Tijdelijke arbeidskrachten in de maatschapsvisserij

Transcriptie

1 Tijdelijke arbeidskrachten in de maatschapsvisserij

2

3 Tijdelijke arbeidskrachten in de maatschapsvisserij Ment van der Zwan 1 - Inleiding De maatschap is een overeenkomst waarbij twee of meer personen zich verbinden om iets in gemeenschap te brengen met het oogmerk om het daaruit ontstane voordeel met elkander te delen. De partners of maten in de maatschap worden vennoten genoemd. In de zeevisserij, met name in de kottersector, komt de maatschap nog vrij veel voor. Blijkens de Algemene Maatschapsvoorwaarden, die het Sociaal Fonds voor de Maatschapsvisserij (SFM) op zijn internetpagina s beschikbaar stelt, stelt de scheepseigenaar zijn zeevissersschip ter beschikking van de maatschap die het visserijbedrijf uitoefent met dat schip. Het is belangrijk te onderkennen dat de scheepseigenaar het schip door middel van verhuur blijft exploiteren. De maatschap exploiteert het visserijbedrijf aan boord van een zeevissersschip dat door de eigenaar ervan wordt geëxploiteerd door middel van verhuur. Blijkens het formulier Maatschapsovereenkomst, dat het SFM eveneens beschikbaar stelt, is de scheepseigenaar die een natuurlijke of een rechtspersoon kan zijn zelf ook vennoot in de maatschap. Hij en de schipper zijn ter exploitatie van het visserijbedrijf volgens het formulier ieder zelfstandig bevoegd namens de maatschap verbintenissen aan te gaan die ieder der vennoten binden voor hun maatschapsdeel. Aangezien de maatschap het visserijbedrijf exploiteert, zal de maatschap ook moeten voorzien in de arbeidskracht die voor die exploitatie nodig is. De vennoten zijn doorgaans zelf de arbeidskrachten. Er doen zich echter situaties voor waarin onvoldoende arbeidskracht beschikbaar is. Afgezien van de contractuele mogelijkheid een opstapper te laten werken in de plaats van een afwezige vennoot, zal de maatschap dan op alternatieve wijze moeten voorzien in de benodigde arbeidskracht. Dat kan op verschillende manieren, te weten: a. door wijziging van de maatschapsovereenkomst waarbij een nieuwe vennoot tot de maatschap toetreedt; b. door met een derde een overeenkomst van opdracht aan te gaan; MAKREELKADE 9 - POSTBUS AB IJMUIDEN de sectorraad visserij is een organisatie die namens de sociale partners in de visserij actief is op de gebieden scholing, veiligheid op zee en sociale aangelegenheden ingeschreven in het handelsregister van de kamer van koophandel te amsterdam onder nummer

4 4 c. door met een derde een arbeidsovereenkomst aan te gaan; of d. door een uitzendkracht in te lenen van een uitzendbureau. Op elk van deze mogelijkheden en de consequenties ervan voor de maatschap gaan wij in het navolgende nader in. Aangezien buitenlandse vissers in toenemende mate op de Nederlandse vloot verschijnen, besteden wij ook aan hun bijzondere posities aandacht. Volledigheid streven wij echter niet na. Het is en blijft de verantwoordelijkheid van de scheepseigenaar en de maatschap zelf zich steeds op de hoogte te (laten) stellen van toepasselijke wet- & regelgeving en deze na te leven. De term EU +, die in deze notitie op verschillende plaatsen wordt gebruikt, omvat de lidstaten van de Europese Unie (EU), alsmede IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland. 2 - Wijziging van de maatschapsovereenkomst Tot wijziging van de maatschapsovereenkomst zal over het algemeen pas worden overgegaan als het gaat om een arbeidskracht die voor de nog resterende looptijd van de overeenkomst toetreedt. Gaat het om een kortere tijdsduur dan houdt zijn vertrek namelijk in, dat de maatschapsovereenkomst eindigt en tussen de overblijvende vennoten een nieuwe overeenkomst gesloten moet worden. Gelet op de consequenties van de andere alternatieven verdient het echter aanbeveling dit alternatief niet op voorhand af te wijzen. Vooral buitenlandse vissers zullen niet vertrouwd zijn met de maatschap. Deze vissers zullen zich wellicht niet realiseren welke rechten en plichten de maatschap voor hen met zich meebrengt. Goede voorlichting is daarom een eerste vereiste, al was het alleen maar om conflicten te voorkomen. Enkele aandachtspunten zijn: 1 Vennoten in een maatschap worden niet als werknemer aangemerkt in de zin van het arbeidsrecht en hebben daardoor niet de arbeidsrechtelijke bescherming die visser-werknemers hebben. 