Concept Politiek Kernpunten Programma Veiligheid, Justitie, Binnenlandse Zaken, Defensie, Onderwijs, Cultuur, Wetenschap, Volksgezondheid, Welzijn en

Transcriptie

1 Concept Politiek Kernpunten Programma Veiligheid, Justitie, Binnenlandse Zaken, Defensie, Onderwijs, Cultuur, Wetenschap, Volksgezondheid, Welzijn en Sport

2 Concept Politiek Kernpunten Programma Beste JOVD'er, Hieronder presenteert de PKP-commissie haar voorstellen voor het nieuwe Politiek Kernpunten Programma op de portefeuilles Veiligheid, Justitie, Binnenlandse Zaken, Koninkrijksrelaties, Defensie, Onderwijs, Cultuur, Wetenschap, Volksgezondheid, Welzijn & Sport. Dit voorstel is tot stand gekomen na veelvuldige discussies in de PKP-commissie, maar ook met Politiek Commissarissen en Hoofdbestuursleden. Graag ziet de PKP-commissie dat het onderstaande voorstel kritisch tegen het licht gehouden worden. Daarnaast wil de PKP-commissie hierbij expliciet aangeven dat zij op zoek is naar nieuwe ideeën die het PKP kunnen verrijken. Schroom dus vooral niet die in te brengen op de inspraakavond. Mocht je niet op de inspraakavond op 28 mei aanwezig kunnen zijn, schroom dan niet om via de jouw voorstel alsnog te doen Het onderstaande voorstel zal bediscussieerd en besproken worden op een gecombineerde PKP- Inspraakavond op 28 mei in Den Haag. Aangezien de zaal in Amsterdam door de Heffer niet beschikbaar is gesteld, vangt deze inspraakavond twee uur eerder aan, zodat ook de stukken die op 14 mei besproken zouden worden aan bod komen. De avond vangt aan om uur op het Algemeen Secretariaat. Namens de PKP-commissie, Tom Leijte Landelijk Vicevoorzitter, portefeuille Politiek

3 Veiligheid Het gevoel van veiligheid op straat, tijdens het werk en in eigen huis is van onschatbare waarde. Om dat gevoel te waarborgen dient te overheid garant te staan voor de veiligheid van Nederlanders. Van groot belang hierbij is dat het overheidsoptreden in verhouding staat met de privacy en de burgerrechten van ieder individu. Opsporing De opsporingsdiensten van Nederland dienen een baken van stabiliteit en betrouwbaarheid te zijn. De politie, als meest zichtbare opsporingsdienst en ordehandhaver van Nederland, dient een professionele en consequente organisatie te zijn die iedere burger kan inroepen tegen aantasting van zijn of haar rechten. Om de Nederlandse politie succesvol te kunnen laten optreden is een een morele omschakeling van Nederlanders noodzakelijk. De aangiftebereidheid moet worden verhoogd. Dit lukt alleen als het doen van aangifte enerzijds toegankelijker en anderzijds als burgers meer zichtbaarheid krijgen op de uitwerking en resultaten van hun aangifte. Bij jongerencriminaliteit moet de overheid meer middelen krijgen om op te treden. Als er duidelijke aanwijzingen bestaan dat jongeren warmlopen voor een criminele carrière, moet de overheid kunnen ingrijpen. Dit zou bijvoorbeeld door middel van uithuisplaatsing kunnen. Ook is het belangrijk dat de begeleiding van problematische jongeren niet stopt zodra zij meerderjarig zijn geworden. Criminaliteit kent helaas geen fysieke grenzen. De JOVD erkent dat een internationale aanpak noodzakelijk is voor een strafrechtelijke aanpak van criminelen. Intergouvernementele samenwerkingsverbanden zijn hiervoor noodzakelijk. Deze samenwerking moet volgens de JOVD vooral vorm krijgen in reeds bestaande organisaties als Europol en Interpol. Vervolging De bezuinigingen op het Openbaar Ministerie hebben de organisatorische slagkracht van de organisatie geen goed gedaan. Het Openbaar Ministerie dient orde op zaken te stellen en het management terug op orde te brengen. Iedere burger heeft recht op een toegankelijke procedure om te kunnen procederen. De bezuinigingen op Nederlandse rechtbanken zijn een aantasting van dit recht geweest. De JOVD wil, ter bevordering van de toegankelijkheid, de rechtbank per provinciale hoofdstad terug. Het Openbaar Ministerie heeft de plicht misdaden in beeld te brengen en voor de strafrechter te brengen. Het strafrechtelijk onderzoek naar deze misdaden moet in een acceptabel tijdsbestek afgerond te worden, alvorens de verdachte voor de strafrechter geleid wordt. Een verdachte heeft daarnaast recht op een menswaardige behandeling en zijn status als verdachte dient gewaarborgd te zijn. De strafbeschikking kan in bepaalde situaties zinvol zijn. De JOVD kiest echter niet voor een verdere uitbreiding van de toepassing van de strafbeschikking. Een dergelijke uitbreiding beperkt namelijk de rechtszekerheid op een toegankelijke procedure bij de rechter. De positie van slachtoffers in de gerechtelijke procedure is sterk verbeterd de afgelopen jaren. Een slachtoffer heeft recht op toegang tot de rechtsprocedure en recht op informatie over de voortgang en afronding van de procedure. De JOVD wijst erop dat de positie van de verdachte in het strafproces niet nóg verder uitgebreid moet worden. Zo kan namelijk een situatie ontstaan waarin de positie van het slachtoffer de strafbaarheid van de verdachte in

