Overzicht artikelen en publicaties over informatiebeheer

Transcriptie

1 Overzicht artikelen en publicaties over informatiebeheer De lijst is aangemaakt op: Dit overzicht bevat titels en 'samenvattingen' van berichten, berichtjes, artikelen en publicaties die het terrein van het informatiebeheer raken. Ze zijn gerubriceerd op basis van de lifecycle of documents uit het rapport Management of electronic records: Issues and guidelines; Prepared by the Advisory Committee for the Coordination of Information Systems (ACCIS), United Nations, New York, (blz 27-34). Als laatste is een overzicht van termen opgenomen die zijn gerelateerd aan de onderwerpen van de geregistreerde titels. Het begrip 'informatiebeheer' omvat het geheel van de informatievoorziening en het archiefbeheer. Synoniem aan 'Informatiebeheer' is het begrip 'Records management'. De berichtjes etc. zijn binnen de rubrieken gesorteerd op titel. vrijdag 9 juli 2010 Gegevens zijn geregistreerd tot en met de maand: juni 2010 Domheid Wie denkt dat kennis duur is, weet niet wat domheid kost - en ook niet wat onwetendheid aanricht. Alexander Rinnooy Kan, voorzitter Sociaal Economische Raad (SER) Telegraaf 31-mei-2010, Domheid is duur Pagina 1 van 27

2 0 Algemeen 9123 Archivaris; Professie, professional, profesionaliteit, profesionalisering <Geen auteur geregistreerd of bekend> (Publicatie) Stichting Archiefpublicaties, Jaarboek 10 Archivaris Het beroep van archivaris is even dynamisch als de samenleving waarvoor en waarin de archivaris zijn missie volbrengt. De samenleving is anno 2010 volop in verandering. Het beroep verandert mee. Verandering als constante factor - van alle tijden. Dit jaarboek brengt de kernkwaliteit van ons beroep in beeld. Wat is de eigenheid van het beroep? Wat is de meerwaarde van de beroepsuitoefening? Welke legitimiteit heeft de beroepsbeoefenaar? In de vier thema s professie - professional - professionaliteit - professionalisering komen deze vragen en ontwikkelingen terug. De professional anno 2010 loopt tegen 21e-eeuwse beroepsgrenzen aan. Nieuwe ontwikkelingen als Web 2.0, Archief 2.0, digitale duurzaamheid, records continuum, e-depot en virtuele studiezaal stellen andere vragen aan archivistische competenties. De RHC-vorming, de opheffing van de Archiefschool, de besteldiscussie en visieontwikkeling bevorderen een nieuwe institutionalisering van de beroepsomgeving. Het verkennen van de grenzen van het beroep zet aan tot reflectie. En tot vernieuwing. Hoe ontwikkelt zich ons beroep? Hoe wordt ons beroep gezien? Hoe zien we zelf ons beroep? Wat gebeurt er in en rond ons beroep? Is het in eigen land anders dan in het buitenland? Welke invloed heeft dat op professie? Welke gevolgen zien we voor beroepstaken en bekwaamheidseisen? Hoe kunnen we ons door opleiding en leven-lang-leren blijven professionaliseren? Dit jaarboek is een momentopname van de stand van zaken in 2010, een analyse van hoe we tot hier gekomen zijn en een vooruitblik naar wat er mogelijk komen gaat, met binnen- en buitenlandse bijdragen van onder anderen Filip Boudrez, Luciana Duranti, Fred van Kan, Eric Ketelaar, Christine Martinez, Elizabeth Shepherd en Theo Thomassen. Een pleidooi voor een learning continuum, zoals Hans Scheurkogel ( ), coördinator opleidingen van de Archiefschool en docent aan de leerstoelgroep Archief- en informatiewetenschap van de Universiteit van Amsterdam, dat noemde. Ook van hem is een artikel opgenomen in de bundel. Collega s en vrienden dragen dit jaarboek aan hem op. Actor; Professie; Professional; Professionalisering; Professionaliteit. Zie ook ~ Besteladvies archieven <Geen auteur geregistreerd of bekend> (Advies) Raad voor Cultuur, Den Haag, arc /2 april 2010 Archiefbestel De Raad meent dat de overheid ook een verantwoordelijkheid heeft voor archiefcollecties buiten haar directe bereik. De belangrijkste reden is dat er een generale zorgplicht bestaat om in de toekomst over voldoende bronnen te beschikken voor een representatief beeld van de gehele samenleving. De manier waarop dat kan worden vormgegeven hangt samen met de uitgangspunten die in 2005 in Het tekort van het teveel zijn neergelegd. De overheid hoeft zeker niet zelf eigenaar te worden maar moet ervoor zorgen dat anderen hun rollen optimaal en geïnformeerd kunnen vervullen. Van een uitzondering is sprake wanneer een evident van nationaal belang zijnde collectie de draagkracht van een private speler te boven gaat of verweesd dreigt te raken en er een vangnet nodig is. Particuliere archieven horen er gewoon bij - dat deden ze informeel trouwens al veel langer, getuige een substantieel volume, tot soms bijna de helft, aan niet-overheidsmateriaal in overheidsdepots. Maar ook het omgekeerde is het geval. Veel van wat naar de geest overheid is en dat de facto soms ook was, is tegenwoordig privaat georganiseerd - en dus ook het institutioneel geheugen daarvan. Digitalisering maakt deze stelling des te pregnanter. Aan deze overheidsverantwoordelijkheid kan langs een beperkt aantal lijnen invulling worden gegeven. Allereerst Pagina 2 van 27

