Bureaucratisering en schaal. Louise van de Venne & Ib Waterreus

Transcriptie

1 Bureaucratisering en schaal Louise van de Venne & Ib Waterreus Presentatie ORD 2005

2 paper suggesties voor de beleidsagenda

3 Aanleiding Toenemende twijfel bureaucratiebeheersing en kostendoelmatigheid Kwantitatieve cijfers over de besteding van onderwijsmiddelen aan primaire en secundaire onderwijsprocessen in Nederland ontbreken Onderwijs en bureaucratisering

4 Kernvragen verkenning Doen de verschijnselen samenhangend met bureaucratisering zich voor in de verschillende onderwijssoorten en heeft dit gevolgen voor de kostendoelmatigheid? Hoe is de besteding van de onderwijsmiddelen voor de diverse elementen van het primaire en secundaire proces van het onderwijs in de afgelopen twintig jaar gewijzigd? Welke externe en interne factoren beïnvloeden de verhouding tussen primaire en secundaire processen in de richting van toename van secundaire processen? Welke onderwerpen dienen op de beleidsagenda gezet te worden?

5 Aanpak Beleving van bureaucratisering (in relatie tot kostendoelmatigheid en schaal) door direct betrokkenen Overzicht onderzoek naar bureaucratisering (in relatie tot kostendoelmatigheid en schaal) Bronnenstudie naar interne en externe factoren die bureaucratisering in het onderwijs mogelijk ongunstig beïnvloeden Suggesties ter verbetering van kostendoelmatigheid en bureaucratisering voor de beleidsagenda van minister (1), bestuur en management van onderwijsinstellingen (2) en beroepsbeoefenaren/ deelnemers (3)

6 Opbrengsten Het bureaucratiegevoel is aanwezig: bij betrokkenen afkeer van de negatieve aspecten van bureaucratisering Naarmate organisaties groter worden toename van bureaucratisering (toename van specialisatie, formalisatie, centralisatie, gelaagdheid en toename van stafdiensten) Kostendoelmatigheidsonderzoek staat nog in de kinderschoenen

7 Onderzoek IOO Sinds 1980 aanzienlijke stijging van het aandeel kosten van activiteiten die samenhangen met administratie, beleid en beheer van onderwijsinstellingen Secundaire lasten op stelselniveau lopen sterk uiteen: in de sector po vergeleken met de sector wo relatief laag

8 Tabel: Secundaire lasten in 1980, 1990 en 2000, verdeeld naar sector Secundaire lasten op het terrein van administratie, beleid en beheer PO 4% 7% 11% VO 9% 9% 12% BVE -* 42% 39% HBO 18% 21% 33% WO 29% 35% 38% Totaal 11% 18% 20% * jaarreeksen vóór1990ontbreken

9 Externe factoren Schaalvergroting, decentralisatie en autonomievergroting oefenen invloed uit op de verschuiving van primaire naar secundaire onderwijsmiddelen Regels rondom deze beleidsmaatregelen tezamen (niet alleen van OCW, maar ook van EZ) zorgen voor opeenstapeling van verplichtingen voor scholen Kosten die voortvloeien uit informatieverplichtingen van instellingen (feitelijke regeldruk) bedragen in miljoen euro (Onderzoek regeldruk, OCW, 2004)

10 Interne factoren Instellingen neigen naar budgetmaximalisatie, ofwel neigen eerder groter te worden dan zich te richten op efficiëntie. Als gevolg hiervan ontstaan regionale monopolies Risico van afwenteling van effecten van schaalvergroting op de omgeving van scholen

11 Conclusies Verschuiving van primaire naar secundaire onderwijsmiddelen Alhoewel decentralisatie, autonomievergroting en rekenschap uitstekende richtpunten zijn, hangt er een prijskaartje aan De verplichtingen van de afzonderlijke maatregelen stapelen zich op Indien scholen voldoende geprikkeld worden om zo goed mogelijke kwaliteit te bieden met het beschikbare budget: weinig aanleiding voor de overheid om zich te bemoeien met interne processen Indien prikkels niet talrijk zijn: reden tot bemoeienis

12 Kernpunten H24voor de beleidsagenda (oplossingen) Tegengaan van lastendruk K20 Administratieve lasten van afzonderlijke beleidsmaatregelen integraal aanpakken T18 O18 Lasten vanuit een departement als SZW via een filter op scholen toepassen O18 Prikkeling van onderwijsinstellingen O18 Scholen zelf laten benchmarken indien voldoende prikkeling aanwezig is (in po en vo) Overheid laten benchmarken in sectoren waar regionale monopolies bestaan (bve) T18 Internationale benchmark naar de ontwikkeling van studentgebonden kosten (ho) Fusies kritisch beoordelen Toetsing van fusies (NMA-achtige functie) Onderwijs Onderwijs en en bureaucratisering bureaucratisering

13 Vragen? Voor meer informatie of het bestellen van publicaties Kijk op: