Datum van inontvangstneming : 21/06/2012

Transcriptie

1 Datum van inontvangstneming : 21/06/2012

2 Vertaling C-216/12-1 Datum van indiening: 8 mei 2012 Verwijzende rechter: Zaak C-216/12 Verzoek om een prejudiciële beslissing Cour de cassation du Grand-Duché de Luxembourg / Luxemburg Datum van de verwijzingsbeslissing: 26 april 2012 Verzoekende partij: Verwerende partij: Caisse nationale des prestations familiales Fjola HLIDDAL Cassatiearrest: CAISSE NATIONALE DES PRESTATIONS FAMILIALES tegen Fjola HLIDDAL van 26 april 2012 Tussen: de publiekrechtelijke rechtspersoon CAISSE NATIONALE DES PRESTATIONS FAMILIALES, met zetel te Luxemburg, verzoekster tot cassatie, NL

3 VERZOEK OM EEN PREJUDICIËLE BESLISSING VAN ZAAK C-216/12, en: Fjola HLIDDAL, geboren op 20 januari 1967, wonend te Wangen, [Zwitserland], verweerster in cassatie, DE COUR DE CASSATION: Gelet op het bestreden arrest van 16 maart 2011 van de Conseil supérieur de la Sécurité Sociale (hoge Raad voor de Sociale Zekerheid); Feiten: Het bestreden arrest stelt dat de Conseil arbitral des assurances sociales (arbitrageraad van de sociale verzekeringen) in de door Fjola HLIDDAL bij hem aanhangig gemaakte beroepsprocedure de beslissing van de directie van de CAISSE NATIONALE DES PRESTATIONS FAMILIALES (nationaal fonds voor gezinsbijslagen; hierna: CNPF ) heeft gewijzigd, die heeft geweigerd om haar een ouderschapsverloftoelage toe te kennen omdat ze met haar familie in Zwitserland woont terwijl ze bij een Luxemburgse werkgever in dienst is, waardoor ze de alternatieve voorwaarde van artikel L van de Code du travail (wetboek arbeidsrecht) niet vervult volgens hetwelk de persoon die ouderschapsverlof aanvraagt in Luxemburg moet wonen en er bestendig moet verblijven dan wel binnen de werkingssfeer moet vallen van de communautaire regelingen, het beroep gegrond heeft verklaard en de zaak naar de CNPF heeft terug verwezen. In het hoger beroep van de CNPF heeft de Conseil supérieur de la sécurité sociale het vonnis bevestigd. Eerste cassatiemiddel: ontleend aan schending, dan wel weigering tot toepassing, dan wel verkeerde toepassing, dan wel verkeerde uitlegging van artikel 89 van de Grondwet. Bij het kwalificeren van de ouderschapsverloftoelage heeft de Conseil supérieur de la sécurité sociale niet geantwoord op de middelen die in punt, getiteld De ouderschapsverloftoelage is geen prestatie inzake sociale zekerheid, zijn ontwikkeld en volgens welke de bestreden toelage niet als een 2

4 CAISSE NATIONALE DES PRESTATIONS FAMILIALES prestatie inzake sociale zekerheid moet worden gekwalificeerd en dus a fortiori niet als gezinsbijslag. Overeenkomstig artikel 89 van de Grondwet dient elk vonnis evenwel te worden gemotiveerd. De appèlrechters hebben echter na te hebben gepreciseerd dat opdat een uitkering of een toelage een prestatie inzake sociale zekerheid vormt en geen maatregel van sociale bijstand, zij moet kunnen worden gekoppeld aan een van de in artikel 4, lid 1 van de verordening opgesomde risico s inzake sociale zekerheid, en zij moet worden toegekend volgens objectieve en wettelijke criteria, met uitsluiting van elke individuele en discretionaire beoordeling door te oordelen dat de bij de gewijzigde wet van 12 februari 1999 ingevoerde ouderschapsverloftoelage moet worden gekwalificeerd als een gezinsbijslag in de zin van artikel 1, punt u, sub i, van verordening (EEG) nr. 1408/71, wel geantwoord op het door de CNPF in haar hoger beroep aangevoerde middel getiteld de ouderschapsverloftoelage vormt geen prestatie inzake sociale zekerheid. Hieruit volgt dat het middel niet gegrond is. Tweede cassatiemiddel: ontleend aan schending, dan wel weigering tot toepassing, dan wel verkeerde toepassing, dan wel verkeerde uitlegging van artikel 73 van verordening (EEG) nr. 1408/71 van de Raad van 14 juni 1971, juncto artikel 1, punt j, sub ii, van dezelfde verordening. De Conseil supérieur de la sécurité sociale heeft geoordeeld dat de Luxemburgse bepalingen inzake het ouderschapsverlof deel uitmaken van een wettelijke regeling zoals gedefinieerd in artikel 1, punt j, van verordening nr. 1408/71, omdat het Luxemburgse ouderschapsverlof voortvloeit uit een wet van 12 februari 1999 strekkende tot de omzetting in het nationale recht van richtlijn 96/34/EG [van de Raad van] 3 juni 1996, en heeft bijgevolg, om te beslissen dat de ouderschapsverloftoelage verschuldigd is aan verweerster in cassatie, toepassing gegeven aan artikel 73 van verordening nr. 1408/71, dat de werknemer, al dan niet in loondienst, op wie de wettelijke regeling van een andere lidstaat van toepassing is, voor zijn gezinsleden die op het grondgebied van een andere lidstaat wonen, recht geeft op de gezinsbijslagen waarin de wettelijke regeling van de eerste Staat voorziet, alsof die gezinsleden op het grondgebied van deze Staat woonden. De bepalingen die betrekking hebben op het ouderschapsverlof vloeien, zowel op communautair als op nationaal niveau, voort uit branche-overkoepelende of collectieve overeenkomsten en niet uit een wet, een regeling of statutaire bepalingen en maken bijgevolg overeenkomstig artikel 1, punt j, van verordening 3

5 VERZOEK OM EEN PREJUDICIËLE BESLISSING VAN ZAAK C-216/12 nr. 1408/71, dat bepaalt dat het begrip wettelijke regeling bestaande of toekomstige contractuele bepalingen uitsluit, geen deel uit van een wettelijke regeling bedoeld in artikel 73 van verordening nr. 1408/71, ongeacht of deze al dan niet bij een besluit van de overheid algemeen verbindend zijn verklaard, dan wel een ruimere werkingssfeer hebben verkregen. Door artikel 73 van voornoemde verordening toe te passen, hebben de feitenrechters dit artikel, juncto artikel 1, punt j, sub ii, van dezelfde verordening geschonden of verkeerd toegepast. [Evenwel] wordt het ouderschapsverlof uitsluitend en volledig gedefinieerd en geregeld door een wettelijke regeling, te weten door de artikelen L tot en met L van de Code du travail en de artikelen 306 tot en met 308 van de Code de la sécurité sociale (wetboek sociale zekerheid). Door te oordelen dat het ouderschapsverlof een wettelijke en niet-contractuele basis heeft en krachtens artikel 1, punt j, sub ii, niet is uitgesloten van de materiële werkingssfeer van verordening (EEG) nr. 1408/71, hebben de appèlrechters artikel 73 van deze verordening, juncto artikel 1, punt j, sub ii, van dezelfde verordening juist toegepast. Het middel is derhalve niet gegrond. Derde cassatiemiddel: ontleend aan schending, dan wel weigering tot toepassing, dan wel verkeerde toepassing, dan wel verkeerde uitlegging van de Overeenkomst tussen de Europese Gemeenschap en haar lidstaten, enerzijds, en de Zwitserse Bondsstaat, anderzijds, over het vrije verkeer van personen en van de Slotakte, op 21 juni 1999 ondertekend in Luxemburg (hierna: EU-Zwitserland Overeenkomst ) en bekrachtigd bij de wet van 10 mei 2004, in het bijzonder van artikel 1 van bijlage II bij deze Overeenkomst. De Conseil supérieur de la sécurité sociale heeft vastgesteld dat het ouderschapsverlof in Luxemburg voortvloeit uit een wet van 12 februari 1999 strekkende tot omzetting in het nationale recht van richtlijn 96/34/EG [van de Raad van] 3 juni 1996 en heeft deze wettekst toegepast op de zaak die bij hem aanhangig was om een aanvraag strekkende tot het verkrijgen van ouderschapsverloftoelagen, ingediend door een Zwitserse onderdaan die in Zwitserland woont en in Luxemburg werkt, gegrond te verklaren. 4

6 CAISSE NATIONALE DES PRESTATIONS FAMILIALES Evenwel bepaalt artikel 1 van bijlage II bij de EU-Zwitserland Overeenkomst dat de overeenkomstsluitende partijen [overeenkomen] ten aanzien van de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels onderling de communautaire besluiten toe te passen waarnaar wordt verwezen en zoals van kracht op de datum van de ondertekening van de overeenkomst. Noch de EU-Zwitserland Overeenkomst, noch de bijlagen erbij verwijzen naar richtlijn 96/34/EG. Bijgevolg vindt richtlijn 96/34/EG [van de Raad van] 3 juni 1996, en a fortiori de met het oog op de omzetting ervan aangenomen nationale wettelijke bepalingen, geen toepassing op een door de EU-Zwitserland Overeenkomst beheerste situatie. Evenwel verwijst de Overeenkomst tussen de Europese Gemeenschap en haar lidstaten, enerzijds, en de Zwitserse Bondsstaat, anderzijds, over het vrije verkeer van personen uitdrukkelijk naar verordening (EEG) nr. 1408/71 van de Raad van 14 juni 1971 en is zij van toepassing op het geding nu zij de toepassing van de regels inzake de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels tot Zwitserse staatsburgers uitbreidt, welke regels voorzien zijn in de verordening, die van toepassing is op gezinsbijslagen, waaronder volgens de Conseil supérieur de la sécurité sociale de ouderschapsverloftoelage valt. Het ontbreken in de Overeenkomst van een verwijzing naar richtlijn 96/34/EG heeft hier dus geen invloed. Anderzijds bevat richtlijn 96/34/EG geen enkele bepaling inzake een ouderschapsverloftoelage en vormt de ouderschapsverloftoelage die is ingevoerd bij de loi du 12 février 1999 portant création d'un congé parental et d'un congé pour raisons familiales (wet van 12 februari 1999 houdende invoering van een ouderschapsverlof en een verlof om familiale redenen) ingevoerd bij artikel XXIV van de loi du 12 février 1999 concernant la mise en oeuvre du plan d'action national en faveur de l'emploi 1998 (wet van 12 februari 1999 betreffende de tenuitvoerlegging van het nationale actieplan ten gunste van de werkgelegenheid van 1998) geen omzettingsmaatregel van de richtlijn. Hieruit volgt dat het middel moet worden verworpen. Vierde cassatiemiddel: [Het vierde middel herneemt in wezen het derde middel en komt tot de slotsom dat de rechtsoverwegingen van het bestreden arrest tegenstrijdig zijn.] Hieruit volgt dat het middel niet gegrond is. 5