3 0 Algemeen betreft dat het faciliteren met kennis en kunde - een versterking van de functie - kennisinteractie - van het Nationaal Archief naar analogie van andere rijksdiensten dringt zich dan op, samen met een betrokkenheidsoffensief tot betere omgang met archieven. Onontbeerlijk is het beschikken over een praktische hulpfunctie om primaire archiefbewerking op geselecteerde, urgent bedreigde collecties te kunnen uitvoeren. Voorwaarde daarvoor is een register (het Centraal Register Particuliere Archieven kan nieuw leven in worden geblazen) en een fonds van ca mln euro (in omvang vergelijkbaar met wat elders in de erfgoedzorg gangbaar is). De sector moet verder in staat worden gesteld om inhoudelijke keuzes voor het belang van archiefcollecties buiten het overheidsdomein te motiveren. Daarvoor zijn brede maatschappelijke verkenningen nodig, buiten de archief- en zelfs de overheidssector te beleggen. Het zich aldus openbarende landschap bestaat uit netwerken van generieke publieke archiefinstellingen, gelardeerd met specifieke, thematische en special interest collecties. De Raad maakt wel enig voorbehoud. Een integrale wetswijziging kan wachten tot de praktijk voldoende is uitgekristalliseerd, mits de bestaande inhoudelijke systematiek geborgd blijft en de sturing niet versnippert; er is geen extra regie nodig anders dan wanneer rechtstatelijke argumenten dat vereisen (transparante overheid op alle niveaus ten behoeve van recht- en bewijszoekenden) - dan is het aan de algemene rijksarchivaris een sturende rol te vervullen; in principe wordt niet aan extra fondsen voor aankoop gedacht aangezien dat zich tegen enige grondregels in de archivistiek verzet. Wil deze verruiming van de overheidsverantwoordelijkheid werken dan zal in elk geval elders het informatieinfarct moeten worden opgelost. Dat betekent echter niet "meer blauw op straat" en evenmin het kind met het badwater weggooien en hele stukken uit de bestaande toezichtarrangement snoeien. Wat wel vereist is, is het exploreren van nieuwe wegen om een toekomstbestendig evenwicht in toezicht, inzicht en overzicht te genereren. Het is van groot belang de archiefinspectie te laten ressorteren onder het controlerend orgaan van de geïnspecteerde administratie. Waar mogelijk wordt toezicht zakelijk georganiseerd, zij blijft echter inhoudelijk waar nodig. Excessieve gevolgen van de informatie-revolutie zijn tegen te gaan door verregaande vormen van samenwerking, ook op ecultureel terrein, waar overigens nog een wereld te winnen is. Op dit laatste ontluikende terrein zou dan wel een CRPA-nieuwe stijl een monitoringrol kunnen krijgen. Een tweede research & developmenttaak is het vinden van antwoorden op nieuwe, sterk informele vormen van te documenteren maatschappelijke en bestuurlijke interacties, overleg en beïnvloeding. De bestaande basisinfrastructuur voor archieven in Nederland lijkt nog niet goed ingericht op het bedienen van de vele niet-overheidsarchieven (archiefvormers en -instellingen). Het vergt onderzoek, overleg en prioritering voor er van een inspirerende agenda sprake zal zijn. Wel is al duidelijk dat het archiefonderwijs in elk geval duurzaam zal moeten zijn. Wil Erfgoed Nederland, ten slotte, ook in de archiefwereld succes hebben, dan zal dat sectorinstituut zich in beduidend hogere mate door die wereld moeten laten toe-eigenen. Archiefdienst; Archiefinspectie; Erfgoed; Kwaliteitszorg; Verwerving; Waarderen. Advies op internet ~ Ernst Posner s Archives and the Public Interest Angelika Menne-Haritz (Artikel) The American Archivist, Vol. 68 (Fall/Winter 2005) Archivistiek The first publication of Archives and the Public Interest was compiled in 1967 for the seventy-fifth birthday of the author. Ernst Posner had written the contributions during the two decades between his emigration from Germany in 1939 and his retirement from the American University in Washington in This new edition positions the thinking of Posner in the context of his time and his experiences, especially those before he was forced to leave his post in the Prussian Privy State Archives in Berlin and his work for the famous Acta Borussica, a scientific edition of sources for Prussian history. This new perspective reveals Posner s role as a builder of bridges between the emerging archival profession in the Pagina 3 van 27

