IGNALEMENT >> NIET TEGEN ELKAAR ZEUREN, MAAR DE PROBLEMEN OMHOOG BRENGEN << PERIODIEK BRANCHEMAGAZINE VAN TOM FRANSEN INTERVIEW TOM FRANSEN

Transcriptie

1 IGNALEMENT PERIODIEK BRANCHEMAGAZINE VAN Te circuleren aan: PAGINA 2 PAGINA 6 PAGINA 10 PAGINA 14 INTERVIEW TOM FRANSEN WEINIG ZIEKTEVERZUIM SIGNALEN ECONOMIE OP ROOD 3 12e jaargang september 2003 >> NIET TEGEN ELKAAR ZEUREN, MAAR DE PROBLEMEN OMHOOG BRENGEN << TOM FRANSEN PAGINA 20 PAGINA 27 PAGINA 31 PAGINA 33 PAGINA 39 PAGINA 43 PAGINA 44 PRESTATIEDRANG KENMERK TOPVERKOPERS PIM WIESKE WINT GOLFTOURNAMENT WAT DOEN WE MET CHINA? KANSEN IN KOSTENREDUCTIE PLANTOWNER, WHERE S YOUR SUPPORT? HET GEZICHT VAN BIOTECHNOLOGIE EUROPEES INKOPEN IN DE ZORG INZET DEFIBRILLATOREN SPAART LEVENS Retour aan:

2 Interview Niet tegen elkaar zeuren, maar de problemen omhoog brengen INTERVIEW TOM FRANSEN Tom Fransen is per november 2003 twee jaar federatievoorzitter van FHI. Volgens de huidige statuten zou hij dit najaar moeten aftreden. Gaat dat ook gebeuren? Die vraag zullen uiteindelijk de leden moeten beantwoorden. In elk geval is het nu een geschikt moment om Fransen een aantal vragen voor te leggen en hem te verleiden zich uit te spreken over verleden, heden en toekomst van de federatie van technologiebranches, al was het maar omdat hij toch verantwoording dient af te leggen aan de leden. Het Signalement-interview is deze keer een gesprek met de voorzitter. Wie is Tom Fransen? Ik ben meer een doener dan een prater is zijn eerste reactie. Toch praat hij verder. Van jongs af aan heb ik een primaire liefde voor ambachten. Wie weet heeft van Tom s verhalen over het bereiden van wijn en jenever en wie zijn eigenhandig gerestaureerde huizen heeft gezien begrijpt wat hij bedoelt. Zorgen en regelen in mijn eigen omgeving, als familiemens, daar houd ik van. Daarbij wil ik niet streven naar materieel gewin. In dat opzicht ben ik niet veeleisend. Het is niet goed om het onderste uit de kan te willen hebben. Bijna twee jaar voorzitterschap FHI, hoe is dat bevallen? Als echte brancheman heb ik me als een vis in het water gevoeld, ook al zijn er veel onverwachte dingen op me af gekomen. Ik ervaar dit voorzitterschap zeker als een heel belangrijke functie, waarbij ik het voordeel heb gehad er langzaam naar toe te zijn gegroeid via allerlei andere functies die ik sinds de tachtiger jaren van de vorige eeuw binnen de branche heb vervuld. De eerdere ervaringen die ik had opgedaan in de vereniging werden in de afgelopen periode bevestigd. Als vereniging is FHI nog steeds dezelfde als het oude Het Instrument. Maar de tijden veranderen. De organisatie moet daarin meegroeien, flexibel zijn en een ongelooflijke hoeveelheid externe invloeden verwerken. Dat vind ik een interessant proces. Het is daarbij de kunst om de goede dingen overeind te houden, zoals de beurs HET Instrument, die heeft nog steeds, ook internationaal, een geweldig goede naam. Hoezo geen prater, denk je even als interviewer. En Tom rondt af: Het is een goede, in economisch opzicht moeilijke, periode geweest waarin ik met veel plezier voorzitter ben geweest. Voordat u federatievoorzitter werd was u al langer actief in het branchebestuur. Is voorzitter zijn van de federatie anders dan het branchevoorzitterschap van Industriële Automatisering? Een heel resoluut antwoord volgt. Het is heel anders. In het federatiebestuur ben je meer faciliterend, bestuurlijk en organisatorisch bezig en verantwoordelijk, vooral als voorzitter. Deelnemen in een branchebestuur ligt ook dichter bij je eigen bedrijfsbelang dan het federatievoorzitterschap. Je kunt vaak direct aanwijzen welk voordeel het voor jouw bedrijf heeft dat je deel uitmaakt van een branchebestuur, overigens zonder dat het ten koste gaat van integriteit van bestuurders. Je zit in zo n bestuur steeds met branchegenoten en je wisselt dus veel kennis en ervaring uit over wat er in je eigen markt aan de hand is. Dat gebeurt in het federatiebestuur toch wat minder. Ziet u vanuit uw voorzitterschap van de federatie veel verschillen tussen de vier branches van FHI? Zeker, de mix die we hebben ontwikkeld van collectieve marketing, belangenbehartiging en dienstverlening wordt per branche duidelijk verschillend ingevuld. De beurs HET Instrument, die heeft nog steeds, ook internationaal, een geweldig goede naam. De branche Medische Technologie kijkt vooral naar de belangenbehartiging en de lobby die daar bij hoort. Laboratorium Technologie vindt de beurzen en roadshows belangrijk. Waarom dat zo is, is goed te begrijpen als je de verschillen van markten ziet. Zorg, industrie en life sciences zijn totaal verschillende markten. Wat ik zelf heel interessant vind, is te zien hoe de techniek en technologiemarketing toch de bindende factor is en blijft tussen de branches. Vaak zie je in de In de vergaderingen is weinig plaats voor filosofische beschouwingen en dat is goed, zo is onze club. verschillende branches vergelijkbare marktontwikkelingen die zich voltrekken in verschillende fases. Zo hebben we, tien, vijftien jaar geleden, in de branche Industriële Automatisering een fusie- en overnamegolf zien komen vanuit de VS, die op vrijwel dezelfde wijze een paar jaar later ook de laboratoriumbranche overkwam. Als je daar oog voor hebt kun je erg veel van elkaar leren en beter inspelen op ontwikkelingen. Twee jaar geleden startte u uw voorzitterschap onder het motto kwaliteit en betrouwbaarheid. Zijn daar nu resultaten van aan te wijzen? Ja, daar zijn we op hevige problemen gestoten. Even een aarzeling. Hoeveel details moet je geven over problemen die achter je liggen. Er zaten wat dingen structureel fout. In het verlengde van wat ik eerder zei, de tijden veranderen en soms zijn structuren niet mee veranderd of net even niet helemaal goed neergezet. Het vraagt dan veel energie om alles weer in het juiste spoor te krijgen. Dat proces is nu bijna afgerond. De veranderingen die zijn doorgevoerd worden dit najaar vastgelegd in nieuwe statuten. De leden hebben gezien hoe de hele financiële verantwoording is verbeterd en de doelstellingen worden nu steeds helder geformuleerd en, nog belangrijker, ook gerealiseerd. Het bestuurlijk/organisatorische deel is vrijwel afgerond. Nu ligt de aandacht weer vol- 2 SIGNALEMENT september 2003 <<

3 Interview ledig daar waar ik eigenlijk wilde beginnen: het versterken van de relatie met en tussen de leden. De invoering van een adequaat relatiemanagementsysteem is vertraagd op gang gekomen. Daar staat tegenover dat ik er eigenlijk wel een beetje trots op ben dat het bureau nu alle uren van de medewerkers kan verantwoorden via een eigen registratiesysteem, waarmee elk project financieel geëvalueerd wordt. Ik denk dat geen enkele brancheorganisatie in Nederland dat heeft. U hebt in het verleden het FHI-bureau wel eens gekenschetst als projectenbureau. Wat bedoelde u daarmee? Moet dat veranderen? Fransen bewijst weer eens zijn historisch besef. Het bureau en eigenlijk heel de federatie is enorm taakgericht, activiteitgedreven. Dat heeft te maken met onze oorsprong: het organiseren van de beurs HET Instrument. Bestuurlijk merk je ook dat feitelijkheden steeds drijfveer zijn. In de vergaderingen is weinig plaats voor filosofische beschouwingen en dat is goed, zo is onze club. In goede en slechte tijden zoekt ons soort bedrijven elkaar iedere keer weer op. Een aantal jaren geleden formuleerde het federatiebestuur als doelstelling voor FHI minder afhankelijkheid van beursactiviteiten en meer evenwicht richting belangenbehartiging en dienstverlening voor de leden. Hoe loopt dat nu? Merken de leden dat hun contributie rendement oplevert? Dit is duidelijk één van de moeilijkere vragen voor de voorzitter met zijn historie van activiteit gedrevenheid. Via ons lidmaatschap van MKB-Nederland is er veel gebeurd voor individuele leden. Het is moeilijk om dat soort zaken in algemene termen te communiceren. Een aantal voorbeelden is te noemen: de betalingsproblematiek die we samen met MKB hebben aangepakt, het verpakkingconvenant waarvoor het bureau verplichtingen van de leden overneemt, de problematiek van strijdige regels, versterking van het innovatiebeleid en de instroom in technisch onderwijs. De uitdaging is echter onze organisatie zo in te richten en te onderhouden dat we in allerlei bijeenkomsten niet tegen elkaar gaan zeuren, maar de problemen die we als ondernemers tegenkomen omhoog brengen, naar een niveau waarop er iets aan gedaan kan worden. Overigens blijkt uit de telefonische vragen die het bureau krijgt dat veel leden de weg naar de dienstverlening en de belangenbehartiging goed kennen. Vanuit het bureau hoor ik dat het wel steeds dezelfde leden zijn die daar gebruik van maken, die ervaren dat blijkbaar als nuttig. Nu is het de kunst om de leden die deze weg nog niet hebben ontdekt de voordelen te doen ervaren. Hoe ziet de toekomst van FHI eruit volgens de voorzitter? Moet gestreefd worden naar ledengroei? Groei moet je per definitie nastreven vindt de FHI-voorman. Echter nooit ten koste van de bestaande leden. Ik zie zelf niet zo n nut en noodzaak in het starten van een actie om individuele bedrijven te benaderen om lid te worden. Ik geloof meer in het binden van nieuwe groeperingen van bedrijven die in onze markten actief zijn. Zoals is gebeurd met de Development Club, de VLW, leveranciers van weeginstrumenten en nu weer actueel is in de medische branche voor de medisch speciaalzaken en in elektronica voor de groep van microsysteem- en nanotechnologie. De vier branchebesturen en het federatiebestuur zijn het er beleidsmatig over eens dat elke uitbreiding van leden en activiteiten moet passen bij de bestaande positie van de vier branches in de markt. Elke nieuwe groep wordt gekoppeld aan één van de vier branches. Is die verbinding er niet, dan zeggen we als federatiebestuur gewoon nee tegen een aanvraag. Overigens ziet Fransen een rooskleurige toekomst voor FHI als brancheorganisatie. In goede en slechte tijden zoekt ons soort bedrijven elkaar iedere keer weer op. Het samen sterk principe is diep geworteld in de vereniging en geeft een enorm stevige basis. U bent kortgeleden toegetreden tot het bestuur van MKB-Nederland. Kunt u iets vertellen over uw eerste ervaringen daar? Lukt het u om op dat niveau iets te bereiken voor de leden? Tom heeft MKB-Nederland vooral ervaren als een erg diverse club. Je komt van alles tegen, van begrafenisondernemers tot bloemisten en technologiebranches zoals wij. Wat je wel snel merkt is dat je vrij dicht bij de macht zit. Je kunt als MKB bestuur elke minister of de minister president zo aanspreken. MKB-Nederland is goed op de kaart gezet door Hans de Boer. Zijn opvolger Loek Hermans heeft erg veel contacten in de politiek en in de departementen. Daar moeten we ons voordeel mee kunnen doen in de toekomst. MKB-Nederland heeft technologie op dit moment hoog op de agenda staan. Voor ons is dat een goede basis. Als koepelorganisatie heeft men op dit terrein veel in te halen. Men wil ons daarom graag naar voren schuiven. De FHI voorzitter zegt zich wel eens te storen aan branchevertegenwoordigers die zich soms letterlijk met hun ellebogen naar voren dringen om maar in de aandacht te komen van deze of gene hoogwaardigheidsbekleder. Verwacht dergelijk gedrag niet van hem. Een dezer dagen is er een evaluatiegesprek gepland betreffende het lidmaatschap van FHI bij MKB-Nederland, met de voorzitters van beide organisaties en de bureaudirecties. Hoe kijkt u aan tegen de economische ontwikkeling en de positie van de FHI bedrijven? Ook hier ziet de voorzitter veel diversiteit. De bedrijven die afhankelijk zijn van industriële investeringen wachten nu al wel erg lang op herstel. Veel van onze leden zitten aan het eind van de cyclus, met name in de industriële automatisering. De medische branche doet het echter lang niet slecht en in de laboratoriumtechnologie profiteren sommige leden ook van de toegenomen virusproblematiek. Elektronica zit echt nog in een dip, zoals we niet eerder gekend hebben in die branche en het is de vraag waar we als Nederland straks staan met onze productie-industrie. Niettemin heeft Fransen een onwrikbaar vertrouwen in de ondernemersgeest van de FHI leden. In onze branches barst het van goed ondernemerschap. Als ik nu nog twee jaar mee mag bouwen in een lekker zittende jas, met goed gereedschap, dan zeg ik geen nee. Op dit moment zijn we als branchebesturen, federatiebestuur en bureau een project aan het definiëren om dat ondernemerschap >> september 2003 SIGNALEMENT 3

