ANTICONCEPTIE Boem boem na bla bla Maar hoe veilig?

Transcriptie

1 ANTICONCEPTIE Boem boem na bla bla Maar hoe veilig? De pil is voor de meerderheid van de vrouwen het meest voor de hand liggende voorbehoedmiddel, maar er zijn meer mogelijkheden. Daarom geven we u hier een overzicht van de bestaande anticonceptiemiddelen voor vrouwen én mannen. Geboorteregeling bevordert het welzijn van vrouw, kind, gezin én gemeenschap. Zo'n 43,50 % van de vrouwen die zich aanmelden voor een abortus zegt gedurende de laatste maand vóór de aanmelding geen enkel voorbehoedmiddel te hebben gebruikt! Bij de vrouwen die wel anticonceptiva gebruikten, is de pil het meest populair. De pil beschermt echter, bij correcte inname, enkel tegen ongewenste zwangerschap (of helpt u de zwangerschap te plannen) en de verantwoordelijkheid van het innemen ligt bij de vrouw. Toch kunnen ook mannen hun steentje bijdragen en zijn er alternatieve voorbehoedmiddelen die eveneens beschermen tegen seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) zoals aids. Wereldwijd sterven er jaarlijks 3 miljoen mensen aan aids en raken er 5 miljoen nieuwe mensen met het virus besmet. Dit aantal stijgt jaarlijks, ook bij ons. Omdat het soms moeilijk is om door de bomen het bos te zien en omdat u niet per se hoeft terug te grijpen naar de meer bekendere anticonceptiva, geven we hier een overzicht van alle anticonceptiemiddelen die in België verkrijgbaar zijn. Globaal onderscheiden we vier groepen van anticonceptiva: de hormonale middelen, de intrauteriene middelen, de barrièremiddelen en de natuurlijke methoden. We zetten de voor- en nadelen van al deze voorbehoedmiddelen op een rij, geven aan hoe u ze goed moet gebruiken en maken een schatting van de prijs. In de tabel krijgt u een overzicht van de betrouwbaarheid van elk voorbehoedmiddel aan de hand van de Pearl-index. Deze geeft het percentage vrouwen weer dat jaarlijks zwanger wordt bij gebruik van een bepaalde anticonceptivum. Let wel, de Pearl-index geeft een indicatie. Het gaat hier niet om absolute waarheden. Geen enkel voorbehoedmiddel is 100 % betrouwbaar! 21

2 Bron: Sensoa OVERZICHT PEARL-INDEX NA 1 JAAR GEBRUIK Gebruikt voorbehoedsmiddel Aantal vrouwen op 100 dat zwanger werd na eerste jaar gebruik bij correct en consistent gebruik bij verkeerd of vergetelheid HORMONALE MIDDELEN Combinatiepil 0,1-0,2 3 (1) Anticonceptiepleister 0,7 0,9 Vaginale ring 0,4 0,65 Hormonaal implantaat 0 0,07 Prikpil 0 1 Minipil (Microlut) 0,3 4 Minipil (Cerazette) 0,7 1,1 Hormonaal spiraal 0 0,6 INTRA-UTERIENE CONTRACEPTIE Koperspiraal 0,1-0,3 0,8-1,5 BARRIÈREMIDDELEN Mannencondoom 2 15 Vrouwencondoom 5 15 Pessarium 6 20 Zaaddodend middel 4 25 Sterilisatie man 0 0,1 Sterilisatie vrouw 0 0,5 NATUURLIJKE METHODEN Temperatuurmethode 1 2,5-7 Billingsmethode 1,2 15,5 Kalendermethode 4,7 11,7 Borstvoeding 2 Coïtus interruptus 4 19 Geen anticonceptie, jonge vrouw (1) Dit aantal neemt aanzienlijk af na het eerste jaar gebruik. Hormonale anticonceptiva Door middel van het toedienen van hormonen, een synthetisch oestrogeenen/of progesteronhormoon, wordt een eisprong verhinderd, wordt het slijmvlies in de baarmoederhals dik en stug zodat het moeilijk toegankelijk is voor zaadcellen en wordt het baarmoederslijmvlies ongeschikt voor de innesteling van een bevruchte eicel. De hormooninname kan wel nevenwerkingen veroorzaken zoals hoofdpijn, gevoelige borsten, gewichtstoename, misselijkheid, gemoedswisselingen of depressie, enz. Zo'n 100 miljoen vrouwen slikken een combinatiepil als anticonceptie. Zoals de naam het aangeeft, is