Definitieve versie, vrijgegeven door de Bestuurlijke Procesgroep FUMO. Bedrijfsplan FUMO. Fryske Utfieringstsjinst Miljeu en Omjouwing 12 juni 2012

Transcriptie

1 Definitieve versie, vrijgegeven door de Bestuurlijke Procesgroep FUMO Bedrijfsplan FUMO Fryske Utfieringstsjinst Miljeu en Omjouwing 12 juni 2012

2 Bedrijfsplan FUMO Fryske Utfieringstsjinst Miljeu en Omjouwing Kernteam Bedrijfsplan FUMO Werkgroep Directeuren FUMO Bestuurlijke Procesgroep FUMO Fryslân, 12 juni /LDB/RGO

3 Voorwoord 1.0 Bestuurlijk Overleg 19 januari Aangepast n.a.v. Bestuurlijk Overleg en vrijgegeven op 27 januari 2012 ter informatie 1.2 Aangepast door Kernteam op 23 februari 2012 naar aanleiding van tussenresultaten nulmeting, met onder andere voorstel voor maximeren voorlichting en toeslag ketenproblematiek, verhoging fte-uren per jaar, provinciale norm en risicoparagraaf. Eindversie kernteam. 1.3 Aangepast naar aanleiding bespreken met Werkgroep Directeuren FUMO op 23 februari 2012, waarin wordt besloten tot aanpassen fte-uren per jaar. 2.0 Aangepast naar aanleiding van Bestuurlijk Overleg op 8 maart 3.0 Aangepast naar aanleiding eindresultaten nulmeting. 4.0 Aangepast naar aanleiding van Bestuurlijk Overleg op 27 maart en 5 april 5.0 Definitief Concept 6.0 Definitieve Versie

4 Inhoudsopgave Voorwoord 1 Inleiding Doel bedrijfsplan FUMO Achtergrond Totstandkoming bedrijfsplan Leeswijzer 4 2 Typering van de FUMO Takenpakket Kwaliteit Prijs-kwaliteitverhouding Backoffice organisatie Eén organisatie Eén vestigingslocatie Toekomstige ontwikkelingen 8 3 Taken en benodigde formatie Inleiding Taken die worden ondergebracht in de FUMO Benodigde formatie FUMO Inrichtingen die worden ondergebracht bij de FUMO Consequenties overdracht van provincie naar gemeenten Benodigde formatie primair proces Benodigde formatie overhead Totaal benodigde formatie FUMO Flexibele schil 15 4 Besturing Samenwerkingsmodel: Openbaar Lichaam Bevoegdhedenstructuur Stemverdeling en besluitvorming Eigenaarschap Opdrachtgeverschap/opdrachtnemerschap Gelijkwaardige relatie Sturen op outcome, afrekenen op output Samenwerking beleid en uitvoering

5 4.6 Samenwerking met (keten)partners Wetterskip Fryslân Openbaar Ministerie Fries Handhavingsoverleg Rijkstaken Klachtendienst Brandweer Brancheorganisaties bedrijfsleven Overige samenwerking 23 5 Organisatie Inleiding Organisatiestructuur PIOFACH Procesbeschrijving op hoofdlijnen Frontoffice en backoffice Kwaliteit van de organisatie Planning en control Werklocaties Huisvesting Benodigd bruto vloeroppervlak B-locatie Huur pand met 5-jaarscontract Persoonlijke standaarduitrusting Werkplekken 35 6 Personeel Sociaal Beleidskader (VNG & IPO) Sociaal Plan Fryslân Medezeggenschap 39 7 ICT Inleiding Blauwdruk van de FUMO en gezamenlijke informatievoorziening Onderdeel A: (VTH)Proces applicatie FUMO Onderdeel B: Informatie-uitwisseling FUMO en bevoegde gezagen en Ketenpartners Onderdeel C: Aanpassingen Lokale informatievoorziening van bevoegde gezagen Onderdeel D: ICT-ondersteuning secundaire processen FUMO Vervolgstappen Planning en risico s Kosten

6 8 Financiën Structurele kosten FUMO Implementatiekosten Financieel resultaat Ontwikkeling structurele kosten in de tijd Achterblijvende kosten Vergelijking huidige kosten met toekomstige kosten Inzicht in huidige structurele kosten verschilt Berekeningswijze structurele kosten FUMO gebaseerd op inrichtingen Hogere kwaliteitsstandaard Transitiekosten opgenomen als kapitaallasten Differentiatie in uurtarieven en netto uren per jaar per fte Overdracht bevoegd gezag Kosten FUMO voor MAD-gemeenten 57 9 Contouren implementatieplan Risico s en beheersmaatregelen Risico s naar aanleiding van gebruikte gegevens Financiële risico s Rafelranden van het basistakenpakket Financiële dekking Overdracht bevoegdheden Bestuurlijke risico s Personele risico s ICT risico s Samenvatting risicobeheersmaatregelen

7 1 Inleiding 1.1 Doel bedrijfsplan FUMO Voor u ligt het bedrijfsplan van de Fryske Utfieringstsjinst Miljeu en Omjouwing (hierna: FUMO). Hiermee wordt invulling gegeven aan de betreffende deelfase uit het Plan van aanpak voor de realisatie van een Friese RUD 1, waarvoor de provincie de regie voert. De FUMO is een uitvoeringsorganisatie waarin de Friese gemeenten, de provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân gaan samenwerken. Het is de bedoeling dat deze uitvoeringsdienst op 1 januari 2013 operationeel is. Deze FUMO is één van de ongeveer 30 Regionale Uitvoerings Diensten (RUD) die in heel Nederland worden voorbereid en een landsdekkend systeem gaan vormen. De FUMO gaat een groot aantal vergunningverlenings-, toezichts- en handhavingstaken uitvoeren op het gebied van het omgevingsrecht. De deelnemers in de FUMO voeren deze taken nu zelf uit. In een aantal gevallen is (een deel van de) uitvoering nu nog belegd bij de Milieuadviesdienst (MAD) 2, het Servicebureau Friese Wouden (SFW) 3 en/of andere, externe organisaties. Op termijn zal de FUMO ook enkele taken van het Rijk gaan uitvoeren, maar dat zal naar alle waarschijnlijkheid niet eerder dan in 2014 zijn beslag krijgen. De oprichting van de FUMO betekent dat er een ingrijpend transitieproces staat aan te komen. Het voorliggende bedrijfsplan geeft een beschrijving van verschillende aspecten van de FUMO. Het gaat hierbij om organisatorische aspecten (taken, structuur, personeel, ICT), juridische aspecten (besturing en gemeenschappelijke regeling) en financiële aspecten. Het doel van dit plan is om inzicht te geven in de nieuw op te richten organisatie en in de organisatorische, personele, bestuurlijke en financiële consequenties van de samenwerking in de FUMO. Dit inzicht dient de bestuurders van de deelnemende overheden in staat te stellen een besluit te kunnen nemen over hun deelname in de FUMO en over de oprichting van deze nieuwe samenwerkingsorganisatie Plan van aanpak Friese samenwerking vergunningverlening en toezicht in uitvoeringsdienst(en); d.d. 11 september 2009; Regiegroep provincie Fryslân. De Milieuadviesdienst te Leeuwarden is een samenwerkingsverband van 15 Friese gemeenten dat (semi)overheden adviseert en motiveert om gezamenlijk de kwaliteit van de leefomgeving te behouden en te verbeteren. Het Servicebureau Friese Wouden is een samenwerkingsverband van 7 gemeenten in het Zuidoosten van Fryslân. De taken van het Servicebureau liggen voornamelijk op het terrein van geluid en zonebeheer, coördinatie van regionale milieuprojecten en volkshuisvesting

