INKOOPKADER BESCHERMD WONEN 2017

Transcriptie

1 2017 INKOOPKADER BESCHERMD WONEN 2017

2 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Terugblik inkoop Algemene inkoopdoelen Inkoop Transformatie in beweging... 5 Integrale aanpak... 6 Financiële uitgangspunten... 6 Oude productcodes en tarieven... 7 Innovatiebudget... 7 Sturen op transformatie in Kwaliteit... 8 Toetreding nieuwe Dienstverleners... 8 Volumeplafonds... 8 Facturatie en bevoorschotting... 8 Risico s inkoop beschermd wonen... 9 Bijlage 1 Inkoopplanning

3 Inleiding Voor u ligt het concept inkoopkader beschermd wonen Dit inkoopkader sluit aan bij de brede transformatiegedachte binnen het Sociaal Domein waarbij de beweging de trap af wordt gemaakt: van intensieve gespecialiseerde zorg en ondersteuning naar het versterken van de eigen kracht van de inwoners, zoveel mogelijk in de omgeving van de cliënt en met behulp van zijn/haar netwerk en/of vrijwilligers. In dit kader stellen we binnen de brede transformatie gedachte de specifieke richting en bijbehorende uitgangspunten voor beschermd wonen vast. Dit inkoopkader wordt op 13 september 2016 aan het college van burgemeester en wethouders van Gemeente Gouda voorgelegd. Vervolgens zal het inkoopkader worden vertaald naar het inkoopdocument Deze zal worden besproken tijdens de Fysieke Overlegtafel Beschermd Wonen op 20 september Beschermd wonen is bedoeld voor inwoners met ernstige psychiatrische problematiek die kortdurend of voor een langere tijd niet meer zelfstandig kunnen wonen en daarom gaan wonen in een voorziening van een instelling met 24uurs toezicht. Eind 2015 wonen in de Regio Midden- Holland ca. 200 inwoners in een beschermde woonvorm. We zien de vraag naar beschermd wonen en opvang sinds 2014 toenemen door de gevolgen van de recessie, de beddenreductie in de GGZ en de verlaging van het budget voor de forensische psychiatrie. Tegelijkertijd constateren we dat de uitstroom uit beschermd wonen achterblijft omdat er onvoldoende passende en betaalbare woonruimte is voor deze doelgroep. Hierdoor is er meer vraag naar beschermd wonen in onze regio dan dat er aanbod is. Er is op dit moment een wachtlijst voor beschermd wonen. In november 2015 heeft de Commissie Toekomst Beschermd Wonen haar advies Van beschermd wonen naar een beschermd thuis uitgebracht. De kern van dit advies is dat meer inwoners met ernstige psychiatrische problematiek zelfstandig in de wijk kunnen blijven wonen en dat alle Gemeenten een taak hebben om de randvoorwaarden die daarvoor nodig zijn te organiseren. Dit advies sluit op hoofdlijnen aan bij het gezamenlijk streven in de regio Midden-Holland - zoals vastgelegd in het regionaal kader Gebundelde Krachten - om ook kwetsbare inwoners zoveel mogelijk mee te laten doen. In een inclusieve samenleving is voldoende aandacht voor herstel, ontwikkeling, participatie en eigen regie. Voor inwoners met (ernstige) psychiatrische problematiek betekent dit dat het hen mogelijk wordt gemaakt om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen: zo gewoon mogelijk in de wijk met ambulante begeleiding gericht op participatie en zelfredzaamheid. Doel is herstel naar gewoon leven, gewoon burgerschap. Dat heeft gevolgen voor het denken over beschermd wonen (minder verblijfszorg; meer ambulante begeleiding), maar ook voor de invulling van het intramuraal verblijf. Dit uit zich in de praktijk bijvoorbeeld in meer aandacht voor eigen kracht, in werken aan en met het eigen netwerk, in de inzet van vrijwilligers en (betaalde) ervaringsdeskundigen en in het werken aan nuttige dagbesteding buitenshuis. De Commissie Toekomst Beschermd Wonen neemt in haar advies ook een voorschot op de toekomstige bekostiging door te adviseren de centrumgemeente functie los te laten en de middelen voor beschermd wonen objectief te herverdelen over alle gemeenten. De werkelijke startdatum - waarschijnlijk en de financiële consequenties hiervan, zijn nu nog onduidelijk. Dat geldt eveneens voor de startdatum en financiële consequenties van het voor een deel van de huidige doelgroep van beschermd wonen, verschaffen van de toegang tot de Wet langdurige zorg. Met dit inkoopkader anticiperen we op deze veranderende, onzekere toekomst voor beschermd wonen. Dat wordt landelijk ook van de centrumgemeenten voor beschermd wonen verwacht. 3

