Wat maakt het verschil in een zorgbeleid? Ludo Heylen

Transcriptie

1 Wat maakt het verschil in een zorgbeleid? Ludo Heylen

2 Pietje en Puk doen fiese dinge in de tuin van de kleuterschool ut sein farkes dandere kleutes staan eromheen en ook mufrau de Paidagogos kijk toe ba wat un grote farkes ze greipt naar papier en scherpe pen en sreift golfend van woede: Geëchte Auderz! Maak de folgende keer betere kindere. En de auderz antwoorde: Beste Mufrau de Paidagagas! We traue en scheite almaar door we esperimentere met fersielende soorte kindere. Sandor Weöres 29/01/2015 Het verschil maken! Ludo Heylen, CEGO 2

3 Doelen basisonderwijs? Behouden of vergroten van de exploratiedrang/leergierigheid bij (meer) kinderen (Meer) kinderen brengen tot sociaal en emotioneel vol functionerende persoonlijkheden in balans met zichzelf (Meer) kinderen wapenen met life skills (Meer) kinderen brengen tot een respectvolle houding van verbondenheid met hun omgeving

4 Daarvoor heb je zorg nodig Zorg = begrip in evolutie Verpleegkunde van zorg voor zieke naar respectvolle aandacht voor de persoon Sociale sector van zorg naar samen op stap gaan Aandacht voor motivatie en daarbinnen sterktes van personen

5 Motivatie (Deci& Ryan,2006) Werken aan drie basisbehoeften (ZelfDeterminatieTheorie,Deci&Ryan, 2006) A - Autonomie (zelf doen) B Banden, relaties (samen op stap) C - Competentie (competent voelen)

6 Motivatie = luisteren naar de basisbehoeften (kinderen en Lkr) Veel autonomie (psychologische vrijheid) (Zelf in handen hebben, zelf keuzes maken, zelf willen ) Gesteund door anderen (in een veilige sfeer) (Ik kan rekenen op anderen, ik ben niet alleen, ik krijg erkenning) Voelen dat je vooruitgaat en competenter wordt (Ik kan iets, ik heb succeservaringen, ik kan zelf het verschil maken, ik ben de moeite)

7 Ppt Vansteenkiste Leren in functie van communicatiestijl Conceptueel leren 6,8 6,6 6,4 6,2 6 5,8 5,6 5,4 5,2 5 Autonomie-ondersteunend Type communicatiestijil Controlerend Willen & kunnen Moeten & verwachten

8 Ppt Vansteenkiste Persistentie in functie van communicatiestijl Persistentie 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Autonomie-ondersteunend Type communicatiestijil Controlerend

9 Zorg - Motivatie Cruciale verbinding tussen motivatie en zorg Zolang motivatie in orde is, kan alles! Maar is bij zorg de motivatie van het kind altijd in orde? Motivatie = welbevinden én betrokkenheid

10 De wijze man Wat zijn de grote stenen van jouw school??? 29/01/2015 CEGO, Ludo Heylen 10

11 Grote stenen Welbevinden Betrokkenheid Verbondenheid Positief kijken Het kind centraal 29/01/2015 CEGO, Ludo Heylen 11

12 29/01/2015 Het verschil maken! Ludo Heylen, CEGO 12

13 Zorgbeleid 1. Ondersteuning schoolniveau 2. Ondersteuning leerkrachtniveau 3. Ondersteuning kindniveau 3. Leiderschap bij implementatie

14 1. SCHOOLNIVEAU

15 Waarom een zorgbeleid op onze school? Als zorg het antwoord is in jullie school, wat was dan ook weer de vraag? Waarom doen jullie het zoals jullie het nu doen? Wat zijn jullie ambities? (Wanneer ben je geslaagd in je opzet? Volg je deze doelen ook op?)