4 Arbeidsmarkt en regelgeving NIET TEGEN ELKAAR ZEUREN, MAAR DE PROBLEMEN OMHOOG BRENGEN Vervolg van pagina 3, Interview Tom Fransen weer te mobiliseren. Het is de bedoeling om met elkaar te kijken waar onze sterkten en zwakten zitten en hoe we straks als de economie weer aantrekt goed aan de bak kunnen komen. Hoe lang blijft u nog voorzitter van FHI? Mijn termijn van twee jaar zit er in november op. U heeft iets gezegd over een statutenwijziging. Op het federatiecongres van 2002 heeft u van de leden zelfs fiat gekregen een en ander voor te bereiden. Ja, klopt. Kan ik inmiddels natuurlijk wel iets over zeggen. Het federatiebestuur gaat aan de leden voorstellen het penningmeesterschap nu definitief los te koppelen van de bureaudirectie. Hadden we feitelijk al gedaan, maar moet ook statutair worden geregeld. Daarnaast is het voortdurend rouleren van het voorzitterschap niet goed bevallen, terwijl we toch graag willen voorkomen dat er onevenwichtigheid is tussen de branches. Nu wordt voorgesteld de termijn van de federatievoorzitter te verlengen tot vier jaar. Tegelijkertijd is het de bedoeling dat er geen binding meer is tussen de federatievoorzitter en één van de vier branches. Het federatiebestuur gaat dan weer uit vijf mensen bestaan, de vier branchevoorzitters plus een onafhankelijke federatievoorzitter. Ik heb zelf desgevraagd toegezegd dat ik bereid ben een termijn van vier jaar vol te maken en de binding die ik nu nog heb met de branche Industriële Automatisering op te geven. Als de vier branchebesturen daarmee akkoord gaan, gaat dat voorstel naar het federatiecongres op 27 november. Definitief afscheid nemen in 2005 lijkt mij persoonlijk heel mooi. Ik heb er nu twee jaar reparatiewerk opzitten, als ik nu nog twee jaar mee mag bouwen in een lekker zittende jas, met goed gereedschap, dan zeg ik geen nee. Groen licht voor verpakkingsconvenant De Milieucommissie van het Europees Parlement heeft ingestemd met het verpakkingsconvenant van Nederland. De milieuafspraken tussen de betrokken partijen zijn voldoende. Aparte Haagse wetgeving is niet noodzakelijk. Alle partijen in de commissie stemden voor een flexibele uitvoering van de herziene Europese richtlijn voor verpakkingen. Zolang de lidstaten maar aan de milieudoelstellingen van de richtlijn voldoen, hoeft van het Als werkgever wordt u steeds vaker aansprakelijk gesteld voor letsel of ziekte van uw medewerkers. U bent aansprakelijk tenzij u het tegendeel kunt aantonen. De toenemende aansprakelijkheid geldt ook voor beroepsziekten als RSI (muisarm), OPS (schilderziekte) en asbestose. Daarnaast is de kans groot dat u als werkgever op korte termijn ook aansprakelijk bent in gevallen van stress en burn-out of zelfs voor de gevolgen van mobiel telefoneren. Ook worden claims steeds hoger door de afkalvende sociale voorzieningen in Nederland. parlement het convenant niet te worden vervangen door wetgeving. Het jongste convenant dat in december is vastgesteld en van kracht is tot eind 2005, moet ertoe leiden dat 70% van de verpakkingsmaterialen wordt hergebruikt. Het convenant is ondertekend door brancheorganisaties en bedrijf- en productschappen. Daarmee zijn bedrijven in Nederland aan de doelstelling gebonden. BRON:STAATSCOURANT Werkgever steeds meer aansprakelijk Aansprakelijkheidsverzekeraars zullen zich beraden op de toekomst. Risico s zullen eerder als niet verzekerbaar worden betiteld en acceptatienormen zullen strenger worden. Polisvoorwaarden worden verscherpt. Wat dit op de lange termijn betekent, is moeilijk in te schatten. Het advies is in ieder geval om preventie meer dan ooit serieus te nemen. Daarmee staat u niet alleen sterker bij eventuele claims, maar heeft u ook de grootste kans dat u zich adequaat kunt verzekeren. BRON:NOTABENE,NVG,APRIL 2003 Elektronische handtekening De elektronische handtekening die aan bepaalde betrouwbaarheidseisen voldoet, is sinds half mei 2003 wettelijk gelijk gesteld aan een papieren handtekening. Dat is geregeld in de Wet elektronische handtekeningen, een uitwerking van een Europese. Een elektronische handtekening zal te verkrijgen zijn bij een certificatiedienstverlener. Deze garandeert dat het bericht daadwerkelijk afkomstig is van een bepaald persoon, dat het bericht onderweg niet is gewijzigd en dat niemand het bericht heeft kunnen lezen. BRON:STAATSCOURANT SIGNALEMENT september 2003 <<

5 Arbeidsmarkt en regelgeving Nieuwe wet tegen spam per 31 oktober Op 31 oktober aanstaande gaat een gewijzigde Wet op de telecommunicatie in werking. De nieuwe wet bevat regels tegen spam, het verzenden van grote hoeveelheden ongewenste of sms. Vanaf 31 oktober moeten alle partijen eerst toestemming vragen voordat ze sms-jes of s met commerciële boodschappen mogen versturen. Ook op andere terreinen wordt de consument door deze wet meer beschermd. Aanbieders van communicatiediensten moeten zich verplicht aansluiten bij een geschillencommissie. Voor klanten moet het gemakkelijker worden prijs en kwaliteit te vergelijken. Verder wordt het voor aanbieders van communicatiediensten verplicht om bepaalde zaken contractueel vast te leggen, zoals het recht om kosteloos op te zeggen bij een verhoging van tarieven. Hoe de anti-spamregels gehandhaafd gaan worden is nog onduidelijk. De OPTA en het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) zijn aangewezen als toezichthouder op de herziene Telecommunicatiewet. marketingbedrijven pleiten voor een grote mate van zelfregulering, waarbij een lijst van respectabele mailverzenders wordt opgesteld. De meeste internetproviders zijn voor een hardere aanpak. BRON:KVK Dubbele betalingsmoraal speelt bedrijfsleven parten Het Nederlandse bedrijfsleven meet met twee maten als het aankomt op het betalen van facturen. Meer dan een derde van de bedrijven legt zijn debiteuren een kortere betalingstermijn op dan zij zelf hanteert. Dat blijkt uit onderzoek naar het betalingsgedrag van ondernemers dat Intomart uitvoerde in opdracht van Groep Gerechtsdeurwaarders Nederland (GGN). Deze dubbele moraal zet echter niet al te veel zoden aan de dijk, want een kwart van de facturen wordt te laat betaald. Het voldoen van de factuur blijkt voor veel bedrijven een tijdrovende klus. Intomart stelde vast dat het niet op tijd betalen van de factuur vooral komt omdat er een discussie over de factuur ontstaat. Dat is bij 52% van de ondervraagde het geval. Bijna een op de tien bedrijven betaalt standaard te laat, om op die manier een rentevoordeel te creëren. Daarnaast blijkt dat het verstrekken van korting op de factuur in 64% van de gevallen leidt tot snelle betaling. Ook speelt de huidige recessie geen positieve rol. Een op de drie ondernemers kampt met het probleem dat meer dan 30% van de facturen te laat betaald wordt. Tevens is bij een op de vijf bedrijven meer dan 2% van de omzet oninbaar gebleken. Daarbij geven ondernemers aan dat zij verwachten dat het aantal oninbare vorderingen nog verder zal stijgen. BRON: GGN, 26 MEI 2003 Meldpunt Strijdige Regels tot 1 oktober open Tanken met de lease-auto Via het Meldpunt Strijdige Regels kunt u de overheid laten weten welke wetten en regels uw bedrijfsvoering belemmeren. In twee maanden tijd hebben ondernemers in Nederland inmiddels ruim 400 knelpunten in de regelgeving gemeld bij het Meldpunt Strijdige Regels. De onuitvoerbaarheid van regels blijkt vooral van toepassing op het midden- en kleinbedrijf. Het Meldpunt Strijdige Regels werd in mei van dit jaar opgericht door het ministerie van Economische Zaken (EZ) en werkgeversorganisatie MKB-Nederland. Staatssecretaris van Economische Zaken Karien van Gennip en de voorzitter van MKB-Nederland Loek Hermans hebben op verzoek van het bedrijfsleven besloten het meldpunt een maand langer open te houden. Ondernemers kunnen concrete knelpunten nog tot 1 oktober melden. Voor meer informatie kunt u bellen met of kijk op BRON:KVK Op basis van de uitspraak van het Europese Hof kan worden geconcludeerd dat werkgevers de BTW op brandstof die hun werknemers met een tankpas hebben getankt, niet meer in aftrek mogen brengen. Het laten rijden met lease-auto s wordt voor de werkgever hierdoor duurder als de werknemers zelf tanken met een tankpas. Hoe de belastingdienst met deze uitspraak in de praktijk zal omgaan is nog niet duidelijk. BRON:NIEUWSBRIEF JUNI 2003, CROP REGISTERACCOUNTANTS EN BELASTINGADVISEURS >> september 2003 SIGNALEMENT 5