7 VERZOEK OM EEN PREJUDICIËLE BESLISSING VAN ZAAK C-216/12 Vijfde cassatiemiddel: ontleend aan schending, dan wel weigering tot toepassing, dan wel verkeerde toepassing, dan wel verkeerde uitlegging van artikel 16, lid 2, van de Overeenkomst van 21 juni 1999 tussen de Zwitserse Bondsstaat, enerzijds, en de Europese Gemeenschap en haar lidstaten, anderzijds, over het vrije verkeer van personen (hierna: EU-Zwitserland Overeenkomst ), bekrachtigd door de wet van 10 mei Om te beslissen dat de door de Luxemburgse wet voorziene ouderschapsverloftoelage moet worden aangemerkt als gezinsbijslag in de zin van artikel 1, punt u, sub i, van verordening (EEG) nr. 1408/71 van de Raad van 14 juni 1971, heeft de Conseil supérieur de la sécurité sociale argumenten ontleend aan het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 7 september 2004, Commissie/België (C-469/02). Artikel 16, lid 2, van de EU-Zwitserland Overeenkomst bepaalt: [v]oor zover de toepassing van deze Overeenkomst begrippen van het Gemeenschapsrecht beroert, wordt de desbetreffende jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen die vóór de datum van ondertekening [op 21 juni 1999] van de Overeenkomst tot stand is gekomen in aanmerking genomen, waarbij in hetzelfde artikel wordt gepreciseerd dat [j]urisprudentie die na de ondertekening van de Overeenkomst tot stand komt ter kennis [wordt] gebracht van Zwitserland en dat [m]et het oog op de goede werking van de Overeenkomst het Gemengd Comité op verzoek van een der overeenkomstsluitende partijen [bepaalt] welke de implicaties van deze jurisprudentie zijn. Het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 7 september 2004, Commissie/België (C-469/02), dateert kennelijk van na de datum van ondertekening van de Overeenkomst en werd nooit aan Zwitserland meegedeeld. A fortiori heeft het Gemengd Comité zich niet uitgesproken over wat de implicaties van dit arrest zijn. Door zijn redenering dus te baseren op een arrest van het Europees Hof dat niet in aanmerking mocht worden genomen omdat het dateert van na de ondertekening van de EU-Zwitserland Overeenkomst, schendt het arrest van de Conseil supérieur de la sécurité sociale artikel 16 van de EU-Zwitserland Overeenkomst. Evenwel heeft de Conseil supérieur de la sécurité sociale zich niet uitsluitend gebaseerd op het arrest Commissie/België van 7 september 2004, dat dus dateert van na de ondertekening van de Overeenkomst van 21 juni 1999 tussen de Zwitserse Bondsstaat, enerzijds, en de Europese Gemeenschap en haar lidstaten, anderzijds, en dat niet werd meegedeeld aan Zwitserland en over de implicaties waarvan het Gemengd Comité zich niet heeft uitgesproken, maar heeft hij zich tevens gebaseerd op het arrest [van 10 oktober 1996,] Hoever en Zachow 6

8 CAISSE NATIONALE DES PRESTATIONS FAMILIALES (C-245/94 en C-312/94), dat dateert van voor de ondertekening van de Overeenkomst. Afgezien van de door het middel bekritiseerde rechtsoverweging, wordt de beslissing van de Conseil om de ouderschapsverloftoelage als gezinsbijslag aan te merken gerechtvaardigd door de aan het arrest Hoever en Zachow ontleende rechtsoverweging. Hieruit volgt dat het middel geen doel treft. Zesde cassatiemiddel: ontleend aan schending, dan wel weigering tot toepassing, dan wel verkeerde toepassing, dan wel verkeerde uitlegging van artikel 1, punt u, sub i, van verordening (EEG) nr. 1408/71 van de Raad van 14 juni 1971, juncto artikel 4, lid 1, punt h, van dezelfde verordening. De Conseil supérieur de la sécurité sociale heeft, door zich over de aard van de bij de loi modifiée du 12 février 1999 concernant la mise en œuvre du plan d action national en faveur de l emploi 1998 ingevoerde ouderschapsverloftoelage uit te spreken, aanvaard dat deze toelage een prestatie inzake sociale zekerheid is en heeft de toelage uiteindelijk gekwalificeerd als een gezinsbijslag in de zin van artikel 1, punt u, sub i, van verordening nr. 1408/71 zoals van toepassing op de datum van ondertekening van de Overeenkomst van 21 juni 1999 tussen de Zwitserse Bondsstaat, enerzijds, en de Europese Gemeenschap en haar lidstaten, anderzijds, over het vrije verkeer van personen. Nochtans vormt de ouderschapsverloftoelage een beloning in de zin van artikel 157 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, welk inkomen gedurende een ouderschapsverlof wordt toegekend, is voorzien volgens de wettelijke voorwaarden en wordt toegekend door de wettig op het grondgebied gevestigde werkgever op basis van een aan het Luxemburgse arbeidsrecht onderworpen arbeidsovereenkomst aan elke werknemer die daadwerkelijk op het nationale grondgebied werkt. Subsidiair vormt de ouderschapsverloftoelage zelfs een vervangingsinkomen dat niet kan worden aangemerkt als een gezinsbijslag. De Conseil supérieur de la sécurité sociale komt [evenwel], na de strekking en de toekenningsvoorwaarden van de ouderschapsverloftoelage te hebben onderzocht, tot de slotsom dat: 7

9 VERZOEK OM EEN PREJUDICIËLE BESLISSING VAN ZAAK C-216/12 de ouderschapsverloftoelage in essentie op het gezin is gericht, [...] Fundamenteel (beoogt zij) het door de tijdelijke afstand van een beroepsbezigheid veroorzaakte financiële verlies te compenseren, of minstens te verzachten, en de lasten veroorzaakt door het onderhoud, het toezicht en de opvoeding van jonge kinderen te vergoeden. De omstandigheid dat het ouderschapsverlof bijkomstig en idealiter nog een positief effect kan hebben op de arbeidsmarkt en dat het, in voorkomend geval, een bepaald aantal arbeidsplaatsen kan vrijmaken die kunnen worden ingevuld door werklozen of dat het door zijn inrichting [...] een betere verdeling van de opvoedingstaken tussen vaders en moeders kan bevorderen, doet niet af aan de voornaamste doelstelling ervan. De kwalificatie van de ouderschapsverloftoelage als gezinsbijslag in de zin van verordening nr. 1408/71 van de Raad van 14 juni 1971 doet een vraag rijzen inzake het Unierecht. De juiste toepassing van dit recht is niet zo vanzelfsprekend dat er geen redelijke twijfel kan bestaan over de oplossing van de vraag die nog niet het voorwerp is geweest van een prejudiciële beslissing in een vergelijkbaar geval. Bijgevolg moet de zaak, alvorens deze verder te behandelen, krachtens artikel 267 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie worden verwezen naar het Hof van Justitie van de Europese Unie met het oog op een beslissing over de in het dictum van dit arrest geformuleerde prejudiciële vraag. 8 Om deze redenen: schorst de behandeling van het zesde middel totdat het Hof van Justitie van de Europese Unie zich bij wege van prejudiciële beslissing heeft uitgesproken over de volgende vraag: Kan een prestatie als de in artikelen 306 tot en met 308 van de Code de la sécurité sociale voorziene ouderschapsverloftoelage worden aangemerkt als een gezinsbijslag in de zin van de artikelen 1, punt u, sub i, en 4, lid 1, punt h, van verordening (EEG) nr. 1408/71 van de Raad van 14 juni 1971 betreffende de toepassing van de sociale zekerheidsregelingen op werknemers en zelfstandigen, alsmede op hun gezinnen, die zich binnen de Gemeenschap verplaatsen, in de gewijzigde en bijgewerkte versie ervan, die van toepassing is overeenkomstig bijlage II, Sectie A, punt 1, van de Overeenkomst tussen de Europese Gemeenschap en haar lidstaten, enerzijds, en de Zwitserse Bondsstaat, anderzijds, over het vrije verkeer van personen en de Slotakte, op 21 juni 1999 ondertekend in Luxemburg?

10 CAISSE NATIONALE DES PRESTATIONS FAMILIALES 9