Als u uw antwoord wilt verbeteren dient u een kruis door het foutieve vakje te zetten en een ander vakje ~eer helemaal te vullen.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Als u uw antwoord wilt verbeteren dient u een kruis door het foutieve vakje te zetten en een ander vakje ~eer helemaal te vullen."

Transcriptie

1 UMC!.t) St Radboud Bloktoets Datum Aanvangstijd 'Joortplanting 26 november uur Deze tentamenset kunt u na afloop meenemen. ALGEMENE AANWIJZINGEN EN INSTRUCTIE: Dit tentamen bestaat uit 60 vragen. Voor elk juist antwoord is één punt te behalen. Controleer of uw tentamenset compleet is. De beschikbare tijd voor het gehele tentamen is 2 uur. Vermeld op het antwoordformulier duidelijk uw naam en studentnummer. Het gebruik van alle audiovisuele en technische hulpmiddelen is niet toegestaan, tenzij expliciet vermeld elders op dit voorblad. Mocht u dergelijke apparatuur toch gebruiken, dan zal dit als fraude worden aangemerkt. Invulinstructie Bij iedere vraag is het aantal gevraagde alternatieven tussen haakjes aangegeven, zowel op uw tentamenset als op het antwoordformulier. Het is mogelijk dat er meer alternatieven juist zijn dan aangegeven tussen haakjes, geef in dit geval niet meer op dan het gevraagde aantal. U geeft uw antwoord door het vakje onder de letter die hoort bij het betreffende alternatief helemaal te vullen. a b c d Voorbeeld D D D Draag er zorg voor dat, als u klaar bent, uw antwoorden op het antwoordformulier staan. De-op het antwoordformulier ingevulde antwoorden worden beschouwd als uw definitieve antwoorden, ongeacht de antwoorden in uw tentamenset Als u een vraag wilt openlaten laat u alle vakjes blanco. Wanneer het antwoord op het antwoordformulier onleesbaar is, zal het als blanco worden geïnterpreteerd. Correctie-instructie Als u uw antwoord wilt verbeteren dient u een kruis door het foutieve vakje te zetten en een ander vakje ~eer helemaal te vullen. a b.c ~ Voorbeeld D D "" Het invullen van teveel antwoorden Draag er zorg voor dat het aantal aangekruiste antwoorden het aangegeven maximum aantal antwoorden NIET overschrijdt. Indien het aantal aangekruiste antwoorden het aangegeven maximum aantal antwoorden overschrijdt, wordt het extra aantal antwoorden genegeerd, te beginnen bij het antwoord het meest achteraan in het alfabet. Studentcommentaar Indien u commentaar heeft op de vragen, noteert u dat op het commentaarformulier (laatste blz.) en levert u dat na afloop van het tentamen in, tezamen met uw antwoordformulier. LET OP!! ZET EERST UW NAAM EN STUDENTNUMMER OP HET ANTWOORDFORMULIER! VEEL SUCCES!

2 ANATOMIE Antwoord opties-: A. Anus B. Blaas C. Diafragma pelvis D. Diafragma urogenitale E. Labia majora F. Labia minora G. Lieskanaal H. Nier I. Ovarium J. Rectum K. Tuba uterina L. Ureter M. Urethra N. Uterus 0. Vagina Kies het beste antwoord uit bovenstaande antwoordopties A t/m 0 om onderstaande vragen te beantwoorden. Antwoordopties kunnen vaker gebruikt worden en niet alle antwoordopties hoeven gebruikt te worden. Het getal tussen haakjes geeft het maximale aantal antwoordopties aan. Vul in de hokjes achter de vraag de corresponderende letter(s) in. Vragen: Welke structuur in de vrouw is qua embryologische oorsprong te vergelijken met het scrotum in de man? Welke structuren worden (deels) gevasculariseerd door de arteria uterina? Welke structuren zijn van belang voor de fecale continentie? Welke structuren ontstaan uit de ductus of gang van Müller? (1) (4) (2) (3)

3 SEKSUOLOGIE Onderstaand volgen een aantal mogelijke oorzaken van seksuele dysfuncties bij vrouwen. A. Angst voor intimiteit B. "Beddedood" C. Communicatieproblemen D. Depressie E. Dopamine, tekort F. Gevoel tekort te schieten G. Hypothyreoïdie H. Oestrogeen, tekort I. Passie uitgedoofd J. Progesteron, tekort K. Prolactine, teveel L. Psychische problemen M. Reflectoire bekkenbodemspanning N. Relatieproblemen 0. Schaamte P. Seksueel misbruik Q. Serotonine, teveel R. Testosteron, tekort S. V aginistisch reageren T. Vaginale atrofie Gebruik de hierboven met letters aangeduide antwoordopties om onderstaande vraag te beantwoorden. Vul de corresponderende letters in de hokjes achter de vraag. Casus Op uw spreekuur komt de 45 jarige Ellen de Wijs. Zij heeft 15 jaar een relatie met Marijke, 44 jaar. Ze hebben geen kinderen. Ellen is bij u bekend wegens prematuur ovarieel falen (POF) op haar 35e jaar. Sinds haar te vroege overgang heeft ze geen zin meer in seks. Voor die tijd ging het vrijen probleemloos. Als ze met haar partner vrijt, wordt ze wel opgewonden en komt klaar. Als Marijke haar vingers bij Ellen inbrengt, lukt dat wel, maar Ellen heeft pijn direct bij de ingang van haar vagina. Daarom zijn ze gestopt met vrijen. Ellen vraagt u wat de oorzaak kan zijn van haar afwezige zin in seks en van de pijn bij het naar binnengaan. Vragen: 5 6 Welke oorzaak van haar verminderd seksueel verlangen overweegt u? Welke oorzaken van haar dyspareunie overweegt u? (1) (3)

4 ANTICONCEPTIE Hieronder worden een aantal omstandigheden genoemd die van belang kunnen zijn bij de het voorschrijven van de orale anticonceptiepil Antwoordopties A. Chlamydia infectie in het verleden B. Gebruik vanacetylsalicylzuur (aspirine) C. Gebruik van een anti-epilepticum D. Hart en vaatziekte in de voorgeschiedenis E. Hyperthyreoidie F. De leeftijd van patiënte G. Een mammacarcinoom in de anamnese H. Menorragieen I. Roken 1. Een trombosebeen in het verleden Instructie Gebruik de hierboven met letters aangeduide omstandigheden om onderstaande vragen te beantwoorden. Het getal tussen haakjes geeft het aantal antwoorden aan. Vul de corresponderende letters in de hokjes achter de vraag. Casus Anneke van Lierop is 45 jaar en bezoekt het spreekuur met de vraag om anticonceptie. Ze is de laatste tijd onregelmatig ongesteld en zou graag de pil willen om weer wat meer regelmaat in de cyclus te krijgen. Anneke is bekend met epilepsie waarvoor ze medicatie (anti-epileptica) gebruikt en heeft 3 jaar geleden een mammacarcinoom gehad. Gebruik de hierboven met letters aangeduide antwoordopties om onderstaande vragen te beantwoorden. Antwoordopties kunnen vaker gebruikt worden en niet alle antwoordopties hoeven gebruikt te worden. Het getal tussen haakjes geeft het aantal antwoorden aan. Vul de corresponderende letters in de hokjes achter de vraag. Vraag: 7 welke omstandigheden zijn redenen om af te zien van een éénfase, sub-50 combinatiepil (bv Microgynon 30) (6) of reden om de vrouw te waarschuwen voor extra ris-ico' s?

5 F.ERTILITEIT U hebt een keuze-uit de volgende diagnostische methoden: Antwoordopties A. Chlamydia Antistoftiter (CAT) B. Diagnostische laparoscopie met tubatesten C. Transvaginale echoscopie D. Endocrinologisch onderzoek E. Genetisch onderzoek F. Hystero Salpingografie (HSG) G. Semenanalyse Instructie Gebruik de hierboven met letters aangeduide antwoordopties om onderstaande vragen te beantwoorden. Het getal tussen haakjes geeft het aantal antwoorden aan. Antwoordopties kunnen vaker gebruikt worden en niet alle antwoordopties hoeven gebruikt te worden. Vul de corresponderende letters in de hokjes achter de vraag. Vragen:: 8 U ziet een paar met onvervulde kinderwens op uw spreekuur. Bij de anamnese vallen u geen bijzonderheden op. Welke 2 (2) onderzoeken doet u als eerste? 9 U ziet een paar met onvervulde kinderwens op uw spreekuur. De man heeft bij de eerste semenanalyse een ernstige (2) oligoasthenozoospermie. Welke 2 onderzoeken zijn vervolgens geïndiceerd? 10 U ziet een paar met onvervulde kinderwens op uw spreekuur. Het oriënterend fertiliteitonderzoek laat geen bijzonderheden (2) zien. De chlamydia antistoftiter is sterk verhoogd. Welke 2 vervolg onderzoeken zou u nu kunnen ovetweg_en? 11 U ziet een paar met onvervulde kinderwens op uw spreekuur. De vrouw is 38 jaar en heeft een korte cyclus van 24 dagen. (2) Welke 2 onderzoeken vind u bij dit paar nu het belangrijkste? 12 U ziet een paar met onvervulde kinderwens op uw spreekuur. De vrouw heeft hirsutisme en een oligomenorroe. Welke 2 (2) onderzoeken zijn nu geïndiceerd?

6 FERTILITEIT Hieronder staan een aantal vruchtbaarheidsbehandelingen als-antwoordopties genoemd. A. Expectatief beleid B. ICSI C. ICSI met PESA D. ICSI met TESE E. lntra-uteriene inseminatie (lui) in de natuurlijke cyclus F. Intra-uteriene inseminatie (lui) in de gestimuleerde cyclus G. IVF H. Ovulatie inductie Hieronder volgen enkele korte casus. Kies uit de antwoordopties hierboven welke behandeling de eerste keuze is bij de beschreven casus. Niet alle antwoordopties hoeven gebruikt te worden. Het getal tussen haakjes geeft het aantal antwoorden aan. Vul de corresponderende letters in de hokjes achter de vraag. Vragen: 13 Primaire fertiliteitstoornis vanaf september 2008 (leeftijd vrouw 24 jaar),waarbij de vrouw een dubbelzijdige hydrosalpinx heeft (1) Primaire fertiliteitstoornis vanaf juni 2007 (leeftijd vrouw jaar), waarbij de man een azoöspermie met congenitale (1) afwezigheid van het vas deferens heeft. 15 Primaire fertiliteitstoornis vanafjuni 2009 (leeftijd vrouw 27 jaar), met als enige afwijking een negatieve postcoitum test. (1) Primaire fertiliteitstoornis vanaf september 2006 (leeftijd vrouw jaar), waarbij de man een oligozoöspermie heeft op basis van (1) een AZFc deletie op het Y-chromosoom. Primaire fertiliteitstoornis vanafjuni 2009 (leeftijd vrouw jaar), waarbij het oriënterende fertiliteitonderzoek en (1) tubadiagnostiek geen afwijkingen heeft laten zien.

7 FERTILITEIT A. Aïïtibiotica B. Draagmoederschap C. Eiceldonatie D. FSHILH E. Alleen oestrogenen F. Natuurlijke oestrogenen+ progestagenen G. Orale anticonceptiva H. Alleen progestagenen Gebruik de hierboven met letters aangeduide antwoordopties om onderstaande vragen te beantwoorden. Het getal tussen haakjes geeft het aantal antwoorden aan. Antwoordopties kunnen vaker gebruikt worden en niet alle antwoordopties hoeven gebruikt te worden. Vul de corresponderende letters in de hokjes achter de vraag. Vragen: Geef aan welke behandelingen in aanmerking komen bij onderstaande ziektebeelden: 18 Patiënte met syndroom van Mayer Rokitansky Kuster (1) 19 Patiënte met een follikel persistens (3) 20 Patiënte met endometriose (2) 21 Patiënte met syndroom van Turner (3) 22 Patiënte met PCOS (3)

8 FERTILITEIT A. 46, XX B. 46,XY C. AGS D. Clitoris E. Epididymis F. Genitaal tuberkel G. Labia maiora H. Labia minara I. Mannelijk I. Mannelijk pseudo-hermafroditisme K. PDES-Inh L. Penis M. PESA N. 0. P. Q. R. S. T. u. V. W. x. Y. z. Primordiaal follikel Prostaat Scrotum SRY TESE Testosteron Tubae Urethra Vagina: bovenste 2/3 Vagina: onderste 113 V as deferens Vrouwelijk Vrouwelijk pseudo-hermafroditisme Instructie Gebruik bovenstaande antwoordopties om onderstaande vragen te beantwoorden. Antwoordopties kunnen vaker gebruikt worden en niet alle antwoordopties hoeven gebruikt te worden. Het getal tussen haakjes geeft het maximale aantal antwoordopties aan. Vul de corresponderende letters in in de hokjes achter de vraag Vragen 23 V u! onderstaand schema aan Embryonale structuur Vrouwelijk Mannelijk (4) Clitoris Urogenitale wallen 24 Wat is de gender typering (geslachtsimpregnatie) bij mensen met ( 1) Perifere Andro een Resistentie? 25 Wat is het fenotype van een persoon met Turner? (1) 26 Welke organen worden bij jongens aangelegd door Testosteron? (2) 27 Welke vruchtbaarheidsbehandeling is (als eerste keuze) geschikt voor mannen met een FSH = 8 E/1 en azoos ermie? (1) (1)

9 VROEGGEBOOERTE A. Abruptio placentae N. Intrauteriene infectie B..Bedrust 0. Placenta previa c. Cardiotocogram P. Polyhydramnion n. Cervixinsufficien.tie Q. Ras E. Corticosteroïden R. Roken F. E causa ignota S. Sociale klasse G. Echoscopie, algemeen oriënterend T. Speculumonderzoek H. Echoscopie, cervixlengtemeting u. Stoppen met werken I. Echoscopie, geavanceerd V. Stress ultrageluidonderzoek type I w. Tocolyticum J. Fibronectinetest x. Varentest K. Handgreep van Leopold I Y. Werkomstandigheden L. Handgrepen van Leopold I-IV z. Zwangerschapsdiabetes M. Hospitalisatie Gebruik de hierboven met letters aangeduide antwoordopties om onderstaande vragen te beantwoorden. Antwoordopties kunnen slechts eenmaal gebruikt worden en niet alle antwoordopties hoeven gebruikt te worden. Vul de corresponderende letters in, in de holges achter de vraag. Casus Een 37-jarige kaukasische vrouw, is na IVF _ICSI zwanger van een eenlingzwangerschap. Zij is een gezonde vrouw, gravida 2 en heeft eerder een miskraam gehad. Zij heeft een drukke baan als medisch specialist, haar vader is terminaal ziek. Haar moeder is 2x te vroeg bevallen. De zwangerschap verliep tot 23 wk ongestoord, de combinatietest toonde laag risico voor Down syndroom, echoscopisch onderzoek bij 20 wk toonde een stuctureel normaal kind conform de zwangerschapsduur. Bij 23 2/7 wk meldt zij zich met klachten. Zij heeft een gespannen gevoel in de buik en (zeer gering) vaginaal bloedverlies. Bij vaginaal toucher een korte weke cervix. De werkdiagnose is dreigende vroeggeboorte. Vragen: 29 Noem de 2 anarnnestische risicofactoren in deze casus die (2) geassocieerd zijn met een toegenomen-kans op vroeggeboorte. Noem de 2 onderzoeken die in deze casus het meest predictief (2) 30 zijn mbt de kans dat de vroeggeboorte echt doorzet. 31 Noem de 2 (werk-)diagnosen die in deze casus het meest (2) waarschijnlijk zijn. 32 Noem de 2 diagnosen die bij vaginaal bloedverlies in de (2) zwangerschap in ieder geval bevestigd of uitgesloten moeten worden. 33 Noem de 2 behandelingen die bij dreigende vroeggeboorte het (2) grootste positieve effect hebben op de overlevingskans voor het kind.

10 AANGEBOREN AFWIJKGEN I PRENATALE DIAGNOSTIEK Hieronder wordt-een aantal antwoordopties genoemd A. Combinatietest B. Cordocentese (navelstrengpunctie) C. Geavanceerd Ultrageluidonderzoek bij 20 weken (GUO) D. Ontlastende vruchtwaterpunctie E. Structureel Echoscopisch Onderzoek bij 20 weken (SEO) F. Transvaginale echoscopie G. Vlokkentest H. Vruchtwaterpunctie Gebruik de hierboven met letters aangeduide antwoordopties om onderstaande vragen te beantwoorden. Antwoordopties kunnen slechts eenmaal gebruikt worden en niet alle antwoordopties hoeven gebruikt te worden. Vul de corresponderende letters in, in de hokjes achter de vraag. Het getal tussen haakjes geeft het aantal antwoorden aan. Casus Mevrouw R., een 39 jarige gezonde primigravida met een blanco voorgeschiedenis en blanco familie anamnese wil graag weten wat de mogelijkheden zijn voor prenatale screening en diagnostiek op Down syndroom. Op het moment dat zij deze vraag stelt bedraagt de zwangerschapsduur 12 weken. In onderstaande vraag wordt gevraagd naar de mogelijkheden van prenatale screening en diagnostiek bij bovengenoemde patiënte. Gebruik de bovengenoemde antwoordopties die overeenkomen met de gestelde vragen. Benoem de mogelijkheden voor prenatale screening en diagnostiek op Down s ndroom Casus Stel dat patiënte zelf bekend is met een aangeboren hartafwijking en zij graag wilt weten of het hart bij haar ongeboren kind normaal is aangelegd. Welk onderzoek zou u haar dan adviseren. In onderstaande vraag wordt gevraagd naar de mogelijkheden van diagnostiek naar aangeboren hartafwijkingen bij de indicatie bij bovengenoemde patiënte. Gebruik de bovengenoemde antwoordopties die overeenkomen met de gestelde vragen.

11 PRE-ECLAMPSIE EN GROEIVERTRAGING Hieronder wordt een aantal antwoordopties genoemd A. >2 miskramen in de voorgeschiedenis B. Antifosfolipidensyndroom C. Chromosomale translocatie bij partner D. Homozygote factor V Leiden mutatie E. Een leeftijd ouder dan 20 en jonger dan 24 F. Sportieve levensstijl G. Norrnatensie H. Obesitas I. Zwangerschap beëindigd met sectio caesarea J. Rheumatoide artritis Gebruik de hierboven met letters aangeduide antwoordopties om onderstaande vragen te beantwoorden. Antwoordopties kunnen slechts eenmaal gebruikt worden en niet alle antwoordopties hoeven gebruikt te worden. Geef per vraag vijf antwoorden aan. Vul de corresponderende letters in, in de hokjes achter de vraag. Vraag: In onderstaande vraag wordt gevraagd naar factoren en gebeurtenissen die de kans op eerste trimester verlies van zwangerschap niet verhogen. Gebruik de bovengenoemde antwoordopties. die overeenkomen met de genoemde associatie. 136 I De kans wordt niet verhoogd I (S) I I I I I I

12 TWEELINGZWANGERSCHAP Antwooïdopties: A. Waar B. Onwaar Casus Tweelingen die uit 1 bevruchte eicel ontstaan noemt men monozygote tweelingen. Bij 1/3 van deze monozygote tweelingen deelt het embryo zich vóór de differentiatie tussen toekomstige placenta en toekomstige foetus en bij 2/3 deelt het embryo zich na deze differentiatie. In het eerste geval spreekt men van dichoriale tweelingen en in het tweede geval van monochoriale tweelingen. Instructie Er volgen nu 10 beweringen. Geef aan welke waar en welke onwaar zijn. 37 Monochoriale tweelingen zijn altijd monozygoot. (1) 38 Monozygote tweelingen zijn altijd monochoriaal (I) 39 Dicho.riale tweelingen zijn altijd dizygoot (1) 40 Dizygote tweelingen zijn altijd diehoriaat (1) 41 Met behulp van echoscopie in het eerste trimester van de zwangerschap kan met zekerheid het onderscheid (1) worden gemaakt tussen monochoriale en dichoriale tweelingen 42 Met behulp van onderzoek van de placentaoppervlakte na de geboorte kan met zekerheid het onderscheid (1) worden gemaakt tussen monochoriale en dichoriale tweelingen 43 Met behulp van histologisch onderzoek van het tussenschot tussen beide amnionholtes na de geboorte (1) kan met zekerheid het onderscheid worden gemaakt tussen monochoriale en dichoriale tweelingen 44 Tussen de circulaties van monochoriale tweelingen zijn (1) er voor de geboorte altijd bloedvatverbindingen. 45 Tussen de circulaties van dichoriale tweelingen zijn er (1) voor de geboorte altijd bloedvatverbindingen. 46 Bij Tweeling Transfusie Syndroom is polihydrarnnion (1) een obligaat teken.

13 ERFELIJKHEIDSADVIES A. Herhalingskans van 1 op 9 B. Herhalingskans van 1 op 10 C. Herhalingskans van 1 op 12 D. Herhalingskans van 1 op 16 E. Herhalingskans van 1 op 24 Instructie Selecteer voor de casus die hieronder wordt beschreven welke herhalingskans geldt. Casus Edo heeft een broer met CF (taaislijmziekte) een autosomaal recessieve ziekte. Edo zelf is gezond. Samen met zijn partner Anne heeft hij kinderwens. Edo heeft Anne ontmoet tijdens een contactdag van de patiënten vereniging, waar Anne met haar zus was die CF heeft. Anne zelf is gezond. Bepaal de hoogte van de herhalingskans op een kind met CF voor Edo en Anne.

14 NEONATOLOGISCHE PROBLEMATIEK A. Clavicula fractuur B. Erbse parese C. Foetale nood D. Hyperbilirubinemie E. Hyperglycaemie F. Hypoglycaemie G. Intra-uteriene infectie H. Meconiumhoudend vruchtwater I. Perinatale asfyxie J. Vroegtijdig breken van vliezen Gebruik de hierboven met letters aangeduide bevindingen om onderstaande vragen te beantwoorden. Antwoordopties kunnen vaker gebruikt worden en niet alle antwoordopties hoeven gebruikt te worden. Het getal tussen haakjes geeft het aantal antwoorden aan. Vul de corresponderende letters in de hokjes achter de vraag. Casus Mevrouw A is een gravida II, para I van 30 jaar oud. Zij rookt 5 sigaretten per dag en er is sprake van intra-uteriene groei achterstand. Mevrouw B is een gravida I, para 0 van 32 jaar oud. Er is sprake van positieve dyscongruentie en haar GIT test is gestoord. Vragen: Welke complicaties kunnen zich voordoen bij het kind van mevr. A? Welke complicaties kunnen zich voordoen bij het kind van mevr. B? (4) (4)

15 ETIDEK A De ingreep is medisch niet noodzakelijk B Vrouwen moeten altijd voor een kind kunnen kiezen C Natuurlijke grenzen voor de voortplanting laten diep gewortelde waarden zien die biologisch, maatschappelijk en moreel relevant zijn D Vrouwen moeten voor hun 35ste een eerste kind krijg~n E Vrouwen hebben recht op kinderen wanneer zij dat wensen F De biologische grenzen van de voortplanting hebben geen morele waarde Gebruik de hierboven met letters aangeduide bevindingen om onderstaande vragen te beantwoorden. Antwoordopties kunnen vaker gebruikt worden en niet alle antwoordopties hoeven gebruikt te worden. Het getal tussen haakjes geeft het aantal antwoorden aan. Vul de corresponderende letters in de hokjes achter de vraag. V raa2: Het laten invriezen van eierstokken door vrouwen teneinde op latere leeftijd 50 nog zwanger te kunnen worden, staat in Nederland ter discussie. Ethische (1) overwegingen die tegen deze mogelijkheid pleiten zijn onder andere:

16 ETHIEK A Dat de wens van de vrouw prevaleert B Vruchtwaterpunctie medisch niet is geïndiceerd C Een nader gesprek over drie weken noodzakelijk is D Er geen sprake is van een existentiële noodsituatie E Late zwangerschapafbreking valt onder de regeling levensbeëindiging pasgeborenen F Het reeds geboren kind levensvatbaar is Gebruik de hierboven met letters aangeduide bevindingen om onderstaande vragen te beantwoorden. Antwoordopties kunnen vaker gebruikt worden en niet alle antwoordopties hoeven gebruikt te worden. Het getal tussen haakjes geeft het aantal antwoorden aan. Vul de corresponderende letters in de hokjes achter de vraag. Casus Een echtpaar heeft na een normaal verlopen zwangerschap een emstig mentaal en lichamelijk gehandicapt kind gekregen. Het echtpaar wil graag een tweede kind maar de man wil alles in het werk stellen om het tweede kind gezond te laten zijn. De vrouw aarzelt desgevraagd, zij accepteert kinderen meer zoals ze zijn. Toch verzoekt het echtpaar u eensgezind om een vruchtwaterpunctie. De zwangerschap duurt twintig weken en bij de echo zag alles er normaal uit. De man wil toch extra zekerheid. V raaj?; Gelet op het risico dat is verbonden met een vruchtwaterpunctie in week van een overigens gezonde zwangerschap en gegeven het feit dat de vrouw (2) aarzeling vertoont, kent de morele afweging: de volgende elementen

17 BEKKENBODEM Hieronder worden een aantal antwoordopties-genoemd. A. Cystocele B. Deseending perineum syndroom. C. Descensus uteri D. Elongatio colli E. Enterocele F. Hypermobiele urethra G. Intussusceptie H. Inversio vaginae. I. Rectocele J. Rectum prolaps. K. Totaalprolaps L. Urethrocele Gebruik de hierboven met letters aangeduide antwoordopties om onderstaande vragen te beantwoorden. Antwoordopties kunnen vaker gebruikt worden en niet alle antwoordopties hoeven gebruikt te worden. Het getal tussen haakjes geeft het aantal antwoorden aan. Vul de corresponderende letters in de hokjes achter de vraag. Hieronder wordt een casus gepresenteerd. Kies voor elke casus de antwoordoptie(s) die het beste past/passen bij de beschreven vorm van verzakking Een patiënte met verzakkingskiachten en een opbolling van de vagina achterwand. Bij een treedt een inwendige verzakking van het rectum in zichzelf Kan alleen optreden bij een patiënte zonder uterus (2) (2) (1)

18 AB VAGINAAL BLOEDVERLIES Hieronder worden een aantal antwgordopties-geno.emd. A. Amenorroe B. Contactbloeding C. Doorbraakbloeding D. Dysmenorroe E. Hypermenorroe F. Hypomenorroe G. Menarche H. Menoragie I. Metroragie J. Oligomenorroe K. Onttrekkingsbloeding L. Polymenorroe. M. Postmenopausaal bloedverlies. N. Spotting Gebruik de hierboven met letters aangeduide antwoordopties om onderstaande vragen te beantwoorden. Antwoordopties kunnen vaker gebruikt worden en niet alle antwoordopties hoeven gebruikt te worden. Het getal tussen haakjes geeft het aantal antwoorden aan. Vul de corresponderende letters in de hokjes achter de vraag. Hieronder wordt een casus gepresenteerd. Kies voor elke casus de antwoordoptie(s) die het beste past/passen bij de beschreven vorm van cyclusstoornis of abnormaal vaginaal bloedverlies. 55 Patiënte met koperhoudend TIJD (3) 56 Patiënte met bloedverlies na coitus (1)

