XEBA TA ME YA St:MEHİ KONFtRANSEK LI SER KURDISTANA TIRKIYt LI PARLEMENTA BEWİKA Yf

Transcriptie

1

2 XEBA TA ME YA St:MEHİ KONFtRANSEK LI SER KURDISTANA TIRKIYt LI PARLEMENTA BEWİKA Yf Di <J93 de, konferanseke giring li ser Kurdistana Tirkiye, li Parlementa Beljlkaye, li Bruksele, çebo. Çaı rexistin : Kommissie Rechtvaardigheid en Vrede (Encumena Dadmendl Q Aşltiye), Enstituya Kurdi ya Bruksele, Broederlijk Delen (Hevkarl Q BiraW Q Overleg Koerdistan-Vlaanderen (Pewendiya Kurdistan-Flandrl ev konferans pek ani Q ji bo we çar kesahiyen kurd vexwendin : Şerafettin Elçi. Wezire kevn e Kar Q Peşdebirine, avukat; Ihrahim Aksoy, Pariementere kevn e partiya HEP. Sekretere Gişti ye partiya nuh DEP, arşitekt; Feridun Yazar, Seroke kevn e HEP. avukat; Hemreş Reşo, Seroke partiya KDP-Hevgirtin, ekonom. Pitşi vekirina konferanse ji aliye.\-1lrza Luc Dhoore, senator, axaftineke kurt li ser dlroka Kurdistane Q rewşa Kurdistana Tirkiye ya gişti ji aliye Sekretere Giştl ya Enstituya me, Derwiş Ferho. hat kirin. Paşe, her çar mevan xwe bi rez peşkeş kir Q dltina xwe li ser rewşa Kurdistana Tirkiye ya lro got. U dawiye. pariementeren beljlki yen ji partiyen cihe, ku endamen Pariementen Beljika Q Ewropa ne, gelek pirs. nemaze li ser daxwaziyen Kurden Tirkiye, pirsln. Her çar perbirpiyaren kurd ev daxwaziyen jerln ji HukOmeta Beljlka Q dewleten rojavayi xwestin : 1- Bi hinceta serokatiya Beljika bo Civata Ewropi ku di meha Tirmeh 1993 de dest pe dike, em hevl dikin ku pirsa kurdi bixe bemarneya ewropi ya ve sale. 2- NehEHe ku Tirkiye bikeve Civata Ewropi heta ku van mafen jerln en Kurden Tirkiye bide : a) dive ku Tirkiye zanava Kurdi bi awaki qanunı bipejirine Q ji bo ve yeke gaven pewist baveje Q garantiyen qanoni bide. b) dive ku Tirkiye heınj peymanen navneteweyi ku imza kirine Q ku ewe imza bike bine d. c) di ve ku Tirkiye Kurdan w eka "muhatab", bi riya dyaloge Q be şiddet, heta ku çareke rast be ditin, bipejirine. d) li gora peymanen navneteweyi, dive ku Tirkiye rexistinen kurdi yen civaki, çandi: Q siyasi bi awaki qanoni bipejirine. 3- Yekitiya Ewropa bir bike ku ew dikare rola hekem bilize. 4- delegasyona kurdi bi awaki taybeti ji Civata Ewropi daxwazi: dike ku di sala de konferanseke navneteweyi li ser pirsa kurdi pek bine

3 6- dewleten rojavayi, nemaze Civata Ewropi, dikarin roleke giring bitizin ku çareke ji pirsa kurdi re be dltin. Delegasyona kurdl bang dike hemi dewlet Q rexistinan ku di VI waı-1 de kari:~n konkı-et bikin. Roja duyemin, di 8.6. de, ve delegasyone civineke <;ape li navenda navneteweyi ya çape, l.p.c.. kiı-. Du rojnameyen flamanl yen giı-ing. De Standaard Q Het Volk, li ser we nivisi. 2 ADAR SİSA~ <J3 Di çarçeva kampanyeke ji bo mafen penaberan li Beljlkaye, ku ji aliye rexistina flamani OCIV hat pek anin, xwendegehen cihe em vexwendin ji bo ku em li ser pirsa kurdi bipeyivin. Di nav meheke de, me ev axaftin li 8 xwendegehen flamani yen bajaı en Bı-uksel..\nvers. Lier. \1echelen "\1alines" Q Turnhout. li ber 850 xwendekar kir. 10 ADAR Rexistina :V1utualite Socialiste koma Enstituye ya muzik a folklon~ YeX\\end şeveke li Erquelinnes. ~ezlki saeteke dilan ı1 stranen kurdi beşdar dilşah kirin. 23 ADAR Me axaftineke li ser Kurdan ji bo xwendekaren kurd en dibistana peşin a şaredariya Droixhe, nezikl Liege, kir. 26 ADAR Cardin koma me ya folklore li aşxana (restoran) "La Renaissance" li Ferrieres. li Ardennes, dilan Q stranen kurdl peşkeş kirin. 8 GULAN Bi vexwendina rexistina mezin "Ligue des Familles", koma me ya musique Q stranan, ku ji se kesan pek hatiye, bemameke xweş li Nivelles peşkeş kir

