers vanaf de aanvang van de dienstbetrekking het wml. Het is mogelijk dat een persoon door het college aan het werk is geholpen met inzet van loonkostensubsidie maar de termijn van twee jaren gaat pas in vanaf het moment dat de werknemer het volledige wml ontvangt, terwijl de werkgever geen loonkostensubsidie meer krijgt." Hierbij lijkt het alsof de gehele gemeentenlijke doelgroep wordt uitgebreid tot het moment waarop een belanghebbende twee jaar lang zonder loonkostensubsidie het wettelijk minimumloon heeft verdiend. Dit is echter niet het geval. Dit geldt uitsluitend voor de doelgroep zoals omschreven in artikel 7 lid 1 onderdeel a onder 2 Participatiewet. Overigens lijkt de wetgever deze doelgroep ook te bedoelen aangezien verder in de toelichting wordt verwezen naar "de artikelen 34a, 35 en 36 van de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (Wet WIA)" waaruit blijkt dat die doelgroep wordt bedoeld. Het had voor de hand gelegen in de toelichting al eerder dit voorbehoud te maken. 11 van 11