een dergelijke pil meestal een combinatie van een synthetisch oestrogeen- en progesteronhormoon. Zijn de doses gedurende 21 gelijk, dan gaat het om een monofasepil. Verandert de dosis afhankelijk van de cyclus, dan spreken we van een difase- of trifasepil, ook te herkennen aan de verschillende kleuren in een pilstrip. Gebruik: Een arts schrijft een geschikte pil voor. Het innemen begint op de 1ste dag van de menstruatie. Later beginnen is mogelijk, maar dan is een extra anticonceptivum nodig gedurende de eerste 7.) De pil moet gedurende 21 ingenomen worden, dagelijks rond hetzelfde tijdstip. Dan volgt een pilvrije week waarin een bloeding optreedt. Na die 7 begint het opnieuw. Pil vergeten: Neem de pil alsnog onmiddellijk in. Is dat binnen 12 uur na uw vaste tijdstip van slikken, dan blijft u tegen zwangerschap beschermd. Neem de volgende pil weer op het normale tijdstip en maak de strip af. Neemt u de vergeten pil later dan 12 uur na uw vaste tijdstip van slikken, dan is de werking niet meer betrouwbaar. Neem contact op met uw arts. Verdere maatregelen hangen af van de week waarin u de pil vergeten bent: 1ste week van de pilstrip: maak de strip af en gebruik gedurende 7 als aanvullende bescherming een condoom. Als u in de periode van 48 u voor tot 48 u na het moment waarop u de pil had moeten nemen, betrekkingen heeft gehad, dan bestaat de kans op zwangerschap. U kunt dan andere maatregelen, zoals de morning-afterpil, overwegen. 2de week van de pilstrip: maak de strip af. Een aanvullend voorbehoedsmiddel is niet nodig. COMBINATIEPIL Bovendien kan bepaalde medicatie de werking van het hormonale anticonceptiemiddel beïnvloeden: sintjanskruid, antivirale geneesmiddelen, verscheidene antibiotica, enz. Check dit daarom altijd met uw arts. Een ander nadeel van hormonale anticonceptiva, zoals de pil, patch, enz., is dat ze niet geschikt zijn voor vrouwen met cardiovasculaire aandoeningen, verhoogde bloeddruk, leveraandoening, migraine, borstkanker of verleden van borstkanker of vrouwen die eerder een trombose of beroerte hadden. 3de week van de pilstrip: maak de strip af, sla de stopweek over en begin direct met een nieuwe strip. Een aanvullend voorbehoedsmiddel is niet nodig. Een alternatief is om een vervroegde pilvrije week in te lassen. De dag waarop u de pil vergeten bent, telt dan als 1ste dag van de stopweek. Pil doornemen: De pil doornemen, om bv. menstruatie op reis uit te stellen, kan. Bij een tri- of difase pil kan dit voor de periode van de laatste dosis of gedurende de hele strip. Bij een monofase pil kan ook de hele strip worden doorgenomen of eventueel slechts gedurende 2 weken. Het doornemen van de pil doet men beter niet langer dan 3 maanden. Doorbraakbloedingen zijn immers mogelijk en het overgestimuleerde borstklierweefsel wordt wel eens verward met borstkanker. Efficiëntie: De Pearl-index bedraagt 0,1 tot 3 % d.w.z. dat de combinatiepil voor 97 tot 99,9 % veilig is. Voordelen: Veilig, na het stoppen keert de vruchtbaarheid snel terug, geen storende factor bij betrekkingen, afname van het bloedverlies en andere menstruatieongemakken, soms gunstige invloed op behandeling van acne, verlaagt het risico op eierstok- en baarmoederkanker. Nadelen: Geen bescherming tegen soa's, verhoogt het risico op trombose en cardiovasculaire aandoeningen, libidoverlagend. Onzeker over: Verband met migraine, al dan niet verhoogd risico op borstkanker, baarmoederhalskanker of andere gezwellen. Niet voor: vrouwen ouder dan 35 jaar die roken. Prijs: In België zijn er 28 soorten pillen. De meest gebruikte kosten (zonder tussenkomst) tussen 10 en 20 voor drie maanden. 22

3 HORMONALE PLEISTER De hormonale pleister is een nieuw type contraceptivum. Deze pleister kleeft op uw buik, bil of arm zodat de hormonen via uw huid in het lichaam terecht komen. Gebruik: Gedurende 3 opeenvolgende weken kleeft u wekelijks een nieuwe pleister. De eerste pleister kleeft u het best op de 1ste dag van uw cyclus. In de vierde week is er een bloeding. Na deze pleistervrije week kleeft u een nieuwe patch en herbegint de cyclus. Lees aandachtig de bijsluiter in geval de pleister gedeeltelijk of helemaal los komt. Efficiëntie: Bij correct gebruik is de pleister voor 99% veilig. De effectiviteit kan wel afnemen bij vrouwen die meer wegen dan 90 kg. Voordelen: Veilig, gemakkelijk in gebruik, slechts 1 keer per week te kleven, geen storende factor bij betrekkingen, geen invloed op de werking van de hormonen bij braken of diaree (wel bij de pil). Nadelen: Geen bescherming tegen soa's, kans op lokale allergische huidreacties, mogelijke zichtbaarheid van de pleister. Prijs: De hormonale pleister, Evra, wordt niet terugbetaald en kost 34,05 voor drie cycli. HORMONALE INJECTIE Gebruik: Met een injectie in de arm wordt het hormoon progesteron toegediend. Zo is men, afhankelijk van het toegediende product, gedurende 1 tot 3 maanden beschermd tegen zwangerschap. Werking: Naast de eerder omschreven werking van hormonale anticonceptiva zorgt de hormonale injectie er ook voor dat het vertrek van een eicel in de eierstok wordt verhinderd. Efficiëntie: Pearl-index van 0 tot 1 %. Voordelen: Veilig (al na 24 u na inspuiting), geen dagelijkse aandacht nodig, afname van menstruatieongemakken, geen storende factor bij betrekkingen. Nadelen: Weerkeren van de vruchtbaarheid kan tot 31 maanden duren, vereist regelmatig een nieuwe injectie, eens toegediend kan het niet ongedaan gemaakt worden voor die periode, geen bescherming tegen soa's, neveneffecten zoals onregelmatigheden in de menstruatiecyclus. Prijs: vb. Depo-Provera dat u koopt voor 6,51. Dit middel wordt terugbetaald. VAGINALE RING Ook de vaginale ring is een nieuwer voorbehoedmiddel. Het is een dunne, flexibele ring die, zoals een tampon, ingebracht wordt in de vagina. Gebruik: 3 weken lang scheidt de ring hormonen af in de vagina. Na die drie weken volgt een ringvrije week waarin bloedingen optreden. Vervolgens wordt een nieuwe ring geplaatst en herbegint de cyclus. Efficiëntie: Waarschijnlijk gelijkaardig aan de combinatiepil. Er zijn nog te weinig studies om iets te kunnen zeggen over de veiligheid van de vaginale ring bij gezonde vrouwen of vrouwen met een specifieke medische situatie. Prijs: Nuvaring kost 17,95 voor één stuk en 35,64 voor drie. De vaginale ring wordt niet terugbetaald. MINIPIL De minipil bevat enkel het hormoon progesteron. Gebruik: Ook hier moet dagelijks een pil worden ingenomen, maar in plaats van 21 moet het gedurende 28. Er is dus geen pilvrije week. Efficiëntie: De Pearl-index bedraagt 0,3 tot 4 %. Voordelen: Veilig, na het stoppen keert de vruchtbaarheid snel terug, geen storende factor bij betrekkingen, vrouwen die borstvoeding geven, rokers, vrouwen met verhoogde bloeddruk en risico van cardiovasculaire aandoeningen, vrouwen met diabetes. Nadelen: Geen bescherming tegen soa's, onregelmatigheden in de cyclus, mogelijk verhoogd risico op borstkanker. Prijs: De minipil Microlut wordt gedeeltelijk terugbetaald en kost 11,45 (prijs zonder tussenkomst) voor ongeveer 3 maanden. Cerazette kost 22,35 voor drie maanden en wordt niet terugbetaald. HORMONAAL IMPLANTAAT Gebruik: Onder lokale