Kerntakenbegroting. Met kracht op koers. oktober 2014

Transcriptie

1 2015 Kerntakenbegroting Met kracht op koers oktober 2014

2

3 Kerntakenbegroting 2015 Met kracht op koers oktober 2014

4 Colofon Datum provincie Overijssel, oktober 2014 Coördinatie en productie eenheid Bedrijfsvoering, team Financiën Traffic Team Communicatie Vormgeving Meindertsma creative company, Zwolle Digitaal drukwerk Molenberg Media B.V., Zwolle Vragen Rinie Scheutjens Telefoon Hergen Vorenkamp Telefoon Redactieadres Provincie Overijssel Luttenbergstraat 2 Postbus GB Zwolle Telefoon Fax postbus@overijssel.nl 2 Provincie Overijssel Kerntakenbegroting 2015

5 Inhoudsopgave 1 Inleiding Gefocust voltooien en vooruit kijken Opgaven en ontwikkelingen Financiële samenvatting van de Kerntakenbegroting Opbouw en leeswijzer 9 2 Kerntaakplannen Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer Milieu en Energie Inrichting landelijk gebied Regionale bereikbaarheid, regionaal OV Regionale Economie Culturele infrastructuur en monumentenzorg Kwaliteit Openbaar Bestuur Sociale infrastructuur, jeugdzorg en overige niet-kerntaken Gebiedsontwikkelingen Terugblik vervallen investeringsprestaties Paragrafen Provinciale heffingen Weerstandsvermogen Kapitaalgoederen Financiering Bedrijfsvoering Verbonden partijen Grondbeleid Financiële Begroting Uitgangspunten baten & lasten en financiële positie Actualisering budgettair perspectief Meerjarig overzicht van baten & lasten Toelichting op het overzicht van baten en lasten Meerjarige uiteenzetting van de financiële positie inclusief toelichting Personeelsgebonden lasten Provinciale organisatie Provinciale Staten Dagelijks bestuur Ambtelijke organisatie Woordenlijst 414 Bijlagen 420 Bijlage 1 Incidentele lasten en baten 422 Bijlage 2 Doelenboom 2014 vs Bijlage 3 Dynamische Beleidsagenda (DBA) 448 Bijlage 4 Totaal KvO + DIA + IIO 452 Bijlage 5 Programma groot onderhoudstrajecten infrastructuur Provincie Overijssel Kerntakenbegroting

