Wat is AD(H)D. Wie stelt de diagnose
|
|
- Helena Baert
- 3 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 AD(H)D bij kinderen
2 Deze folder gaat over AD(H)D bij kinderen. Dit staat voor Attention Deficit (Hyperactivity) Disorder en komt bij ongeveer 4 5% van de kinderen voor. U leest in deze folder onder andere over de diagnose, behandeling, soorten medicatie en hun bijwerkingen. Wat is AD(H)D AD(H)D is een ontwikkelingsstoornis in de hersenen, veroorzaakt door een tekort aan dopamine. Deze stoornis veroorzaakt aandachtstekort/ concentratieproblemen, zodat kinderen moeite hebben om hun aandacht bij een taak of spel te houden. Ze zijn snel afgeleid, hyperactief en/of impulsief. Soms heeft uw kind dan moeite om op school mee te komen, ondanks een normaal IQ (intelligentie-quotiënt). Ook thuis kan het bijvoorbeeld problemen hebben met het maken van huiswerk. Verder vinden sommige kinderen het moeilijk om met andere mensen om te gaan. Kinderen met AD(H)D hebben vaak weinig zelfvertrouwen, onder andere doordat ze op school traag werken en dingen vaak niet alleen voor elkaar krijgen. Er is ook een vorm van ADHD zonder de H. Hierbij staan concentratieproblemen op de voorgrond. Wie stelt de diagnose De diagnose AD(H)D wordt meestal gesteld door een psycholoog, die eerst een aantal testen afneemt. Soms wordt uw kind op school geobserveerd. Als het nog andere klachten heeft, zoals autisme, ODD (Oppositional Defiant Disorder) of angststoornissen, dan doet de kinderpsychiater onderzoek. Veel ouders schrikken van de diagnose AD(H)D. Er zijn echter veel creatieve mensen die ook AD(H)D hebben zoals Jochem Meyer, Karel Appel en Bill Clinton. Helaas kunnen we (nog) geen diagnose AD(H)D stellen door middel van bloedonderzoek of hersenscans, al is onderzoek hiernaar wel gaande. 2
3 Hoe is de behandeling Als geneesmiddel worden meestal psychostimulantia voorgeschreven. Deze zorgen voor meer concentratie bij uw kind en remmen impulsief gedrag en emoties af. Daarnaast is ook begeleiding mogelijk in de vorm van psycho-educatie, ouderbegeleiding en training van sociale vaardigheden. Wat levert medicatie op? Wanneer uw kind geremd wordt in de normale intellectuele ontwikkeling (school) of sociale ontwikkeling (vriendjes), kan medicatie voorgeschreven worden. Doel hiervan is de concentratie en het gedrag te verbeteren, zodat uw kind op school beter meekomt en meer aansluiting vindt bij leeftijdsgenootjes. Meer zelfvertrouwen en plezier in school zijn belangrijke effecten van de medicatie. Welke soorten medicatie zijn er Hieronder leest u over verschillende soorten medicatie: Methylfenidaat, Dexamfetamine, Atomoxetine en andere middelen. 1. Methylfenidaat Achtereenvolgens komt de medicatie die kort, middellang en lang werkt aan bod. Kortwerkend: 3 4 uur: Ritalin, Methylfenidaat, Medikinet Het meest onderzochte en oudste middel (uit 1938) is Methylfenidaat, dat in 5 en 10 mg beschikbaar is. Er zijn geen belangrijke bijwerkingen op lange termijn aangetoond. De minimumleeftijd is 6 jaar (over gebruik ervan bij jongere kinderen is nog niet veel bekend). 80 tot 90% van de AD(H)D ers heeft er baat bij, doordat de dopamine in de hersenen beter werkt, wat weer een positief effect heeft op de concentratie en het gedrag. 3
4 Methylfenidaat wordt veel gebruikt om de medicatie juist in te stellen, vooral bij kinderen op de basisschool. De tabletten kunnen gemakkelijk onafhankelijk van voeding ingenomen worden. Ze zijn makkelijk te breken, zodat uw kind kan starten met een lage dosis. Voordeel is dat je per dag kan variëren met de dosis. Nadeel is dat het kind meerdere keren per dag medicatie moet innemen. De laatste dosis moet in principe nooit later dan uur ingenomen worden, omdat uw kind anders misschien slechter (in)slaapt. Middellangwerkend: 8 uur: Medikinet CR, Equasym XL Zowel Medikinet als Equasym zijn capsules (waar kleine bolletjes in zitten), die in zijn geheel doorgeslikt kunnen worden. Als dit moeilijk gaat, kunt u ze open maken en kan uw kind de losse bolletjes innemen. Medikinet CR (5, 10, 20, 30 en 40 mg) moet na het ontbijt ingenomen worden, anders werkt het medicijn korter. Equasym XL (10, 20, 30, 40 en 50 mg) hoeft niet met voeding ingenomen te worden. Langwerkend: 12 uur: Concerta Concerta (18, 27, 36 en 54 mg) is een capsule die u niet kunt openen en helemaal moet worden doorgeslikt. Concerta moet na het ontbijt worden ingenomen. Een kwart van deze medicatie werkt meteen en de rest geleidelijk, verdeeld over de dag. Als de werking s ochtends onvoldoende is, kan uw kind tegelijkertijd met de Concerta een kortwerkend methylfenidaat innemen, in overleg met de behandelend arts. 2. Dexamfetamine (5 mg) Als Methylfenidaat onvoldoende werkt of er bepaalde bijwerkingen zijn, is Dexamfetamine de tweede keuze. Het middel is 2 keer zo sterk en werkt 4 6 uur. De bijwerkingen zijn vaak wat minder sterk dan bij Methylfenidaat. 4
