INHOUDSOPGAVE LIJST VAN AFKORTINGEN EN VERKORT GECITEERDE WETGEVING

Transcriptie

1 LIJST VAN AFKORTINGEN EN VERKORT GECITEERDE WETGEVING XV DEEL 1. HET COMITÉ VOOR PREVENTIE EN BESCHERMING OP HET WERK BINNEN HET WELZIJNSBELEID 1 3 H 1. HET SOCIAAL OVERLEG WELZIJNSBELEID IN BELGIË 5 AFD. 1. DE SOCIALE OVERLEGSTRUCTUUR IN BELGIË 7 1. Schematisch overzicht 7 AFD. 2. HET WELZIJNSBELEID: HISTORIEK EN WETGEVEND KADER 9 1. Verre oorsprong van het recht inzake de arbeidsveiligheid 9 2. Pact van sociale solidariteit 9 3. Regentbesluiten 9 4. Kaderwet van 10 juni Het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming Het Koninklijk Besluit van 20 juni 1975: het preventiebeleid De Europese Kaderrichtlijn betreffende de veiligheid en de gezondheid van de werknemers op het werk Het Koninklijk Besluit van 14 september De Wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk De codex over het welzijn op het werk De Wet van 22 juni 2002 betreffende de bescherming tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk De bescherming van de preventieadviseurs De versterking van de preventie Medische onderzoeken in het kader van de arbeidsverhoudingen Het gezondheidstoezicht op de werknemers 32 H 2. HET COMITÉ VOOR PREVENTIE EN BESCHERMING OP HET WERK EEN DEFINITIE 37 AFD. 1. ALGEMENE PRINCIPES 39 AFD. 2. DEFINITIE Het comité is een paritair samengesteld overlegorgaan Het comité wordt krachtens en volgens de wet opgericht Het comité functioneert enkel binnen het bedrijfsniveau 41 DEEL 2. WANNEER MOET EEN ONDERNEMING EEN COMITÉ VOOR PREVENTIE EN BESCHERMING OPRICHTEN? 43 H 1. INHOUD VAN DE WETTELIJKE VERPLICHTING 49 H 2. DE WETTELIJKE BEPALINGEN VOOR DE OPRICHTING VAN EEN COMITÉ VOOR PREVENTIE EN BESCHERMING OP HET WERK 53 AFD. 1. WETTELIJK KADER 55 AFD. 2. HET BEGRIP «ONDERNEMING» Ondernemingen uit de publieke en private sector Het begrip onderneming als «technische bedrijfseenheid» Overgang van ondernemingen 70 III

2 H 3. AFD. 3. WIE IS WERKNEMER? Wie komt in aanmerking? Wie komt niet in aanmerking? 76 AFD. 4. MINIMALE PERSONEELSSTERKTE: «EEN GEWOONLIJKE GEMIDDELDE TEWERKSTELLING VAN TEN MINSTE 50» Over het getal «50» De gewoonlijk gemiddelde tewerkstelling De referteperiode 81 BIJZONDERE GEVALLEN: AFWIJKINGEN VAN DE WETTELIJKE OPRICHTINGSVERPLICHTINGEN 83 AFD. 1. KAN DE ONDERNEMING AFZIEN VAN DE WETTELIJKE VERPLICHTING TOT OPRICHTING VAN EEN COMITÉ VOOR PREVENTIE EN BESCHERMING OP HET WERK? Kan bij akkoord (sectoraal of op ondernemingsniveau) afgeweken worden van de verplichting tot oprichting van een comité? Wat bij gebrek aan kandidaten? 86 AFD. 2. KAN EEN ONDERNEMING ZELF AFSPRAKEN MAKEN ROND DE OPRICHTING VAN EEN COMITÉ VOOR PREVENTIE EN BESCHERMING OP HET WERK? 89 AFD. 3. SANCTIES WANNEER EEN ONDERNEMING GEEN VERKIEZINGEN ORGANISEERT 91 DEEL 3. DE SOCIALE VERKIEZINGEN H 1. SOCIALE VERKIEZINGEN: SITUERING IN HET SOCIAAL OVERLEG 103 AFD. 1. SITUERING VERKIEZINGEN BINNEN HET SOCIAAL OVERLEG Principes en achtergrondinformatie over sociale verkiezingen Doel en situering verkiezingen 105 AFD. 2. WANNEER MOETEN DE SOCIALE VERKIEZINGEN GEORGANISEERD WORDEN? Het principe: om de 4 jaar en binnen een door koninklijk besluit vastgestelde periode Uitzonderingen op het principe Opschorting van de verkiezingen 107 AFD. 3. VOORNAAMSTE WIJZIGINGEN IN 2004 T.O.V. DE VORIGE SOCIALE VERKIEZINGEN Overzicht van de wetgeving inzake sociale verkiezingen Wet van 3 mei Koninklijk Besluit van 15 mei H 2. DE TAALVOORSCHRIFTEN VOOR DE ORGANISATIE VAN VERKIEZINGEN 111 AFD. 1. WETTELIJK KADER Algemeen Overzicht van de geldende wetgeving 113 AFD. 2. HET NEDERLANDS TAALGEBIED De regel: Nederlandse taalgebied: documenten in het Nederlands Afwijking: Nederlandse taalgebied + anderstalig personeel: vertaling is soms verplicht De benaming van functies in een vreemde taal 116 IV