6 1 4 Provincie Overijssel Kerntakenbegroting 2015

7 Hoofdstuk 1 Inleiding 1. Inleiding 1.1 Gefocust voltooien en vooruit kijken Deze Kerntakenbegroting beschrijft hoe wij voor 2015 de realisatie van het Hoofdlijnenakkoord en investeringsprogramma Kracht van Overijssel vormgeven is een verkiezingsjaar. In deze begroting staan daarom geen voorstellen voor nieuwe activiteiten. Wij ronden het lopende programma Kracht van Overijssel af en sturen bij waar de omstandigheden ons daartoe dwingen. Het nieuwe college zal zijn eigen lijnen uit kunnen zetten. Bij wijze van overdracht blikken wij wel vooruit op de toekomstige opgaven voor de provincie onder de noemers Openbaar bestuur, Fysieke omgeving en Economisch domein. We voltooien in 2015 een belangrijk deel van de investeringsopgaven. Een aantal investeringsopgaven loopt nog door tot in de volgende collegeperiode. Naast aandacht voor realisatie van de investeringsopgaven voeren we vanzelfsprekend onze reguliere taken uit. Wij duiden hieronder de mijlpalen in globale termen. Voor de concrete omschrijving van de ontwikkelingen en bestuurlijke mijlpalen binnen de individuele kerntaken verwijzen we naar de kerntaakopgaven zoals die in hoofdstuk 2 zijn opgenomen. Een aantal belangrijke mijlpalen is: Alle opgaven voor de kwalitatieve ruimtelijke ontwikkeling, het wonen en het waterbeheer zijn door ons in de realisatiefase gebracht. De werkprogramma s met de drie netwerksteden zijn in uitvoering. De gebiedsgerichte projecten zijn in de realisatiefase, daarvoor zijn we nieuwe samenwerkingsverbanden aangegaan en is cofinanciering tot stand gekomen. De overprogrammering in de programma s voor wonen, bedrijfslocaties en detailhandel hebben wij in beeld gebracht en voor de regio s geagendeerd. In deze bestuursperiode zijn veel infrastructurele programma s en projecten voorbereid en tot de uitvoeringsfase gebracht. Provincie en RIjk investeren tussen 2010 en 2020, met een uitloop tot 2028, vele honderden miljoenen in de infrastructuur en kunstwerken van Overijssel (MIRT), zoals opwaardering van de A1, N35, N340, N18, N34, N348 en N307. Alle voornemens over asbest, leefmilieu, verkeersgeluid zijn tot realisatie gebracht. De herijking van het programma Nieuwe Energie heeft de instemming van uw Staten gekregen. In afstemming met de partners Samen werkt beter komt de verdere inrichting van het landelijke gebied tot stand. De door het Rijk aan provincies overgedragen verantwoordelijkheid voor de natuuropgave realiseren wij in de gebiedsprocessen in overleg met onze partners; na de verkenning in 2014 starten wij in 2015 de planuitwerkingen en de uitvoering van een deel van de maatregelen. Voor de regionale economie hebben we nieuwe instrumenten (leningen, deelnemingen) gemaakt en zijn er nu loketten ter bevordering van innovatie in relevante topsectoren. Breedband ICT-infrastructuur en de aanpak van leegstand van kantoren worden in 2015 operationeel. We hebben pilots gestart voor de problematiek van leegstand detailhandel. Om het verwachte tekort aan technici op te vangen hebben we in het verlengde van het nationale Techniekpact geïnvesteerd in de human capital agenda. Voor cultuur hebben we een meerjarig uitvoeringsprogramma in gang gezet. We stimuleren het ondernemerschap door prioriteit te geven aan projecten waar ondernemers meer cofinanciering inbrengen, zoals bij grote restauraties en Rijksmonumenten. Wij hebben de kwaliteit van het openbaar bestuur en de democratie in Overijssel en nieuwe vormen van burgerparticipatie bevorderd. Voor de sociale infrastructuur heeft de afbouw en overdracht van activiteiten naar gemeenten en maatschappelijke organisaties plaatsgevonden. De jeugdzorg dragen wij over aan het Rijk dat besloten heeft deze taak te decentraliseren naar de gemeenten. Provincie Overijssel Kerntakenbegroting

8 1.2 Opgaven en ontwikkelingen Opgaven op hoofdlijnen Het perspectief van onze provincie ligt de komende jaren in kwalitatieve groei. Dit houdt in het in samenhang verbeteren van de kwaliteit op het gebied van wonen, werken, mobiliteit, natuur en recreëren en daarmee het creëren van een goed leef- en vestigingsklimaat. We zijn ons bewust van het verschil in ontwikkeling tussen en binnen regio s in Overijssel, op zowel demografisch als economisch vlak. Openbaar bestuur Wij zijn mede verantwoordelijk voor de kwaliteit van het openbaar bestuur. Burgers moeten erop kunnen vertrouwen dat gemeenten, waterschappen en provincie hun taken vervullen. De moderne netwerksamenleving stelt andere en hogere eisen aan de overheid. Omgekeerd leggen overheden meer verantwoordelijkheden neer in de samenleving. De democratie verandert van louter representatieve naar participatieve democratie. Daarnaast gaat het om het verder versterken van het proces naar ontwikkelingsplanologie en kansenplanologie. Dat is het inspelen op de vraag van de eindgebruikers en ruimte geven voor initiatieven van burgers in plaats van (grootschalig) aanbod gestuurd werken. Dit vraagt immers meer dan in het verleden om een samenhangende ruimtelijke en sociaaleconomische ontwikkeling. Deze moet samen met gebiedspartners tot uitvoering komen. Dat kan door onze voorkantsturing te evolueren naar voorkantsamenwerking, waarbij we in de vroegste planfase overleggen met initiatiefnemers en de betrokkenheid van belanghebbenden bevorderen. De initiatieven die aantoonbaar bijdragen aan publieke belangen, maatschappelijke opgaven en ruimtelijke kwaliteit en waarvoor draagvlak is ontstaan, bieden we daarmee kansen door bestuurlijke afwegingsruimte te benutten. Daarvoor moeten we kijken naar de provinciale regelingen, interne procedures en de verhouding tussen Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten. Onze primaire neiging tot samenwerking te voorkomen of ongedaan te maken. Wij spelen actief in op ontwikkelingen die bepalend zijn voor de positie van de provincie en de wijze waarop wij onze opgaven kunnen verwezenlijken. Dit betreft de op handen zijnde Omgevingswet en de Structuurvisie voor de ondergrond (STRONG), de werkwijze bij het MIRT, grensoverschrijdende samenwerking en de agendavorming van Europees Parlement en Commissie. Fysieke omgeving De provincie ziet er op toe dat ontwikkelingen in stad of landelijk gebied de kwaliteit van natuurlijk kapitaal respecteren. Dat betekent schoon en voldoende water, goede drinkwaterkwaliteit, droge voeten (Deltaprogramma), een veilige ruimtelijke omgeving, biodiversiteit (Ecologische Hoofdstructuur, Natura 2000) en schone lucht. De Europese regelgeving heeft flinke invloed op ons natuur en milieubeleid. Wij zorgen voor bereikbaarheid met onze provinciale infrastructuur. Voor onze steden en dorpen gaat het nu om kwalitatieve groei, doorontwikkeling en benutting van het bestaande gebied, dat anders in verval raakt. Dat betekent dat we de focus meer leggen op de ontwikkeling van het bestaande stedelijke gebied en dat de programmering van wonen, werken, detailhandel en / of voorzieningen zonodig wordt herzien. De kwalitatieve gebruikersvraag blijft hierbij uitgangspunt. Voor het landelijke gebied liggen de opgaven in een samenhangende aanpak van natuur, water en economie. In het akkoord Samen Werkt Beter (mei 2023) en de bijbehorende uitvoeringsagenda (december 2013) hebben wij met onze partners afspraken gemaakt over een voortvarende aanpak. In samenhang met het programmeringsvraagstuk voor het stedelijke gebied heeft ook het aanbod 6 Provincie Overijssel Kerntakenbegroting 2015