8 Het bedrijfsplan is opgesteld met de gegevens en de kennis van najaar Het is zaak nieuwe ontwikkelingen met betrekking tot de RUD-vorming in Nederland goed te volgen en het bedrijfsplan daar zo nodig op aan te passen. Uiteraard moet daarbij rekening worden gehouden met de bestuurlijke besluitvorming. De besluitvorming door Werkgroep Directeuren FUMO en Bestuurlijke Procesgroep over de deelname in de FUMO staat gepland in maart Na vrijgave van het bedrijfsplan voor verdere besluitvorming zullen colleges, raden, staten en besturen in de maanden april tot en met juni 2012 zich beraden op deelname aan de FUMO. Tijdens deze maanden zal parallel aan dit besluitvormingstraject een nadere uitwerking van het bedrijfsplan plaatsvinden ter voorbereiding op de implementatie. De feitelijke implementatie gaat daarna vanaf juli 2012 lopen, waarna in november en december 2012 de feitelijke overgang naar de nieuwe organisatie plaatsvindt. Deze is dan op 1 januari 2013 operationeel. 1.2 Achtergrond De totstandkoming van de FUMO moet worden gezien in het licht van het streven naar verbetering van de kwaliteit van vergunningverlening, toezicht en handhaving (hierna afgekort met VTH). Onder verbetering van de kwaliteit moet ook vermindering van de kwetsbaarheid van de dienstverlening worden verstaan. Een belangrijke aanleiding voor de vorming van de RUD s is het onderzoek dat in 2008 is uitgevoerd naar de kwaliteit van het handhavingstelsel door de onderzoekscommissie Herziening Handhavingstelsel VROM regelgeving (de commissie Mans). In dit onderzoek werd onder meer aanbevolen een landsdekkend systeem van regionale uitvoeringsdiensten (toen nog omgevingsdiensten genoemd) te realiseren. In het verlengde daarvan hebben het Rijk, de VNG en het IPO afspraken gemaakt over de taken van die RUD s en over de wijze waarop die structuur tot stand zou moeten worden gebracht. In bijlage 1 zijn de belangrijkste ontwikkelingen en mijlpalen op dit gebied genoemd. Overigens werden er in de provincie Fryslân, al voordat de commissie Mans met haar rapport kwam, gesprekken gevoerd tussen bevoegde gezagen over mogelijke samenwerking ter verbetering van de kwaliteit op basis van trends in het domein van vergunningverlening, toezicht en handhaving. De ontwikkelingen in de provincie Fryslân, over de vorming van de FUMO, hebben na een verkenning van mogelijke varianten tot een intentieverklaring geleid, die in juni 2011 door de bestuurders van 24 Friese gemeenten, de provincie Fryslân en het Wetterskip Fryslân is ondertekend. Drie gemeenten (Ooststellingwerf, Weststellingwerf en Opsterland) hebben bij die gelegenheid aangegeven de verklaring (nog) niet te kunnen ondertekenen

9 Om een zo volledig mogelijk beeld te verkrijgen van de invulling en omvang van de FUMO, is de inbreng van de drie gemeenten voor het basistakenpakket wel meegenomen in het bedrijfsplan. In de intentieverklaring is het volgende vastgesteld: 1. De FUMO zal per 1 januari 2013 operationeel moeten zijn, waarvoor een grote inspanning zal moeten worden geleverd. 2. De bereidheid om die inspanning te leveren is aanwezig. 3. Er zal in Fryslân sprake zijn van één robuuste FUMO die congruent is met de veiligheidsregio. 4. Er is geen onduidelijkheid over de afspraken betreffende het door partijen onder te brengen basistakenpakket uit de package deal bij de te vormen FUMO. 5. Een aantal partijen heeft reeds besloten om meer taken dan hierboven omschreven bij de FUMO onder te brengen. 6. Het staat andere partijen vrij om dat ook te doen. 7. Het is niet realistisch om bestaande samenwerkingsverbanden in dit veld naast de FUMO te laten voortbestaan. 8. Het is noodzakelijk om nog dit jaar (2011) overeenstemming te bereiken over de juridische en organisatorische vorm van de FUMO. 9. Er is verschil van mening over de verplichting om deel te nemen in de gemeenschappelijke regeling in relatie tot het door de FUMO uit te voeren takenpakket. 10. Het is noodzakelijk om nog dit jaar inzicht te hebben in de kosten, baten en financiële risico s. 11. Het zal eerst op basis van voldoende inzichten realistisch zijn om voorstellen voor wat betreft deelname in de gemeenschappelijke regeling aan de raden / staten te doen. 12. Zij zullen onder deze condities de FUMO tijdig realiseren, tenzij toestemming wordt onthouden. Deze intentieverklaring vormt de basis voor dit bedrijfsplan. De in dit bedrijfsplan geschetste organisatie is een startpunt, hoewel het soms wordt ervaren als een eindpunt van een proces van onderhandelen, eerst tussen Rijk en provincie en later tussen alle deelnemende partijen binnen de provinciegrenzen. Het is het begin van de realisatie van ambitie en groei naar meer professionaliteit en kwaliteit. Deze groei zal sneller verlopen naarmate de FUMO in staat is het vertrouwen van haar deelnemers vast te houden en haar afnemers kwalitatief en doelmatig succesvol te blijven bedienen

