GGZ problematiek bij adolescenten

Transcriptie

1 GGZ problematiek bij adolescenten 25 november: Antoinette Drossaert (huisarts) Anne Nieuwenhuis (kinderarts) Rick Blom (Psychiater, CAP, RvA) 2 december: Elma Noorlander (huisarts) Jan Widdershoven (kinderarts) Ingrid Mekking (kinder-en jeugdpsychiater, Herlaarhof)

2 Leerdoelen: ADHD: Herkennen van de kenmerken van kinderen met ADHD Verwijskanalen bij kinderen met ADHD Regionale afspraken omtrent ADHD Eetstoornissen: Bepalen van spoedeisende karakter van noodzakelijke interventies bij adolescenten met eetstoornissen Regionale en supraregionale verwijskanalen Beoordeling van de fysieke gevaren die een adolescent met eetstoornis bedreigen.

3 Casus Een jongen van 15 jaar komt op het spreekuur, samen met moeder. Ze zijn hier omdat het niet goed gaat. Op school vallen de prestaties tegen, begonnen in de brugklas VWO. Nu in 3 HAVO. Begeleiding op school en bijles geven niet het gewenste resultaat. Thuis is hij chaotisch, vergeet alles, de laatste tijd toenemend somber. De zorgcoördinator op school vindt ook dat het niet goed gaat en heeft aangeraden een afspraak bij de huisarts te maken.

4 Vragen (1) 1. Wat vraagt u/ wat voor onderzoek doet u? Anamnese: klachteninventarisatie, levensverhaal tot nu toe, problemen op meerdere vlakken/situaties, familiaire belasting. (eventueel) lichamelijk onderzoek, laboratoriumonderzoek niet noodzakelijk.

5 Vragen (2) 1. Wat vraagt u/ wat voor onderzoek doet u? 2. Welke diagnose (s) overweegt u? ADHD, overwegend onoplettende type (ADD) DD : angst-, stemmingsstoornis

6 Vragen (3) 1. Wat vraagt u/ wat voor onderzoek doet u? 2. Welke diagnose (s) overweegt u? 3. Hoe begeleidt u deze jongen/verwijst u deze jongen? Zelf - kinderarts - psychiater

7 ADHD Attention Deficit Hyperactivity Disorder

8 Attention deficit and hyperactivity disorder Hyperactiviteit: gevoel van onrust niet stil kunnen zitten wiebelen/draaien op de stoel. steeds moeten opstaan en rondwandelen

9 Hyperactiviteit vervolg: voortdurend friemelen met (iets in) de handen met de voeten tikken altijd doorpraten, ellenlange verhalen, zonder struktuur gespannen zijn / blijven moeilijk tot rust kunnen komen

10 Attention deficit and hyperactivity disorder Aandachtstekortstoornis / onoplettendheid / verminderd concentratievermogen 1: niet goed en/of niet lang kunnen opletten dingen vergeten spullen kwijtraken afgeleid raken

11 Aandachtstekortstoornis / onoplettendheid / verminderd concentratievermogen 2: van alles tegelijk doen niet kunnen blijven luisteren hyperfocussen: sterk gericht op 1 ding

12 Attention deficit and hyperactivity disorder Impulsiviteit 1: meteen of plotseling dingen doen of zeggen, zonder er eerst over na te denken voor je beurt praten door anderen heen praten in de rede vallen

13 Impulsiviteit 2: snel boos worden roekeloos gedrag geen gevaar zien ook: vreetbuien, gevaarlijk gedrag, snel relaties aangaan/verbreken, overmatig geld uitgeven, voordringen

14 Hoe ontstaat ADHD? 1 Precieze oorzaak niet bekend Verminderde re-uptake van dopamine en noradrenaline in of door de hersenen opgenomen, waardoor: Verminderde/vertraagde informatieverwerking Verminderde controle over/minder remming van bewegingen, impulsen

15 Hoe ontstaat ADHD? 2 Verhoogd risico op ADHD: Gebruik van alcohol, tabak, drugs tijdens zwangerschap Vroeggeboorte Slechte start bij de geboorte Infecties van de hersenen

16 Hoe vaak komt ADHD voor? % van kinderen tot 12 jaar wordt diagnose ADHD gesteld 5-10% van kinderen tot 12 jaar vertoont kenmerken van ADHD Jongens : meisjes = 3-4 : 1

17 Hoe vaak komt ADHD voor? 2 Jongens: overmatig bewegingsdrang ondoordacht handelen Meisjes:moeite met concentreren snel afgeleid dromerig

18 Wat is ADHD? ADHD, met hyperactiviteit, gecombineerde type ADHD, zonder hyperactiviteit, overwegend Wat is ADD? onoplettend type.

19 Gaat ADHD over? 1/3 van de kinderen met ADHD worden de problemen minder als ze ouder worden. 1/3-2/3 van de kinderen houdt klachten, ook als ze volwassen worden. NB: ADHD komt vaak voor in de familie.

20 Onwaarheden over ADHD ADHD: Alle Dagen Heel Druk, hoeft niet waar te zijn. Sommige kinderen met ADHD zijn zelfs erg rustig, dromerig of afwezig ADHD is een modeverschijnsel ADHD-ers zijn dom ADHD-ers zijn lastpakken ADHD gaat vanzelf over als je volwassen bent ADHD komt door voedselallergie

21 Diagnostiek Regionale afspraken Huisarts of kinderarts signaleert BJZ/GGZ Orthopedagoog/psycholoog diagnosticeert Kinderarts behandelt medicamenteus Adressen: sociale kaart

22 Behandeling ADHD, medicamenteus Methylfenidaat: Ritalin Medikinet (50% direkte afgifte, 50% verlengde afgifte) Equasym (30% direkte afgifte, 70% verlengde afgifte) Concerta (22% direkte afgifte, 78% verlengde afgifte) Dexamfetamine Atomoxetine Strattera

23 Methylfenidaat 1 Farmacologie: stimulerende werking op CZS. Startdosering 0,3 mg/kg/dag in 2 3 doses. Onderhoudsdosering: startdosering op geleide van de klinische respons en de verdraagbaarheid wekelijks met 5 10 mg/dag verhogen, gewoonlijk 0,6 0,8 mg/kg/dag in 2 3 doses.

24 Methylfenidaat 2 Maximaal 2 mg/kg/dag, niet meer dan 60 mg/dag. De toedieningstijden kan men proberen samen te laten vallen met de perioden van meeste concentratie- en gedragsproblemen.

25 Bijwerkingen methylfenidaat: Verminderde eetlust Moeilijker inslapen (overweeg Melatonine 0,1-5 mg) Hypertensie, stijging hartfrequentie (--->RR controles) Hoofdpijn, buikpijn, Groeiproblemen Alcohol kan het effect van Methylfenidaat versterken!! Metabolisme van TCAD, SSRI s kan worden geremd

26 Dexamfetamine: Vergelijkbaar met methylfenidaat Atomoxetine: Maag-darm bezwaren

27 ADHD en co-morbiditeit:

28 Behandeling ADHD 1 Behandeling ADHD bestaat uit 3 pijlers Behandeling van omgeving: ouders en school Psychoeducatie Oudertraining/begeleiding Schooltraining/begeleiding

29 Behandeling ADHD 2 Behandeling van kind-adolescent Psychoeducatie Farmacotherapie Training (niet standaard! Weinig evidentie)

30 Behandeling ADHD? Neurofeedback: geen evidentie Dieet, visolie: geen evidentie

31 Differentiaaldiagnostiek 1 Lichamelijke aandoeningen; schildklierstoornissen,epilepsie, visus- of gehoorstoornissen, zeldzame erfelijke syndromen Medicatie; anti-epileptica, anti-histaminica, benzo s, betablokkers,

32 Differentiaaldiagnostiek 2 Psychiatrische stoornissen; angst-, depressieve - of psychotische stoornissen, autismespectrumstoornissen hechtingsstoornissen verstandelijke handicap!!