4 Piştl Nivelles, koma me ya muzike ji Waloni ç(l Flandr (l li qehweya De Heksenketel, li şare~riya Br~~ch~m. -nihik1 Anvers a bernameke din peşkeş 'kir. 15 GULA~ Cardin koma me ya muzike bernameke kureli li navenela çaneli ya şareelaı iya St-josse, li Bmksele, di çan;eva ı-ojeke çanden cihe "Bı uxelles en couleurs" de, peşkeş kir. 19 GULAS Ko ma me ya folklore ji bo komeke folklore ya flamani. li bajaı e Ge nt. saeteke dilanen kurdi peşkeş kirin. 22 GULAS Cardin di çarçeva roıen "Bruxelles en couleurs" de, di eywana mezin a Halles de Schaerbeek de. me folklora kurdi peşkeş kir. RABERIYEK.E \1EZIS LI SER SASASIY AS ]i heta 25. k93, li ~luzeya Qrali ya Huner (l Diroke (\lusees Royaux d'.-\rt et d'histoire), li Bruksele, raberiyeke mezin bi nave "Splendeur des Sassanides", li ser huner u diroka şahane ya Sasaniyan bo. Sasani weka Faris hatine nasin, le avakere we, Erdiş!re Babekl, ji Kurden :Vled bq. Ve lmparatoriye di sedsala lllmin Pişti İsa de ava bu a -ıoo sal ajot. Sinaren we gihaştin Hindistane u bi Roma re hergav şerr dikir. 28 padişahen we hebun. ~n navdartirin Erdişire Babeki, ŞapOr I, ŞapOr ll Q Nuşirewan bfin

5 Di 1990 de, musabeqeke ewropi ya edebi ji aliye Centre Culturel du Brabant Wallon hati bo pek anin. Bi hevkaı-iya Enstituya me, niviskad~ kurd Ferhad Şakeli ku li Swed dijl bi helbesteke :-.:we ya gelek xweş "Veger" beşdar bq ve musabeqe. ı~ niviskaı-en başti.-in ku li 1:2 \velaten ewı-opl dijln - Feı had Şakell ji di nav wan de - hatin bijaı tin Q berhemen wan di nav piı-tokokeke de hatin weşandin. Di 23.. ı de, pen;eke şano (tyatı-o) ya gelek nojen ji tevayiya van 12 beı-heman, bi nave "Good Old Europe" (Ewropaya Kevn a Baş) hat pek anin Q li ]\;avenda \\"ezareta Çande ya Fı-ansi. Le Botanique. hat liztin. KURDIST :\:\:\ TIRK!Yt Pişti şerreki direj Q dijwar en C) salan. PKK di de ev şerr rawestand Q daxwaziya xwe ji hukometa Tirkiye ku mafen demokratik. ango mafe danina ı-existinen!ega! en kurdi. e zirnan Q weşan... bide Kurdan peşan da. Di de, bi alikariya.\lirza Celal Talabani. yek ji berpirsiyaren Kurdistana Iraqe, protakala lihevhatin Q nezikbone di navbera PKK Q Partiya Sosyalist a Kurdistan PSK hat imza kirin. Piştre, pewendi di navbera van her partiyan Q yen din en Kurdistana Tirkiye de çebon. Daxwaziya hemi kesi ew bq ku Tirkiye ji şerr rawestlne Q bipejirlne ku bi Kurdan re dest bi dyaloge bike. l\lixabin. hukometa Tirkiye erişen xwe yen dijwar li ser gund Q bajaren Kurdan xurttir ji kir. gund şewitandin. ronakbir Q kesen demokrat kuştin Q "Korucu" berdan nav xelk. Gelek kes hatin sirgon kirin yan bi xwe baz dan. ivlirina Serokkomar, Turgut Özal, rewş hin xerabtir kir. Serokwezir Süleyman Demirel ku ji Özal gelek hişktir e tutişt ne kir ku meydaneke nuh a hevpeyvine çebibe. Di de. PKK ilan kir ku ewe ji nuh de dest bi şerre çekdari bike Q ji we roje heta nuha weka bere şerr dike. Em hevi dikin ku di demeke nezik de, hem hukometa Tirkiye Q hem PKK bixwazin ji ve gilorka be dawi derkevin a li dora mase ronen

6 KURDISTANA İRAN Q IRAQ.t Di de, leşkere İrane dest bi erişeke gelek mezin li ser gunden Kurdistana İran Cl Iraqe kir. S km ket nav slnoı-en Kuı-distana lraqe ji bo ku clgehen Partiya Demokrat a Kurdistana Yrane U~k bide. Leşkerekl ji meriv, bi tank Cl çeken giran, li ser slnor cl stendiye. Ev erlş hln jl dajo Cl bi seelan kes li heı du aliyen Kurdistane U~n kuştin Cl birindar kiı-in. Daxuyaniyeke partiyen Kurdistana İran Cl Iraqe dide zanin ku amanca ve nijadkujiye ew e ku nehele ku nezikayl di navbera P.D.K.İ. Cl hukumeta Kurdistana Iraqe bibe Cl ve hukomete qels bike. Weka ku em diblnin, gava ku li perçeke Kurdistane hin maf ten stendin. her çar dewleten ku Kurdistan perçe kirine har bibin Cl hem! tiştl elikin ku ev peşveçun negiheje perçeyen din! Li Kurdistana Iraqe bixwe rev.,;şa aborl, ji sedema her du ambargoyen hundirl Cl den eyl, gelek ne baş e. ji aliye ewlehiye (emniyet) F rewşa xelk gelek giran e. Piştl kuştina gelek kesen kurd Cl biyanl, weka Vincent Tollet e beljlkl ku mudlre navenda Handicap International bo, rexistinen rojavayl hedl hedl X\ve ji Kurdistane dikişin in. KURDISTAN:\ SQRIY.t Di z,ı.3. meriven hukometa SOriye agir berda girtigeha Heseke. li Cezire. 6-ı kes, ku piraniya wan Kurd bon, te de mirin! Heta nuha sedema ve şewate Cl zanava kesen ku ew kir ne vekiri ye. Partiya Demokrat a YekbOyi ya Kurden SOriye di daxuyaniya xwe ya 26 :\dar de dixwaze ku ev cinayeta mezin bi riya dadmendiye be vekirin. Bi awakl gişti rewşa Kurden SOriye gelek ne xweş e Oi rapora ragihandi bine re). RAPORtN NA VNETEWEYİ Ll SER PIRSA KURDİ !. Rapora Federasvona Navnetewevl li ser Kurdistana SOrive :. Rapora Parlementa Konseya Ewropaye li ser mafen hindikayiyan li Ewropaye, ango Kurden Tirkiye.i :. Rapora O.N.U. (Rexistina Neteweyen Yekbuyi) li ser Kurdistana Iraq e _h 1993.:. Rapora Parierneota Ewtopaye li ser Kurdistana Tirkiye. Me hemi van raporen giring weka xwe ragihandine ve bultene. Em hevi dikin ku ev rapor ji xwendevanan re, ji bo baştir tegihiştina pirsa kurdi, bi ker ben. - s -