verdoving plant de arts of gynaecoloog, tijdens de eerste vijf van de cyclus, flexibele, rubberen staafjes in de bovenarm in. De staafjes scheiden gedurende 3 tot 5 jaar dagelijks een kleine dosis progesteronhormonen af. Efficiëntie: Bijna 100 % veilig. Voordelen: Erg veilig (al na 24 u na de ingreep), kan mogelijk eerder verwijderd worden, geen dagelijkse aandacht nodig, niet storend bij betrekkingen. Nadelen: Kleine medische ingreep onder lokale verdoving is vereist, geen bescherming tegen soa's, nevenwerkingen zoals onregelmatigheden in de cyclus, acne. Prijs: Het hormonaal implantaat, vb. Implanon, wordt niet terugbetaald en kost 132,05 voor 3 jaar. Intra-uteriene anticonceptiva Een intra-uterien voorbehoedmiddel is een voorbehoedmiddel dat in de baarmoeder wordt ingebracht. HET SPIRAALTJE Het spiraaltje is een smal, T-vormig, staafje. Aan het uiteinde is een draadje bevestigd dat uit de baarmoeder hangt, in het bovenste gedeelte van de vagina. Werking: De arts of gynaecoloog brengt het spiraaltje in. We onderscheiden twee soorten: het oudere koperen spiraaltje enerzijds en het nieuwere hormonale spiraal anderzijds. Bij de eerste soort zorgt het koper ervoor dat de beweging van de zaadcel afneemt. De zaadcel is niet in staat om een eicel te bevruchten en het baarmoederslijm is ongeschikt voor innesteling van een bevruchte eicel. Het hormonaal spiraal dat in lage doses het progestageenhormoon afgeeft, heeft een gelijkaardige werking. Efficiëntie: Het koperspiraaltje heeft een Pearl-index van 0,1 tot 1,5 %. Bij het hormonale spiraal bedraagt die 0 tot 0,6 %. Het is dus één van de veiligste anticonceptiemethoden. Voordelen: Zeer veilig, kan elk ogenblik worden verwijderd, vruchtbaarheid keert snel terug na verwijdering, onmiddellijk na plaatsing effectief, geen aandacht vereist, werking wordt niet beïnvloed door medicatie, beperking van bloedverlies tijdens de menstruatie, mogen 5 jaar geplaatst blijven. Nadelen: Geen bescherming tegen soa's, het inbrengen en verwijderen vereisen een bezoek aan de arts, kleine kans op uitstoting, kans op langere en pijnlijkere menstruatie bij gebruik van het koperen spiraal, hormonale spiraal kan neveneffecten verbonden aan hormonenopname, zoals depressie, veroorzaken. Deze effecten verdwijnen meestal na een tijdje. Niet voor: Vrouwen met goedaardige aandoeningen in de baarmoeder of vrouwen met een soa. Prijs: Spiraaltjes worden niet terugbetaald. Het hormonale spiraal Mirena kost 124. De prijs van een koperen spiraaltje varieert van 20 tot 40. Eén variant (Gynefix) kost

4 Barrièremiddelen Voorbehoedmiddelen die tot deze groep behoren, zorgen ervoor dat sperma en zaadcellen niet in contact kunnen komen met een eicel bij de andere partner. MANNENCONDOOM Het mannencondoom heeft de vorm van een penis en is meestal gemaakt van latex of polyurethaan. Het bestaat in verschillende soorten, vormen, kleuren en smaken en moet over de penis in erectie passen. Werking: Door het gebruik van een condoom kan lichaamsvocht, zoals sperma, bloed en speeksel niet in contact komen met de partner. Infecties en zwangerschap kunnen zo dus vermeden worden. Gebruik: Net voor de betrekkingen doet men het condoom om de penis in erectie. Na de ejaculatie trekt de man de penis terug. Daarbij houdt hij het condoom aan de basis vast om te vermijden dat het afglijdt en sperma toch in de vagina terecht komt. Werp het condoom dichtgeknoopt in de afvalbak. Gebruik bij nieuwe betrekkingen een nieuw condoom, gebruik nooit twee condooms over elkaar (verhoogt de kans op scheuren) en gebruik enkel glijmiddel op basis