3 4. Sancties 116 AFD. 3. HET FRANSE TAALGEBIED De regel: Franse taalgebied: documenten in het Frans Afwijking: Franse taalgebied + anderstalig personeel: vertaling is mogelijk Sancties 117 AFD. 4. HET DUITSE TAALGEBIED, HET TWEETALIG GEBIED BRUSSEL-HOOFDSTAD EN DE TAALFACILITEITENGEMEENTEN Duitstalig gebied Het tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad De taalfaciliteitengemeenten Sancties 120 AFD. 5. EEN PRAKTIJKVOORBEELD TER VERDUIDELIJKING: VERSCHILLENDE TAALVOORSCHRIFTEN BINNEN EEN ONDERNEMING Het aanplakken van de berichten Het organiseren van de stemming Besluit 124 H 3. DE ACTOREN IN DE VERKIEZINGEN 125 AFD. 1. DE REPRESENTATIEVE WERKNEMERSORGANISATIES 129 AFD. 2. HET LEIDINGGEVEND PERSONEEL Criteria ter onderscheiding van het leidinggevend personeel Te verstrekken informatie over de functies van leidinggevend personeel 135 AFD. 3. DE KANDIDATEN Voorwaarden tot kandidaatstelling Wat zijn geen voorwaarden tot verkiesbaarheid? Tijdstip waarop aan de voorwaarden moet worden voldaan Bescherming van de kandidaten Faciliteiten voor kandidaten Na de verkiezingen 145 AFD. 4. DE KIESGERECHTIGDEN Wie mag aan de verkiezingen deelnemen? Gedetacheerden Preventieadviseur Gesubsidieerde contractuelen (Gesco s) en andere categorieën in speciale tewerkstellingsstatuten Bewijslast voor het voldoen aan de voorwaarden Tijdstip waarop aan deze voorwaarden moet worden voldaan 148 H 4. DE ORGANISATIE VAN DE VERKIEZINGEN 149 AFD. 1. DE VERKIEZINGSKALENDER Dag X en dag Y Belang van de chronologie 153 AFD. 2. VOOR DAG X: DE VOORBEREIDENDE PROCEDURE Tijdpad «Voorbereidende procedure» Dag X 7 60: eerste aankondigingen Tussen dag X 7 60 en dag X 7 35: overleg Dag X 7 35: schriftelijke mededelingen over de beslissing van de werkgever Dag X 7 35 tot dag X 7 5: mogelijkheid tot beroep Tegen dag X: mandatenberekening en -verdeling 161 V

4 7. Tegen dag X: opstelling lijsten van het leidinggevend personeel en de kiezerslijsten Tegen dag X: keuze traditioneel of elektronisch stemmen Tegen dag X: vaststelling datum en uurregeling verkiezingen (bepaling dag Y en eventueel bijkomende data) 169 AFD. 3. OP DAG X Aan te plakken berichten Afschriften Rechtzetting van de verkiezingsdatum 172 AFD. 4. NA DAG X TOT DAG X + 28: BEZWAAR- EN BEROEPSMOGELIJKHEDEN TEGEN DE LIJSTEN EN MANDATEN Tijdpad bezwaar- en beroepsmogelijkheden tegen de lijsten en mandaten Bezwaarmogelijkheden Zo nodig rechtzetting na bezwaar Beroep bij de arbeidsrechtbank Definitieve afsluiting lijsten leidinggevend personeel, kiezers en vaststelling aantal mandaten 175 AFD. 5. TUSSEN DAG X EN DAG Y: TIJDPAD DER KANDIDATENLIJSTEN Tijdpad kandidatenlijsten Dag X + 35: indienen van kandidatenlijsten Eind dag X + 35: geen of slechts beperkte kandidatenlijsten Dag X + 35 tot dag X + 40: toekenning van lijstnummers Dag X + 40: aanplakking van de kandidatenlijsten Dag X + 40 tot dag X + 47: klachten tegen de kandidatenlijsten en intrekking kandidatuur Van dag X + 48 tot dag X + 56: wijziging kandidatenlijsten en aanplakking gewijzigde kandidatenlijsten Dag X + 47 tot dag X + 61: beroep tegen de kandidatenlijsten Dag Y 7 14: ultieme wijziging van de kandidatenlijsten Dag Y 7 13: het opmaken van de stembiljetten 189 AFD. 6. TUSSEN DAG X EN DAG Y, VOORBEREIDING VAN DE STEMMING Tussen dag X en dag X + 56: akkoord over de stemming per brief Tussen X en X + 70: samenstelling kiescolleges en stembureaus Dag Y 7 11: schrapping kiezers van de kiezerslijsten Dag Y 7 10: oproeping kiezers en verzending stembiljetten Dag Y 7 1: praktische voorbereiding dag Y 196 AFD. 7. OP DAG Y Datum van de verkiezingen Uitstel van de verkiezingen Plaats van de verkiezingen Taak van het stembureau Verloop van de stemverrichtingen Hoe geldig stemmen? Afsluiting van de stemverrichtingen Stemopneming Verdeling van de mandaten Aanduiding verkozenen 206 VI

