Transcriptie

1 SAMENSTELLING BESTUUR Voorzitter Secretaris vacature Jaap de Jong, Pauwentuin 6, 1181 MR Amstelveen Tel Correspondentieadres IVN Afdeling Amstelveen Postbus 2089, 1180 EB Amstelveen Penningmeester/ Lennie Stegeman-van den Broeke, In het Midden 99, ledenadministratie 1422 PC Uithoorn. Postbanknummer t.n.v. IVN-Amstelveen Lid Jeanine Brederoo, Amsterdamseweg 401, 1182 HC Amstelveen. Tel Lid Diana Erkelens, Margaretha van Borsselenlaan 33, 1181 CX Amstelveen. Tel Lid Hanny van Oostendorp, Keizer Karelweg 271, 1181 RD Amstelveen. Tel Website Adres voor bijeenkomsten, cursussen e.d.: "De Arc" Jeanne d'arclaan 8 te Amstelveen 1

2 INHOUD : een constant jaar 5 Uitnodiging Nieuwjaarsbijeenkomst 6 Van de bestuurstafel: Mededelingen secretaris en Notulen coördinatorenoverleg Medelingen penningmeester 9 Informatieavond IVN-thema 2013 "Water" 10 IVN-cursussen: - Vogelcursus beginners Geschiedenis en natuur in Amstelveen 12 Ganzenpoep 13 Natuur in Amstelveen 14 Themamiddag Dignahof 15 Open Monumentendag 15 Eten uit de Natuur (verslagen) 17 Zwarte mees 17 'Donkere Wolken', boekbespreking 18 Service IVN-Amstelveen 19 Waarnemingen 22 Activiteitenoverzicht nr Ledenadministratie Eén van de pestvogels in Bovenkerk. foto Jeannette Schenk 2

3 2012: EEN CONSTANT JAAR Als u dit leest, loopt het jaar 2012 ten einde. Voor IVN Amstelveen was het een jaar van continuïteit zonder grote veranderingen. We hebben met elkaar genoten en geleerd van onze natuur. Via rondleidingen en cursussen hebben we vele Amstelveners gestimuleerd dit ook te doen. Continuïteit sluit niet uit dat er ook een aantal toppers waren. Ik denk daarbij aan de eerste ronde van onze Natuurflitsen, onze vrijwilligersdag in Leerdam, de lezing Boom in de stad ter gelegenheid van de Nationale Boomfeestdag en onze bijdrage aan de Open Monumentendagen met als thema Groen van Toen. Continuïteit betekent wel dat een grote kern van actieve leden weer veel tijd en energie in de organisatie van onze activiteiten heeft gestoken. Het bestuur wil hen daarmee complimenteren. We hebben er met elkaar plezier in en zo weer veel voor elkaar gekregen. Onze werkgroepen, rondleidingen en cursussen geven onze afdeling een stevig fundament. Het vergt ook een permanente investering om via publiciteit mensen op onze educatieve activiteiten te attenderen. Een nieuw jaar begint. Vanaf 1 januari heeft ons verenigingslokaal een naam. Met een knipoog naar Jeanne d Arc, de Maagd van Orléans, stelt Els Poel voor om ons lokaal de Arc te noemen. Ik vind het een korte en krachtige naam. Zelf heb ik bij deze naam ook een associatie naar het mythologische verhaal van de Ark van Noach. Symboliseert de Ark van Noach niet de overgang naar een nieuwe tijd, een betere toekomst voor de natuur? Mooier kan het toch niet! Voor 2013 staat er weer veel op stapel: - de vernieuwde website gaat volop draaien. Een ieder wordt verzocht de website met interessante nieuwtjes en weetjes te vullen. Dan is het ook leuk om de website regelmatig te bezoeken. - in het kader van het internationale VN-jaar van het water besteden we speciale aandacht aan de kwaliteit van ons oppervlaktewater in Amstelveen. - In 2012 hebben we er een nieuwe werkgroep bij gekregen: de insectenwerkgroep. We wensen hen in komend jaar een voorspoedige ontwikkeling toe. - de gemeente Amstelveen gaat in 2013 en volgende jaren extra aandacht besteden aan lokale biodiversiteit. We hebben de gemeente aangeboden een bijdrage te leveren aan de noodzakelijke inventarisatie en 3

4 mogelijk andere acties in dit kader. En ondertussen ontstaan er plannetjes om in 2014 weer een Natuurgidsencursus te organiseren. Met elkaar luiden we het nieuwe jaar in op 13 januari Jaap de Jong, namens het bestuur van IVN Amstelveen Nieuwjaarsinloop Het bestuur van IVN Afdeling Amstelveen nodigt leden, donateurs en belangstellenden uit om op zondag 13 januari 2013 elkaar, onder het genot van een hapje en een drankje, een goed nieuwjaar te wensen. U bent van harte welkom tussen en uur in ons lokaal De Arc, Jeanne d'arclaan 8, Amstelveen. Voorafgaand is er een rondleiding door de Middelpolder, start om uur bij de Jeanne d'arclaan. Graag tot 13 januari

5 VAN DE BESTUURSTAFEL - Mededelingen secretaris Wijziging datum Algemene Ledenvergadering De nieuwe datum wordt: woensdag 13 maart 2013 om uur. Ik verzoek u deze datum te noteren cq. te wijzigen in uw agenda. Notulen overleg bestuur/coördinatoren IVN Amstelveen op 6 november 2012 Aanwezig: Diana Erkelens, Lennie Stegeman, Jeanine Brederoo (voorzitter), Henk Glas, Jeannette Schenk, Gert-Jan Roebersen, Hetty Kok, Carla de Bruijn, Els Poel, Marleen Andriessen, Jaap de Jong (notulist). Afwezig: Bas ten Asbroek, Henk Breij, Aad van Paassen, Bert Bent en Hanny van Oostendorp. I Welkom en Opening Jeanine opent de vergadering en heet iedereen van harte welkom. II Vaststelling agenda De agenda wordt vastgesteld met de toevoeging Nieuwjaarsinloop bij punt VIII. III Goedkeuring verslag en actiepunten overleg Het verslag en de lijst met actiepunten worden goedgekeurd. Els merkt naar aanleiding van de notulen op dat bij onze activiteiten op Elsenhove naast het uilenballen pluizen ook de waterdiertjes altijd veel belangstelling en enthousiasme genereren. Waarvan acte! IV Mededelingen vanuit de werkgroepen - de fotowerkgroep loopt goed en de globale plannen voor 2013 zijn gemaakt. Ruud Oosterhof heeft gevraagd om foto s in het perspectief van biodiversiteit te leveren. - Henk meldt dat de plantenwerkgroep na een succesvol zomerseizoen nu in winterslaap is. - Marleen meldt dat de vogelwerkgroep in 2013 zal meedoen aan een nieuwe door SOVON ontwikkelde methode van vogeltelling. - Jeanine stelt voor de expositiewerkgroep op te heffen. Er zijn minder expositie-mogelijkheden in Amstelveen en foto s lopen nu via de fotografiewerkgroep. Bedrag voor exposities blijft wel op begroting staan. - Jeannette deelt mee dat de nieuwe website zo goed als helemaal klaar is. Ze 5

6 gaat de oude website niet meer actualiseren. Ze heeft alleen nog niet het Handboek helemaal op de nieuwe gezet. Lennie zet het nieuwe logo op het handboek en stuurt het Jeannette op. V Mededelingen t.a.v. andere activiteiten, rondleidingen en cursussen - de natuurflitsavonden van het winterseizoen 2012/2013 zijn gepland. Leden en donateurs ontvangen via een affiche nog een aparte uitnodiging. - Gert-Jan meldt dat het schema van de rondleidingen voor 2013 rond is. Bas en Brigitte zijn gestopt als rondleiders. 19 december a.s. is er een opfrisavond voor natuurgidsen en andere actieve IVN ers over water. - Jeanine bereidt een avond voor over het thema water in maart Deze avond staat in het kader van het internationale VN jaar van het water en de Wereldwaterdag op 22 maart. - Carla meldt dat er voor de cursus eten uit de natuur 2013 al weer 10 aanmeldingen zijn. Ook is ze door meerdere IVN-afdelingen in het land uitgenodigd. - Els meldt dat de insectenwerkgroep inmiddels 9 deelnemers heeft. Er zijn een paar succesvolle excursies geweest ( echter geen nachtvlinders!) en 27 november is er nog een bijeenkomst. - Marleen meldt dat zich voor de voorjaarscursus vogels al 17 deelnemers hebben aangemeld. Het maximale aantal is 20 deelnemers. - Jaap meldt dat de cursus Natuur en geschiedenis van Amstelveen ook in 2013 weer aangeboden gaat worden. - Els meldt dat Willem en zij stoppen met de insectencursus. Els is wel van plan met enkele (voor-)rondleidingen mee te draaien en dan de nadruk te leggen op insecten. Zij zal hiertoe zelf het initiatief nemen. - Els heeft voor de Open Monumentendagen een mooi informatiepaneel gemaakt dat ook voor andere gelegenheden zeer bruikbaar is. VI Overleg NME Amstelveen en IVN De aanwezigen waarderen dat dit overleg vroegtijdig heeft plaatsgevonden waardoor activiteiten in 2013 beter gepland kunnen worden. Els stelt voor om onze slootjesdag ( in het kader van het thema water) te koppelen aan de open dag van de schooltuinen op 7 september. VII Gemeentelijke plannen t.a.v. biodiversiteit Jaap doet verslag van de besluitvorming in de gemeenteraad over het initiatiefvoorstel van Groen Links t.a.v. biodiversiteit. Het voorstel kon op de steun van veel fracties rekenen, hoewel er wel stevig op de voorgestelde financiële middelen is bezuinigd. In het overleg met NME heeft het bestuur gemeld dat het IVN graag een bijdrage wil leveren bij b.v. de nulmeting. Het initiatief ligt echter bij de gemeente. Jaap zal bij 6