9 Hoofdstuk 1 Inleiding aan vrijkomende agrarische bebouwing onze aandacht. Ten slotte, werken wij in verbinding met kennisinstellingen, de sector en andere partijen aan nieuw beleid dat leidt tot toenemende concurrentiekracht van de agrarische sector onder maatschappelijk aanvaarde voorwaarden. Economisch domein De economie in Overijssel lijkt voorzichtig op te veren. Vraag en aanbod op de arbeidsmarkt zijn nog niet in balans en de omstandigheden veranderen steeds. Waar mogelijk faciliteren wij de economische opleving op regionale schaal en helpen wij de balans van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt zich te herstellen. Daarnaast zien wij twee uidagingen voor de regionale economie: Het vergroten van het bruto regionaal product en de werkgelegenheid door innovatie en structuurversterking. Een extra inspanning om de doelstelling van 20% hernieuwbare energie in 2020 alsnog naderbij te brengen; niet alleen door overheden, maar ook door private initiatieven. De prognose is nu dat we met de voorgenomen maatregelen in de herijking van het programma Nieuwe Energie uitkomen op ca. 12,5%. Voor de periode na 2015 zullen wij beleidsvarianten ontwikkelen voor de resterende opgaven tot Organisatie Externe ontwikkelingen, zoals de taakverschuivingen tussen overheden en de andere houding die van de overheid gevraagd wordt, zijn van invloed op het realiseren van de provinciale opgaven. In antwoord daarop werken we aan toename van de wendbaarheid en versterking van de kwaliteit en slagvaardigheid van de organisatie. Ook verbeteren wij onze digitale benadering van en dienstverlening aan de burger. De nodige maatregelen zijn genomen in het kader van de reorganisatie en er is blijvende daadkracht nodig om de opgaven succesvol te realiseren. In lijn met het Hoofdlijnenakkoord Kracht van Overijssel is uitgangspunt om onverminderd te focussen op de kerntaken en de realisatie van de daarbinnen geformuleerde opgaven. De personele formatie is aangepast aan de doelstelling uit het Hoofdlijnenakkoord. De boventalligen werken vanuit Overijssel@search aan het vinden van nieuwe banen (zowel intern als extern). Er is een voorziening voor WW-aanspraken opgenomen in de begroting. Op de langere termijn wordt een toekomstrobuuste organisatie bereikt door de koppeling van de juiste mensen aan de te realiseren opgaven. Daartoe is ervoor gekozen een hoger deel van de personele inzet een flexibel karakter te geven: het streven is dat per % van de loonsom flexibel inzetbaar is. Deze grotere flexibele ruimte wordt onder meer benut voor een traineeprogramma. Daarnaast moet een quotum van medewerkers met afstand tot de arbeidsmarkt (conform de Participatiewet en het quotum zoals in IPO-verband is overeengekomen) uitgedrukt in een aandeel van de formatie worden gerealiseerd. Voor 2015 en 2016 is dit taakstellend opgelegd aan de organisatie. In 2023 gaat dit uiteindelijk om circa 25 fte. Daarmee is het een dermate bepalend deel van de formatie. Onderzocht wordt hoe dit op de meest maatschappelijk passende en doelmatige wijze ingevuld kan worden en welke formatieve, personele en financiële gevolgen hieraan verbonden zijn. Los van de taakstellingen uit het Hoofdlijnenakkoord zijn ook de decentralisaties op Rijksniveau van invloed op de ontwikkeling van de organisatie: De decentralisatie van de jeugdzorg is al meegenomen in voornoemde reorganisatie. De verdere ontwikkeling van de Regionale Uitvoeringsdiensten in Overijssel echter nog niet, het lopende onderzoek hiernaar wordt betrokken in de monitor Overijssel 2014-II. In verband met het opheffen van de Dienst Landelijk Gebied (DLG) nemen de twaalf provincies de zeggenschap en bijbehorende capaciteit van 400 fte over. De daarbij behorende middelen ( 41 miljoen) worden in het Provinciefonds gestort. Het kabinet maakt een einde aan de Wgr+ regio s. De belangrijkste taak - verkeer en vervoer - gaat naar de provincie. Dit past bij onze taken op ruimtelijk-economisch gebied. De financiële (en Provincie Overijssel Kerntakenbegroting