1 Het inkomen van een maatschapsvisser bestaat, bijvoorbeeld, in plaats van loon uit een aandeel in de opbrengst van de vangst nadat daarop bepaalde exploitatiekosten in mindering zijn gebracht. Als de vangsten tegenvallen zijn er soms zelfs geen inkomsten. Er bestaat geen recht op een minimum- of garantieloon Vooropgesteld dat de maatschap niet feitelijk een arbeidsovereenkomst is doordat de vissers feitelijk in gezagsverhouding tot de scheepseigenaar persoonlijk arbeid verrichten, zij dat gedurende een zekere tijd doen, en zij als tegenprestatie loon ontvangen. 2. Het schijnt overigens voor te komen dat de scheepseigenaar de bemanningsleden desondanks, mondeling of schriftelijk, toch een garantieloon toezegt. De achtergronden daarvan zijn begrijpelijk, maar het is de vraag of bij zulke afspraken of gebruiken nog wel sprake is van een maatschapsovereenkomst. De kans is vrij groot dat de maatschapsovereenkomst dan feitelijk een arbeidsovereenkomst is. Binnen de maatschapsovereenkomst zou het wel zo kunnen zijn, dat de vennoten ten laste van de

5 2 Onderdanen van landen buiten de EU + mogen niet zonder meer in Nederland werken. In de uitoefening van zijn ambt, beroep of bedrijf mag op grond van de Wet arbeid vreemdelingen (Wav) niemand bedoelde vreemdelingen arbeid laten verrichten zonder voor hen over een werkvergunning 3 te beschikken. Het voorgaande zou betekenen dat de zelfstandige beroepsuitoefening weliswaar met een verblijfsvergunning, maar zonder werkvergunning is toegestaan. Het is echter zo, dat de schipper aan boord van een zeevissersschip op grond van zijn gezagvoerderschap aangemerkt zou kunnen worden als degene die de andere vissers aan boord arbeid laat verrichten. In dat geval zou de schipper voor vreemdelingen aan boord van zijn schip die in Nederland werken een werkvergunning moeten hebben. Alleen al vanwege de zeer hoge boetes die op overtreding van de Wav staan, zou één en ander nader moeten worden onderzocht. De sectorraad heeft voor zulk onderzoek vooralsnog geen middelen. Voor de toepassing van deze regels wordt onder Nederland verstaan: a. Het Nederlandse grondgebied in Europa; b. de binnenwateren en de zeehavens die in dat grondgebied gelegen zijn; en c. de territoriale zee van twaalf zeemijlen die aan dat grondgebied grenst (zie Bijlage I 4 ). Zie verder 7, Wet arbeid vreemdelingen, hieronder. 3 Voor de maatschapsvisserij gelden aan boord vooralsnog geen wettelijk voorgeschreven maximale arbeidstijden of minimale rusttijden. Wel dient de schipper er voor te zorgen, dat de bemanningsleden die wachtlopen of de uitkijk houden voldoende zijn uitgerust voor het vervullen van hun taken. 4 Sociale verzekeringen vormen een belangrijk aandachtspunt. Het Nederlandse socialezekerheidsstelsel bestaat grofweg uit werknemersverzekeringen tegen de geldelijke gevolgen van ziekte, langdurige arbeidsongeschiktheid en werkloosheid, en volksverzekeringen die onder andere in ouderdomspensioen, kinderbijslag en vergoeding van ziektekosten (medische zorg) voorzien. 5 EU + -burgers, die als maatschapsvennoot aan boord van Nederlandse zeevissersschepen werken, vallen ongeacht hun woonland onder het Nederlandse socialezekerheidsstelsel omdat zij onder het stelsel vallen van de lidstaat waarin zij werken terwijl personen die op EU-zeevissersschepen werken beschouwd wormaatschap vaste voorschotten ontvangen, die bij de afrekening worden verrekend met hun aandelen in de opbrengst van het visserijbedrijf dat zij in gemeenschap exploiteren. De scheepseigenaar zou bij het financieren van deze voorschotten de rol van kredietverlener kunnen vervullen. 3. Een werkvergunning is een tewerkstellingsvergunning of een gecombineerde vergunning voor verblijf en werkzaamheden (zie Wet arbeid vreemdelingen, artikel 1, aanhef en onderdelen e en h). 4. Het kaartje laat meteen ook zien hoe klein het gebied is waarin we nog maar mogen vissen als Nederland uit de Europese Unie zou stappen...