7 Ruud Oosterhof informeren naar de stand van zaken. Het IVN denkt graag mee over welke soorten dieren en planten de komende jaren in Amstelveen extra aandacht verdienen. Marleen, Jeanine, Els en Carla zijn bereid om met Ruud een vooroverleg te hebben. VIII Lopende zaken - Lennie heeft eindelijk de USB-stick over de nieuwe huisstijl binnen. De inhoud van de USB-stick is: Logo s, Powerpoint-sjablonen, Persbericht-sjablonen, Handleiding bestanden USB-stick en Huisstijlhandboek IVN afdelingen. Lennie kopieert de stick voor het bestuur en geïnteresseerde coördinatoren. - Carla en Lennie bieden aan om voor de Nieuwjaarsinloop (13-1) respectievelijk voor eten en drank te zorgen. Leden van de vogelwerkgroep wordt gevraagd om hand en spandiensten te verlenen en het geheel zo mogelijk met fotoprojecties te omlijsten. - volgende week komt de publiciteitsgroep bijeen en zal zich nogmaals beraden over de mogelijkheid een column in het Amstelveens Nieuwsblad te schrijven. Henk Glas, Henk Breij en Gert-Jan hebben proefcolumns geschreven. Wellicht is hiermee de basis toch nog te smal. Er zal oriënterend contact met het Nieuwsblad opgenomen worden om te horen wat de mogelijkheden zijn. - we bespreken met elkaar de mogelijkheid om in 2014 een natuurgidsencursus te starten. We speculeren over het mogelijk aantal aanmeldingen. Het maximale aantal deelnemers is 15. Carla en Jeanine zijn bereid om weer docent te zijn maar versterking van dit duo is noodzakelijk. Carla zal Wies vragen of ze nog de mogelijkheid ziet om mee te doen. Lennie wil administratieve ondersteuning geven en Jeannette en Jaap bieden hand- en spandiensten aan. Het bestuur zal zich verder beraden of er zo voldoende basis is om het voornemen verder uit te werken. - Lennie licht de conceptbegrotingen 2013 van de werkgroepen toe. In dat kader wordt opgemerkt dat de komende jaren de afdeling, b.v. via een kraam, geld kan verdienen. - voor eind november dient de kopij voor de winterfolder ingeleverd te worden. De sluitingsdatum voor kopij voor de Groene Zegge is 10 november. - Marcel van Gemeren heeft afscheid genomen van de Groenraad. Bij gebrek aan kandidaten besluiten we deze plaats voorlopig onbezet te laten. - Jaap doet kort verslag van de Landelijke Raad. De stichting IVN dient te bezuinigen en heeft een reorganisatieplan gemaakt. De vereniging IVN zal provinciaal en landelijk steeds meer een beroep op eigen vrijwilligers moeten doen. Eind van dit jaar zal de Landelijke Raad een evaluatierapport over de deelname aan de Floriade bespreken. Het IVN zal een jeugdlidmaatschap mogelijk maken. Er zijn twee commissie ingesteld voor het actualiseren van de procedures inzake seksueel misbruik en voor herziening statuten en huishoudelijk reglement. IX Rondvraag en sluiting Els stelt in de rondvraag voor om ons IVN-lokaal de naam "de Arc" te geven. We 7

8 vinden dit allen een goed idee en stemmen hier mee in! Jeanine bedankt ieder voor zijn/haar bijdrage en sluit de vergadering. Volgende vergadering 12 februari 2013 Jaap de Jong - Mededelingen penningmeester Contributie 2013 De contributiebedragen zijn voor 2013 ongewijzigd: - lidmaatschap 20,00 - gezinsleden 7,50 - donateurs 12,50 Voor aanmelding als lid, gezinslid of donateur op of ná 1 september, geldt een korting van 50% voor het lopende verenigingsjaar. Het verenigingsjaar loopt van 1 januari tot en met 31 december. Acceptgiro In De Groene Zegge van december 2012 tref je de acceptgiro voor het komende verenigingsjaar aan. We verzoeken je vriendelijk het verschuldigde bedrag vóór 31 januari 2013 over te maken op ons bankrekeningnummer t.n.v. IVN Natuur- en Milieueducatie Afd. Amstelveen. Lennie Stegeman INFORMATIE-AVOND OVER WATER Water is het overkoepelende thema van het IVN in Voor natuurgidsen, maar ook voor andere geïnteresseerde IVN ers, organiseren wij een avond over water op woensdag 19 december a.s. Leo van der Sluis, medewerker van Waternet, zal spreken over waterbeheer. Alex van der Velden, opsporingsambtenaar en visserij-opzichter, behandelt vissen - ambassadeurs van waterkwaliteit - en andere waterdieren. De avond vindt plaats op de Jeanne d Arclaan nr. 8 en duurt van 19:30 tot ongeveer 21:30 uur. Gert-Jan Roebersen 8