10 personele) consequenties zijn nog niet in de kerntakenbegroting verdisconteerd, omdat de Eerste Kamer nog moet beslissen over dit wetsvoorstel. De invulling van onze rol in Europa vraagt om een goede ambtelijke en bestuurlijke borging, zowel in IPO-verband als binnen Overijssel. 1.3 Financiële samenvatting van de Kerntakenbegroting 2015 Wij presenteren u een sluitende begroting conform de eisen die het Besluit Begroten en Verantwoorden (BBV) en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aan ons stellen. De Kerntakenbegroting 2015 is structureel in evenwicht. In onderstaand overzicht is de relatie gelegd tussen de bestedingen per kerntaak en de wijze waarop de bestedingen worden bekostigd. Daarbij is per reserve inzichtelijk gemaakt welke bedragen per saldo worden onttrokken aan de reserves en welke bijdrage uit de algemene middelen komt. De bestedingen worden bekostigd uit: Bestedingen Bijdragen Overige Bijdrage uit Algemene Kerntaak 2015 overheden Leges baten reserves middelen 1. Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer 2. Milieu en energie Inrichting landelijk gebied Regionale bereikbaarheid en regionaal OV Regionale Economie Culturele infrastructuur en monumentenzorg Kwaliteit Openbaar Bestuur Niet-kerntaak en overig Gebiedsontwikkelingen Bedrijfsvoering Algemene dekkingsmiddelen Totaal Waarvan: Provinciefonds Opcenten Mororrijtuigenbelasting Geldleningen en uitzettingen, bespaarde rente Algemene baten en lasten Totaal algemene middelen Provincie Overijssel Kerntakenbegroting 2015

11 Hoofdstuk 1 Inleiding 1.4 Opbouw en leeswijzer Enkele doelenbomen zijn gewijzigd ten opzichte van de Kerntakenbegroting Deze doelenbomen zijn in lijn gebracht met besluitvorming door uw Staten en de actuele stand van realisatie Hoofdlijnenakkoord. De exacte wijzigingen zijn inzichtelijk gemaakt in bijlage 2. De wijzigingen in de doelenbomen kunnen ertoe leiden dat de nummering van de prestaties niet meer opvolgend is. De indeling van de Kerntakenbegroting 2015 is als volgt: Hoofdstuk 1 Inleiding Hoofdstuk 2 Kerntaakteksten Hoofdstuk 3 Paragrafen Hoofdstuk 4 Financiële begroting Hoofdstuk 5 Provinciale organisatie Hoofdstuk 6 Woordenlijst Bijlage 1 Incidentele lasten en baten Bijlage 2 Doelenbomen 2014 vs 2015 Bijlage 3 Dynamische Beleidsagenda (DBA) Bijlage 4 Totaal KvO + DIA + IIO Bijlage 5 Programma groot onderhoudstrajecten infrastructuur Provincie Overijssel Kerntakenbegroting