6 den als personen die in de vlagstaat werken (zie artikel 11, leden 1, 3a en 4, van Verordening (EG) 883/2004). 5 Niet-EU + -burgers, die aan boord van Nederlandse zeevissersschepen werken, vallen onder het socialezekerheidsstelsel van hun woonland, tenzij Nederland met het woonland een socialezekerheidsverdrag heeft gesloten waaruit de toepasselijkheid van het Nederlandse stelsel volgt. Per woonland buiten de EU + zal dus moeten worden nagegaan welke regels gelden. 5 De Nederlandse werknemersverzekeringen gelden alleen voor personen die werknemer zijn of als werknemer worden aangemerkt. Met uitzondering van de vennoot-eigenaars worden maatschapsvissers voor de toepassing van de Nederlandse werknemersverzekeringen als werknemer aangemerkt (zie o.a. artikel 4, lid 1, aanhef en onderdeel f, van de Ziektewet). Vennoot-eigenaren worden als hun werkgever aangemerkt (zie o.a. artikel 10, aanhef en ten eerste, van de Ziektewet). Zie evenwel de onderdelen 10 en 11 van deze paragraaf hierna. De Nederlandse volksverzekeringen gelden voor alle vissers die onder het Nederlandse socialezekerheidsstelsel vallen. 6 Degenen, werknemers èn zelfstandigen, die onder het Nederlandse socialezekerheidsstelsel vallen, zijn ingevolge de Zorgverzekeringswet (Zvw) verplicht verzekerd tegen kosten van medische zorg ( zorgverzekering ). Dit brengt met zich mee dat zij verplicht zijn een basiszorgverzekering af te sluiten bij een particuliere zorgverzekeraar. Dit geldt dus ook voor buitenlandse vissers die onder het Nederlandse stelsel vallen. 7 Voor de sociale zekerheid moet premie worden betaald. De Belastingdienst int de premies voor zowel de werknemers- als de volksverzekeringen. De premies voor de werknemersverzekeringen int de Belastingdienst via de (fictieve) werkgever. In de maatschapsvisserij is dat dus de vennoot-eigenaar. De premies voor de volksverzekeringen int de Belastingdienst door middel van een (voorlopige) Aanslag Inkomstenbelasting/Premie volksverzekeringen en een (voorlopige) Aanslag Zorgverzekeringswet 6 bij de vennoten zelf. Zij zijn verplicht daartoe eerst aangifte te doen. Voorlopige aanslagen worden ambtshalve opgelegd. Voor de zorgverzekering moeten de verzekerden ook een basispremie betalen aan de particuliere zorgverzekeraar bij wie zij het wettelijke basispakket hebben verzekerd Overigens bestaat de mogelijkheid dat lidstaten onderling afspreken dat hun onderdanen gedurende een zekere tijd onder het stelsel van het woonland blijven vallen. Als Nederland dat doet, gelden de afspraken dienaangaande meestel voor maximaal vijf jaar. 6. De premie voor de Zorgverzekeringswet bestaat uit twee delen, namelijk de inkomensafhankelijke bijdrage die door de Belastingdienst wordt geïnd en de basispremie die aan de particuliere zorgverzekeraar moet worden betaald.

7 8 Ten behoeve van de premievaststelling en -afdracht voor de werknemersverzekeringen is de (fictieve) werkgever in casu de vennoot-eigenaar wettelijk verplicht een loonadministratie te voeren die aan wettelijke eisen voldoet, periodiek loonaangifte te doen bij en premies af te dragen aan de Belastingdienst. 9 Degene die voor een uitkering of een voorziening onder het Nederlandse sociale zekerheidsstelsel in aanmerking meent te komen, moet zijn aanvraag indienen bij het aangewezen uitvoeringsorgaan. Voor de werknemersverzekeringen is dat het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) en voor volksverzekeringen de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Voor medische zorg kan men gewoon naar een zorgverlener (huisarts, ziekenhuis, &c) gaan, waarbij wel rekening gehouden moet worden met wat de zorgpolis daarover bepaalt. 10 De Nederlandse werknemersverzekeringswetten bieden maatschapsvissers de mogelijkheid ervoor te kiezen niet onder deze wetten verzekerd te zijn, echter op voorwaarde dat zij tegen de geldelijke gevolgen van arbeidsongeschiktheid (ziekte en langdurige arbeidsongeschiktheid) verzekerd zijn bij het Sociaal Fonds voor de Maatschapsvisserij (SFM). Zij zijn dan niet tegen de geldelijke gevolgen van werkloosheid verzekerd. Deze mogelijkheid bestaat niet voor de volksverzekeringen. Het SFM stelt als voorwaarde voor verzekering dat alle vennoten van de maatschap als verzekerden onder de polis worden gebracht, dus ook de tijdelijke en de buitenlandse vennoten. Het maakt daarbij niet uit of de buitenlandse vennoten nu wel of niet onder het Nederlandse socialezekerheidsstelsel vallen. Deze voorwaarde brengt met zich mee, dat alle vennoten van de maatschap, die niet tevens eigenaar zijn, hetzij vallen onder de werknemersverzekeringen (met uitzondering van degenen die niet onder het Nederlandse stelsel vallen), hetzij verzekerd zijn bij het SFM. Een tussenweg, waarbij de éen wel en de ander niet onder de werknemersverzekeringen valt, is dus niet mogelijk. Het SFM stelt bovendien als voorwaarde dat alle vennoten een zorgverzekering hebben Uit de SFM-verzekering van alle vennoten vloeit voort, dat de vennooteigenaar ten aanzien van de andere vennoten geen loonadministratie behoeft te voeren, geen loonaangifte behoeft te doen bij en geen premies behoeft af te dragen aan de Belastingdienst. 12 Het is van belang te onderkennen, dat, daar waar de socialezekerheidsbescherming tekort schiet of ontbreekt, vissers, die door een arbeidsongeval of beroepsziekte getroffen worden en daardoor hun inkomen verliezen, wegen 7 7. Wij vragen ons af of dit nog wel een redelijke voorwaarde is nu Nederland de verplichte zorgverzekering kent voor iedereen die onder het Nederlandse socialezekerheidsstelsel valt en zorgverzekeraars hoogstwaarschijnlijk geen particuliere zorgverzekeringen (meer) kennen ten behoeve van degenen die daaronder niet vallen. Het SFM zou hier nader onderzoek naar moeten doen.

8 zullen (moeten) zoeken ter compensatie van de schade die zij lijden. Dat zullen gedupeerde nabestaanden ook (moeten) doen als een visser komt te overlijden door een arbeidsongeval of een beroepsziekte. De vennoot-eigenaar en de maatschap zullen dan al snel aansprakelijk worden gesteld. Het is daarom van belang dat zij beide voldoende dekking hebben onder een zogenaamde protection and indemnity (P&I) verzekering en aan de voorwaarden van de verzekering voldoen. 13 De vennoten die in Nederland wonen 8, zullen in beginsel in Nederland belastingplichtig zijn en aan de Belastingdienst inkomstenbelasting moeten afdragen nadat zij de verplichte aangifte van hun inkomsten hebben gedaan. Zij zijn er zelf verantwoordelijk voor en niet de vennoot-eigenaar voor hen. De Belastingdienst kan ambtshalve voorlopige aanslagen opleggen. Als een vennoot niet in Nederland woonachtig is, gelden bijzondere belastingregels die kunnen afhangen van een eventueel door Nederland met het woonland gesloten belastingverdrag. Voor de toepassing van die regels wordt onder Nederland verstaan: a. het Nederlandse grondgebied in Europa; b. de binnenwateren en de zeehavens die in dat grondgebied gelegen zijn; c. de territoriale zee van twaalf