van water (bv. Sensilube, zie Test-Gezondheid 52, dec. 2002). Bewaar een condoom op een koele, droge plaats, dus niet in een portefeuille. Check altijd de houdbaarheidsdatum. Efficiëntie: Pearl-index van 2 tot 15 %. De betrouwbaarheid is immers sterk afhankelijk van een juist gebruik. Voordelen: Bescherming tegen soa's en zwangerschap, enige tijdelijke middel van geboorteregeling bij mannen, nevenwerkingen zijn zeldzaam, geen invloed op de vruchtbaarheid, verkleind risico op baarmoederhalskanker bij vrouwen (door een verkleinde kans op infectie met het Papillomavirus). Nadelen: Onderbreking nodig van de betrekkingen, vereist aandacht van beide partners, kans op scheuren of lekken, sommige mannen ervaren minder gevoeligheid. Prijs: 0,5 2,5 per 3 stuks. VROUWENCONDOOM Het eerste vrouwencondoom dat in België te verkrijgen was, was een dun, flexibel, plastic zakje (17 cm lang) van polyurethaan dat in de vagina moest worden ingebracht. Het condoom is voorzien van twee ringen: één aan het gesloten uiteinde die de baarmoederhals bedekt tijdens de betrekkingen en één aan de open zijde die de schaamlippen bedekt en zich dus buiten de vagina bevindt. Binnenkort is er in België ook een vrouwencondoom in latex verkrijgbaar. Gebruik: Het inbrengen is gelijkaardig aan het inbrengen van een tampon. Het gesloten, samengedrukte einde van het condoom plaatst u in de vagina. Schuif de ring over de baarmoederhals. De buitenring bedekt de schaamlippen. Na de betrekkingen neemt u het dichtgedraaide condoom weg en werpt u het in de vuilbak. Gebruik nooit het vrouwencondoom en het mannencondoom tegelijk! Efficiëntie: De betrouwbaarheid is net als bij het mannencondoom sterk afhankelijk van juist gebruik. De pearl-index schommelt dan ook tussen 5 en 15 %. Die kan verlaagd worden door het gebruik van zaaddodend middel. Voordelen: Beschermt tegen soa's (ook bij orale seks), zwangerschap én baarmoederhalskanker, geen voorschrift vereist, geen neveneffecten, bruikbaar met glijmiddel op water- en oliebasis, plaatsen wanneer u wenst (tot 8u voor de betrekkingen), geen effect op de vruchtbaarheid. Nadelen: Soms moeilijk in gebruik, kans op scheuren of lekken, maakt wel eens een vreemd geluid, blijft niet bij alle standjes even goed zitten. Prijs: In de apotheek te verkrijgen aan 8,5 voor 3 stuks. STERILISATIE BIJ DE VROUW Sterilisatie is een vorm van definitieve contraceptie. Werking: Bij een sterilisatie van een vrouw worden de eileiders afgebonden, afgeklemd, dichtgebrand of doorgesneden tijdens een chirurgische ingreep onder lokale (of soms onder volledige) verdoving. Zaadcellen kunnen daardoor geen eicel meer bevruchten in de eileider en eicellen kunnen niet meer naar de baarmoeder. Efficiëntie: Bijna 100 % veilig. Voordelen: Definitieve anticonceptie, onmiddellijk na de ingreep effectief, dagelijkse aandacht is niet nodig Nadelen: Geen bescherming tegen soa's, chirurgische ingreep met bijhorende risico's, meestal onomkeerbaar. Prijs: Voor de ingreep zelf betaalt u 182. Dit wordt voor een gedeelte terugbetaald. DIAFRAGMA EN CAPS Het diafragma (of pessarium) is een buigzame, gesloten, rubberen, koepelvormige ring die vóór de geslachtsgemeenschap door de vrouw wordt ingebracht en de baarmoederhals bedekt. Caps hebben dezelfde vorm, maar zijn kleiner. Gebruik: Dit type anticonceptie wordt nauwelijks gebruikt in België. Omdat het pessarium goed moet passen, is een bezoek aan een arts vereist om te bepalen welke maat geschikt is. Als u betrekkingen hebt, brengt u het diafragma, ingesmeerd met zaaddodend middel, in zoals een tampon. Acht uur