B O E K S TA R T I N D E K I N D E R O P VA N G
|
|
- Stijn Bakker
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 B O E K S TA R T I N D E K I N D E R O P VA N G Beleidsdocument voor directie en MT bibliotheken december 2012
2 O P B R E N G S T E N Meer bibliotheekleden Ouders worden via de kinderopvang geïnformeerd over het bibliotheeklidmaatschap. Door de voor- en nameting zien we een stijging van het aantal peuterleden. Daarnaast nemen deelnemende kinderdagverblijven en peuterspeelzalen vaker een abonnement op de bibliotheek. De bewustwording dat voorlezen belangrijk is groeit onder ouders en kinderopvang. Meer expertise in huis BoekStart biedt bibliotheekmedewerkers trainingen om hun kennis op het gebied van voorlezen en kinderboeken uit te breiden. Dit leidt tot vernieuwende inzichten. Zij trainen op hun beurt de pedagogisch medewerkers van de deelnemende kinderdagverblijven en peuterspeelzalen. Uit onderzoek blijkt dat de trainingen Interactief voorlezen en Lezen met baby s voorzien in een grote behoefte. Verhoging afname diensten Kinderdagverblijven en peuterspeelzalen zijn tijdens de projectperiode goed bekend geraakt met de expertise, producten en diensten van de bibliotheek. Omdat BoekStart zorgt voor borging in beleid van de kinderopvang kan de bibliotheek rekenen op een langdurige samenwerking. Zichtbaarheid De bibliotheek bindt met BoekStart verschillende organisaties aan zich, zoals de kinderopvang, consultatiebureau (centrum voor jeugd en gezin) en gemeente, om gezamenlijk taalachterstanden te bestrijden en lees - plezier te bevorderen. Binnen het netwerk werkt de bibliotheek zo aan zichtbaarheid en profileert zich als deskundige op het gebied van taalen leesbeleid. Onlangs is een pilot met de boekhandel gestart om ook langs die weg de aandacht op babyboekjes te vestigen. Aanboren nieuwe middelen Door de kinderopvang en gemeente als structurele partners aan zich te binden krijgt de bibliotheek een stem in de invulling van het gemeentelijk beleid om taalontwikkeling voor alle jonge kinderen te stimuleren. Lobbywerk kan ervoor zorgen dat bibliotheken mee kunnen delen in de extra middelen die er zijn voor bijvoorbeeld VVE en laaggeletterdheid. > 2
3 I N L E I D I N G Voorlezen is goed voor de taalontwikkeling van jonge kinderen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat voorlezen aan baby s nog voordat zij kunnen praten een gunstig effect heeft op de taalontwikkeling. Boeken kunnen de taalomgeving in het gezin verrijken. Met het programma BoekStart als onderdeel van Kunst van Lezen onderschrijft het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap het belang van voorlezen. Dit programma wordt sinds 2008 uitgevoerd door Stichting Lezen en het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken. Met de inzet van vele enthousiaste leesbevorderaars zijn landelijk belangrijke resultaten geboekt. OCW heeft het succes van Kunst van Lezen en BoekStart onderkend en ook voor de periode financiële middelen ter beschikking gesteld. Zo is er voldoende tijd om het programma BoekStart en BoekStart in de kinderopvang te verankeren in beleid van bibliotheken en de samenwerkende instellingen en lokale overheden. V O O R S P R O N G I N TA A L D A N K Z I J B O E K S TA R T BoekStart is een programma dat het lezen met jonge kinderen van 0 4 jaar en hun ouders via openbare bibliotheken bevordert én hen wil laten genieten van boeken. BoekStart gaat uit van de gedachte dat kinderen die al op jonge leeftijd in aanraking komen met boeken een voorsprong (op school) ontwikkelen, waar ze hun hele leven voordeel van hebben. Samen een boekje kijken plaatjes aanwijzen en benoemen, versjes leren, verhaaltjes vertellen en ernaar luisteren versterkt bovendien de band tussen ouder en kind. BoekStart vormt als leesbevorderend programma voor alle kinderen een stevige basis aan het begin van de door Stichting Lezen ontwikkelde doorgaande leeslijn, gebaseerd op de doorgaande leerlijn. De basisbibliotheek werkt op strategisch, beleids - matig en uitvoerend niveau samen met gemeente, consultatiebureau en kinderopvang om ouders en kinderen vanaf het allereerste begin met (het lezen van) boeken in aanraking te brengen. Ik las al voor in de groep, maar ik heb nu kritischer leren kijken. Welk boek lees ik voor aan welk kind? Ik let er nu beter op dat de tekst overeenkomt met de afbeelding, en dat het verhaaltje past bij de leeftijd van de peuter. Sowieso kijk ik nu meer door de ogen van de kinderen. B O E K S TA R T B E L A N G R I J K B I J P R E V E N T I E L A A G G E L E T T E R D H E I D Ongeveer een kwart van de kinderen in Nederland begint aan het basisonderwijs met een taalachterstand die nadelig is voor hun latere lees- en taalvaardigheid. Van de 15-jarigen in Nederland is 15% laaggeletterd. De kans is groot dat deze groep in ruime mate gebruik zal maken van de sociale voorzieningen van de gemeente; laaggeletterdheid kost het land jaarlijks 500 miljoen euro. Mede hierdoor staat taalbeleid zeer in de politieke belangstelling: bij de kwaliteitsverbetering van het onderwijs staan de taalprestaties centraal. Tussen preventie laaggeletterdheid, taalontwikkeling en leesbevordering bestaat een aantoonbaar verband. Leesbevordering leidt tot verbetering van de taalprestaties, waarbij de bibliotheek met een programma als BoekStart een grote rol kan spelen. BoekStart 3 <
4 Onze leeshoek was rommelig ingericht. Nu weten we dat we de hoek moeten afschermen, zodat kinderen versterkt daarnaast de VVE-programma s, waarmee de kinderopvang werkt om laaggeletterdheid en taalachterstanden te voorkomen en te verminderen. BoekStart richt zich op het verbeteren van het voorleesklimaat, het (interactief) voorlezen en werken en omgaan met boeken. In dit verband geeft OCW een belangrijk signaal af door de komende jaren 95 miljoen euro per jaar beschikbaar te stellen om taalachterstanden bij peuters en pedagogisch medewerkers in de G37 terug te dringen. Dit geld komt bovenop het bestaande budget van 261 miljoen euro dat jaarlijks al over alle onderwijsachterstandsgemeenten wordt verdeeld. Bibliotheken kunnen hiervan profiteren. zich écht kunnen terugtrekken in hun eigen wereldje. Het werkt! Ze zijn rustiger, kijken lekker in de boekjes die er staan en met het beschadigen valt het ook reuze mee! De cursus liet zien dat je veel meer kunt doen W E T T E L I J K E N O O D Z A A K Per 1 augustus 2010 ging de wet OKE van kracht: Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie. Op basis hiervan wordt van de kinderopvang, naast verzorging, ook een opvoedende rol verlangd. Hierdoor is de vraag naar en behoefte aan een educatieve invulling ontstaan, waarbij het structureren van voorlezen en