4 Terugblik inkoop 2016 In 2016 werken we nog met de zorgzwaartepakketten GGZ C 1 tot en met 6 inclusief en exclusief dagbesteding. In de Deelovereenkomst Beschermd Wonen en tijdens de Fysieke Overlegtafels is aangekondigd dat in de contractperiode tot 2020 ook vernieuwing in de bekostigingssystematiek wordt nagestreefd. De ZZP systematiek is ontwikkeld vanuit een AWBZ-brede gedachte op basis van de beperkingenlijst die door het CIZ wordt gehanteerd. Dit past niet meer in de kanteling of transformatie die wij voorstaan waarbij de inwoner juist in zijn kracht wordt gezet. Tijdens de Fysieke Overlegtafel van 21 juni 2016 is met de Dienstverleners besproken om in 2017 over te gaan naar een toekomstbestendiger financieringssysteem waarmee we beter uit de voeten kunnen met de gewenste ontwikkeling van beschermd wonen naar gewoon thuis met ambulante begeleiding. In dat overleg is gesproken over het loslaten van de zorgzwaartepakketten en het introduceren van een aparte bouwsteen voor dagbesteding in De Gemeente heeft besloten de beoogde vernieuwing van de bekostigingssystematiek (inclusief het loslaten van de huidige zorgzwaartepakketten) pas in 2018 door te voeren omdat de transformatie van de bekostiging voor jeugd en overig wmo maatwerk ook is beoogd voor Ook de aansluiting bij de iwmo codes voor digitaal berichtenverkeer zal daarom in 2018 plaats vinden. Vanuit een integraal perspectief is harmonisatie van inkoop over alle domeinen heen gewenst. In het najaar wordt gestart met een integrale voorbereiding van de inkoop voor Er is in 2016 een extra korting toegepast van 5% ten opzichte van de tarieven Deze korting kan in zijn geheel of gedeeltelijk door de Dienstverleners terugverdiend worden. Hiervoor is in samenspraak met de Dienstverleners een beoordelingssystematiek opgesteld. In deze systematiek staat de beweging van beschermd wonen naar gewoon thuis wonen centraal (zie ook Inkoop 2017). In 2016 is gestart met het hanteren van volumeplafonds per Dienstverlener. In de Deelovereenkomst Beschermd Wonen is afgesproken dat vanaf 2016 minimaal 2% van de intramurale omzet van beschermd wonen wordt ingebracht in een apart Innovatiefonds. In het derde kwartaal 2016 wordt het Innovatiefonds geëvalueerd. Algemene inkoopdoelen 2016 De inkoop 2017 zal voortborduren op de inkoop 2016 en sluit daarom nog steeds aan op de onderstaande inkoopdoelen 2016: 1. Met betrekking tot de innovatie van beschermd wonen 2016 ligt primair de focus op: a. Uitstroombevordering, relevante thema s: Herstelgerichte benadering Stimuleren van zelfredzaamheid en participatie (werk, dagbesteding) Werken met vrijwilligers en ervaringsdeskundigen Doelgroepdifferentiatie en (alternatieve vormen van) huisvesting Scheiden van wonen en zorg b. Wijkgericht werken (langer thuis wonen), relevante thema s: Voorkomen van instroom (ook na verblijf) Samenwerking GGZ en sociaal teams Voorkomen van overlastgevend gedrag 4

5 Relatie met en actief zijn voor/in de buurt c. Kwaliteit van zorg, relevante thema s: Adequate en passende ondersteuning voor alle cliënten Kwaliteit van leven Cliëntenparticipatie en medezeggenschap (borging positie cliënt) Cliënttevredenheid 2. Samenwerking tussen partners bevordert de juiste beweging, juist ook over de diverse domeingrenzen heen (curatieve GGZ, Wmo, Jeugd). 3. Om op de korte termijn de doelmatigheid en transformatie in gang te zetten worden geen nieuwe afspraken gemaakt voor intramurale GGZ C pakketten. Inkoop 2017 Transformatie in beweging Belangrijkste doelstelling voor 2017 is het verder vormgeven van de gewenste transformatie, waarbij de beweging de trap af wordt gemaakt van intensieve zorg en ondersteuning naar het versterken van de eigen kracht van de inwoners. Voor de inwoners vertaalt dit zich in adequate (ambulante) ondersteuning gericht op de individuele ondersteuningsvraag van de inwoner, waarbij de eigen regie van de inwoner in zijn/ haar eigen omgeving met zo weinig mogelijk ingrijpende veranderingen voorop staat. De inkoop 2017 sluit in hoofdlijnen aan op de uitkomsten van het rapport van de Commissie Toekomst Beschermd Wonen. Uitgangspunt van het adviesrapport is dat de zorg aan kwetsbare mensen met (O)GGZ problematiek veel meer flexibel, vanuit een stabiele woonplek in de wijk kan plaatsvinden. Een beweging van intramurale naar meer ambulante ondersteuning betekent in de context van beschermd wonen dat minder inwoners gebruik hoeven te maken van (intramurale) voorzieningen omdat ze passende ondersteuning aan huis kunnen krijgen en dat inwoners die in een beschermd wonen voorziening verblijven, weer sneller kunnen uitstromen omdat er voor hen een passend alternatief aan huis beschikbaar is. Daarbij is het uitgangspunt dat ambulante zorg de voorkeur heeft, omdat het inwoners in staat stelt zoveel mogelijk gewoon mee te doen. Ook financiële overwegingen spelen hierbij mee omdat ambulante ondersteuning goedkoper is dan intramurale zorg. In de praktijk beogen we dus een beweging te maken van beschermd wonen naar gewoon thuis wonen met ambulante begeleiding en van een regionaal vangnet naar méér lokale oplossingen gespreid over de regio en dus ook in de omliggende gemeenten. Denk daarbij aan lokale initiatieven zoals wonen met zorg, omklapconstructies en begeleid wonen. De verwachting is dat we in de regio uiteindelijk met minder capaciteit voor beschermd wonen toe kunnen. Daarvoor moeten dan wel eerst de lokale randvoorwaarden goed worden georganiseerd. Hiervoor is onlangs het project Gewoon thuis (voorheen Beschermd thuis wonen) gestart. Gemeente is zich ervan bewust dat er altijd een groep inwoners overblijft waarvoor een beschermde woonvorm noodzakelijk blijft. Ten behoeve van de geschetste ontwikkeling de trap af, wordt de volgende doelstelling aan de inkoopdoelen voor 2017 toegevoegd : 4. Inzet van het netwerk van de inwoner, vrijwilligers, ervaringsdeskundigen en welzijn vermindert de afhankelijkheid van en/of ondersteunt de inzet van professionals. Het bevordert de gewenste beweging en leidt tot minder kosten per cliënt met behoud van kwaliteit en toegankelijkheid. 5

6 Integrale aanpak Door verbinding en integrale samenwerking over de domeinen heen, kan een verantwoorde uitstroom uit beschermd wonen sneller worden gerealiseerd. Ambulantisering van maatschappelijke zorg vraagt een persoonsvolgend en sluitend aanbod van huisvesting, ondersteuning en begeleiding. Huisvesting, werk of dagbesteding, behandeling, begeleiding, inkomen en financieel beheer moeten in samenhang worden georganiseerd om doorstroming te bewerkstelligen. De afgelopen jaren zijn op kleine schaal al drempels voor integrale ondersteuning aan huishoudens met complexe problemen weggenomen. Tegelijkertijd kunnen we concluderen dat ingrijpende veranderingen nodig zijn om verder te komen. Dan gaat het voornamelijk over procesmatige veranderingen. Werkelijk integraal werken betekent de inwoner en zijn of haar wensen en mogelijkheden centraal stellen als gezamenlijk vertrekpunt en de werkwijze daaraan ondergeschikt maken. Dat betekent in de praktijk het ontschotten van werkwijzen en financiering en het aanpassen van regels en procedures als ze een integraal perspectief in de weg staan en meer transparant werken. Integraal werken kan alleen gerealiseerd worden in goede samenwerking. Dat vergt een open houding van gemeenten en Dienstverleners. De uitdaging voor de komende jaren is om in vertrouwen en in partnerschap tot gezamenlijke oplossingen te komen voor gezamenlijke vraagstukken. Verbinding over domeinen heen zal leiden tot een betere cliëntondersteuning, samenwerking, concrete besparingen en continuïteit van het ondersteuningsaanbod. Financiële uitgangspunten De Basisovereenkomst en de Deelovereenkomst Maatwerkvoorziening Beschermd Wonen gelden voor 5 jaar, dus tot 1 januari De tarieven in de nieuwe bijlage IA bij de Deelovereenkomst Beschermd Wonen gelden alleen voor Voor 2017 moet dus opnieuw onderhandeld worden. In 2017 handhaven we voor het laatste jaar de oude systematiek vanuit de AWBZ met zorgzwaartepakketten en zetten we de beoogde vernieuwing van de bekostigingssystematiek door naar Er wordt geen prijsindexatie toegepast. We hanteren - conform de werkwijze in ook voor 2017 een extra korting van 5% ten opzichte van de tarieven van De korting kan net als in 2016 worden terugverdiend. Deze middelen worden niet toegevoegd aan het innovatiebudget maar worden uitgekeerd aan Dienstverlener op het moment dat wordt voldaan aan een aantal gezamenlijk op te stellen prestatie indicatoren. Conform de landelijke werkwijze hanteren we voor 2017 het opbouwpercentage van 85% voor NHC en NIC. Binnen het Sociaal Domein in de Regio Midden-Holland wordt voor 2017 ingezet op een vereenvoudiging van de productcodes en het verbeteren van het (administratief) proces van factureren en betalen. Aan de Fysieke Overlegtafel hebben de beschermd wonen Dienstverleners de nadrukkelijke wens uitgesproken om aan te sluiten bij de landelijke codes voor het digitaal berichtenverkeer (iwmo standaarden). De aansluiting is voor 2018 voorzien. Ten behoeve van de administratieve lastenverlichting streeft Gemeente er wel naar om vanaf 2017 met zo min mogelijk gemeentelijke codes te werken. 6

7 Oude productcodes en tarieven In 2015 en 2016 werken we naast de GGZ C pakketten ook nog met een aantal andere productcodes en bijbehorende tarieven. Dit betreft: Producten ten behoeve van de extramurale verzilvering van beschermd wonen indicaties: Het betreft hier medio 2016 nog 32 cliënten voor de hele regio. Streven is om in 2017 met deze cliënten in gesprek te gaan over herindicatie. Hierbij zullen de cliënten worden ondergebracht bij de deelovereenkomst waar ze het beste passen. De verwachting is dat het merendeel van de cliënten kan worden ondergebracht onder de deelovereenkomst begeleiding. Alleen de productcodes en tarieven waar bij aanvang van het 4 e kwartaal 2016 nog op wordt gefactureerd, worden meegenomen in de Deelovereenkomst Beschermd Wonen Dit betekent ook dat voor een aantal Dienstverleners het contract Beschermd Wonen wordt opgezegd. Tarieven sectorvreemde verzilvering beschermd wonen. In 2016 hebben we besloten om voor 10 cliënten met een indicatie beschermd wonen verblijvend in een verpleeghuissetting of VG setting aan te sluiten bij de sectoreigen codes en tarieven. Met het oog op de toelating tot de Wet langdurige zorg (beoogd in 2018), ligt het niet meer voor de hand om voor deze beperkte groep die ook nog eens in omvang afneemt, aparte codes en tarieven te hanteren. Voor deze cliënten zal in 2018 daarom aansluiting worden gezocht bij de vernieuwde bekostigingssystematiek voor beschermd wonen. Ter overbrugging worden voor 2017 de huidige productcodes (voor zover daar bij de start van het vierde kwartaal van 2016 nog op gefactureerd wordt) voor één jaar worden voortgezet. De extra korting van 5% ten behoeve van de transformatie en de verhoogde opslag voor het innovatiebudget (van 2 naar 3%) worden op deze producten ook toegepast. Volledig Pakket Thuis (VPT) codes en tarieven komen in 2017 niet meer terug. Alle VPT trajecten zijn inmiddels afgesloten en overgezet naar begeleiding of beschermd wonen. Innovatiebudget Contractueel is afgesproken dat vanaf 2016 jaarlijks minimaal 2% van de totale intramurale productie wordt gereserveerd voor innovatie. Deze gelden worden toegevoegd aan het Innovatiefonds en door de Gemeente beheerd. Voor 2017 zal 3% van de totale intramurale productie worden gereserveerd voor innovatie en dan specifiek voor innovaties in wonen en zorg (project Gewoon thuis, voorheen Beschermd thuis wonen). Derhalve is voor 2017 vanuit het Innovatiefonds ongeveer ,- beschikbaar. Mede naar aanleiding van de evaluatie van het Innovatiefonds (medio september 2016) wordt een aangepaste werkwijze voor 2017 voorgesteld. In bijlage B en C zijn de relevante documenten ten behoeve van het Innovatiefonds 2016 ter illustratie opgenomen. Sturen op transformatie in 2017 Voor 2016 heeft de Gemeente samen met de deelnemers van de Fysieke Overlegtafel een beoordelingssystematiek ontwikkeld om de voortgang op de gezamenlijk vastgestelde transformatiedoelen te kunnen meten en belonen. Op de tarieven 2016 is 5% ingehouden die de Dienstverleners bij goed presteren op de indicatoren geheel of gedeeltelijk kunnen terug verdienen. Ook in 2017 hanteert de Gemeente een korting van 5% ten opzichte van de tarieven van 2015 inclusief de voor 2017 geldende NHC en NIC component van 85%. In december 2016 zal de Gemeente met de deelnemers van de Fysieke Overlegtafel Beschermd Wonen in gesprek gaan over een nadere invulling hiervan voor Het monitoren van de transformatie is en blijft daarnaast een vast onderdeel van de (contractmanagement)gesprekken die met Dienstverleners worden gevoerd. In dit proces vindt 7