12 2 10 Provincie Overijssel Kerntakenbegroting 2015

13 Hoofdstuk 2 Kerntaakteksten 2. Kerntaakteksten Kerntakenbegroting De Kerntakenbegroting 2015 is conform de Kerntakenbegroting van vorig jaar opgebouwd vanuit de kerntaken. De indeling in kerntaken vloeit voort uit het door uw Staten vastgestelde IPO - Profiel provincies: 1. Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer. 2. Milieu en Energie. 3. Inrichting landelijk gebied. 4. Regionale bereikbaarheid, regionaal OV. 5. Regionale Economie. 6. Culturele infrastructuur en monumentenzorg. 7. Kwaliteit Openbaar Bestuur. 8. Sociale Infrastructuur, jeugdzorg en overige niet-kerntaken. 9. Gebiedsontwikkelingen. De prestaties die zijn voortgekomen uit de investeringsagenda, noemen wij investeringsprestaties. Omdat tijdens de coalitieperiode de focus ligt op de uitvoering van deze investeringsimpuls, wordt over deze prestaties uitgebreider gerapporteerd. De volgende onderdelen zullen per investeringsprestatie worden toegelicht: Projectresultaat. Realisatie coalitieperiode. Gerealiseerd projectresultaat Prestaties Mijlpalen Op deze manier wordt het beoogde eindresultaat van het project of programma geschetst, maar wordt ook inzichtelijk gemaakt welke resultaten er in het begrotingsjaar worden nagestreefd. Daarnaast wordt per investeringsprestatie aangegeven welke PS mijlpalen er voor 2015 worden voorzien. In deze begroting wordt tevens per investeringsprestatie teruggekeken op het gerealiseerd projectresultaat voor de periode Dezelfde terugblik voor alle per 2015 vervallen prestaties is aan het eind van dit hoofdstuk te vinden. In tegenstelling tot investeringsprestaties, zullen reguliere prestaties enkel in algemene zin kort worden toegelicht. Wat willen we bereiken? Bij de invulling van de Kerntakenbegroting staan de bekende 3 W vragen centraal ( wat willen we bereiken, wat gaan we daarvoor doen en wat gaat dat kosten? ). De eerste twee vragen worden geconcretiseerd aan de hand van de doelenboom. Maatschappelijke ambities kennen hun vertrekpunt in het Hoofdlijnenakkoord en zijn van daaruit verder geconcretiseerd naar beleidsdoelen en prestaties. Vervolgens is vanuit deze ambities de vertaling gemaakt naar voor de provincie beïnvloedbare beleidsdoelen en zijn er concrete prestatieafspraken aan verbonden. Als gevolg van de concrete invulling van kerntaken d.m.v. investeringsbesluiten en enkele afgeronde / vervallen prestaties, zijn enkele doelenbomen gewijzigd ten opzichte van de Kerntakenbegroting Daarom hebben wij in bijlage 2 een conversietabel opgenomen waarin de verschillen tussen de doelenbomen van de Kerntakenbegroting 2014 en de Kerntakenbegroting 2015 worden gepresenteerd. Provincie Overijssel Kerntakenbegroting

14 Wat gaan we daarvoor doen? Per beleidsdoel worden concrete prestaties benoemd. Bij het formuleren van de prestaties zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: Elke prestatie komt maar één keer voor in het kerntakenplan en wordt geplaatst onder één beleidsdoel. Wanneer prestaties bijdragen aan meerdere beleidsdoelen is de volgende lijn gehanteerd: - De prestatie wordt opgenomen onder het beleidsdoel waaraan het betreffende budget is gekoppeld. In de tekst van de andere kerntaken kan een relatie worden gelegd naar deze prestatie. - Prestaties met betrekking tot opgaven voor gebiedsontwikkeling worden inhoudelijk verantwoord bij kerntaak 9, maar bij beleidsdoelen van andere kerntaken zijn verwijzingen opgenomen indien de prestatie hier een bijdrage levert. In de beschrijving van investeringsprestaties wordt ingegaan op het einddoel van het totale project, het einddoel voor deze Collegeperiode, het gerealiseerde projectresultaat , de te bereiken resultaten in 2015 en de mijlpalen. Daarmee wordt de rol van Provinciale Staten in grote majeure projecten benoemd. Voortvloeiende uit het eerste uitgangspunt wordt een investeringsprestatie integraal in de begroting opgenomen, waarbij de resultaten en doelen de basis vormen. De dekkingsbron is van ondergeschikt belang. Concreet betekent dit, dat aanpalende budgetten (zoals regulier geld of financiering uit doeluitkeringen) ook bij deze prestatie worden gepresenteerd. Wat mag het kosten? De opzet van de financiële paragraaf is als volgt: Een meerjarenbegroting van het saldo van de lasten en baten op het niveau van de beleidsdoelen (Rekening 2013, Begroting 2014, Begroting 2015, Begroting 2016 ev.). Voor het jaar 2015, het begrotingsjaar, worden naast het saldo ook de lasten en baten weergegeven. Een tabel met daarin de onttrekking, storting en saldo per reserve, voorziening en doeluitkering van de kerntaak. Een financiële toelichting van het saldo (lasten en baten) per investeringsprestatie. Het betreft hier de totale budgetten die hiervoor beschikbaar zijn. In een aparte kolom wordt de relatie met de reserve uitvoering Kracht van Overijssel aangegeven. De reguliere prestaties worden getotaliseerd opgenomen, zodat het totale saldo van het beleidsdoel wordt toegelicht. Totale begroting Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer - 4% Milieu en Energie - 1% Inrichting landelijk gebied - 19% Regionale bereikbaarheid en regionaal openbaar vervoer - 21% Regionale Economie - 8% Culturele infrastructuur en monumentenzorg - 4% Kwaliteit Openbaar Bestuur - 1% Sociale infrastructuur, jeugdzorg en overige niet-kerntaken - 23% Gebiedsontwikkelingen - 19% 12 Provincie Overijssel Kerntakenbegroting 2015