leesbevorderende activiteiten zeker een plaats moeten krijgen. In opdracht van het Bureau Kwaliteit Kinder - opvang (BKK) werd het Pedagogisch kader kindercentra 0 4 jaar opgesteld dat beschrijft wat goede kinderopvang inhoudt. In mei 2011 werd dit Pedagogisch kader onder alle kinderopvanginstellingen als basishandleiding verspreid. In het Pedagogisch kader zijn de vier basisdoelen van de kinderopvang geformuleerd met als uitgangspunt de vier basisdoelen van Rikzen-Walraven: emotionele veiligheid, ontwikkeling van persoonlijke competenties en van sociale competenties, en het zich eigen maken van normen en waarden. Voorlezen en werken met boeken dragen er in belangrijke mate toe bij de vier doelen te verwezenlijken. De kinderopvang zoekt juist nu (noodgedwongen) mogelijkheden en middelen om aan de wettelijke eis te voldoen en aan het Pedagogisch kader invulling te geven. Dit is voor de basisbibliotheek hét moment om zich te profileren. Door het vervullen van een belangrijke leesbevorderende rol richting de kinderopvang maakt de basisbibliotheek zich tot een onmisbare schakel in de doorgaande leeslijn én tot een belangrijke partner in het stimuleren van taalontwikkeling bij jonge kinderen. met boeken. Je kunt er natuurlijk uit voorlezen, maar je kunt er ook mee werken en erover praten. B O E K S TA R T I N D E K I N D E R O P VA N G : E E N V E R V O L G O P B O E K S TA R T V O O R B A B Y S BoekStart voor baby s heeft een vaste plaats in de bibliotheek veroverd. Inmiddels doet 90% van de basisbibliotheken mee. Het betreft een eenduidige heldere aanpak die via Provinciale Service Organisaties (PSO s) door 809 bibliotheekvestigingen (eind 2012) wordt uitgevoerd. Inmiddels zijn ruim baby s lid geworden van de bibliotheek. BoekStart heeft een aantrekkelijke uitstraling en is zover ingeburgerd dat het als sterk merk de structurele samenwerking van bibliotheken en kinderopvang (met in het verlengde ouders en verzorgers) kan verstevigen. De kinderopvang was al een van de samenwerkingspartners van Boek - Start voor baby s; BoekStart in de kinderopvang is een logisch vervolg. > 4
5 Het is belangrijk dat pedagogisch medewerkers het belang inzien van voorlezen aan baby s en jonge kinderen. Het zou vast onderdeel moeten zijn van het dagprogramma en deel uit moeten maken van het beleid. Om BoekStart in de kinderopvang te laten slagen en continuïteit te waarborgen, is (financiële) borging in beleid van zowel kinderopvang als bibliotheek van groot belang. Ik zie nu zelfs dat kinderen van anderhalf een hele poos in boeken zitten te kijken. B E L A N G VA N L E E S B E V O R D E R I N G I N D E K I N D E R O P VA N G Onderzoek 1 toont het belang aan van een rijke leesomgeving en het positieve effect van voorlezen op de schoolloopbaan. Ook in de kinderopvang is onderzoek gedaan naar voorlezen, leesbevordering en deskundigheid van pedagogisch medewerkers (TNS NIPO, 2008). Belangrijkste resultaten: Geen apart boekenbudget in de meeste kinderopvanginstellingen. Bij slechts 17% is er een geoormerkt budget voor de aanschaf van boeken. Er wordt dagelijks voorgelezen, maar niet structureel: er is vaak geen voorleesbeleid. Voorlezen staat bij minder dan de helft van de kindercentra in het pedagogisch plan. Vaak is een individuele pedagogisch medewerker verantwoordelijk voor de boeken en is er weinig afstemming tussen de verschillende groepen. Er is samenwerking met de bibliotheek, maar dat gaat meestal alleen om het lenen van boeken. Pedagogisch medewerkers hebben na hun opleiding te weinig kennis van kinderboeken en te weinig leeservaring om tips en adviezen te kunnen geven. Kwaliteit van kinderboeken is voor hen moeilijk in te schatten, evenals welke boeken voor welke kinderen geschikt zijn (Lezen graag!, 2007). Uit een landelijke meting van de pedagogische kwaliteit in de Nederlandse kinderopvang (0 4-jarigen), die elke vier jaar wordt uitgevoerd, blijkt dat interactieve vaardigheden als praten en uitleggen, ontwikkelings - stimulering en interacties tussen kinderen onvoldoende zijn. Deze vaardigheden zijn juist met voorlezen en werken met boeken te stimuleren (UvA en Radboud Universiteit Nijmegen, 2008). Kindercentra en bibliotheek zien elkaar als samenwerkingspartners in het (voor)lezen: 62% van de kindercentra heeft behoefte aan een intensiever, laagdrempelig contact met de bibliotheek. (Omgevingsanalyse BoekStart in de kinderopvang, 2011). Uit mezelf had ik hun toch niet zo gauw een boek in handen gegeven. We hebben nu twee keer per jaar een inspiratiemiddag met de bibliotheek en we vragen hun regelmatig welke boeken bij een bepaald thema passen. Vroeger leenden we af en toe een boek, meer niet. Nu vinden we samen het wiel uit. Uit deze analyse blijkt dat de in leesbevordering geïnteresseerde kinderopvang behoefte heeft aan ondersteuning van en kennis over het voor - lezen aan baby s en dreumesen. Hier ligt een belangrijke taak voor de basisbibliotheek. 1 zie boekstart.nl > waarom voorlezen? > onderzoek, en de brochures Meer voorlezen, beter in taal en Meer lezen, beter in taal op kunstvanlezen.nl. 5 <
6 Hoe ik boekjes onder de aandacht moest brengen bij kleine kinderen, daar had ik weinig idee van. En ook niet dat het al zinvol is om voor te lezen op die jonge leeftijd. Tijdens de cursus hoorde ik veel nieuws over hoe goed en belangrijk het voor de ontwikkeling van kinderen is als ze voorgelezen worden. De boekjes die we W AT H O U D T B O E K S TA R T I N D E K I N D E R O P VA N G I N? BoekStart in de kinderopvang is een overkoepelend programma, waarbinnen alle leesbevorderingsinitiatieven die in het verleden zijn ontwikkeld door bibliotheken of kinderopvangorganisaties een plaats hebben gekregen. BoekStart biedt een palet van producten en diensten die bibliotheken kunnen inzetten richting kinderopvang. Binnen BoekStart in de kinderopvang zijn zes elementen van belang: 1 In samenwerking met de bibliotheek wordt gezorgd voor een aantrekkelijke leesplek in de kinderopvang. 2 In samenwerking met de bibliotheek wordt een startcollectie geschikte boekjes opgebouwd, op basis van titelinformatie via leesplein.nl: 0 6 jaar. 3 De deskundigheid van pedagogisch medewerkers wordt verhoogd. Per kinderopvangorganisatie wordt een pedagogisch medewerker door iemand van de bibliotheek opgeleid tot voorleescoördinator. Enkele pedagogisch medewerkers krijgen een praktische training over alles wat zij moeten weten over voorlezen. 4 Ouders worden erbij betrokken, zodat er thuis ook meer voorgelezen wordt en zij bekend raken met de mogelijkheden van de bibliotheek. 5 Voorlezen krijgt een vaste plek in de kinderopvang door het opnemen van een voorleesplan (voorleesplan.nl) in het beleid. 