6 Arbeidsmarkt en regelgeving Weinig ziekteverzuim bij FHI-bedrijven MELDINGSFREQUENTIE EN WAO-INSTROOM LICHT TOEGNOMEN ArboNed heeft de Periodieke Brancherapportage over de periode 1 juli 2002 tot en met 30 juni 2003 voltooid. Geconcludeerd kan worden dat FHI goed blijft presteren. Het ziekteverzuim ligt bij de FHI-bedrijven nog steeds ruim onder het gemiddelde. Opmerkelijk is dat er wel frequenter dan elders wordt gemeld: adequate melding loont blijkbaar. Groei aangesloten bedrijven Het aantal leden van FHI dat een contract heeft met ArboNed bedraagt 133. Bij deze leden zijn 2913 werknemers werkzaam. 74% van de aangesloten leden heeft een verzuimverzekering afgesloten, tegen ruim 60% van alle klanten van ArboNed. Ziekteverzuim en WAO Het verzuimpercentage exclusief vangnet bij de aangesloten leden bedraagt 3,8% en ligt onder het CBS-gemiddelde voor de Groothandel (4,3%). De meldingsfrequentie bedraagt 1,14. De WAO-instroom (de kans dat een werknemer ooit langer dan één jaar ziek wordt) komt uit op 0,78% en ligt onder het landelijk niveau van de metaal- en elektrotechnische industrie. Ziekteverzuim De verschillende gegevens hebben betrekking op de bedrijven die gedurende de hele periode 1 juli 2002 tot en met 30 juni 2003 een contract met ArboNed hadden. Het totale verzuimpercentage van de FHI-bedrijven was nu met 4,5% iets lager dan in de periode 1 januari / 31 december 2002: 4,6%. De meldingsfrequentie liep op van 1,14 naar 1,16%. Verzuimoorzaken Van het langdurig verzuim wordt 27% veroorzaakt door klachten aan het bewegingsapparaat en 17% door psychische klachten. In de afgelopen jaren is in dit verzuimbeeld weinig verandering gekomen. Bedrijven en werknemers Verzekeraars Het percentage bij ArboNed aangesloten bedrijven dat een ziekengeldverzekering heeft afgesloten bedraagt ruim 63%. Bij deze klanten werkt 38% van het aantal onder contract gebrachte werknemers. Voor leden van FHI is dat respectievelijk 74% en 53%. WAO instroom In deze paragraaf worden cijfers gepresenteerd over zowel de kans dat iemand die ziek is één jaar of langer ziek blijft (= aantal zieken 52 weken op 100 verzuimers) als de WAO-instroom (de kans dat een werknemer één jaar of langer ziek wordt = het aantal zieken 1 jaar op 100 werknemers). 6 SIGNALEMENT september 2003 <<

7 Arbeidsmarkt en regelgeving Ontwikkeling van het ziekteverzuim Om een goed beeld te krijgen van hoe het verzuim zich bij de ArboNed klanten ontwikkelt, worden naast de verzuimcijfers over het totale klantenbestand van ArboNed ook de cijfers gegeven voor de groep klanten die over een periode van meerdere jaren een contract met ArboNed heeft, de zogenaamde constante groep. Deze constante groep neemt per jaar als gevolg van contractbeëindigingen steeds iets af, waardoor de cijfers enigszins kunnen afwijken van de vorige brancherapportages. Cijfers zijn gecorrigeerd voor gedeeltelijke ao en vangnet * *Sector CBS: Groothandel ** Sector UWV: Metaal- en Elektrotechnische bedrijfstakken. De cijfers over 2002 zijn een schatting op basis van de volumeontwikkelingen bij UWV-GAK ArboNed ontwikkelt Verzuim-on-line Met bedrijven en 1,16 miljoen werknemers en een omzet van 135 miljoen euro, behoort ArboNed tot één van de grootste arbodienstverleners. Op dit moment maken zo'n 130 leden met in totaal 3000 werknemers gebruik van de diensten van ArboNed. Het verzuim bij deze leden ligt tussen de 3,5 en 4% (landelijk 5,5%). Ook de WAO-instroom ligt beduidend onder het landelijke gemiddelde. Hiermee is aangetoond dat we een relatief gezonde bedrijfstak zijn en aandacht voor verzuim haar vruchten afwerpt. ArboNed werkt daarom al geruime tijd met een reïntegratieprogramma waarin met gespecialiseerde reïntegratiebedrijven op het gebied van fysieke en psychische klachten, arbeidsconflicten, arbeidsbemiddeling en verkorting van wachtlijsten nauw wordt samengewerkt. In een speciale reïntegratiecentrale wordt het gehele traject behandeld, dit levert de ondernemer gemiddeld een besparing van een dag werk op. De reïntegratieprogramma's schelen gemiddeld enkele weken verzuim. Geeft de ondernemer een zogenaamde préautorisatie af voor het inzetten van deze programma's dan wordt er nog eens 1 tot 2 weken extra verzuim teruggewonnen. Arboned is steeds onafhankelijk gebleven van grote verzekeraars en kan systemen ontwikkelen die de ondernemers (en dus ook werknemers) ten goede komen zonder slechts één broodheer te dienen, terwijl de afspraken met inkomensverzekeraars, waaronder ASR, kunnen worden nagekomen. Zo kan al enige jaren ziekmeldingen elektronisch worden doorgegeven (makkelijk en betrouwbaar). Met ingang van 2004 wordt daar Verzuim-On-Line aan toegevoegd, waarmee de ondernemer via internet op elk moment de actuele informatie over het verzuim kan bekijken. Nieuw in 2004 is ook de preventiescan, waarbij binnen een dagdeel problematisch verzuim in een onderneming wordt geanalyseerd en van een aanpak voorzien. Bedrijven die een contract hebben met ArboNed worden binnenkort uitvoerig geïnformeerd. FHI en ArboNed hechten grote waarde aan de inmiddels jarenlange samenwerking. Zij zien het als een gezamenlijk belang dat zo veel mogelijk leden van deze samenwerking profiteren, zodat arbeidsrisico's en verzuim nog effectiever bestreden kunnen worden. Het is daarom nu een goed moment (de meeste arbocontracten van andere arbodiensten worden per 1 oktober stilzwijgend verlengd) om zich nog eens te bezinnen op een eventuele overstap naar de dienstverlening van ArboNed. Als stimulans ontvangen leden die dit met ingang van 2004 doen een korting van 4% (exclusief diensten die door derden worden geleverd, zoals speciale reïntegratieprogramma's). Nadere informatie over Arboned, Verzuim on-line of de preventiescan via FHI, A. Meijer, >> september 2003 SIGNALEMENT 7