10 1.3 Totstandkoming bedrijfsplan Dit bedrijfsplan is tot stand gekomen in de periode van oktober 2011 tot januari 2012 door het Kernteam bedrijfsplan, samen met de procesmanager en penvoerder (zie bijlage 2 voor de deelnemerslijst). Er is gewerkt in een timebox, waarin de penvoerder naar aanleiding van input en feedback van de kernteamleden het bedrijfsplan steeds weer naar een hoger niveau tilde. Zwaarwegende onderwerpen zijn besproken met de Werkgroep Directeuren/Ambtelijke procesgroep, Bestuurlijke procesgroep en Regie. Om de timebox optimaal te laten functioneren is een kernteam samengesteld dat ter zake deskundig is, dat als zodanig wordt erkend én waarvan hun mening ook buiten de eigen organisatie op prijs wordt gesteld en gezag heeft. In de laatste stap heeft de procesmanager samen met de penvoerder het laatste concept bedrijfsplan opgesteld dat ter integrale bespreking is aangeboden aan de Ambtelijke en Bestuurlijke Procesgroep. De procesmanager heeft het concept inclusief commentaar verwerkt tot een definitief concept bedrijfsplan. Dit definitieve concept is ter bespreking aangeboden aan de Regisseur en Bestuurlijke Procesgroep. Dit bedrijfsplan is gebaseerd op de beschikbare gegevens van de deelnemende organisaties. De kwaliteit van de gegevens is daarmee net zo goed als de kwaliteit van de gegevens van de deelnemers. Voor de gegevensverzameling heeft een langdurig uitvraagproces plaatsgevonden, waarbij gegevens regelmatig zijn teruggekoppeld, ook op hoog ambtelijk niveau. Het zou kunnen zijn dat naderhand blijkt dat er wijzigingen hebben plaatsgevonden of dat er onjuiste aannames zitten in cijfers die een organisatie heeft aangeleverd. De gevolgen van onjuiste en/of gewijzigde gegevens kunnen niet worden neergelegd bij de FUMO, maar liggen in de risicosfeer van de deelnemers. 1.4 Leeswijzer In hoofdstuk 2 is een beknopte beschrijving van de FUMO opgenomen, waarna hoofdstuk 3 ingaat op de taken en formatie van de nieuwe organisatie. De besturingsuitgangspunten worden omschreven in hoofdstuk 4, terwijl in hoofdstuk 5 de uitgangspunten van de organisatie zelf aan bod komen. Hoofdstuk 6 beschrijft de hoofdlijnen van de personele transitie. Onderwerp van hoofdstuk 7 is de ICT die de FUMO nodig heeft om haar taken uit te voeren. In hoofdstuk 8 volgen de financiële consequenties van de oprichting van de FUMO. Hoofdstuk 9 gaat in op de contouren van de implementatie. Het bedrijfsplan sluit af met een hoofdstuk over risico s. Bij het bedrijfsplan hoort een separaat bijlagenrapport

11 2 Typering van de FUMO De uitvoeringsorganisatie FUMO wordt gevormd door het overhevelen van de uitvoering van een aantal VTH-taken en daarvoor benodigde financiële middelen. De bundeling van taken en middelen stelt de nieuwe organisatie in staat het takenpakket op een kwalitatief goede manier uit te voeren, waarbij continuïteit van de dienstverlening wordt gegarandeerd. Ook kan de nieuwe organisatie zorgen voor een betere prijs-kwaliteitverhouding van de dienstverlening. De missie 4 van de FUMO luidt: De FUMO voert op kwalitatief hoog niveau taken uit met betrekking tot het verlenen van vergunningen, het houden van toezicht en het handhaven op het gebied van het omgevingsrecht. De FUMO werkt daarbij nauw samen met al haar partners in de VTH-keten. De FUMO is een uitvoeringsorganisatie, die in opdracht van de bevoegde gezagen VTH-taken op het gebied van het omgevingsrecht uitvoert. De Friese gemeenten, de provincie Fryslân en het Wetterskip Fryslân zijn eigenaar én opdrachtgever van de FUMO. Wat voor een soort organisatie moet de FUMO zijn? Hieronder is deze vraag beantwoord aan de hand van een aantal uitgangspunten. Gezamenlijk karakteriseren zij de FUMO. 2.1 Takenpakket De FUMO voert vergunningverlenings-, toezichts- en handhavingstaken uit op het gebied van met name het omgevingsrecht: - gemeenten brengen het basistakenpakket in zoals is overeengekomen in de package deal (zie bijlage 3). Een aantal gemeenten zal meer omgevingsrechtelijke taken door de FUMO laten uitvoeren. Het dienstverleningsconcept van de FUMO maakt deze variabele dienstverlening aan gemeenten mogelijk - de provincie Fryslân brengt naast het basistakenpakket ook andere taken in, zoals de uitvoering van een aantal groene wetten, het Vuurwerkbesluit, de Wet Luchtvaart, de Ontgrondingenwet, het toezicht op de Waterwet, de Wet hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden, de vergunningverlening Wet bodembescherming én de Provinciale Milieu Verordening 4 Met de missie wordt aangegeven wat het hoogst bereikbare doel van de FUMO is. De missie omschrijft als het ware het bestaansrecht van de FUMO en vormt een kader voor de werkzaamheden van de FUMO en de manier waarop deze worden uitgevoerd

12 - het Wetterskip Fryslân brengt, vanuit haar zorg voor de goede werking van de rioolwaterzuiveringen en de kwaliteit van het oppervlaktewater, de adviestaak met betrekking tot vergunningverlening indirecte lozingen en de hierbij behorende toezichttaken onder bij de FUMO. Deelnemers kunnen overigens besluiten ook andere VTH-gerelateerde taken bij de FUMO onder te brengen. Hiervoor kunnen afwegingen rondom de kwaliteit van de uitvoering van achterblijvende taken in relatie tot de kosten de aanleiding vormen (bijvoorbeeld in het kader van de toepassing van de kwaliteitscriteria op de achterblijvende taken). Zij zullen dan de hieraan gerelateerde benodigde middelen beschikbaar stellen aan de FUMO. 2.2 Kwaliteit De FUMO voert haar takenpakket professioneel, effectief en efficiënt uit en zal binnen een vooraf vast te stellen termijn voldoen aan de kwaliteitseisen die aan regionale uitvoeringsdiensten worden gesteld. Dit laatste betreft zowel de criteria voor kritieke massa (deskundigheden), proces en inhoudelijke kwaliteit en prioriteiten. Voor de FUMO is de aanwezigheid van voldoende juiste deskundigheden een voorwaarde om de genoemde doelstellingen te kunnen realiseren. Bij de bemensing van de FUMO zal hiermee rekening worden gehouden. Daar waar onverhoopt lacunes zijn, zullen deze door opleidingen of samenwerkingsafspraken met andere RUD s worden weggewerkt. Voorbeelden zijn BRZOinrichtingen en luchtvaartwet. Bij de inrichting van de organisatie zullen de proceseisen en de eisen met betrekking tot de inhoudelijke kwaliteit en prioriteiten worden vertaald in een beleidscyclus en een kwaliteitssysteem, waarin processen, procedures en werkafspraken zijn vormgegeven. Voor zover productienormen bestaan, worden die hierin meegenomen. De nadere uitwerking van de inrichting van de FUMO-organisatie vindt plaats in de implementatiefase nadat het bedrijfsplan is vastgesteld. Zodra de beleidscyclus, het dienstverleningsconcept en kwaliteitssysteem zijn ingericht, kan het opdrachtnemerschap richting de bevoegde gezagen worden ingevuld. Doordat dan ook sprake is van een robuuste organisatie die een breed takenpakket uitvoert, is de FUMO een aantrekkelijke werkgever voor haar medewerkers met ruime mogelijkheden om zich binnen het werkveld te ontplooien