15 Hoofdstuk 2 Kerntaakteksten Kerntaak 1: Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer Inleiding: wat willen we bereiken? In 2015 ligt de nadruk op het realiseren en afronden van resterende (deel)prestaties uit het coalitieakkoord. Daarnaast maken de komende jaren maatschappelijke ontwikkelingen en trends in het ruimtelijk domein bijstelling van het provinciale beleid noodzakelijk. Dit krijgt vooral beslag in de Revisie van de Omgevingsvisie: de Omgevingsvisie 2.0. Meer dan nu al het geval is, komt daarbij het accent te liggen op initiatieven van buiten en minder nadruk op plannen en programma s die overheidsgestuurd zijn. Voor ons ligt de uitdaging om voortdurend keuzes te maken: waar kunnen wij toegevoegde waarde leveren aan het oplossen van de maatschappelijke opgaven. Dit vraagt van ons om slimme samenwerking met allerlei partijen: niet alleen binnen de eigen kaders van het coalitieakkoord en Kerntakenbegroting, maar waar nodig ook daarbuiten. De zoektocht is hoe we dit vormgeven zonder dat dit ten koste gaat van onze eigen taakuitvoering en zonder dat we daarbij rechtsongelijkheid en ongewenste precedentwerking introduceren. Het is daarbij de kunst om een beweging in gang te zetten, waarin wij als de provincie zichtbaar en herkenbaar zijn als facilitator van het proces waarlangs, vanuit de samenleving zelf, oplossingen voor maatschappelijke opgaven worden ontwikkeld. Waarbij partijen vervolgens van ons als overheid mogen verwachten dat wij de van onderop ontwikkelde initiatieven verbinden met publieke belangen. Omgevingsvisie 2.0 In 2014 hebben we de voorbereiding van de Omgevingsvisie 2.0 gestart met een Midterm Review en een verkenning. Hieruit zijn vier thema s voortgekomen die nader verkend en geduid moeten worden. Deze thema s zijn: Transitie agro & foodsector, waaronder landbouw faciliteren (onder andere schaalontwikkeling, vrijkomende agrarische bebouwing en nieuwe verdienmodellen). Logistieke activiteiten en kansen voor de regionale economie. (Fysieke) leefomgeving en ruimtelijke kwaliteit in bestaand bebouwd gebied (herbestemmen en transformeren leegstaand vastgoed). Energietransitie (Relatie ondergrond en bovengrond, nieuwe duurzame energiebronnen). In huiskamerdebatten hebben we met Overijsselaars en andere partners gedebatteerd over beleidsopties. We hebben enkele maatschappelijke boegbeelden gevraagd hun visie op de Overijsselse leefomgeving te geven. In 2015 staat de opbrengst hiervan centraal op een congres en deze biedt mede een basis voor de Omgevingsvisie 2.0. In het bijzonder in de herformulering van hoofdstuk 2 (Visie: balans en dynamiek) in de huidige Omgevingsvisie. Een aantal onderwerpen is in voorbereiding en levert bouwstenen voor de Omgevingsvisie 2.0. Het gaat onder meer om: Het programma Gezond en veilig leefmilieu (kerntaak 2). De visie natuur en biodiversiteit (kerntaak 3). De visie veehouderij (kerntaak 5). De strategische visie infrastructurele knooppunten (kerntaak 5). De cultuurhistorische waardenkaart (kerntaak 6). Consequenties Deltabeslissingen (kerntaak 2). Regionale woon- en bedrijfsterreinenvisies (kerntaak 1 en 5). Rijksstructuurvisie voor de Ondergrond (STRONG, kerntaak 1). Provincie Overijssel Kerntakenbegroting