7 WEŞAN~N ENSTITUY~ Bultena agahdariye (bi ;.imanen cihel Dossier Kurdistan (bi fransi) Dossier Koerdistan (bi hallandil Kurdistan File (bi ingiliz!) CEMIL PAŞA Ekrem. Muhtasar hayatım WEŞAN~N FIROTIN~ SOREKLI Şahine Bekir, jana Heft Salan <helbest) BIRO Tahare, ~teme Q Eyşe (şano) SHAKEL Y Ferhad, Kurdish Nationalism in ~lam Q Zin of :\hmad-1 Khani (bi ingiliz!) TORi Nergiz, Kawa Efsanesi (bi tirkil Kaseta hozan Birader : Evdaıe Zeyne Karten poste yen bireng WEŞAN~S DIN BI KURDi PirtOk AHMED Feqlr. Diwan Reş I BAKSI ~lahmut, Helln BEDIR XAN Kamuran, Ster BOYIK Eskere, Mem Q Zin (şano) B URKA Y Kemal. Azadi Q jiyan CEWERi Firat, De Şerine CEWERi Firat, Kevoka spi CIGERXWiN, Tarixa Kurdistan CIGERXWİN, Tarlxa Kurdistan 2 CIGERXWİN, Folklora kurdi DUW AR Egid, Yekitiya çılkan DUZGUN M., COMERD M., TORN~CENGI H., Dersim de diwayi, qese pi-kalikan, erf u mecazi, çibenoki, weletnayeni (dumili) FERHO M. Derweş, Denge Roja Dil FERA T Selim, Biji Kurdistan "~ş" KILIÇ Hazım, Evdirehlm Rehmiye Hekari LESCOT Roger, Çiroken Kurdi F.B ıso

8 MER!WANI Peşew, Mam Rewi "soran!" PERWER Şivan, Çiroka Newroze PINTER Harold, Zimane çiya PUŞKİN A., Masivane kal a masiye soı REŞİD Tosine, Siyabend Q Xece SIRWA Aziz, Pelke Zerene (soran!) SOREKLİ Şahine B., Em Q Pirsa Me SOREKLİ Şahine B.. Wendabun Şemo Ereb, Dimdim Şemo Ereb, Jiyana Bexte\var TORİ, Diroka Kurda TORİ, Ferheng, kurdl-tirkl TORİ, Alfabeya kurdi UZUN Mehmet, ~1irina Kaleki Rind WEŞAN~N RIYA AZADİ. Destana Meme Alan WEŞANXANA T:\RA, ~10siqa (sorani) WEŞANXANA ÇAND, Aladin u Lampaya bi Efsun WEŞANXANA SARA, Şengul Q Mengul "şano dramatik" Ko var ENSTITUY A KURDİ YA P:\RİS~. Hevi Selik, kaset, video g_ karten poste Se li ka hozan Brader Selika Gulistan: My believed roother Kaset Video Karten poste Karten poste BI FRANSİ BEDIR KHAN Djeladet et LESCOT Roger, Grammaire kurde BLAU joyce, Dictionnaire kurde KUTSCHERA Chris, Le mouvement National Kurde ıso 12S ıso 2SO w o SO 700 2SO 600 so

9 :,o~~p<i'':;ii'if~~~~\;!''~.n; ~~""':';' / '-7C:.!>' FERHO M. Derweş O. CAVENTS Gerd, Cigerxwin, Poezie uit Koerdistan FERHO Medeni, Lied der Aarde KOERDISCH CENTRUM, Arnhem, Het leven van de Koerden VANDEWUER Ina, Het Zilveren Ei BI INGILİZİ BLAU joyce, Kurdish dictionary KASARAIAN N.. ARSHI Z., ZABIHI K.; Kurdistan <album) LAIZER Sheri, Into Kurdistan, Frontiers under fire PAX CHRISTI INTERNATIONAL, Elections in Iraqi Kurdistan BI AL~1ANİ AMMAN Birgit, Traurige Reise BI TIRKİ AEGLETON William, ~lehabat Kürt Cumhuriyeti 19 l6 BAKSI :'vlahmut, Şivan'ın Sevdası BAŞKAYA Fikret, Paradigmanın iflası BEŞIKÇI!smail, Devletlerarası sömürge Kürdistan BILGii'\ :Vi. Siraç, Barzani BOYIK Eskere, Dağ çiçekleri CIV AN Rojvane, Şeyh Said isyanı DERSI:'v1I Nuri, Kürdistan Tarihinde Dersim DIKILI A.. Kürt sol sosyetesi DUZGUN :'v1., COMERD :Vi., TORN~CENGI H.; Dersim'de dualar, atasözleri, mecazlar, bilmeceler, şaşırtmacalar FERHO Medeni, Mapusluk gerçeğim, şiir IBN'UL ERZAK, Mervani Kürtleri Tarihi INSTITUT KURDE DE PARIS, Studia Kurdica KAYA Şerafettin, Diyarbakır'da Işkence MAR Cemşit, Dersim destanı MAR Cemşit, Koçkiri destanı MEDY ALI A., Zerdüşt ve öğretisi NIKITIN Bazil, Kürtler ROHAT, Kürdoloji biliminin 200 yıllık geçmişi TAŞ A., Türkiye Kürdistani, ekonomik ve sosyal yapı ZANA Mehdi, Bekle Diyarbakır so soo BI EREBI CELIL Celile, Nahdatul Ekrad El-Seqafiyye Welqewmiyye ıso - 8 -