13 2.3 Prijs-kwaliteitverhouding Door de bundeling van taken en middelen kan de FUMO efficiëntievoordelen behalen ten opzichte van de huidige situatie. Sommige van deze voordelen zullen al op korte termijn kunnen worden geboekt: bijvoorbeeld bij de inhuur van specialismen of de reductie van overhead. Om de efficiëntere inzet van medewerkers binnen het primaire proces te realiseren is een langere termijn nodig. De FUMO zal bij de start hiertoe een belangrijke aanzet geven, echter het rendement zal pas in de jaren na de opbouwfase in 2013 worden behaald. De prijs-kwaliteitverhouding van de dienstverlening zal gemiddeld genomen ten opzichte van de huidige situatie over de gehele provincie Fryslân verbeteren. 2.4 Backoffice organisatie De FUMO is een backoffice organisatie. De bevoegde gezagen blijven het eerste aanspreekpunt voor burgers en bedrijven; zij vormen de frontoffice. Medewerkers van de FUMO kunnen rechtstreekse contacten met burgers en bedrijven hebben, zoals vooroverleg in het kader van een vergunningaanvraag. Medewerkers van de FUMO zullen daarin hun rol als deskundigen (blijven) vervullen. Bevoegde gezagen hebben de mogelijkheid om de frontoffice functie bij de FUMO onder te brengen. De provincie Fryslân heeft hiertoe inmiddels besloten Eén organisatie De FUMO is één organisatie onder leiding van één directeur. De directeur krijgt mandaat van de bevoegde gezagen om binnen zijn organisatie bepaalde taken uit te voeren en zal worden gemandateerd om binnen nog vast te stellen kaders uitvoeringsafspraken te maken met externe partners in de keten van toezicht en handhaving, in het bijzonder het OM en de politie. 2.6 Eén vestigingslocatie De FUMO wordt gevestigd op één locatie. Er zal volop gebruik worden gemaakt van de mogelijkheden van het gedachtegoed van het Nieuwe Werken, waarin tijd- en plaatsonafhankelijk werken belangrijke aspecten zijn. Hierin worden op de centrale locatie, de (vaste) uitvalsbasis, flexplekken ingericht voor medewerkers waarvoor strikt genomen structurele nabijheid bij de burgers, bedrijven of het lokale bestuur niet nodig is. Op die manier worden kennisuitwisseling en -opbouw maximaal gefaciliteerd en wordt een efficiënte bedrijfsvoering bevorderd. Medewerkers kunnen gebruik maken van aanwezige flexplekken bij de bevoegde gezagen, waarvoor geen kosten in rekening worden gebracht bij de FUMO. 5 Met deze mogelijkheid verwacht de provincie extra plustaken in te brengen in de FUMO (geschat op 2,5 fte)

14 2.7 Toekomstige ontwikkelingen Voor de toekomstige ontwikkelingen rond de FUMO zijn wetgeving en kabinetsbeleid en economische ontwikkelingen van belang. De wetgeving en het kabinetsbeleid kennen naast externe effecten, die worden gekenmerkt door de roep om minder bestuurlijke drukte, ook interne aspecten te weten: kwaliteit en stelselaanpassingen. Minder bestuurlijke drukte kan worden geëffectueerd door minder vergunningplicht (verruiming van vergunningvrij bouwen) en meer algemene regels (de activiteiten AMvB). Via deze lijn zullen minder uren aan vergunningverlening worden besteed. Voor een deel verschuiven die uren richting toezicht. Aan de andere kant maakt het toezicht op veel uniforme regelgeving het toezicht eenvoudiger, in de zin van meer uniform toezicht. De intentie van de wetgever is gericht op minder last voor burgers en bedrijven. Het stellen van eisen aan opleiding, werkervaring en continuïteit leidt tot hogere kwaliteit van dienstverlening. Kwaliteitscriteria krijgen, te beginnen bij de RUD s en naar verwachting uit te breiden naar de gemeentes en provincies voor de overige (achterblijvende) taken, een verplichtend karakter. Soms leiden calamiteiten tot een stelselaanpassing of versnelling daarvan. De brand bij Chemie Pack is de meest recente calamiteit, die een roep uit de Kamer veroorzaakt om vergunningverlening te splitsen van toezicht/handhaving van BRZO inrichtingen en daarnaast een verdere verplichte opschaling van het toezicht op deze bedrijven. Een andere stelselaanpassing komt voort uit de wens van politie en OM zich vooral te richten op zwaardere milieucriminaliteit. Eenvoudigere delicten worden hierbij met een bekeuringensysteem lik op stuk worden afgedaan: de zogenaamde Bestuurlijke Straf Beschikking (BSB). De lijn daarachter is snel en effectief optreden tegen standaard overtredingen. De tijd nodig om aan te schrijven (besluiten nemen) is eerstdaags voorbij. De huidige economische ontwikkelingen brengen enerzijds een afname van vergunningaanvragen teweeg. Anderzijds stimuleren afnemende rendementen bedrijven om de grenzen van het toelaatbare op te zoeken. Het toezicht zal daarop moeten anticiperen. Een ander aspect is de landelijke bezuinigingsgolf, die bezinning op de mogelijkheid om kosten te reduceren meer dan noodzakelijk maakt. Deze ontwikkelingen wijzen allen in de richting van meer samenwerken en professionaliseren. De FUMO zal zich in de toekomst moeten blijven bewijzen als leverancier van een kwalitatief hoogwaardig product. Als de FUMO zich manifesteert als effectief en efficiënte opdrachtnemer, zullen deelnemers genegen zijn meer taken af te nemen en zal het werkvolume toenemen. Een voorbeeld hiervan zijn de BRIKS-taken (bouw-, reclame-, inrit-, kap- en sloopactiviteiten) die gemeenten en MAD nu voor de provincie uitvoeren

15 Deze taken zijn vooralsnog niet meegenomen in het bedrijfsplan, de provincie beraadt zich nog over hetgeen zij met die taken wil. Door een toename in omvang zal de FUMO nog meer gebruik kunnen maken van schaaleffecten en haar doelen daarmee nog sneller bereiken

16 3 Taken en benodigde formatie 3.1 Inleiding Dit hoofdstuk benoemt de taken die de gemeenten, de provincie Fryslân en het Wetterskip Fryslân in de toekomst beleggen bij de FUMO. Vervolgens wordt de formatie bepaald die nodig is om deze taken uit te voeren. Deze formatie wordt deels bepaald aan de hand van het aantal en type inrichting per deelnemer en de omvang van de ingebrachte taken. De genoemde cijfers zijn inclusief de opgaven van gemeenten Ooststellingwerf, Opsterland en Weststellingwerf. 3.2 Taken die worden ondergebracht in de FUMO Het grootste deel van de taken, dat wordt ondergebracht in de FUMO, betreft het eerder genoemde basistakenpakket. Deelnemers kunnen daarnaast meer taken bij de FUMO onderbrengen en een aantal deelnemers zal dat doen. In dit bedrijfsplan wordt de term basistakenpakket+ gebruikt voor het totaal van: - de basistaken die de gemeenten en de provincie Fryslân bij de FUMO zullen onderbrengen - de plustaken: overige taken die deze organisaties vrijwillig bij de FUMO zullen onderbrengen. Dit betreft onder meer geluidsadvisering, geluidsmetingen, vergunningverlening bodem, ontgrondingen, toezicht groene wetten en de vrijwillige taken van het Wetterskip Fryslân. Voor zover er buiten het basistakenpakket+ nog taken op het gebied van het omgevingsrecht worden uitgevoerd door de Milieuadviesdienst (MAD) en het Servicebureau de Friese Wouden (SFW) worden deze (specialistische) taken ook ondergebracht bij de FUMO. Dit geldt ook voor taken die aan de MAD en SFW worden uitbesteed (bijvoorbeeld Externe Veiligheid door de MAD). De uitvoering van het basistakenpakket+ concretiseert zich in een palet van producten en diensten dat de FUMO aan zijn deelnemers aanbiedt: de producten- en dienstencatalogus. In bijlage 4 van dit bedrijfsplan is een aanzet tot deze catalogus opgenomen. Voor zover bekend wordt er gewerkt aan een landelijke catalogus. Uit het oogpunt van benchmarking en automatisering is het gewenst één landelijke lijst te hanteren. Voor zover mogelijk, wordt tijdens de implementatie van de FUMO hierbij aangesloten. De deelnemers nemen de producten en diensten af tegen een vastgestelde vergoeding voor het product of dienst. Voor de inrichtingen uit het basistakenpakket wordt een vergoeding per inrichting vastgesteld, op basis van normuren en het uurtarief van de FUMO