19 GYNAECOLOGISCHE ONCOLOGIE A Abnormale fluor B Bloed bij de ontlasting C Diarree D Langdurig pilgebruik E Levermetastasen F Nullipariteit G Oedeem aan beide benen H Omental cake I Osteoporose J Schouderpijn K Vaginaal bloedverlies L Vroege sexarche Gebruik de hierboven met letters aangeduide antwoordopties om onderstaande vragen te beantwoorden. Antwoordopties kunnen vaker gebruikt worden en niet alle antwoordopties hoeven gebruikt te worden. Het getal tussen haakjes geeft het aantal antwoorden aan. Vul de corresponderende letters in de hokjes achter de vraag. Casus Bij een zesendertigjarige patiente wordt een cervixcarcinoom stadium IB(l) vastgesteld. Haar moeder is overleden aan een vulvacarcinoom en haar zus is ook bekend met cervixcarcinoom. Vraag: 57 Welke factoren zijn kenmerkend voor genoemde diagnose? (4)

20 GYNAECöLOGISCHE ONCOLOGIE A Ascitespunctie B Conisatie C Darmspoeling D Debulkingsoperatie E Diathermische lis excisie F Hormonale behandeling G Methotrexaat H Radicale hysterectomie I Radiotherapie + chemotherapie Gebruik de hierboven met letters aangeduide antwoordopties om onderstaande vragen te beantwoorden. Antwoordopties kunnen vaker gebruikt worden en niet alle antwoordopties hoeven gebruikt te worden. Het getal tussen haakjes geeft het aantal antwoorden aan. Vul de corresponderende letters in de hokjes achter de vraag. Casus Bij een zesendertigjarige patiente wordt een cervixcarcinoom stadium IB(l) vastgesteld. Haar moeder is overleden aan een vulvacarcinoom en haar zus is ook bekend met cervixcarcinoom. Vraag: Waaruit kan de primaire behandeling bestaan?

21 E-ERSTE TRIMESTER SCREENING A weken B weken C Aan- of afwezigheid van neusbotje D Alfafoetoproteïne E Congenitale hartafwijking F Foetale hartfrequentie G Foetale nekplooi H Gastroschisis I hcg J Matemale leeftijd K Ongeconjugeerd oestriol L PAPP-A M Serum vrij B-hCG N Spina bifida 0 Trisomie 13 P Trisomie 18 Q Trisomie 21 Instructie Gebruik de hierboven met letters aangeduide antwoordopties om onderstaande vragen te beantwoorden. Antwoordopties kunnen vaker gebruikt worden en niet alle antwoordopties hoeven gebruikt te worden. Het getal tussen haakjes geeft het aantal antwoorden aan. Vul de corresponderende letters in de hokjes achter de vraag. Vragen: 59 De eerste trimester screening is bruikbaar voor het screenen op (3) 60 De eerste trimester screening zoals dat in Nederland wordt uitgevoerd (4) wordt verricht op basis van:

22 COMMENTAARFORMULIER van het tentamen: Voortplanting d.d. 26 november 2010 VRAAG- NR. NAAM: STUD.NR.:

UMC ttj St Radboud ALGEMENE AANWIJZINGEN EN INSTRUCTIE: Invulinstructie. Correctie-instructie. Het invullen van teveel antwoorden.

UMC ttj St Radboud ALGEMENE AANWIJZINGEN EN INSTRUCTIE: Invulinstructie. Correctie-instructie. Het invullen van teveel antwoorden. 6 ~J ({0~ UMC ttj St Radboud 0-ifJNe. fe; Bloktoets Datum Aanvangstijd 50206 Voortplanting 25 november 2011 10.00uur Deze tentamenset kunt u na afloop meenemen. ALGEMENE AANWIJZINGEN EN INSTRUCTIE: Dit

Nadere informatie

Als u uw antwoord wilt verbeteren dient u het vakje helemaal te v ullen en een ander vakje aan te kruisen.

Als u uw antwoord wilt verbeteren dient u het vakje helemaal te v ullen en een ander vakje aan te kruisen. Bloktoets Datum Aanvangstijd 50206 Voortplanting 20 november 2009 10.00uur Deze tentamenset kunt u na afloop meenemen. ALGEMENE AANWIJZINGEN EN INSTRUCTIE: Dit tentamen bestaat uit 20 vragen (één vraag

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 1 0

Inhoud. Voorwoord 1 0 Inhoud Voorwoord 1 0 1 Algemeen 1 1 1.1 Speciële anamnese 1 1 1.1.1 Speciële anamnese gynaecologie 1 1 1.1.2 Speciële anamnese obstetrie 1 3 1.1.3 Speciële anamnese voortplantingsgeneeskunde 1 4 1.1.4

Nadere informatie

Hoogeveen, februari 2013 1

Hoogeveen, februari 2013 1 Hoogeveen, februari 2013 1 Casus 1 Metrorragie 1. Mevrouw Pieterse, 25 jaar, is sedert kort als patiënte bij u in de praktijk ingeschreven. Ze bezoekt uw spreekuur omdat ze onregelmatig bloedverlies heeft.

Nadere informatie

INTERLINE GYNAECOLOGIE 2014 Concept dd 26 nov 2013 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN

INTERLINE GYNAECOLOGIE 2014 Concept dd 26 nov 2013 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN INTERLINE GYNAECOLOGIE 2014 Concept dd 26 nov 2013 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Inleiding Deze Interline gaat over de volgende werkafspraken: - Subfertliteit (herzien)

Nadere informatie

INTERLINE GYNAECOLOGIE 2014 januari 2014 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN

INTERLINE GYNAECOLOGIE 2014 januari 2014 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN INTERLINE GYNAECOLOGIE 2014 januari 2014 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Inleiding Deze Interline gaat over de volgende werkafspraken: - Subfertiliteit (herzien) -

Nadere informatie

Prenatale screening: het berekenen van de kans op aangeboren afwijkingen in het begin van de zwangerschap. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie

Prenatale screening: het berekenen van de kans op aangeboren afwijkingen in het begin van de zwangerschap. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie Prenatale screening: het berekenen van de kans op aangeboren afwijkingen in het begin van de zwangerschap Afdeling Verloskunde/Gynaecologie In het kort De meeste kinderen worden gezond geboren, maar een

Nadere informatie

INVULFORMULIER. Cola spreekuur. B) Voorgeschiedenis en klachten. A) Over uzelf. Rotterdam COLA NR. O niet

INVULFORMULIER. Cola spreekuur. B) Voorgeschiedenis en klachten. A) Over uzelf. Rotterdam COLA NR. O niet Cola spreekuur Rotterdam INVULFORMULIER A) Over uzelf versie 5 december 2004 Naam + voorletters: Geboortedatum: Geboorteland: Ras: Kaukasisch / Negroide / Mediterraan / Aziatisch / anders B) Voorgeschiedenis

Nadere informatie

Echoscopie tijdens de zwangerschap ONDERZOEK

Echoscopie tijdens de zwangerschap ONDERZOEK Echoscopie tijdens de zwangerschap ONDERZOEK Echoscopie tijdens de zwangerschap Tijdens je zwangerschap kunnen we met een echo het kindje in je buik bekijken. Een echoscopie is een beeldvormende techniek

Nadere informatie

Onderzoek naar de gezondheid van je kindje... 2 Er zijn vijf soortem prenatale testen:... 2 Combinatietest Down-, edwards-, patausyndroom...

Onderzoek naar de gezondheid van je kindje... 2 Er zijn vijf soortem prenatale testen:... 2 Combinatietest Down-, edwards-, patausyndroom... Contents Onderzoek naar de gezondheid van je kindje.... 2 Er zijn vijf soortem prenatale testen:... 2 Combinatietest... 2 Down-, edwards-, patausyndroom... 2 Uitslag... 2... 3 Betrouwbaarheid... 3... 3

Nadere informatie

50206 Voortplanting 2 3 november 2012 10.00 uur

50206 Voortplanting 2 3 november 2012 10.00 uur UMC ~ St Radboud Bloktoets Datum Aanvangstijd 50206 Voortplanting 2 3 november 2012 10.00 uur Deze tentamenset kunt u na afloop meenemen. ALG.EMENE AANWIJZINGEN EN INSTRUCTIE: D.it tentamen eestaal uit

Nadere informatie

Echo onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo

Echo onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo Echo onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo Elke zwangere in Almere mag gebruik maken van 2 echo-onderzoeken: een termijnecho in het begin van de zwangerschap

Nadere informatie

Onvervulde kinderwens: Wat te doen en vooral wanneer?

Onvervulde kinderwens: Wat te doen en vooral wanneer? Onvervulde kinderwens: Wat te doen en vooral wanneer? Duodagen maart 2014 AF Lambeek, gynaecoloog BA Geurts, huisarts Informatiepyramide 23 Opzet Fysiologie subfertiliteit Orienterend fertiliteitonderzoek

Nadere informatie

Echo onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo

Echo onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo 12-12-2016 607 Echo onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo Elke zwangere in Almere mag gebruik maken van 2 echo-onderzoeken: een termijnecho in het begin van

Nadere informatie

Inhoud. Combinatietest Structureel echoscopisch onderzoek Geavanceerd ultrageluid onderzoek NIPT Invasieve diagnostiek Vruchtwaterpunctie Vlokkentest

Inhoud. Combinatietest Structureel echoscopisch onderzoek Geavanceerd ultrageluid onderzoek NIPT Invasieve diagnostiek Vruchtwaterpunctie Vlokkentest Inhoud Combinatietest Structureel echoscopisch onderzoek Geavanceerd ultrageluid onderzoek NIPT Invasieve diagnostiek Vruchtwaterpunctie Vlokkentest Prenatale screening Doel: Aanstaande ouders die dat

Nadere informatie

Echoscopie tijdens de zwangerschap

Echoscopie tijdens de zwangerschap Echoscopie tijdens de zwangerschap Bij St. Antonius Geboortezorg kunnen we tijdens je zwangerschap met een echo het kindje in je buik bekijken. Een echoscopie is een beeldvormende techniek die werkt met

Nadere informatie

VRAGENLIJST TER VOORBEREIDING PRENATALE SCREENING & DIAGNOSTIEK. van uw partner: Beroep: Gegevens vader van de baby. Voorletter(s): Achternaam:

VRAGENLIJST TER VOORBEREIDING PRENATALE SCREENING & DIAGNOSTIEK. van uw partner: Beroep: Gegevens vader van de baby. Voorletter(s): Achternaam: VRAGENLIJST TER VOORBEREIDING PRENATALE SCREENING & DIAGNOSTIEK Voorletter(s): Roepnaam: Burgerlijke staat: Geboorteland: Beroep: Meisjes achternaam: Geboortedatum: Gebruikt u de naam van uw partner: Nationaliteit:

Nadere informatie

Auteur: A. Franx Redacteur: dr. E. Bakkum Bureauredacteur: Jet Quadekker

Auteur: A. Franx Redacteur: dr. E. Bakkum Bureauredacteur: Jet Quadekker 1 Prenatale screening Onderzoek naar aangeboren aandoeningen in het begin van de zwangerschap Commissie Patiënten Voorlichting NVOG I.s.m. Erfocentrum en VSOP Auteur: A. Franx Redacteur: dr. E. Bakkum

Nadere informatie

OEFENVRAGEN VERPLEEGKUNDIGE VERVOLGOPLEIDING OBSTETRIE & GYNAECOLOGIE(docent dhr.r.schats)

OEFENVRAGEN VERPLEEGKUNDIGE VERVOLGOPLEIDING OBSTETRIE & GYNAECOLOGIE(docent dhr.r.schats) OEFENVRAGEN VERPLEEGKUNDIGE VERVOLGOPLEIDING OBSTETRIE & GYNAECOLOGIE(docent dhr.r.schats) 1. Welke van onderstaande beweringen is onjuist? A. Patiënten met testiculaire feminisatie hebben als chromosomenpatroon

Nadere informatie

Naam: Voornaam: Geboortedatum: Adres: Postcode: Gemeente: Land: Taal: Tel.: GSM: E-mail: Beroep:

Naam: Voornaam: Geboortedatum: Adres: Postcode: Gemeente: Land: Taal: Tel.: GSM: E-mail: Beroep: VRAGENLIJST FERTILITEIT / ENDOMETRIOSE (indien u enkel voor endometriose komt, mag u de fertiliteitsvragen overslaan) Noodzakelijk in te vullen en mee te brengen naar 1 ste raadpleging (zie ook www.uzleuven.be/lufc)

Nadere informatie

SUBFERTILITEIT. 4 december 2018

SUBFERTILITEIT. 4 december 2018 SUBFERTILITEIT 4 december 2018 Primair: Secundair: Definities: Nooit zwanger geweest. ooit zwanger geweest met dezelfde of andere partner. Subfertiliteit: Niet zwanger na 1 jaar onbeschermde gemeenschap.

Nadere informatie

Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie VERLOSKUNDE PRENATALE SCREENING. Versie 1.5. Verantwoording

Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie VERLOSKUNDE PRENATALE SCREENING. Versie 1.5. Verantwoording Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie VERLOSKUNDE PRENATALE SCREENING Versie 1.5 Datum Goedkeuring Verantwoording 01 03 2006 NVOG Inhoudsopgave Algemeen...1 Wat is prenatale screening?...1

Nadere informatie

PCOS. Wat is PCOS? Bij wie komt PCOS voor? Onderzoek

PCOS. Wat is PCOS? Bij wie komt PCOS voor? Onderzoek PCOS Wat is PCOS? PCOS staat voor Poly Cysteus Ovarium Syndroom. Letterlijk betekent dit dat er meerdere (poly) vochtblaasjes (cysten)in de eierstok (het ovarium) aanwezig zijn. In deze informatie leest

Nadere informatie

Wat is normaal? Anatomie en Fysiologie Seksueel functioneren bij vrouwen. Ph Th M Weijenborg, gynaecoloog

Wat is normaal? Anatomie en Fysiologie Seksueel functioneren bij vrouwen. Ph Th M Weijenborg, gynaecoloog Wat is normaal? Anatomie en Fysiologie Seksueel functioneren bij vrouwen Ph Th M Weijenborg, gynaecoloog Als te groot niet meer dan normaal is Vrouwen met echt te grote schaamlippen zijn heel zeldzaam,

Nadere informatie

Inleiding 2 Wat is prenatale screening? 2 2. Welke testen zijn er mogelijk bij prenatale screening? Bij welke zwangerschapsduur vindt prenatale

Inleiding 2 Wat is prenatale screening? 2 2. Welke testen zijn er mogelijk bij prenatale screening? Bij welke zwangerschapsduur vindt prenatale Inleiding De meeste kinderen worden gezond geboren, maar een klein percentage (ongeveer 3 tot 4%) van alle kinderen heeft bij de geboorte een aangeboren aandoening, zoals het Down-syndroom ('mongooltje')

Nadere informatie

Echoscopie tijdens de zwangerschap

Echoscopie tijdens de zwangerschap Echoscopie tijdens de zwangerschap Echoscopie tijdens de zwangerschap Deze folder geeft algemene informatie over echoscopie tijdens de zwangerschap. Iedere zwangere vrouw krijgt standaard 2 echo-onderzoeken

Nadere informatie

Echoscopie tijdens de zwangerschap

Echoscopie tijdens de zwangerschap Echoscopie tijdens de zwangerschap Echoscopie tijdens de zwangerschap Deze folder geeft algemene informatie over echoscopie tijdens de zwangerschap. Iedere zwangere vrouw krijgt standaard 2 echo-onderzoeken

Nadere informatie

Echoscopie tijdens de zwangerschap

Echoscopie tijdens de zwangerschap Echoscopie tijdens de zwangerschap Haarlem Deze folder geeft algemene informatie over echoscopie tijdens de zwangerschap. Iedere zwangere vrouw krijgt standaard 2 echo-onderzoeken aangeboden: een termijnecho

Nadere informatie

In het kort. Welke testen zijn er mogelijk bij prenatale screening? Wat is prenatale screening?

In het kort. Welke testen zijn er mogelijk bij prenatale screening? Wat is prenatale screening? prenatale screening Inhoudsopgave In het kort 3 Wat is prenatale screening? 3 Welke testen zijn er mogelijk bij prenatale screening? 3 Bij welke zwangerschapsduur vindt prenatale screening plaats? 3 Wie

Nadere informatie

Er zijn twee onderzoeken mogelijk: 1. Met de combinatietest wordt onderzocht of er een verhoogde kans bestaat dat uw ongeboren kind Downsyndroom

Er zijn twee onderzoeken mogelijk: 1. Met de combinatietest wordt onderzocht of er een verhoogde kans bestaat dat uw ongeboren kind Downsyndroom Prenatale screening op Downsyndroom en lichamelijke afwijkingen INHOUD 1. Wat leest u in deze brochure? 2. Onderzoek naardownsyndroomen lichamelijke afwijkingen 2.1 Onderzoek naar Downsyndroom 2.2 Onderzoek

Nadere informatie

Eerste bezoek aan de gynaecoloog

Eerste bezoek aan de gynaecoloog Eerste bezoek aan de gynaecoloog Patiënteninformatie Eerste bezoek aan de gynaecoloog Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Hoe zien de geslachtsorganen eruit 3 Het gesprek(anamnese) 4 Het gynaecologisch onderzoek

Nadere informatie

Regiobijeenkomst. Trisomie 13/18

Regiobijeenkomst. Trisomie 13/18 Regiobijeenkomst Trisomie 13/18 Programma 14.00-14.20u Achtergrond / biochemie / testeigenschappen Mw. Drs. M. Engels, screeningscoördinator VUmc 14.20 14.50u Echoscopische bevindingen in eerste / tweede

Nadere informatie

Vrouwelijke (sub)fertiliteit

Vrouwelijke (sub)fertiliteit Vrouwelijke (sub)fertiliteit Annemiek Nap, gynaecoloog Ziekenhuis Rijnstate Arnhem Universitair Medisch Centrum St.Radboud Nijmegen Fysiologie van de voortplanting Het materiaal: Ovarium Endometrium

Nadere informatie

Echoscopie tijdens de zwangerschap

Echoscopie tijdens de zwangerschap Echoscopie tijdens de zwangerschap Verloskunde alle aandacht Inhoudsopgave Inleiding 2 Wat is echoscopie 2 Hoe maakt men een echo 2 Wanneer maakt men een inwendige of uitwendige echo 3 Hoe vaak wordt een

Nadere informatie

Verklarende woordenlijst

Verklarende woordenlijst 12 Verklarende woordenlijst Gebaseerd op een woordenlijst die werd ontwikkeld door Londen IDEAS Genetic Knowledge Park aangepast volgens hun kwaliteitsnormen. Januari 2008 Gesteund door EuroGentest, NoE

Nadere informatie

Regionaal Protocol Verwijsbeleid 1 e lijn naar VC de Poort

Regionaal Protocol Verwijsbeleid 1 e lijn naar VC de Poort Regionaal Protocol Verwijsbeleid 1 e lijn naar VC de Poort Nadat de zwangere voor de eerste controle bij de verwijzer is geweest waar zij uitleg heeft gekregen over de procedure rondom de 1 e trimester

Nadere informatie

Verklarende Woordenlijst

Verklarende Woordenlijst 12 Verklarende Woordenlijst Gebaseerd op een woordenlijst die werd ontwikkeld door Londen IDEAS Genetic Knowledge Park aangepast volgens hun kwaliteitsnormen. Juli 2008 Vertaald door Mies Wits-Douw en

Nadere informatie

Eerste bezoek aan de gynaecoloog

Eerste bezoek aan de gynaecoloog Eerste bezoek aan de gynaecoloog Patiënteninformatie Eerste bezoek aan de gynaecoloog Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Hoe zien de geslachtsorganen eruit 3 Het gesprek(anamnese) 4 Het gynaecologisch onderzoek

Nadere informatie

Fertiliteitscentrum AZ Nikolaas Afspraken 03/760.23.65 (ZH) 03/296.44.19 (Privé) Fertiliteitsverpleegkundige 0473/54.01.38 Website www.aznikolaas.

Fertiliteitscentrum AZ Nikolaas Afspraken 03/760.23.65 (ZH) 03/296.44.19 (Privé) Fertiliteitsverpleegkundige 0473/54.01.38 Website www.aznikolaas. Fertiliteitscentrum AZ Nikolaas Afspraken 03/760.23.65 (ZH) 03/296.44.19 (Privé) Fertiliteitsverpleegkundige 0473/54.01.38 Website www.aznikolaas.be VERWIJSDOCUMENT FERTILITEITSCENTRUM Verwijzende arts:

Nadere informatie

Is een goed kind ook een gezond kind, dat blijft altijd een vraag. Dr. P.K. Flu Dr. J.W. de Leeuw Gynaecologen, Ikazia Ziekenhuis

Is een goed kind ook een gezond kind, dat blijft altijd een vraag. Dr. P.K. Flu Dr. J.W. de Leeuw Gynaecologen, Ikazia Ziekenhuis Is een goed kind ook een gezond kind, dat blijft altijd een vraag Dr. P.K. Flu Dr. J.W. de Leeuw Gynaecologen, Ikazia Ziekenhuis Casus U ziet op uw spreekuur een 35 jarige zwangere vrouw, gravida 4, para

Nadere informatie

VRAGENLIJST FERTILITEIT Noodzakelijk in te vullen en mee te brengen naar 1 ste raadpleging (zie ook

VRAGENLIJST FERTILITEIT Noodzakelijk in te vullen en mee te brengen naar 1 ste raadpleging (zie ook VRAGENLIJST FERTILITEIT Noodzakelijk in te vullen en mee te brengen naar 1 ste raadpleging (zie ook www.uzleuven.be/lufc) Persoonlijke gegevens wensmoeder (degene die zwanger wenst te worden): Naam: Voornaam:

Nadere informatie

Is mijn kind gezond? Onderzoeken tijdens de zwangerschap en hun gevolgen

Is mijn kind gezond? Onderzoeken tijdens de zwangerschap en hun gevolgen Is mijn kind gezond? Onderzoeken tijdens de zwangerschap en hun gevolgen Van gezonde geslachtscel tot gezond kind Infoavond Vrouwenkliniek Ellen Roets Prenatale diagnostiek Vrouwenkliniek 23 november 2014

Nadere informatie

Maatschap Gynaecologie. Nekplooimeting en serumtest

Maatschap Gynaecologie. Nekplooimeting en serumtest Maatschap Gynaecologie Nekplooimeting en serumtest Datum en tijd U wordt (dag) (datum) om uur verwacht. Plaats Op de dag van de afspraak meldt u zich op de polikliniek Verloskunde/Gynaecologie. Volgt u

Nadere informatie

Inhoud VII. Ten geleide V. 1 Gynaecologische anamnese 1

Inhoud VII. Ten geleide V. 1 Gynaecologische anamnese 1 VII Inhoud Ten geleide V 1 Gynaecologische anamnese 1 2 Gynaecologisch onderzoek 9 2.1 Algemeen 10 2.2 Abdomen 10 2.3 Genitalia externa 10 2.3.1 Vulva 11 2.3.2 Prolaps 11 2.4 Genitalia interna 12 2.4.1

Nadere informatie

Regionaal protocol: Combinatie test (NT)

Regionaal protocol: Combinatie test (NT) Regionaal Protocol Combinatietest (NT) Zwangere wordt gecounseld door de verwijzend verloskundige. Dit dient te worden aangegeven op de voorkant van het verwijsformulier voor De Poort. De termijn moet

Nadere informatie

Risicoberekening voor TRISOMIE 21 in het eerste trimester

Risicoberekening voor TRISOMIE 21 in het eerste trimester Risico op trisomie 21 Centrum Menselijke Erfelijkheid Risicoberekening voor TRISOMIE 21 in het eerste trimester Hoewel de meeste baby s gezond zijn, heeft elke baby een kleine kans op een lichamelijke

Nadere informatie

Zwanger worden: via de natuurlijke weg of zijn er andere mogelijkheden?

Zwanger worden: via de natuurlijke weg of zijn er andere mogelijkheden? 21 mei 2011 Zwanger worden: via de natuurlijke weg of zijn er andere mogelijkheden? Drs. Inge Smeets PGD arts en arts-onderzoeker Maastricht Universitair Medisch Centrum Themamiddag Jong en BRCA Borstkankervereniging

Nadere informatie

zwanger worden en zijn

zwanger worden en zijn zwanger worden en zijn Inhoud 1 Het begin: de bevruchting 3 1.1 De eierstokken (ovaria) 3 1.2 De eisprong en de eicel 4 1.3 Het slijm van de baarmoederhals 4 1.4 De eileider 4 1.5 De bevruchting 5 1.6

Nadere informatie

Nekplooimeting. gecombineerd met vroege bloedtest in de zwangerschap mogelijk tot 13 6/7 weken zwangerschapsduur. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie

Nekplooimeting. gecombineerd met vroege bloedtest in de zwangerschap mogelijk tot 13 6/7 weken zwangerschapsduur. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie Nekplooimeting gecombineerd met vroege bloedtest in de zwangerschap mogelijk tot 13 6/7 weken zwangerschapsduur Afdeling Verloskunde/Gynaecologie In het kort Deze folder geeft informatie over de echoscopische

Nadere informatie

Tabel 1: Kans op het krijgen van een kind met het syndroom van Down uitgezet tegen de leeftijd.

Tabel 1: Kans op het krijgen van een kind met het syndroom van Down uitgezet tegen de leeftijd. De Nekplooimeting Inleiding Elke zwangere hoopt op een gezonde baby. Helaas worden er soms kinderen geboren met een lichamelijke en/of een verstandelijke handicap. Met behulp van een echo-onderzoek (de

Nadere informatie

Zwanger van een tweeling

Zwanger van een tweeling Zwanger van een tweeling Een zwangerschap van meer dan één kind is voor de aanstaande ouders meestal een verrassing. Het nieuws brengt naast blijdschap ook extra vragen en soms zorgen met zich mee. Deze

Nadere informatie

Vaginaal bloedverlies

Vaginaal bloedverlies Vaginaal bloedverlies Stellingen 1 Bij onregelmatig bloedverlies doe je altijd een SOA-test. Juist/onjuist 2 Bij doorbraakbloedingen geef je een pil met een hoger oestrogeen gehalte. Juist/onjuist 3 Stoppen

Nadere informatie

Beleidsadvies Onverwachte bevindingen bij het SEO opgesteld door de Werkgroep Foetale Echoscopie

Beleidsadvies Onverwachte bevindingen bij het SEO opgesteld door de Werkgroep Foetale Echoscopie Prenatale screening Downsyndroom en SEO Beleidsadvies Onverwachte bevindingen bij het SEO opgesteld door de Werkgroep Foetale Echoscopie Inleiding Bij de voorlichting aan het begin van de zwangerschap,

Nadere informatie

gynaecologische echoscopie

gynaecologische echoscopie patiënteninformatie gynaecologische echoscopie Echoscopie is onderzoek van de inwendige organen door middel van geluidsgolven. Door terugkaatsing van uitgezonden geluidsgolven kunnen afbeeldingen worden

Nadere informatie

Tussen de trofoblast en de kiemschijf wordt de navelstreng gevormd.