10 ~' ı,. r:. Decembre 1992 F~:::ERAi"iCN INTERNA'i":CNAL:. DES L!GUES CES CRCITS CE L'HGMME (fioh) IV- UNE VAGUE o ARRESTATIONS RECENTE FRAPPE LES KURDES Oepuis le ma is d'ac:abre 1992, piusıeurs ser;ices de sec~rne cnt mene, a çrance ec~e!le, c::!es arrestaticns cars!es reçıcns de ai-hassaka. A.lea. Ras ai-. ar.estaticrs tct.:c~ent la ;:ccuiaticn kı..;rde de Syrıe..l.ın. ai-qarnıshli..a.frir.., Ces Se!cn!es sc~rces ces ;:::ar::s çciitic;ues kurdes et cet...:x crç;anisaticns k~rces ce s c::!rcits ce l'hcrnme et les C. D F ;::res ce 2SC KürCes cnt ete ar.etes et a'autres scr.t rec~erc:ıes. L'inter;enticn ces nctacles i<.urces prcc~es cu çcuvemernerıt ainsi c;t.:e les reac:icns que ces arrestaticns cnt susc:te C:ans :es rniiiet...:x kurdes et araces ce la reçicn cnt ai::ct.:ti a la liceraticn c':...:ne cemair.e ce deterıus, parmi eux le cepute syrien M. Fcuac Uleker et M. Mahmud!smail Umar, memcre du Ccmite camral du Par:i ~r.ıfıe demcc:-atic;ı..;e kt.:rce c:;ui est ac!ue!lement a l'hcpital de Qamisnli avec 22 autres liceres, suite a la detericraticn ce let...:r etat de same a cause de la torture. Les C.O.F ant reçu la liste c'une vinçtaine des cetenus KL;rces arretes cette annee cent : AHMAO HASSC AECEL'JASER HASSO KHA8AT AFANCI ASOALLAH IMAM ALA ICOIN IMAM ALA ICOIN AHMAO lerahim 8UZAN Mt.:t-'AMMEl AU USMAN AL! KHAWLMUSTA UMAR HAJ ;..L-AMMC MUSA HASSAN HUSSE!N SHARJF SHUKRI MUt-ıAMMES AU 8ASSCUS MUHAMMED ALl Mt.:HAMMED. Cette campagne est accompagnee de plusieurs decisicns discriminatoires a l'egard de la minorite kurde panni lesquelles : l'expu!sicn de 21 ouvriers de la Compagnie publique pcur la construction routiere, dont ncus possedcns la liste, l'interdiction de veyager po ur des intellectuels Kurdes... On rappellera que les mesures anti-kurdes ne datent pas d'aujourd'hui. En 1959, le service de renseignements arrete les COMITES CE CEFENSE CES LlBERTES CEMQCAt. ncues ET DES CROITS DEL 'HOı.tı.tE EN SYRIE (C OF).:.. : ~ -

11 .. F~OERATION INTE~NAilCNALE DES l:gues DES DROITS DE L'HCMME {FIOH) princioaux leaders du Parti democratique kurde. Le 23 acüt 1962, le gcuvemement dec:-ete la loi 93, mise en application le S Octobre.. ~ JB.~.qyi~,priv~.pr$~:g~--~otyingt mille Kurdes :.deo)q:,ı;;ıf-tiorj!ih~~x.;ci:r;:o:::"i'.";e!01~e~;;~i c... _sy_~ienne~ et_ inaygu~e.. ~~ _prcjet de la "ceinture arat~..... ex.ıgeant]e " C:eplacement dela population kurde de la region frarıtali~(~ _vers , s ı rr.te rieu('du"'pays. t anlrnateur de ce projet sera res pansa'6tlr 'du.. ~...,..,_ ' rappcrt sur les kurdes ecrit apres la declaration de I'Etat d'urgence et publie en Oc!cbre 1 ~63, qualifiant le s Kurdes de ''Peuple sans histcire ni c:vilisaticn, ni langue"... L'arrıvee de M. Assad au pcuvcır ralentit ce prcıet sans pct..:r autam i'atrcçer. Les çouvernements jct..:ent!a ccrte de la natı..;raıisaticn pct..:r!es "tıcct..:n de la Syrıe" (!es Kurdes c;uı n'ont ;:as de carte a'ider.tıte ) pcı..;r faıre press;cn sur!e mcuvemer.t pclitict..:e kurc:e. En i ~86. per.cant :a fete ce Nayrct..:z (21 Mars) ı..;n affrcr. tement er,tre!es fcrces ce sekurite et :es Kurdes fait plusieurs mcrts et tiesses. Le i '1 Ncvemt:re ı ~26, le gc~verr.eur d' al-hassaka put:lie!e dec: et n~ ~ 0'12 1 SAC/25 c;~i interdit i'utılisaticn de la lar.gue kurce car:s!es liet..:x ce ~ravaii. Le 3 Cecemt:re 1 ~89, Me Mchamed Mt..:stafa Mirc. çccverı.el;r c'ai-hasaka prcmulg~e l'crdre n' i 865iSad/25. reitere cette intercic:icn et prcsc.ıt en outre le s c~anscr.s ncn arates per.dar.t les mariaçes et les fetes (LA vcıx DE LA CEMCCRATIE. jourı.al ces COF a puclie cet ordre dans son r.umero de Novemtre i ~~0), en ccntradic:icr. flaçrar.te avec la c:nstitution syrıenne meme. Le S OC:cbre tre is cr:;;anisations kurdes de Syrie (l'unicn pcpulaire kurce. le Parti unifie democratique kurde et les travailleurs cemcc:-atiques kurdes) ant publie un cr:uscule ccmmun pcur marquer le trentieme anniversaire ce l'entree en vigueur de la lo i cu S OC:cbre 1 S62. Ce dccument aq:::elle les c:toyens a scutenir le s droits C'..ılturels et civiques des Kurdes.. Plus d'un miilicn de Kurdes vivent en Syrie (dcnt p:-es de sans naticnalite). Les COF et la FIDH exigent du gouvemement le respect de leurs droits civiques, politiques et socioculturels. COMITES CE CEFENSE DES USEHES oe.ı,ıocrancues Ei CES OROITS CE L 'HOMME E!'l SYRIE{COF). -- " -