5 3. Atomoxetine (Strattera 10, 18, 25, 40 & 60 mg) Strattera werkt door de beïnvloeding van noradrenaline en beïnvloedt hiermee een andere neurotransmitter (een signaalstof in de hersenen). Dit middel werkt 24 uur. Het duurt minimaal 6 weken voor de juiste instelling gevonden is. Dit is een goed alternatief als uw kind tics heeft of wanneer Methylfenidaat onvoldoende werkt. Dit geldt ook als u tegen medicatie bent die onder de Opiatenwet valt. Een combinatie van Methylfenidaat en Atomoxetine is eveneens mogelijk. 4. Andere middelen Hieronder vallen Clonidine (Dixarit), Rispiridon (Risperdal), Pipamperon (Dipiperon) en sommige antidepressiva. Over het algemeen schrijft de kinderpsychiater deze voor. Wat zijn mogelijke bijwerkingen 1. Methylfenidaat De volgende bijwerkingen zijn mogelijk: Stemmingswisselingen treden vooral in het begin op en gaan meestal na 4 tot 6 weken over. Dit kan zich uiten in huilbuien, woedeuitbarstingen en somberheid. Moeilijk(er) inslapen. Kinderen met AD(H)D hebben vaak al moeite met inslapen; dat kan worden verergerd door de Methylfenidaat. Als het inslapen een groot probleem wordt, geeft u uw kind een half uur vóór het slapen gaan 1 5 mg Melatonine. Dit is een homeopathisch tomatenextract zonder bekende nadelen. Als dit niet werkt, kunt u het ook 4 uur van tevoren proberen. De kinderarts kan hier een recept voor uitschrijven. Meestal wordt dit niet vergoed, maar vraagt u het voor de zekerheid na bij uw zorgverzekeraar. 5
6 Remming van de eetlust. Over het algemeen leidt het gebruik van Methylfenidaat niet tot gewichtsverlies, omdat kinderen s avonds na het uitwerken van de medicatie meer gaan eten. Een goed ontbijt vóór gebruik van de medicatie is belangrijk. Het probleem ligt dus met name tijdens de lunch. Kinderen met AD(H)D komen gemiddeld later in de puberteit en daardoor vertraagt soms de lengtegroei. Dit is onafhankelijk van de medicatie. Rebound effect: Als de Methylfenidaat is uitgewerkt, worden sommige kinderen plotseling heel druk. Als dit vervelend is, kunt u de dosis geleidelijk afbouwen of vervangen door langwerkend Methylfenidaat. U mag de medicatie alleen wijzigen in overleg met de behandelend arts! Verhoging van de bloeddruk, hoofdpijn, moeheid, lusteloosheid, buikpijn en tics zijn minder vaak voorkomende bijwerkingen. Aangezien het lichaam moet wennen aan de medicatie, is het verstandig om in het begin ook in het weekend de medicatie in te nemen. Doordat uw kind er dan aan went, zullen de mogelijke bijwerkingen verminderen of verdwijnen. Het advies is om bij het starten van de medicatie, deze in ieder geval 4 tot 6 weken door te slikken tijdens de weekenden. Uw kind mag geen Methylfenidaat gebruiken als het lijdt aan: - ernstige depressie - schizofrenie - een te snel werkende schildklier - hartritmestoornissen - te hoge oogboldruk - eventueel als het allergische reacties vertoonde bij eerder gebruik. 2. Dexamfetamine Bijwerkingen zijn ongeveer dezelfde als bij Methylfenidaat. 6
7 3. Atomoxetine Bijwerkingen zijn buikpijn, misselijkheid en slaapproblemen. Wat zijn de meest voorkomende vragen De volgende vragen worden ons vaak gesteld. Wellicht helpt het antwoord u kind verder. Is Methylfenidaat, Dexamfetamine of Atomoxetine verslavend? Nee, een kind kan van de ene op de andere dag stoppen zonder ontwenningsverschijnselen te krijgen. Als kinderen met AD(H)D echter niet behandeld worden, hebben ze later meer kans, om een alcohol- of drugsverslaving te ontwikkelen, omdat ze dan op een andere manier de rust gaan zoeken. Kan een kind in het weekend stoppen? Hierover zijn de meningen verdeeld. Sommige experts zeggen dat de ontwikkeling van het kind ook in het weekend doorgaat, zodat het aan te raden is ook dan medicatie te gebruiken. Anderen zeggen dat een kind alleen doordeweeks hoeft te worden behandeld, als het vooral ADD klachten heeft. Kijkt u dus waar uw kind zich het prettigst bij voelt. Als het door te stoppen in het weekend heel druk of onhandelbaar wordt, is het goed om door te blijven slikken. Wanneer het veel last heeft van bijwerkingen en de medicatie alleen voor het bevorderen van de concentratie nodig heeft, dan kan het in het weekend of tijdens vakanties stoppen. Als gedurende langere tijd geen medicatie gebruikt is (bijvoorbeeld gedurende de zomervakantie), dan start uw kind eigenlijk weer opnieuw en zal het lichaam opnieuw moeten wennen aan de medicatie. Heeft uw kind veel last van bijwerkingen gedurende het opnieuw opstarten, dan kunt u het beste in de laatste week van de vakantie weer beginnen, of gedurende de vakantie 1 dosis per dag blijven geven. 7