9 IVN-CURSUSSEN - Vogelcursus voor beginners 2013 De herfst is nog maar net begonnen, maar we denken alweer aan de lente van 2013 wanneer we onze volgende vogelcursus starten. In de struiken van onze tuinen en parken vinden we al wat buur vogels: merels, roodborsten, koperwieken en kramsvogels uit Scandinavië en Oost Europa. Onze eigen merels, spreeuwen en roodborsten zijn wat naar het zuiden of het westen getrokken en hebben dus hun plaatsen afgestaan. Zo blijft er ruimte en voedsel voor iedereen. De cursus vindt plaats in de Jeanne d Arclaan 8 te Amstelveen. Onderstaand vindt u de data waarop de cursus en de excursies plaatsvinden. 6 theorie avonden 3 excursies dagexcursie Texel woensdag 6 maart zaterdag 23 maart zondag 26 mei woensdag 20 maart zaterdag 20 april woensdag 10 april zaterdag 11 mei woensdag 24 april woensdag 8 mei woensdag 29 mei De theorieavonden beginnen altijd om uur en eindigen rond uur. We vragen u om op tijd aanwezig te zijn. De programma s zijn vol en we hebben alle tijd nodig. De excursies en vertrektijden worden nader toegelicht. De kosten bedragen 52,50 per persoon, leden en donateurs van IVN afdeling Amstelveen hebben recht op 5,00 korting. Het rekeningnummer van IVN afdeling Amstelveen is onder vermelding van vogelcursus Opgave en/of informatie over de cursus kunt u vinden op onze website of rechtstreeks bij ondergetekende: jonker.andriessen@planet.nl of telefoon Marleen Andriessen, coördinator - Cursus Geschiedenis en Natuur van Amstelveen 2013 IVN Amstelveen en de Vereniging Historisch Amstelveen (VHA)organiseren in het voorjaar 2013 weer het gezamenlijke programma Geschiedenis en Natuur van Amstelveen. De afgelopen twee jaar hebben al tientallen Amstelveners met heel veel plezier dit programma gevolgd. 9

10 Deelnemers maken kennis met de rijke geschiedenis en natuur van Amstelveen, de Amstel, het veen, de Middelpolder en de heemparken.deskundige begeleiders vertellen hun boeiende verhaal en gaan met de deelnemers op pad in Amstelveen en omgeving. De bijeenkomsten vinden plaats op donderdagavond, excursies zaterdagmiddag. Programma: Donderdag 7 maart uur De boeiende historie van Amstelveen, Peter van Schaik Locatie: VHA Orion 19 a, Amstelveen Zaterdag 16 maart uur Historische wandeling door het oude dorp en omgeving, Anneke Bult-Bunschoten Vertrek: Dorpsstraat, Amstelveen Donderdag 21 maart Verhaal over de natuur van Amstelveen en over de geschiedenis van het veen, Jos Valent Locatie: IVN, Jeanne d Arclaan 8, Amstelveen Zaterdag 6 april uur Excursie door de Middelpolder en langs de Amstel, Trudy du Chattel en Jeannette Schenk Vertrek: IVN, Jeanne d Arclaan 8, Amstelveen Zaterdag 13 april uur Wandeling door een Amstelveens heempark, Anthony Reijersen van Buuren Vertrek: ingang De Braak Deelname kost 30,00. Informatie is te vinden op U kunt zich tot 1 maart 2013 aanmelden bij Annemieke Brouwer (am@annemiekebrouwer.com of ) of bij Jaap de Jong (ivnamstelveen@live.nl of ). 10

11 GANZENPOEP Een dame uit Ouderkerk, die geregeld flinke wandelingen maakt, ergerde zich enorm aan de grote hoeveelheden ganzenpoep op de vlonderbruggen in de Ouderkerkerplas. Eerst in het Amstelveens Nieuwsblad, vervolgens in het Weekblad voor Ouder-Amstel, kreeg zij gelegenheid om haar grieven te spuien. Het was slalommen om de hopen heen, schandalig dat het Groengebied Amstelland de stront niet beter opruimde. Inderdaad zitten er vaak ganzen en meeuwen op de vlonders, waar zij kunnen rusten en toch snel te water gaan als er mensen of honden aankomen. En soms moet je goed uitkijken waar je loopt als je geen vieze schoenen wilt krijgen. Het Groengebied laat zo nu en dan de boel schoonspuiten, en verder kan een regenbui zijn werk doen. Op warme zomerdagen (waarmee we afgelopen jaar weinig zijn verwend) bezoeken grote aantallen mensen de recreatiestrandjes langs diezelfde Ouderkerkerplas. Ongeveer om de 10 meter staan opvallende lichtpaarse afvalbakken. Toch liggen er na een mooi weekend grote hoeveelheden afval bij die strandjes: plastic flesjes, bier- en frisdrankblikjes, papier en andere rotzooi. In de zomervakantie stuurt het Groengebied Amstelland meermalen per week schoonmaakploegen het terrein op om het afval te verwijderen: het lijkt vechten tegen de bierkaai. Vreemd dat die vervuiling kennelijk minder ergernis opwekt. Ganzen zijn toch al niet geliefd in onze omgeving omdat er teveel overzomeren en zij gevaar opleveren voor Schiphol; nemen wij hun kwalijk dat zij hun uitwerpselen laten vallen? Mensen kunnen hun rommel opruimen: in een prullenbak deponeren of mee terug nemen. Maar het is gemakkelijk om het weg te gooien, zodat het blijft liggen of door een ander moet worden opgeruimd. Veel recreanten zijn lui, onopgevoed of allebei. Ooit beklaagden omwonenden van een grote vijver zich over het gekwaak van de kikkers, dat hun uit de slaap hield. Nieuwbakken plattelandsbewoners kunnen soms niet tegen nachtelijk geloei van koeien. Wat te zeggen van overgierende vliegtuigen, lawaaiige feestjes, of automobilisten die s nachts met openstaande ramen en muziek op volle sterkte voorbij rijden? Overlast door dieren, of overlast door mensen: het verschil is dat mensen zich ook anders kunnen gedragen. Gert-Jan Roebersen. 11

12 NATUUR IN AMSTELVEEN Paardenkastanjes in de winter Bomen zijn meestal veel groter dan andere planten. Beginnen kruidachtige planten ieder seizoen opnieuw vanaf de grond te groeien, bomen pakken de draad ieder voorjaar op, waar ze in de herfst waren gebleven. Hierdoor zijn bomen in de winter zo dominant aanwezig. Door heel Amstelveen zien we vele soorten bomen. In de zomer kan je ze van elkaar onderscheiden door naar het blad te kijken. s Winters zit het blad er bij de meeste loofbomen niet meer aan. Helaas haken veel natuurliefhebbers hier af. Dat is jammer, want ook in de winter laat iedere soort zijn kenmerken zien. Neem nu de paardenkastanjes, die langs alle tramhaltes groeien. De knoppen van deze bomen zijn bruin en kleverig, maar vooral ook groot. De knoppen zijn de plaatsen, waar de boom het volgende voorjaar uitloopt. Er is altijd een eindknop aan het einde van de tak. Ook zijn er zijknoppen, die in de bladoksels hebben gestaan. De bladeren zijn gevallen, maar aan de knoppen is goed te zien, waar ze gezeten hebben. Steeds twee aan twee bij de paardenkastanje. Veel andere bomen hebben dat niet. De combinatie grote knoppen en twee aan twee kan ik gemakkelijk vanuit de tram zien. In eerdere jaren uitgelopen zijknoppen vormen de zijtakken. Van ver weg kan ik zien dat zijtakken vaak precies tegenover elkaar zitten. Deze eigenschap zie je niet bij lindes, eiken en beuken. In de knop van de paardenkastanje bevindt zich, in het klein, de nieuwe tak inclusief bloemen en bladeren. Dit is te zien als je een knop overlangs doorsnijdt, maar ook als de wortels in het voorjaar water naar boven pompen. De cellen in de knop vullen zich met water, worden veel groter en de knop barst open. Vlak onder de zijknoppen zie je de bladlittekens. De knoppen hebben immers in de bladoksels gezeten. Doordat de vaten van de tak naar de bladsteel in een 12

13 halve cirkel gezeten hebben, doet het litteken denken aan een hoefijzer. Vandaar de naam paardenkastanje. De kastanjes worden vaak verzameld door kinderen, maar kunnen niet worden gegeten. Dat kan alleen met tamme kastanjes, die én minder rond zijn én een puntje hebben. Tamme kastanjes komen hier veel minder voor. Henk Glas, Natuurgids van het IVN Ben je tussen de 12 en 30 jaar en wil je leuke en spannende dingen in de natuur doen? Kijk op THEMAMIDDAG DIGNAHOF In het voorjaar ontvingen we (IVN Amstelveen) een verzoek van Vita Welzijn om een themamiddag voor de bewoners van Dignahof te organiseren. Dinsdagmiddag 18 september 2012 was het zover. Het thema was "ruiken en proeven". Met kruiden, vruchten en groenten hadden we thee en allerlei, ouderwetse, hapjes gemaakt. Dat was smullen en bovendien aanleiding tot herkenning en gesprek over vroegere recepten. Ook over de bakjes met waterdiertjes en de tafel met verschillende bloeiende grassen was veel te vertellen (met gras kun je haarbanden vlechten). Een themamiddag organiseren voor deze groep mensen was voor ons een heel nieuwe en leuke ervaring. Het was erg gezellig, maar de opkomst viel wat tegen.we hadden dan ook de verkeerde dag uit gekozen: de derde dinsdag in september, met op tv de gouden koets, uitgebreid de koningin, de hoedjes parade. Wie had daar nou aan gedacht? Jeanine Brederoo 13

