Evaluatie Programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling Provincie Drenthe Provinsje Fryslân Provincie Groningen

Transcriptie

1 Evaluatie Programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling Provincie Drenthe Provinsje Fryslân Provincie Groningen juni 2008

2 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 1 2. ERVARINGEN MET LVDO PROGRAMMA IN NOORD-NEDERLAND 1 2. LEERERVARINGEN 3 4. AANBEVELINGEN VOOR AANPAK VERVOLGPROGRAMMA 4 Thema s 5 Projecten 5

3 1. INLEIDING In het programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling (LvDO ) hebben de drie noordelijke provincies de handen ineen geslagen. Het programma was gericht op de stimulering van duurzame projecten in de drie noordelijke provincies. Met de samenwerking is geprobeerd initiatiefnemers te stimuleren om (provincie-) grensverleggende projecten op te zetten. De provincies hebben een aantal maatschappelijke organisaties gevraagd om in het programma mee te werken. Onder andere is hiermee geprobeerd de landelijk gestelde missie van marge naar mainstream recht te doen. Deze missie heeft steeds centraal gestaan in de discussie over de projecten. Het LvDO programma in Noord-Nederland was in eerste instantie gericht op 3 inhoudelijke thema s (energie, water, ruimte) en 2 aanvullende thema s (duurzaamheid in wijken of op het platteland, duurzaamheid tussen de oren). Later zijn 2 thema s toegevoegd (jeugd en gezondheid). Er is gestreefd naar zoveel mogelijk aansluiting bij belangrijke trajecten in de regio (bijvoorbeeld Energie en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen). Er is bewust gekozen om niet in te zetten op losse initiatieven in de marge, maar om bij voorkeur leertrajecten te ondersteunen die toegevoegd kunnen worden aan bestaande trajecten en daardoor kunnen worden opgenomen in de 'mainstream' van het beleid. 2. ERVARINGEN MET LVDO PROGRAMMA IN NOORD-NEDERLAND In het algemeen heeft het programma LvDO aan de uitgangspunten zoals verwoord in het ambitiestatement voldaan. Er zijn tal van goede projecten uitgevoerd die een bijdrage aan de duurzame ontwikkeling in Noord Nederland geleverd hebben. Opbouw van de organisatiestructuur In elke provincie was er een provinciale coördinator voor het programma LvDO, die toezag op de voortgang van het programma binnen de provincie. De coördinatoren verzorgden ook de terugkoppeling van de resultaten van het programma naar Gedeputeerde Staten.. De drie provincies werden ondersteund door een onafhankelijk programmacoördinator. Deze externe programmacoördinator zorgde er onder andere voor dat nieuwe projectinitiatieven werden uitgewerkt volgens de doelstellingen van het programma LvDO. Voor de inhoudelijke beoordeling van de projecten was de Noordelijke Adviesgroep ingesteld. Deze groep beoordeelde projectideeën en adviseerde Gedeputeerde Staten van de drie provincies hierover. Gedeputeerde Staten waren vrij om de adviezen van de Noordelijke Adviesgroep over te nemen. Het werken met tenders In het programma is gewerkt met tenders, die opengesteld werden voor alle organisaties die een bijdrage wilden leveren aan de duurzame ontwikkeling in Noord Nederland. In eerste instantie werd initiatiefnemers gevraagd om een projectidee aan te leveren. Deze projectideeën werden besproken door de Noordelijke Adviesgroep, samen met de provinciale coördinatoren en de externe programmacoördinator. Veelbelovende projectideeën werden met ondersteuning van de programmacoördinator door de initiatiefnemers verder uitgewerkt. De uitgewerkte projectvoorstellen werden vervolgens nog eens beoordeeld door de Noordelijke Adviesgroep. Daarna volgde een advies aan de colleges van GS over het wel of niet financieren van projecten in het kader van LvDO. Samenwerking De drie noordelijke provincies hebben in het programma LvDO voor het eerst samengewerkt op dit gebied. De hoop was dat door de samenwerking projecten op grotere schaal uitgevoerd konden worden (een initiatief speelt vaak op interprovinciaal niveau), de opschaling van projecten op provinciegrensoverschrijdend niveau makkelijker gemaakt zou worden en mogelijke projectsubsidies konden worden verhoogd. 1