8 Moet mijn kind levenslang medicatie gebruiken? Dat is heel moeilijk te voorspellen, maar meestal is dit niet zo. AD(H)D is echter niet te genezen; het gaat alleen om symptoombehandeling. Het gebruik van medicatie, zeker in combinatie met begeleiding door een psycholoog, heeft vaak wel een lerend effect. Wellicht is het handig een medicatiepauze in te lassen, om te kijken of het ook zonder medicatie gaat. Wordt de medicatie vergoed door de zorgverzekeraar? Kortwerkend Methylfenidaat wordt altijd volledig vergoed. De andere medicatie vaak niet. Het is afhankelijk van uw zorgverzekeraar. Daarom raden wij u aan altijd bij uw zorgverzekeraar te informeren. Soms is het de moeite waard als u van maatschappij verandert. Hoe vaak wordt mijn kind bij de behandelend arts verwacht? Na de start van de medicatie verwacht de arts uw kind na ongeveer 2 á 3 maanden voor een consult. Daarna in principe eens per half jaar: de ene keer bij de arts en de andere keer bij de AD(H)D-verpleegkundige. Bij bijzonderheden is soms een extra afspraak nodig. Tijdens de afspraken kijken we onder andere naar hoe het gaat op school, thuis, met het slapen en of de medicatie eventueel bijgesteld moet worden. Verder wordt de bloeddruk, lengte en het gewicht gemeten. Ik herken veel van mijn kind; heb ik ook AD(H)D? Dat zou heel goed kunnen. AD(H)D is zeker erfelijk en meer dan de helft van de kinderen met AD(H)D heeft een ouder met dezelfde aandoening. Ook als volwassene kunt u getest worden op AD(H)D. Is AD(H)D een modegril? Nee. AD(H)D is een ontwikkelingsstoornis in de hersenen. Er is echter geen reden om aan te nemen dat er nu meer personen met AD(H)D zouden zijn dan vroeger. 8
9 Het is wel zo dat personen met AD(H)D vandaag de dag sneller in moeilijkheden kunnen komen dan voorheen. Dit komt onder andere door: de hogere verwachtingen en eisen in het onderwijs, minder structuur en veel zelfstandig werken; meer afleiding: 24 uur televisie, computer, mobieltjes; hogere eisen van de maatschappij; kleinere gezinnen met werkende ouders en minder structuur thuis. Gaan AD(H)D en op vakantie gaan samen? Als u naar het buitenland reist met een kind dat AD(H)D-medicatie met Methylfenidaat heeft, dan gelden bepaalde regels, zoals het meenemen van een verklaring. Op onder Geneesmiddelen mee op reis kunt u vinden welke verklaring u precies nodig heeft voor het land van uw vakantiebestemming. Houdt u wel rekening mee dat er altijd een handtekening en stempel van de arts op moet staan voordat u de verklaring opstuurt? Verder duurt het minimaal 4 tot 6 weken voordat u de verklaring retour hebt. Regel dus ruim voor uw vakantie deze zaken. Moeten we AD(H)D medicatie mee naar school geven? Het is raadzaam om niet te veel medicatie mee naar school te geven of daar neer te leggen zodat anderen er geen misbruik van kunnen maken. De arts zal ook altijd voorzichtig zijn met het voorschrijven van de hoeveelheid van deze medicatie om te voorkomen dat deze middelen om niet-medische redenen gebruikt/misbruikt worden. Overleg altijd op school op welke wijze ze de medicatie willen krijgen die uw kind tussen de middag in moet nemen. Bijvoorbeeld bij de boterham of en apart pillendoosje. AD(H)D en de media In de media is vaak alleen maar negatieve aandacht voor AD(H)D en de medicatie. Probeer dit zoveel mogelijk te negeren. Als u informatie zoekt die eerlijk en betrouwbaar is, kijkt u dan op 9
10 Dus Een behandeling is nodig, als uw kind intellectueel in zijn ontwikkeling geremd wordt, dus niet mee kan komen op school, ondanks een normaal IQ. Ook als uw kind sociaal geremd wordt, dus geen vriendjes heeft, is behandeling nodig. Als voor medicatie gekozen wordt, moet het gedrag en de concentratie van uw kind verbeteren zonder het karakter te veranderen en met zo min mogelijk bijwerkingen. In overleg met de behandelend arts kan gekozen worden voor één middel of een combinatie van middelen. Wij adviseren u dringend niet zelf de medicatie te wijzigen, maar dit altijd te overleggen met de behandelend arts of de verpleegkundige. 10
11 Heeft u nog andere vragen Deze folder is niet bedoeld als vervanging van de mondelinge informatie, maar als een aanvulling hierop. Hierdoor is het mogelijk om alles nog eens rustig na te lezen. Als u nog vragen heeft, dan kunt u deze het beste aan uw behandelend arts stellen of contact opnemen met de AD(H)D verpleegkundige: polikliniek kindergeneeskunde, telefoon: De AD(H)D verpleegkundige is bereikbaar op woensdag van u. Bent u van mening dat bepaalde informatie ontbreekt of onduidelijk is in deze folder, dan vernemen wij dat graag van u. Websites Op de volgende websites vindt u interessante informatie: (kopje ADHD) (lotgenotencontact) (lotgenotencontact) (online boekwinkel met veel boeken over AD(H)D, dyslexie, hoogbegaafdheid, autisme, spectrumstoornissen etc.) 11
12
Diagnose Behandeling
ADHD AD(H)D staat voor Attention Deficit (Hyperkinetic) Disorder. Het is een ontwikkelingsstoornis in de hersenen, veroorzaakt door een tekort aan dopamine. AD(H)D manifesteert zich in aandachtstekort/concentratiestoornissen,
Medicijngebruik en ADHD
Medicijngebruik en ADHD 1 Inleiding In deze folder vind je informatie over het gebruik van medicatie bij ADHD. ADHD is een afkorting van het Engelse Attention Deficit Hyperactivity Disorder. In Nederland
Kinderen met ADHD. Inhoudsopgave. Wat is de oorzaak van ADHD? Wat zijn de verschijnselen van ADHD?
Kinderen met ADHD Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat is de oorzaak van ADHD? 1 Wat zijn de verschijnselen van ADHD? 1 Hoe wordt de diagnose ADHD gesteld? 2 Behandeling van ADHD
Kinderneurologie.eu ADHD. www.kinderneurologie.eu
ADHD Waar staat de afkorting ADHD voor? De letters ADHD staan voor de engelse woorden Attention Deficit - Hyperactivity Disorder. In het Nederlands vertaald betekent dat een aandoening die gekenmerkt wordt
ADHD behandelen met medicatie De deskundige, dat ben jezelf
ADHD en medicatie Inhoudsopgave Inleiding...5 Diagnose...6 Behandeltraject...7 Waarom medicatie?...7 Vergelijking met een bril...8 Dosering...9 Bijwerkingen... 12 Langwerkende middelen... 16 Praktische
Medicatieconsulten in het kader van onderhoudsbehandeling: wat te doen
Farmacotherapie bij ADHD In dit document staan aanwijzingen over wat als huisarts te doen tijdens de medicatieconsulten en algemene informatie over farmacotherapie bij ADHD. Medicatie-instelling, psycho-educatie
Inslaapproblemen bij kinderen met AD(H)D
Inslaapproblemen bij kinderen met AD(H)D Ongeveer 30% van de kinderen met AD(H)D heeft chronische inslaapproblemen. Dit zien we ook vaak bij onder andere kinderen met een ontwikkelingsachterstand, autisme,
Kindergeneeskunde ADHD
Kindergeneeskunde ADHD Dit boekje is een korte beschrijving over ADHD. Het is geschreven voor ouders die op de polikliniek kindergeneeskunde komen en voor het eerst horen over ADHD. Rondrennen, de aandacht
Medicatie bij ADHD en ADD. De deskundige, dat ben je zelf
Medicatie bij ADHD en ADD De deskundige, dat ben je zelf Behandelen met methylfenidaat (Ritalin, Concerta, Methylfenidaat OROS, Equasym XL, Medikinet CR, Methylfenidaat Retard en Dex- methylfenidaat Retard),
Dexamfetamine-tabletten
Samenstelling Deze tabletten bevatten: 5 mg dexamfetamine Toepassing Dexamfetamine wordt gebruikt bij: Narcolepsie. Dit is een aandoening met aanvallen van onbedwingbare slaap, waarbij de spieren ook vaak
Deel I Wat we weten over de stoornis ADHD
Inhoud Inleiding 12 Deel I Wat we weten over de stoornis ADHD Hoofdstuk 1 Kenmerken van ADHD 1.1 De basiskenmerken 16 1.2 Aandachts- en concentratiestoornissen 17 1.3 Impulsiviteit 17 1.4 Hyperactiviteit
ADHD poli voor kinderen
ADHD poli voor kinderen Afdeling kindergeneeskunde Locatie Veldhoven Inleiding Omdat uw kind (mogelijk) ADHD heeft, is hij of zij doorverwezen naar de ADHD poli voor kinderen van Máxima Medisch Centrum
ADHD PATIËNTEN INFORMATIE. De deskundige, dat ben je zelf
PATIËNTEN INFORMATIE ADHD De deskundige, dat ben je zelf Behandelen met methylfenidaat (Ritalin, Concerta, Equasym XL of Medikinet CR, methylfenidaat langwerkend), met dexamfetamine en met atomoxetine
ADHD en medicatie Duinrell jaarlijkse contactdag I&W 11.45-12.30 uur. Rob Pereira, voorzitter Impuls&Woortblind 19-9-2015
ADHD en medicatie Duinrell jaarlijkse contactdag I&W 11.45-12.30 uur Rob Pereira, voorzitter Impuls&Woortblind 19-9-2015 programma Medicatie als onderdeel van een multimodaal programma Hoe werkt het? Soorten
ADHD. Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Hoe wordt de diagnose bij kinderen gesteld? ADHD poli
00 ADHD Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit Hoe wordt de diagnose bij kinderen gesteld? ADHD poli U bent met uw kind verwezen naar de ADHD poli. De ADHD poli is een samenwerkingsverband tussen
Hoe vaak komt ADHD voor? ADHD komt bij 3-5% van de kinderen op basisschoolleeftijd voor. Hiervan houdt de meerderheid last in de volwassenheid.
Informatie over ADHD en middelengebruik Sandra Kooij, Mariken Müller, Maureen van Oort 2014 Resultaten Scoren, Amersfoort Hoe vaak komt ADHD voor? ADHD komt bij 3-5% van de kinderen op basisschoolleeftijd
Behandeling met galantamine
Uw arts heeft u galantamine voorgeschreven. In deze brochure staat informatie over de behandeling met galantamine en de begeleiding. Deze brochure vervangt niet de adviezen van uw behandelend arts of die
Bijlage 10: Beschrijving van de in de richtlijn besproken medicijnen
Bijlage : Beschrijving van de in de richtlijn besproken medicijnen METHYLFENIDAAT 2 3 40 4 Methylfenidaat Tablet mg, mg (werkingsduur 2-4 uur). Ritalin Tablet mg (werkingsduur 2-4 uur). Medikinet Tablet
Clinicol studies on ossessment ond 'Over Medicotie' is geschreven op bosis von de lootste informotie. Verder redigeert ze verschillende ^ ^.
