Vertaalde informatie over zorg en cliëntenparticipatie voor migranten. Amsterdam Edouard Buning november 2010

Transcriptie

1 Vertaalde informatie over zorg en cliëntenparticipatie voor migranten Amsterdam Edouard Buning november 2010

2 Inhoud Opzet van het onderzoek Zorg aan migranten Taalachtergrond migranten Voorlichtingsmateriaal Cliëntenparticipatie Tolken Behoefte aan vertaald voorlichtingsmateriaal Conclusies Aanbevelingen 2

3 Opzet van het onderzoek Doel van het onderzoek: inventariseren of er vertaald voorlichtingsmateriaal voor migranten is over de ouderenzorg en cliëntenparticipatie. 1. Relevante websites bekeken op de aanwezigheid van: informatie over ouderenzorg aan en cliëntenparticipatie van migranten vertaalde informatie 2. Online enquête onder zorgaanbieders V&V over: beschikbaarheid voorlichtingsmateriaal in het Nederlands en in andere talen onderwerpen die aan bod komen in schriftelijk voorlichtingsmateriaal behoefte aan voorlichtingsmateriaal in andere talen 3. Verdiepende interviews met deskundigen in het veld over: dagelijkse praktijk van voorlichting voor migranten do s en don ts bij de voorlichting aan migranten 3

4 Zorg aan migranten Welk deel van uw cliëntenpopulatie heeft een migranten achtergrond? Organisatie biedt zorg aan cliënten met een migranten achtergrond meer dan 10% migranten: 10% Alle organisaties 64% Noord Nederland (Groningen, Friesland, Drente) 26% 5% - 10% migranten: 17% geen migranten: 36% Oost Nederland (Overijssel, Flevoland, Gelderland) 58% minder dan 5% migranten: 36% West Nederland (Utrecht, Noord- Holland, Zuid-Holland) 81% Zuid Nederland (Zeeland, Noord- Brabant, Limburg) 65% Gemiddeld heeft 7% van de cliënten een migrantenachtergrond in de organisaties die zorg bieden aan migranten. 4

5 Taalachtergrond migranten Uit welke landen komen deze cliënten met migranten achtergrond? Verdeling cliëntenpopulatie naar taalachtergrond. Indonesie incl. Molukken* 63% Suriname* 55% Turkije 55% clienten zonder een Nederlandse taalachtergrond 6% gemixte achtergrond 41% Nederlandse Antillen* 42% Marokko 40% clienten met een Nederlandse taalachtergrond 17% heeft geen migranten 36% China 12% Anders 38% *) Nederlandse taalachtergrond Indonesië, incl. Molukken Suriname Nederlandse Antillen 5

6 Voorlichtingsmateriaal Hoe informeert u uw cliënten, hun familie, potentiële nieuwe cliënten of doorverwijzers over de dienstverlening van uw organisatie? Folders, brochures 100% Website 99% Informatiebijeenkomsten in huis 79% Informatiebijeenkomsten extern 53% in Nederlandse taal Anders 28% met name: persoonlijke gesprekken, huisbezoeken en advertenties 6

7 Vertaald voorlichtingsmateriaal Hoe informeert u uw cliënten, hun familie, potentiële nieuwe cliënten of doorverwijzers over de dienstverlening van uw organisatie? -andere taal- Hoe informeert u uw cliënten, hun familie, potentiële nieuwe cliënten of doorverwijzers over de dienstverlening van uw organisatie? Folders, brochures 14% Folders, brochures 14% 100% Website 5% Website 5% 99% Informatiebijeenkomsten in huis 6% Informatiebijeenkomsten in huis 6% 79% in Nederlandse taal Informatiebijeenkomsten extern 9% Informatiebijeenkomsten extern 9% 53% in andere talen Anders 6% Anders 6% 28% 15% informeert in een andere taal over de zorg en dienstverlening 7