6 Er wordt samengewerkt met partners in een leesbevorderingsnetwerk. Behalve aan de kinderopvang valt te denken aan jeugdgezondheidszorg en gemeente. De zes elementen sluiten naadloos aan op de aanbevelingen van dertien specialisten op gebied van sociale inclusie, die in opdracht van de Bernard van Leer Foundation door Child Care internationaal bij elkaar werden gebracht (Opstap naar de samenleving, 2012). Hun aanbevelingen: Taalontwikkeling voor iedereen stimuleren Meer gestuurde sociale interacties Beter on-the-job opleiden van medewerkers en professionals Creëren en onderhouden van open, gelijkwaardige relaties met ouders Verbetering van de opleiding hadden waren heel oud en in slechte staat, echt uit een ander tijdperk. Die hebben we nu heerlijk aangevuld. Meteen al een grote verbetering. B E L A N G VA N ( L E E S B E V O R D E R I N G S ) N E T W E R K E N 2 Ruim driekwart van de kindercentra (78%) neemt deel aan een VVE- of gemeentelijk netwerk, de Lokaal Educatieve Agenda (LEA). Aan de LEAtafel worden beleidsbeslissingen genomen over het gezamenlijke onderwijs- en jeugdbeleid binnen de gemeente. Van de bibliotheken neemt echter maar 20% deel aan de LEA. Reden waarom Kunst van Lezen de komende jaren intensief aandacht besteedt aan het bevorderen van actieve deelname door bibliotheekdirecties aan deze en andere strate gische gremia (zie campagneplan Strategische Leesbevorderingsnetwerken op kunstvanlezen.nl). Naast deelname aan de LEA zal de bibliotheek een 2 Adviesnotitie LEA en leesbevordering en brochures Het plezier in lezen staat voorop en Werken aan netwerken op kunstvanlezen.nl. > 6
7 voortrekkersrol moeten nemen in meer uitvoerende netwerken rondom (voor)lezen. De aandacht in dit soort netwerken zou uit moeten gaan naar VVE, boeken, (voor)lezen en leesbevordering. Zowel bij bibliotheek als bij kindercentra bestaat behoefte aan een platform waar kennis en ervaringen op het gebied van (voor)lezen en taalontwikkeling gedeeld worden. Een uitvoerend netwerk kan continuïteit bieden, ook gezien de frequente wisseling van medewerkers van de kindercentra. Het is leuk om boeken centraal te stellen en dat ook aan de ouders te kunnen laten zien. N U A L R E S U LTAT E N In 2011 werd een start gemaakt met BoekStart in de kinderopvang. In Groningen, Gelderland en Noord-Brabant gingen pilots van start in kinderdagverblijven en/of peuterspeelzalen, waarbij PSO en basisbibliotheek een belangrijke rol speelden. In samenwerking met de kinderopvang werd een rijke en stimulerende leesomgeving gecreëerd voor jonge kinderen van 0 4 jaar. Voorlezen kreeg een vaste plek in de kinderopvang. Bibliotheekspecialisten jeugd werden geschoold om pedagogisch medewerkers praktisch te trainen over alles wat zij moeten weten over voor - lezen. Daarnaast werden professionals uit de bibliotheek opgeleid om de training tot voorleescoördinator te kunnen geven. Er werd gezorgd voor een aantrekkelijke leesplek in de kinderopvang en een startcollectie geschikte boekjes. Ouders werden erbij betrokken, zodat er thuis ook meer voorgelezen wordt en zij bekend raakten met de mogelijkheden van de bibliotheek. Na het succesvolle verloop van de pilot, gingen in het najaar van 2011 in alle provincies kinderopvanglocaties met BoekStart van start, met gebruikmaking van de opgedane ervaring in de pilotlocaties. Gedurende 2012 volgde een uitbreiding van bibliotheken. Er werken nu ruim 300 kinderdagverblijven en peuterspeelzalen mee aan BoekStart in de kinderopvang. In 2013 wordt er weer een uitbreiding verwacht. M E E D O E N M E T B O E K S TA R T I N D E K I N D E R O P VA N G BoekStart in de kinderopvang wordt uitgevoerd in samenwerking met de plaatselijke basisbibliotheek. Zie voor meer informatie het Basisdocument BoekStart in de kinderopvang op siob.nl. De bibliotheek heeft de taak om de kinderopvang in haar werkgebied op de hoogte te brengen van de werkwijze en de mogelijkheden van BoekStart. De bibliotheek heeft Boek - Startkoffers om op de babygroepen te gebruiken en om aan de ouders te laten zien om ook hen over BoekStart te informeren. Een medewerker van de bibliotheek kan op het kinderdagverblijf of in de peuterspeelzaal aan de hand van filmbeelden over voorlezen aan baby s en jonge kinderen komen vertellen. Zo n bijeenkomst kan voor pedagogisch medewerkers georganiseerd worden, maar ook op een ouderavond. Kijk op boekstart.nl bij Locaties voor deelnemende BoekStartbibliotheken. Kunst van Lezen verstrekt subsidie voor invoering van BoekStart in de kinderopvang via bibliotheken die een aanvraag daartoe indienen. Informatie over subsidiemogelijkheden kunt u verkrijgen via info@boekstart.nl. Daarmee inspireer je hen weer om er ook mee aan de slag te gaan. Tijdens de cursus kreeg ik de tip dat kinderen de boeken zelf moesten kunnen pakken, dus hebben we ze allemaal lager gezet. Je bent toch bang dat kinderen die mooie boeken scheuren, want ze gaan er natuurlijk niet voorzichtig mee om. Maar het was toch een goede beslissing, dat merkten we meteen. 7 <
8
B O E K S TA R T I N D E K I N D E R O P VA N G
B O E K S TA R T I N D E K I N D E R O P VA N G Beleidsdocument voor directie en MT kinderopvang januari 2013 O P B R E N G S T E N Meer expertise in huis BoekStart biedt kinderopvangmedewerkers trainingen
Nadere informatieNieuwsbrief Kleine-Ikke
Nieuwsbrief Kleine-Ikke Juli 201 4 Jaargang 201 4, nummer 9 Inhoud Beste ouders 1 Sluitingsdagen 2014 1 Beste ouders en verzorgers, Voor u ligt de zomer nieuwsbrief van Kleine-Ikke. Via deze weg houden
Nadere informatieScholing binnen BoekStart. voor de Bibliotheek en kinderopvang
Scholing binnen BoekStart voor de Bibliotheek en kinderopvang SCHOLING BINNEN BOEKSTART In het kader van BoekStart zijn trainingen ontwikkeld die Bibliotheekmedewerkers, medewerkers van de Provinciale
Nadere informatieDe kwaliteit van de leesomgeving verdient aandacht
De kwaliteit van de leesomgeving verdient aandacht Voorlezen is belangrijk, maar staat niet op zichzelf. Er is meer nodig om jonge kinderen te laten uitgroeien tot mensen die makkelijk kunnen lezen en
Nadere informatiede Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar
de Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar Jos Debeij Gerlien van Dalen Adriaan Langendonk VNG regionale conferenties 15 en 16 april 2015 de Bibliotheek en basisvaardigheden 1 Inhoud
Nadere informatieMeer (voor)lezen, beter in taal. De Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar
Meer (voor)lezen, beter in taal De Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar Adriaan Langendonk Miniconferentie Flevoland 23 september 2015 de Bibliotheek en basisvaardigheden 1 Inhoud
Nadere informatieBaby s houden van boeken! voorlezen leuk, gezellig én leerzaam!