4 Externe ondersteuning Mede door de externe ondersteuning door de programmacoördinator zijn veel projectideeën tot stand gekomen en ingediend. In totaal zijn 123 projectideeën ingediend waarvan 39 verder uitgewerkt zijn tot projectvoorstellen. Van deze projectvoorstellen hebben uiteindelijk 35 projecten door de Noordelijk Adviesgroep een positief advies ontvangen. Tevens heeft de programmacoördinator de organisatie van de bijeenkomsten van de noordelijke adviesgroep verzorgd. In totaal zijn in de periode projecten positief geadviseerd/gehonoreerd in 5 regionale tenders/programma s. Deze projecten sloten aan bij de verschillende thema s (zie bijlage 1). Rol en samenstelling van de Noordelijke Adviesgroep De Noordelijke Adviesgroep bestond uit sleutelfiguren uit het werkveld van de duurzame ontwikkeling in Noord Nederland (zie voor de samenstelling van de groep kader 1). In de advisering door de Noordelijke Adviesgroep heeft steeds de missie van het programma van marge naar mainstream centraal gestaan. Ook werd gestreefd naar integrale projecten die een duidelijk toegevoegde waarde moesten hebben. Samenstelling Noordelijke Adviesgroep: - Dhr. E. Wind, Kamer van Koophandel Fryslân (voorzitter) - Dhr. J. Akse, Vereniging Drentse Gemeenten - Dhr. H. Danel, Waterschap Hunze en Aa s - Dhr. R. Hoekstra, Milieufederatie Drenthe - Mv. W. Maneschijn, Streekraad Oost-Groningen - Mw. S. Mulder, CMO Groningen - Mw. A. van der Schaaf, COS Groningen - Mw. R. Smit, IVN Consulentschappen Groningen, Fryslân, Drenthe - Dhr. C. van der Ziel, Vereniging van Friese Gemeenten kader 1 Samenstelling van de Noordelijke Adviesgroep 2

5 2. LEERERVARINGEN Lerende organisatie Leren voor Duurzame Ontwikkeling heeft zich niet alleen in de projecten voltrokken, Ook binnen de programmaorganisatie van de provincies is geleerd van de opgedane ervaringen van het afgelopen programma. Samenwerking in noordelijk verband biedt veel mogelijkheden om projecten op te schalen. Leerervaring van de afgelopen jaren is wel, dat er in de komende periode meer ruimte moet zijn om provinciale accenten te kunnen leggen. Alhoewel de drie provincies veel gemeen hebben, willen ze recht (kunnen) doen aan onderwerpen die in de ene provincie erg spelen, terwijl dat in een andere provincie veel minder het geval is. Noordelijke Adviesgroep Dat de organisaties waar leden van de adviesgroep werkzaam waren ook zelf projectideeën mochten indienen, is in een aantal gevallen als een duidelijk knelpunt ervaren. Deze leden hadden formeel bij de beoordeling van het projectidee/voorstel geen directe invloed, maar hebben in een aantal gevallen hun "dubbelrol" (indienen en beoordelen) als niet wenselijk ervaren. Abstractie De criteria die in het ambitiestatement zijn geformuleerd voor de beoordeling van projecten zijn uiteindelijk te abstract ervaren. De programmacoördinator heeft veel tijd moeten investeren in het stimuleren van potentiële projectindieners om te komen van projectideeën tot uitgewerkte voorstellen. Organisatie en communicatie De werkwijze en communicatie tussen de 3 Noordelijke provincies, de adviesgroep met maatschappelijke organisaties en openbare tenders is (te) complex gebleken. De boodschap van het LvDO programma is moeilijk te communiceren. Procesafspraken werden door projectindieners vaak als onduidelijk ervaren: hoe loopt de besluitvorming, wanneer kunnen projecten starten etc. In het programma is te weinig gedaan aan communicatie en kennismanagement. Hierbij gaat het zowel om communicatie naar buiten via bijvoorbeeld folders of persberichten als ook om interne communicatie met de project-initiatiefnemers. De belangrijkste reden hiervoor was dat in een kort tijdbestek 5 uitvoeringsprogramma's opgezet en uitgevoerd moesten worden. Daardoor ontbrak er tijd voor de nodige communicatie en het opstarten van een goed systeem voor kennismanagement. Leerervaringen uit de projecten Een belangrijke leerervaring uit de LvDO projecten in Noord-Nederland is dat partijen die geïnteresseerd zijn in ondersteuning van hun project door LvDO, zich vaak niet realiseren dat ze iets extra s moeten doen binnen de eigen projectdoelstellingen. De ervaring is dat de doelstelling om te leren voor duurzame ontwikkeling steeds weer aan projecten toegevoegd moest worden. Een andere belangrijke leerervaring uit de projecten van LvDO in Noord Nederland is dat de meeste projecten zijn ingediend door milieuorganisaties zoals milieufederaties en het IVN. Dit is een doelgroep waarbij duurzame ontwikkeling al onderdeel is van hun dagelijkse werk. De vraag is nu hoe de doelgroep van LvDO kan worden uitgebreid naar mensen/partijen in de samenleving die duurzame ontwikkeling nog niet kunnen vertalen naar hun dagelijkse praktijk. Dit zou een belangrijk speerpunt moeten zijn van het vervolgprogramma. 3