4 0 Algemeen United States and the European traditions. After the Second World War, he taught repeatedly at the Archives School of Marburg about American archives and thus opened the minds of his German colleagues, even if he rejected an offer to become the first director of the new Federal Archives of Germany which was founded in Posner reflected in his writings the contradictions between American and European archival experiences and thinking. His new experiences after emigration allowed him to observe as an outsider what he had left behind, and these observations inform his first reports on European archival practices written for the National Archives program of assistance in the administration of occupied territory. While this outsider s perspective never separated him completely from his roots, his curiosity and open mind helped him to feel at home and to be accepted as a competent expert on both sides. Archiefwetenschap; Persoonlijkheden. Tekst op internet ~ :-) 9133 Fundamenten in verandering; Archivarissen in het krijt? Joan van Albada (Artikel) Archievenblad, Jaargang 114, nummer 3 Professie De grond onder de fundering van het vak verschuift en verandert van samenstelling. Rost, zand, stof: niets is meer zoals het was en alles zal blijven veranderen. Hoekstenen verdampen, luiken vallen van de ramen zonder dat er iemand aan te pas lijkt te komen. De kreet "Weh'uns Hilf uns Himmel" blijft - anders dan in de Jahreszeiten van Joseph Hayden - zonder respons, want een deus ex machina bestaat alleen in het theater. ' De overheid' al reddende engel bestaat niet. Het vak is, heel modern, op zelfhulp aangewezen. Archivistiek; Professional; Professionalisering; Professionaliteit Munt slaan uit wetenschap is kortzichtig Vincent Icke (Artikel) NRC 7-jun Beroepscode Waarden De eerste waarde is waarheidsvinding: we leren hoe de wereld in elkaar steekt. Dat wil uiteraard niet zeggen dat iedereen dit waardevol vindt, net zoals niet iedereen de waarde van moderne kunst of massaspektakels apprecieert. De tweede waarde van wetenschap is dat ze een bijdrage levert aan onze kwaliteit van leven, zoals gezondheid, mobiliteit, participatie in cultuur en ook het verwerven van kennis en vaardigheden. De derde groep waarden van wetenschap zijn morele waarden, zoals rechtvaardigheid, duurzaamheid of de morele gelijkheid van mensen. De laatste groep waarden zijn de instrumentele waarden, die de kwaliteit van leven en morele waarden mogelijk moeten maken. De belangrijkste twee hierbij zijn toepassingen die de motor vormen voor onze materiële welvaart, en technologische innovaties die bijvoorbeeld een bijdrage kunnen leveren aan duurzaamheid. Ethiek; Valoriseren; Waarde; Wetenschap. Pagina 4 van 27

5 0 Algemeen 9137 Netwerken van betekenis; Netwerktaken in digitale cultuur en media <Geen auteur geregistreerd of bekend> (Advies) Raad voor Cultuur, Den Haag, med /4 Cultuur Voorliggend advies bepleit een benadering van de netwerksamenleving, waarin digitalisering beschouwd wordt als een fundamentele katalysator voor vernieuwing. De Raad beoogt met dit advies een netwerkmodel voor (e- )cultuur te ontwikkelen. Digitalisering in de verschillende sectoren vraagt om nieuwe strategieën van zowel instellingen als overheid. Culturele instellingen moeten vanuit hun specifieke identiteit en eigen kracht samenwerken. Passend beleid en relevant cultureel onderzoek naar strategieën op verschillende niveaus zullen de fundamentele veranderingsprocessen moeten ondersteunen. Hiervoor introduceert de Raad een raamwerk van drie typen cultureel onderzoek, bijeengehouden door twee principes: culturele betekenisketens en netwerktaken. Het eerste is de aanduiding voor de verbinding op het gebied van inhoud en waarde tussen verschillende knooppunten in de netwerken van de samenleving; het tweede zijn de taken die bij die verbinding horen. Het zijn de bouwstenen voor een visie op de cultuursector die functioneert als betekenislaboratorium op het gebied van open innovatievoor de samenleving. Archiefbestel; Netwerk. Tekst op internet ~ Toekomst voor ons digitaal geheugen (2); Strategische agenda voor duurzame toegankelijkheid Inge Angevaare (Rapport) Nationale coalitie voor digitale duurzaamheid, Den Haag, Interimrapportage, Juli 2009 Duurzame toegankelijkheid Grootscheepse digitalisering heeft de samenleving veel goeds gebracht. Maar er zijn ook risico s aan verbonden: de dragers van digitale informatie slijten en snel veranderende software en hardware kunnen ertoe leiden dat informatie al binnen enkele jaren onbruikbaar wordt. Zowel in de wetenschap als bij de overheid en in het cultureel erfgoed maakt men zich zorgen over de bruikbaarheid van digitale gegevens op de lange termijn. Tien betrokken organisaties hebben zich in 2008 verenigd tot de Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid met als missie duurzame toegankelijkheid te verzekeren voor digitale gegevens in de publieke sector. In 2009 voerde de NCDD met steun van OC&W een onderzoek uit naar het beheer van digitale gegevens in Nederland. De resultaten logen er niet om. Grote hoeveelheden digitale bestanden lopen momenteel inderdaad het risico om verloren te gaan (zie Toekomst voor ons digitaal geheugen (1). Toch is de Coalitie ervan overtuigd dat er wel degelijk toekomst is voor ons digitaal geheugen als tenminste alle betrokkenen bereid zijn te werken aan een landelijk netwerk van voorzieningen en afspraken om de risico s in te dammen: grote en kleine organisaties, producenten en beheerders, en zeker niet te vergeten de overheid. Het NCDD-bestuur heeft daartoe een Strategische Agenda ontwikkeld en publiceert die onder de titel Toekomst voor ons digitaal geheugen (2): strategische agenda voor duurzame toegankelijkheid. De agenda is vandaag aangeboden aan het ministerie van OCW en is bedoeld als beleidskader waarbinnen alle betrokkenen gerichter kunnen samenwerken om een duurzame toekomst te verzekeren voor ons waardevolle digitaal geheugen - bij de overheid, in de wetenschap en in het cultureel erfgoed. De NCDD-agenda kent vier speerpunten: - Eigen verantwoordelijkheid van iedere organisatie - Versterking van de samenwerking binnen sectoren door het aanstellen van voortrekkers duurzame toegankelijkheid - Versterking van de samenwerking tussen sectoren door middel van de NCDD - Versterking van de bestuurlijke samenwerking. Pagina 5 van 27