8 Vertaald voorlichtingsmateriaal 17 van de 112 ondervraagde organisaties bieden op dit moment vertaalde informatie aan in het Turks of Arabisch ( = 15%) Meestal over de aangeboden zorg en dienstverlening in algemene zin, in drie à vier van de tien gevallen gaat het specifiek over de intakeprocedure, de indicatiestelling of het zorgleefplan. Uit de interviews blijkt: Benaderen van oudere migranten mondeling voorlichting in eigen taal!! Inschakelen ambassadeurs, sleutelfiguren Huisbezoeken Informatiebijeenkomsten laagdrempelig en aangepast aan de doelgroep Schriftelijke voorlichting werkt alleen 2 e /3 e generatie (in NL/eigen taal) Belang van goede vertaling Uit het bronnenonderzoek blijkt: 2 websites met vertaald informatiemateriaal: Alzheimer Nederland en Mikado 8

9 Cliëntenparticipatie De cliëntenraad of cliëntenparticipatie zijn onderwerpen die niet afzonderlijk aan bod komen in het vertaalde voorlichtingsmateriaal, het wordt even genoemd in het totale verhaal. Dat cliënt (lees: de migrant) kan meepraten over de eigen zorg wordt meestal niet expliciet vermeld. Uit de interviews blijkt: Voorlichting gaat over specifieke onderwerpen zoals diabetes, dementie of opname (= bewustwording). Cliëntenparticipatie is nog niet aan de orde. Migranten zijn niet opgegroeid met vergaderstructuur en onbekend met cliëntenraden. Uit het bronnenonderzoek blijkt: 4 websites met aandacht voor cliëntenparticipatie: Actiz, Cabo, NOOM en Mikado 9

10 Tolken In welke taal biedt uw organisatie tolken aan? Professionele tolken (19%) 7% 7% 12% 17% Turks Arabisch Engels Frans Spaans Andere taal 6% 7% Familie cliënt als tolk 26% (31% ) 9% 16% 9% 11% Sinds wanneer biedt uw organisatie tolken aan? 14% (basis: alle ondervraagden, die tolken aanbieden Uit de interviews blijkt: Belang van goede tolk is groot Familie volstaat niet (altijd) Tolkentelefoon te weinig bekendheid/gebruik 52% 47% Familie van clienten Professionele tolken 13% 16% 23% 17% 13% 20% voor

11 Behoefte aan vertaald voorlichtingsmateriaal Heeft uw organisatie interesse in (meer) voorlichtingsmateriaal in andere talen? Wel interesse Geen interersse Interesse in voorlichtingsmateriaal Allen 24% 76% Biedt geen zorg aan migranten 5% 95% Ja: 24% Nee: 76% Biedt zorg aan migranten 35% 65% Clienten met NL taalachtergrond 9% 91% Migranten in de populatie Clienten zonder NL taalachtergrond 47% 53% Ja: 55% Nee: 45% Clienten deels met en deels zonder NL talachtergrond 44% 56% Biedt op dit moment al vertaalde informatie aan Ja: 12% Nee: 87% 11

12 Initiatief bij zorgaanbieder Uit de interviews blijkt: Zorgaanbieder denken als ondernemer en aan de toekomst. Onnodige en onterechte voorzichtigheid bij zorgaanbieders: omgang met migranten; aanpassen de dienstverlening en voorlichting (eten, gebedsruimte, cultureel bepaalde gewoonten). Brancheorganisatie kan helpende hand bieden bij eerste stappen zorgaanbieder zonder migranten ervaring. Actieve betrokkenheid bij diversiteit van directie/bestuurslaag bepaalt sterk het tempo en kans van slagen van de veranderingen binnen de organisatie proces van jaren. Zorgorganisatie met een kleurrijk personeelsbestand ervaart de omgang met migranten veel minder als problematisch. 12