17 De overige producten en diensten nemen de deelnemers af tegen een vastgestelde vergoeding op basis van tijdsbesteding en het uurtarief. Voor het afnemen van de producten en diensten zal de FUMO per deelnemer een uitvoeringsovereenkomst afsluiten. Om de FUMO in staat te stellen zich goed op de uitvoering van deze taken in te richten, zal eenmalig bij oprichting een nader te bepalen minimale dienstverleningsperiode in acht worden genomen. 3.3 Benodigde formatie FUMO Om de benodigde formatie voor de FUMO vast te stellen is onderscheid gemaakt tussen de formatie voor het primaire proces en de formatie voor overheadfuncties (inclusief de ondersteunende PIOFACH en leidinggevende functies). De formatie overheadfuncties wordt vanuit de formatie voor het primaire proces becijferd. Samen vormen zij de totale formatie. De formatie voor het primaire proces is dus leidend. De benodigde formatie voor het primaire proces laat zich vaststellen aan de hand van de basistaken en de plustaken. De basistaken bestaan uit taken die inrichtinggerelateerd zijn en taken die niet-inrichtinggerelateerd zijn. Voor het inrichtinggerelateerde deel van het basistakenpakket is gebruik gemaakt van een objectieve maatstaf, die uitgaat van aantal en type inrichtingen. Voor het niet-inrichtinggebonden deel van het basistakenpakket en het plustakenpakket is gebruik gemaakt van de opgaven door de deelnemers. Verder vindt bij de oprichting van de FUMO de overdracht van de milieuhandhavingbevoegdheid plaats van provincie naar gemeenten voor de zogenaamde vvgb-bedrijven. Hierdoor vindt op het moment van oprichting een wijziging plaats in het aantal inrichtingen per deelnemer: bij de provincie wordt het aantal milieu-inrichtingen lager, bij de gemeenten neemt het aantal milieuinrichtingen toe. In het totaal betreft het 189 inrichtingen. In deze paragraaf komen, gelet op bovenstaande, de volgende onderwerpen aan de orde: - inrichtingen die worden ondergebracht bij de FUMO - consequenties overdracht van provincie naar gemeenten - benodigde formatie primair proces - benodigde formatie overhead - totaal benodigde formatie FUMO

18 3.3.1 Inrichtingen die worden ondergebracht bij de FUMO Om te achterhalen hoeveel inrichtingen worden ingebracht is in februari 2012 een nulmeting uitgevoerd van alle inrichtingen per FUMO-deelnemer die tot het basistakenpakket behoren. Aan de hand van landelijke richtlijnen ten aanzien van het basistakenpakket is een objectieve en extern gevalideerde tweedeling gemaakt van de inrichtingen: welke behoren tot het basistakenpakket en van welke mag de uitvoering bij de gemeente blijven. In de provincie Fryslân draait het bij de uitvoering van het basistakenpakket om in totaal inrichtingen. Dit aantal is inclusief de inrichtingen die onder de bevoegdheid van de OWO-gemeenten vallen. De verdeling van het aantal inrichtingen is in tabel 3.1 weergegeven. Aantal Inrichtingen in te brengen in FUMO Totaal Behorende tot het basispakket B. Meldingsplichtige inrichtingen C. Vergunningsplichtige inrichtingen D. IPPC/BRZO inrichtingen 148 Totaal Tabel 3.1. Bij FUMO onder te brengen inrichtingen/basistakenpakket Voor een overzicht van het aantal inrichtingen per bevoegd gezag wordt verwezen naar bijlage Consequenties overdracht van provincie naar gemeenten Bij de inwerkingtreding van de Wabo per 1 oktober 2010 zijn gemeenten bevoegd gezag geworden voor een groot deel van de provinciale milieuinrichtingen. Voor de periode die ligt tussen de inwerkingtreding van de Wabo en het functioneren van een landelijk netwerk aan RUD s is met betrekking tot deze bevoegdheid een overgangsregeling getroffen. Deze regeling houdt in dat provincies gedurende deze periode een deelbevoegdheid hebben: wanneer sprake is van een voormalige provinciale milieutoestemming, moeten provincies een verklaring van geen bedenkingen (vvgb) afgeven. Daarbij behouden de provincies ook de handhavingbevoegdheid voor de milieutoestemming waarvoor de vvgb is afgegeven. Landelijk is bestuurlijk afgesproken dat tot aan de vorming van de RUD s het milieutoezicht- en handhaving voor deze vvgb-bedrijven bij de provincie blijft. Nadat is vastgesteld dat er een landsdekkend beeld is voor de RUD s, ligt de formele bevoegdheid volledig bij de gemeenten

19 Deze overdracht betekent een aantal zaken: - er vindt een formele overdracht plaats van een groot aantal inrichtingen van de provincie Fryslân aan gemeenten - deze gemeenten zijn vanaf het moment dat er een landsdekkend beeld is (1 januari 2013) verantwoordelijk voor de uitvoering de milieutaken bij de inrichtingen - vanaf dat moment zullen gemeenten de kosten dragen voor deze inrichtingen. Zij zullen hiervoor via het gemeentefonds worden gecompenseerd - voor de exploitatiebegroting van de FUMO betekent dit dat ten opzichte van de inventarisatie in 2011 de financiële inbreng van de provincie Fryslân zal worden verlaagd en met een even groot deel de inbreng van de gemeenten zal worden verhoogd. Bij het opstellen van de formatieberekeningen is uitgegaan van de situatie per 1 januari 2013, dus van de situatie van ná de overdracht Benodigde formatie primair proces De benodigde formatie voor de uitvoering van de primaire taken is berekend op basis van: - basistaken (inrichtinggebonden) - basistaken (niet-inrichtinggebonden) - de plustaken. Basistaken (inrichtinggebonden) De werklast die is gemoeid met de uitvoering van de inrichtinggebonden basistaken wordt bepaald door het aantal en het type inrichting. Om die werklast te bepalen is uitgegaan van het aantal inrichtingen en type in Fryslân én normen met betrekking tot de werklast voor deze inrichtingen (bezoekfrequentie en tijdsbesteding). Het aantal inrichtingen is per bevoegd gezag en per type inrichting weergegeven in bijlage 5. De gehanteerde normen met betrekking tot de werklast voor de Friese situatie zijn eveneens in bijlage 5 weergegeven. Deze normen zijn afgeleid van de landelijke normen van Sira/Berenschot (Maatlat) die als basis voor de gewenste situatie in Nederland zijn genomen. Regionale omstandigheden kunnen reden zijn om deze normen bij te stellen. Deze bijgestelde normen, de zogeheten Fryske norm zijn door Friese experts opgesteld en in de Werkgroep Directeuren bekrachtigd. Zij vormen het objectieve uitgangspunt voor de bepaling van de benodigde formatie voor de uitvoering van de inrichtinggebonden basistaken. Gebaseerd op het toepassen van de Fryske normen op de typen en aantallen inrichtingen, zoals die door de deelnemers zijn opgegeven, bedraagt het totaal aantal met deze basistaken gemoeide werklast 56,1 fte