14 OPEN MONUMENTENDAGEN IN AMSTELVEEN Op 8 en 9 september 2012 werden de Open Monumentendagen gehouden. Het thema was dit jaar Groen van Toen. Daar Amstelveen prachtige heemparken heeft, sommige hebben zelfs de status van Rijksmonument, hebben gidsen van het IVN Amstelveen hier op 9 september rondleidingen gehouden. Aandachtspunten waren onder andere het ontstaan en de geschiedenis van de parken en de geschiedenis van de hier veel voorkomende varens en paardenstaarten. De opkomst was enorm dat kwam mede door het mooie weer en de inzet van de museumtram tussen Amsterdam en Amstelveen. Door de inzet van vele IVN-vrijwilligers hebben wijzelf en de mensen die met ons mee wandelden een fantastische dag gehad. Jeanine Brederoo ETEN UIT DE NATUUR Onderstaand twee ingekorte verslagen over "Eten uit de Natuur" ontvangen van Cisca Smits, deelnemer aan de cursus in Amstelveen, en van Marije de Leeuw, deelnemer aan een excursie in Het Twiske. Carla de Bruijn en Wies Teepe organiseren samen de cursus Eten uit de natuur. We gaan drie zondagochtenden op pad en als afsluiter is er een avond waar elke deelnemer een zelf bereid gerechtje mee mag nemen. Proeven en praten. Denk hierbij aan vlierbloesempannekoeken, bereklauwspruiten (ha, ha echt iets voor Almere maar het gaat hier niet om de exotische variant), veldzuringsalade en natuurlijk brandnetelsoep. Onderstaand een verslagje van de eerste bijeenkomst: De groep bestaat uit 20 personen. Vandaag heeft iedereen een fiets bij zich om de Middelpolder bij Amstelveen nader te onderzoeken op eetbare planten en vruchten. Wies is een enthousiaste en kundige lerares. Zoveel informatie, het duizelt me soms. Plukken uit de natuur. Eigenlijk mag dat niet. Voor privé-gebruik wordt het gedoogd. Niet alles wat eetbaar is mag geplukt worden omdat sommige 14

15 planten zeldzaam zijn. Er is in de loop der tijd een "Rode Lijst" gekomen van beschermde planten die niet geplukt mogen worden. Natuurlijk zijn er giftige planten en vruchten! En ten slotte is het netjes om je aan de plukregel te houden: neem maximaal 5% mee op een vindplaats. Dan blijft er materiaal over voor anderen en krijgt de natuur de gelegenheid zich te herstellen. Ik ga binnenkort in mijn woonomgeving (Almere) maar eens op zoek naar een mooi plukveldje. Geen honden en uitlaatgassen a.u.b. Dat wordt nog lastig. Enkele voorbeelden. Duizendblad: bloemen en blaadjes kunnen in de soep gebruikt worden. Veldzuring: heeft een licht zure smaak, te gebruiken in sla of soep. Veel is terug te vinden in gidsjes; bv Elseviers gids van eetbare en geneeskrachtige planten, dr. Edmunt Launert. We gaan nog op onderzoek uit op het Vogeleiland in het Amsterdamse Bos en bezoeken de Kennemerduinen bij Overveen. Cisca Smits (verslag geplaatst in Hoefbladbode IVN-Almere) BRANDNETELSTAMPPOT Verzamelen zit in onze natuur; dat vertelde Carla de Bruijn tijdens een excursie Eten uit de Natuur in het Twiske een tijdje geleden aan een groep belangstellenden. Onze verre voorouders moesten zien te overleven door voedsel overal vandaan te halen. Nog steeds is er in onze bossen veel te vinden. Deze dag is het mooi weer; er staat nog veel in bloei. Het zijn niet alleen de beschermde planten, die te eten zijn, maar juist de hele gewone planten legt Carla uit. Zij geeft al twaalf jaar deze cursus bij het IVN in Amstelveen. Dit is de tweede keer dat de excursie in Het Twiske wordt gehouden. Als je uit de natuur eet is het belangrijk dat je op bepaalde dingen let. Het is bijvoorbeeld niet slim om iets langs de snelweg te plukken of waar honden uitgelaten worden. Het is echt aan te raden om brandneteltopjes af te knippen en daar stamppot van te maken, vertelt ze, als ze stopt bij een grote bos brandnetels. Ze wijst bekende planten en bloemen aan om eens uit te proberen zoals madeliefjes. Die zijn heel goed te gebruiken als versiering van een salade als je het steeltje er maar van afknipt. De groep is één en al belangstelling en sommigen maken zelfs aantekeningen. Eén van hen gaat zeker een paar dingen uitproberen. De meeste belangstellenden zijn speciaal gekomen om informatie of tips te verzamelen. Een ander vertelt binnenkort naar Tsjechië te gaan en daar is het veel normaler om eten uit de natuur te halen. Vooral de tips over de brandnetelstamppot en 15