ï OVER MEDCATE voor volwqssenen mef ADHD is geschreven voor d"genen die medicotie (willen goon) gebruiken. Het doel von het boek is snel een overzicht te bieden von de medicomenteuze mogeliikheden, von
Behandeling met rivastagmine capsules
Behandeling met rivastagmine capsules Behandeling bij dementie De geriater heeft bij u een vorm van dementie vastgesteld. Voor deze hersenziekte kan de dokter u medicijnen voorschrijven. In uw geval is
Chaotisch gedrag, concentratieproblemen?
Chaotisch gedrag, concentratieproblemen? Hyperactief en impulsief? Diagnose en behandeling voor volwassenen met ADHD Wie had 40 jaar geleden ooit van ADHD gehoord? Matthijs (47) Ik was druk en lastig.
Behandeling ADHD. Prem Adhien apotheker/epidemioloog 6 februari Timm, Timm & Timm
Behandeling ADHD Prem Adhien apotheker/epidemioloog 6 februari 2017 Timm, Timm & Timm Docent Prem Adhien Apotheker Voorzitter SIG Diabetes NDF Hogeschool Utrecht: docent MPA Universiteit Utrecht: docent
Inzet van psychofarmaca tijdens de behandeling van het jonge kind. Mw. L. Hoekstra Kinder- en jeugdpsychiater. L.
Inzet van psychofarmaca tijdens de behandeling van het jonge kind Mw. L. Hoekstra Kinder- en jeugdpsychiater L. Hoekstra@karakter.com Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor
Depressie bij ouderen
Depressie bij ouderen Bij u of uw familielid is een depressie vastgesteld. Hoewel relatief veel ouderen last hebben van depressieve klachten, worden deze niet altijd als zodanig herkend. In deze folder
Prednison bij huidziekten
Prednison bij huidziekten In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten of overweegt u het geneesmiddel prednison te gaan gebruiken. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na
misselijkheid bij chemotherapie
patiënteninformatie misselijkheid bij chemotherapie U kunt helaas misselijk worden van chemotherapie. Misselijkheid en braken zijn erg vervelende bijwerkingen en kunnen ervoor zorgen dat u niet in staat
Medicatie bij AD(H)D januari De deskundige, dat ben je zelf
Medicatie bij AD(H)D januari 2018 De deskundige, dat ben je zelf Behandeling met - (dex-)methylfenidaat kort of langwerkend - dexamfetamine, dexamfetamine retard - atomoxetine - guanfacine en andere middelen
Patiëntenbrochure. Antidepressiva. Afbouwen of doorgaan?
Patiëntenbrochure Antidepressiva Afbouwen of doorgaan? Antidepressiva Afbouwen of doorgaan? Heeft u - in overleg met uw (huis)arts - besloten te stoppen met het gebruik van de antidepressiva? Of overweegt
Medische aspecten. Vooraf
Medische aspecten Vooraf Een behandeling met medicijnen mag pas overwogen worden als de diagnose definitief vaststaat. Deze moet gesteld worden door een (kinder)neuroloog of (kinder)psychiater. Het doel
Informatie voor patiënten van Ziekenhuis Rijnstate/Zevenaar. Het ADHD-team
Informatie voor patiënten van Ziekenhuis Rijnstate/Zevenaar Het ADHD-team Uw kind heeft AD(H)D of er bestaat het vermoeden dat uw kind deze aandachtsstoornis heeft. Op het ADHD-spreekuur van de polikliniek
Depressie bij ouderen
Depressie bij ouderen 2 Depressie bij ouderen komt vaak voor, maar is soms moeilijk te herkennen. Deze folder geeft informatie over de kenmerken en de behandeling van een depressie bij ouderen. Wat is
Prednison (corticosteroïden)
Prednison (corticosteroïden) Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl Uw MDL-arts (maag-, darm- en leverarts) heeft u Prednison voorgeschreven
Introductie cursus AD(H)D. Neurobiologie en Medicatie.
Neurobiologie en Medicatie. Neurobiologie ADHD een neurobiologische stoornis? November 2017 : Artikel in de Volkskrant en interview bij Witteman Laura Batstra Begin 2012 radio-spotje van de de Hersenstichting
Clonidinetolerantietest bij kinderen
KINDERGENEESKUNDE Clonidinetolerantietest bij kinderen Dagopname KINDEREN Clonidinetolerantietest bij kinderen De kinderarts heeft na overleg met u besloten om bij uw kind een onderzoek te doen naar de
Behandeling met galantamine
Behandeling met galantamine Behandeling bij dementie De geriater heeft bij u een vorm van dementie vastgesteld. Voor deze hersenziekte kan de arts u medicatie voorschrijven. In uw geval is dit galantamine
Prednison, prednisolon (corticosteroïden)
Prednison, prednisolon (corticosteroïden) Uw behandelend arts heeft u prednison voorgeschreven. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan
Het gebruik van morfine en veel voorkomende vragen
Het gebruik van morfine en veel voorkomende vragen Albert Schweitzer ziekenhuis januari 2015 pavo 0437 Inleiding Uw arts heeft u morfineachtige pijnstillers (zie tabel) voorgeschreven tegen de pijn. Deze
Praktische farmacotherapie bij ADHD
Praktische farmacotherapie bij ADHD DR. GLENN DUMONT p r a k t i s c h e fa r m a c o t h e r a p i e B IJ A D H D D/2015/45/353 978 94 014 3299 3 NUR 897 Vormgeving omslag: Nanja Toebak, s-hertogenbosch
Medicijnen na een TIA
Medicijnen na een TIA Albert Schweitzer ziekenhuis september 2013 pavo 1072 Inleiding In deze folder leest u meer over medicijnen die vaak worden voorgeschreven na een TIA. Een TIA is een kortdurende beroerte
Prednison. bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Prednison bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Waarom deze folder? Je dokter heeft met je gesproken over het gebruik van prednison. In deze folder lees je de belangrijkste
Slaapproblemen, angst en onrust
Slaapproblemen, angst en onrust WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WAT GEBEURT ER ALS U STOPT AUTORIJDEN INFORMATIE ADRESSEN HULPVERLENING VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? WWW.APOTHEEK.NL SLAAPPROBLEMEN,
Prednison of Prednisolon
Prednison of Prednisolon Prednison of Prednisolon Uw maag, darm- en leverarts heeft in overleg met u besloten u te gaan behandelen met Prednison. Dit geneesmiddel dient ter behandeling van de ziekte van
PIJNMEDICATIE THUIS NA EEN ORTHOPEDISCHE OPERATIE
PIJNMEDICATIE THUIS NA EEN ORTHOPEDISCHE OPERATIE 557 Inleiding In deze folder informeren wij u over het gebruik van pijnmedicatie thuis. U vindt informatie over: de pijnscore pijnmedicatie die u heeft
PREDNISON BIJ REUMATISCHE AANDOENINGEN
PREDNISON BIJ REUMATISCHE AANDOENINGEN 1137 Inleiding Uw reumatoloog heeft u Prednison voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn goed te kunnen gebruiken, is het
Graag omlaag. Wat kunt u zelf doen?