13 Conclusies 64% van de organisaties in het onderzoek heeft migranten in de cliëntenpopulatie. Migranten maken gemiddeld genomen, 7% uit van de populatie. Opmerkelijk is dat 15% van de ondervraagde organisaties voorlichtingsmateriaal beschikbaar heeft in andere talen, terwijl bijna de helft van de ondervraagde organisaties zorg biedt aan migranten die geen Nederlandse taalachtergrond hebben. Het voorlichtingsmateriaal is met name in het Turks en Arabisch vertaald: vooral folders en brochures veel minder vaak vertaald op de website vertaald of bijeenkomsten in de eigen taal. Uit de quick scan op de websites van 11 organisaties die betrokken zijn bij de ouderenzorg blijkt dat er maar 2 zijn die vertaalde informatie over hun zorgaanbod aanbieden, te weten Alzheimer Nederland en Mikado. 13

14 Conclusies Cliëntenparticipatie als apart onderwerp, komt nauwelijks aan de orde in het vertaalde voorlichtingsmateriaal van de ondervraagde zorgaanbieders. Zorgaanbieders roepen wel op om deel te nemen aan de cliëntenraad, echter een expliciete vermelding dat cliënten kunnen meepraten over de zorg komt meestal niet aan bod in het vertaalde voorlichtingsmateriaal. Uit de interviews blijkt dat het onderwerp cliëntenparticipatie nog niet op de agenda staat. Uit de quick scan op de websites van 11 organisaties die betrokken zijn bij de ouderenzorg blijkt dat er maar 4 organisaties zijn waar het onderwerp cliëntenparticipatie aan bod komt op de website: Actiz, Cabo, NOOM en Mikado. De zorgaanbieder moet vanuit zijn rol als ondernemer zelf het initiatief te nemen om in contact te komen met oudere migranten, in plaats van te verwachten dat de oudere migranten zelf de weg naar de (Nederlandse) ouderenzorg weten te vinden. De effectiviteit van schriftelijk voorlichtingsmateriaal is laag in de praktijk. 14

15 Conclusies Voorlichting voor oudere migranten moet mondeling plaatsvinden via bijeenkomsten en/of persoonlijke gesprekken. Nadruk op laagdrempelige opzet, aangepast aan de cultuur van de migrantengroep, (deels) in eigen taal en, last but not least, gedragen/ondersteund door sleutelfiguren binnen de betreffende migrantengroep. Hun aanwezigheid is mede bepalend voor het succes. 35% van de ondervraagde organisaties zet tolken in (vaker de familie van cliënten dan een professionele tolk). Ook het eigen personeel wordt ingezet als tolk. Het gaat hoofdzakelijk om het vertalen van en naar het Turks of Arabisch. Organisaties die voorlichten in andere talen en tolken inzetten doen dat al meerdere jaren. Er is geen trend zichtbaar dat er in de afgelopen jaren een toename heeft plaatsgevonden in de inzet van vertaald voorlichtingsmateriaal, wel is de inzet van tolken iets toegenomen. 24% van de ondervraagde organisaties heeft interesse in (meer) voorlichtingsmateriaal, met name in het Turks en Arabisch. De interesse gaat vooral uit naar schriftelijk materiaal. Op de tweede plaats is er ook een duidelijke interesse in films voor en door migranten. In toneelvoorstellingen bestaat relatief weinig interesse. 15

16 Aanbevelingen 1. Afstemmen voorlichting op cliëntengroep (zorgaanbieders, LOC, Actiz) 2. Actief op zoek naar oudere migranten (zorgaanbieders, LOC), samen met migrantenorganisaties zoals NOOM 3. Actief diversiteitsbeleid (zorgaanbieders, LOC, Actiz) 4. Overzicht van goede voorbeelden/ best practices (Actiz) 5. Informeren van oudere migranten over cliëntenparticipatie en rechten (LOC), samen met migrantenorganisaties zoals NOOM en kenniscentra zoals Mikado en Pharos 16

17 Bedankt voor de aandacht!! Vragen? Voor meer informatie: 17 Edouard Buning BuningAdvies m: e: