Dimitri Segaert Voorzitter KOVAG

Transcriptie

1 winter 2006 Koninklijk Oost-Vlaams Apothekersgild Nieuwebosstraat Gent INHOUD Tel 09/ Fax 09/ kovag@kovag.be Verbod efedrine (vanaf 20/04/06) Voorschrijven van verdoving Voorschrijven en afleveren van geneesmiddelen die in België niet beschikbaar zijn Goed om weten Uit de handel Tegemoetkoming in tabaksontwenning bij zwangere vrouwen en hun partner Hypertensiecampagne Het Therapeutisch Magistraal Formularium - artseneditie Geachte heer/mevrouw dokter, Collegazetje werd opgericht om de dialoog tussen dokters en apothekers op gang te trekken. Een geneesmiddel is beschikbaar voor de arts in zijn therapie die hij met zijn patiënt voor ogen heeft en dit zowel in magistrale als in specialiteitsvorm. De apotheker beschikt over de nodige informatie zowel met betrekking tot de patiënt als tot het beschikbaar zijn van voorgestelde actieve stof om de patiënt optimaal te bedienen. Allerhande controlesystemen zijn door de overheid ingebouwd zodat alleen gezondheidsmotieven de handelwijze van de apotheker bepalen. In de officina, aan de balie, tegenover de patiënt, kan nog een enorme gezondheidswinst gerealiseerd worden door de raadgevende en begeleidende rol van de apotheker doelmatig en actief uit te bouwen. Dit moet leiden tot een rationeler en optimaler gebruik van de medicatie die we afleveren. Precies daar ligt de toegevoegde waarde van de apotheker was misschien een jaar van angst, onrust en twijfels voor de toekomst, in 2006 zullen de relaties tussen artsen en apothekers opbouwend en positief moeten verlopen, willen we het vertrouwen van de patiënt blijven behouden. Wij zullen niet nalaten om in de toekomst verder initiatief te nemen ter bevordering van de onderlinge samenwerking. De voorzitter en het voltallig team van het collegazetje wensen u alvast een schitterend Dimitri Segaert Voorzitter KOVAG Orale toediening van zink Collegazetje - winter 2006

2 Verbod van aflevering van bepaalde geneesmiddelen die efedrine bevatten (vanaf 20/04/06) Met ingang van 20 april 2006 wordt de aflevering van bepaalde geneesmiddelen en magistrale bereidingen die efedrine bevatten verboden. De maatregel slaat op het links- en rechtsdraaiend isomeer, op het racemisch mengsel en ook op de zouten en esters ervan. De maatregel geldt niet voor: - pseudo-efedrine; - geneesmiddelen en bereidingen met efedrine voor parenteraal of intranasaal gebruik. Op basis van de huidige markt zal de maatregel dus voor volgende specialiteiten gelden: Alfavit 20 tabl, Broncal siroop, Bronchobel siroop, Clarix siroop, Colimax siroop, Folex siroop, Kamfeine siroop en Mepecton siroop. De motivering die gegeven wordt bij dit besluit heeft het onder meer over de schadelijke nevenwerkingen die kunnen optreden bij gebruik als anorecticum. Volgende twee derivaten werden eerder al verboden: norefedrine (= fenylpropanolamine) en norpseudoefedrine (= cathine). Voorschrijven van verdoving Het voorschrijven van verdoving valt nog steeds onder de wetgeving van het KB 31/12/1930 art. 19. Het voorschift van verdovende middelen moet door de arts volledig eigenhandig geschreven, gedateerd en ondertekend zijn. Op het voorschrift moet het aantal af te leveren toedieningseenheden voluit worden geschreven. De wetgever spreekt niet van het voluit schrijven van de eenheidsdosis maar het is aan te raden ook deze eenheidsdosis voluit te schrijven, zeker wanneer het gaat over afleveringen in het kader van vervangingsmiddelen bij toxicomanie (methadon of buprenorfine). Vernieuwingen (op hetzelfde voorschrift) zijn slechts toegelaten indien de arts het aantal en de termijn van deze vernieuwingen voluit vermeldt op het voorschrift (maw. aantal en termijn moeten duidelijk afgebakend zijn). Voorschrijven en afleveren van geneesmiddelen die in België niet beschikbaar zijn Soms is voor een patiënt een geneesmiddel dat in het buitenland beschikbaar is, maar niet in België, werkelijk nodig. De arts kan daardoor genoodzaakt zijn dit geneesmiddel voor te schrijven. Dit kan door de apotheker ingevoerd en afgeleverd worden, mits respecteren van de voorwaarden in het koninklijk besluit van 6 juni 1960 betreffende "de fabricage, de distributie in het groot en de terhandstelling van geneesmiddelen". Geneesmiddelen die niet zijn geregistreerd in België, mogen worden ingevoerd uit een land waar het geneesmiddel wel is geregistreerd. Dit geldt ook indien het geneesmiddel dat men wenst in te voeren, geregistreerd is in België onder een andere farmaceutische vorm of sterkte. Er zijn een aantal geneesmiddelen die volgens de Belgische wetgeving niet mogen worden ingevoerd: - geneesmiddelen waarvan de aflevering in België via koninklijk of ministerieel besluit geschorst of verboden is; - geneesmiddelen die wel geregistreerd zijn in België, maar niet (of niet meer) zijn gecommercialiseerd, hoe verwonderlijk dit ook mag lijken. De arts dient een voorschrift op naam van de patiënt op te stellen, en dit samen met een door hem ingevuld en ondertekend document, de "artsenverklaring", te bezorgen aan de apotheker (zie laatste blad). Deze artsenverklaring blijft maximaal één jaar geldig. Wanneer de apotheker in het bezit is van het voorschrift en de artsenverklaring, kan hij of zij het geneesmiddel invoeren en afleveren. Opmerkingen: - Zelfs als het geneesmiddel zonder voorschrift kan afgeleverd worden in het land waar het beschikbaar is, kan de apotheker het enkel invoeren en afleveren wanneer hij in het bezit is van een voorschrift vergezeld van de artsenverklaring. - Men dient er aan te denken dat het mogelijk is dat het geneesmiddel om één of andere reden misschien nooit werd aanvaard in België, vb. omwille van onvoldoende evidentie van doeltreffendheid of problemen in verband met veiligheid. 2 Collegazetje - winter 2006

3 Goed om weten Vanaf 01/11/05 wordt Rilatine MR 20 en 30mg terugbetaald mits attest van de adviserend geneesheer voor de behandeling van ADHD bij kinderen vanaf 6 jaar of adolescenten tem. 17 jaar. De vergoedingsvoorwaarden van RILATINE 10mg zijn niet identiek aan deze van RILATINE MR, vandaar dat de attesten niet onderling verwisselbaar zijn. Voor Rilatine MR kan een attest bekomen worden indien de patiënt reeds minstens 6 maanden behandeld en terugbetaald werd met RILATINE 10mg, waarbij de inname gedurende de dag niet controleerbaar is en het een kind betreft met ernstige functionele beperkingen. Bij de behandeling van ADHD bij kinderen vanaf 6 jaar of bij adolescenten tot en met 17 jaar moet de attestaanvraag gebeuren door een (kinder)neuroloog of (kinder)psychiater. De voorschriften kunnen door de huisarts worden opgemaakt en komen in aanmerking voor terugbetaling van zodra er een attest is. Concerta blijft tot nader order niet terugbetaald! Nootropil, Geratam en Piracetam zullen voortaan een witte kleur hebben in plaats van een oranje kleur. Levothyroxine dient niet noodzakelijk een half uur voor het ontbijt ingenomen te worden. Aan de hand van beschikbare literatuur over de absorptie wordt geadviseerd om de tabletten Levothyroxine op de nuchtere maag in te nemen. Met het ontbijt hoeft niet 30 minuten te worden gewacht, 15 minuten volstaan, zolang het maar consequent elke dag gebeurt. Zo kan op basis van de TSH- en levothyroxinebepalingen de dosis goed worden ingesteld. Wel steeds opletten voor co-medicatie. Van een aantal geneesmiddelen is al langer bekend dat ze de absorptie verminderen: colestyramine, sucralfaat, aluminiumhydroxide, ferrosulfaat, calciumcarbonaat. Onlangs is dat ook aangetoond voor raloxifeen en ciprofloxacine. Bij het afleveren van levothyroxine moet een inname-advies worden gegeven in relatie tot de gebruikte co-medicatie. Een verandering in co-medicatie wordt niet altijd gemeld, vooral bij preparaten die vrij verkrijgbaar zijn, zoals vitaminepreparaten, met oa. ijzer of calcium. Het probleem van onbekende co-medicatie zou wel eens de oorzaak kunnen zijn van de toegenomen behoefte aan levothyroxine bij zwangeren, die vaker vitaminepreparaten slikken. Middelen als rifampicine, carbamazepine, fenytoïne en sertraline doen de klaring van levothyroxine toenemen. In deze gevallen dient de dosering te worden aangepast. Amiodaron blokkeert de omzetting van levothyroxine naar liothyronine en vereist eveneens een dosisaanpassing. Astellas heeft Omic Ocas (Oral Controlled Absorption System) ter beschikking gesteld. Door verlengde afgifte is een 24 uur controle mogelijk en volstaat 1 tablet per dag. Omic Ocas wordt gebruikt voor de behandeling van benigne prostaathyperplasie en vervangt de vroegere Omic 0,4 mg tabletten, die vanaf november 2005 niet meer beschikbaar zijn. De firma Ipsen stelt voor om Testim gel te gebruiken als substitutiebehandeling met testosteron bij mannelijk hypogonadisme. Dit is 1 maal daags 's ochtends aan te brengen. Testim Gel is niet terugbetaald en heeft een publieksprijs van 56,69 euro. AstraZeneca meldt dat Distraneurine (Clomethiazol) wereldwijd uit de handel wordt gehaald. Als alternatief voor de behandeling van psychomotorische agitatie en als adjuverende behandeling bij alcoholontwenningskuren is er tiapride (Tiapridal ), een neurolepticum uit de groep van de benzamiden. De literatuur vermeldt eveneens andere therapeutische opties zoals carbamazepine (Tegretol ), dat even doeltreffend blijkt te zijn als clomethiazol, zonder risico van gewenning. Ook het gebruik van hypnotische sedativa (bv. diazepam) eventueel aangevuld met haloperidol (Haldol ) is mogelijk. Duspatalin en Visceralgine siroop zijn beide uit de handel. Er zijn op dit moment dus geen spasmolytica meer te krijgen in siroopvorm! Collegazetje - winter

4 Uit de handel RESPACAL SI 200ML LONGIFENE SI 150ML ORBENIN CA 16X500MG NARCAN AM 10X1ML 0,4MG/ML URTIC CR 23GR MARCAINE-0,75%-FL IB 5X20ML BACTISUBTIL CA 40X35MG TRICANDIL CR HUID 30GR LOCACORTENE VIOFORME CR 15GR FORTANEURIN AM IB IM 4X3ML IMUDON ZUIGTABL. 40 (SUIKERVRIJ) CONCAP FORTE CA 96X450MG SPASMONAL-135- CO SPASMONAL-135- CO VISCERALGINE FORTE CO 20X100MG DUSPATALIN OPL. 200ML NORMACIDINE DR CANESTENE OPL. 20ML 1% PREMELLE-5- CO 3X PREMELLE CYCLE -5- CO 3X PREMARIN DR 84X1,25MG PREMARIN DR 84X0,625MG STEDIRIL-D-DR 3X ROXITHROMYCINE SANDOZ CO 10X150MG COLPRO CO 39X5MG (3X13) SERESTA FORTE CO 20X50MG KINIDINE DURETTES 100X250MG NUICALM CO EUPHON SI 200ML QUINTEX SI VOLW 125ML Tegemoetkoming in tabaksontwenning bij zwangere vrouwen en hun partner Volgens het KB 17/09/05 (BS 07/10/05) wordt een tegemoetkoming van de ziekteverzekering in de tabaksontwenning bij zwangere vrouwen en hun partner voorzien. Een rokende, zwangere vrouw die aan tabaksontwenning wenst te beginnen, moet uiterlijk 3 maanden vóór de verwachte bevallingsdatum contact opnemen met een erkende tabacoloog, teneinde haar tabaksverslaving te laten vaststellen en haar follow-up-fiche te laten opmaken. Door indienen bij haar mutualiteit van de fiche, na minstens 8 sessies bij de tabacoloog, kan de vrouw een forfait bekomen van 120. Wanneer de tabacoloog ook de partner begeleidt (nicotinevervangende behandelingen, behandeling met Zyban ) vult hij ook het luik medicamenteuze ondersteuning in op de fiche; bij elke aflevering stempelt de apotheker dit document af. Na tenminste 6 weken behandeling kan de partner, door het indienen van het formulier, een forfait van 55 bekomen bij de mutualiteit. Hypertensiecampagne In december 2005 startte een nationale campagne voor thuismeting van de bloeddruk. Door de groeiende wens bij het publiek om meer te weten over hun gezondheid zijn thuisbloeddrukmeters zeer populair geworden. Ook de apothekers nemen deel aan de campagne. Het doel van de apothekers is de patiënt te informeren over het correct gebruik van de bloeddrukmeter en te wijzen op het gevaar om gegevens zelf te interpreteren. Een doorverwijzing naar de huisarts is van vitaal belang teneinde een juiste diagnose en eventuele therapie in te stellen. Het Therapeutisch Magistraal Formularium - artseneditie Het TMF-artseneditie 1 ste uitgave kan gekocht worden bij de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en leefmilieu: Directoraat-generaal geneesmiddelen. Het TMF zal in meerdere delen uitgegeven worden. Het eerste deel omvat de bereidingen voor dermaal gebruik. De magistrale bereidingen werden gegroepeerd in een aantal hoofdstukken op basis van hun farmacologische en therapeutische eigenschappen. Elk hoofdstuk wordt voorafgegaan door een algemene inleiding waarin de belangrijkste eigenschappen, indicaties, contra-indicaties en bijwerkingen van de actieve stoffen vermeld worden. Bij de magistrale bereidingen worden telkens de specifieke indicaties, samenstelling en posologie vermeld. De bestelling wordt uitgevoerd nadat het Directoraat-generaal in het bezit is van het vereiste bedrag. De prijs is vastgesteld op 8 (KB 10 augustus 2005). Het bedrag moet overgeschreven worden op rekeningnummer van de FOD Volksgezondheid. Op de overschrijving moet vermeld worden: naam, leveringsadres, gewenste uitgave, gewenste taal en het aantal exemplaren. 4 Collegazetje - winter 2006

5 Orale toediening van zink De rol van zink: Zink maakt deel uit van een groot aantal enzymsystemen (koolzuuranhydrase, alkalische fosfatase, DNA- en RNA-polymerase). De belangrijkste functies van zink houden verband met de celgroei en de synthese van nucleïnezuren. Zink speelt eveneens een rol in de synthese van eiwitten, in de biochemische regulatie van koolhydraten en in de mobilisatie van vitamine A 1. Tekort aan zink: Een tekort aan zink kan leiden tot volgende symptomen: smaakverlies, gebrek aan eetlust, groeivertraging bij kinderen, hepatosplenomegalie, hypogonadisme, testiculaire hypofunctie, alopecia, huidreacties, immunologische anomalieën, hypoproteïnemie en stoornissen in het glucosemetabolisme. Een tekort aan zink kan bij voorbeeld samengaan met een malabsorptiesyndroom, parenterale voeding, een toegenomen zinkverlies (trauma, brandwonden, eiwitverlies, beenulcera en decubitus), of met acrodermatitis enteropathica (zeldzame genetische aandoening gekenmerkt door een ernstig tekort aan zink) 2. Indicaties: Bevorderen van de wondgenezing in die gevallen waar het ontstaan van wonden het gevolg is van een gebrek aan zink 1. Onderhoudsbehandeling bij de ziekte van Wilson (genetische autosomaal recessieve aandoening die gekenmerkt wordt door een opstapeling van koper, vooral ter hoogte van de lever en de hersenen). Acrodermatitis enteropathica. Sommige gevallen van inflammatoire cysteuze en/of nodulaire acné (zink werkt in op de inflammatoire component) 3. Doses: AANBEVOLEN DAGELIJKSE HOEVEELHEID: Volgens de Nederlandse normen 1 : uitgedrukt als elementair zink: Zuigelingen en kinderen tot 4 jaar: 4mg Kinderen: van 4-10 jaar: 5-6mg van jaar: 7mg van jaar: 9-11mg Volwassenen: 9-10mg Volgens de Amerikaanse normen 4 : uitgedrukt als elementair zink: Zuigelingen jonger dan 12 maanden: 5mg/dag Kinderen van 1-10 jaar: 10mg/dag Volwassenen en kinderen vanaf 11 jaar: mannen: 15mg/dag; vrouwen: 12mg/dag. BIJ EEN TEKORT AAN ZINK: Volgens de Nederlandse normen 1 : 45,5mg elementair zink (= 200mg zinksulfaat), 3 keer per dag na de maaltijd. Volgens de Amerikaanse normen 4 : Kleine kinderen en kinderen: 0,5-1mg elementair zink/kg/dag, te verdelen in 1 à 3 toedieningen/dag (hogere doses kunnen noodzakelijk zijn in geval van intestinale malabsorptie of in geval van excessief zinkverlies ten gevolge van diarree). Volwassenen: 25-50mg elementair zink (= mg zinksulfaat), 3 maal per dag. Bevorderen van de wondheling 4 bij patiënten met lage zinkserumspiegels (< 110mcg/dl): volwassenen: 50mg elementair zink (= 220mg zinksulfaat), 3 maal per dag Onderhoudsbehandeling bij de ziekte van Wilson: toediening onder de vorm van bvb. zinkacetaat 4 : Kinderen vanaf 10 jaar en zwangere vrouwen: 25mg elementair zink, 3 maal per dag. Volwassenen (met uitzondering van zwangere vrouwen): 50mg elementair zink, 3 maal per dag. Collegazetje - winter

6 Orale toediening van zink - vervolg Bij de behandeling van inflammatoire cysteuze of nodulaire acné wordt zink soms toegediend in een dosis van 30mg elementair zink (vb. onder de vorm van zinkgluconaat), gedurende 3 maanden. Vervolgens wordt de dosis teruggebracht tot 15mg elementair zink per dag 3. Bij de behandeling van acrodermatitis enteropathica moet men, minstens tot de puberteit, volgende dosis respecteren: 15mg elementair zink (onder de vorm van zinkgluconaat). Tijdens de puberteit kan het nodig zijn de dosis te verhogen tot 30mg elementair zink. Na deze groeifase is het mogelijk om terug te keren naar 15mg elementair zink 3. Equivalentie: De doses voor zink zijn over het algemeen uitgedrukt in termen van elementair zink. 50mg elementair zink = 168mg zinkacetaat (dihydraat) = 104mg zinkchloride = 348mg zinkgluconaat = 220mg zinksulfaat (heptahydraat) = 287mg zinkorotaat = 314mg zinkorotaat dihydraat Bijwerkingen: Buikpijn, dyspepsie, nausea, braken, diarree, maagirritatie, gastritis. Er zijn reeds gevallen van maagbloedingen opgetreden te wijten aan erosie van het maagslijmvlies. De effecten treden vooral op wanneer zink nuchter wordt ingenomen. Zink blijkt dus bij voorkeur ingenomen te worden na de maaltijd en onder opgeloste vorm. Bij acute overdosering kunnen zinkzouten zich bij contact met de zure maaginhoud omvormen tot zinkchloride. Intoxicaties met zinkchloride worden gekenmerkt door corrosie en inflammatie van het mond- en maagslijmvlies, nausea, braken, diarree, koud zweet, hypotensie en beenkrampen. Een langdurige en overmatige inname van zink kan leiden tot stoornissen in het immuunsysteem, een daling van HDL-cholesterol en koperdeficiëntie. Referenties: 1. Informatorium Medicamentorum, WINAp, KNMP, MARTINDALE: Sweetman S (Ed), Martindale: The Complete Drug Reference. London: Pharmaceutical Press. Electronic version, Thomson Micromedex, Greenwood Village, Colorado, (Edition expires 06/05) 3. : Notice scientifique du RubozincÒ (spécialité française), consulté le 24/08/05 4. Pediatric Dosage Handbook 9 th Ed K. Taketomo, H. Hodding, M. Kraus, Apha 5. Dictionnaire des Maladies à l Usage des Professions de Santé - Prudhomme, D Hivernois, Maloine, 3è Ed. 6 Collegazetje - winter 2006

7 Collegazetje - winter