16 Wonen Met het aflopen van het programma Wonen in 2015 is een heroriëntatie op taken en opgaven nodig. Een prioritaire opgave is het terugdringen van de overprogrammering. Wij ondersteunen gemeenten bij het vinden van een adequate aanpak om de vraag in balans te brengen met het aanbod, zowel kwalitatief als kwantitatief. Dit krijgt vorm in de regionale woonvisies waarover wij uw Staten in 2014 geinformeerd hebben (zie PS/2014/389) 1. In 2015 vertalen we die visies in woonafspraken, waarvoor u op 2 juli 2014 de kaders heeft vastgesteld. De starterslening is een succesvol instrument gebleken om het eigen woningbezit en de doorstroming te bevorderen. Starters zijn een belangrijke doelgroep voor het bevorderen van de doorstroming op de woningmarkt. We gaan in 2015 bezien of het instrument nog past bij de huidige marktomstandigheden. Leefbaarheid, stadsrandzones en groene omgeving In 2015 evalueren wij het programma Leefbaarheid stadsrandzones en groene omgeving dat begin 2014 in zijn uitwerking is verbreed naar ook binnenstedelijke gebieden. Dit doen we met het oog op de doorontwikkeling van de provinciale uitvoeringsstrategie voor het sturen op (ruimtelijke) kwaliteit. Dit betekent kwaliteit mee realiseren in (veelal gemeentelijke) ruimtelijke ontwikkelingen vanuit een regionaal perspectief. Nationaal landschap IJsseldelta In 2015 eindigt het uitvoeringsprogramma investeren in de kernkwaliteiten van het nationaal landschap IJsseldelta. De circa dertig gebiedspartijen, variërend van dorpsvereniging tot terreinbeherende organisaties, hebben aangegeven een duurzaam en robuust organisatiemodel en financieringsmodel voor het gebied te willen ontwikkelen. Deze partijen hebben met dat doel een kopgroep opdracht geven om een gebiedsdeal te ontwikkelen, zodat ze vanaf 2016 volgens de nieuwe samenwerkingsverhoudingen werken. Belangrijk onderdeel van deze pilot is de vraag wat onze rol is / moet zijn bij een dergelijke transitie, maar ook daarna. Deze pilot levert ervaringen op die ook voor andere gebiedsontwikkelingen van belang kunnen zijn (zie ook kerntaak 9). Netwerksteden In 2015 zijn de werkprogramma s met de drie netwerksteden (Zwolle-Kampen Netwerkstad, Stedendriehoek-Deventer en Netwerkstad Twente) in uitvoering. In 2014 hebben we met Netwerkstad Twente een bestuursovereenkomst gesloten voor de uitvoering van het werkprogramma. Dit is een nieuwe manier van samenwerken met een gelijkwaardige betrokkenheid van de netwerksteden en de provincie. Met het pilotproject spontane (binnen)stad gaan we in Netwerkstad Twente experimenteren met ruimte voor kleinschalige initiatieven van onderop. In de pilot experimenteren we met andere rollen van de overheid en trekken we lessen uit het in de praktijk brengen van de spontane binnenstad. 1 De aanpak van overprogrammering van wonen hangt nauw samen met die van bedrijfslocaties en detailhandel (kerntaak 5 Regionale economie: uitwerking bedrijventerreinvisies). 14 Provincie Overijssel Kerntakenbegroting 2015

17 Hoofdstuk 2 Kerntaakteksten Externe ontwikkelingen Deltaprogramma De Deltabeslissingen zullen in september 2014 worden vastgesteld. Het Deltaprogramma zal daarmee in een andere fase komen. We werken samen in een netwerkorganisatie met regionale platforms aan meekoppelkansen voor meerlaagse veiligheid. De provincies zijn daarin als gebiedsregisseur verantwoordelijk voor het regionaal proces en een integrale aanpak. In 2015 stellen wij het werkprogramma vast voor de Zoetwatervoorziening Oost-Nederland, met als partners de regionale overheden, waterbeheerders en belangrijkste gebruikers van water in regio Oost. Hierover doen we in 2015 nadere voorstellen. Aandeel Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer in totale kerntakenbegroting Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer - 4% Overige kerntaken - 96% Provincie Overijssel Kerntakenbegroting