Baby s houden van boeken! voorlezen leuk, gezellig én leerzaam! Waarom zo vroeg beginnen? Baby s kunnen veel meer dan je denkt. Luisteren Vanaf de eerste dag luistert je baby naar jouw stem. Al begrijpt
Nadere informatie2014-2015. Educatief programma peuterspeelzalen en kinderdagverblijven
2014-2015 Educatief programma peuterspeelzalen en kinderdagverblijven Inhoud Inleiding 3 Voorlezen in de kinderopvang BoekStart in de kinderopvang 4 Deskundigheidsbevordering 5 Training tot voorleescoördinator
Nadere informatieTe gebruiken voor eigen lokale evaluatie; niet voor de landelijke organisatie.
Evaluatieformulier BoekStart in de kinderopvang Te gebruiken voor eigen lokale evaluatie; niet voor de landelijke organisatie. Daartoe dient de laatste kolom van de subsidieaanvraag. in te vullen door
Nadere informatie1a. Werkt uw kinderopvang met een specifiek taalstimuleringsprogramma bijvoorbeeld vanwege VVE?
Voorbeeld leesplan kinderopvang Meerjarenplan 1. Visie Raadpleeg het beleidsplan of het taalplan van uw kinderopvanginstelling en vraag na bij collega's. Waarom vindt uw kinderopvanginstelling leesbevordering
Nadere informatieInteractievaardigheden in de Kinderopvang
Interactievaardigheden in de Kinderopvang Toelichtende tekst bij PowerPoint pedagogisch kader training Voorleescoördinator In 2012 is een landelijke meting uitgevoerd door het Nederlands Consortium Kinderopvang
Nadere informatieEffecten van het VVE-aanbod van Bibliotheek West-Achterhoek in gemeente X
Effecten van het VVE-aanbod van Bibliotheek West-Achterhoek in gemeente X Een monitoring-onderzoek naar de effecten van het VVE-aanbod van de bibliotheek In opdracht van Bibliotheek West-Achterhoek Uitgevoerd
Nadere informatieMonitor BoekStart in de kinderopvang Landelijke analyse 2017: wat valt op?
Monitor BoekStart in de kinderopvang Landelijke analyse 2017: wat valt op? Monitor BoekStart in de kinderopvang groeit door Bij de eerste meting in 2015 namen 18 bibliotheken, 51 kinderopvanglocaties en
Nadere informatieMonitor BoekStart in de kinderopvang Landelijke analyse 2018: wat valt op?
Monitor BoekStart in de kinderopvang Landelijke analyse 2018: wat valt op? Monitor BoekStart in de kinderopvang groeit door Bij de eerste meting in 2015 namen 18 bibliotheken, 51 kinderopvanglocaties en
Nadere informatieBoekStart in de Kinderopvang
BoekStart in de Kinderopvang Bibliotheek Zuid-Hollandse Delta Kinderopvang Het Speelhúûs oktober 2013 Caroline Piso Bibliotheek Zuid-Hollandse Delta Ina Los Kinderopvang Het Speelhúûs Samen kunnen we laaggeletterdheid
Nadere informatieDe Bibliotheek voor kinderdagverblijven en peuterspeelzalen
De Bibliotheek voor kinderdagverblijven en peuterspeelzalen EEN KIND DAT 15 MINUTEN PER DAG LEEST, LEERT DUIZEND NIEUWE WOORDEN PER JAAR! 1 Wat kan de Bibliotheek betekenen voor kinderdagverblijven en
Nadere informatieDe Bibliotheek en Jeugdgezondheidszorg Utrecht: korte lijnen! EEN INTERVIEW
De Bibliotheek en Jeugdgezondheidszorg Utrecht: korte lijnen! EEN INTERVIEW Irma: In gesprekken met ouders op het consultatiebureau vraag ik of zij voorlezen aan hun kind. Ik merk dat allochtone ouders,
Nadere informatie2015-2016. Educatief programma peuterspeelzalen en kinderdagverblijven
2015-2016 Educatief programma peuterspeelzalen en kinderdagverblijven 1 Inhoud Inleiding De bibliotheek, uw voorleespartner De bibliotheek, uw voorleespartner 3 BoekStart in de kinderopvang 4 Deskundigheidsbevordering
Nadere informatieeducatief ducatief rogramma Jeugd 0-4 jaar
educatief rogramma ducatief rogramma 1 Jeugd 0-4 jaar Inhoud educatief programma jeugd 0-4 Voorschoolse educatie Boekenpret Collecties themagericht werken Workshop interactief voorlezen eescorso Nationale
Nadere informatieMonitor BoekStart. Haal meer uit de Monitor. [voor]leesconsulent Liesbeth Versteeg 14 maart 2019
Monitor BoekStart Haal meer uit de Monitor [voor]leesconsulent Liesbeth Versteeg 14 maart 2019 de Bibliotheek Z-O-U-T Eén van de gemeentelijke doelen waarin de Bibliotheek een rol speelt: Voorkomen laaggeletterdheid
Nadere informatieMonitor BoekStart in de kinderopvang Landelijke analyse 2016: wat valt op?