20 Basistaken (niet-inrichtinggebonden) De niet-inrichtinggebonden basistaken betreffen onder meer bodemtoezicht, ketentoezicht en externe veiligheid. Deze taken zitten grotendeels bij de provincie en zijn geraamd op grond van de opgave van de provincie Fryslân. Gebaseerd op de raming van de provincie Fryslân bedraagt het aantal met deze basistaken gemoeide werklast 5,3 fte. Plustaken De werklast voor werkzaamheden die onder de plustaken vallen zijn becijferd op basis van de opgave van de deelnemers. In bijlage 5 is in tabel 5.6 per deelnemer weergegeven, hoeveel plustaken deze wenst in te brengen bij de FUMO. Gebaseerd op de raming van alle deelnemers bedraagt het totaal aantal met deze plustaken gemoeide werklast 39,5 fte. Dit is inclusief de aanvullende opgave van de MAD gemeenten (9.295 uren). In tabel 3.2 is weergegeven welke formatie nodig wordt geacht voor uitvoering van alle primaire taken, te weten: alle basistaken (de inrichtinggebonden en de niet-inrichtinggebonden basistaken) én de in te brengen plustaken. Benodigde formatie FUMO primair proces in FTE fte Basistaken - inrichting gebonden 56,1 Basistaken - niet-inrichting gebonden (provinciaal) 5,3 Plustaken 39,5 Totaal (basistaken+) 100,8 * * afrondingsverschil Tabel 3.2 Benodigde formatie primair proces FUMO Deze berekening van de primaire formatie van de FUMO, die zo veel als mogelijk is gebaseerd op output, zal naar verwachting ruim draagvlak genieten binnen Fryslân. Gebaseerd op bovenstaande berekening is de benodigde formatie voor het primaire proces in de FUMO 100,8 fte. Een deel van deze capaciteit zal worden uitgevoerd als flexibele schil omdat in de bovengemelde capaciteit ook capaciteit voor incidentele vragen van deelnemers is opgenomen

21 3.3.4 Benodigde formatie overhead Voor de omvang van de overhead van de FUMO wordt uitgegaan van 24% van de totale omvang van de formatie van de FUMO. Deze omvang is kleiner dan wat gebruikelijk is binnen overheidsorganisaties, maar passend voor een uitvoeringsorganisatie als de FUMO. Dit betekent dat aan de formatie voor het primaire proces 31,6% moet worden toegevoegd om de totale formatieomvang te berekenen 6. Uitgaande van een omvang voor het primaire takenpakket van 100,8 fte bedraagt de formatie overhead 31,8 fte. Net als voor de capaciteit voor het primaire proces zal een deel van de capaciteit flexibele schil zijn Totaal benodigde formatie FUMO Gebaseerd op bovenstaande berekening van de benodigde formatie voor het primaire proces en overhead is de totale benodigde formatie voor de FUMO 132,6 fte Flexibele schil Er is in bovenstaande paragrafen sprake van een flexibele schil. Na de opstartjaren van de FUMO kunnen deelnemers besluiten om meer of minder plustaken onder te brengen bij de FUMO. De flexibele schil is bedoeld om de capaciteit van de FUMO beter te kunnen afstemmen met de variatie in werkaanbod. De vorming van deze schil lijkt onmogelijk daar de werkzaamheden op dit moment met vaste capaciteit worden uitgevoerd. Toch blijkt dit wel mogelijk omdat niet alle vaste capaciteit naar de FUMO gaat én er nu tijdelijke krachten werkzaamheden uitvoeren. Op dit moment vindt de uitvoering van VTH-werkzaamheden plaats door de gehele provincie. Bij sommige deelnemers zijn meerdere fte betrokken bij deze werkzaamheden, bij andere deelnemers zijn fracties van fte hierbij betrokken. Soms zijn zelfs deze fracties van fte verdeeld over meerdere medewerkers. Afhankelijk van het nog te onderhandelen sociaal plan zal inhoud worden gegeven aan het adagium: mens volgt taak. Er zal worden gekozen voor een werkbare grens (uit te drukken in tienden van fte) waaronder een medewerker niet automatisch beroep kan doen op een overgang naar de FUMO. Hoe het operationaliseren van deze ondergrens ook uitvalt, nadat alle mensen hun taak zijn gevolgd, blijft er ruimte onbezet in de formatie van de FUMO. Deze ruimte kan worden gebruikt bij de inrichting van de flexibele schil. 6 De totale formatie inclusief 24% overhead is te berekenen door het formatieaandeel primair proces (76%) te vermenigvuldigen met 1,316 (76 x 1,316 = 100)

22 4 Besturing 4.1 Samenwerkingsmodel: Openbaar Lichaam Op basis van de Modellenstudie FUMO 2011 en een verkenning van de juridische mogelijkheden (zie bijlage 6) wordt uitgegaan van een FUMO die in juridische zin vorm krijgt als uitvoeringsorganisatie van een Openbaar Lichaam op basis van de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr). Omdat de FUMO wordt belast met adviserende, voorbereidende en uitvoerende taken én de beleidsinhoudelijke sturing een taak blijft van het bestuur van de respectievelijke deelnemers, treffen het college van Gedeputeerde Staten, de colleges van burgemeesters en wethouders en het dagelijks bestuur van Wetterskip Fryslân deze gemeenschappelijke regeling. Voor het treffen van de regeling is goedkeuring nodig van respectievelijk Provinciale Staten, gemeenteraden en algemeen bestuur Wetterskip Fryslân. Het bestuur van het openbaar lichaam bestaat uit een algemeen bestuur, een dagelijks bestuur en een voorzitter. Het algemeen bestuur staat aan het hoofd van het openbaar lichaam. De voorzitter wordt door en uit het algemeen bestuur aangewezen. Ook het dagelijks bestuur wordt door en uit het algemeen bestuur aangewezen en bestaat uit de voorzitter en vijf andere leden. De gemeenten leveren twee wethouders, de provincie Fryslân twee gedeputeerden en het Wetterskip Fryslân levert een bestuurder, een verhouding die ook na overdracht van bevoegdheden van provincie naar gemeenten te rechtvaardigen is op grond van de bijdragen in exploitatielasten. De secretaris van het algemeen bestuur/ dagelijks bestuur is tevens directeur van de FUMO. 4.2 Bevoegdhedenstructuur De politieke verantwoordelijkheid voor de adviserende, voorbereidende en uitvoeringstaken blijft volledig bij Gedeputeerde Staten van de provincie Fryslân, de colleges van burgemeester en wethouders van de gemeenten en het bestuur van het Wetterskip Fryslân. Deze verantwoordelijkheden worden niet aan het bestuur van de gemeenschappelijke regeling overgedragen. Bij mandatering worden taken en bevoegdheden uitgevoerd namens de betreffende deelnemers. Mandatering draagt bij aan de uniformiteit, slagvaardigheid, snelle dienstverlening en aan vermindering van de bureaucratie. Mandatering werkt in de regel kostenverlagend omdat het de verantwoordelijkheden laag in de organisatie legt waar dit kan