6 0 Algemeen Digitale duurzaamheid; Kosten; Toegankelijkheid. Informatie over het rapport ~ Rapport op internet ~ Uitgelezen; Geert-Jan van Bussel en Ferdinand Ector, Op zoek naar de herinnering, Verantwoordingssystemen, content-intensieve organisaties en performance Leon Gruppelaar (Boekbespreking) Archievenblad, Jaargang 114, nummer 4 Verantwoording Het boek staat vol met definities en theoretische exercities, die getuigen van de jarenlange studie door beide auteurs. Maar aan de andere kant maken de descriptieve opsommingen van de definities, keurig in tabellen gepresenteerd (zie bijvoorbeeld blz. 89 ev.), de dissertatie tot een ware Fundgrube, tot een bijna encyclopedisch naslagwerk (zeker als geput kan worden uït een doorzoekbore digitale versie van het werk). Het hoofdstuk 9 waarin aan de hand van gevalsstudies de modellen van het verantwoordingssysteem en het metadataschema worden getest, is voor ieder die vanuit een praktische invalshoek een reikende hand wil hebben bij het beter inrichten van het verantwoordingssysteem een ijkpunt van eigen kennis en kunde. Compliance; Metadata; Metadataschema; Records Management; Terminologie. Over het boek ~ Pagina 6 van 27

7 1 Ontstaan 9129 Referentiekader Opbouw Digitaal Informatiebeheer (RODIN) <Geen auteur geregistreerd of bekend> (Rapport) LOPAI Landelijk overleg van provinciale archiefinspecteurs / WGA Werkverband gemeentelijke archiefinspectie, Informatiebeheer RODIN is een handzaam instrument voor een adequate en toekomstbestendige inrichting van digitale beheersomgevingen. In de vorm van een checklist kunnen informatiemanagers, adviseurs DIV, archiefinspecteurs en auditors meten in welke mate hun organisatie in control is als het gaat om de verschillende vastgestelde normen en standaarden op het gebied van digitale informatievoorziening. De checklist is niet alleen toepasbaar op overheidsinstellingen die onder de Archiefwet vallen, maar ook op niet-overheden die good governance hoog in het vaandel hebben. Het referentiekader is gebaseerd op de Archiefwet 1995, de Archiefregeling, de normenfamilie voor archief- en informatiebeheer NEN-ISO 15489, NEN 2082 en ISO 23081, de Informatiebeveiligingsnorm NEN-ISO/IEC 27002, en delen van het referentiemodel voor digitale depots OAIS (ISO-14721: 2002) en de daarvan afgeleide checklists TRAC en ED3 (zie voor een volledige lijst paragraaf 1.7). Deze worden als bron vermeld bij de betreffende eisen in het referentiekader. Voor een meer gedetailleerde uitwerking van de eisen is het raadzaam om de oorspronkelijke bron te raadplegen. Archiefvorming; Digitale duurzaamheid; Duurzame toegankelijkheid; ED3; ISO 14721:2003; NEN 2082; NEN-ISO (nl); NEN-ISO/IEC 27002; Records Management; Referentiekader Opbouw Digitaal Informatiebeheer; RODIN; TRAC. RODIN op internet ~ De Wabo als breek- en smeedijze voor digitale archivering Robbert Jan Hageman (Artikel) Archievenblad, Jaargang 114, nummer 4 WABO Met de inwerkingtreding van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) wordt de omgevingsvergunning een feit. Deze vervangt de bouwvergunning, milieuvergunning, kapvergunning, monumentenvergunning en nog enkele tientallen andere vergunningen die nu door de gemeenten en provincies en soms door een ministerie of waterschap afzonderlijk afgegeven worden. Digitalisering; Omgevingsvergunning Wabo voor derde keer uitgesteld Boudewijn Warbroek (Bericht) Binnenlands Bestuur 4-jun WABO De VNG heeft er alle vertrouwen in dat de Wabo op een goede manier kan worden ingevoerd. Nu de wet per 1 oktober van kracht wordt in plaats van op 1juli, hebben gemeenten extra tijd voor de voorbereiding, Omgevingsvergunning. Pagina 7 van 27

8 1 Ontstaan 9120 Zaak- en Procesgericht werken met GEMMA; Startnotitie <Geen auteur geregistreerd of bekend> (Rapport) Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten, 's Gravenhage, Zaakgericht werken Zaak- en procesgericht werken is momenteel één van de meest actuele thema s in gemeenteland op het terrein van organisatie en processen. Gemeenten proberen allemaal hun dienstverlening aan de burger te verbeteren en meer grip te krijgen op de dienstverleningsprocessen. Leveranciers onderkennen deze ontwikkeling en bieden massaal zogenoemde zaaksystemen aan. Omdat zaak- en procesgericht werken lijkt lastig te definiëren en er is enige onduidelijkheid over het wat en vooral ook het hoe van zaak- en procesgericht werken. In dit artikel geeft KING in concept een onafhankelijke en eenduidige visie op zaak- en procesgericht werken en hoe gemeenten hiermee hun dienstverlening aan de burger kunnen verbeteren met hulp van diverse GEMMA producten. Deze concept visie wordt door KING in de maand mei en juni besproken met vooral gemeenten, maar ook leveranciers en andere partners op dit terrein. Vervolgens wordt in juli een definitieve afgestemde visie uitgebracht. Tevens wordt in de loop van 2010 een nieuwe versie van de zaaktypencatalogus uitgebracht. Proces; Zaaktype. Tekst op internet ~ %20en%20procesgericht%20werken%20def.pdf 1.1 Definitie 9124 Signalement - Managing the crowd. Rethinking records management for the web 2.0 world Agnes Jonker (Boekbespreking) (c) 2010 Agnes Jonker, Niet gepubliceerd Records Management 2.0 Een archivaris is conservatief, zegt Bailey. Verklaarbaar, meent hij, maar dat ontslaat ons niet van de plicht onze manier van werken kritisch tegen het licht te houden. Bailey spoort zijn vakgenoten aan tot reflectie: wat doen we en waarom, en waarom blijven we het nog steeds zo doen? Een uitstekend uitgangspunt van een aanstekelijk boek. Het nieuwe werken rukt op. Records Management; Web 2.0. Tekst op internet ~ Zie ook ~ Pagina 8 van 27