12 PARL!AMENTARY ASSEMBL Y OF THE... COÜNCtCbFEURÖPE FORTY-FOCRTH ORD!NARY SESS!ON REC0;\1:\lE:'\DA TI0:' (1993)' on an additiona/ protoco/ on the rights of rı;ıtion;ı/ minoritics to the Eııropc:.ın Cımı ention orı Hıım:.ın Ri~ht.s ı. The.:.-\s~mbıy rccalls ıts Rccommc.:nJ.:ıııon~ 113~ ( and ı ı-;; ıl992l. Jnd ıts Orders :-.;o ~S6 ıı990ı and ~o ~-,-~ ıı992l on the rıgiıts or mınorıtıes. In the te,ıs ;.ıdoptcd on S Fcbruary 1992 it Jskcd the.: Commıtıc::,ır \1ınısters: to..:ondudc JS <.oon JS?<JSSıbk :he.ı.ork un\.!::~ way for :he \!laborjuon tli J..:hJner for rcgion.:ıl or m:norıty l:ınguages Jnd :o do its utmost :o cnsure the ~apıd ımpleme:ııaııon of the dıaner: ıi. to Jraw up an Jdditıonal protocol on the rıghts of minorıtıes to the European Cınve:ıt:on on Human Rights: iii. to provide the Counc:l oi Eurcpe wıth J suıt;ıble mediatıon instrument..., By adapting the European Chaner for Regional or \1inority Lınguages - J Council of Europe convention - on 22 June the Commirtee of Y1inisters gave the Assembly satisfaction on the first point. The chaner. on which legislation in our member sutes will have ro be based. will alsa be able to give guid:ınce to many other st.1tes on a diffic'.ılt and sensitive subject. 3. The re remains the r.ıpid implement.1tion of the chaner. It is encouraging that when it was opened for signature on 5 November eleven Council of Euro pe member states signed it str:ıight away. But one has to go funher. 4. The Assembly therefore appeals to member states which have not yet signed the chaner to do so 1. Asumb/\' debau on 1 Fc:bru:ırv 1993 (22nd Sitting) (see: Doc " report of the Comminee on Legal Affairs and Human Righıs. Rapponc:ur: ~r W orms; and Doc opinion of the Poliıical Affairs Committee. Rapponeur: Mr de Puig). Tar adopr~d ~- ıhe Assorıbly on Fc:bnıary 1993 (22nd Sitting). J ı! _. t. 1 ASSEMBLEE PARLEMENTAIRE DU ~~-.ı: -~._ ' " 7 '-~ ' CONSEıtt:iE LYEÜRÔPE. _ ::----. QUARANTE QUATRIE~1E SESSION ORDINAIRE REC0\1:\L\:'\Dr\ TIO~ 1201 (1993)' rcf:ltiı e ;i un protoco/e additionnci ;i /:.ı Com entiorı eıınjpt.~nrıe des Drnits de /'H om me mr /es tiroits des minorit6 n;ıtion:.ı/es ı. L.-\sscmblc!e rappelle ses Recorrımand:ıtıons 113-ı ) c:t ). et 'ics Dırec:ıvcs :ı"' ~S6 1!990ı c:ı -!7~ ( 1992) rc!atıves JU' Jroıts des mınonres. Dans!es deux (C,(CS adapres le s fcn:er eile demandaıt JU Comııe ccs \1ınıstres: ı. Je..:onc!urc Jans ks meiileurs.ie!aıs!es ıravau' c::ı..:ours p<ıur i'c!jboraııon J'une chane des langues regıonajcs OU mınorıt.1ıres. et de fairc tout son possıblc p<ıur unc mısc e:ı,:ı:uvre rapıde de la chme: ıı. d'c!aborer un protocole additionne! sur!es droıts des mınorites 3 la Convention europee:ıne des Droıts de l'homme: iii. de doter le Conseil Je l'europe d'un outıl ce mediatıon approprıe..., En adoptant. le 2~ juin la Chane euro peenne des l:ıngues regionales ou minoriuires - une convention du Conseil de I'Europe - le Comile des ~inistres a donne satısfaction j!'.-\ssemblee sur le premier de ces points. Lı chane. qui devra etre j la base de la legislation dans nos Et.1ts membres. pourra egalernem guider bien d'autres Euts dans une matiere diffıcile et delicate. 3. Res te la mi se en ceuvre ra pide de certe c hane. Il est encourageant que. lors de son ouverrure a la signature. le 5 novembre onze Et.1ts membres du Conseil de I'Europe l'aient deja signee. ~1ais il faut aller plus loin. 4. L' Assemblee lance done un appel aux Euts membres qui n'ont pas encore signe la chane de le 1. Discussion par l'assemblü le: ı fevric:r 1993 (22' scaııcc:j (voir Doc. 6742, rappon de la commission dc:s quc:sıions juridiquc:s et dc:s droiıs de: l'honunc:. rapponeur: M. W orms: c:t Doc avis de la conunission dc:s quc:stions economiquc:s. rapponeur: M. de Puig). Te.ıcte adopri par l'asumbllt! le 1" fevrier 1993 ı22 sbnce). ı

13 Recommenda.rion 1 '20 1 Recommandarion 1201 and to urge all of them to ratify it speedily. acccpting, faire et a ıous de la raıifıer rapidcment. en acceptant as many of its dauses as possible. 1 le maximum de ses clauscs... ~.~.. :.;~~~~~~;:~~=~~:;;ir ~~.. ~~:~~:~~7~~~~'"A.. _ınstrumenı~<>f t~ ~ounı::lf.. of;ju!r.sıpe~w. JC,t_.;,ıt,.h<ı. L,,f.. mcdıatıon approprıc.dı.ı.. ~l..uc:.t;e already proposed. to set up. - 1 a propose la crcatıon.. 6. ft has bcı:n advised of the tcrms of rclcrcncc gıven by rhe Cnmmittce of \1inisıers to rhe Stccring Commıııcc for Human Rights and İL> Commııtcc of E.~pcns for the Proıcc:ıon of :-.:atıonal \1inorırıcs ;ınd wı\ht:\ ro gıvc ııs full \Upporı ro thı\ work and JUıve- 1 v promoıc ı t. Through the ınclusıon ın the Europe:.ııı Cunvcntıon on Human Rıghts of ccn.:ıın rıghts of persons belongıng to mınorıties as well as organısatıons cntıtlt:d ı o reprcsc:ıı :hem. such pe~sons coulıj bc:ıcıit irom rhe remcdıes oı'fered by the convc:ıtıon. parııc.ılarly the rıghı ro submıı applicarıons ro rhc European (,ımmıssıon and Coun of Human Rıghrs ~ Cın~cquenıly. the Asscmbly rccommc:ıds that. the Cllmmııtce oi.\1inisıers :ıdopt :ın addiııon:ıl protocol on the rıghıs of n:ıııon:ıl mınor:ııcs to rhe Europe;ın Com entıon on Human Righıs. dr:ıwıng on the ıext reproduccd be!ow. which is :ın inıegr:ıl p:ın of ı h ıs recommend:ıııon. 9. As this maıtcr is ı:xtremcly urgcnt :ın d one o i the most impon.:ınt :ıctıviıies c:.ırrcnıly under way at the Councıl of Europe. the Assembly :ılso rccommends thaı the Commiıtee oi.\finisters speed up ils work schedule so that the summit of he:ıds of state and governmenı (Vienna. 8 and 9 ()çıober 1993) wıll be able to adopt a proıocol on the rights of national minorities :ınd open it for signature on that occ:ısion. Text of the proposal for an :ıdditional protocol to the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms, concerning persons belonging to national minorities Preamble The member states of the Council of Europe. signatory, hereto, ı i 6. Elle J t!tc informcc du mandaı donnt! par k Comitc des :'>1inisırcs au Comıtc dirccıcur pour lcs droıh de l'homme <.:! j,on Cımııc J'..:xpens pour!;,ı protcctıon d..:s mınorıtc\ n:ıııonjic\. cı Jc\ırc ;ıpoorre~ -.on ;ıppuı tcıt:ıl j cc\ tr;ıv;ıu, ct!t_:, promou\oır :ıc.::ıvement. 1 P:ır l'ıntroducııon l.bns i:ı c.ınvcnııon c:urope..:nn..: Jcs Droıts de I'Homrnc Jc ccn::ııns Jroıts Jcs personnc:s appanc:ı:ını j un c mınorııc. cc s per~onncs. ::ıınsı quc ks org:ınısaııom ~uaiıiict:'> pour :..:, ;c;:ır.: ~cnıcr. pourraient bcnd!cıc~ Jc~ voıes de ;ccours proposccs par ij Cunvc:ıtıun. not::ımmcnt \c droıt ı.ic soumc:ırc des ~cqucıcs i l::ı Commıssıon cı :ı l:ı Cıur..:uropcc::ıncs des Droııs Jc!'Hommc. 8. Par conscquc:ıt. 1'.-\ssc:nb!Ce rccommandc :ıu C0mıtc des \ linısıres d 'aıjopıcr un protocolc additıonnd j ij C0nventıon curopee:ıne des Droııs Je i'hommc sur lcs droııs des minarites n:ıtionalc!s. s inspı r:ını du texıe ı!gur:ınt c:-{jessous. qui i ait p:ınıe intc~r:ınte de ij prescnıe rccommand:ıtion. 9. Commt: cctte questıon esı d'une exın!me urgence ct l'une des :ıffaırcs les plus impon.:ıntes :ıcıueilemenı Assembke recommandc egalement au Comite des.\1inıstrcs d'accc!erer le c:ılendrier des ırav:ıux pour permettrc au Sommet des cheis d'etat et de gouvernemenı (Vienne. 3 et 9 ocıobre 1993) d':ıdopter un proıocole sur les droits des minarites n:ıtionales et de l'ouvrir ıraiıees p:ır!e Conscıl de I'Europe. 1 a la signature a cette occ:ısion. Proposition de protocole additionnet a la Convention de sauvegarde des Droits de I'Homme et des Libertes fondamentales cancemant tes personnes appartenant :i des minarites nationales Preambule Les Etats membres du Consei1 de I'Europe. signataires du present Protocole, ı. Considering ı.hat the diversity of peopıes and cultures with which it is imbued is one of ı.he main ı. Considerant que la diversite des peuples et des culrures qui l'ont fecondee est une des sources 2