8 monitoring van het proces plaats en waar nodig bijsturing. De gesprekken vormen mede input voor het inkoopkader Kwaliteit De gemeenten zijn integraal verantwoordelijk voor de kwaliteit van de maatschappelijke ondersteuning. De Wmo noemt veilig, cliëntgericht, doelmatig en doeltreffend belangrijke kwaliteitskenmerken voor Dienstverleners. Tot nu toe zijn met Dienstverleners geen aanvullende (specifiek voor het beschermd wonen) afspraken gemaakt over de kwaliteit waaraan een voorziening moet voldoen. De VNG heeft basis kwaliteitseisen ontwikkeld voor beschermd wonen (december 2015). Deze basis kwaliteitseisen Beschermd Wonen beschrijven de kwaliteitsaspecten die als vanzelfsprekend worden beschouwd door gemeenten en Dienstverleners. Het gaat om aspecten die minimaal geregeld moeten zijn. Deze kwaliteitseisen worden ondergebracht in de Deelovereenkomst Beschermd Wonen. Ze dienen als leidraad voor bespreking van kwaliteit tijdens de contractmanagement gesprekken. Tezamen met de Dienstverleners worden afspraken gemaakt over de naleving en monitoring van deze basis kwaliteitseisen. Doorvertaling naar een integraal kwaliteitskader is beoogd voor 2018 (inkoop 2018). Toetreding nieuwe Dienstverleners Nieuwe Dienstverleners die beschermd wonen willen gaan aanbieden in de Regio Midden-Holland moeten zich bewust zijn van de richting waar deze regio naar toe wil in het kader van beschermd wonen. We willen in de regio toe naar minder indicaties voor beschermd wonen door de ontwikkeling en versterking van flexibele ambulante begeleiding. Dit het liefst in de eigen woonomgeving. Daarnaast moeten Dienstverleners die zorg willen gaan leveren in deze regio zich er van bewust zijn dat het niet mogelijk is om zelf cliënten te werven. De toegang voor beschermd wonen gaat via de centrumgemeente (Gouda). Zodra is besloten door de consulent dat een indicatie afgegeven kan worden, wordt dit doorgegeven aan de Plaatsingscommissie via de consulenten. De cliënt komt dan op de aanmeldlijst welke wordt beheerd door de Gemeente. De Plaatsingscommissie is op de hoogte van de direct beschikbare woonplekken en/ of kan een redelijke indicatie geven van de wachttijden ingeval van een voorkeur van de cliënt. Zodra er zicht is op een plek bepaalt de Plaatsingscommissie welke cliënt benaderd kan worden. Dienstverleners die zich met cliënten willen vestigen in deze regio dienen rekening te houden met de VNG afspraken inzake regiobinding in het kader van landelijke toegankelijkheid. Volumeplafonds In 2016 zijn voor het eerst volumeplafonds geïntroduceerd, om het risico op overbesteding te verkleinen. Als basis voor het volumeplafond is de capaciteit eerste half jaar 2015 gehanteerd. Dit betekent dat voor 2016 nog geen afspraken voor afbouw zijn gemaakt. We verwachten van de Dienstverleners dat zij anticiperen op de toekomst waarin we met minder capaciteit toekunnen. In 2016 is daarom een lange termijn huisvestingsplan gevraagd van de Dienstverleners. In 2017 volgt een onderzoek naar de toekomstige (benodigde) capaciteit voor beschermd wonen. Het volumeplafond 2016 wordt voor 2017 gehandhaafd. Facturatie en bevoorschotting In 2016 is de regio Midden-Holland aangesloten bij het iwmo berichtenverkeer. Het facturatie proces houdt in dat de factuur uiterlijk 1 week na afloop van een periode van 4 weken door Dienstverleners wordt ingediend bij Gemeente en dat Gemeente uiterlijk binnen vier weken betaalt. 8