18 Kerntaak 1: Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer Maatschappelijke ambitie Beleidsdoel 1. Een samenleving waarin alle Overijsselaars zich thuis voelen en meedoen, met bloeiende steden en dorpen als motor voor cultuur en werkgelegenheid, ingebed in een aantrekkelijk landschap waarin wonen, natuur, landbouw, ondergrond en water elkaar versterken. 1.1 Dynamische en bereikbare stedelijke netwerken met een onderscheidend profiel en een aantrekkelijk / passend vestigingsklimaat als motor voor werkgelegenheid en cultuur. 1.2 Behouden en versterken van de diversiteit en identiteit van (binnen)steden, stadsrandzones, landschappen en dorpen. 1.3 Voldoende en diversiteit aan woon- en werkmilieus in bloeiende steden en vitale dorpen, die ruimte bieden aan verschillende doelgroepen nu en in de toekomst. 1.4 Kwalitatieve en toekomstbestendige versterking van landelijk gebied gericht op multifunctioneel ruimtegebruik (waaronder wonen, natuur, landbouw, ondergrond en water e.d.) met ontwikkelingsmogelijkheden voor nieuwe economische dragers, op leefbaarheid en sociale cohesie. 1.5 Het duurzaam beheren van de ondergrond door het vinden van een balans tussen gebruiken, beschermen en herstellen van de ondergrond. 16 Provincie Overijssel Kerntakenbegroting 2015

19 Hoofdstuk 2 Kerntaakplannen Kerntaakteksten Prestaties Investeringsprestaties: Netwerksteden Gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente.* Gebiedsontwikkeling Innovatiedriehoek.* Investeringsprestaties: Ontwikkelen en uitvoeren programma Leefbaarheid, stadsrandzones en groene omgeving Opstellen en uitvoeren uitvoeringsprogramma Nationaal Landschap IJsseldelta Gebiedsontwikkeling Ruimte voor de Vecht.* Gebiedsontwikkeling IJsseldelta-Zuid.* Gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente.* Gebiedsontwikkeling Twickel.* Reguliere prestaties: Voorkantsturing door middel van eens in de zes tot acht weken overleg met gemeenten, en advisering over voorontwerp bestemmingsplannen Inzet WRO-instrumentarium Beheren en doorontwikkelen Omgevingsvisie, -verordening en borgen Omgevingswet Samen met partners verbreden en versnellen van de doorontwikkeling van Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving door kennisontwikkeling en -verspreiding Effectuering ruimtelijk beleid. Investeringsprestaties: Ontwerp en uitvoeren startersleningen Uitvoering prestatieafspraken wonen stimuleren Wonen in Overijssel. Investeringsprestaties: Gebiedsontwikkeling Ruimte voor de Vecht.* Gebiedsontwikkeling IJsseldelta-Zuid.* Gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta.* Gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente.* Reguliere prestaties: Zone Ondernemen met Natuur en Water (voorheen Groen-blauwe Hoofdstructuur). Reguliere prestaties: Toezien op de doorwerking van de ambities en doelstellingen van de Visie op de Ondergrond (onderdeel van de Omgevingsvisie) en de regels voor grondwaterbescherming in bestemmingsplannen Het concretiseren van de kansen en effecten van de ondergrond binnen ruimtelijke processen Het voorbereiden van programmering van de saneringsopgave Inbreng van de provinciale ambities voor de ondergrond in het rijksbeleid Inzicht in rol van duurzame toepassing van bodemenergie in de energietransitie. Provincie Overijssel Kerntakenbegroting

20 Kerntaak 1: Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer Maatschappelijke ambitie Beleidsdoel 1. Een samenleving waarin alle Overijsselaars zich thuis voelen en meedoen, met bloeiende steden en dorpen als motor voor cultuur en werkgelegenheid, ingebed in een aantrekkelijk landschap waarin wonen, natuur, landbouw, ondergrond en water elkaar versterken. 1.6 Een zodanige inrichting van de fysieke leefomgeving dat er nu en in de toekomst voldoende bescherming is tegen overstromingen, wateroverlast en er genoeg water is in droge perioden. 1.7 Schoon, voldoende en gezond water voor mens, dier en plant. * De gebiedsontwikkelingen zijn opgenomen in de doelenboom om de inhoudelijke relatie / bijdrage tussen de opgaven van deze kerntaak en de gebiedsontwikkelingen zichtbaar te maken. Voor de toelichting op deze prestaties zie hoofdstuk Provincie Overijssel Kerntakenbegroting 2015