Koud, kouder, koudst. Dr. M.P. Zijlstra Klinisch chemicus

Transcriptie

1 Koud, kouder, koudst Dr. M.P. Zijlstra Klinisch chemicus

2 Casus koude agglutininen Dagdienst: Telefoontje assistent anesthesie Pre-OK screening voor gekoelde OK bij een patiënt met koude agglutinatie in de voorgeschiedenis Wat zijn koude agglutininen? Wat aanvragen voor de OK? 2

3 Koude antistoffen Koude antistoffen meestal IgM Agglutininen en/of hemolysinen Klinisch van belang als ze bij 30 C reageren 2 typen: koude allo-antistoffen en koude auto-antistoffen 3

4 Koude antistoffen Koude allo-antistoffen Verstoren de reactie door testerytrocyten te laten agglutineren als ze specificiteit bevatten van antigeen op testerytrocyt Kruisproef en negatief voor het antigeen transfunderen Koude auto-antistoffen Veroorzaken agglutinatie van de erytrocyten van de patiënt Specificiteit anti-i (reageert met alle testcellen en alle donoren) Onmogelijk compatibel bloed te vinden 4

5 koude auto-antistoffen (hemolysinen) 2 soorten koude antistoffen Chronische vorm Abnormale B-cel kloon die antistoffen veroorzaakt, meestal bij oudere personen Acute passagiere vorm Bij jonge mensen icm een infectieziekte Meestal alleen bij koude aantoonbaar Bij 30 graden reactief, dan afbraak van erytrocyten (AIHA) Agglutinatie en lysis van aan buitenlucht blootgestelde huid Paroxysmale koude-aiha 5

6 Wanneer toon je koude antistoffen aan? Verstoringen door onduidelijke/niet te verklaren reacties bij: ABO en Rhesus-D-bepaling Irregulaire antistoffen Volledige kruisproeven DAT SC1 SC2 SC3 KP1 6

7 Procedure MUMC Positieve IAT screen DAT pos Compleet positief of C3d (bij koude is dit meestal de reden van de reacties) Screen 16 C Bij matige reacties met reactieversterker bromeline 7

8 Procedure MUMC Geen specificiteit Uittyperen met navelstrengbloed 16 graden positief Uitsluiten allo-antistoffen Specificiteit Specificiteit panel bepalen 8

9 Uitsluiten allo-antistoffen screen en panel LISS panel 37 C PEG-IAT warm voegen PEG-IAT warm voegen en warm wassen BSA-IAT warm voegen BSA-IAT warm voegen en warm wassen 9

10 Voorbeeld Man, 48 jaar A pos ccee, K-neg VG: COPD, bulleus emfyseem Veel OK s 10

11 Voorbeeld Temp 16 gr 16 gr 37 gr Screen LISS Liss Liss + br PEG LISS

12 Voorbeeld Temp 16 gr 16 gr 37 gr Screen LISS Liss Liss + br PEG LISS DAT pos IgG neg C3d 1+ IgA neg IgM neg 12

13 Voorbeeld Temp 16 C 16 C 37 gr Screen LISS PBS PBS + br PEG LISS DAT pos IgG neg C3d 1+ IgA neg IgM neg 13

14 Voorbeeld Temp 16 C 16 C 37 gr Screen LISS PBS PBS + br PEG LISS DAT pos IgG neg C3d 1+ IgA neg IgM neg 16 C A1 navelstreng 3+ 0 navelstreng 3+ pt cellen 3+ 14

15 Voorbeeld Temp 16 C 16 C wv Screen LISS PBS PBS + br LISS DAT pos IgG neg C3d 1+ IgA neg IgM neg 16 C A1 navelstreng 3+ 0 navelstreng 3+ pt cellen 3+ 15

16 Voorbeeld Temp 16 C 16 C wv Screen LISS PBS PBS + br LISS DAT pos IgG neg C3d 1+ IgA neg IgM neg AKAU pos AKAU NEG AKAU pos AKAU pos C A1 navelstreng 3+ 0 navelstreng 3+ pt cellen 3+ AKAU pos 16