4 geding brengt, omdat de verdachte beperkt hierdoor wordt in zijn onpartijdige en onbevooroordeelde behandeling door de rechter. De instelling van een Europees Openbaar Ministerie wijst de JOVD stellig van de hand. De macht van dergelijk instituut zou namelijk onverenigbaar zijn met nationale wetgeving. Nederland moet haar eigen strafrecht niet uit handen geven aan de Europese Unie. Berechting Het monopolie om de schuldvraag en de strafmaat te bepalen moet te allen tijde bij de Nederlandse rechter liggen. De JOVD wijst iedere vorm van juryrechtspraak of lekenrechtspraak af. Een straf moet een goede verhouding zijn tussen bescherming van de samenleving, vergelding en erkenning van het leed van slachtoffers. Een passende sanctie geldt als maatwerk en dient niet door de politiek te worden voorgekookt. Minimumstraffen betekenen daarom een erosie van de rechterlijke macht. Tevens negeren minimumstraffen de bijzondere omstandigheden van het individu. De taak om binnen de wettelijke kaders te opereren komt de rechter toe. Een positieve ontwikkeling, in het kader van de versterking van de positie van slachtoffers in het strafproces, is het spreek- en (komende) adviesrecht. Hiermee komt erkenning van het leed een stap dichterbij. De JOVD maakt hierbij wel de kanttekening dat slachtoffers goede begeleiding dienen te krijgen bij de uitoefening van hun rechten. Levenslange gevangenisstraf in Nederland dient ook daadwerkelijk levenslang te zijn. Dit is natuurlijk behoudens uitzonderingen gemaakt door de rechter of gratie. Afgelopen jaren is het beginsel van resocialisatie ondergesneeuwd geraakt door de nadruk op vergelding. Dit is onterecht. Zonder het beginsel van resocialisatie is recidive namelijk niet te voorkomen. Een gedetineerde moet actief klaargemaakt worden voor een terugkeer in de samenleving. Hierbij dient daarentegen wel een sober regime binnen de gevangenismuren te gelden. Het gevangeniswezen is een stevige kostenpost voor Nederland. De JOVD juicht dan ook toe dat gedetineerden in de toekomst hun deel van deze kosten zullen dragen. Een gevangenisstraf zou wat de JOVD betreft niet langer verkort moeten worden. Teven moet vervroegde invrijheidstelling bemoeilijkt worden. Dit voorkomt dat delinquenten te gemakkelijk en te vroeg op vrije voeten komen. Volgens de JOVD moet er geïnvesteerd worden in terbeschikkingstelling (TBS). Een geesteszieke dient namelijk zo goed mogelijk te worden behandeld en daarop dient geen uitzondering te worden gemaakt. In beginsel moeten veroordeelden eerst hun reguliere celstraf uitzitten voordat aan een behandelprogramma mag worden begonnen. De rechter kan in bepaalde gevallen hiervan afwijken, omdat bijvoorbeeld de stoornis erg urgent is of gevangenisstraf geen toegevoegde waarde heeft. Juridische thema's Privacy De JOVD zegt ja tegen veiligheid, maar nee tegen schijnveiligheid. Als JOVD vinden wij dat de burger beschermd moet worden tegen een al te nieuwsgierige overheid die wil documenteren en vastleggen. De JOVD keert zich fel tegen een overheid die stelt dat veiligheid te creëren is door meer en meer gegevens te verzamelen van burgers. Cameratoezicht in Nederlandse steden moet per situatie en per moment beoordeeld worden. De JOVD kiest voor een nee, tenzij..-systeem. Alleen als er aantoonbare