23 Elke deelnemer dient te overwegen in hoeverre aan het bestuur van de FUMO mandaat wordt verleend, waarbij als leidraad geldt dat routinematige aangelegenheden zoveel als mogelijk worden gemandateerd. De FUMO zal in ieder geval haar dienstverleningsconcept zodanig vormgeven dat zij voor mandatering maatwerk levert. Er zal een aantal mandateringsmogelijkheden zijn. 4.3 Stemverdeling en besluitvorming Voor het bepalen van de stemverdeling en besluitvorming binnen deze nieuwe Gemeenschappelijke Regeling worden de volgende uitgangspunten gehanteerd: - om het dragen van risico s zoveel mogelijk parallel te laten lopen aan zeggenschap en invloed, zal de financiële bijdrage van deelnemers leidend zijn voor de zeggenschap in de Gemeenschappelijke Regeling. Er zal dus sprake van het uitgangspunt dat een groter (financieel) te dragen risico gekoppeld leidt tot meer zeggenschap. Er is objectief vast te stellen aan de hand van de begroting dan wel realisatie wat de financiële bijdrage is van de verschillende deelnemers, evenals de onderlinge verhouding hiervan. Dit geldt zowel bij start van de FUMO als in geval van toekomstige wijzigingen - de stemverhouding moet toekomstige ontwikkelingen kunnen opvangen. De FUMO wordt zodanig ingericht, dat deelnemers in de loop der tijd meer of minder plustaken kunnen onderbrengen. De grondslag voor de bestuurlijke stemverdeling zal deze wijzigingen in onderlinge verhouding binnen de FU- MO kunnen opvangen. Concreet houdt dit in dat de overeenkomst het mogelijk maakt om het aantal stemmen per deelnemende partij na een opstartperiode van vijf jaar jaarlijks te bepalen aan de hand van de financiële bijdragen van de deelnemers en aan dan actuele gemeentelijke herindelingen - alle deelnemers zijn vertegenwoordigd in het algemeen bestuur. Vooruitlopend op de komst van de nieuwe (herindelings)gemeente De Friese Meren is deze gemeente al als één gemeente met de gezamenlijke financiële inzet meegeteld - om een duurzame en evenwichtige besluitvorming te bevorderen, die eveneens recht doet aan de kleinere deelnemers aan de FUMO, worden de volgende uitgangspunten aanvullend gehanteerd:. een deelnemende partij kan niet de meerderheid van de stemmen hebben. geen enkele partij verkrijgt op basis van de financiële bijdrage een vetorecht. de besluitvormingsprocedure wordt niet alleen gebaseerd op het aantal stemmen (gerelateerd aan de financiële bijdrage) maar eveneens verbonden aan een minimaal aantal deelnemers - bij de stemverdeling wordt gebruik gemaakt van de jaarlijkse financiële bijdragen per deelnemer, gebaseerd op de afname van zowel basistaken als plustaken én gebaseerd op de situatie na 1 januari Dit is de situatie nà overdracht bevoegdheid door de Provincie. De stemverdeling vindt plaats aan de hand van lineaire grootteklassen, één stem per jaarlijkse bijdrage

24 Op basis van deze uitgangspunten is ter indicatie in bijlage 6 een stemverdeling opgenomen voor het algemeen bestuur. Deze stemverdeling is bedoeld voor situaties waarin deelnemers worden geconfronteerd met het mitigeren van aanzienlijk (financiële) risico s, zoals kostenoverschrijdingen. Deelnemers spreken de verwachting uit dat in een normale setting het wederzijds vertrouwen leidend is en zij elkaar als gelijkwaardig beschouwen. 4.4 Eigenaarschap De deelnemende gemeenten, het Wetterskip Fryslân en de provincie Fryslân zijn de eigenaren van de FUMO. In deze rol is hun belangrijkste taak het waarborgen van instandhouding, continuïteit, stabiliteit en financiering van de FUMO. Dit laatste komt onder andere tot uitdrukking in een heffing voor de kosten van instandhouding van de FUMO, die opgenomen wordt in de begroting en de verantwoordelijkheid voor het aanzuiveren van onverhoopte tekorten. De begroting van de FUMO voor het volgend jaar wordt conform de bepalingen van de Wgr voor 15 juli van het lopende jaar voorgelegd aan de deelnemers. Via de dagelijkse besturen krijgen de staten, raden en algemeen bestuur van het Wetterskip Fryslân inzage in de begroting van de FUMO en de bijdrage die zij aan deze dienst verschuldigd zijn. 4.5 Opdrachtgeverschap/opdrachtnemerschap De gemeenten, het Wetterskip Fryslân en de provincie Fryslân zullen opdrachtgever worden van de FUMO. Hiervoor zullen deelnemers enige capaciteit in huis moet hebben om dit goed in te vullen. De belangrijkste uitgangspunten bij het vormgeven van het opdrachtgeverschap volgen hierna Gelijkwaardige relatie De relatie tussen opdrachtgever (beleid) en FUMO (uitvoering) wordt op basis van gelijkwaardigheid en het erkennen van een gezamenlijke verantwoordelijkheid ingevuld. Overleg en afspraken komen tot stand op basis van een gesprek tussen twee gelijkwaardige partijen. Beide partijen zijn verantwoordelijk en aanspreekbaar op hun eigen rol, maar vullen deze in overleg nader in. Dit betekent dat de deelnemers voor het opstellen van de inhoudelijke beleidskaders zoveel mogelijk gebruik maken van de expertise en ervaring van de FUMO en de FUMO in overleg treedt met de opdrachtgevers zorgen voor een naadloze verbinding tussen beleid (van de deelnemers) en uitvoeringspraktijk (van de FUMO)