17 Voorbeeld Conclusie Aspecifieke koude antistof Profylactisch C neg, K neg transfunderen en kruisen Indien koude antistof niet meer aantoonbaar is mag profylactisch beleid & kruisbeleid vervallen 17

18 Casus 1 koude agglutinatie Telefoontje assistent anesthesie In AZM niet bekend met koude agglutinatie In Heerlen transfusie (screen negatief) Transfusiereactie Antistofidentificatie: aspecifieke koude auto antistoffen IRA screen negatief klaar 18

19 Casus 1 Mevrouw X: 65 jaar Vg: DMII, hypertensie, aortaklepvervanging, blaastumor, atriumfibrilleren Hb? LD normaal DAT toegevoegd DAT IgG C3d + IgA IgM pos neg neg neg Screen 16 graden Temp 16 C Screen PBS Niet verdere analyse ivm OK pas later moment Dag voor OK: Hb en reticulocyten bepalen Oppassen met kou bij OK (bloed toedienen volgens methode Beckers) 19

20 Casus 1 vervolg Na 2 maanden OK zonder bloedverlies 6 maanden later terug: Hemolytische anemie (hb rond 5 met verhoogde reticulocyten) Transfusiereactie ondanks toediening met bloedverwarmer Temperatuur amplitude: antistoffen aantoonbaar bij 22 graden Dat positief (eluaat neg) KP en screening in LISS neg in PEG beide +/- (aspecifiek) DAT ++++ IgG + C3d ++++ IgA neg IgM + Oligoclonale banden IgG kappa (vergrote lymfeklieren, wil geen behandeling) Aan cardiale problemen overleden 20

21 Casus 2 Nachtelijk telefoontje tijdens dienst Patiënt heeft Hb van 3,9 en alle reacties (incl kruisproeven) zijn positief Wat doe je? Overleg met aanvrager Klinische situatie patiënt Uitleggen wat het probleem is en hoe lang de transfusie op zich kan gaan wachten Patiënt slaapt, maar is wel cardiaal belast dus graag wel de transfusie zo snel mogelijk Wat ga je doen? 21

22 Casus 2 Mevrouw X: 86 jaar Vg: DMII, hypertensie, vitamine B12 deficiëntie, COPD, nierfunctiestoornissen Hb 3,9 MCV 109, tr 71, B12 182, reticulocyten 54 0 neg, ccee, K-neg Screen DAT Screen Screen + panel LISS prewarm 16 C 16 C Screen LISS PBS PBS + br DAT pos IgG neg C3d 1+ IgA neg IgM C 16 C 37 C panel LISS PBS PBS + br albumine 1 nb /- 2 nb /- 3 nb /- 4 nb /- 5 nb /- 6 nb /- 7 nb /- 8 nb + + +/- 9 nb /- 10 nb /- 22

23 Casus 2 Specificiteit koude: geen Screen wv ww wv Screen PEG PEG Alb / ww wv Kruisproeven kp PEG PEG Alb /- +/ hr s nachts.wat nu? 23

24 Transfusie uitgesteld tot volgende dag Nieuw materiaal: Stollen 1 uur bij 4 graden Donorcellen 3x wassen PBS PEG BSA Screen ww wv ww wv kp 2 - dub Conclusie: aspecifieke koude antistoffen Profylactisch C,E,K neg toedienen Bloed toedienen met bloedverwarmer 24

25 Casus 2 vervolg: jaar later Mevrouw X: 87 jaar Hb 4,1 MCV 115 DLBCL 0 neg, ccee, K-neg Bloedgroep: Niet te beoordelen DAT: niet te beoordelen 25

26 Casus 2 vervolg Screening: negatief na PEG ww, wv Bloedgroep: Nieuw EDTA plasma: warm afgenomen, warm gewassen, geïncubeerd, en warm gevoegd (buisjesmethode) DAT: blijft positief (screen op eluaat is negatief) Kruisproeven ook negatief Vervolg geen bloed meer nodig. 26

27 Take home message Koude antistoffen kosten veel tijd op het lab Met veel warmte en liefde worden reacties vaak wel negatief Methode Dello en Beckers voor toediening bloed 27

28 28

29 Hoe bepaal je de specificiteit? 29