9 Bevoorschotting is in 2017 derhalve niet langer nodig en wordt niet meer toegepast. Dit betekent aanpassing van de Deelovereenkomst Beschermd Wonen. Aanpassingen Deelovereenkomst Beschermd Wonen Vanuit de ervaringen uit 2015 en 2016 zijn er wederom onderdelen die gewijzigd en aangevuld dienen te worden in de Deelovereenkomst. Dit naar aanleiding van de keuzes op het gebied van: - Evaluatie Innovatiefonds - Afschaffen bevoorschotting - Toevoegen basiskwaliteitseisen beschermd wonen De definitieve contracten zullen in november 2016 voorgelegd worden aan het College van burgemeester en wethouders van Gemeente Gouda en na besluitvorming worden voorgelegd aan de Fysieke Overlegtafel Beschemd Wonen. Risico s inkoop beschermd wonen - Onzekere instroom WLZ - Aflopen centrumgemeente taak en objectieve herverdeling middelen over alle gemeenten - Aanwas nieuwe cliënten (GGZ, reclassering) - Incidenten waarvoor de inzet van de toezichthouder noodzakelijk is - Afbouw van voorzieningen zonder dat er voldoende passende alternatieven voorhanden zijn, zoals voldoende goedkope woningen - Onvoldoende borging van de transformatie van beschermd wonen naar ambulante begeleiding in de contracten. Per 1 januari 2018 vervallen de Deelovereenkomsten Wmo begeleiding (en jeugd). 9

10 Bijlage 1 Inkoopplanning Activiteit Datum/periode Opmerking Bespreking inkoopkader aan de 21 juni 2016 Fysieke Overlegtafel BW Uitwerken contouren Juni, juli, augustus inkoopkader Voorleggen inkoopkader aan 13 september 2016 college van burgemeester en wethouders Gemeente Gouda Publiceren inkoopkader op 13 september 2016 website NSDMH Bespreken uitwerking inkoopkader (inkoopdocument Fysieke tafel BW 20 september 2016 BW 2017) en wijzigingen DO BW in FO BW Eventueel extra September, oktober overlegmomenten inplannen voor bespreken en vaststellen van inkoopdocument BW 2017 en wijzigingen DO BW in FO BW Voorleggen definitief November 2016 inkoopdocument 2017 en wijzigingen DO BW aan college van burgemeester en wethouders Gemeente Gouda Publiceren definitief November 2016 inkoopdocument BW 2017 op website NSDMH Opstellen nieuwe Bijlage Ia November, december voor maatwerk BW en versturen aan Dienstverleners door NSMDH Ondertekeningsmoment Fysieke tafel BW 13 december inkoop 2017 Ondertekende Bijlagen Ia en Bijlagen 9 retour december