Tussen de trofoblast en de kiemschijf wordt de navelstreng gevormd. Biologie SE4 Hoofdstuk 6 Paragraaf 1 Tijdens de ovulatie komt een eicel vrij uit een van de beide ovaria. Deze eicel komt terecht in een eileider. Een van de zaadcellen die de tocht van de vagina naar

Nadere informatie

Vroegtijdige weeën en dreigende vroeggeboorte

Vroegtijdige weeën en dreigende vroeggeboorte Vroegtijdige weeën en dreigende vroeggeboorte Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Vroegtijdige weeën 1 Vroegtijdig gebroken vliezen 1 Oorzaken voor een vroegtijdige bevalling 2 Behandeling

Nadere informatie

Prenataal onderzoek Informatie over de combinatietest, 20 weken echo, vlokkentest, vruchtwaterpunctie en geavanceerd ultra geluid onderzoek (G.U.O.

Prenataal onderzoek Informatie over de combinatietest, 20 weken echo, vlokkentest, vruchtwaterpunctie en geavanceerd ultra geluid onderzoek (G.U.O. Prenataal onderzoek Informatie over de combinatietest, 20 weken echo, vlokkentest, vruchtwaterpunctie en geavanceerd ultra geluid onderzoek (G.U.O.) Maatschap Gynaecologie IJsselland Ziekenhuis Inhoudsopgave

Nadere informatie

Prenatale diagnostiek

Prenatale diagnostiek Informatie over onderzoeken naar aangeboren afwijkingen In deze brochure vindt u informatie over diverse onderzoeksmogelijkheden naar aangeboren afwijkingen tijdens de zwangerschap. Het is niet nodig om

Nadere informatie

Vroegtijdige weeën en dreigende vroeggeboorte

Vroegtijdige weeën en dreigende vroeggeboorte Vroegtijdige weeën en dreigende vroeggeboorte 1 Deze brochure geeft informatie over de oorzaak, gevolgen en behandeling van vroegtijdige weeën. Een zwangerschap duurt gemiddeld 40 weken, maar een periode

Nadere informatie

Keuzes bij kinderwens onder andere PGD (Preimplantatie Genetische Diagnostiek) Namens de werkgroep PGD azm Congres BVN 18 april 2009

Keuzes bij kinderwens onder andere PGD (Preimplantatie Genetische Diagnostiek) Namens de werkgroep PGD azm Congres BVN 18 april 2009 Keuzes bij kinderwens onder andere PGD (Preimplantatie Genetische Diagnostiek) Dr. Christine de Die-Smulders afdeling Klinische Genetica MUMC+ Namens de werkgroep PGD azm Congres BVN 18 april 2009 Zomer

Nadere informatie

Afwegingen bij de keuze voor ICSI. Polikliniek Gynaecologie Route 48

Afwegingen bij de keuze voor ICSI. Polikliniek Gynaecologie Route 48 Afwegingen bij de keuze voor ICSI Polikliniek Gynaecologie Route 48 0 De inhoud van deze voorlichtingsfolder is samengesteld door de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG). Deze folder

Nadere informatie

Partner van. coöperatie van verloskundigen in Leiden en omgeving Brochure VC De Poort.indd 1

Partner van. coöperatie van verloskundigen in Leiden en omgeving Brochure VC De Poort.indd 1 Partner van coöperatie van verloskundigen in Leiden en omgeving 96401001 Brochure VC De Poort.indd 1 09/06/16 14:42 VERLOSKUNDIG CENTRUM DE POORT B.V. Het Verloskundig Centrum De Poort B.V. is het centrum

Nadere informatie

Beleidsadvies onverwachte bevindingen bij het SEO opgesteld door de Werkgroep Foetale Echoscopie

Beleidsadvies onverwachte bevindingen bij het SEO opgesteld door de Werkgroep Foetale Echoscopie Beleidsadvies onverwachte bevindingen bij het SEO opgesteld door de Werkgroep Foetale Echoscopie Inleiding Bij de voorlichting aan het begin van de zwangerschap, dient de zwangere vrouw die informatie

Nadere informatie

Patientenvoorlichting Voortplantingsgeneeskunde (fertiliteit)

Patientenvoorlichting Voortplantingsgeneeskunde (fertiliteit) Patientenvoorlichting Voortplantingsgeneeskunde (fertiliteit) Zwanger worden en zijn Elke zwangerschap begint met het binnendringen van een zaadcel in een eicel: de bevruchting. Bij de bevruchting spelen

Nadere informatie

De maandelijkse kans. Dr. R. Schats VUmc. Zwanger in de tijd. Diverse aspecten van infertiliteit. De maandelijkse kans en leeftijd

De maandelijkse kans. Dr. R. Schats VUmc. Zwanger in de tijd. Diverse aspecten van infertiliteit. De maandelijkse kans en leeftijd , -behandeling en complicaties Dr. R. Schats VUmc Wat is (on)vruchtbaarheid? Wat is normaal? Subfertiliteit (zie later) Welk percentage van de paren De mens is een relatief onvruchtbaar zoogdier Wel elke

Nadere informatie

GYNAECOLOGISCH HANDBOEK

GYNAECOLOGISCH HANDBOEK Wat elke moet weten GYNAECOLOGISCH HANDBOEK VOOR DE VROUW VAN 0 TOT 100 JAAR PAULINE OTTERVANGER - WILMA SMIT GYNAECOLOGISCH HANDBOEK VOOR DE VROUW VAN 0 TOT 100 JAAR PAULINE OTTERVANGER - WILMA SMIT INHOUD

Nadere informatie

VROEGTIJDIGE WEEËN EN DREIGENDE VROEGGEBOORTE

VROEGTIJDIGE WEEËN EN DREIGENDE VROEGGEBOORTE VROEGTIJDIGE WEEËN EN DREIGENDE VROEGGEBOORTE 335 Inleiding Deze folder geeft informatie over de oorzaak, gevolgen en behandeling van vroegtijdige weeën. Een zwangerschap duurt gemiddeld 40 weken, maar

Nadere informatie

VRAGENLIJST vrouw Oriënterend Fertiliteit Onderzoek

VRAGENLIJST vrouw Oriënterend Fertiliteit Onderzoek 1 Naam en geboortedatum VRAGENLIJST vrouw Oriënterend Fertiliteit Onderzoek 2 Persoonsgegevens dd mm jaar Wat is uw geboortedatum? - Wat is uw lengte?. cm Wat is uw gewicht?. kg Vragen over uw vruchtbaarheid

Nadere informatie

Voorwoord 13. Hoofdstuk 1 Fysiologisch en anatomisch rappel 15

Voorwoord 13. Hoofdstuk 1 Fysiologisch en anatomisch rappel 15 Inhoudstafel Voorwoord 13 Hoofdstuk 1 Fysiologisch en anatomisch rappel 15 1.1 Menstruele cyclus 15 1.1.1 Ovulatie 15 1.1.2 Menstruele cyclus ter hoogte van het endometrium 17 1.2 Gametogenese 18 1.3 De

Nadere informatie

Eerste bezoek aan de gynaecoloog

Eerste bezoek aan de gynaecoloog Eerste bezoek aan de gynaecoloog Afdeling gynaecologie Eerste bezoek aan de gynaecoloog U heeft binnenkort in Medisch Centrum Alkmaar (MCA) een afspraak met een gynaecoloog. U komt voor het eerst. In deze

Nadere informatie

Kraamafdeling. Vroegtijdige weeën. gebroken vliezen en vroeggeboorte

Kraamafdeling. Vroegtijdige weeën. gebroken vliezen en vroeggeboorte Kraamafdeling Vroegtijdige weeën gebroken vliezen en vroeggeboorte In deze folder leest u over de oorzaak, gevolgen en behandeling van vroegtijdige weeën. Een zwangerschap duurt gemiddeld 40 weken, maar

Nadere informatie

NIPT. Nascholing Counseling NIPT

NIPT. Nascholing Counseling NIPT NIPT Dr. Kornelia Neveling Wetenschappelijk onderzoeker, afdeling Genetica, Radboudumc Dr. Dominique Smeets Laboratorium specialist, afdeling Genetica, Radboudumc Voorzitter bestuur SPN Nascholing Counseling

Nadere informatie

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zwangerschap 2 Erfelijkheid 2 Vruchtbaarheid 2 Invloed chronische darmziekte op de zwangerschap

Nadere informatie

De ins en outs van de. Eerste trimester combinatietest. Drs. Jacqueline Siljee

De ins en outs van de. Eerste trimester combinatietest. Drs. Jacqueline Siljee De ins en outs van de Eerste trimester combinatietest Drs. Jacqueline Siljee Projectmanager referentie laboratorium voor downsyndroom screening Infectieziekten onderzoek, Diagnostiek en Screening - IDS