14 Recommendarıvn 1201 Recommandarion 1201 sources of the rıchness :ınd vit:ılity of European cıvtlisatıon;., _C OfiSidering tlıc i~~rciiru.cöntrit:itiıion ~}t~ilbrtai rnınoı:itics. ıo ıhc.,culturj.! divcr.. ı>hv <taq dvnarrı<sm o i - tlıe ~~~~:9~(~u't~~-~:-:.~ ::::,;:,:~!Ç~::;~:~~ ~. 3. Considcring that only the rccogniıion of the righıs of persons bclonging to :ı national rninority wtthın J st:ıtc. and the ınıernattonal prntccı:on of those ~ights. are ı.::ıp:ıhk ol punıng a lasttng cnd to cthnıc ı.:onfronı:ıtıons. ;ınd ıhus of hclpıng to guar:ıntcı.: ;u st ı c:.:. Jı.:m<Jc:-:ıc:;.,tJhı 1 ı tv :ın d pcac:.:...ı Cun~iJcrıng!hJt th:..: :--ıghts conct.:rnt.:tl Jrc tho~t.: whtch any pı.:rson m:ıv cxcrcı~c cıthcr ~ıngiy,ır ;oınıly: S Consıdcr:ng that :ht: :ntcrnatıonai protı.:ctıon ll! the ~ıghts or naııonal mınonııt:s ıs an c~scntıai J~pı.:ı.:t of the intt:rn:ıtion:ıj prott!ctlon of hum:ın rıght' :ınj. JS such. J Jom:ıın : or ınıcrn:ıtıon:ıi co- ı~-c:-:ıtıon. Set::tion I - Definition Am efe For the purposes 0i :his Cunvcntılln'. the :=xpressıon naııon:ıl mınorııy.. reters to :ı group of persons in a st:ııc who. ciıizens a. reside on the temıor:.- 0f th:ıı ;,t:ıt:= and ;ırc ıhereoi: h. m:ıint:ıin longst:ınding.!inm md lastıng tıe~ with that sı:ıte: c. Jisplay Jistıncmc ethnıc. culıur:ıl. rc!igıous or linguistic characteristics: J. :ıre suificienıly reprc:senı:ıııve. although smailer in number than the rest of the populatıon 0f that state or of a region of that st:ıte: e. :ıre motivated by a conccrn to preserve together that which consıiıutes their comman idenıiıy. inc!uding ıheir culture. their tradiıions. their religion or their language. Seetion ı - General principles Aniele 2 1. Membership of a national minority shall be a matter of free personal choice. essenıielles de la richesse et de la vit:ılite de la civilisation europeenne ; 1. Consider:ınc fa c~~rribiitf~if~~~~~lit*~~!~~~(~~;w~f:t~'~~ riıes nationales a. la ı.liy inisri-ı~ des Etats eui~p,{~tt.~i~f2,,;~i 3. Consıdcrant quc seulcs la rcconnaissance des. droıts des pı.:rsonnı.:s appartcnanı a uııı.: minoritc natio-. nale ;i l'intcrıı.:ur d'un Eı:ıt ct!:ı protccıion intcrnation::ılı.: de cc~ drrıııs ~ont -,u~c:pııbks dı.: rnı.:ıırc dur::ıblı.:rncnt un terme :ıux arfronte:ııı.:nts ı.:thnıque~ et Jc contrıhuı.:r :ıın~ı :ı :;arantır!:ı.;u~::cc.!a JC:mocratıe. la... ıabıiıtc: ct!:ı paı~...ı Cun'>ıliC::-:ınt qu d,.ı gıt Je Jruıh cjue :ouıe pe:- ~onnı.: pt:ut excrce:- JUS'>I bı en se u i ı.: qu en :ıs-.,xı:ıı:on :ı vı.:c J :ıutrcs. ~ c,ın;ı<.!:.!r:ınt que!:ı protc~:ıon ıntı.:r:uııon:ıic Jc; droıts Jı.:s mınorıtc; natıon:ık; ı.:st unc: compos:ınıc t!s'>cntıc!!ı.: Je i:ı protı.:c:ıon ınte:-naı:onalı.: <.!es droıts de!"homm~ ~L ~ornr.;e ~e!!~. 'Jn Jor.ıJ:r.c Jc lj..:0n;:-c:-jt on ınte!i1~t:onj.it:. Titre 1 - Sont ı.:onvenus Jc cc quı 'iu:t Definition.ir.:cie Aux tin s Jc ce tıc Convcnııon 1!' expressıon mınomc natıon:ılı.:. desıgne un groupe de personnes dans un Et:ıt quı. ıı. resident sur le :cmtoire de ccı Et:ıt et en sont citoyens: b. entreııcnncnı des liens :ınciens. salides et durables :ıvec ceı Et:ıt: c. presement des c::ırjcter:stıques ethniques. cuiıurclles. reiigicuscs ou linguıstıques specifıqucs: d. sanı suffisammenı represenı:ııives. ıouı en c!t:ınt moıns nombrcuses que le resıe de!:ı populaııon de CC! Et:ıt ou d'une region de cet Eıat; e. sonı :ınimees de la volonte de preserver ensemble ce qui faiı leur idenıııe commune. not:ımment leur culture. leurs ıradiıions. leur rcligion ou leur langue. Titre ı - Principes generaux Aniele 2 i. L"appartenance a une minorite nationale releve du libre choix de la personne. ı. The tcnn convenıion in this text refcrs to the Convcnıion for the Protection of Hum:ın Righıs and Fundamcnıaı Frcedoms. ı. Le mat Convcntion. d3ns cc tcxtc ~nvoic iı la Convention de sauvegardc des Droııs de l"hommc et des Libcrtes foııdamenıales. 3