16 Zorg is zoveel meer dan herstellen/bijspijkeren Zorg = voorkomen! Zorg = unieke en rijke condities creëren voor alle kinderen! Is afstemmen op noden van kinderen om optimale groei te krijgen! Stimuleren grenzen te verleggen. Iedereen! Is oog voor de totale ontwikkeling van een kind! Zorg = goed onderwijs vanuit een maatschappelijke verantwoordelijkheid!

17 1.1. ZORG VANUIT EEN MAATSCHAPPELIJKE VERANTWOORDELIJKHEID!

18 A. Schleicher, OECD Sterke invloed van sociale afkomst op toetsresultaat Hoge gemiddelde score op wiskunde Durchschnittliche Hong Kong-China Finland Schülerleistungen Korea im Bereich Mathematik Vlaanderen Hoog gemiddelde sterke sociale ongelijkheid Hoog gemiddelde 540 Netherlands Liechtenstein grote gelijkheid Japan Canada Belgium Switzerland Australia New Zealand 520 Czech Republic Iceland France Denmark Sweden Austria Beperkte invloed van Germany Ireland 500 sociale afkomst op Slovak Republic toetsresultaat Hungary Norway Luxembourg Poland United States 480 Spain Latvia Laag gemiddelde sterke sociale ongelijkheid Portugal 460 Russian Federation Italy Laag gemiddelde grote gelijkheid 1/29/2015 Kansarmoede - CEGO, Ludo Lage gemiddelde Heylen score op wiskunde Greece 18

19 Kinderen in armoede Variërend van 1 op 10 tot 2 op 10; Vlaanderen beter dan Brussel en Wallonië Maar armoede barometer stijgt jaarlijks en we gaan de decenniumdoelen 2017 niet halen We gaan er niet op vooruit

20 Kansarmoede en gezondheid Een man met diploma blijft gezond tot hij 70 jaar is. Een man zonder diploma tot 53 jaar. Bron: Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, Gezondheidsenquête Bron: ISEG en OSA 2002

21

22

23

24

25 Kinderen van laaggeschoolde moeders hebben 5 x méér kans op vertraging in het eerste leerjaar dan kinderen van hooggeschoolde moeders; hebben 8 tot 10 maal méér kans om in het BLO te belanden dan kinderen wier moeder hooggeschoold is. (zie o.a. Groenez e.a., 2003; Hirtt e.a., 2007; Nicaise & Desmedt, 2008)

26 Onderwijs

27 Onderwijs Armoede en sociale uitsluiting bestrijden begint bij kinderen Wij (onderwijs) zijn niet de bron van de problemen, maar wel deel van de oplossing. Ook in jouw school???

28 Mindset van leerkrachten

29 We have a dream!

30 HET LEVEN ONTWIKKELING LIGT NIET VAST

31

32 Wat de natuur ons leert

33

34

35 1.2. ZORG VANUIT EEN BEKOMMERNIS VOOR DE OMGEVING VAN HET KIND EN ZIJN TOTALE ONTWIKKELING!

36 De omgeving? In welke mate nemen we de buurt mee? In welke mate zijn we brede school en kunnen we brede ondersteuning vinden vanuit andere partners? In welke mate willen we als school de buurt mee optillen?

37 De totale persoon Een kind is meer dan de bovenste 10 centimeter! Een taalprobleem pak je niet noodzakelijk aan vanuit een taalprobleem. Het is de hele persoon.

38 Interviews 5 de leerjaar Heylen, 2012 Eilanden Waar kom je graag Waar kom je niet graag Denkeiland 9 (22,5%) 22 (55%) Taaleiland 3 (7,5%) 27 (67,5%) Muziekeiland 3 (7,5%) 4 (10%) Fijneiland 5 (12,5%) 2 (5%) Beeldeiland 14 (35%) 5 (12,5%) Sameneiland 11 (27,5%) 4 (10%) Natuureiland 11 (27,5%) 5 (12,5%)) Beweegeiland 20 (50%) 1 (2,5%) Wil en durf eiland 11 (27,5%) 1 (2,5%)

39 1.2. ZORG MET KRITISCHE KIJK OP HET SYSTEEM!

40 Expansie problemen Taalproblemen Culturele verschillen Leerstijlverschillen Rekenproblemen Depressieve kinderen Spraakproblemen Stressproblemen Ongeïnteresseerde kinderen Sociaalgestoorden ADHD ers Allochtonen Verwende kinderen Waar zal het eindigen??? Waar is de gemiddelde leerling?? Moet iedereen hetzelfde worden? Zijn die verschillen ook niet boeiend?

41 Is niets mis met het systeem waarin we zitten? Dreigt het leerstofjaarklassensysteem met klassikale opstart en aanpak niet helemaal te ontsporen??

42 Wat is normaal?

43 Over de talrijke kinderen met problemen vandaag de dag Vanuit evolutionair oogpunt is het volstrekt onlogisch dat een stoornis zo vaak zou voorkomen, redeneert Paul Andrews. Het is normaal dat er bij een enkeling iets spaak loopt in het psychisch functioneren, maar het zou heel raar zijn als na honderdduizenden jaren van evolutie het brein van zo n grote groep mensen nog steeds lamgelegd kan worden door een Deze stoornissen zijn signalen van andere stoornis. Die had er op die schaal allang uitgefilterd moeten zijn. Andrews en zijn collega problemen: Thomson beschouwen een sociaal depressie als probleem, een ingenieus mechanisme dat door de evolutie is ontworpen als reactie op complexe levensproblemen, waarvoor we maar eengeen sociaal-economisch oplossing vinden: we worden aan probleem, de grond gehouden om ons volledig te kunnen focussen op de oplossing van die problemen. In een mijn directe sociaal-emotioneel leefomgeving nemen de gediagnosticeerde probleem, kinderen eenhand over hand toe. Het zal ongetwijfeld leeftijd- en beroepsgerelateerd zijn, maar de etiketten moraliteitsprobleem, en bijbehorende gedrags- en opvoedingsproblemen organisatorisch komen dagelijks ter sprake, door zuchtende, ongeruste ouders en leerkrachten. In de meeste gevallen probleem...

44 Beroemde ADHD ers Ludwig van Beethoven Napoleon Bonaparte Herman Brood Simon Carmiggelt Lewis Carroll - Schrijver Jim Carrey - Acteur Bill Clinton - President Kurt Cobain Muzikant Bill Cosby - acteur John Lennon Salvator Dali Walt Disney Da Vinci Tolstoi, Rodin, Picasso, Mozart, Galileo, Hemingway, Dustin Hoffman, Bart Peeters, Van Gogh, Elvis Presley, Stevie Wonder, Spielberg, Jules Verne,

45 Arne - ADHD hyperactieve jongeren in België met amfetamines-behandeling. Op 6 jaar tijd Rilatine of Concerta X 4. (7,5 miljoen dagdosissen Rilatine) creatief. 3 tot 5% van kinderen heeft ADHD. Arne is vaak ondernemend en Arne moeten bewegen om te kunnen denken!! Maar het Rilatineverbruik ligt veel hoger.

46

47 2. LEERKRACHTNIVEAU

48 Geïntegreerde zorg vraagt om Schoolinterne samenwerking

49 Maak de leerkracht sterker Sterker in visie. De waarom-vraag voorop. Sterker in doen. Iedereen gaat mee volgens eigen tempo (dus de snelle hoeven niet te wachten ). Concreet iets doen waar al snel succeservaringen volgen Ervaringen delen met collega s. De deuren open. Bij mekaar gaan kijken!

50 Maak de leerkracht sterker Geen techniekjes, wel vanuit een visie De lat hoog ook voor de leerkrachten Hun welbevinden ondersteunen Hun verbondenheid vergroten Samen leren is makkelijker Motivatie (Deci& Ryan, 2000) Autonomie Competentiegevoel verbondenheid

51 2.1. DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE LEERKRACHT!