5 aanwijzingen zijn dat de veiligheid in het geding zou kunnen zijn is het installeren van camera s in openbaar terrein gerechtvaardigd. Als deze aanwijzingen niet langer bestaan betekent dit het verwijderen van de camera s. Het op grootschalige schaal verzamelen van gegevens van Nederlanders staat haaks op het uitgangspunt dat de staat er voor de burger is, en niet andersom. De JOVD pleit daarom tegen het opzetten van een database met DNA en vingerafdrukken van iedere Nederlander en het op grote schaal opslaan van (tele)communicatie gegevens. Tevens bestaat er het risico van de onherstelbare schade wanneer deze gegevens per ongeluk op straat komen te liggen, overgedragen worden aan commerciële partijen of wanneer ze in de handen komen van niet-democratische partijen, zoals een regering, die de vrijheden van het individu niet respecteert. Ook het verzamelen van metadata is absoluut ongewenst. De toepassing van het verzamelen van metadata mag slechts onder gezag van de Minister van Veiligheid & Justitie worden uitgevoerd. De minister dient daarvoor verslag uit te brengen aan het parlement van de reden en het nut van de betreffende verzameling metadata. Wetten die de privacy of andere burgerrechten inperken moeten standaard aflopen na vijf jaar en onderworpen worden aan een evaluatie van bruikbaarheid en urgentie. Dit geldt eveneens met terugwerkende kracht voor de ingevoerde anti-terrorismewetgeving sinds Ook schending van privacy door bedrijven en organisaties anders dan de overheid dient nauwlettend in de gaten te worden gehouden. Het moet ook voor bedrijven en organisaties slechts onder strikte voorwaarden mogelijk zijn om privacygevoelige informatie te delen, verkopen of te koppelen. Het moet voor consumenten daarnaast te allen tijde duidelijk te zijn wat er met de door hun verstrekte gegevens gebeurt. De JOVD is tegen Europese wetgeving die de privacy van EU-onderdanen aan banden legt. Deze wetgeving is veelal geboren uit regelzucht en de waan van de dag. De JOVD vindt dan ook dat de Europese Unie zorg moet dragen voor en betere bescherming van persoonsgegevens door het terugdraaien of aanpassen van genomen besluiten. De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst, de AIVD, speelt een belangrijke rol in het voorkomen van terrorisme binnen en buiten Nederland en het opsporen en monitoren van gevaarlijke individuen of organisaties in de samenleving. Die belangrijke rol brengt wel grote verantwoordelijkheden met zich mee. Het naleven van deze verantwoordelijkheden wordt verzekerd door een strenge controle van de diensten door parlement en regering. Hoewel terrorisme een legitieme reden kan zijn om nationale wetgeving tijdelijk buiten werking te stellen, betekent dit niet dat burgerrechten met voeten getreden mogen worden. Softdrugs De JOVD bevindt zich al sinds jaar en dag op het standpunt dat het Nederlandse gedoogbeleid op de schop moet. De absurde regels die vandaag de dag gelden voor coffeeshophouders werken criminaliteit alleen maar in de hand en zouden met een simpele wetswijziging op te lossen zijn. De legalisatie van softdrugs maakt het mogelijk dat criminaliteit van drugsrunners tot het verleden behoort. Bovendien zou belasting geheven kunnen worden over de verkoop van softdrugs. De voedsel en warenautoriteit kan toezicht houden op de kwaliteit van de verkoop van softdrugs. Gelijke rechten Voor ieder mens in de samenleving gelden gelijke rechten. Een ieder heeft het recht om te mogen trouwen, een functie uit te oefenen of kinderen te adopteren. Onze homoseksuele medemens staat op gelijke voet met andere Nederlanders. Het uitgangspunt dat ieder mens gelijk is, gaat boven de vrijheid van godsdienst om bepaalde geaardheden van de hand te mogen wijzen. Dat geldt ook voor de uitoefening van buitengewoon ambtenaren bij huwelijksvoltrekkingen of in het