15 Rec:omment.iarıon I '201., No dis;ıdvanıagc shall result from the choice or the! rcnuncıaııon oi -;uch mt.:mbership. Recommandation 1201 Aucun dcs;ıv;ınt:ıge ne doit resulter du choix de cctte appartenancc, ou de la renonciation a ce choix...,;:ci'-':\~;ç{2[;~~~~~~~~~~~~~~~~, ~<'- ~ -:-. ~~:-.;':;?;!::_>- :~~: 1-f.j periiô5~(c'''; *~ Te!' dfoli.:.j 1 exprımcr. ı;. prcscrı;l!r et de.. ". in complctc frcednm his/her religious, ethnic. f dcvcloppe!r en touıc libcrtc son. idenlite: rcfiğicusc. ' linguısıic :ınd/ıır..:ultur:ıj. ıdcntıty. wıthout bcing ethnıque. lint,ruistiquc t.:tlou culturclle. sans t!tre sousubjt.:ctcd to :ıny :ııtcınpı Jt :ı~sımı!jııon ;ıg:ıinst hislht.:r w ıli., Evı.:ry ;x:r,nn hc!ongıng lo..ı njunnji :r:ınonty m:ıv t.:.,crcı~..: hı o.,. hl!r rıghıs :ınu C:1Joy thl!:n :nllı';h.ju :ıll~ ()f ın J~o.,ncı:ıııon.ı.nh other~. Anıefe.: :\ll pcr'>ono., hdongıng to :ı naııon:ıl mır.onıy -;h:ıll he e~wi bc!orc the!:ıw.-\m Ji..,c:-ırnın:ıtıon based on mcmbcrshıp ııi :ı n:ıııon:ıl mınorııv -;h:ıll be prohıbıted..-tn/(!ı: -' Dclıhcr:ııe ch:ıngcs to the c.kmogr:ıphıc composıuan oi thc 'eg!on ın whıch ;ı n:ıııon:ıl mır.orm ıs scıı!cd. to ıhc Je:rıme:ıt oi th:ıt mınorıry. -;h:ıll bt.: ;:ırohibıtcd. $«tion 3 - Substanti\ e rights Artıele 6 All persons be!ongıng to :ı naııon:ıl mınorııy s hall have :he right to set up the ır ov. n org:ınıs:ıtıons. inc!uding politic:ıl p:ırtıes. Anıele 7 1. Every person be!onging to :ı national mınoriry sh:ıll have the righı frcely to use his:her mather ıongue in priv::ıte :ınd in public. boıh orally ::ınd in writing. This right sh::ıll alsa :ıpply to the use of his; her language ın public:ıtıons and ın the audiovisual sector. 2. Every person belonging to ::ı national minority shall have the right to use his/her surname and fırst names in his;her mather tongue and to offıcial recognition of his/her surname ::ınd fırst names. 3. In the regions in which substantial numbers of a national minority :ıre settled. the persons belonging to a national minority shall have the right to use their mather tongue in their centacts with the administrative authorities and in proceedings before the couns and legal authorities. 4 mı sc co n tre.->a volonte ;ı :.ı ucu nt: tcnı:ıtıve d :ıssımi!jtıon. T(ıute pe!"'>onııe ;ıpr:.ırıen;ınt :ı unc :nınur:tc n:ıtıon:ık [1t:Ut <:Xl!f<.:t:~ 'C~ -Jroıt\ t:t en j()u;;' :njıvı Judlcmt:nt ou cn JS\OC::ıtıon :.ıve:: J';ıutre\ Touıc personnc :ıppanen:ını i unc m:norııc n;ıtıon:ık :ı Jroıı i!'cg:ıiıte Jev:ınt l:ı ioı. Tllu:c jı!>c!ı mın:ıııon fon d ce ~ur l :ıpp:ı.rtcn:ıncc J Jnt.: pe:-\onr.c i unc mınorıtc natıon:ılc csı mtc~tiite Ar::clc: 5 Des moilificatıons de!ıberc::s darb l:ı compo~ıtıon dcmogr:ıphıquc de i :ı rcgıon J irr.pl:ınuııon J 'un c mınorıtc n:ıııon:ıle. :ıu Jctrımc:ıı Jc cettc c.ie:-nıi::-e. sanı ınterditcs. Titre 3 - Droits materiels Anıcie 6 Touıes!es personnes :ıppartenant :ı une minorite natıonalc: ant le droıt de creer leur( s) propre(s) org:ınisation(s). y compris un parti poliı:ique. Anıele 7 1. Toute personne appartenant :ı une minoriıe n:ıtıonale a le d ro it d 'utiliser librement sa langue maternelle en prive comme en public. ::ıussi bien oralement que par ecrit. Ce droit s'applique :ıussi :ı l'utilisauon de sa langue dans les publications et 1 audiovisuel.., Toute personne :ıppartenant :ı une minome nationale ale droit d'utiliser son nam et ses prenoms dans sa langue maternelle et a droit a la reconnaissance offıcielle de son nom et de ses prenoms. 3. Dans!es regions d'implantation subsı.antielle d'une minorite nationale.!es personnes appartenant a cette minari te om le droit d 'utiliser leur langue maternelle dans Ieurs centacts avec!es autorites administratives ainsi que dans!es procedures devant!es tribunaux et!es insı.ances juridiques.