52 Effect op resultaten van kinderen Leerling zelf 50% De leerkracht 30% Hattie, 2006 Schoolhoofd 5% School/Klasgrootte 5% Manzano, 2003 Effect van de school: 33% Effect van de leerkracht: 67% Ouders 5% Leeftijdsgenoten 5%

53 Effect van de leerkracht Mc Kinsey, 2007 Gemiddelde jaarlijkse leerwinst 34% Bij expert leerkracht 53% Bij minst effectieve leerkracht 14% Zonder onderwijs 6% +19% -20%

54 Vooraf vastgelegde thema s

55 Leerkracht kan sociale status verbeteren Eigil Pedersen, 1978 Chetty, Friedman & Rockoff, 2011

56 John Hattie, 2003 Expert leerkracht ervaren leerkracht veranderen, combineren en toevoegen volgens noden van de kinderen..

57 Durf in het proces te duiken! En ga samen met kinderen op stap! E.G.O. AANPAK PROCES Welbevinden betrokkenheid EFFECT

58 2.2. METHODIEKEN!

59 Evidence based teaching Actie Test vooraf Controle groep Experimentele groep Test nadien 29/01/2015 Make the difference! Ludo Heylen, CEGO 59

60 Geoff Petty Marzano Hattie 29/01/2015 Make the difference! Ludo Heylen, CEGO 60

61 Effect verschil 0,2 = klein Lager dan 0.4 = laag 0.4 = ok/medium (proberen waard) 0.6 = goed (sterk) 1.0 = excellent (verbetering met 50%) 29/01/2015 Make the difference! Ludo Heylen, CEGO 61

62 Marzano s beste teaching methods Medal and mission feedback (1.13) (Wat zijn de doelen (explicit criteria), hoe ver sta je nu(medal- aanmoedigen), waar gaan we naartoe en wat moet je dan nog doen (missie)-?) Same and different (1.32) Graphic organizers (1.24) Note making (0,99) Card sorting activities (0.89) Generating and hypothesis testing (0.79) 29/01/2015 Make the difference! Ludo Heylen, CEGO 62

63 Medal and mission feedback Voorbeeld Vanherpen Stijn (10 jaar) vertelt me dat hij de tafel van 7 nog niet goed kent. Ik vind hem moeilijk, zegt hij, moeilijker dan de andere. Welke andere? vraag ik. Die van 1, 2, 5, 6, 9 en 10 vind ik makkelijk. Hoe komt dat? wil ik weten. 1 keer is 1 keer, 10 keer is met een nul erachter, 2 keer is 2 keer, 5 keer is de helft van 10, 6 keer is één keer meer dan 5 en 9 is één keer minder dan 10. Dat is knap geredeneerd, zeg ik, maar als je die weet hoef je alleen toch nog maar 3x7, 4x7, 7x7 en 8x7 te leren. Stijn loopt weg, schrijft ze onder elkaar op en vult in wat hij al weet. Daarna rekent hij de vier overgebleven sommen snel uit en oefent ze. Dan komt hij naar mij met de mededeling dat hij ze kent.

64 2.3. GEEN TECHNIEKJES, WEL EEN BASISHOUDING

65 Differentiatie = complex Differentiatie is GEEN TECHNIEK Technische ingrepen op zich niet genoeg Differentiatie begint vanaf de eerste minuut Niet eerst een instructie dan differentiatie Er zijn geen gewoon lessen en dan differentiatie Het is alles! Differentiatie = kijk op kinderen!!

66 BEDENKINGEN BIJ GEKENDE DIFFERENTIATIEMODELLEN

67 Differentiatiemodel 1 Homogene groepen Leerlingen in niveaugroepen voelen vaak minder druk lijken zich beter te voelen.

68 Onderzoek (1990,1992, 2001, 2004, 2008) Het is bewezen dat homogeen zwakkere klassen meer aanleiding geven tot zwakkere resultaten. (Terwel &Van den Eeden, 1990; Dupriez & Draelants, 2004; Gamaron, 1992, Marzano e.a., 2001; Vernooy, 2008).

69 Werken met drie niveaugroepen Sterke groep 0.14 Middengroep Zwakke groep 0.09 Binnenklasgroepering 0.16 Klasoverstijgend /01/2015 Make the difference! Ludo Heylen, CEGO 69

70 Guldemond (1994) onderzoek in Nederland Laagpresteerders in homogene groepen deden het slechter dan de laagpresteerders in heterogene groepen.. Alle zwakke lezers bij elkaar zetten is eenvoudigweg 'dodelijk' voor deze kinderen, omdat ze dan doorgaans langzamere en minder goede instructie krijgen dan de kinderen in de andere groepen.

71 Onderzoek (1997, 1995, 2008) Alle kinderen halen voordeel uit de aanwezigheid van sterkere leerlingen in de groep: de sterke én de zwakke. (Terwel, 1997; Allington, 1995; Barta& Allen, 1995, Vernooy, 2008)

72 Verwachtingen in homogeen zwakke groepen Verwachtingen van de leerkracht hebben doorslaggevend invloed Als de leerkracht de lat laag legt, ga je niet goed presteren

73 The winner takes it all The loser standing small (Abba)

74 Differentiatiemodel 2 Basis-extra Waar zit de beweegruimte? Toch sterk inhoudelijk Wat is verbredingsleerstof? verdiepingsleerstof? Probleem = aanbod van de zwakkeren Wat met de motivatie? Wat met de evaluatie? Gedifferentieerd, toch?

75 Frea Jansen-Vos Frea Jansen-Vos (2004) het stelt : Het verminderen van (interessante en betekenisvolle) activiteiten om tegemoet te komen aan (vermeende) tekorten bij kinderen, zou wel eens eerder de (mede)oorzaak kunnen zijn van gedrags- en leerproblemen, dan een oplossing.

76 The winner takes it all The loser has to fall It's simple and it's plain Why should I complain? (Abba)

77 Differentiatiemodel 3 Individueel werken Zelfstandig werken als alternatief Leerlingen gaan op eigen niveau aan de slag

78 Onderzoek Sterk geïndividualiseerd onderwijs blijkt geen betere leerlingresultaten te geven dan groepsonderwijs met een klassikale instructie (Fraser et al, 1987; Slavin; Allington). Er kan zelfs gesteld worden dat onderzoek vrijwel zonder uitzondering de relevantie van groepsinstructie ondersteunt (Vernooy, 2008). Het gebrek aan of de beperkingen in groepsinstructies zouden immers ook hier vooral in het nadeel spelen van de zwakke leerlingen. De instructietijd is voor hen vaak te beperkt.

79 The gods may throw the dice Their minds as cold as ice And someone way down here Loses someone dear (Abba)

80 Conclusies Klassikaal is belangrijk om iedereen uit te dagen; maar is niet de standaard voor elke dag varianten in instructie Individueel werken is belangrijk maar een wijgevoel is sterker op termijn; Dus altijd voldoende oog en terugkoppeling naar de groep Homogene groepen kan maar heterogene groepen zijn sterker; maar mogen geen vaste homogene groepen maken

81 In elke lessenreeks Verschillende insteken en opdrachten met een andere cognitieve lading Matery learning (Bloom ) Oordeel geven Creatief antwoord geven/ synthese maken Iets analyseren/uiteen rafelen Begrijpen Kennen Effect 0,58

82 3. KINDNIVEAU

83 Extra begeleiding Wat is extra begeleiding? = ondersteuning om je eigen grenzen naar boven en beneden te kunnen verleggen = effectieve feedback die je uitdaagt = ondersteuning in je geloof in jezelf Hoe gebeurt het? Door wie? Wanneer? Hoe?

84 3.1. INBREKEN IN DE BEELDVORMING

85 Beeldvorming Start met goede observatie! KIJKEN VANUIT DE MOTIVATIEBEHOEFTEN HET HELE KIND ZIEN! (Balans van positieve punten en werkpunten) DE VOLLE WERKELIJKHEID ZIEN! (Bewust van eigen referentiekader, eigen gevoeligheden... )

86 Breed en nauwkeurig blijven kijken Na de diagnose valt de vanzelfsprekendheid van de ontwikkeling van het kind weg en vernauwt het zicht zich enigszins tot de koker van de diagnose. Dr. Martine Delfos, 2010

87 Etiketten plakken we alleen op confituurpotten

88

89 3.2. INBREKEN IN DE KLASWERKING

90 Joshua Bell Stradivarius 1713 ( $) 7 mensen gestopt Verdiend: 32$ Context Tijd

91 Context van fouten maken = groeien

92 Instructies Is de instructie nodig? Instructie = passie overbrengen! Vormen van instructie Pre-instructie/ VIP-behandeling Verlengde instructie Kinderen geven les aan mekaar (lezen over de klassen heen)

93 4 sporen in vierde leerjaar geen instructie nodig enkel een korte Instructie instructie + de eerste oefeningen individuele begeleiding

94 Groeiblaadjes

95 Geloven in groeikracht AF- REKENEN DEFICITMODEL van fouten, problemen en gemiste kansen van wat de leerling niet kan achterstandsdenken gevaar van negatieve beeldvorming REKENEN OP GROEIMODEL motivatiekrachten in de leerling Van wat de leerling kan ontdekkingsdenken Breed beeld van totale persoon en zijn competenties

96 Kevin

97 Leren van mekaar Naar heterogene groepen Je hebt vanuit de groep uitdagingen nodig Rijke taal Goede strategieën Gemotiveerde ontdekkers Leeftijdsoverschrijdend? Kleuterklassen Berlijn Hoe ver durven we gaan?

98 Mekaar helpen als het moeilijk gaat Tutor-systeem bij juf Hilde klas3/4 Helpdesk Peer tutoring (Hilde Van Keer)

99 Coöperatief differentiëren Spelling Rekenen Begrijpend lezen Vaste teksten versus eigen teksten

100 FIXIE Ik moet altijd laten zien -dat ik slim ben -wie de macht heeft -dat mijn gedacht belangrijkste is -dat ik niet afga Want falen = afgaan = mislukking =gezichtsverlies GROWIE -ik geef mijn fouten toe -ik leef me in de ander in -ik verbind me met de ander Want falen = een leermoment =ik kan groeien

101

102 4. LEIDERSCHAP BIJ IMPLEMENTATIE

103 Hoe stel je je op? Je wil dat iedereen zich achter de visie schaart? Je werk je te pletter aan deze visie. En je geeft iedereen de nodige tijd om mee in te stappen. Effect verschil 0,11 (Hattie) Je vertrekt vanuit de impact van het handelen op alles in de school: leerlingen, hoge verwachtingen, andere aanpak. Je bezoekt de klassen en bespreek met leerkrachten de resultaten van onderwijs op het leren van de kinderen Effect verschil op leerling niveau 0,42 (Hattie) Effect verschil op het leren van de leerkracht 0,84 (Hattie)

104 Gooi de deuren open Ga samen met de leerkracht op stap Met duidelijke doelen en evalueer de doelen

105 EPILOOG

106 Joske van de Vlas

107 Eigen school Johnny Lasters Jos Vermeulen Lkr 1 ste Lkr 4 de

108 Over Johnny Lasters Jos Vermeulen Rudi Vandemoer (Rudi van Jules van Doreke Broek)

109 Zeg dat ik fantastisch ben, briljant, gevat, sociaal, gevoelig, handig, grappig en bijzonder geniaal. Zeg dat je zo n wonderkind als ik maar zelden ziet zeg dat je me super vindt maar liegen mag je niet. S. Silverstein

110 Bedankt!