na de betrekkingen mag u het pas verwijderen. Efficiëntie: Pearl-index van 6 tot 20 % voor het diafragma. Voordelen: Kunnen een tijd vóór de geslachtsgemeenschap ingebracht worden, geen effect op de vruchtbaarheid. Nadelen: Niet erg efficiënt in vgl. met andere anticonceptie, doktersbezoek is vereist, geen bescherming tegen soa's, kans op allergische reactie of infectie van de urinewegen, blijven niet altijd goed zitten. Niet voor: Personen die eerder een Toxisch Shock Syndroom meemaakten. Deze producten zijn bij ons soms moeilijk te vinden, maar het Gentse Centrum voor Seksuele Voorlichting kan u verder helpen: STERILISATIE BIJ DE MAN Een vasectomie is de sterilisatie-ingreep uitgevoerd bij de man. Ook dit is een vorm van definitieve contraceptie. Werking: Via een sneetje in de balzak worden de zaadleiders, onder plaatselijke verdoving, doorgeknipt. De zaadcellen uit de testikels kunnen zo niet meer in de zaadvloeistof komen. Een sterilisatie heeft geen invloed op het seksleven. Een erectie en ejaculatie (met sperma zonder zaadcellen) zijn net als voorheen mogelijk. Let wel op, want deze ingreep is niet meteen efficiënt als voorbehoedmiddel. Na de ingreep zijn gedurende ongeveer 3 maanden extra anticonceptiva nodig omdat de reeds aanwezige zaadcellen in de zaadleiders nog geëjaculeerd moeten worden. Efficiëntie: Bijna 100% veilig. Voordelen: Definitieve anticonceptie, geen dagelijkse aandacht nodig, oppervlakkige, simpele en veilige ingreep. Nadelen: Geen bescherming tegen soa's, pas drie maanden na de ingreep veilig als contraceptie, vereist kleine chirurgische ingreep, meestal onomkeerbaar. Prijs: De ingreep zelf kost 89,73 en wordt terugbetaald. 24

5 Natuurlijke methoden Tijdens de menstruatiecyclus treden er allerlei veranderingen op die het vrouwenlichaam voorbereiden op de innesteling van een bevruchte eicel. Door deze veranderingen op te volgen, kunt u als koppel bepalen wanneer u al dan niet betrekkingen hebt. Een onbevruchte eicel blijft 12 tot 24 uur in leven, spermacellen kunnen 2 tot 5 overleven in het lichaam van de vrouw. Het risico op een zwangerschap is daardoor het grootst bij betrekkingen 5 vóór de ovulatie tot 3 na de eisprong. Er zijn verschillende natuurlijke vormen om aan zijn gezinsplanning te doen. ZAADDODENDE MIDDELEN : MOEILIJK TE VINDEN! Zaaddodende middelen (crèmes, pasta's, gels, zalven...) kunnen de veiligheid van sommige anticonceptiemiddelen verhogen. Met het mannencondoom mogen ze echter NIET worden gebruikt, omdat ze de kans op scheuren vergroten. Een probleem is dat deze zaaddodende middelen al een tijdje niet meer te vinden zijn in de Belgische apotheken. Dat is vooral een probleem voor vrouwen die een diafragma (pessarium) zouden willen gebruiken, want zonder zaaddodend middel is die vorm van anticonceptie nog minder betrouwbaar. Zaaddodende middelen zijn wel nog te vinden in sommige buurlanden of via het internet. Het Centrum voor Seksuele Voorlichting in Gent kan u verder helpen: Guinardstraat 34, Gent, tel KALENDER-, OVULATIE- TEMPERATUURMETHODE, COÏTUS INTERRUPTUS EN BORSTVOEDING Werking: Bij de kalendermethode (Ogino-Knauss) berekent u op basis van uw cyclus wat de vruchtbare periode is. Met de ovulatiemethode (Billingsmethode) bepaalt u aan de hand van het cervixslijm de vóór en na de ovulatie. Dat zijn de waarop het slijm het meest vochtig, glibberig, helder en elastisch is. droge OVULATIEMETHODE onvruchtbare vruchtbare vochtigste dag menstruatie waarschijnlijk onvruchtbare U kunt ook de temperatuurmethode toepassen. Hierbij meet en noteert u elke ochtend, en gedurende