16 vlierbessensiroop vindt ze interessant. Carla wijst er verder op dat er natuurlijk ook dingen in de natuur zijn die niet goed voor de mens zijn. "Paddenstoelen behandel ik niet. Dat komt omdat die niet allemaal gezond zijn en er een te groot risico aan zit dat het dan fout gaat". Volgens haar is het bij twijfel altijd het beste een boek te raadplegen. Marije de Leeuw maakte dit verslag van een excursie "Eten uit d Natuur". DE ZWARTE MEES Kool- en pimpelmees, wie kent ze niet? Iedereen heeft ze wel eens in zijn tuin gehad. Het neefje, de zwarte mees, is wat minder bekend. Toch is ook dit leuke kleine vogeltje een veel voorkomende vogel in ons land. Hij scharrelt liefst zijn kostje van spinnen en insecten bij elkaar in naaldbossen. In de winter eet hij ook graag zaden en is dan een regelmatig geziene tuinvogel die zich tegoed doet aan alles wat wij mensen de vogels voorschotelen; zaden, vetbollen en zoutloze pindakaas, hij laat het zich graag smaken. De zwarte mees lijkt op de koolmees, maar is kleiner, valer van kleur en heeft een witte vlek in zijn nek. Als hij zich opwindt om het een of ander, laat hij een kuifje op zijn kopje zien. In de digitale vogelgids van Vogelbescherming Nederland vindt u meer informatie over de zwarte mees. Nu de meeste vogels op trek gaan, is de kans dat u de zwarte mees tegenkomt aanzienlijk groter. Het aantal zwarte mezen dat vanuit Scandinavië 's winters naar ons land komt varieert. Dit jaar zijn er echter al heel veel zwarte mezen gezien. Bron: Vivara DONKERE WOLKEN Een nieuw boek van Frans Picavet Frans Picavet (1934) Amstelveen, houdt van tuinieren, muziek en literatuur. Donkere Wolken is zijn tweede roman. Dit boek is een vervolg op zijn roman Een huis voor de natuur. Ook publiceerde hij een verzameling columns, Picabelletjes geheten. Daarnaast legt hij zich toe op het schrijven van haiku s die zeer binnenkort in druk zullen verschijnen. In zijn roman Donkere Wolken beschrijft hij de dreigende teloorgang van tuinvereniging "Vreugde na Arbeid". Althans zo ziet het ernaar uit als je het artikel in het plaatselijke weekblad mag geloven dat als titel heeft: Einde 16

17 Volkstuintjes? Het staat er weliswaar met een vraagteken, maar de ontsteltenis bij de tuinders is er niet minder om. Alle zeilen worden bijgezet om te voorkomen dat de tuinvereniging opgeheven of verplaatst gaat worden. Alle hoop is daarbij gevestigd op het AVVN, de landelijke organisatie voor hobbytuinders, maar de tuinders gaan ook zelf aan de slag. Veel gebeurtenissen passeren in het boek de revue. Hoogtepunt vormt de viering van het 50-jarig jubileum van de tuinvereniging. Tijdens die viering prijst burgemeester Ogentroost Vreugde na Arbeid in gloedvolle bewoordingen en steekt daarmee de tuinders een hart onder de riem. Desondanks drijven de Donkere Wolken maar niet over Hoe gaat dit aflopen? Frans Picavet (1934) heeft een volkstuin bij tuinvereniging Langs de Akker in Amstelveen. Hij was daar voorzitter van de groencommissie ten tijde dat deze vereniging opging voor het Nationaal Keurmerk Natuurlijk Tuinieren. De ervaringen die hij toen heeft opgedaan heeft hij vastgelegd in zijn roman Een huis voor de natuur. Zijn tweede roman Donkere Wolken beschrijft vooral de periode na het behalen van het Keurmerk. Donkere Wolken is uitgegeven via Boekhandel Libris Venstra: Prijs paperback: 21,50. (327 pagina's, ISBN: ) Te koop via de boekhandel en internet. E: ; SERVICE IVN-Amstelveen - Een eigen rondleiding? dat kan! Wellicht een idee voor een familiedag of een personeelsfeest of een groep vriend(inn)en. U kunt zelf een plek in/om Amstelveen uitkiezen en eventueel een onderwerp. Aan de organisatie van een eigen rondleiding zijn kosten verbonden. Informatie: Carla de Bruijn (carla.debruijn@planet.nl) of - Excursies Vogelwerkgroep 17

18 Leden/donateurs die het leuk vinden om met een excursie van de Vogelwerkgroep mee te gaan kunnen zich hiervoor aanmelden bij: Marleen Andriessen, tel (Deelname is gratis) - Kinderactiviteiten Wist u dat wij in overleg met u een kinderactiviteit kunnen verzorgen, zomaar of voor een verjaardagspartijtje. Een speurtocht, waterdieren of insecten vangen, bodemdieren op naam brengen, in het bos, de polder of bij u in de buurt. Aan de organisatie van een kinderactiviteit zijn kosten verbonden. Informatie: Hanny van Oostendorp (hanny@vanoostendorp.nl) Gelukkig heeft Noach eraan gedacht twee IVN'ers mee te nemen in zijn boot, zodat wij nu een bloeiende IVN afdeling hebben in Amstelveen. Als eerbetoon hebben we besloten ons gebouw aan de Jeanne d Arclaan 'DE ARC' te noemen. Els Poel WAARNEMINGEN Ik ga weer van start. Heel in het kort een paar opvallende zaken in Amstelveen. Juli: Gierzwaluwen in de St Josephlaan: 40 van de 52 nestplekken waren bezet. Prima dus. Rond het Wilhelminaplein was het slecht gesteld, heel slecht, 6 nesten van de 56 bezet. Waarom zo weinig? Geen idee! Oeverzwaluwen gelukkig wel weer goed, heel goed zelfs. Van de 60 nestgangen waren er 54 bezet, het is een feest om naar te kijken. Kussentje op de grond en kijken, je raakt niet uitgekeken. 18