8 Arbeidsmarkt en regelgeving Wijziging regeling personeelskortingen In de praktijk komt het vaak voor dat werknemers producten uit het eigen bedrijf met korting kunnen kopen. Deze korting vormt in beginsel belastbaar loon in natura, maar terzake geldt een vrijstelling. De toepassing van deze vrijstelling voor loonbelasting en sociale verzekeringspremies is aan bepaalde regels gebonden. De regeling is onlangs gewijzigd. Als een werknemer de 450,- in een jaar niet ten volle benut kan hij het restant meenemen naar de twee volgende jaren. Dit betekent dat een werknemer in het derde jaar een korting kan krijgen van maximaal 1.350,-. Producten uit het eigen bedrijf konden vroeger belastingvrij worden verstrekt mits: De werknemer ten minste de integrale kostprijs plus de omzetbelasting (BTW) betaalde; en Niet méér werd gekocht dan een werknemer met een vergelijkbare gezinssituatie normaal op jaarbasis gebruikt of verbruikt. De regeling was niet van toepassing op geldleningen. De begrippen integrale kostprijs en normale gezinsconsumptie bleken in de praktijk moeilijk hanteerbaar. De staatssecretaris heeft de regeling daarom met terugwerkende kracht tot 1 januari 2003 vereenvoudigd. HEDEN: 50% Korting Een onbelaste korting is nu mogelijk voor zover de korting niet hoger is dan 20% van de waarde van het product in het economische verkeer en de korting per jaar niet meer bedraagt dan 450,-. De eis dat het om branche-eigen producten van de werkgever moet gaan blijft bestaan, evenals de uitsluiting van geldleningen. Dit is met name van belang als de werkgever handelt in duurzame consumptiegoederen (auto s, meubels, huishoudelijke artikelen en elektrische apparaten), maar ook bijvoorbeeld voor reisbureaus. Uiteraard moet de werknemer dan al twee volle jaren bij de werkgever in dienst zijn geweest en de korting nog niet eerder hebben benut. Op grond van het overgangsrecht kan een werkgever in 2003 kiezen tussen het oude en het nieuwe systeem. BRON:NIEUWSBRIEF JUNI 2003, CROP REGISTERACCOUNTANTS EN BELASTINGADVIseurs Branchepremie WAO komt in 2004 Sinds begin dit jaar zijn kleine werkgevers verlost van Pemba. U en uw collega-ondernemers betalen daardoor allemaal dezelfde WAO-premie. Tijdelijk, want vanaf 1 januari 2004 wil het kabinet de hoogte van de WAO-premie per branche vaststellen. U krijgt straks ook eenmalig de mogelijkheid om eigenrisicodrager te worden. Het kabinet hoopt dat werkgeversorganisaties in die branches werkgevers zullen ondersteunen bij het opzetten en uitvoeren van verzuimbeleid. Sinds 1 januari 2003 geldt de Wet premiedifferentiatie en marktwerking bij arbeidsongeschiktheidsverzekeringen (Pemba) niet meer voor kleine werkgevers. Als u minder dan 25 maal de gemiddelde loonsom verloont, hoeft u geen hogere WAOpremie meer af te dragen als een werknemer instroomt in de WAO. In plaats daarvan betaalt u naast de basispremie van 5,05% een uniforme premie van 2,38%. Wetsvoorstel In deze situatie komt binnenkort verandering. Het kabinet heeft een wetsvoorstel ingediend voor de invoering van branchegedifferentieerde premie per 1 januari Levert een branche veel WAO ers af, dan heeft dit straks een hogere branchepremie tot gevolg. Bedrijfstakken die het goed doen, betalen juist minder. Dit gebeurt door de loonsommen en uitkeringslasten van alle kleine bedrijven in een branche bij elkaar op te tellen. Vervolgens zal de overheid op iedere branche de Pemba-regels toepassen alsof het één groot bedrijf betreft. Lagere premie Volgens het kabinet zullen deze plannen voor ongeveer 70% van de kleine werkgevers in 2004 een lagere premie opleveren. De meeste branches in het MKB kennen immers een lage WAO-instroom. De paar bedrijfstakken die wel veel WAO ers afleveren, krijgen een premieverhoging voor de kiezen. Eigenrisicodrager Het wetsvoorstel geeft kleine bedrijven ook eenmalig de mogelijkheid om eigenrisicodrager te worden. Dit is vooral interessant voor werkgevers die zelf geen WAO-instroom hebben, maar daarmee in hun branche een uitzondering zijn. Als u zo n eigenrisicodrager wilt worden, kunt u per 1 juli 2004 zelf gedurende vijf jaar de lasten dragen van eventuele arbeidsongeschiktheid binnen uw bedrijf. In ruil betaalt u dan uitsluitend de basispremie en geen gedifferentieerde premie. Een verzoek hiervoor moet dertien weken van tevoren worden ingediend. Daarom zult u in de praktijk vóór 1 april 2004 een besluit genomen moeten hebben. BRON:DE PERSONEELSADVISEUR, NUMMER 11, 22 AUGUSTUS SIGNALEMENT september 2003 <<

9 Arbeidsmarkt en regelgeving Inschrijving Kroon op het Werk 2004 geopend WERKGEVERSPRIJS VOOR PREVENTIE ZIEKTEVERZUIM Werkgevers die een opvallend beleid voeren op het gebied van preventie van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid en bij het weer aan het werk helpen van werknemers met functiebeperkingen en/of psychische problemen, worden uitgenodigd zich kandidaat te stellen voor de werkgeversprijs Kroon op het Werk De Kroon op het Werk is een jaarlijkse prijs ingesteld door de Commissie Het Werkend Perspectief en wordt ondersteund door de Stichting van de Arbeid en de ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De commissie wil hiermee een bijdrage leveren aan positieve beeldvorming van mensen met een functiebeperking en/of psychische problemen en voorbeelden verzamelen die andere bedrijven en/of organisaties kunnen oppakken. Onterechte reprorecht facturen FHI heeft ruim 100 afschriften ontvangen van leden die bezwaar hebben gemaakt tegen de door de Stichting Reprorecht te innen vergoedingen. Er zijn inmiddels klachten ingediend bij de Stichting Reprorecht, hetgeen heeft geleid tot een aantal toezeggingen van de zijde van de Stichting. Sinds februari van dit jaar bepaalt de Auteurswet dat ondernemingen een reprorechtvergoeding moeten betalen van 4,5 eurocent voor iedere fotokopie van gedeelte van een artikel uit auteursrechtelijk beschermde werken, zoals kranten, tijdschriften, boeken en soortgelijke uitgaven. De Stichting Reprorecht int die gelden en verdeelt ze over de auteurs. Ondernemingen die minder dan kopieën per jaar maken hebben een factuur van de Stichting Reprorecht ontvangen. Bedrijven die meer dan kopieën per jaar maken, hebben geen factuur ontvangen, maar een schatting van het te betalen bedrag, waarvan zij moeten aangeven of deze juist is. FHI is het niet eens met de door de Stichting Reprorecht gemaakte schatting van het aantal door bedrijven gemaakte fotokopieën. Ook is hierover vooraf geen overleg geweest met verschillende brancheorganisaties. Per brief van 27 juni jl. heeft FHI haar leden hierover geïnformeerd en bedrijven, die een te hoge factuur hebben ontvangen, geadviseerd bezwaar te maken. Door de druk van onder meer verschillende brancheorganisaties heeft de Stichting Reprorecht inmiddels de volgende toezeggingen gedaan: Ondernemingen die aan de Stichting hebben uitgelegd waarom zij geen reprorechtplichtige kopieën maken (bijvoorbeeld omdat er geen kopieermachine is of er geen auteursrechtelijke werken gekopieerd worden) zullen door de Stichting een nulfactuur ontvangen. De Stichting zal voorlopig afzien van het versturen van betalingsvoorstellen aan de ruim ondernemingen die nog niet zijn benaderd. De Stichting zal voorlopig afzien van het versturen van herinneringen aan ondernemingen die nog niet hebben gereageerd. Gezien de huidige situatie adviseren wij ondernemingen die een gecorrigeerde factuur hebben ontvangen deze niet te betalen, in afwachting van het verdere overleg tussen de Stichting Reprorecht en de betrokken organisaties. Voor meer informatie: Andreas Meijer, tel.: De prijs wordt op woensdag 21 april 2004 voor de achtste keer uitgereikt. Het winnende bedrijf/organisatie ontvangt ,- euro en een bronzen beeld van Theo Mackaay. Bedrijven die voor de Kroon op het Werk in aanmerking willen komen, kunnen zich tot 1 december 2003 opgeven via telefoonnummer of via de website Zelf doen? Wat kunt u zelf doen met het oog op ziekteverzuimpreventie: Zorg ervoor dat zware dingen op heuphoogte staan/liggen voor zo min mogelijk belastend tillen. Investeer in goed kantoormeubilair en eventuele accessoires als documenthouders en ergonomische muizen. Stimuleer structureel afwisselende werkhoudingen (bijvoorbeeld door een afwisselend takenpakket). Werk aan bewustwording en stimuleer het vragen en geven van hulp (bijvoorbeeld bij tillen). Verhuizen of verbouwen? Denk van te voren goed na over een efficiënte inrichting. Richt processen efficiënt in, zodat verkeerde belasting zoveel mogelijk voorkomen worden. Wettelijke rente verlaagd De wettelijk vastgestelde rente die schuldeisers kunnen vragen van mensen die hun schuld niet betalen, wordt verlaagd van 7% naar 5%. De verlaging gaat in op 1 augustus De verlaging is alleen van toepassing bij schulden van consumenten. Voor ondernemers geldt een hoger rentepercentage. BRON:KVK >> september 2003 SIGNALEMENT 9

10 Conjunctuurinformatie Meeste signalen over de economie op rood ALGEMEEN In juli stonden de meeste signalen over de economie op rood. De tweede raming van de economische groei over het eerste kwartaal dit jaar toont aan dat de economie stagneert. De stabilisatie van het volume van het bruto binnenlands product (BBP) is vooral het saldo van gedaalde investeringen en aanhoudende groei van de overheidsconsumptie. De eerste gegevens over het tweede kwartaal laten geen herstel van de groei zien. Zowel in april als in mei dit jaar laat de goederenuitvoer ten opzichte van vorig jaar een daling zien. De verbetering van de industriële productie van begin dit jaar zet niet door. In mei is het niveau van de productie bijna 4% lager dan een jaar eerder. De werkloosheid loopt snel op en het aantal werklozen is in het tweede kwartaal de grens van 400 duizend gepasseerd. In juli veert het producentenvertrouwen van de ondernemers in de industrie wel op, maar het niveau blijft laag. De stemming van de ondernemers in de detailhandel en de diensten blijft eveneens somber (zie Focus). Het vertrouwen van de consument is verder afgenomen en in juli aangeland op het laagste punt sinds januari Positief is het signaal over de beurs. Het rendement op Nederlandse aandelen bedraagt in tweede kwartaal 17,4%. Na 1999 is het rendement in een kwartaal niet zo hoog geweest. Bron: CBS juli 2003 ECONOMISCHE GROEI EERSTE KWARTAAL 2003: 0,0% In het eerste kwartaal is het volume van het bruto binnenlands product (BBP) even groot als in hetzelfde kwartaal van Van economische groei is dus geen sprake. Aan de bestedingenkant van de economie laten de investeringen in vaste activa voor het achtste achtereenvolgende kwartaal een forse volumedaling zien. Er is in het eerste kwartaal ruim 5% minder geïnvesteerd dan een jaar eerder. De investeringen in gebouwen, infrastructuur en machines en installaties liggen ongeveer 10% lager. De daling van de bouwinvesteringen hangt voor een deel samen met meer vorstverlet dan in dezelfde periode van vorig jaar. De overheidsconsumptie blijft een belangrijke positieve bijdrage leveren aan de Nederlandse economie. Vooral de uitgaven aan zorg nemen toe. De volumegroei van de overheidsconsumptie is in het eerste kwartaal uitgekomen op 3,2%. Het volume van de uitvoer van goederen en diensten is 1,5% hoger dan een jaar eerder en dat van de invoer 2,7%. Deze toename wordt grotendeels veroorzaakt door de wederuitvoer. Dit zijn ingevoerde producten (bijvoorbeeld computers en toebehoren), die Nederland weer verlaten nadat ze hooguit een kleine bewerking hebben ondergaan. De export van in Nederland geproduceerde goederen is iets lager dan een jaar eerder. De invoer stijgt na correctie voor de wederuitvoer met ongeveer 1%. Bron: CBS juli 2003 WERKLOOSHEID: BOVEN DE 400 DUIZEND In de periode april-juni dit jaar telt Nederland gemiddeld 403 duizend werklozen. In mei-juli vorig jaar passeerde de werkloze beroepsbevolking de grens van 300 duizend, terwijl in april-juni 2001 nog met 232 duizend het laagste aantal werklozen in dit decennium werd geteld. Als gevolg van seizoeninvloeden is de werkloosheid in de periode april juni altijd iets lager. Worden deze seizoeninvloeden verwijderd dan komt de werkloze beroepsbevolking iets hoger uit en wel op 411 duizend. Het stijgingstempo van de werkloosheid is onveran- Bron: CBS juli SIGNALEMENT september 2003 <<