6 openbare onderwijs. Vuurwerkverbod Als JOVD zullen wij niet snel pleiten voor een verbod. De cijfers van incidenten in Nederland leren helaas de werkelijkheid dat ongelukken met vuurwerk blijven stijgen en zich niet laten beteugelen door halfzachte wetgeving. De vrijheid van een individu om openlijk over vuurwerk te mogen beschikken weegt niet langer op tegen de veiligheid van omstanders. Vuurwerk wordt steeds zwaarder, intenser en oncontroleerbaar. Het is tijd om een extern effect te doorbreken met een vuurwerkverbod. Dit kan gecompenseerd worden door een gedenkwaardige vuurwerkshow van een gemeente of een private partij, zoals in veel landen gebruikelijk is. Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties De Nederlandse maatschappij bestaat uit een complex geheel van miljoenen individuen met ieder eigen ambities, levensovertuigingen en wensen. De vele meningen en belangen komen samen in het algemeen belang dat uitgevoerd wordt door overheden op verschillende niveaus. Deze overheid moet op alle bestuurlijke niveaus een duidelijke en zichtbare taakstelling hebben en het belang van de burger dienen. Participatie Een individu richt zijn eigen leven in en dient daar alle vrijheid voor te krijgen. Nederlanders organiseren zich in verenigingen, belangenorganisaties en politieke partijen. Dit is ook voor liberalen van groot belang. De JOVD beschouwt referenda, zowel op landelijk- als lokaal niveau, niet van toegevoegde waarde. Volksvertegenwoordigers worden rechtstreeks gekozen en verkrijgen hiermee een voldoende mandaat om beslissingen te maken. Zowel een correctief referendum als een raadgevend referendum zijn daarom een ondermijning van de indirecte democratie. Naast het democratische mandaat is de mogelijkheid van het indienen van

7 burgerinitiatieven voldoende om invloed om het landsbestuur te verkrijgen. Burgers moeten in staat gesteld worden op een zo gemakkelijk mogelijke wijze te stemmen. Een veilige en verantwoorde digitale toepassing, mits de privacy gewaarborgd is, verdient de voorkeur boven het huidige rode stempotlood. Gekozen vertegenwoordiger De JOVD is grotendeels voorstander van behoud van het huidige lijstsysteem met evenredige vertegenwoordiging. De JOVD stelt daarnaast dat iedere potentiële vertegenwoordiger aanwezig op een kieslijst een redelijke kans moet krijgen om lid te worden van de betreffende volksvertegenwoordiging. Daarom zouden wat ons betreft volksvertegenwoordigers binnen moeten komen op basis van het absolute aantal stemmen dat zij gehaald hebben, zonder een drempel van ongeveer zoals nu het geval is bij de Tweede Kamer. Zo krijgt iedere stem invloed. De JOVD stelt dat een zetel ook een fractie toebehoort, niet slechts aan een persoon. Daarom zou een persoon pas zijn eigen zetel mee kunnen nemen als hij de fractie mits hij bij de verkiezingen minimaal een kwart van de kiesdrempel heeft gehaald. Zou wordt voorkomen dat volksvertegenwoordigers met miniem mandaat zich losmaken van de fractie en daarnaast krijgen volksvertegenwoordigers met ruim mandaat extra zeggenschap. Een burgemeester dient zich verre van partijpolitieke activiteiten te houden. Om die reden is de JOVD tegen een gekozen burgemeester. Ook vreest de JOVD voor een concurrerend mandaat tussen de gekozen burgemeester en de gekozen gemeenteraad: de volksvertegenwoordiging moet namelijk altijd het laatste woord hebben. Koninkrijk De JOVD ziet een verantwoordelijkheid van Nederland naar de overzeese gebieden Aruba, Bonaire, Curaçao, Sint Maarten, St. Eustasius en Saba. Daarom moet de status van Sint Maarten, St. Eustasius en Saba als bijzondere gemeenten van Nederland gehandhaafd blijven. Dat geldt eveneens voor de status van Aruba, Bonaire en Curaçao als zelfstandige landen binnen het koninkrijk. De eilanden zijn volwaardig partner en grondgebied van het koninkrijk. Koningshuis De functie van de monarchie is een waardevolle toevoeging aan de Nederlandse cultuur, de vertegenwoordiging van het Nederlandse bedrijfsleven in het buitenland en een baken van stabiliteit in politiek onrustige tijden. De positie van de koning reduceren tot louter een ceremoniële functie acht de JOVD niet zinvol. Met het uitsluiten van de Koning in het formatieproces is de politieke invloed van de Koning al voldoende gereduceerd. De JOVD vindt wel dat kritisch gekeken kan worden naar het beloningssysteem van het Koningshuis. Een gekozen minister-president ontwricht het staatsrechtelijke bestel en leidt tot frictie tussen de Tweede Kamer en de minister-president die dan beide hun politieke mandaat zullen claimen. De JOVD wijst een gekozen minister-president dan ook van de hand. De Staten-Generaal De Staten-Generaal, die samen met de regering de wetgevende macht vormt, heeft in het bijzonder een belangrijke rol als controleur van de regering en de rijksoverheid. De JOVD is tegen de afschaffing van de Eerste Kamer. In de Eerste Kamer behoren de