Nadere informatie

Het eerste consult bij de gynaecoloog

Het eerste consult bij de gynaecoloog Het eerste consult bij de gynaecoloog Het eerste bezoek aan de gynaecoloog begint met een gesprek g waarin u uw klacht vertelt en de gynaecoloog u vragen stelt. Hierna volgt zo nodig een uitwendig en/of

Nadere informatie

Prenataal testen met de NIPT

Prenataal testen met de NIPT INFORMATIEFOLDER Prenataal testen met de NIPT voor zwangeren met verhoogd risico op een kind met down-, edwards-, of patausyndroom Deze folder hoort bij een wetenschappelijke studie (TRIDENT-1 studie)

Nadere informatie

Combinatietest: interpretatie kansuitslagen. Melanie Engels, screeningscoördinator, VUmc

Combinatietest: interpretatie kansuitslagen. Melanie Engels, screeningscoördinator, VUmc Combinatietest: interpretatie kansuitslagen Melanie Engels, screeningscoördinator, VUmc Uitslag Onderwerpen Combinatietest Test karakteristieken Achtergrond kansberekening Beleid bij onverwachte bevindingen

Nadere informatie

intracytoplasmatische sperma-injectie (ICSI)

intracytoplasmatische sperma-injectie (ICSI) patiënteninformatie intracytoplasmatische sperma-injectie (ICSI) ICSI is een afkorting van intracytoplasmatische sperma-injectie. ICSI is een vorm van reageerbuisbevruchting. Bij een ICSI-behandeling brengt

Nadere informatie

AFWEGINGEN BIJ DE KEUZE VOOR INTRACYTOPLASMATISCHE SPERMA- INJECTIE (ICSI)

AFWEGINGEN BIJ DE KEUZE VOOR INTRACYTOPLASMATISCHE SPERMA- INJECTIE (ICSI) AFWEGINGEN BIJ DE KEUZE VOOR INTRACYTOPLASMATISCHE SPERMA- INJECTIE (ICSI) 666 Inleiding ICSI is de afkorting van intracytoplasmatische sperma-injectie. Men brengt hierbij in het laboratorium één zaadcel

Nadere informatie

zwanger worden en zijn

zwanger worden en zijn zwanger worden en zijn 2 Inhoud Inleiding 4 1 Het begin: de bevruchting 4 1.1 De eierstokken (ovaria) 4 1.2 De eisprong en de eicel 4 1.3 Het slijm van de baarmoederhals 5 1.4 De eileider 5 1.5 De bevruchting

Nadere informatie

ICSI Intracytoplasmatische sperma-injectie

ICSI Intracytoplasmatische sperma-injectie ICSI Intracytoplasmatische sperma-injectie Inhoudsopgave Algemeen Voor wie is ICSI? Hoe verloopt een ICSI-behandeling? Welk onderzoek is nodig voor een ICSI-behandeling? De kans op zwangerschap na een

Nadere informatie

Prenatale screening. Gynaecologie en verloskunde

Prenatale screening. Gynaecologie en verloskunde Prenatale screening Gynaecologie en verloskunde Wat is prenatale screening? De meeste kinderen worden gezond geboren. Een klein percentage (3 4 %) heeft echter bij de geboorte een aangeboren aandoening.

Nadere informatie

Endometriose. Poli Gynaecologie

Endometriose. Poli Gynaecologie 00 Endometriose Poli Gynaecologie De inhoud van deze voorlichtingsfolder is mede samengesteld door de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG). Deze folder is zeer volledig en uitgebreid

Nadere informatie

De onderontwikkelde follikels die bij PCOS ontstaan, worden cysten genoemd.

De onderontwikkelde follikels die bij PCOS ontstaan, worden cysten genoemd. In deze folder leest u: Wat is PCOS? Hoe werkt een normale menstruatiecyclus? Verklarende woordenlijst Hoe wordt de diagnose PCOS gesteld? Wat zijn de oorzaken van PCOS? Wat zijn de risico s van PCOS?

Nadere informatie

NIPT. Dr. Diane Van Opstal, Laboratoriumspecialist Klinische Genetica, Erasmus MC. Nascholing Counseling NIPT

NIPT. Dr. Diane Van Opstal, Laboratoriumspecialist Klinische Genetica, Erasmus MC. Nascholing Counseling NIPT NIPT Dr. Diane Van Opstal, Laboratoriumspecialist Klinische Genetica, Erasmus MC Nascholing Counseling NIPT Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk

Nadere informatie

Spiralen. Achtergronden

Spiralen. Achtergronden Spiralen Achtergronden Methoden (werking, betrouwbaarheid en bijwerkingen) Koperspiraal Het koperspiraal geeft geleidelijk koper af. Koperionen hebben een cytotoxisch dan wel immobiliserend effect op de

Nadere informatie

Endometriose. Gynaecologie. Baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder. Inhoud. 1. In het kort. 2. Wat is endometriose?

Endometriose. Gynaecologie. Baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder. Inhoud. 1. In het kort. 2. Wat is endometriose? Gynaecologie Endometriose Baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder Inhoud 1. In het kort 2. Wat is endometriose? 3. Wat doet baarmoederslijmvlies? 4. Bij wie komt endometriose voor? 5. Hoe ontstaat endometriose?

Nadere informatie

Vroegtijdige weeën en dreigende vroeggeboorte. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie

Vroegtijdige weeën en dreigende vroeggeboorte. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie Vroegtijdige weeën en dreigende vroeggeboorte Afdeling Verloskunde/Gynaecologie Inleiding Deze brochure geeft informatie over de oorzaak, gevolgen en behandeling van vroegtijdige weeën. Een zwangerschap

Nadere informatie

Aangepaste NVOG SEO modelprotocol & veranderingen in GUO indicaties

Aangepaste NVOG SEO modelprotocol & veranderingen in GUO indicaties Aangepaste NVOG SEO modelprotocol & veranderingen in GUO indicaties Mireille Bekker Medisch adviseur SPSRU Coördinator Foetale Geneeskunde UMCU, gynaecoloog MODELPROTOCOL SEO Stamt uit 2012 Nieuwe inzichten

Nadere informatie

Informatie over prenataal onderzoek

Informatie over prenataal onderzoek Centrumlocatie Deze folder geeft informatie over - de combinatietest - de 20 - weken echo - vlokkentest - vruchtwaterpunctie - laboratoriumonderzoek - geavanceerd ultrageluidonderzoek Informatie over prenataal

Nadere informatie

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm Inleiding Zwanger worden als je een chronische ontstekingsziekte van de darm (IBD = inflammatory Bowel disease) hebt zoals de ziekte van Crohn

Nadere informatie

Jongen of meisje? Variaties in de ontwikkeling van het geslacht

Jongen of meisje? Variaties in de ontwikkeling van het geslacht Jongen of meisje? Variaties in de ontwikkeling van het geslacht Inleiding Bij de geboorte van een kind kan het geslacht onduidelijk zijn, waardoor de arts niet direct kan vaststellen of de baby een jongen

Nadere informatie

Endometriose. Gynaecologie. Inleiding

Endometriose. Gynaecologie. Inleiding Gynaecologie Endometriose Inleiding Aan de binnenkant van de baarmoeder zit een laagje slijmvlies. Soms komen stukjes van dit slijmvlies buiten de baarmoeder terecht. Dit noemt men endometriose. De meeste

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Echoscopie in de gynaecologie en bij vruchtbaarheidsproblemen

Patiënteninformatie. Echoscopie in de gynaecologie en bij vruchtbaarheidsproblemen Echoscopie in de gynaecologie en bij vruchtbaarheidsproblemen Patiënteninformatie Echoscopie in de gynaecologie en bij vruchtbaarheidsproblemen Inhoudsopgave 1 Wat is echoscopie 2 Waarom een echo 2.1 Echoscopie

Nadere informatie

Patientenvoorlichting Voortplantingsgeneeskunde (fertiliteit)

Patientenvoorlichting Voortplantingsgeneeskunde (fertiliteit) Patientenvoorlichting Voortplantingsgeneeskunde (fertiliteit) Endometriose In het kort Aan de binnenkant van de baarmoeder zit een laagje slijmvlies. Soms komen stukjes van dit slijmvlies buiten de baarmoeder

Nadere informatie

IVF- en ICSI-behandeling

IVF- en ICSI-behandeling IVF- en ICSI-behandeling Locatie Den Helder - afdeling gynaecologie IVF- en ICSI-behandeling U heeft een kinderwens. Maar omdat een zwangerschap uitblijft, start u in overleg met uw gynaecoloog met een

Nadere informatie

Diabetes en zwangerschap.

Diabetes en zwangerschap. Diabetes en zwangerschap. Samenvatting van de lezing door dr. B.W. Mol, als gynaecoloog verbonden aan het Máxima Medisch Centrum te Eindhoven en Veldhoven, op dinsdag 24 oktober 2006 voor de DVN afd. Eindhoven.

Nadere informatie

Endometriose. Patiënteninformatie

Endometriose. Patiënteninformatie Gynaecologie Patiënteninformatie Endometriose U ontvangt deze informatie, omdat u klachten heeft rond uw baarmoeder door endometriose. Aan de binnenkant van de baarmoeder zit een laagje slijmvlies. Soms

Nadere informatie