25 4.5.2 Sturen op outcome, afrekenen op output. Vanuit het inhoudelijke beleidsproces worden outcome doelen geformuleerd (maatschappelijke effecten) op basis van de relevante beleidskaders, zoals onder andere Milieubeleidsplannen van gemeenten en provincie Fryslân en diverse convenanten. Deze outcome wordt door de provincie Fryslân, het Wetterskip Fryslân en gemeenten in samenwerking met de FUMO vertaald in output (concrete prestaties) en uitvoeringsovereenkomsten. Vervolgens stelt de FUMO in samenwerking met de provincie Fryslân, het Wetterskip Fryslân en gemeenten haar jaarprogramma op in lijn met de uitvoeringsovereenkomsten. Sturing en verantwoording vindt plaats zowel op het niveau uitvoeringsovereenkomst als op het niveau van het jaarprogramma Samenwerking beleid en uitvoering De toekomstige FUMO is de uitvoeringsorganisatie voor gemeenten, Wetterskip Fryslân en provincie Fryslân op het gebied van milieu (basistaken) en in de toekomst mogelijk ook andere taken met betrekking tot de leefomgeving. De ontwikkeling van het beleid is een verantwoordelijkheid voor de gemeenten en de provincie Fryslân, maar is onlosmakelijk verbonden met de praktijk van de uitvoering. Goed beleid (helderheid/duidelijkheid) kan niet ontwikkeld worden zonder goede afstemming met de uitvoering en goede betaalbare uitvoering kan niet plaatsvinden zonder goed beleid. De FUMO zal dus in overleg met gemeenten, het Wetterskip Fryslân en de provincie Fryslân adviseren bij het ontwikkelen van beleid en het aandragen van beleidsvoorstellen vanuit zijn eigen kennis en kunde. Samen zijn de deelnemers en FUMO verantwoordelijk voor de volledige beleiden uitvoeringcyclus, ook wel bekend als de big eight. In het bovenste gedeelte (beleid) zijn gemeenten, het Wetterskip Fryslân en provincie Fryslân verantwoordelijk, in het onderste gedeelte (uitvoering) is de FUMO verantwoordelijk. Figuur 4.2 The big eight

26 4.6 Samenwerking met (keten)partners In het rapport De tijd is rijp van de commissie Mans worden ketens beschreven als reeksen van economische handelingen met producten of afvalstoffen, welke worden gekenmerkt door overdrachtsmomenten. De overdrachten gaan vaak gepaard met een wisseling in bevoegd toezichthoudend gezag. Deze definitie ziet op een productieproces waaraan opvolgende partijen een bijdrage leveren aan de totstandkoming van een product. Als voorbeelden van productieprocessen worden het transport van gevaarlijke stoffen, transport en handel in gevaarlijk afval, bouwafval en grond genoemd. De FUMO is namens het bevoegd gezag van gemeenten en provincie Fryslân één van de partijen die een rol speelt in dergelijke ketens. Voor de FUMO betekent het werken in ketens dat vergunningverlening, toezicht en handhaving en activiteiten die daarmee samenhangen plaatsvinden in situaties waarin er meer dan één bevoegd gezag is. Het optreden van de FUMO is in deze situaties onderdeel van het optreden van de overheid als geheel. De FUMO draagt dan ook verantwoordelijkheid voor het op tijd en met kwaliteit maken van haar producten en betrekt andere diensten (bijvoorbeeld brandweer, politie, VWA, OM) in haar processen Wetterskip Fryslân Met de invoering van de Waterwet op 22 december 2009 zijn de indirecte lozingen (lozingen afvalwater van bedrijven op het riool) onder de Wet milieubeheer geplaatst, waarbij de bevoegdheid van de waterschappen richting gemeenten en provincie Fryslân is verplaatst. Dit betekent automatisch dat tussen Wetterskip Fryslân en de FUMO werkafspraken voorhanden moeten zijn over het toezicht en de handhaving van deze indirecte lozingen en grondwater(onttrekkingen). Met betrekking tot de overdracht van de bevoegd gezagrol bij indirecte lozingen blijft het waterschap, vanwege het belang voor de goede werking van de RWZI s, een verplicht advies uitbrengen over de vergunningverlening en blijft het toezicht houden bij een deel van de bedrijven. De werkafspraken hierover zijn in 2010 vastgelegd in een Samenwerkingsovereenkomst, de SOK. De FUMO zal de taken voortaan uitvoeren en daarmee deze afspraken continueren Openbaar Ministerie Reorganisaties hebben ertoe geleid dat het OM zich sinds enkele jaren vooral richt op de zware milieucriminaliteit en betekenisvolle taken. Dit gebeurt via het Functioneel Parket (FP). Deze prioriteit heeft als gevolg dat het FP meer op afstand samenwerkt met de andere milieuhandhavende instanties

27 Dit is de reden dat in de kwaliteitscriteria en in de Omgevingsdienst Buitengewoon Opsporingsambtenaren (BOA s) zijn opgenomen die strafrechtelijk kunnen optreden. Met de Bestuurlijke Strafbeschikking (BsB) kunnen met processen-verbaal van de BOA s strafrechtelijke boetes worden opgelegd. De FUMO krijgt dan een extra instrument om op te treden tegen milieuovertredingen. Politie en Functioneel Parket/OM kunnen zich dan vooral richten op de zware milieucriminaliteit. Het inzetten van strafrecht door de FUMO blijft een keuze van het Bevoegd Gezag. De vorming van de FUMO zal een impuls geven aan de samenwerking en afstemming met het OM en Politie. De FUMO zal borgen dat samenwerking en afstemming met betrekking tot wederzijdse informatie-uitwisseling, toezicht en opsporing met het OM mogelijk is en blijft. Dit is een reden waarom de ICT in dit bedrijfsplan ruim aandacht krijgt (zie hoofdstuk 7). Op 1 mei 2012 zal de bestuurlijke strafbeschikking milieu in werking treden. De Wet OM-afdoening in combinatie met het Wetboek van Strafvordering kennen aan de directeuren van de RUD's deze bevoegdheid toe. Zolang de RUD's niet operationeel zijn, zullen de provincies de rol van de directeur invullen. Het komt erop neer dat een BOA voor een milieuovertreding die in een lijst is genoemd een bijbehorende boete oplegt. De directeur (voorlopig de provincie) toetst een en ander op het juiste gebruik en het Centraal Justitieel Incasso Bureau int Fries Handhavingsoverleg In de provincie Fryslân is er een ambtelijk Fries Handhavingsoverleg (AFHO) en het bestuurlijk Fries Handhavingsoverleg (FHO). Deze overlegvormen en de afstemming met landelijke inzet worden gefaciliteerd door de provincie Fryslân. In dit overleg zijn alle handhavingpartners vertegenwoordigd (provincie Fryslân, gemeenten, Wetterskip Fryslân, OM, VROM-Inspectie, Arbeidsinspectie en (milieu)politie Fryslân). Jaarlijks wordt een gezamenlijk handhavingprogramma vastgesteld met projecten waarop de handhavingpartners kunnen intekenen. Het gaat hierbij om beheersprojecten, uitvoeringsprojecten en ontwikkelprojecten, waaronder ketentoezicht grondstromen en ketentoezicht asbest. De FUMO zal naar verwachting hieraan gaan deelnemen Rijkstaken Afhankelijk van het verloop van de ontwikkelingen op landelijk niveau wordt op een later moment duidelijk welke samenwerkingsmogelijkheden zich de komende jaren zullen aandienen. Hierbij kan gedacht worden aan taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving voor het ministerie van Infrastructuur en Milieu, het ministerie van Economische zaken, Landbouw en Innovatie, het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid e.a