zeemijlen die aan dat grondgebied grenst; en d. de Nederlandse exclusieve economische zone (EEZ) waarvan de grenzen samenvallen met de grens van de Nederlandse territoriale zee en de grenzen van het aan Nederland toekomende gedeelte van het continentaal plat (zie Bijlage I). Voor toepassing van fiscale wet- & regelgeving is Nederland voor zeevissers dus heel wat groter dan voor toepassing van de Wav en de meeste andere Nederlandse wet- & regelgeving. In Bijlage II is een schema opgenomen aan de hand waarvan kan worden vastgesteld welke belastingregels in welke situaties moeten worden toegepast. Hoewel het schema is opgesteld voor visser-werknemers, kan het mutatis mutandis ook worden gehanteerd door vennoten in een maatschap die verantwoordelijk zijn voor hun eigen belastingbetaling. Het schema dient echter slechts ter illustratie. Er kunnen geen rechten aan worden ontleend. De sectorraad draagt er geen verantwoordelijkheid voor en wijst elke aansprakelijkheid af. De vennoten die het betreft doen er verstandig aan hun bevindingen of die van een door hen ingeschakelde fiscalist steeds aan de Belastingdienst voor te leggen Waar iemand woont, wordt naar de omstandigheden beoordeeld. Voor de toepassing van deze regel worden schepen welke in Nederland hun thuishaven hebben, ten opzichte van de bemanning als deel van Nederland beschouwd. Zie artikel 4, leden 1 en 2, van de Alemene wet inzake rijksbelastingen. Heeft de visser een woonadres aan de wal? Keert hij naar dat adres terug als hij verlof heeft? Heeft hij een gezin dat op dat adres woont? &c.

9 14 Degene die bemiddelt bij de (tijdelijke) toetreding van een visser tot een maatschap doet er verstandig aan zoveel mogelijk te voldoen aan Hoofdstuk 2 (Arbeidsbemiddeling en terbeschikkingstelling van arbeidskrachten in de zeevaart) van het Besluit aanspraken van zeevarenden, arbeidsbemiddeling en terbeschikkingstelling van arbeidskrachten in de zeevaart (Besluit aanspraken). Maatschappen zouden geen zaken moeten doen met arbeidsbemiddelaars in binnen- of buitenland die dat niet doen Overeenkomst van opdracht Met een zelfstandig visser kan in beginsel een overeenkomst van opdracht worden gesloten. Het is echter de vraag of zo n overeenkomst houdbaar zal blijken te zijn binnen de verhoudingen aan boord. De kans is namelijk groot dat een overeenkomst van opdracht feitelijk een arbeidsovereenkomst is, waarbij de zogenaamd zelfstandige visser in een gezagsverhouding staat tot de maatschap. Op de consequenties daarvan wordt in de volgende paragraaf ingegaan. 4 - Arbeidsovereenkomst Het (feitelijk) aangaan van een arbeidsovereenkomst heeft voor de maatschap verstrekkende gevolgen. De maatschap wordt daarmee namelijk civielrechtelijk werkgever, hetgeen inhoudt, dat zij bepalingen van Boek 7, Titel 10, van het Burgerlijk Wetboek (BW) jegens de visser-werknemer moet nakomen. Voor de zeevisserij geldt dan ook nog in het bijzonder Afdeling 12A (De zeevarende in de zeevisserij) ervan waarin onder andere verschillende onderdelen van Afdeling 12 (Bijzondere bepalingen terzake van de zee-arbeidsovereenkomst) op de arbeidsovereenkomst in de zeevisserij van toepassing worden verklaard. 9 Daar blijft het echter niet bij, want de maatschap zal tevens als werkgever in de zin van de sociale werknemersverzekeringen worden aangemerkt en als inhoudingsplichtige in de zin van de Wet op de loonbelasting 1964 en voor de premieheffing sociale volksverzekeringen. In het kader van deze notitie voert het te ver om op alle aspecten van het werkgeverschap in te gaan. Wij beperken ons hierna tot enkele bijzonderheden. 1 Voor niet-eu + -burgers en voor onderdanen van Kroatië moet een werkgever op grond van de Wet arbeid vreemdelingen (Wav) over een werkvergunning Een vrij goed overzicht wordt gegeven in het handboek Mr. C. Assers Handleiding tot de beoefening van het Nederlands Burgerlijk Recht (Asser Serie), Deel 7-V, Bijzondere overeenkomsten, Arbeidsovereenkomst, Kluwer, Deventer, Tweede druk (2012), ISBN Een werkvergunning is een tewerkstellingsvergunning of een gecombineerde vergunning voor verblijf en werkzaamheden (zie Wet arbeid vreemdelingen, artikel 1, aanhef en onderdelen e en h).

10 beschikken als hij hen in Nederland arbeid laat verrichten. Tot Nederland behoren: a. het Nederlandse grondgebied in Europa; b. de binnenwateren en zeehavens die in dat grondgebied liggen; en c. de territoriale zee van twaalf zeemijlen die aan dat grondgebied grenst (zie Bijlage I). Op overtreding van deze regel staat een fikse bestuurlijke boete ( per vreemdeling per overtreding). Zie verder de 7, Wet arbeid vreemdelingen, hieronder. 2 De zee-arbeidsovereenkomst moet een geschrift zijn waarin een aantal voorgeschreven bepalingen moet zijn opgenomen (zie artikel 7:699 BW). 3 De visser-werknemer heeft voor rekening van de werkgever in een aantal gevallen recht op repatriëring naar een voorgeschreven of overeengekomen plaats van bestemming (zie artikel 7:718 BW). 4 De visser-werknemer heeft recht op een garantieloon (zie artikel 7:741 BW) en in veel gevallen ten minste op het Nederlandse wettelijk minimumloon en de wettelijke minimumvakantiebijslag. Op overtreding van de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag (Wmm) staat een bestuurlijke boete van De visser-werknemer heeft bij werkverzuim wegens ziekte recht op doorbetaling van loon (zie de artikelen 7:629, 7:734 en 7:734b BW). Voor degene die onder de Nederlandse werknemersverzekeringen valt (zie onderdeel 4 van 2 en onderdeel 10 van deze paragraaf hierna), is dat gedurende maximaal 104 weken 70% van het loon. 11 De werkgever moet voor deze visser-werknemers allerlei maatregelen nemen die gericht zijn op reïntegratie en voorkoming van langdurige arbeidsongeschiktheid (zie artikel 7:629 BW). De loondoorbetalingsverplichting wordt door het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) verlengd als de werkgever dat onvoldoende doet. Voor EU + -burgers die niet onder het Nederlandse socialezekerheidsstelsel vallen, gelden de regels van het woonland Voor deelvissers in loondienst gaat het om het gemiddelde loon over de twaalf maanden voorafgaande aan de eerste ziektedag. Voor 2014 bedraagt de uitkeringsgrondslag bovendien maximaal 988,73 bruto per week, hetgeen een maximale uitkering van 692,11 bruto per week oplevert. 12. Op grond van artikel 11, lid 4, van Verordening (EG) 883/2004 blijft een werknemer in de zeevisserij in zijn woonland sociaal verzekerd als zijn loon wordt betaald door een (rechts-) persoon die in het woonland van de visser zijn domicilie heeft. Het gaat daarbij om in rechte af te dwingen betaling door die (rechts-) persoon. De arbeidsovereenkomst van de visser-werknemer moet daar derhalve iets over regelen.