Monitor BoekStart in de kinderopvang Landelijke analyse 2016: wat valt op? Monitor BoekStart in de kinderopvang sterk gegroeid In 2015 was de deelname aan de monitor voor BoekStart nog beperkt tot 18 bibliotheken,
Nadere informatieBeleidsnotitie Aanbod voor peuters Gemeente Buren
Beleidsnotitie Aanbod voor peuters 2017-2020 Gemeente Buren Inhoudsopgave 1. Huidige situatie 4 Waar gaat het over? 4 Wat doen we al? 4 2. Vergroten bereik peuters 6 Wat gaan we doen? 6 Doel 6 Behoefte
Nadere informatiel m n o p q r s t u v w x y z Taalprogramma s Stroomschema Taalprogramma s gericht op preventie en ontwikkelingsstimulering leeswijzer en stroomschema
a b c d e Deelnemende organisaties TAALPROGRAMMA S VOOR 0 TOT 8 JAAR - LEESWIJZER EN STROOMSCHEMA Taalprogramma s f voor g 0 tot h 8 i jaar j k l m n o p q r s t u leeswijzer en stroomschema Stroomschema
Nadere informatieInformatiefolder Voor ouders 2014 Activiteiten voor kinderen van 0 tot 12 jaar en hun ouders
Informatiefolder Voor ouders 2014 Activiteiten voor kinderen van 0 tot 12 jaar en hun ouders Jeugd 1. Opvoedingsondersteuning 2. Opstap 3. Naschoolse activiteiten 4. Rots en Water, weerbaarheidsproject
Nadere informatieTraining werken met de Monitor BoekStart in de kinderopvang
Handleiding Trainer Training werken met de Monitor BoekStart in de kinderopvang November 2018 INHOUDSOPGAVE INLEIDING Doelgroep 3 Doelen 3 Organisatie 3 Voorbereiding 4 Benodigdheden 4 BIJLAGEN 1 LEERDOELEN
Nadere informatieVoorschoolse Educatie door openbare bibliotheken
Voorschoolse Educatie door openbare bibliotheken Onderzoeksresultaten BOP-enquête VVE 2015 Oktober 2016 Samenvatting Colofon Uitgever Koninklijke Bibliotheek Prins Willem-Alexanderhof 5 2595 BE Den Haag
Nadere informatiePROGRAMMA KINDEROPVANG
PROGRAMMA KINDEROPVANG Wat kan de Bibliotheek voor jullie betekenen? Een taalrijke omgeving heeft een positieve invloed op de taalontwikkeling van baby s en peuters. Dat kan zowel thuis als in de kinderopvang
Nadere informatieVoorlezen in de kinderopvang 2012. TNS/Nipo
TNS/Nipo 2 TNS/Nipo 3 Colofon Nieuwe Prinsengracht 89 1018 VR Amsterdam 020-6230566 www.lezen.nl info@lezen.nl Vormgeving cover Lijn 1 Haarlem, Ramona Dales 2013 TNS/Nipo,, Amsterdam 4 Inhoud Inleiding...
Nadere informatiePlus. + Deelname aan de provinciale pilot Boekstart in 2009. + Overleg met ambtenaar lokaal onderwijs over de invoering van Boekstart in Boxtel.
+ Deelname aan de provinciale pilot Boekstart in 2009. + Overleg met ambtenaar lokaal onderwijs over de invoering van Boekstart in Boxtel. + Financiering Boekstart uit de Aboutaleb middelen en het onderwijs
Nadere informatieTaal vergroot je wereld samen met de Bibliotheek
Taal vergroot je wereld samen met de Bibliotheek Westfriese Bibliotheken jong geleerd, is oud gedaan Ruim 15% van de kinderen in Nederland loopt een risico op taalachterstand. Wie moeite heeft met lezen
Nadere informatieMonitor BoekStart in de kinderopvang 2018
Monitor BoekStart in de kinderopvang 2018 6 maart 2018 Programma Inleiding Monitor BoekStart in de kinderopvang Meting 2018 - wat en hoe Praktijkvoorbeeld Bibliotheek Noord West Veluwe Pauze Zelf aan de
Nadere informatieDienstverlening openbare bibliotheken rondom voor- en vroegschoolse educatie
Dienstverlening openbare bibliotheken rondom voor- en vroegschoolse educatie Onderzoeksresultaten BOP-enquête VVE, 2016 Augustus 2017 2 Colofon Uitgever Koninklijke Bibliotheek Prins Willem-Alexanderhof
Nadere informatiePedagogische kwaliteit in beweging
Pedagogische kwaliteit in beweging De kinderopvang staat voor grote uitdagingen: kinderen een veilige basis en voldoende uitdaging bieden voor een gezonde ontwikkeling en hen voorbereiden op het basisonderwijs.
Nadere informatiePreview. Kwaliteit van VVE in de Kinderopvang. Pedagogische doelen. Wat is kwaliteit?
Kwaliteit van VVE in de Kinderopvang Preview Wat is kwaliteit? Stand van zaken anno 2009 Waarom VVE in de kinderopvang? Doelgroepen Professionalisering Kwaliteit van VVE: wat werkt? Wat voegt VVE toe?