19 In de Amsteltuin (de wijngaard) werden buizerds met 1 jong gezien, putters, 2 gierzwaluwen, een kleine karekiet, winterkoning en een koolmees gespot. Een heel andere waarneming is dat in de wijngaard aan de witte druif Solaris vorstschade is geconstateerd en er dus geen goede oogst van te verwachten is. Augustus: Boven de wijngaard zien we veel oeverzwaluwen, uit de kolonie aan de Burg. Boersweg, denk ik. Doordat we aan de planten werken verstoren we veel insecten en daar komen de vogels op af. Voor een familiebijeenkomst gaan Jaap en ik naar Spanje waar we toch even de tijd nemen om op zoek te gaan naar vogels: bijeneters, kleine zwartkop, roodstuitzwaluw. Tijdens een onweer komen 20 bijeneters langs het huis vliegen. Op een andere plek in de bergen zien we 3 blauwe rotslijsters, zwarte roodstaart, rotszwaluw en weer roodstuitzwaluwen. In Drenthe tellen we 45 ooievaars. September: Gerda en Coos melden allebei grote aantallen zwaluwen rond verschillende flats. Ik heb dat zelf ook vaker gezien in Amstelveen. Staartmezen in de meidoorn. Een koolmees komt weer eens langs. Ik heb geen voer meer gegeven sinds 1 juli. Halsbandparkieten waren zo hardnekkig in het aanvallen van de voedersilo dat ik het maar opgaf. Na de vakantie in september ga ik weer beginnen met bijvoeren. Lesbos is een erg leuk Grieks eiland voor vogels, ook in de herfst. Het weer is goed, zonnig, maar ook grote aantallen van verschillende soorten vogels. Paapjes, grauwe klauwieren, gele kwikken, grauwe gorzen niet te tellen, wolken boerenzwaluwen; roodpootvalken, eleonora s valken. Alle 115 soorten opnoemen duurt te lang. Heel apart: we zagen een nachtzwaluw, een 1 e jaars vogel, midden op de weg slapend op het asfalt. We hebben hem gered van een wisse dood. Zo dichtbij had ik ze nog niet eerder gezien. Het was gewoon een erg leuke trip. Oktober: Plotseling vliegen er staartmezen het balkon op, op zoek naar de pindacake, die is er nog niet. Ik kijk goed en zie dat een van de drie een compleet witte kop en borst heeft. Dat moet wel een witkopstaartmees zijn. Een nieuwe (balkon)soort voor mij. Leuk! Een rondje Noord-Holland via Camperduin, Zwanenwater, de Kooij en langs 19

20 het Noordhollandskanaal terug. Wel 1000 tureluurs, 1 zwarte ruiter (wat is het verschil tussen die 2 duidelijk als ze naast elkaar staan), kleine en grote zilverreiger, pijlstaart, wintertaling, slobeenden, smienten, honderden kieviten en goudplevieren, geweldig! De vogelwerkgroep gaat met 16 mensen naar Tiengemeten, we krijgen een gids mee die ons rondleidt. We zien een poetsende slechtvalk, de contouren van een zeearend heel ver weg, we tellen zeker 50 grote zilverreigers, nog meer watersnippen en heel veel verschillende eenden, waaronder pijlstaarten. Een leuke dag met s middags meer zon. Een nadeel voor iedereen maar vooral voor de fotografen was dat alles nog al ver weg was. Niets was echt dichtbij. Op mijn balkon vechten 2 spechten, mannetjes. De acacia voor ons raam valt uit, de stoep ligt vol met het gele blad. Net een tapijt. Na een bezoek aan Hoogeveen gaan we via Gaasterland en de Afsluitdijk terug naar Amstelveen. We zien de eerste, nou ja eerste - duizenden brand- en kolganzen en kieviten -. Weilanden vol, wolken wulpen vliegen over ons heen en landen op een ander perceel. Bij Kornwerderzand zitten 2 nonnetjes, tafel- en kuifeenden, ontelbare knobbelzwanen. We zien ook nog 4 torenvalken. Op de laatste dag van de maand zijn we de laatste witte druiven aan het oogsten. Het is zowaar zonnig maar winderig, temperatuur is ca. 8 graden. Ik heb vrijwel geen vogels gezien, behalve een groepje staartmezen dat door de echte tuin dwaalt. Aan mijn voedersilo hangen vinken, groenlingen kool- en pimpelmees en huismussen, af en toe staartmezen en niet te vergeten spechten en. Heel erg leuk. Tot zover. Volgende keer hopelijk leuke winterwaarnemingen. Marleen Andriessen 20