Hebt u hoge bloeddruk? Dat is op zichzelf geen ziekte en u hebt er waarschijnlijk niet echt last van. Maar toch is het belangrijk om uw bloeddruk omlaag te krijgen. want hoge bloeddruk kan een risico betekenen.
Prednison voor de behandeling van de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa
Patiënteninformatie Prednison voor de behandeling van de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa rkz.nl Uw MDL-arts (maag-,darm-,leverarts) heeft u Prednison voorgeschreven voor de behandeling van de ziekte
Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Prednison (corticosteroïden)
Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Prednison (corticosteroïden) Maag-, Darm- en Leverziekten IJsselland Ziekenhuis Uw MDL-arts (maag-, darm- en leverarts) heeft u Prednison voorgeschreven
Argininetolerantietest bij kinderen
KINDERGENEESKUNDE Argininetolerantietest bij kinderen Dagopname KINDEREN Argininetolerantietest bij kinderen De kinderarts heeft na overleg met u besloten om bij uw kind een onderzoek te doen naar de aanmaak
AD(H)D bespreken. BEN/LO/ADHD/14/0003a April 2014
AD(H)D bespreken N.B.: de inhoud van dit programma is slechts van adviserende aard en dient niet als vervanging voor professioneel en/of medisch advies. Als u verdere consultatie wenst, of wanneer u zich
Reumatologie. Patiënteninformatie. Leflunomide. Bij reumatische aandoeningen. Slingeland Ziekenhuis
Reumatologie Leflunomide i Patiënteninformatie Bij reumatische aandoeningen Slingeland Ziekenhuis Algemeen In deze folder kunt u lezen over het medicijn Leflunomide en waar u op moet letten wanneer u het
Informatie over de behandeling van Depressie met Seroquel XR
Informatie over de behandeling van Depressie met Seroquel XR 20127644 AZ Seroquel Depressie folder.indd 1 24-12-12 14:14 Copyright AstraZeneca BV Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden
ADHD = medicatie? Inhoud. 1. Wat is ADHD? Lezing voor 40 jaar Centrum voor Ambulante Revalidatie Ter Kouter op 21/10/2011
Inhoud ADHD = medicatie? Dr. Myriam De Roo, kinder- en jeugdpsychiater 1. Wat is ADHD Plaats van het anatomisch letsel Fysiologische moeilijkheid Impact van ADHD. Wat is er aan te doen? Uitleg Multidisciplinaire
ADHD. en kinderen (6-12 jaar)
ADHD en kinderen (6-12 jaar) ADHD, DAAR BEN JE NIET BLIJ MEE Als je bij het buitenspelen een blauwe plek oploopt, dan zit je daar niet mee. Meestal is-ie na een paar dagen weer weg. Bij ADHD is dat anders,
Hart & Vaatcafé, 26 november 2015 Hartfalen, mijn hart pompt niet goed. Wat nu?