Nadere informatie#telmeemettaal PROGRAMMA
Welkom PROGRAMMA Inleiding Tel mee met Taal Actielijn 1 Lokale netwerkaanpak/taal voor het Leven Actielijn 2 Taalakkoorden Actielijn 3 Leesbevordering/Kunst van Lezen Actielijn 5 Kennis en communicatie
Nadere informatieArgumentatiekaart Bibliotheek VANnU Themagroep jeugd
Argumentatiekaart Bibliotheek VANnU Themagroep jeugd Onderdeel van toolkit Nieuw Delen 4.e Argumentatiekaart Bibliotheek VANnU Themagroep Jeugd Wanneer je gaat netwerken is het handig om je verhaal scherp
Nadere informatieEducatief programma peuterspeelzalen en kinderdagverblijven
2016-2017 Educatief programma peuterspeelzalen en kinderdagverblijven Inleiding De bibliotheek, uw voorleespartner Leesloopbaan peuters Peuterspeelzalen en kinderdagverblijven spelen een belangrijke rol
Nadere informatieWaalwijk Taalrijk. - Doel: Functionele geletterdheid kind en ouder. - Bijzonder: Intensieve en goede samenwerking partners/ouders (van 0-18 jarigen)
1 Waalwijk Taalrijk - Doel: Functionele geletterdheid kind en ouder - Bijzonder: Intensieve en goede samenwerking partners/ouders (van 0-18 jarigen) - Samenleving: Taalvaardige inwoners die zich goed in
Nadere informatieEen strategisch verhaal
B O E K S T A R T Een strategisch verhaal Eerste druk: december 2011 C O L O F O N OPDRACHTGEVER Kunst van Lezen TEKST Julienne van den Heuvel EINDREDACTIE Anette Heideman FOTO S Eric Brinkhorst Janiek
Nadere informatieeducatief programma peuterspeelzalen en kinderdagverblijven
educatief programma peuterspeelzalen en kinderdagverblijven 2017-2018 Inleiding De bibliotheek, uw voorleespartner Leesloopbaan peuters Peuterspeelzalen en kinderdagverblijven spelen een belangrijke rol
Nadere informatieSamen staan we sterk in de ontwikkeling van het kind. Mijn kind en VVE ouderbetrokkenheid
Samen staan we sterk in de ontwikkeling van het kind Mijn kind en VVE ouderbetrokkenheid Agenda themakoffiemiddag 13.15u-13.30u 13.30u-14.30u 14.30u-14.45u inloop met koffie / thee fototentoonstelling
Nadere informatieBijlage - Toelichting subsidieregeling voorschoolse voorzieningen gemeente Oirschot
Bijlage - Toelichting subsidieregeling voorschoolse voorzieningen gemeente Oirschot Aanleiding In november 2017 is naast de Wet harmonisatie kinderopvang en peuterspeelzaalwerk ook de Wet innovatie en
Nadere informatieInformatiefolder voor ouders 2012 Activiteiten voor kinderen van 0 tot 12 jaar en hun ouders
Informatiefolder voor ouders 2012 Activiteiten voor kinderen van 0 tot 12 jaar en hun ouders Jeugd Toeleidingsactiviteiten Mijn kind is groep 3 Naschoolse activiteiten Weerbaarheid Opvoeden doe je niet
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG
a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.minocw.nl
Nadere informatieVoor en vroegschoolse educatie
Organisatie Voor en vroegschoolse educatie Hoe zit het nu precies? S K S G Centraal Bureau Heresingel 10 9711 ES Groningen Telefoon: (050) 313 77 27 E-mail: algemeen@sksg.nl Wat is VVE? De afkorting VVE
Nadere informatieSamen voor taal in Arnhem Een overzicht voor professionals. Stichting PAS
Samen voor taal in Arnhem Een overzicht voor professionals Stichting PAS Inleiding Een taalrijke omgeving is een omgeving waarin praten en boeken een belangrijke rol spelen. Helaas groeien in Arnhem niet
Nadere informatieDe Bibliotheek Op School. Pilotproject
De Bibliotheek Op School Pilotproject Bibliotheek Hilversum April 2012 Aanbeveling Jacques Vriens (was directeur basisonderwijs, is nu fulltime kinderboekenschrijver) Leeservaring opdoen is een van de
Nadere informatieVoor een sterke basis. Wet- en regelgeving voor positieve ontwikkeling in opvang en onderwijs
Voor een sterke basis Wet- en regelgeving voor positieve ontwikkeling in opvang en onderwijs Overzicht wettelijke verplichtingen in jeugd, onderwijs en opvang Gemeenten zijn uitvoerders van overheidsbeleid;
Nadere informatieOuderbeleid Kids First COP groep
Ouderbeleid Kids First COP groep Vastgesteld januari 2015 Kids First COP groep Friesestraatweg 215 b 9743 AD Groningen T 050 3 12 43 25 E info@kidsfirst.nl www.kidsfirst.nl Ouderbeleid Kids First COP groep,
Nadere informatieSamen voor taal in Arnhem
Samen voor taal in Arnhem nataliekuypers.nl Een overzicht voor professionals Inleiding In Arnhem groeien niet alle kinderen op in een taalrijke omgeving; een omgeving waarin praten en boeken een belangrijke
Nadere informatieBeleidskader Voor- en Vroegschoolse Educatie gemeente Deurne
Beleidskader Voor- en Vroegschoolse Educatie gemeente Deurne 2012-2014 1 Vastgesteld door de gemeenteraad van Deurne op 2 1.Inleiding Wet Ontwikkelingskansen door kwaliteit en educatie De Wet OKE (Ontwikkelingskansen
Nadere informatiePeuters die spelen leren voor later. Stichting PAS. Peuteropvang: leuk en leerzaam!
Peuters die spelen leren voor later Stichting PAS Peuteropvang: leuk en leerzaam! Peuteropvang: leuk en leerzaam! Op het consultatiebureau is met u gesproken over spelen in een peutergroep. Dit is belangrijk
Nadere informatieTaalstimulering en brede ontwikkeling voor kinderen van 0 tot 4 jaar
Taalstimulering en brede ontwikkeling voor kinderen van 0 tot 4 jaar op kinderdagverblijven Volg het kind, beleef de dag Hoe werkt Ben ik in Beeld? Ben ik in Beeld is speciaal ontwikkeld voor kinderdagverblijven.
Nadere informatieJaarprogramma Kinderopvang
Jaarprogramma 2017 Kinderopvang Wij zijn VOOR het LEZEN De Kinderopvang is dé plek voor kinderen om naast de thuissituatie structureel in aanraking te komen met (voor)lezen. Een goed voorleesklimaat hoort
Nadere informatiePRAAT MET DE RAAD kort verslag
PRAAT MET DE RAAD kort verslag Datum: 19 mei 2015 Spreker: Corine Laurant, namens Stichting Kinderen en Ouders Onderwerp: Stichting Kinderen en Ouders als gesubsidieerde instelling voor peuterspeelzalen
Nadere informatieDe Bibliotheek, BoekStart en digitale media 2-4 jaar
De Bibliotheek, BoekStart en digitale media 2-4 jaar Inleiding Jonge kinderen komen steeds vroeger in aanraking met verschillende digitale media. Ook komen er voor jonge kinderen steeds meer digitale prentenboeken
Nadere informatieHaal meer uit de Monitor BoekStart in de kinderopvang maart 2019
Haal meer uit de Monitor BoekStart in de kinderopvang 2019 14 maart 2019 Programma 10.00 Inleiding over het starten en de mogelijkheden van de nieuwe metingsperiode 10.30 Kees Broekhof: hoe gebruik je
Nadere informatieVoorlezen in de kinderopvang. o n d e r z o e k s p u b l i c a t i e
Voorlezen in de kinderopvang O N D E R Z O E K S R A P P O RT 2 0 1 6 K A N TA R P U B L I C o n d e r z o e k s p u b l i c a t i e Voorlezen in de kinderopvang Onderzoeksrapport 2016 Colofon Stichting
Nadere informatieGeïntegreerde aanpak BoekStartBibliotheek op school
Geïntegreerde aanpak BoekStartBibliotheek op school 1 Inleiding Kunst van Lezen (van Stichting Lezen en de Koninklijke Bibliotheek (KB)) en de Bibliotheken bieden met de aanpak van BoekStart in de kinderopvang
Nadere informatieKunst van Lezen Actielijn 3 en 4A
Kunst van Lezen Actielijn 3 en 4A Hoofddoelstelling Preventie In 2018 zijn in totaal 1 miljoen jonge kinderen tot en met de basisschoolleeftijd bereikt met leesbevorderingsactiviteiten, zodat hun taalvaardigheid
Nadere informatieBoekStart maakt baby s slimmer. Heleen van den Berg Adriana G. Bus
BoekStart maakt baby s slimmer Heleen van den Berg Adriana G. Bus BoekStart: Wereldwijd project In: Groot-Brittanië (sinds 1992), Australië, Japan, Taiwan, België, Duitsland Met als doel: Een vroege start
Nadere informatieBoekStartproducten, te bestellen bij Buro Extern (www.extern.nl) 9629 Folder Baby s houden van boeken!