6 4. AANBEVELINGEN VOOR AANPAK VERVOLGPROGRAMMA Noordelijk verband Samenwerking heeft veel voordelen. Vooral met betrekking tot de provinciegrensoverschrijdende opschaling van projecten. Toch moet in het komende programma ook ruimte zijn voor provinciale accenten. Hiermee wordt ook de mogelijkheid gegeven om meer op provinciale ontwikkelingen in te spelen. Ondersteuning De ondersteuning door een onafhankelijke externe programmacoördinator is als prettig ervaren. Het voordeel van deze externe ondersteuning was, dat er een onafhankelijk deskundige expliciet vrijgesteld en beschikbaar was om de voorbereiding van de projectideeën/ initiatieven te begeleiden. Aandachtspunt voor het komende programma is, dat bij voorkeur ook de communicatie (intern en/of extern) aan de programmacoördinator overgelaten kan worden. Ook is het wenselijk om gegunde projecten tussentijds te evalueren om de voortgang van het programma in de gaten te kunnen houden. Organisatie en communicatie In het vervolgprogramma dient vanaf het begin structureel te worden ingezet op de communicatie naar buiten. Dit is duidelijk een taak van de programmaorganisatie. Projecten kan tevens een extra verplichting mee gegeven worden door in het projectplan verplicht een onderdeel voor PR en communicatie op te nemen. Naar behoefte moet steun geboden worden aan projecten tijdens de uitvoering. Dat is in het programma nauwelijks aan de orde geweest. Abstractie en inhoud LvDO-projecten moeten nog meer aansluiten bij de hoofdlijnen van de regionale maatschappelijke ontwikkeling (zoals bijvoorbeeld energie, MVO). Leertrajecten kunnen wellicht gekoppeld worden aan bestaande projecten. Hier kan gericht op gestuurd worden. Ook dienen projecten gesteund te worden waar wel people & profit inzit (dus met maatschappelijke en economische aspecten), maar minder nadruk op planet gelegd wordt. Duurzame ontwikkeling is van oudsher nog teveel op milieu gericht, terwijl het programma ook op het gebied van sociale problemen kan bijdragen aan duurzame ontwikkeling in de samenleving. 4

7 Bijlage 1 Scoretabel projecten LvDO tenders 1 t/m 4 aan de hand van de thema s uit het NAS, incl. 3 later Thema s Energie Water Ruimte Duurzame samenleving Duurzaamheid t.d oren Jeugd Projecten Scholen voor Duurzaamheid Klimaatverandering 2050 Noordelijke Groene Ruimte door de Verrekijker In het donker zie je meer! Internationale kennismaking B(l)oeiende bosranden Schouwen voor Duurzaamheid () G Herstructurering Oudwoude Prettig wonen, het kan ook duurzaam Duurzaam wonen in Meerstad () () Slim & comfortabel Leren voor Duurzame Mobiliteit Een nieuwe blik op de weg De Noordelijke Klimaatcompetitie Sarah s wereld Samen werken aan een duurzame Stad () () Sociale duurzaamheid landelijk gebied () MVO in MKB Noord Nederland Streekstroom Duurzaam wonen met Duurzame Diensten voor huurders () De jeugd schept de toekomst Duurzame herziening beheer- en inrichtingsplan Waterbrug naar burgers Go for green Duurzaam produceren en consumeren Biobrandstoffen: leren over CO2 prestatie Dorpen bij nacht Van bedrijventerrein naar bedrijvenpark Jongeren onderzoeken POP Groningen Bedrijven klimaatbestendig 5