5 11. Opmaken van proces-verbaal en de statistische fiche Elektronisch stemmen 211 AFD. 8. NA DAG Y Dag Y + 1: overhandiging van alle verkiezingsdocumenten aan de werkgever Dag Y + 2: aanplakking van de verkiezingsuitslag en namen werkgeversvertegenwoordigers Verwijdering van de aangeplakte berichten Beroep tegen de verkiezingsuitslag Eerste samenroeping van het nieuwe comité 216 H 5. GERECHTELIJKE PROCEDURE 217 AFD. 1. OVERZICHT 219 AFD. 2. DE JURIDISCHE PROCEDURE BIJ SOCIALE VERKIEZINGEN De bevoegde rechtbank Wie kan een eis instellen? Tegen wie wordt een eis ingesteld? Inleiding van de zaak Behandeling Betekening van de uitspraak Hoger beroep en cassatie Vertegenwoordiging van de partijen 224 DEEL 4. SAMENSTELLING VAN HET COMITÉ VOOR PREVENTIE EN BESCHERMING OP HET WERK 237 H 1. DE LEDEN VAN HET COMITÉ VOOR PREVENTIE EN BESCHERMING OP HET WERK 233 AFD. 1. SAMENSTELLING: WERKGEVERS EN WERKNEMERS Tweeledige samenstelling Maar niet noodzakelijk paritair Wie maakt deel uit van het comité voor preventie en bescherming op het werk? De vertegenwoordigers van de werkgever De vertegenwoordigers van de werknemers Wettelijk kader Andere personeelsleden Deskundigen 247 AFD. 2. DE PERMANENT LEDEN De vertegenwoordigers van de werkgever De vertegenwoordigers van de werknemers 239 AFD. 3. DE OCCASIONELE LEDEN VAN HET COMITÉ VOOR PREVENTIE EN BESCHERMING OP HET WERK Wettelijk kader Andere personeelsleden Deskundigen 247 H 2. HET BESTUUR VAN HET COMITÉ VOOR PREVENTIE EN BESCHERMING OP HET WERK 249 AFD. 1. DE VOORZITTER 251 AFD. 2. HET SECRETARIAAT 253 VII

6 H 3. DE BESCHERMING VAN DE WERKNEMERSVERTEGENWOORDIGERS IN HET COMITÉ VOOR PREVENTIE EN BESCHERMING OP HET WERK 255 AFD. 1. HET BEGINSEL 259 AFD. 2. DE BESCHERMDE PERSONEN (Kandidaat)werknemersvertegenwoordigers Voorwaarden van verkiesbaarheid Verandering van personeelscategorie Verandering van plaats van tewerkstelling Lidmaatschap van de vakorganisatie Arbeidsovereenkomst voor een bepaalde tijd, proefperiode 264 AFD. 3. DUUR VAN DE BESCHERMINGSPERIODE Aanvang van de beschermingsperiode Einde van de beschermingsperiode Geen nieuwe verkiezingen Overgang van ondernemingen 269 AFD. 4. INHOUD VAN DE BESCHERMING Het begrip ontslag Niet bedoelde ontslagen Enkel het moment van de opzegging valt tijdens de beschermde periode 272 AFD. 5. ONTSLAG OM EEN DRINGENDE REDEN Het begrip dringende reden Voornemen te ontslaan Onderhandelingsperiode Voorlopige maatregelen Dagvaarding voor de arbeidsrechtbank Proceduretermijnen Behandeling voor de arbeidsrechtbank Beroep aantekenen Behandeling in beroep Gevolgen van de uitspraak 286 AFD. 6. ONTSLAG OM ECONOMISCHE OF TECHNISCHE REDENEN Begrip Behandeling door het bevoegd paritair orgaan Behandeling door het arbeidsgerecht Afloop van de procedure 295 AFD. 7. SANCTIE Herplaatsing Schadevergoeding 299 DEEL 5. DE WERKING VAN HET COMITÉ VOOR PREVENTIE EN BESCHERMING OP HET WERK 311 H 1. DE VERGADERINGEN 309 AFD. 1. DE INSTALLATIEVERGADERING Definitie en wettelijk kader Wanneer moet de installatievergadering gehouden worden? Wie roept de installatievergadering samen? Wie neemt deel aan de installatievergadering? Waar vindt de installatievergadering plaats? Wat wordt behandeld op de installatievergadering? 312 VIII