11 Conjunctuurinformatie derd hoog. Over de afgelopen zes maanden bedraagt de gemiddelde stijging per maand 14 duizend. In de groep jarigen is de werkloze beroepsbevolking nu de 100 duizend gepasseerd. Hiermee is de werkloosheid van de jongeren opgelopen tot 11,6%, tegen 5,4% voor het totaal. Seizoeninvloeden spelen ook hierbij een rol. In juni tot september is de werkloosheid onder jongeren altijd hoger dan in de rest van het jaar. In de zomer zijn meer jongeren dan normaal beschikbaar en op zoek naar een baan. PRODUCTIE-INDUSTRIE: HERSTEL ZET NIET DOOR In mei 2003 vertoont de Nederlandse industrie geen tekenen van herstel. De industriële productie ligt in mei 3,6% lager dan in dezelfde periode een jaar eerder. De daling is in mei toegenomen, nadat deze begin dit jaar afvlakte. Dit wordt ook bevestigd door de seizoengecorrigeerde cijfers, die het beste zicht geven op eventuele omslagen. Na verwijdering van seizoeneffecten is de productie in mei 2,1% gedaald ten opzichte van april dit jaar. Hiermee zet de bescheiden productiegroei van het eerste kwartaal van 2003 niet door. In mei ligt alleen de productie in de aardolie- en chemische industrie boven het niveau van mei vorig jaar. Forse productiedalingen zijn gemeten in de papier- en grafische industrie en in de metaal. In de metaal is in mei ruim 6% minder geproduceerd dan een jaar eerder en in de papier- en grafische industrie bijna 10%. PRODUCENTENVERTROUWEN: VEERT IN JULI IETS OP Het producentenvertrouwen, de stemmingsindicator van de ondernemers in de industrie, is gestegen van -10,1 in juni naar -7,4 in juli van dit jaar. Al sinds februari schommelt het vertrouwen rond het niveau van -7. De verbetering ten opzichte van juni is onder andere het gevolg van minder sombere vooruitzichten over de verwachte bedrijvigheid en een licht verbeterd oordeel over de orderpositie. De bezettingsgraad van het machinepark in de industrie is in juli uitgekomen op 81,2%. Na begin 1994 is de bezettingsgraad niet meer zo laag geweest. Dit geeft aan dat het machinepark in de industrie met een grote overcapaciteit te kampen heeft. Ondernemers hoeven dan ook bij een herstel van de productie niet gelijk via investeringen hun capaciteit uit te breiden. FAILLISSEMENTEN: RUIM 400 PER MAAND In mei van dit jaar zijn er 485 faillissementen van bedrijven en instellingen (exclusief eenmanszaken) uitgesproken. Dat is bijna de helft meer dan in dezelfde maand van Het aantal uitgesproken faillissementen wisselt van maand tot maand. Dit heeft voor een deel ook te maken met het aantal zittingsdagen bij het kantongerecht. De tendens is echter duidelijk stijgende. In 2000, het jaar waarin de stijging van het aantal faillissementen inzette, werden gemiddeld 218 faillissementen per maand uitgesproken. In 2001 en 2002 was dit al bijna 280 respectievelijk 340. In de eerste vijf maanden van dit jaar werden er per maand gemiddeld 426 faillissementen uitgesproken. Tot en met mei ligt het aantal faillissementen dit jaar daarmee ruim 35% hoger dan een jaar geleden. Ook in de jaren 1992 en 1993, de vorige periode van economische neergang, werden procentuele stijgingen in deze orde van grootte gemeten. SLAAT HET OPTIMISME VAN BELEGGERS AAN? Vorig jaar ging de geringe economische groei in ons land gepaard met een gebrek aan vertrouwen op een breed front. Naast een vertrouwenscrisis in de politiek, daalde ook het vertrouwen bij ondernemers, consumenten en beleggers. In het eerste kwartaal van 2003 viel de economische groei stil en toonde het vertrouwen alom nog geen teken van herstel. In het tweede kwartaal lijkt in de politiek met de installatie van het tweede kabinet Balkenende de rust enigszins te zijn teruggekeerd en laten de beurskoersen een verbetering zien. Bij ondernemers en consumenten is de vertrouwensdeuk nog steeds goed zichtbaar. Positief voor de economie is het feit dat de beleggers in het tweede kwartaal weer wat aan optimisme en vertrouwen hebben gewonnen waardoor de aandelenkoersen in Amsterdam zijn gestegen. De afgelopen twintig jaar laat het rendement op aandelen per jaar globaal hetzelfde verloop zien als de economische groeicijfers, waarbij als vuistregel wordt aangenomen dat de aandelenkoersen zes à negen maanden voorlopen. In het tweede kwartaal bedraagt het rendement op Nederlandse aandelen volgens de CBS-herbeleggingsindex algemeen ruim 17%. Sinds de sluipende neergang van de beurs in 2000 inzette, is het totale rendement op aandelen niet zo hoog geweest. De koersen van grote internationale ondernemingen volgen meestal de ontwikkeling van de aandelenbeurs in New York. Bron: CBS juli 2003 Bron: CBS juli 2003 >> september 2003 SIGNALEMENT 11

12 Conjunctuurinformatie Het rendement van de kleine en middelgrote fondsen in Amsterdam ligt echter hoger dan dat van de algemene index. Dit geeft aan dat beleggers ook positief zijn over de Nederlandse lokale bedrijven. STEMMING ONDERNEMERS NEGATIEF Het vertrouwen van ondernemers en consumenten geeft een indicatie over de toekomstige ontwikkeling van de economie. Zo geeft het producentenvertrouwen in de industrie een aardig beeld van de toekomstige productieontwikkeling in deze bedrijfstak. Dat is van belang omdat het Centraal Planbureau verwacht dat een herstel van de Nederlandse economie zal beginnen met een verbetering van de uitvoer van industriële goederen. In het tijdvak begin 2001 tot eind 2002 daalde het vertrouwen van de industriële ondernemers met 12 punten. In 2001 zakte de trendmatige productiegroei per maand terug van 5% naar 0% en in 2002 kromp de bedrijvigheid met maximaal 3%. Dit jaar schommelt het producentenvertrouwen rond een niveau van -7 en ligt het productievolume in de eerste vijf maanden van dit jaar nog ruim 2% onder het niveau van een jaar eerder. Een herstel in de industrie is nog niet uit het producentenvertrouwen af te lezen. Ook blijft de stemming bij de ondernemers in de detailhandel en in de dienstensector in mineur. De vertrouwensenquête over de diensten in ons land, die door het Europese statistische bureau (Eurostat) wordt gepubliceerd, wijst tot en met juni niet op herstel. In de detailhandel is met name in het tweede kwartaal de stemming van de ondernemers somberder. Opvallend is dat het ondernemersvertrouwen in de detailhandel en in de diensten pas in de loop van 2002 is verslechterd, terwijl dit in de industrie al in 2001 plaatsvond. Dit heeft mede te maken met het feit dat een economische neergang als eerste in de industrie voelbaar is en naijlt bij de handel en de diensten. verwachten in 2003 met respectievelijk 22% en 24% flink meer te investeren. In de metaal volgt de verwachte groei op een jaar waarin 17% minder is geïnvesteerd. Vooral in deze bedrijfstak zijn de investeringen al een aantal jaren uitgesteld, zodat het niet is uitgesloten dat de investeringen die in 2003 zijn voorzien, pas later in gebruik zullen worden genomen. Voor 2004 tonen vrijwel alle ondernemers in de industrie zich terughoudend. Het investeringsbedrag zal naar hun verwachting volgend jaar 19% lager uitvallen dan dit jaar. Deze terughoudendheid is overigens typerend voor de voorjaarsmeting over een komend jaar. In het voorjaar schatten ondernemers hun investeringen voor het volgende jaar doorgaans laag in. Zo verwachtten de ondernemers in het voorjaar van 2002 nog dat de investeringen in 2003 met 17% zouden dalen. Bron: CBS juni 2003 DE REACTIE VAN DE ARBEIDSMARKT OP DE ECONOMISCHE GROEI Het omslagpunt in de economische groei aan het begin van dit millennium werd pas veel later zichtbaar op de arbeidsmarkt. Het aantal vacatures verminderde één jaar later, een kwartaal daarna het aantal banen, weer een kwartaal daarna het arbeidsvolume en pas na twee jaar ging de werkloosheid oplopen. In de periode begin 1992 tot en met het eerste kwartaal 1993, toen de economie eveneens een terugval kende, reageerde de arbeidsmarkt ongeveer een half jaar eerder: na drie kwartalen was er al sprake van een lagere banengroei. Dat de arbeidsmarkt nu met een grotere vertraging reageert is een gevolg van de banengroei bij zorg en overheid. INVESTERINGSVERWACHTING: VOOR DIT JAAR GEMATIGD POSITIEF Bron: CBS juli 2003 Dit voorjaar verwachten de industriële ondernemers in 2003 voor een bedrag van 8,3 miljard euro aan investeringen in gebruik te nemen. De groei (8%) is iets hoger dan in 2002 toen de toename van de investeringen op 5% uitkwam. Ondernemers in de voeding- en genotmiddelenindustrie en in de metaal- en elektrotechnische industrie Economische groei In het eerste kwartaal van 2000 groeide de Nederlandse economie met 4,5% ten opzichte van het eerste kwartaal van Bij deze wijze van vergelijken is dit het omslagpunt in de groei; voor het eerst was er sprake van een lagere groei ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. In de daarop volgende kwartalen ging het jaar op jaar groeicijfer in een glijvlucht naar beneden: in het vierde kwartaal van 2001 was het volume van het bruto binnenlands product nog maar 0,6% hoger dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Vervolgens was er ruim een jaar nagenoeg geen groei meer. 12 SIGNALEMENT september 2003 <<

13 Conjunctuurinformatie Bron: CBS juni 2003 Bron: CBS juni 2003 WERKGELEGENHEID Over het algemeen reageert de arbeidsmarkt met enige vertraging op de economische ontwikkelingen. De afname in de loop van 2000 van de groei van het BBP van 4,5% in het eerste kwartaal naar 2,0% in het vierde kwartaal heeft in dat jaar geen enkel effect gehad op de werkgelegenheidsontwikkeling. Het aantal banen van werknemers bleef gedurende het hele jaar op hetzelfde niveau (2,4%) toenemen ten opzichte van Ook in 2001 is er nog geen sterke reactie te zien op de voortgaande daling van de economische groei. De groei van het aantal banen liep eerst nog op (+2,6%) en ging vervolgens iets afnemen, maar is in het vierde kwartaal altijd nog 2,0%. Pas in 2002, toen er geen sprake meer was van economische groei, ging het met de banengroei echt bergafwaarts. In het eerste kwartaal van 2003 is het einde van de werkgelegenheidsgroei - een toename van nog maar 0,1% - in zicht. Onderliggend aan deze "overall" ontwikkeling is er sprake van een spagaat tussen enerzijds een toenemende banengroei bij zorg en overheid en anderzijds een afnemende banengroei gevolgd door banenkrimp bij het bedrijfsleven. Beide sectoren realiseerden in het vierde kwartaal van 2000 een groei van 2,4%. Vervolgens liep de banengroei bij zorg en overheid met 2%- punten op tot 4,4% in het eerste kwartaal van 2003, in het bedrijfsleven was er in dezelfde periode aan afname met 3,6%-punten naar -1,2%. Als voor deeltijd wordt gecorrigeerd dan loopt de werkgelegenheidsgroei uitgedrukt in arbeidsjaren (het arbeidsvolume) vanaf begin 2002 sneller terug dan de groei uitgedrukt in banen. Liep de banengroei terug van 2,0% naar 0,1% in het eerste kwartaal van dit jaar, het arbeidsvolume daalde vergeleken met dezelfde periode een jaar eerder van 2,0% naar -0,5%. Met name in het onderwijs en de gezondheidszorg wordt veel in deeltijd gewerkt VACATURES EN WERKLOOSHEID Gedurende 2000 was het aantal openstaande vacatures, gecorrigeerd voor seizoeninvloeden, stabiel op een niveau iets boven de 200 duizend. Vanaf het eerste kwartaal van 2001 nam het aantal vacatures gestaag af en is in het eerste kwartaal van 2003 bijna gehalveerd. Daarmee is ook de spanning op de arbeidsmarkt, afgemeten aan de vacaturegraad (het aantal vacatures per duizend banen), fors afgenomen. De werkloze beroepsbevolking, voor seizoeninvloeden gecorrigeerd, schommelde in het jaar 2000 en begin 2001 rond de 270 duizend personen. In de rest van 2001 lag het niveau zo n 20 duizend personen lager. Vanaf het eerste kwartaal 2002 nam het aantal werklozen toe, steeds meer. Inmiddels is het stijgingstempo verdubbeld. Bron: CBS juni 2003 Bron: CBS juni 2003 >> september 2003 SIGNALEMENT 13

14 Federatienieuws Prestatiedrang: kenmerk van topverkopers GASTCOLUMN VAN FREEK ROOZE Tijdens een geanimeerd gesprek met andere ondernemers werd mij gevraagd of ik met enige redelijke zekerheid kan voorspellen of een verkoper een topper kan worden of niet. Die vraag is makkelijker gesteld dan te beantwoorden. Hoe iemand gaat presteren hangt van een te groot aantal factoren af. In de sport is het maar al te bekend dat veelbelovende talenten de beloftes niet waar kunnen maken. Ook is bekend dat prestaties sterk kunnen fluctueren met zowel de omstandigheden als met wat er tussen de oren zit; dus met externe en interne factoren. De vergelijking met verkopers gaat hier zeker op. Bij externe factoren kunt u dan onder andere denken aan invloed van de partner, het gezin, de collega s, de directe manager en zijn of haar managementstijl, de bedrijfscultuur en economische ontwikkelingen. De interne factoren hebben te maken met hoe de persoon denkt en doet. Indien we kijken naar de interne factoren die van belang zijn voor commerciële technici om in het vak te kunnen slagen dan vallen deze in zes categorieën. 1. Sociale vaardigheden. Hieronder vallen voor verkopers met name de belangrijke vaardigheden als empathie, mensenkennis, klantgerichtheid, politiek bewustzijn, helder communiceren, invloed uitoefenen en samenwerken. 2. Zelfbewustzijn en zelfregulering. Deze vaardigheden bepalen hoe goed men de eigen voorkeuren, intuïties, emoties, sterke punten en beperkingen kent en hoe men daar mee om weet te gaan. Begrippen als zelfvertrouwen, aanpassingsvermogen en betrouwbaarheid vallen hier ook onder. 3. Prestatiegerichtheid Hier gaat het om de ambitie, motivatie en betrokkenheid om doelen te halen, zichzelf te verbeteren, initiatieven te tonen en kansen te grijpen. Ook optimisme valt hieronder. 4. Kennis Heeft niet alleen betrekking op producten, technieken, diensten, het bedrijf, concurrenten en toepassingen, maar (in mindere mate) ook op algemene zaken als economie, politiek, geschiedenis, natuurwetenschappen en menswetenschappen. 5. Verkoopvaardigheden Zuivere verkoopvaardigheden bevatten de methoden en technieken om de gedachtegang en percepties van mensen doelbewust in een bepaalde richting te sturen. Voorbeelden zijn vraagtechnieken, presentatietechnieken, bezwaren voorkomen, afsluittechnieken en onderhandelingsvaardigheden. 6. Analytische en technische vaardigheden Deze vaardigheden zijn nodig om (technische) problemen in te kunnen schatten en eventueel op te kunnen lossen en om zichzelf en de nabije omgeving te organiseren. Laten we nu eens terugkeren naar de vraag waar het allemaal om begon: Kun je van tevoren zien of iemand een topper wordt? Die vraag is nu te vertalen naar: In welke van deze zes categorieën scoren topverkopers het hoogst? Daarbij gaat het niet alleen om de score in de afzonderlijke categorieën, maar ook om het onderlinge belang van de categorieën. De eerste drie categorieën vallen onder wat Goleman 1 emotionele vaardigheden noemt. Dankzij zijn werk weten we dat deze emotionele vaardigheden in alle beroepen waarin veel met andere mensen wordt omgegaan, ongeveer een factor twee belangrijker zijn dan cognitieve of analytische vaardigheden. Dat wil zeggen dat honderden managers uit verschillende disciplines deze vaardigheden twee maal zo vaak het predikaat belangrijk voor succes meegaven dan de andere vaardigheden. Ik kan hierin meegaan, maar wil binnen deze drie categorieën nog een extra belangenonderscheid maken. De echt goede verkopers scoren in de praktijk bovengemiddeld in de categorie prestatiegerichtheid. Het gaat dan niet zozeer om de omzetprestatie, maar meer om verschillende gedragsprestaties. Omzet- (en winst)prestaties zijn het gevolg van gedragsprestaties! De betere verkopers zullen steeds weer streven naar wegen die tot betere prestaties leiden. Voor hen is iedere verbetering een uitdaging. Net zoals ieder probleem beschouwd wordt als een uitdaging waar ze op dat moment nog geen oplossing voor hebben. Ze zijn er echter van overtuigd dat ze die wel zullen vinden. Het is een kwestie van mentaliteit. Zo kan een verkoper die een aantal keren te horen heeft gekregen dat een concurrerend nieuw product beter en goedkoper is dan wat zijn firma bieden reageren met "hier valt weinig aan te doen". Iemand met meer ambitie zal zeggen: "wat kan ik eraan doen om toch van ze te winnen?". Een dergelijke houding vinden we ook in allerlei andere gedragingen terug. Van het voorbereiden van gesprekken en de wijze waarop men zichzelf organiseert tot en met de kledingkeuze. Het zal duidelijk zijn dat ik (en u) vooral op deze gedragsaspecten moet letten als we aankomende toppers willen herkennen. Vragen of opmerkingen kunt u sturen naar: a.f.rooze@salessupport.nl. 1) Daniel Goleman, Emotionele Intelligentie in de praktijk ISBN X Echt of Vals? Eurostration, The European Institute for Business Registration. Een echt lijkende factuur met specificatie, een logo dat lijkt op dat van de Europese Unie en een website die zo op het eerste oog echt lijkt. Of de aangeschrevene maar zo vriendelijk wil zijn de verschuldigde registratie-fee à 38,68 over te maken middels de aangehechte acceptgiro, wegens opname van de bedrijfsgegevens in het Europese ondernemersinformatiesysteem. Dit naar aanleiding van de Europese wettelijke verplichte deponering van uw jaarrekening. Als u oplet dan merkt u dat de firmanaam inderdaad vermeld word op de website maar met het adres van een particulier in een andere woonplaats die dezelfde naam heeft. Pas dus op: betaal nooit klakkeloos uw facturen! BRON:KADERINFO 9 JUNI SIGNALEMENT september 2003 <<

15 Federatienieuws Minimumloon gaat met 1,25% omhoog Kinderopvang en personeelswerving De brutobedragen van het minimumloon stijgen per 1 juli met 1,25 procent. Dit percentage is het gemiddelde van de CAOstijging in de marktsector, de gepremieerde en gesubsidieerde sector en de overheid (berekend door het Centraal Planbureau). Bij een kortere arbeidstijd (bijvoorbeeld voor leerlingen in een combinatie van leren en werken) is het loon naar evenredigheid lager. De nieuwe bedragen van het wettelijk minimumloon (wml) zijn: Per maand: 1264,80 Per week: 291,90 Per dag: 58,38 Voor meer informatie BRON:KADERINFO 23 JUNI 2003 Leeftijd %wml per maand per week per dag ,10 248,10 49, ,5 917,00 211,60 42, ,5 777,85 179,50 35, ,5 664,00 153,25 30, ,5 575,50 132,80 26, ,5 499,60 115,30 23, ,5 436,35 100,70 20, ,0 379,45 87,55 17,51 Kinderopvang staat in de belangstelling. Steeds meer medewerkers, mannen en vrouwen, doen een beroep op professionele kinderopvang voor hun kind(eren) terwijl ze aan het werk zijn. Ook werkgevers hebben belang bij toegankelijke kinderopvangvoorzieningen. Het belangrijkste instrument om een bijdrage te kunnen leveren aan de combinatie arbeid en zorg voor hun werknemers, zeker in het midden- en kleinbedrijf. Daarnaast is kinderopvang een instrument (in het pakket van arbeidsvoorwaarden) om voldoende personeel te werven en te behouden. Daarom heeft MKB-Nederland voor u als werkgever een praktijkinfo uitgebracht waarin alle praktisch informatie over kinderopvang en uw werknemers instaat. Voor meer informatie of het aanvragen van de brochure kijk op Zichtbare resultaten voor In de eerste maanden van 2003 is de on line catalogus ge-updated. De deelnemers, bedrijven die hun producten op de site aanbieden, zijn gepusht om hun info te verversen. De gebruikersdoelgroep is aangeschreven met het bericht dat de info is ververst en met het doel de bekendheid te vergroten. Voor zowel bezoeker als deelnemer van zijn de concrete aanpassingen duidelijk geworden. De site heeft een vernieuwde structuur gekregen, waardoor het gebruikersgemak is toegenomen. Het meest concrete resultaat voor deelnemers is een bericht van gebruikers, waarin om concrete informatie wordt gevraagd. In de afgelopen zes maanden heeft FHI een mailing naar de bezoekers van de beurzen HET Instrument en Electronics & Automation gedaan. Deze uitgebreide mailing heeft een verviervoudiging van de bezoekersaantallen opgeleverd. Deze stijging heeft zich vanaf april doorgezet. De grafiek toont de ontwikkeling van die bezoekersaantallen per week. Op vinden zodoende wekelijks gemiddeld 1200 unieke bezoekers (circa accesses) hun weg naar meer dan productklassen aangeboden door ruim 800 leveranciers binnen de branches Industriële Elektronica, Industriële Automatisering, Laboratorium Technologie en Medische Technologie. Gezien de bezoekersstijgingen wordt het voor iedere deelnemer steeds belangrijker, om het pakket aan producten en fabrikanten up-to-date te houden. Daarnaast kan men ook nieuwsberichten vermelden op Nog niet alle deelnemers zijn actief genoeg gebleken, waardoor men allerlei kansen kan mislopen. De deelnemers zullen binnenkort opnieuw herinnerd worden aan het up-to-date houden van hun gegevens. In de komende periode staan de concrete metingen centraal in de verbeteringen voor Voor meer informatie: FHI, Paul Petersen / Jerry Visser, telefoon (033) , p.petersen@fhi.nl. Aantal accesses op per week in 2003 Tot en met week 31 >> september 2003 SIGNALEMENT 15

16 Federatienieuws De Oranje Vrijstaat, kun je nog wel zakendoen in een markt zonder regels? FHI FEDERATIECONGRES IN NOVEMBER TAST DE GRENZEN AF VAN HET VRIJE MARKT PRINCIPE Op 27 november aanstaande is er weer het jaarlijkse federatiecongres van FHI, dit keer in de theaterzaal van De Flint in Amersfoort. Tijdens het congres staat de vraag centraal hoe we als ondernemers omgaan met de spanning van een doorgeschoten regelgeving enerzijds en de negatieve kanten van een dogmatisch afgedwongen marktwerking anderzijds. Het derde element is de enorme groei in transparantie van het zakendoen en het vierde de maatschappelijke weerstand tegen het ongebreideld belonen van leiderschap, nu geëtiketteerd met de modeterm corporate governance. Het kabinet Balkenende II worstelt met haar doelstelling minder regels, terwijl er nog steeds meer regelgeving op de ondernemer afkomt, is het niet uit Den Haag, dan wel uit Brussel. De mededingingsautoriteit NMA wordt steeds meer ervaren als een bedreiging dan als een hulpmiddel om de markt beter te doen functioneren. Intussen willen ondernemers graag maatschappelijk verantwoord opereren, zich aan de regels houden en niet geassocieerd worden met ordinaire zakkenvullers. Is dit allemaal nog waar te maken, of raakt de Nederlandse ondernemersgeest volledig gefrustreerd? Entertrainer Jaap Bron zal tijdens het FHIcongres schetsen hoe een ondernemer zich staande houdt in dit spanningsveld. Hoe de politiek haar geloofwaardigheid nog meer verliest door gebrek aan begrip en interesse en hoe de overheidsambtenaren er trots op zijn dat zij weer een probleem hebben dat zij zelf hebben veroorzaakt. Jan Marijnissen is uitgenodigd om zich te manifesteren als de politicus met interesse en begrip voor de kleine man. Bovendien is Marijnissen de politicus die vaak laat merken dat hij verstand heeft van marketing en erin slaagt de meest vreemde boodschappen goed te verkopen. Uit het ambtenarendom is Chris Buijink, directeur-generaal Ondernemersklimaat en plaatsvervangend secretaris-generaal van het ministerie van Economische Zaken de man. Hij komt toelichten waar men nou helemaal mee bezig is bij de overheid. Onze eigen nieuwe MKB-man, Loek Hermans, opvolger van Hans de Boer en goed thuis in Den Haag, komt vertellen wat hij namens ons gaat doen om ondernemen weer leuk te maken. En natuurlijk gaan we in discussie, met elkaar en met de mannen waarvan we hopen dat ze hun invloed resultaatgericht kunnen aanwenden. theaterzaal De Flint in Amersfoort Een uitnodiging voor het congres volgt spoedig aan alle FHI-leden. Statutenwijziging en start strategieproject tijdens FHI federatiecongres 27 november In het ledengedeelte van het FHI federatiecongres komt op 27 november een aantal huishoudelijke zaken aan de orde. De voorgenomen statutenwijziging zal worden gepresenteerd (zie interview met Tom Fransen elders in dit blad). Daarnaast komen zowel de jaarcijfers 2002 als de begroting 2004 aan de orde. Beleidsmatig is het federatiebestuur voornemens in 2004 een strategieproject uit te voeren. De opzet hiervoor zal ook worden gepresenteerd op 27 november. Jaap Bron Loek Hermans RECTIFICATIE INTERNETBEDRIJVENGIDS.COM In nummer 2 van het Signalement heeft FHI gewaarschuwd voor internetbedrijvengids.com. De in het artikel beschreven wijze van acquisitie is niet juist en/of onvolledig. Hetzelfde geldt voor het niet vermelden van de juiste (bedrijfs)gegevens op de site vanwege het verbouwen daarvan. Wel adviseert FHI bedrijven, bij het aangaan van een overeenkomst met Infosite, er goed op te letten onder welke voorwaarden en condities dit gebeurt. 16 SIGNALEMENT september 2003 <<

17 Federatienieuws FHI vernieuwt managementteam technologiebranches "VERDERE PROFESSIONALISERING IN COMBINATIE MET JEUGDIG ELAN" Per augustus 2003 is het nieuwe managementteam van FHI, de federatie van technologiebranches formeel in functie. Na een periode als adjunct directeur en als waarnemend algemeen directeur, is drs. J.C. (Kees) Groeneveld (51) benoemd als federatiemanager en voorzitter van het managementteam. Nieuw is dat de federatie nu voor elk van de vier branches een branchemanager heeft benoemd die deel uitmaakt van het managementteam. Voor de branche Industriële Elektronica is aangesteld de heer ir. P.P. (Paul) Petersen (36) en de heer ing. L.L. (Leo) Oosterveen MSc. (32) is branchemanager geworden voor de branche Industriële Automatisering. Beide heren zijn al enige jaren werkzaam op het bureau van FHI. Voor de branche Laboratorium Technologie is een nieuwe branchemanager aangetrokken van buiten het bureau, mr. A. (Andreas) Meijer (29), terwijl het branchemanagement voor de branche Medische Technologie in handen is en blijft van de heer ing. L.H.M. (Luc) Knaven (35). Mevrouw M.H. (Marina) van den Berg (35) is de verantwoordelijke voor het office management van FHI en ook al een aantal jaren actief in verschillende functies bij FHI. Daarmee bestaat het managementteam nu uit zes personen. De vier branchemanagers werken in een matrixstructuur waarbinnen ieder een eigen inhoudelijke specialiteit heeft: Petersen voor economisch onderzoek, Oosterveen voor roadshow-activiteiten, Meijer voor juridische zaken en Knaven voor interne automatisering. Zowel het federatiebestuur als de verschillende branchebesturen zijn bijzonder ingenomen met de realisatie van de nieuwe bureaustructuur en de invulling daarvan. In de aanloop naar de formalisering van een en ander is reeds gebleken dat het bureau professioneler en efficiënter is gaan werken, met behoud van jeugdig elan en slagvaardigheid. Het FHI bureau bedient in totaal circa 850 bedrijven die zijn aangesloten bij één of meer van de vier technologiebranches. De bedrijven realiseren gezamenlijk een omzet van circa 11 miljard euro. Naast de traditionele brancheactiviteiten als belangenbehartiging en individuele dienstverlening, is FHI vooral bekend als initiërende en uitvoerende organisatie voor collectieve marketingactiviteiten voor haar leden. In de komende tijd wil FHI zich vooral richten op verdere verbetering van het relatiemanagement met de leden en uitbouw van de lobbyactiviteiten, waarbij de brancheorganisaties van FHI een bredere groep van managers binnen de organisatie van de aangesloten bedrijven willen gaan betrekken en bedienen. Wat doet Graydon ook al weer? Wat doet Graydon ook al weer? is voor veel FHI-leden een overbodige vraag. Graydon Nederland BV is leverancier van bedrijfsinformatie en verleent diensten op het gebied van debiteurenbeheer en incasso. Voor wie dit nog niet weet of wel al wist, maar nog geen verband ziet met FHI: Wat hebben FHI en Graydon samen? Sinds drie jaar biedt FHI haar leden de mogelijkheid om tegen gereduceerd tarief gebruik te maken van de dienstverlening van Graydon. Tijdens een uitgebreide inventarisatie onder de leden in 2000 gaf ruim de helft aan geïnteresseerd te zijn, waarna uiteindelijk bijna 200 relatienummers zijn aangemaakt. Het aantal actieve gebruikers is in drie jaar tijd gestegen van een kleine 40 naar ruim 70 en deze gebruikers vinden wij voornamelijk binnen de branches Industriële Elektronica en Industriële Automatisering. Een actieve gebruiker vraagt tenminste twee keer per maand een bedrijfsinformatierapport op en/of draagt één keer per maand één of meer dossiers over ter behandeling in de fase debiteurenbeheer of incasso. De behoefte aan bedrijfsinformatie is bijna verdubbeld. Enerzijds zijn er meer leden die zich graag (vooraf) willen informeren over de kredietwaardigheid van hun afnemers. Anderzijds maakt de stagnatie van de economische groei, het al maar verslechteren van het gemiddelde betalingsgedrag en het toenemend aantal faillissementen het noodzakelijk om te weten met wie men zaken doet. Het aantal incassozaken neemt minder snel toe, maar daarentegen is het gebruik van de Graydon Laatste Sommatie explosief gegroeid. Voor alle leden is een (gratis) on line toegang tot de databank van Graydon beschikbaar en daarmee ook tot de overige dienstverlening (niet gratis). Facturatie geschiedt door FHI maandelijks en achteraf. Voor vragen: FHI, de heer mr. A. Meijer, telefoon >> september 2003 SIGNALEMENT 17

18 Federatienieuws Collectieve verzekeringspakketten voordelig voor FHI-leden Samen met HBR Branche Verzekeringen B.V. biedt FHI vanaf 1996 verschillende mantelovereenkomsten aan haar leden aan. Onlangs is deze samenwerking geïntensiveerd. Dankzij de collectiviteit van FHI profiteren de leden van aantrekkelijke premiekortingen. De bestaande lopende collectieve verzekeringen voor FHI-leden zijn uitgebreid met drie nieuwe mantelovereenkomsten: Collectieve Arbeidsongeschiktheidsverzekering voor DGA s en Zelfstandigen Collectieve Particuliere Pakketpolis voor alle privé-verzekeringen Collectieve Zakelijke Brandverzekeringen Zoals u mag verwachten hebben HBR en FHI een gunstige collectiviteitkorting weten te bedingen die geheel aan u toekomt. Daarnaast kent de arbeidsongeschiktheidsverzekering als enige in Nederland een no-claimregeling die kan oplopen tot 25% extra korting. Het tweede pakket valt onder de zogenaamde secundaire arbeidsvoorwaarden. HBR is er in geslaagd een particulier pakket samen te stellen voor alle medewerkers van FHI-lidbedrijven. Hierbij kan worden gedacht aan de opstal-, inboedel-, aansprakelijkheid-, rechtsbijstand-, doorlopende reis-, caravan-, pleziervaartuigen- en gezinsongevallenverzekeringen. Voor FHI-leden geldt een korting van maar liefst 20% korting op alle tarieven. Bij het derde pakket gaat het om verzekeringen voor gebouwen, inventaris en goederenvoorraad, bedrijfsschade, glasverzekeringen et cetera. Omdat de brandverzekeringsmarkt dermate complex is zal elk risico apart worden beoordeeld. Na vaststelling van de premie zal een collectiviteitkorting in mindering worden gebracht. FHI en HBR Branche Verzekeringen B.V. werken nog aan de volgende collectiviteiten: Collectieve aansprakelijkheidsverzekering voor bedrijven Collectieve werkmaterieelverzekering Collectieve rechtsbijstandverzekering voor bedrijven Collectieve regeling voor aanvullende pensioenen Voor meer informatie over de lopende collectieve verzekeringen kunt u contact opnemen met: HBR Branche Verzekeringen B.V. Korte Kleverlaan 34, 2061 EE Bloemendaal Tel.: , Fax: info@hbr.nl Postadres: Postbus 54, 2060 AB Bloemendaal. Twee actuele workshops op 12 november: pensioenverzekering en aansprakelijkheid Op 12 november organiseert FHI samen met HBR Verzekeringen en A Priori een tweetal workshops voor lidbedrijven. s Middags gaat het over het aanpassen van pensioenverzekeringen aan nieuwe wetgeving. In de ochtend is er een oriëntatie op de problemen die zijn gegroeid rond de verzekerbaarheid van beroeps- en productaansprakelijkheid. PENSIOENEN Door verscherpte juridische en fiscale wetgeving dienen de pensioenregelingen op een aantal punten te worden aangepast. Daarnaast speelt een aantal economische factoren welke direct invloed hebben op de wijze van financiering van de pensioenen. Reden genoeg om eens extra aandacht aan de huidige pensioenregelingen te besteden. De belangrijkste wettelijke wijzigingen die hierbij een rol kunnen spelen zijn: Fiscale behandeling van pensioenen (Witteveen-wetgeving) Artikel 2b Pensioen- en spaarfondsenwet (recht op uitruil) Algemene Wet Gelijke Behandeling (AWBG) Het fiscale besluit van 2 juli 2001 (kapitaal met pensioenclausule) Alle huidige pensioenregelingen dienen uiterlijk op 1 juli 2004 te zijn aangepast aan de nieuwe wetgeving. Om voor de toekomst een juiste fiscale en economische beslissing te kunnen nemen, organiseert FHI in samenwerking met HBR Brancheverzekeringen en A Priori een studiemiddag om alle aspecten welke hierboven zijn genoemd met u te bespreken. AANSPRAKELIJKHEID De verzekeringsmarkt is de laatste jaren qua capaciteit voor bepaalde risico s enorm afgenomen. Een aantal redenen ligt hieraan ten grondslag. Als voornaamste reden wordt genoemd 11 september 2001, echter voor deze datum waren er al signalen dat de tekencapaciteit en bepaalde risico s onder druk zouden komen te staan. Op aansprakelijkheidsgebied is het tegenwoordig met name zeer moeilijk om goede dekking te krijgen op: Productaansprakelijkheid Zuivere vermogensschade Daarnaast is het claimgedrag de laatste jaren aan verharding onderhevig. Opdrachtgevers stellen op voorhand in leveringsvoorwaarden vaak al een maximaal bedrag voor aansprakelijkheid vast. Helaas zijn deze bedragen meestal een veelvoud van welke gebruikelijk zijn op de normale aansprakelijkheidsverzekering. Al met al ontwikkelingen welke zorg baren en het zaken doen af en toe bemoeilijken. Reden voor FHI om in samenwerking met HBR Brancheverzekeringen een bijeenkomst te organiseren met een aantal leden om de problemen verder uit te diepen en te kijken of er verzekeraars te vinden zijn die voor deze risico s een oplossing kunnen bieden. Beide bijeenkomsten vinden plaats op woensdag 12 november 2003 ten kantore van FHI te Amersfoort. Binnenkort ontvangen alle leden een folder met aanmeldingsformulier voor deelname aan de workshops. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Andreas Meijer van FHI. 18 SIGNALEMENT september 2003 <<

19 Federatienieuws Vergaderfaciliteiten bij FHI te Amersfoort Voor haar leden biedt FHI de mogelijkheid tegen geringe kosten gebruik te maken van vergaderfaciliteiten. U kunt gebruik maken van de vergaderzalen met koffie, thee en frisdrank. Voor de kosten hiervoor: zie schema. Wanneer u gebruik wilt maken van één van de vergaderzalen neem dan contact op met de secretaresse van uw branche. Uiteraard is de beschikbaarheid beperkt tot de periodes dat er geen branchevergaderingen zijn. Industriële Automatisering: Sandra van Dusschoten tel: Industriële Elektronica: Renée Boerma tel: Laboratorium Technologie: Liesbeth Kamp tel: Medische Technologie: Liesbeth Kamp tel: FHI-gebouw te Amersfoort Afscheid Hans de Boer Tijdens het symposium ter gelegenheid van het afscheid van Hans de Boer als voorzitter van MKB-Nederland, ontving Hans de Boer (48) uit handen van de minister-president, de heer mr. dr. J.P. Balkenende, een koninklijke onderscheiding. De Boer is benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Eerder op de dag benoemde de Algemene Ledenvergadering van de Koninklijke Vereniging MKB-Nederland De Boer tot erelid van de organisatie. De Boer verliet MKB-Nederland na vijfenhalf jaar voorzitterschap op 30 juni Hij heeft het voorzitterschap overgedragen aan drs. L.M.L.H.A. Hermans. De heer Hermans (52) is op 1 juli 2003 in dienst getreden. >> september 2003 SIGNALEMENT 19

20 FHI 15 e Golftournament Golftournament Pim Wieske wint 15e FHI golftournament HEERLIJKE LEDENRELATIEDAG IN BEST BOFT WEER MET WEER Pim Wieske, jonge ondernemer van sensorproducent DIS, is de verrassende winnaar geworden van het wedstrijddeel van het FHI golftournament. Uit handen van de voorzitter van de golfcommissie, Gejan Starink, kreeg Pim niet alleen de wisselbeker, maar ook de door HP beschikbaar gestelde tablet PC. Met 42 stableford punten troefde de winnaar René Hissink van Fluke Europe af, die tweede werd. De winnaar van 2001, Willem van Raalte (Da Vinci Europe) finishte deze keer als derde. De beste golfer van FHI, Dick Gommer, van het ingenieursbureau met dezelfde naam, eindigde met zijn lage handicap van 5 toch nog als negende en maakte zijn faam ook waar door de longest drive te slaan. Pim Wieske met de wisselbeker De dag op de golfbaan in Best werd weer een heerlijk feest van herkenning en weerzien na de vakantie. Als altijd werkte ook nu het weer mee. De langverwachte regenbuien barstten pas los toen iedereen binnen was voor het aperitief na de wedstrijd en de clinics. Met zestig wedstrijdspelers, dertig masterclinicers en twintig echte beginners was de baan goed gevuld. Opvallend was hoe juist ook de ongeoefende golfers zich tijdens de dag serieus op het spel storten. De professionele golfleraren, pro s in het jargon, spraken daar na afloop hun waardering voor uit. Sponsors Nieuw in de geschiedenis van het FHI Golftournament was dat voor het eerst een aantal bedrijven die zakelijk partner zijn van de federatie optraden als sponsor. De huisstandbouwer Arti 70, de huisaccountant BDO en de huisdrukkerij Van de Ridder reageerden meteen enthousiast toen hen gevraagd werd hun naam aan het evenement te verbinden. Mede dankzij hun steun kon de volledige baan worden afgehuurd, hoefde het niemand aan iets te ontbreken qua catering en bleef de deelnameprijs toch binnen proporties. De aanwezigheid van Jan Oosterling (Arti), Ton de Waardt (BDO) en vader en zoon Jan en Bertil van de Ridder, droeg ook bij aan het gevoel van we doen het met elkaar. Ontwerper Machiel Crielaard van Arti 70 bleek talent te hebben. Hij won de beginnersclinic. Nieuw was ook dat de hele dag voor het eerst werd georganiseerd zonder Henri van Adelberg als commissievoorzitter. Gejan Starink slaagde met glans voor zijn examen als nieuwe trekker. Hij maakte zich druk waar dat nodig was en bleef relaxed waar dat kon. Ook zijn bedrijf droeg bij door als lid van de golfclub Best de shotgun te sponsoren. Commissielid Ton Kersbergen hield de Getronics traditie hoog in de vorm van de haring en korenwijn die hij op de baan liet rond gaan. Bijna alle deelnemers droegen ook bij aan een prachtig gevulde prijzentafel, waarbij Dick Kamphuis van HP wel heel verassend uit de hoek kwam door een PC tablet ter beschikking te stellen als hoofdprijs. Volgend jaar zal het 16e golftournament weer gehouden worden op de laatste donderdag van augustus, op een nog nader te bepalen locatie. 20 SIGNALEMENT september 2003 <<