BoekStartmaterialen voor ouders Art.nr. Naam Omschrijving Prijs 9629 Folder Baby s houden van boeken! Voor ouders 15 x 10,5 cm (50 stuks) Zit in het koffertje. In het kort wordt het idee van BoekStart
Nadere informatieUitvoeringsnotitie VVE gemeente Dalfsen Uitwerking VVE-beleid en toelichting op de beleidsregels VVE
Uitvoeringsnotitie VVE gemeente Dalfsen Uitwerking VVE-beleid en toelichting op de beleidsregels VVE Dalfsen, augustus 2012 1 Inleiding Dit document is een uitwerking van de Notitie Beleid en uitvoering
Nadere informatieVVE-beleidsplan Montessori-peutergroep De Peutertuin. locatie Noord Enkhuizen
VVE-beleidsplan Montessori-peutergroep De Peutertuin locatie Noord Enkhuizen voorwoord Voor u ligt het VVE-beleidsplan van de Stichting Montesssori-peutergroep Enkhuizen. Deze stichting, die peuterspeelzaalwerk
Nadere informatieSamen staan we sterker
Samen staan we sterker Notitie voor Gemeente Berkelland over de harmonisatie en integratie van peuterspeelzaalwerk en kinderopvang in Eibergen-Rekken-Beltrum 4 september 2008 SKER-DHG 1 Inleiding Medio
Nadere informatieVoorbeeld voorleesplan
Voorbeeld voorleesplan Te doen Evalueren voorleesplan Boekenbudget vaststellen Inventarisatie boeken en aanschaf Inrichtingen centrale leesplek Ouderactiviteiten inplannen Plan en beleid ontwikkelen taalzwakke
Nadere informatieGEMEENTERAAD MENAMERADIEL
GEMEENTERAAD MENAMERADIEL Menaam : 27 januari 2011 Portefeuillehouder : A. Dijkstra Punt : [08] Behandelend ambtenaar : A. Buma Doorkiesnummer : (0518) 452918 Onderwerp : Wet OKE / VVE 2011-2014 Inleiding
Nadere informatieBoekStartproducten, te bestellen bij Buro Extern (www.extern.nl) 9629 Folder Baby s houden van boeken!
BoekStartmaterialen voor ouders Art.nr. Naam Omschrijving Prijs 9629 Folder Baby s houden van boeken! Voor ouders 15 x 10,5 cm (50 stuks) Zit in het koffertje. In het kort wordt het idee van BoekStart
Nadere informatieM E E R L E Z E N, B E T E R I N T A A L
M E E R L E Z E N, B E T E R I N T A A L F E I T E N E N C I J F E R S Het belang van een talige omgeving Om taal te leren zijn jonge kinderen afhankelijk van wat zij om zich heen horen. Jonge kinderen
Nadere informatieCommissie Samenleving Harderwijk 12 mei 2016
Commissie Samenleving Harderwijk 12 mei 2016 Agenda 1. Welkom 2. Ontwikkelingen 3. Strategienota 4. Digitale vaardigheden 5. Taalvaardigheden (inleiding door Chérif Ait Abderrahman (Stichting Lezen en
Nadere informatieKWALITEITSKAART. Bibliotheek op school. Taal / lezen / rekenen
KWALITEITSKAART Taal / lezen / rekenen PO Kinderen die graag lezen, gaan meer lezen. Kinderen die meer lezen, gaan beter lezen. Kinderen die beter lezen gaan beter leren. Leesbevordering is daarom een
Nadere informatieEen leven lang lezen. samen in actie tegen laaggeletterdheid. onderzoek oplossingen samenwerking
Een leven lang lezen samen in actie tegen laaggeletterdheid onderzoek oplossingen samenwerking 2 Een leven lang lezen samen in actie tegen laaggeletterdheid In deze publicatie: 5 Een leven lang lezen:
Nadere informatieBoekStartproducten, te bestellen bij Buro Extern (www.extern.nl) 9629 Folder Baby s houden van boeken!
BoekStartmaterialen voor ouders Art.nr. Naam Omschrijving Prijs 9629 Folder Baby s houden van boeken! Voor ouders 15 x 10,5 cm (50 stuks) Zit in het koffertje. In het kort wordt het idee van BoekStart
Nadere informatieBij iedere doelgroep wordt de groep die hen direct beïnvloedt (ouders/opvoeders/leerkrachten etc) meegenomen.
Bijlage 3 Voorstel extra activiteiten vestiging Carnisselande Inleiding: Om de expertise en samenwerking tussen bibliotheek, gemeente en andere instellingen op het gebied van leesbevordering, informatie,
Nadere informatieRAADSVOORSTEL Rv. nr.: B en W-besluit d.d.: B en W-besluit nr.:
RAADSVOORSTEL 12.0095 Rv. nr.: 12.0095 B en W-besluit d.d.: 18-9-2012 B en W-besluit nr.: 12.0802 Naam programma: Jeugd en onderwijs Onderwerp: Beleidsuitgangspunten voorschoolse voorzieningen en de relatie
Nadere informatieOverdrachtsdocument. BoekStart in de kinderopvang
Overdrachtsdocument BoekStart in de kinderopvang Versie december 2011 2 Overdrachtsdocument BoekStart in de kinderopvang (voorlopige versie) 3 Colofon Auteurs: Cornelia van Horn, Biblionet Groningen Marion
Nadere informatiestrategisch beleidsmatig uitvoerend FEITENRELAAS KUNST VAN LEZEN Leesbevorderingsnetwerken landelijke en provinciale Bibliotheekorganisaties
Leesbevorderingsnetwerken strategisch afstemming overige partners jeugdgezondheidszorg kinderopvang beleidsmatig landelijke en provinciale Bibliotheekorganisaties onderwijs gemeente uitvoerend FEITENRELAAS
Nadere informatieBeleidsvisie ten behoeve van de Stichting Lezen en Schrijven
Beleidsvisie ten behoeve van de Stichting Lezen en Schrijven Auteur: Barbara Griot Bonaire Maart 2017 Inleiding: Hare Koninklijke Hoogheid Laurentien heeft in het gesprek op 8 maart 2017 duidelijk aangegeven
Nadere informatieJaarprogramma 2016. Kinderopvang en Peuterspeelzalen
Jaarprogramma 2016 Kinderopvang en Peuterspeelzalen Inleiding Samen verder met taal Kinderdagverblijven en peuterspeelzalen zijn dé plek voor kinderen om naast de thuissituatie structureel in aanraking
Nadere informatieOnderwijs- en jeugdbeleid 24 september Terug naar eerste pagina
Onderwijs- en jeugdbeleid 24 september 2009 Programma 1. Opening door wethouder Everink 2. Toelichting op gemeentelijk onderwijs- en jeugdbeleid Locale Educatieve Agenda (LEA) Centrum voor Jeugd en Gezin
Nadere informatieEvaluatie pilot VVE Nieuwleusen
Evaluatie VVE Pilot Nieuwleusen Een samenwerking tussen: Doomijn peuterspeelzaal Kon. Julianalaan Landstede Kinderdagverblijf t Hummelhof Carinova consultatiebureau Nieuwleusen Gemeente Dalfsen Maart,
Nadere informatieCongres Vversterk 21 november 2012 Pilot peutergroepen
Congres Vversterk 21 november 2012 Pilot peutergroepen Even voorstellen Laura Zwoferink, onderwijsadviseur jonge kind en VVE coördinator bij Driestar Onderwijsadvies Henrieke van der Ende, pedagogisch
Nadere informatieBeleidsplan De Bieb voor de Zaanstreek. Zoveel méér dan boeken alleen!