Hart & Vaatcafé, 26 november 2015 Hartfalen, mijn hart pompt niet goed. Wat nu? Vraag 1 Ik heb hartfalen en gebruik een b-blokker, hierbij ben ik duizelig. De dosering is gehalveerd en nu ben ik minder
Argos over ADHD medicatie bij volwassenen
Hagen en Baas Hagen en Baas Psychologen Argos over ADHD medicatie bij volwassenen Regelmatig laait de discussie weer op over ADHD. De diagnose ADHD zou teveel en te makkelijk gesteld worden en dat er allerlei
Informatie over lithium
Informatie over lithium Afdeling Psychiatrie Uw arts heeft u het middel... voorgeschreven. In deze folder krijgt u informatie over de werking en bijwerking van het medicijn. Wanneer moet u uw geneesmiddel
Prod. oktober 2014, NL/TRIM/0001/14, Exp. oktober 2016. Triumeq. Starten met. Patiënteninformatie
Prod. oktober 2014, NL/TRIM/0001/14, Exp. oktober 2016 Starten met Triumeq Patiënteninformatie Vooraf U krijgt deze folder omdat u Triumeq gaat gebruiken om hiv te remmen. In deze folder vindt u de belangrijkste
Ontwikkelingsstoornisssen. GGZ Friesland ADHD. Attention Deficit (Hyperactivity) Disorder
GGZ Friesland Ontwikkelingsstoornisssen ADHD Attention Deficit (Hyperactivity) Disorder GGZ Friesland is de grootste aanbieder van geestelijke gezondheidszorg in de provincie Friesland. We bieden u hulp
Patiëntenbrochure. 1dd 1mg bij parkinson
Patiëntenbrochure 1dd 1mg bij parkinson Inhoud Wat is de ziekte van Parkinson? 3 Wat zijn de klachten bij de ziekte van Parkinson? 4 Waar wordt de ziekte van Parkinson door veroorzaakt en hoe vaak komt
Gabapentine Neurontin
Gabapentine Neurontin Ziekenhuis Gelderse Vallei Wat is Gabapentine? Gabapentine is een medicijn dat invloed heeft op de informatieoverdracht via zenuwen in de hersenen. Het is op recept verkrijgbaar onder
Slaapstoornissen bij ouderen
Slaapstoornissen bij ouderen Een goede nachtrust is belangrijk. Tijdens de slaap krijgt het lichaam de tijd om te herstellen. Daarnaast lijkt slaap ook invloed te hebben op het geheugen. Met het ouder
Slaapstoornissen bij ouderen
Slaapstoornissen bij ouderen Een goede nachtrust is belangrijk. Tijdens de slaap krijgt het lichaam de tijd om te herstellen. Daarnaast lijkt slaap ook invloed te hebben op het geheugen. Met het ouder
INFORMATIEBROCHURE VOOR PATIËNTEN / VERZORGERS
De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel ABILIFY. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie
Leefregels na operatie aan verwijde slagader via de buik (AAA)
Leefregels na operatie aan verwijde slagader via de buik (AAA) Inleiding U heeft een operatie ondergaan aan een verwijding van de buikslagader. Hierdoor heeft u een buikwond die tijd nodig heeft om te
Prednison/Prednisolon
Prednison/Prednisolon Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: prednison. Hoe werkt prednison? Bij patiënten
Behandeling met methylprednisolon bij multiple sclerose
Behandeling met methylprednisolon bij multiple sclerose Informatie voor patiënten F0674-3415 juli 2011 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus
Sulfasalazine Salazopyrine
Sulfasalazine Salazopyrine Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: sulfasalazine. Hoe werkt sulfasalazine?
Prod. Maart 2014, NL/DLG/0022/14, Exp. Maart Tivicay. Starten met. Patiënteninformatie
Prod. Maart 2014, NL/DLG/0022/14, Exp. Maart 2014 Starten met Tivicay Patiënteninformatie Vooraf U krijgt deze folder omdat u Tivicay en andere medicijnen gaat gebruiken om hiv te remmen. In deze folder
Leflunomide Arava. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Leflunomide Arava Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: leflunomide. Hoe werkt leflunomide? Bij patiënten
Prednison bij nieraandoeningen
Prednison bij nieraandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel prednison te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen
ARIPIPRAZOLE TEVA JOUW HANDLEIDING INFORMATIEBROCHURE VOOR PATIËNTEN / VERZORGERS. (door de arts af te geven aan elke patiënt/verzorger)
De Belgische gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel ARIPIPRAZOLE TEVA. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan
ACTUELE ONTWIKKELINGEN IN DE EERSTELIJNS GGZ. Martin Beeres, kaderhuisarts ggz io Marian Oud, coördinator kaderopleiding ggz
ACTUELE ONTWIKKELINGEN IN DE EERSTELIJNS GGZ Martin Beeres, kaderhuisarts ggz io Marian Oud, coördinator kaderopleiding ggz Programma Somatische zorg - met beleid - voor mensen met psychische stoornissen
TRACE. ADHD behandelen met een dieet
TRACE ADHD behandelen met een dieet Informatie voor kinderen van 12 jaar 1 Hallo! Als je deze folder leest, heb je waarschijnlijk te horen gekregen dat je ADHD hebt. In deze folder zullen we kort uitleggen
Regelmatig Afvlakking van het gevoelsleven: verlies van initiatief en activiteit, gevoel opgesloten te zitten, gevoel van leegte.
Aripiprazol-capsules 1 mg Werking en toepassingen Wat doet dit medicijn en waarbij wordt het gebruikt? De werkzame stof in aripiprazol-capsules is aripiprazol. Dit geneesmiddel wordt gebruikt bij psychosen,
in gesprek over: ADHD bij volwassenen Aandachtstekort-hyperactiviteitstoornis (ADHD)
in gesprek over: ADHD bij volwassenen Aandachtstekort-hyperactiviteitstoornis (ADHD) Colofon Auteur: J.J.S. Kooij Met dank aan Mevrouw A.C. Paternotte van Balans, de landelijke vereniging voor ouders van
Behandeling van Hepatitis C
Behandeling van Hepatitis C MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl Inleiding Uw behandelend arts heeft bij u Hepatitis C geconstateerd. De MDL-verpleegkundige gaat u begeleiden bij het behandelen
REUMATOLOGIE. Prednison. (corticosteroïden) BEHANDELING
REUMATOLOGIE Prednison (corticosteroïden) BEHANDELING Prednison (corticosteroïden) Uw reumatoloog heeft u prednison voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn goed
Prikkelbare Darm Syndroom (PDS/IBS)
Prikkelbare Darm Syndroom (PDS/IBS) MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl U heeft van uw arts gehoord dat u een Prikkelbare Darm heeft. Een andere benaming voor Prikkelbare Darm Syndroom
ADHD BIJ KINDEREN PATIËNTENINFORMATIE
ADHD BIJ KINDEREN PATIËNTENINFORMATIE Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie Postbus 20062, 3502 LB Utrecht BEZOEKADRES: Mercatorlaan 1200, 3528 BL Utrecht Tel: 030 28 23 303 Fax: 030 28 88 400 E mail:
Adviezen om hoofdpijn bij kinderen te voorkomen of verminderen
Adviezen om hoofdpijn bij kinderen te voorkomen of verminderen In deze folder geven wij een aantal adviezen om hoofdpijnklachten te voorkomen en/of te verminderen. Omdat medicijnen niet altijd een oplossing
Licht traumatisch schedelhersenletsel
Spoedeisende Hulp / Spoedpost Licht traumatisch schedelhersenletsel www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl SEH015 / Licht traumatisch schedelhersenletsel
Behandeling met methotrexaat. Polikliniek Dermatologie
Behandeling met methotrexaat Polikliniek Dermatologie Methotrexaat wordt gebruikt om psoriasis te behandelen. In deze folder vindt u informatie over de werking en de bijwerkingen van methotrexaat. Het
Traag werkende schildklier. Hypothyreoïdie
Traag werkende schildklier Hypothyreoïdie 2 Hypothyreoïdie betekent een traag werkende schildklier. Uw schildklier maakt te weinig schildklierhormoon. Het is een veel voorkomende aandoening die goed te
De medicamenteuze behandeling van ADHD en verslaving bij adolescenten.