9 1.1 Definitie :-) 9152 What, If Anything, Is Records Management? Chris Hurley (Artikel) Monash University, Victoria. Australie, RMAA Conference, Canberra, September 2004 Records Management What, if anything, is records management? First, it is the knowledge that records aren't exactly the same as other kinds of information - they exist in an information environment but they have unique characteristics as well. Second, it is the understanding that records have a unique value and purpose - in addition to the value and purpose they have as information. Third, it is the understanding (still developing in respect of digital records) of how to ensure they are made and kept so that their unique value and purpose as records is preserved. Lastly, and this is probably more pragmatic than philosophical, it is the requirement to get our fellow workers in the I&KM vineyard to understand this and then to form an alliance with those who do to exterminate (professionally speaking) those who don't. Document Management; Information management; Kennismanagement; Knowledge management. Tekst op internet ~ Benoeming informatiesysteem 9151 An architecture for a business and information systems B.A. Devlin en P.T. Murphy (Artikel) IBM Systems Journal, Volume: 27 Issue: 1 DOI: /sj ISSN: Datawarehouse The transaction-processing environment in which companies maintain their operational databases was the original target for computerization and is now well understood. On the other hand, access to company information on a large scale by an end user for reporting and data analysis is relatively new. Within IBM, the computerization of informational systems is progressing, driven by business needs and by the availability of improved tools for accessing the company data. It is now apparent that an architecture is needed to draw together the various strands of informational system activity within the company. IBM Europe, Middle East, and Africa (E/ME/A) has adopted an architecture called the E/ME/A Business Information System (EBIS) architecture as the strategic direction for informational systems. EBIS proposes an integrated warehouse of company data based firmly in the relational database environment. End-user access to this warehouse is simplified by a consistent set of tools provided by an end-user interface and supported by a business data directory that describes the information available in user terms. This paper describes the background and components of the architecture of EBIS. Archief; BIS; Business Information System; Informatie architectuur. Abstract op internet ~ mber%3d &authdecision=-203 Pagina 9 van 27

10 1.2 Benoeming informatiesysteem 9134 Dualisering archieven: wie draagt er zorg voor? Wouter ten Have (Artikel) Archievenblad, Jaargang 114, nummer 2 Dualisme Gemeentelijke organisaties hebben sinds 2002 te maken met het duale stelsel. Daarin zijn de verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de vershillende gemeentetijke organen gescheiden, met als doel helderheid scheppen er debatten verscherpen. Scheiding in ardiefbeheer en informatievoorziening is echter niet aangebracht. Dit had wel moeten gebeuren. Archiefbeheer; Archiefvormer; Zorgdrager. Pagina 10 van 27

11 2 Waarderen 9122 Bronnen to go; Institutionele bronontsluiting in het digitale tijdperk prof. Dr.Dr. Nijenhuis (Lezing / oratie / college) Radboud Universiteit, Nijmegen, Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar Bronontsluiting en bronnenkritiek ten behoeve van historisch onderzoek aan de Faculteit der Letteren van de Radboud Universiteit Nijmegen op vrijdag 29 januari 2010 Bronnen Geschiedenis; Onderzoek; Wetenschap. Repository ~ Tekst op internet ~ Pagina 11 van 27

12 3.1 Bewaken kosten 9127 Domheid is duur <Geen auteur geregistreerd of bekend> (Bericht) Telegraaf 31-mei Kennis Wie denkt dat kennis duur is, weet niet wat domheid kost - en ook niet wat onwetendheid aanricht. Aldus Alexander Rinnooy Kan, voorzitter Sociaal Economische Raad (SER) Onwetendheid Een doorwrocht rekenmodel voor digitaliseringskosten Romy Jochems (Artikel) Archievenblad, Jaargang 114, nummer 2 Kosten DEN en Erfgoed Nederland willen met een generiek rekenmodel bijdragen aan het genereren van vergelijkbare gegevens over de kosten van digitaliseringsprojecten. Daarom omvat het rekenmodel veel velden. En hoe meer deze worden ingevuld, hoe beter de onderlinge vergelijkbaarheid. Digitalisering; Project; Projectmanagement. Over het model op internet ~ Vaststellen verantwoordelijkheden 9148 Fundamenten in verandering; Help! We hebben een e-depot Mies Langelaar (Artikel) Archievenblad, Jaargang 114, nummer 2 E-depot In 2004 is het Gemeentearchief Rotterdam (GAR) gestart met het project E-depot. In 2004 en 2005 zijn mogelijkheden en onmogelijkheden onderzocht en naar aanleiding daarvan is in 2005 een haalbaarheidsstudie uitgevoerd door het Telematica Instituut. Eind 2006 is het project E-depot GAR van start gegaan, dat een doorlooptijd van vier jaar kent. In deze vier jaar moet de technische infrastructuur voor het E-depot GAR worden gerealiseerd, en moeten mensen, middelen en procedures aangepast en ingericht worden op het duurzaam bewaren en ontsluiten van digitale informatie. Digitale duurzaamheid; Duurzame toegankelijkheid; Informatiesysteem Gebruik BSN voor Rijkspas hellend vlak ; Toegangspas ministeries Ellen Nap (Bericht) Binnenlands Bestuur 25-jun Burger Service Nummer Het nummer mag volgens het CBP alleen worden gebruikt voor publiekrechtelijke taken, niet voor Pagina 12 van 27

13 3.2 Vaststellen verantwoordelijkheden privaatrechtelijke. Het verstrekken van de pas valt gewoon onder de bedrijfsvoering en is dus een privaatrechtelijke aangelegenheid, meent het CBP. De overheid verschilt hierin niet van andere werkgevers. Privaatrecht; Privacy; Publiek recht; Sofi nummer Geheim Bibob-rapport in strijd met bescherming privcay Sjors van Beek (Artikel) Binnenlands Bestuur 4-jun Openbaarheid De basis onder de Wet Bibob (Bevordering integriteitsbeoordeling door het openbaar bestuur), die de integriteit van vergunningaanvragers toetst, deugt niet. Burgers worden onvoldoende beschermd tegen onbewezen verdachtmakingen. Privacy Gevolgen WABO onderschat Boudewijn Warbroek (Commentaar) Binnenlands Bestuur 4-jun WABO Ondanks alle goede bedoelïngen, rijst al met al het beeld op van een bureaucratische en verkokerde overheid die niet in staat is om de technische randvoorwaarden bij een nieuwe wet goed in te vullen. Aan gebrek aan tijd kan het niet hebben gelegen. Omgevingsvergunning; Systeemontwikkeling De kijk van Van Eijk; De drie O s van beveiliging Peter van Eijk (Column) Computable 19-mei Verstoring Deze drie O's zijn ook de oorzaken van missers in de beveiliging van informatie en privacy. Onwetend zijn we nog steeds over de werkelijke gevaren op het gebied van informatiebeveiliging. Natuurlijk kennen we een hoop gevaren, maar welke is nu eigenlijk het belangrijkste? Misbruik van bankpassen wordt bijvoorbeeld het vaakste door familieleden en bekenden gedaan. Onachtzaam zijn veel mensen die noodzakelijke maatregelen achterwege laten. Een paar voorbeelden. Geen wachtwoord op je PC of Wi-Fi netwerk zetten. Klikken op willekeurige attachments en links die je collegae je mailen. Te lui zijn om op computers de recentste updates te installeren. Onoplettend zijn velen in het gebruik van computers op het wereldwijde web. Niet opletten of je wel naar de juiste website gaat als je elektronisch bankiert. Je usb stick in zomaar om het even welke pc steken. Beveiliging; Onachtzaamheid; Onoplettendheid; Onwetendheid; Privacy. Column op internet ~ Pagina 13 van 27

14 3.2 Vaststellen verantwoordelijkheden 9140 Nog veel onduidelijkheden over Google Book Settlement Bernadette de Lange (Artikel) Informatie professional, /2010 Auteursrecht De aankondiging van het ambitieuze Google Books was de aftrap voor een langslepend proces tussen de zoekgigant en Amerikaanse belangenorganisaties van auteurs en uitgevers. Voorlopige uitkomst is een schikkingsvoorstel, met mogelijk ingrijpende gevolgen voor de boekensector. In het eerste deel van een tweeluik, een bewerking van een artikel van auteursrechtjuriste Annemarie Beunen, wordt ingegaan op het schikkingsvoorstel. Ook worden de de mogelijke gevolgen van dit Google Book Settiement voor bibliotheken behandeld. Beschikbaarheid; Bibliotheek; Openbaarheid; Vindbaarheid. 3.3 Fysiek beheer 9141 Digitale bestanden overzichtelijk ordenen; Gebruik van mets door erfgoedinstellingen Saskia van Bergen en Peter Verhaar (Artikel) Informatie professional, /2010 METS Erf goedinstellingen stellen steeds meer boeken en handschriften digitaal beschikbaar. Om dat gebruiksvriendelijk te kunnen doen, is meer nodig dan een reeks digitale bestanden. Een bezoeker wil immers geen losse afbeeldingen bekijken, maar virtueel door een boek kunnen bladeren. De instellingen maken gebruik van standaarden zoals METS om dat voor elkaar te krijgen. van de UBL lichten METS toe. Metadata; Metadata Encoding and Transmission Standard; MPEG-21 DIDL; OAI- ORE; Open Archives Initiative Object Reuse and Exchange; Standaard Fundamenten in verandering; Het Centraal Digitaal Depot (CDD) van de Justitiële Informatiedienst Douwe Huisman (Artikel) Archievenblad, Jaargang 114, nummer 2 E-depot Verschillende archiefinstellingen zijn bezig met een digitaal depot. Het Rotterdams Archief heeft er één en het Nationaal Archief is druk bezig met de ontwikkeling van zijn digitale depot. De justitiéle Informatiedienst (JustiD) heeft vanaf 2007 een centraal digitaal depot operationeel. In dit artikel wordt beschreven wat het is, waarom het is ontwikkeld en wat de voordelen ervan zijn. Het zal blijken dat het een geheel ander doel dient dan de twee eerder genoemde digitale depots. Digitaal depot; Digitale duurzaamheid; Duurzame toegankelijkheid. :-) 9130 Handreiking Multimediaformaten; Naar optimale toegang van audio, video en afbeeldingen Erwin Folmer en Nanne Wams, Bart Knubben (Rapport) Programmabureau NOiV en het Forum Standaardisatie, Den Haag, Versie juni 2010 Pagina 14 van 27

15 3.3 Fysiek beheer Multimediaformaat Multimedia maken meer en meer deel uit van de manier waarop we ons dagelijks uitdrukken; audio en video maken inmiddels het overgrote deel uit van het internetverkeer. Daarbij maken we gebruik van allerhande formaten, soms zonder daar goed bij stil te staan. Deze handreiking geeft achtergrond bij de de keuzes die u kunt maken om video en audio beschikbaar te stellen. Afbeelding; Audio; Bestandsformaat; Multimedia; Open source; Open standaard; Video. Brochure op internet ~ Informatie over de brochure ~ Beschikbaarstellen 9122 Bronnen to go; Institutionele bronontsluiting in het digitale tijdperk prof. Dr.Dr. Nijenhuis (Lezing / oratie / college) Radboud Universiteit, Nijmegen, Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar Bronontsluiting en bronnenkritiek ten behoeve van historisch onderzoek aan de Faculteit der Letteren van de Radboud Universiteit Nijmegen op vrijdag 29 januari 2010 Bronnen Geschiedenis; Onderzoek; Wetenschap. Repository ~ Tekst op internet ~ The Discipline of Content Strategy Kristina Halvorson (Weblog) versie 16-dec-2008 / A list apart, Contentstrategie Content strategy plans for the creation, publication, and governance of useful, usable content. Necessarily, the content strategist must work to define not only which content will be published, but why we re publishing it in the first place. Otherwise, content strategy isn t strategy at all: it s just a glorified production line for content nobody really needs or wants. (See: your company s CMS.) Content strategy is also - surprise - a key deliverable for which the content strategist is responsible. Its development is necessarily preceded by a detailed audit and analysis of existing content - a critically important process that s often glossed over or even skipped by project teams. At its best, a content strategy defines: Pagina 15 van 27

16 3.6 Beschikbaarstellen key themes and messages, recommended topics, content purpose (i.e., how content will bridge the space between audience needs and business requirements), content gap analysis, metadata frameworks and related content attributes, search engine optimization (SEO), and implications of strategic recommendations on content creation, publication, and governance. Bruikbaarheid; Interpreteerbaarheid; Vindbaarheid. Tekst op internet ~ De noodzaak van een contentstrategie Louise Nell (Weblog) versie 28-jun-2010 / FrankWatching, Contentstrategie Het lijkt zo eenvoudig: op een website maak je alle informatie die je als organisatie kwijt wilt voor iedereen toegankelijk. Je core business, je contactgegevens, je werknemers, het laatste nieuws, je toekomstplannen. Maar hoe weet je eigenlijk of wat jij op je website zet, ook datgene is dat je bezoeker verwacht en wil weten? Om dat te bepalen gebruik je een contentstrategie. Beschikbaarstellen; Bruikbaarheid; Informatiebehoefte; Interpreteerbaarheid; Long Neck; Metadata; Structuur; Vindbaarheid; Website. Over Long Neck ~ Tekst op internet ~ The Discipline of Content Strategy ~ Wikipedia (content_strategy) ~ Beveiliging 9128 De kijk van Van Eijk; De drie O s van beveiliging Peter van Eijk (Column) Computable 19-mei Verstoring Deze drie O's zijn ook de oorzaken van missers in de beveiliging van informatie en privacy. Onwetend zijn we nog steeds over de werkelijke gevaren op het gebied van informatiebeveiliging. Natuurlijk kennen we een hoop gevaren, maar welke is nu eigenlijk het belangrijkste? Misbruik van bankpassen wordt bijvoorbeeld het vaakste door familieleden en bekenden gedaan. Pagina 16 van 27

17 3.7 Beveiliging Onachtzaam zijn veel mensen die noodzakelijke maatregelen achterwege laten. Een paar voorbeelden. Geen wachtwoord op je PC of Wi-Fi netwerk zetten. Klikken op willekeurige attachments en links die je collegae je mailen. Te lui zijn om op computers de recentste updates te installeren. Onoplettend zijn velen in het gebruik van computers op het wereldwijde web. Niet opletten of je wel naar de juiste website gaat als je elektronisch bankiert. Je usb stick in zomaar om het even welke pc steken. Beveiliging; Onachtzaamheid; Onoplettendheid; Onwetendheid; Privacy. Column op internet ~ Pagina 17 van 27

18 4.1 Duurzaamheid 9132 Het bewaren van digital born vormgevingserfgoed Bernadine Ypma (Artikel) Archievenblad, Jaargang 114, nummer 4 Duurzame toegankelijkheid Grafisch ontwerpers en ontwerpbureaus werken sinds de introductie vam de ontwerpcomputer Aesthedes in 1982 steeds meer digitaal. Digitale ontwerpen kennen vele varianten in verschillende media: interactieve websites, 3Dlogo's, multimediaal ontwerp. De houdbaarheid van digitale documenten en objecten is beperkt, omdat coputersoftware en hardware in hoog tempo vernieuwen. Digital born Fundamenten in verandering; E-depot Filip Boudrez (Artikel) Archievenblad, Jaargang 114, nummer 2 E-depot Diverse archieven in binnen- en buitenland waren de voorbije jaren intensief bezig met het ontwikkelen en het inrichten van een digitaal depot. Toenemende digitalisering van analoge archiefdocumenten en van werkprocessen doen ook in Nederland digitale depots hoog op de archiefagenda staan. In deze artikelenreeks beschrijven vier instellingen hun aanpak, hun stand van zaken en maken ze de balans op. Het betreft drie archiefinstellingen (het Nationaal Archief, het Gemeentearchief Rotterdam en het Stadsarchief Amsterdam) en de justitiële Informatiedienst. Digitale duurzaamheid; Duurzaamheid; Duurzame toegankelijkheid; Metadata Fundamenten in verandering; Het digitaal depot van het Nationaal Archief: blijvend toegankelijk Jacques Bogaarts en Ruud Yap, Remco Verdegem, Marianne Kooge (Artikel) Archievenblad, Jaargang 114, nummer 2 E-depot De afgelopen twee jaar is door het Nationaal Archief een eerste versie van de Digitaal Depot applicatie ontwikkeld. Deze applicatie vormt de basis voor een digitaal depot systeem dat blijvende toegankelijkheid van digitale informatie garandeert. Maar wat is nu precies een digitaal depot, wat komt er allemaal bij kijken en hoever zijn we inmiddels gevorderd? Digitale duurzaamheid; Duurzame toegankelijkheid Fundamenten in verandering; Het E-depot bij Stadsarchief Amsterdam. Een update over de huidige stand van zaken Sander Ujzanovitc (Artikel) Archievenblad, Jaargang 114, nummer 2 E-depot In 2007 is het Stadsarchief Amsterdam (SAA) begonnen met het projectmatig neerzetten van een bewaaromgeving voor digitale archiefbescheiden. Het SAA was al langere tijd actief met het doen raadplegen van met name gescand materiaal en indexen, maar nu bleek het ook noodzakelijk om een robuuste digitale bewaaromgeving te bouwen die voldoet aan de regelgeving en die het mogelijk maakt om bestanden langdurig, gecontroleerd te bewaren. Pagina 18 van 27

19 4.1 Duurzaamheid (geen gerelateerde termen opgenomen) :-) 9130 Handreiking Multimediaformaten; Naar optimale toegang van audio, video en afbeeldingen Erwin Folmer en Nanne Wams, Bart Knubben (Rapport) Programmabureau NOiV en het Forum Standaardisatie, Den Haag, Versie juni 2010 Multimediaformaat Multimedia maken meer en meer deel uit van de manier waarop we ons dagelijks uitdrukken; audio en video maken inmiddels het overgrote deel uit van het internetverkeer. Daarbij maken we gebruik van allerhande formaten, soms zonder daar goed bij stil te staan. Deze handreiking geeft achtergrond bij de de keuzes die u kunt maken om video en audio beschikbaar te stellen. Afbeelding; Audio; Bestandsformaat; Multimedia; Open source; Open standaard; Video. Brochure op internet ~ Informatie over de brochure ~ Bewaren context 9126 Amsterdamse archeoloog kraakt oud Byblos-schrift <Geen auteur geregistreerd of bekend> (Artikel) Volkskrant 29-mei Vertalen Tachtig jaar geleden werden in het Libanese Byblos tabletten aangetroffen in een eigenaardig schrift. Een Nederlandse onderzoeker wist er wijs uit te worden. Methode: - observeren, registreren, interpreteren, identificeren Decryptie; Schrift; Taal. Pagina 19 van 27

20 De rubrieken 0 Algemeen <geen> 1 Ontstaan Ontstaan en identificatie 1.1 Definitie Creation and identification Definitie van het begrippen als informatiebeheer, archief, archiefbescheiden etc, beschrijving van de toepassing en reikwijdte daarvan. Defining electronic records 1.2 Benoeming informatiesysteem Begrenzing van het informatiesysteem waarbinnen de gegevens (archiefbescheiden) opgemaakt etc. worden. 1.3 Benoemen bestanddeel Identifying electronic records systems Begrenzing van de eenheid die als enkelvoudig bestanddeel te beschouwen is (archiefbestanddeel, archiefstuk, item, object, archiefblok, informatie-object). Bijvoorbeeld: Document of registratie. 2 Waarderen Identifying electronic records Het bepalen van de functie en de waarde van een gegeven of gegevens in een bepaalde context of samenhang en het bepalen van de uiteindelijke bestemming van de archiefbescheiden. Appraisal 2.1 Bepalen van de waarde Het vaststellen van de waarde van gegevens in een bepaalde context. Appraising 2.2 Bepalen van de bewaartermijnen Het vaststellen van de bewaartermijnen ten behoeve van overbrenging of vernietiging. Scheduling 2.3 Bepalen van de grondslag en de betrouwbaarheid Het vaststellen van de juridische waarde van de gegevens, garanderen van de authenticiteit en de betrouwbaarheid (volledigheid, juistheid, beschikbaarheid en controleerbaarheid). Assuring legality 3 Gebruik, afstemming en toezicht Opslag, ontsluiting en beschikbaarstelling van informatie op basis van informatiebehoefte van de organisatie, burgers, politiek, bestuur, controllers, juristen en archiefbewaarplaats. Control and use Pagina 20 van 27