Beleidsplan De Bieb voor de Zaanstreek 2017-2020 Zoveel méér dan boeken alleen! Kerntaken van de Bieb In 2014 hebben we, in goed overleg met de gemeenten Zaanstad, Wormerland en Oostzaan, een koers uitgezet
Nadere informatieBibliotheken & Over het wat, hoe en wanneer van de Bibliotheek op school
Bibliotheken & Over het wat, hoe en wanneer van de Bibliotheek op school Aanleiding Wat is dbos? De Bibliotheek op school is een gezamenlijke strategische aanpak van de bibliotheken, primair onderwijs
Nadere informatieVoorlezen maakt van kleintjes grote lezers.
BoekStart in de Kinderopvang 2018/2019 Voorlezen maakt van kleintjes grote lezers. BoekStart in de kinderopvang voor het lezen met plezier BoekStart in de kinderopvang is het leesbevorderingsprogramma
Nadere informatieInhoudelijk verslag activiteiten Bibliotheek in Spil (VVE) 2017
Inhoudelijk verslag activiteiten Bibliotheek in Spil (VVE) 2017 1 Inhoudsopgave 1. Algemeen 3 2. Team Jeugd & Educatie 5 3. Het programma 8 4. Bestrijding taalachterstanden 12 5. Cyclusmatige kwaliteitsverbetering
Nadere informatieDEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL DE SLEUTELBLOEM
VVE-RAPPORT DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL DE SLEUTELBLOEM Locatie : De Brinnr. : 17QS-2 Plaats : 2324 ER Leiden Regnr. : 3011610 Onderzoeksnummer
Nadere informatieDe KB aan de slag voor de jeugd
De KB aan de slag voor de jeugd De KB aan de slag voor de jeugd De doelgroep jeugd is voor de KB belangrijk en daarom werkt een team van specialisten samen aan het aanbod voor de jeugd. In dit boekje stellen
Nadere informatieDe Akkers. Kwaliteitsonderzoek. vroegschoolse educatie
De Akkers Kwaliteitsonderzoek vroegschoolse educatie Datum vaststelling: 15 maart 2019 Samenvatting De inspectie heeft op 6 november 2018 een onderzoek uitgevoerd in groep 1 en 2 van basisschool OBS De
Nadere informatieLezen, leren & lokaal verbonden
Lezen, leren & lokaal verbonden Meerjarenbeleidsplan 2016 tot en met 2019 Marly Driessens maart 2015 Inleiding In 2016 breekt voor bibliotheek De Lage Beemden een nieuwe beleidsperiode aan. Het fundament
Nadere informatieBasisdocument. BoekStart in de kinderopvang
Basisdocument BoekStart in de kinderopvang 2 Basisdocument BoekStart in de kinderopvang 3 Colofon Auteurs: Cornelia van Horn, Biblionet Groningen Marion Bolte, Cubiss Ingrid Bon, Biblioservice Gelderland
Nadere informatieEvaluatie BoekStart 2012
Evaluatie BoekStart 2012 Inhoudsopgave 1. Inleiding pag. 3 2. Methode onderzoek pag. 4 3. Resultaten pag. 6 3.1 Babyleden, brieven en koffertjes pag. 6 3.2 Collectie pag. 12 3.3 Ouderbijeenkomsten pag.
Nadere informatieEvaluatie BoekStart 2012
Evaluatie BoekStart 2012 In opdracht van Inhoudsopgave 1. Inleiding pag. 3 2. Methode onderzoek pag. 4 3. Resultaten pag. 6 3.1 Babyleden, brieven en koffertjes pag. 6 3.2 Collectie pag. 12 3.3 Ouderbijeenkomsten
Nadere informatieLeren & Leven in het Kindcentrum
Leren & Leven in het Kindcentrum Leren & Leven Leren & Leven heeft een aanpak en een programma waarmee alle kinderen ondersteund en uitgedaagd worden in het ontwikkelen van hun unieke talenten. De aanpak
Nadere informaties Speel- & Leerbrief Marja Baeten Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar OKTOBER 2015 VOORLEZEN GAAT NOOIT VERLOREN
Pedagogisch werken met plezier s Speel- & Leerbrief OKTOBER 2015 VOORLEZEN GAAT NOOIT VERLOREN Kinderen die elke dag vijftien minuten worden voorgelezen, horen ruim 1,1 miljoen woorden per jaar. Dat is
Nadere informatieDe bibliotheek op school als instrument voor optimale ontwikkelkansen voor kinderen. Samen sterk met
De bibliotheek op school als instrument voor optimale ontwikkelkansen voor kinderen. Samen sterk met Waarom? Het leven van Lisa Wist u dat? 1,5 miljoen volwassen Nederlanders zijn laaggeletterd zijn? Dat
Nadere informatieKinderen profiteren van trainingen. Kinderen profiteren van training pm ers
Bron: website Kinderopvang totaal d.d. 28 mei 2015 Kinderen profiteren van trainingen Zoals u misschien wel weet, zijn pedagogisch medewerkers nooit uitgeleerd. Maar hebben die trainingen zin? En hebben
Nadere informatieVoorlezen in de kinderopvang
Voorlezen in de kinderopvang Voorlezen geeft jonge kinderen een goede start voor het lezen in hun verdere leven. Hoe vroeger in hun leven ze voorgelezen worden, hoe beter. Dat geldt voor de thuisomgeving,
Nadere informatieVoorschoolse voorzieningen Ommen
Voorschoolse voorzieningen Ommen Ommen, juni 2012 Wat is Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) Voor- en Vroegschoolse Educatie is bedoeld voor kinderen vanaf ongeveer 2½ jaar. Sommige kinderen in die leeftijd
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 28 760 Meerjarenplan Alfabetisering Nr. 58 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der
Nadere informatie