enkele maanden, uw lichaamstemperatuur. Net vóór de ovulatie zal deze een beetje zakken. Tijdens de ovulatie stijgt de temperatuur weer zacht. Blijft de temperatuur gedurende 3 stabiel, dan is de vruchtbare periode voorbij. droge Een andere mogelijkheid is die van coïtus interruptus (terugtrekking). De man trekt net voor het klaarkomen de penis terug uit de vagina. Zo komen de zaadcellen in het sperma niet in contact met de eicel in het vrouwenlichaam. De oudste natuurlijke methode is het geven van borstvoeding. De terugkeer van de vruchtbaarheid na de bevalling wordt immers uitgesteld door de aanmaak van het melkhormoon prolactine. Hoe vaker en langer de baby zuigt, des te trager zakt na de geboorte het prolactinegehalte in het bloed en des te langer duurt de natuurlijke onvruchtbaarheid na de geboorte. Efficiëntie: Bij een gecombineerd en correct gebruik van deze natuurlijke methoden kan de efficiëntie oplopen tot 90 à 98 % (2 tot 10 1ste vochtige dag zwangerschappen op 100). Bij coïtus interruptus ligt de Pearl-index op 19 %. Borstvoeding is alleen betrouwbaar als methode voor geboorteregeling als geen bijvoeding gegeven wordt en er niet meer dan 4 uur ('s nachts niet meer dan 6 u) zit tussen twee voedingen. De kans om zwanger te worden ligt dan op 2 %. Voordelen: Geen echte gezondheidsrisico's of neveneffecten voor de vrouw doordat er geen medicatie, mechanische of chemische producten gebruikt worden, ongevaarlijk voor vrouwen die borstvoeding geven, goedkoop, geen veranderingen in de menstruele cyclus, geen invloed op de vruchtbaarheid. Nadelen: Vraagt tijd, moeite, toewijding, rekenwerk en zelfcontrole voor vrouw én partner, hoge kans op misser (vooral bij kalendermethode) en dus minder efficiënt, ziekte, slaaptekort, alcohol of drugs kunnen invloed hebben op de lichaamstemperatuur, geen bescherming tegen soa's. NOODMIDDELEN Na onbeschermd seksueel contact of na het mogelijk falen van een anticonceptiemiddel kan de noodpil genomen worden of kan het noodspiraal geplaatst worden. De noodpil. Het gaat om twee pillen met één hormoon: levonogestrel. De noodpil kan tot 72 uur na het onbeschermd seksueel contact of het falen van het anticonceptivum genomen worden. Hoe sneller ze echter ingenomen wordt, hoe efficiënter ze werkt. Als ze binnen de 24 uur na het onbeschermd contact genomen wordt, voorkomt de behandeling 95 % van de te verwachten zwangerschappen. De kans op een zwangerschap verdubbelt iedere 12 uur. Inname na 72 uur voorkomt 58 % van de te verwachten zwangerschappen. Deze pil blokkeert of stelt de eisprong uit en werkt in op de fase vóór de innesteling van een bevruchte eicel. De meest voorkomende nevenwerkingen zijn braken en misselijkheid. Ze is zonder voorschrift in de apotheek (merknaam Norlevo) te verkrijgen voor 9,85. Het noodspiraaltje. Het noodspiraaltje is hetzelfde koperspiraaltje dat ook als gewoon anticonceptiemiddel gebruikt wordt en kan tot 5 na het onbeschermde seksuele contact of het falen van de anticonceptivum geplaatst worden. Als er een kans bestaat op een soa wordt het niet ingebracht wegens een verhoogd risico op infecties. Deze methode is de doeltreffendste vorm van noodanticonceptie. MEER INFO? Wilt u na het lezen van het artikel weten welk voorbehoedmiddel het meest geschikt is voor u of heeft u nog andere vragen, dan kunt u terecht op onze website Daar vindt u een uitgebreid dossier met een vragenlijst, een lijst met productnamen en prijzen en fi ches. In dit nummer vindt u in de rubriek Prikbord ook een artikel over de terugbetaling van de pil. R. Beretta en R. Sas 25