De medicamenteuze behandeling van ADHD en verslaving bij adolescenten. Joanneke van der Nagel, psychiater, Tactus Verslavingszorg, Enschede Pieter-Jan Carpentier, psychiater, Reinier van Arkel groep, s-hertogenbosch
Welke patiënten zijn geschikt voor MTX?
Methotrexaat (MTX) Wat is methotrexaat (MTX) MTX is een geneesmiddel dat wordt gebruikt voor de behandeling bij ernstige psoriasis. Aanvankelijk werd het gebruikt bij de behandeling van kanker. Bij toeval
Prednison. Reumatologie. alle aandacht
Prednison Reumatologie alle aandacht Prednison (Corticosteroïden) Uw reumatoloog heeft u Prednison voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn goed te kunnen gebruiken,
Cure + Care Solutions
Cure + Care Solutions is hèt landelijk behandel- en expertisecentrum voor complexe psychische aandoeningen en werkt nauw samen binnen een landelijk netwerk van zorginstellingen door het hele land. Cure
INFORMATIE ENDOCRINOLOGISCHE TESTEN
INFORMATIE ENDOCRINOLOGISCHE TESTEN FRANCISCUS VLIETLAND Algemene informatie Op de polikliniek heeft de kinderarts besloten om bij uw kind een endocrinologische test te doen. Voor deze test is een dagopname
Geef in chronologische volgorde vanaf uw geboorte uw ziektegeschiedenis weer. Denk ook aan kinderziektes.
ORTHOBALANS ANAMNESEFORMULIER volwassene (graag zo volledig mogelijk invullen) Personalia Naam. Adres. Postcode. Plaats. Burgerlijke Staat Beroep.. Telefoon privé mobiel:.. Telefoon werk. Geboortedatum.
Leflunomide. (Arava) Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Bij reumatische aandoeningen
Leflunomide (Arava) Bij reumatische aandoeningen In overleg met uw reumatoloog heeft u besloten dat u Leflunomide gaat gebruiken voor behandeling van uw reumatische aandoening of u overweegt dit te doen.
BIJSLUITER. TRANYLCYPROMINE 10 mg tablet
BIJSLUITER TRANYLCYPROMINE 10 mg tablet Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft
Prednison (corticosteroïden)
Prednison (corticosteroïden) Uw behandelend maag-darm-leverarts heeft u Prednison voorgeschreven in verband met een ontstekingsziekte van de darm. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft
Depressieve klachten. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg
Depressieve klachten Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Klachten en symptomen 3 Oorzaken 5 Wanneer arts raadplegen 6 Wat kun je zelf doen 7 Geneesmiddelen
Medicatie bij milde of matige dementie
Medicatie bij milde of matige dementie Helaas is dementie nog niet te genezen. Wel zijn er medicijnen die het proces bij de ziekte van Alzheimer, Lewy Body dementie en parkinsondementie kunnen vertragen
Prednison/ Prednisolon (corticosteroïden) bij reumatische aandoeningen
Prednison/ Prednisolon (corticosteroïden) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel prednison te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over
Informatiebrochure voor patiënten/verzorgers
JOUW HANDLEIDING VOOR ABILIFY (ARIPIPRAZOL) Informatiebrochure voor patiënten/verzorgers Datum van herziening: oktober 2013 2013-08/LuNL/1731 Inleiding Jouw dokter heeft bij jou de diagnose bipolaire I
Plaquenil. (Hydroxychloroquine) Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Bij reumatische aandoeningen
Plaquenil (Hydroxychloroquine) Bij reumatische aandoeningen U heeft in overleg met uw behandelend arts besloten dat u in verband met reumatische klachten Plaquenil gaat gebruiken of u overweegt dit te
INFORMATIE OVER PREDNISON CORTICOSTEROÏDEN FRANCISCUS VLIETLAND
INFORMATIE OVER PREDNISON CORTICOSTEROÏDEN FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw reumatoloog heeft u een ziekteremmend medicijn voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn
Premenstrueel syndroom (PMS) Poli Gynaecologie
00 Premenstrueel syndroom (PMS) Poli Gynaecologie Inleiding Vrouwen met Premenstrueel syndroom (PMS) hebben lichamelijke en/of psychische klachten die enkele dagen tot 2 weken voor de menstruatie beginnen.
Prednison. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Prednison U heeft in overleg met uw behandelend arts besloten dat u voor uw reumatische klachten Prednison gaat gebruiken. In deze folder leest u meer over dit geneesmiddel. Neem altijd uw verzekeringsgegevens