7 7. Wijze van beslissen notulen 317 AFD. 2. DE GEWONE VERGADERING Wettelijk kader Wanneer moet het comité vergaderen? Waar moet het comité vergaderen? De oproeping De agenda: wat wordt behandeld op de vergadering van het comité? Notulen Wijze van beslissen 323 AFD. 3. DE BUITENGEWONE VERGADERING Definitie en wettelijk kader Oproeping, plaats en tijdstip van de buitengewone vergadering Agenda Wijze van beslissen notulen 325 AFD. 4. DE VOORBEREIDENDE VERGADERING Definitie en wettelijk kader Organisatieregels voor de voorbereidende vergadering 327 AFD. 5. ONDERNEMING MET MEERDERE COMITÉS Probleemstelling Mogelijkheden 329 H 2. PRAKTISCHE WERKINGSMODALITEITEN 331 AFD. 1. LOKAAL EN MATERIEEL 333 AFD. 2. ARBEIDSTIJD EN VERGOEDINGEN Arbeidstijd Vergoedingen 335 AFD. 3. TAALGEBRUIK Wettelijk kader Nederlands taalgebied Frans taalgebied Gemeenten met taalfaciliteiten Brussel-Hoofdstad 338 DEEL 6. BEVOEGDHEDEN VAN HET COMITÉ VOOR PREVENTIE EN BESCHERMING OP HET WERK H 1. WETTELIJKE GRONDSLAGEN 345 H 2. DE BEVOEGDHEDEN VAN HET COMITÉ ZOALS OMSCHREVEN IN HET KONINKLIJK BESLUIT BETREFFENDE HET COMITÉ 349 AFD. 1. WELZIJNSBELEID, GLOBAAL PREVENTIEPLAN EN JAARLIJKS ACTIEPLAN Wettelijk kader Het dynamisch risicobeheersingssysteem Het globaal preventieplan Het jaarlijkse actieplan 352 AFD. 2. ALGEMENE ADVISERENDE OPDRACHT 353 AFD. 3. PROPAGANDAMIDDELEN EN ONTHAAL VAN DE WERKNEMERS 355 AFD. 4. KLACHTEN VAN DE WERKNEMERS 357 AFD. 5. VERFRAAIING 359 AFD. 6. ARBEIDSINSPECTIE 361 AFD. 7. ERNSTIG RISICO, ERNSTIG ONGEVAL OF INCIDENT 363 IX

8 H 3. DE BEVOEGDHEDEN VAN HET COMITÉ KRACHTENS ANDERE WETTEN EN BESLUITEN 365 AFD. 1. BESCHERMING TEGEN GEWELD, PESTERIJEN EN ONGEWENST SEKSUEEL GEDRAG OP HET WERK 367 AFD. 2. CHEMISCHE AGENTIA 369 AFD. 3. DE BEHEERSING VAN DE GEVAREN VAN ZWARE ONGEVALLEN WAARBIJ GEVAARLIJKE STOFFEN ZIJN BETROKKEN 373 AFD. 4. SOCIALE VERKIEZINGEN 375 AFD. 5. OVERNAME VAN DE TAKEN EN BEVOEGDHEDEN VAN HET COMITÉ DOOR DE ONDERNEMINGSRAAD 379 AFD. 6. BESCHERMING VAN DE JONGEREN OP HET WERK 381 AFD. 7. GELIJKEKANSENPLANNEN 383 AFD. 8. EXTERNE DIENSTEN VOOR TECHNISCHE CONTROLES OP DE WERKPLAATS 385 AFD. 9. BEROEPSZIEKTEN 387 AFD. 10. VOORKOMING VAN STRESS DOOR HET WERK 389 AFD. 11. DE OPSLAG VAN ONTVLAMBARE EN BRANDBARE VLOEISTOFFEN 391 AFD. 12. BESCHERMING TEGEN HET GEVAAR VAN DE IONISERENDE STRALINGEN 393 AFD. 13. DE VEILIGHEID EN DE GEZONDHEID OP HET WERK VAN UITZENDKRACHTEN 395 AFD. 14. BESCHERMING VAN DE WERKNEMERS TEGEN DE RISICO S BIJ BLOOTSTELLING AAN BIOLOGISCHE AGENTIA OP HET WERK 397 AFD. 15. HET GEBRUIK VAN PERSOONLIJKE BESCHERMINGSMIDDELEN 401 AFD. 16. MOEDERSCHAPSBESCHERMING 403 AFD. 17. HET BEWAREN, HET OP DE MARKT BRENGEN EN HET GEBRUIKEN VAN BESTRIJDINGSMIDDELEN VOOR LANDBOUWKUNDIG GEBRUIK 405 AFD. 18. BESCHERMING VAN DE WERKNEMERS TEGEN DE RISICO S VAN BLOOTSTELLING AAN KANKERVERWEKKENDE EN MUTAGENE AGENTIA OP HET WERK 407 AFD. 19. BEELDSCHERMAPPARATUUR 409 AFD. 20. MANUEEL HANTEREN VAN LASTEN 411 AFD. 21. HET GEBRUIK VAN ARBEIDSMIDDELEN 413 AFD. 22. DE SOCIALE GEVOLGEN VAN DE INVOERING VAN NIEUWE TECHNOLOGIEËN 415 AFD. 23. WERKZAAMHEDEN IN DE PLAATSEN WAAR GEVAARLIJKE GASSEN KUNNEN VOORHANDEN ZIJN 417 AFD. 24. VERLICHTING 419 AFD. 25. WEERSOMSTANDIGHEDEN 421 AFD. 26. SANITAIRE UITRUSTING 423 AFD. 27. WERKKLEDIJ 425 AFD. 28. MEDISCHE AFDELING BEVOEGD VOOR ANDERE ONDERNEMINGEN 427 AFD. 29. GEZONDHEIDSTOEZICHT 429 AFD. 30. BESCHERMING VAN DE PREVENTIEADVISEURS 433 AFD. 31. MAATREGELEN TER VOORKOMING VAN DE HINDER 435 AFD. 32. BLOOTSTELLING AAN LAWAAI 437 X

9 AFD. 33. STRIJD TEGEN DE RISICO S TE WIJTEN AAN ASBEST 439 AFD. 34. RISICO S VOOR BEROEPSZIEKTEN EN ONGEVALLEN 443 AFD. 35. EERSTE HULP EN DRINGENDE VERZORGING 445 AFD. 36. WERKEN IN EEN HYPERBARE OMGEVING 447 AFD. 37. TIJDELIJKE HUISVESTING VAN WERKNEMERS 449 AFD. 38. MILIEUREGLEMENTERING IN VLAANDEREN VLAREM I VLAREM II 451 AFD. 39. TAKEN VAN HET COMITÉ BIJ ONTSTENTENIS VAN EEN ONDERNEMINGSRAAD Aanmoedigingspremies in de privé-sector en in de Vlaamse private sociale-profitsector Bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de werknemers ten opzichte van de controle op de elektronische on-linecommunicatiegegevens Werknemersparticipatie in het kapitaal en in de winst van de vennootschappen Startbaanovereenkomsten Bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de werknemers ten opzichte van de camerabewaking op de arbeidsplaats Faillissement Gerechtelijk akkoord Logistiek assistent Tewerkstellingsakkoorden Aanvullende pensioenen Brugpensioen Beroepsopleiding 460 DEEL 7. BIJLAGEN 475 H 1. OVERZICHT RELEVANTE WETGEVING 467 H 2. NUTTIGE ADRESSEN 471 AFD. 1. WERKGEVERSORGANISATIES Nationaal 473 AFD. 2. WERKNEMERSORGANISATIES ABVV 485 AFD. 3. OVERHEID Federale overheidsdiensten 493 AFD. 4. OVERLEGORGANEN Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB) Bijzondere Raadgevende Commissies (BRC) Nationale Arbeidsraad (NAR) Hoge Raad voor de Werkgelegenheid (HRW) Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk (HRPBW) Paritaire comités 509 AFD. 5. GESCHILLEN Arbeidsrechtbanken Arbeidshoven Hof van Cassatie 512 DEEL 8. TREFWOORDENREGISTER 513 XI