8 specialisten van partijen te zitten en hun functie van Chambre de Reflection te vervullen. Zelfs wanneer de Eerste Kamer vervangen zou worden door een institutioneel Hof dat de grondwettelijkheid van wetten toetst, is de uitvoerbaarheid hiermee niet gewaarborgd. De JOVD wil het terugzendrecht introduceren in de Eerste Kamer, zodat de Eerste Kamer kan besluiten het wetsvoorstel terug te sturen naar de Tweede Kamer in plaats van enkel goed- of afkeuren van een wetsvoorstel. Het verkiezen van de leden van de Eerste Kamer zal geschieden door rechtstreekse verkiezingen, net zoals die van de Tweede Kamer. Altijd als de Tweede Kamer ontbonden wordt zullen er ook verkiezingen voor de Eerste Kamer worden uitgeschreven, zodat altijd ongeveer eenzelfde verhouding in beide Kamers der Staten-Generaal bestaat. Provincie De JOVD opteert voor afschaffing van de provincie met gesloten huishouding zoals wij die in zijn huidige vorm kennen. Het budget van de meeste provincies is kleiner dan het budget van de grote gemeenten in ons land en op provinciaal niveau is de noodzaak tot politiek nauwelijks aanwezig. De Provincie fungeert bovendien niet als een loket zoals de overheid en de gemeente dat doen. Het bestuursniveau College van Gedeputeerde Staten en de vertegenwoordigers op provinciaal niveau, Provinciale Staten, verdwijnen dan stapsgewijs. De provincie blijft in naam wel bestaan en gaat verder als een uitvoeringsorgaan dat zich bezighoudt met publieke taken, zoals ruimtelijke ordening, veiligheid en infrastructuur. Uit historisch en cultureel besef blijft de naam van de provincie in gebruik. Gemeente Gemeenten vormen de bestuurslaag die het dichtst bij de Nederlanders staat en een zeer belangrijke taak heeft. Zij moet efficiënt werken om dienstbaar aan de inwoners te zijn. Veel zaken, zoals infrastructuur, veiligheid en economische ontwikkeling, vragen om samenwerking tussen gemeenten. Hiervoor bestaan in Nederland verschillende bestuurlijke samenwerkingsverbanden, zoals stadsregio s. Hoewel deze instituties een belangrijke rol spelen in het nemen van politieke besluiten, bestaat er een slechte politieke controle op en democratische legitimatie van deze samenwerkingsverbanden. De gemeenteraad moet haar functie beter vervullen door sterk toezicht te houden en moet daarom meer wettelijke bevoegdheden krijgen om deze functie te vervullen, bijvoorbeeld het instellen van een intergemeentelijke gemeenteraad die uitsluitend als taak heeft de samenwerkingsverbanden te controleren.

9 Defensie Het is noodzakelijk dat Nederland over een operationeel leger beschikt dat op ieder geweldsniveau kan opereren om veiligheid te bieden voor Nederland. Het is ook in het belang van de Nederlandse veiligheid en de Nederlandse handelseconomie om bij te dragen aan vrede en veiligheid, overal ter wereld. De krimp van financiële en organisatorische middelen van defensie van de afgelopen jaren moet worden teruggedraaid. Nederland mag wat de JOVD betreft geen enkel project voor ontwikkeling van materieel meer te verlaten. De JOVD is van mening dat die voornoemde gezochte veiligheid niet gegarandeerd kan worden door een Europese legermacht. Nederland moet als soeverein land geheel zelf kunnen beslissen waar en wanneer zij haar mannen en vrouwen inzet. Nederland dient de kwaliteit van haar eigen operationele slagkracht te bewaken en te verbeteren. Hierin moet Nederland zich niet afhankelijk maken van andere Europese naties. Specialisatie in goed overleg met andere Europese landen is goed, maar niet zaligmakend: specialisatie in en verbetering van een krijgsmachtonderdeel dient niet ten koste te gaan van andere krijgsmachtonderdelen. Materieel Nederland moet achter de ontwikkeling en het behoud van de Joint Strike Fighter (JSF) blijven staan. Operationele slagkracht betekent dat er gestreefd moet worden naar een groter aantal dan 100 Nederlandse JSF s. Nederland dient aldus financiële middelen vrij te maken voor aanschaf van extra JSF s. Het afstoten van zeewaardig materieel moet worden teruggedraaid. De Koninklijke Marine is immers het belangrijkste onderdeel van de krijgsmacht, in het kader van specialisatie. Het afstoten van kostbare schepen past niet in dit beeld en is ook niet nodig, wanneer de NAVO-norm van 2% terug ingevoerd wordt. Bewapende drones moeten een prominente plek innemen in de Nederlandse luchtmachtstrategie. Deze drones moeten de huidige strategie aanvullen en worden nooit ingezet voor dubieuze executies, zoals de VS doen. De JOVD is tegen automatische drones, omdat wij stellen dat altijd de menselijke hand in een beslissing gehanteerd moet worden. De JOVD wil dat Nederland de ontwikkeling van zulke geautomatiseerde drones door haar bondgenoten tegengaat. Militaire missies De JOVD vindt dat Nederland haar verantwoordelijkheid in de internationale gemeenschap niet uit de weg moet gaan. Deze verantwoordelijkheden bestaan uit het nastreven van vrede, veiligheid en democratie binnen de internationale gemeenschap. Dit is ook in het belang van Nederland en zal de internationale positie en de handelsbetrekkingen ten goede komen. Het ambitieniveau moet omhoog. De JOVD wil geen veiligheidsmissies als dit neerkomt op politiemissies: de voorkeur gaat uit naar serieuze militaire operaties die het verschil kunnen maken voor vrede en veiligheid. Missies moeten duidelijk en significant zijn, in tegenstelling tot bijvoorbeeld politiemissies'. Budgettair dient de ambitie van de Nederlandse krijgsmacht in verhouding te staan tot de financiële middelen. Nederland moet zich ontwikkelen op een brede inzetbaarheid. Het budget van de Nederlandse krijgsmacht moet daarom worden verhoogd tot de NAVO-norm van 2% van de begroting, zodat Nederland weer telt binnen het bondgenootschap.

10 NAVO De JOVD vindt dat de NAVO de plicht heeft in te grijpen als mensenrechten in het geding zijn; in het bijzonder, wanneer de Veiligheidsraad niet in staat is een besluit te nemen. Naast de huidige gemeenschappelijke verdediging van het luchtruim met de Benelux-landen wil de JOVD een uitbreiding met andere NAVO-lidstaten.