11 Een niet-eu + -burger die niet onder de Nederlandse werknemersverzekeringen valt, heeft bij ziekte recht op maximaal 52 weken 80% van het loon 13. Zie ook onderdeel 11 van deze paragraaf. 6 De visser-werknemer die a. een niet-eu + -burger is, b. niet onder de Nederlandse werknemersverzekeringen valt, en c. arbeidsongeschikt is geworden als gevolg van een arbeidsongeval of een beroepsziekte (zie artikel 4 van het Besluit aanspraken zeevarenden, arbeidsbemiddeling en terbeschikkingstelling van arbeidskrachten in de zeevaart (Besluit aanspraken)), heeft na ommekomst van 52 weken, bij voortduring van de arbeidsongeschiktheid, ongeacht eventuele aansprakelijkheid van de werkgever, recht op in tijdsduur en hoogte beperkte vervolguitkering en op medische zorg (zie de artikelen 7:734d 734m BW). Bij overlijden van deze visser-werknemer als gevolg van het arbeidsongeval of de beroepsziekte hebben zijn nabestaanden recht op overlijdensuitkering. De werkgever in casu de maatschap is ter waarborging van deze aanspraken jegens hem van rechtswege aangesloten bij de Vereniging Zee-risico 1967 te Amsterdam en moet de benodigde (loon-) informatie leveren en bijdragen in de over alle leden omgeslagen kosten van de regeling die de vereniging in stand houdt (zie artikel 7:734k BW) Aan boord en bij achterlating om medische redenen buiten zijn woonland heeft de visser-werknemer voor rekening van de werkgever recht op behoorlijke medische zorg (zie o.a. artikel 7:734a BW). 8 Degene die als scheepsbeheerder 15 wordt aangemerkt is voor een flink aantal van de civielrechtelijke werkgeversverplichtingen, waaronder de betaling van het loon, aansprakelijk (zie artikel 7:738 BW) Voor deelvissers gaat het om het gemiddelde loon over de twaalf maanden voorafgaande aan de eerste ziektedag. Voor 2014 bedraagt de uitkeringsgrondslag bovendien maximaal 988,73 bruto per week, hetgeen een maximale uitkering van 692,11 bruto per week oplevert. 14. Een werkgever met visser-werknemers die onder deze categorie vallen moet zich spontaan bij de Vereniging Zee-risico 1967 aanmelden. Dat kan op info@scheepvaartnet.nl per Scheepsbeheerder is de eigenaar of de rompbevrachter van een schip, [...] of indien het een vissersvaartuig betreft, de natuurlijke persoon of rechtspersoon aan wie de eigenaar de verantwoordelijkheid voor de exploitatie van het vissersvaartuig heeft overgedragen (zie artikel 1, aanhef en onderdeel l, van de Wet zeevarenden). Het is vooralsnog de vraag op wèlke exploitatie van het vissersvaartuig in deze definitie wordt gedoeld. Voor de hand ligt de exploitatie van het visserijbedrijf omdat dáárin de arbeidskrachten worden ingezet op wie de Wet zeevarenden ziet. De maatschap zou dan de scheepsbeheerder zijn. Over deze vraag is nog een dialoog met de overheid gaande in het kader van de voorgenomen ratificatie en implementatie van de Work in Fishing Convention, 2007 (C188) van de International Labour Organization (ILO). In deze discussie speelt eveneens de vraag of de maatschap als rompbevrachter moet worden aangemerkt ook al wordt het gebruik van het schip niet doormiddel van een charterparty geregeld, maar door middel van de maatschapsovereenkomst.

12 9 De schipper moet het werk van de visser-werknemer zodanig organiseren dat deze voldoende rust krijgt. In elke 24 uur moet de visser-werknemer ten minste tien uur rust genieten. Deze dagelijkse rust mag over niet meer dan twee aaneengesloten perioden worden verdeeld, waarbij één van de twee perioden ten minste zes uren moet beslaan De visser-werknemer die EU + -burger is, is in beginsel wettelijk verplicht verzekerd onder het Nederlandse socialezekerheidsstelsel en voor hem moeten socialezekerheidspremies worden afgedragen aan de Belastingdienst (zie artikel 11, leden 1, 3a en 4, van Verordening (EG) 883/2004). De werkgever is o.a. verplicht hiertoe een loonadministratie te voeren en periodiek loonaangifte te doen. Zie ook 2, Wijziging van de maatschapsovereenkomst, onderdeel De socialezekerheidsbescherming van niet-eu + -burgers, werkzaam aan boord van Nederlandse zeevissersschepen, is afhankelijk van mogelijk door Nederland met het woonland afgesloten socialezekerheidsverdragen. Voor zover deze verdragen geen onderworpenheid aan het Nederlandse stelsel opleveren, zijn van belang de hierboven genoemde artikelen 7:734d 734m van het BW ten aanzien van uitkering bij ziekte/arbeidsongeschiktheid/overlijden. Zie ook 2, Wijziging van de maatschapsovereenkomst, onderdeel Degenen, zowel werknemers als zelfstandigen, die onder het Nederlandse sociale zekerheidsstelsel vallen, zijn wettelijk verplicht bij een particuliere zorgverzekeraar een basisverzekering tegen medische-zorgkosten af te sluiten als bedoeld in de Zorgverzekeringswet (Zvw). 17 Dat geldt niet alleen voor degenen die in Nederland wonen; ook EU + - en niet-eu + -burgers die elders wonen maar wel onder het Nederlandse stelsel vallen, hebben deze verplichting. 13 Degene die voor een uitkering of een voorziening onder het Nederlandse sociale zekerheidsstelsel in aanmerking meent te komen, moet zijn aanvraag indienen bij het aangewezen uitvoeringsorgaan. Voor de werknemersverzekeringen is dat het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) en voor volksverzekeringen de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Voor medische zorg kan men gewoon naar een zorgverlener (huisarts, ziekenhuis, &c) gaan, waarbij wel rekening gehouden moet worden met wat de zorgpolis daarover bepaalt Er is EU wetgeving in de maak die regelt dat zodra er een visser-werknemer aan boord werkt deze regels voor minimale rusttijden ook gelden voor de zelfstandige vissers aan boord. 17. Ten behoeve van zeevarenden en zeevissers voert de zorgverzekeraar Zorg en Zekerheid het AZVZ-label, dat is voortgekomen is uit het Algemeen Ziekenfonds Voor Zeelieden. Onder het AZVZ-label krijgen zeevissers een collectieviteitskorten en kunnen zij tevens zeer een zeer uitgebreide aanvullende verzekering tegen een aantrekkelijke premie afsluiten. Meer informatie is verkrijgbaar op de internetpagina s ( van de Stichting Scheepvaart te Amsterdam.

13 14 De visser-werknemer die in Nederland woont 18, zal in beginsel in Nederland belastingplichtig zijn en de werkgever zal als inhoudingsplichtige loonbelasting (loonheffing) op het loon moeten inhouden en deze moeten afdragen aan de Belastingdienst. Als de visser-werknemer niet in Nederland woonachtig is, gelden bijzondere regels die kunnen afhangen van een eventueel door Nederland met het woonland gesloten belastingverdrag. Voor de toepassing van die regels wordt onder Nederland verstaan: a. het Nederlandse grondgebied in Europa; b. de binnenwateren en de zeehavens die in dat grondgebied gelegen zijn; c. de territoriale zee van twaalf zeemijlen die aan dat grondgebied grenst; en d. de Nederlandse exclusieve economische zone (EEZ) waarvan de grenzen samenvallen met de grens van de Nederlandse territoriale zee en de grenzen van het aan Nederland toekomende gedeelte van het continentaal plat (zie Bijlage I). Voor toepassing van fiscale wet- & regelgeving is Nederland voor zeevissers dus heel wat groter dan voor toepassing van de Wav en de meeste andere Nederlandse wet- & regelgeving. Werkgevers dienen zich er, vooral ten aanzien van buitenlandse vissers, steeds van te vergewissen welke (inkomsten- en/of loon-) belastingregels op de betreffende situatie van toepassing zijn. Daarbij is het van belang te onderkennen, dat zeevissersschepen doorgaans niet als zeeschepen in het international verkeer/transport worden aangemerkt en zeevisserijondernemingen doorgaans niet als (zee-) scheepvaartondernemingen. In Bijlage II is een schema opgenomen aan de hand waarvan kan worden vastgesteld welke belastingregels in welke situaties moeten worden toegepast. Het schema dient echter slechts ter illustratie. Er kunnen geen rechten aan worden ontleend. De sectorraad draagt er geen verantwoordelijkheid voor en wijst elke aansprakelijkheid af. Maatschappen doen er verstandig aan hun bevindingen of die van een door hen ingeschakelde fiscalist steeds aan de Belastingdienst voor te leggen. 15 Degene die bemiddelt bij het totstandkomen van de arbeidsovereenkomst moet voldoen aan de toepasselijke onderdelen van Hoofdstuk 2 (Arbeidsbemiddeling en terbeschikkingstelling van arbeidskrachten in de zeevaart) van het Besluit aanspraken. Maatschappen zouden geen zaken moeten doen met arbeidsbemiddelaars in binnen- of buitenland die daaraan niet voldoen Waar iemand woont, wordt naar de omstandigheden beoordeeld. Voor de toepassing van deze regel worden schepen welke in Nederland hun thuishaven hebben, ten opzichte van de bemanning als deel van Nederland beschouwd. Zie artikel 4, leden 1 en 2, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen. Heeft de visser een woonadres aan de wal? Keert hij naar dat adres terug als hij verlof heeft? Heeft hij een gezin dat op dat adres woont? &c.