33 Wat biedt de GGZ? Herhaarhof, centrum voor Kinder- en jeugdpsychiatrie te Vught, onderdeel van de Reinier van Arkelgroep Leeftijd 0 tot met 18 jaar Centrum voor Adolescenten Psychiatrie (CAP), Reinier van Arkel groep te s-hertogenbosch leeftijd 16 tot en met 23 jaar

34 Wat biedt de GGZ? Op maat diagnostiek (intake, interpretatie voorinformatie, psychiatrisch onderzoek, aanvullende anamnese, systeem) Alleen op indicatie psychologisch onderzoek of ander aanvullend onderzoek

35 Wat biedt de GGZ? Behandeling: psychoeducatie ouderbegeleiding (Herlaarhof/CAP) schoolbegeleiding (Herlaarhof) op indicatie farmacotherapie op indicatie kindaanbod (Herlaarhof) of aanbod adolescent (CAP/Herlaarhof) Medicatiepoli Herlaarhof

36 VRAGEN

37 Casus Sophie van 13 jaar komt met haar moeder op het spreekuur. Zij is afgevallen van 48 naar 37 Kg in 4 maanden tijd. Volgens haar moeder eet zij niets meer. Ze is vermoeid en gisteren naar huis gebracht van de hockey training. Ze is gaan afvallen, omdat zij zichzelf te dik vindt. Zij zit op 2 gymnasium en haalt heel goede cijfers. Aanvankelijk hadden de ouders niets in de gaten. Sinds 6 weken valt het slechte eten op. Sophie is meegenomen naar het spreekuur, maar vindt zelf dat er niets aan de hand is met haar.

38 Vragen Wat vraagt u/ wat voor onderzoek doet u? Welke diagnose (s) overweegt u? Hoe begeleidt u dit meisje/verwijst u dit meisje?

39 DSM-IV criteria voor anorexia nervosa 1. Weigering het lichaamsgewicht te handhaven op een voor de leeftijd en lengte minimaal normaal Gewicht (< 85% van het te verwachten G; of het in de periode van groei niet bereiken van 85% van het te verwachten G). 2. Intense angst in gewicht toe te nemen of dik te worden, terwijl er juist sprake is van ondergewicht. 3. Stoornis in beleving lichaamsgewicht of lichaamsvorm, onevenredig grote invloed lichaamsgewicht, of lichaamsvorm op het oordeel over zichzelf of ontkenning van de ernst van het huidige lage lichaamsgewicht. 4. Bij meisjes, na de menarche, amenorroe, (afwezigheid van tenminste 3 achtereenvolgende menstruele cycli)

40 Beperkend (restrictief) type: gewichtsbeperking door weinig of niet eten Vreetbuien/purgerend type: geregeld bezig met vreetbuien of purgerende maatregelen (d.w.z. zelf opgewekt braken of misbruik van laxantia, diuretica of klysma s).

41 Probleembewustwording Het kind snoept niet meer Erg bezig met gezond eten Valt zichtbaar af, draagt verhullende kleding Is overmatig aan het sporten Heeft een vertekend zelfbeeld Menstrueert niet meer Is somber, raakt in sociaal isolement Heeft blauwe handschoenen en sokken

42 Opnamecriteria ziekenhuis: arbitrair ernstige ondervoeding (< 70% ILG) met uitputting en bradyfrenie (traag in praten en denken) totale stop groei en rijping bij jonge kinderen acute vochtweigering lichamelijke complicaties zoals een zeer trage hartslag en lage bloeddruk, uitputting, beenmergonderdrukking, ernstige uitdroging, ritmestoornissen, verstoring van de boedwaardes voor zouten en zuur-base evenwicht, lage bloedsuikers, flauwvallen en stuipen

43 Verwijskanalen Jeroen Bosch ziekenhuis, kinderarts Veghel GGZ- eetstoornissen (vanaf 14 jaar) Rintveld, Zeist (alle leeftijden) Psychiater Diëtist Psycholoog

44 VRAGEN