11 Onderwijs, Cultuur & Wetenschap Onderwijs is van fundamenteel belang voor de Nederlandse samenleving. Door kwalitatief hoogwaardig onderwijs kan Nederland economisch en cultureel bloeien. De JOVD heeft op dit gebied grote ambities: Nederland wordt het wereldcentrum van kennis en wetenschap. Het onderwijs moet daarom, van basisscholen tot universiteiten, voldoen aan hoge kwaliteitseisen. Tevens moet Nederland zich richten op de marketing van haar onderwijssysteem om studenten vanuit de hele wereld aan te trekken. Ook het openen van het The Hague College for Peace and Justice hoort bij de ambitieuze plannen om het Nederlandse onderwijs wereldwijd op de kaart te zetten. Hoogwaardig onderwijs zal zich terugbetalen in een geavanceerde en innovatieve economie, met een gunstig vestigingsklimaat voor bedrijven. Tevens blijkt een innovatief klimaat het ondernemerschap flink te stimuleren denk aan kleine bedrijven in de IT-sector, die vaak inspringen op de recentste ontwikkelingen. Deze gevolgen rechtvaardigen grote investeringen in onderwijs op alle niveaus. Onafhankelijk en neutraal onderwijs Scholen hebben een openbaar karakter op basis van open, constitutionele waarden zoals gelijkwaardigheid en respect voor elkaar. Slechts door een scheiding van kerk en klas te creëren, ontstaat een sfeer waarin leerlingen vanuit iedere achtergrond zich thuis voelen, en waarin kinderen leren elkaar gelijkwaardig en met respect te behandelen. Onderwijs moet leerlingen opleiden tot een zelfstandig individu, niet tot een vrome geloofsbelijder. Religie hoort daarom niet thuis in het onderwijs en de religieuze opvoeding wordt teruggebracht naar waar die hoort: bij de ouder. Dat betekent ook dat docenten zich ontdoen van religieuze symbolen. Dit geldt ook voor kwesties van politieke of anderszins levensbeschouwelijke aard. Waar scholen nadrukkelijk wel aandacht aan horen te besteden, is burgerschap. Leerlingen moeten vanaf het begin tot hun eind van hun onderwijscarrière worden begeleid tot een burger die waarden als vrijheid, verantwoordelijkheid en verdraagzaamheid onderkent en daar mee om kan gaan. Van StuFi naar leenstelsel De JOVD is tegen studiefinanciering op basis van gratis geld. Een leenstelsel stimuleert studenten om verantwoordelijkheid te nemen voor hun (financiële) keuzes en om na te denken over hun toekomst. De JOVD juicht het toe als studenten daardoor meer gaan nadenken over de keuzes voor de toekomst: kun je met een bepaalde studie je schuld wel terugbetalen? Kom je wel aan een baan werk als je niet kiest voor extracurriculaire activiteiten of een bijbaan? Een leenstelsel is een goed alternatief voor studiefinanciering. In grote studentensteden bestaat nog grote kamernood. Dat betekent dat het nog te vroeg is om de OV-studentenkaart af te schaffen. Pas wanneer het voor bijna alle studenten mogelijk en haalbaar is om een geschikte kamer op fietsafstand van de universiteit te vinden, kan de stap worden gezet om de OV-studentenkaart af te schaffen. De JOVD is voorstander van een kleine eigen bijdrage van 200 euro voor de OV-studentenkaart, zodat

12 studenten zich realiseren dat reizen niet gratis is. Basisonderwijs: ruimte voor excellentie Nederlandse basisscholen hebben de laatste jaren een inhaalslag gemaakt als het gaat om passend onderwijs. Onderwijs wordt hierbij toegespitst op het kind en biedt de zwakke leerling extra ondersteuning, en de sterke leerling de uitdaging die hij nodig heeft. De JOVD juicht deze ontwikkelingen toe. Behalve aandacht voor de zwakke leerling, is ook ruimte voor excellentie van belang. Daarnaast staat de overheid tolerant tegenover vernieuwingen in het basisonderwijs. Een verstarde houding kan ertoe leiden dat scholen de kans niet krijgen hun onderwijs te verbeteren en de kwaliteit te verhogen. Deze onderwijsvernieuwingen krijgen een kans om te falen of te slagen. Voortgezet onderwijs: voor baan en burgerschap Het voortgezet onderwijs moet steunen op twee pijlers: het bereidt voor op een vervolgopleiding, en het leidt jongeren op tot een zelfstandig individu dat actief participeert in de samenleving. Een hoge kwaliteit van onderwijs betaalt zich direct uit in een ontwikkelde samenleving en een rijke kenniseconomie. Op alle onderwijsniveaus wordt maatschappijleer een belangrijk onderdeel van het curriculum. Leerlingen moeten elkaars vrijheid leren respecteren en worden klaargestoomd voor verplichtingen die bij het burgerschap horen. Ook de actualiteit moet een belangrijke plaats innemen in deze burgerschapsvorming. Het spreekt voor zich, dat de onderwijskwaliteit direct afhankelijk is van de kwaliteit van de docent. De overheid investeert dan ook in het oplossen van het lerarentekort. De kwaliteit van een docent moet gedurende zijn hele carrière op de voorgrond staan: docenten zijn op de hoogte van de ontwikkelingen in hun vakgebied en wat betreft sociale ontwikkeling en pedagogiek. Voor nieuwe docenten is er intensieve begeleiding wat betreft de omgang met de verschillende klassen. De centrale toetsing en het systeem van verplichte vakken, waarvan de inhoud door de overheid voorgeschreven wordt, staat wat de JOVD betreft niet ter discussie. Wel heeft de docent ruimte om het lesprogramma als het ware in te kleuren. Zo kan de docent de lessen invullen vanuit zijn eigen kennis en passie en krijgt de klas hoogwaardig onderwijs van een enthousiaste docent. Ook heeft de docent hierin ruimte voor differentiatie binnen een klas: zo krijgt iedere leerling de kans zich optimaal te ontwikkelen. Het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (VWO) gaat haar naam weer eer aan doen. Wetenschappelijke ontwikkelingen en onderzoeksvaardigheden dienen een belangrijke plaats in te nemen in het curriculum op het VWO, zodat studenten optimaal klaargestoomd zijn voor het universitair onderwijs. Ook wat betreft het VMBO en het MBO dient de aansluiting geoptimaliseerd te worden. Daartoe is intensivering van de samenwerking tussen ROC s en middelbare scholen vereist. Bij deze samenwerking worden ook bedrijven betrokken, met als doel de opleiding van vaklieden op maat voor de samenleving.

13 Hoger onderwijs: onderzoek en onderwijs Hoger Onderwijs is een belangrijke schakel om Nederlands ambitieniveau omhoog te brengen. Zowel studenten aan het hoger beroepsonderwijs als universiteiten verdienen hoge kwaliteit in onderwijs, toegespitst op het betreffende onderwijsniveau. Hoger onderwijs van het hoogste niveau leidt tot een enorme impuls van de kenniseconomie: investeringen zullen zich dan ook ruimschoots terugbetalen. De overgang van HBO naar werkgever moet vlekkeloos verlopen. Behalve stages en casestudies uit de praktijk, is het daarom van belang dat HBO-instellingen bedrijven uitnodigen om mee te denken over het programma. Bij universitair onderwijs keert wetenschap terug in de collegezaal. Steeds meer massale universitaire opleidingen kiezen voor onderwijs door fulltime docenten. De JOVD keurt dit af, en bepleit de terugkeer van de onderzoeker in de collegezaal. De JOVD is voor flexibele hoogleraren met collegestof die met zijn tijd mee gaat. Bij opleidingen met een numerus fixus wordt de centrale loting afgeschaft. Het principe dat geluk bepaalt of studenten hun roeping kunnen volgen, is niet meer van deze tijd. De loting wordt daardoor vervangen voor selectie aan de poort op basis van geschiktheid. Hoe deze selectie vormgegeven wordt en wat de criteria zijn, is steeds aan de universiteit zelf. Voor studies zonder numerus fixus wordt matching ingevoerd naar het voorbeeld van de Universiteit Utrecht. Hier maken studenten verplicht een selectieprocedure door, met als resultaat een niet-bindend advies. Nederland als wereldcentrum op het gebied van kennis en cultuur Het Nederlandse onderwijs behoort tot de wereldtop en met de ambitieuze plannen van de JOVD wordt dat alleen maar beter. Nu al zijn Nederlandse universiteiten populair voor buitenlandse studenten en promovendi. Het wordt tijd dat Nederland zich met meer overtuiging inzet om internationale studenten binnen te halen. Het internationale mes snijdt immers aan twee kanten: buitenlandse studenten brengen nieuwe inzichten met zich mee door hun vaak andere denkwijze. Dit geeft een impuls aan het onderwijs en zelfs aan het onderzoek van docenten. Daarnaast brengen internationale promovendi vaak beurzen mee voor het onderzoek aan Nederlandse universiteiten, waardoor Nederlands onderzoek uitgevoerd kan worden op andermans kosten. Ook worden Nederlandse studenten als het aan de JOVD ligt, uitgedaagd om de grenzen over te gaan voor hun studie en ontwikkeling. Dat zal op termijn resulteren in samenwerkingen tussen Nederlandse en buitenlandse bedrijven. Bovendien verhoogt dat het aanzien van Nederland en versterkt de internationale positie. Nederlandse technische universiteiten zijn hierin een voorbeeld: deze instellingen hebben een sterke internationale positie opgebouwd en trekken studenten vanuit de hele wereld. Daarnaast zijn ze wereldwijd een gewilde partner in wetenschappelijk onderzoek. De Nederlandse overheid moet zich richten op marketing van haar hoogwaardige opleidingen aan buitenlandse universiteiten en andere opleidingsinstituten. Internationale netwerken tussen universiteiten worden daarbij benut. Daarnaast wordt meer ruimte gegeven voor internationale uitwisselingsprogramma s van studenten. De JOVD streeft naar de oprichting van het The Hague College for Peace and Justice. Dit wordt een unieke onderzoeks- en onderwijsinstelling op het gebied van Internationaal Recht.

14 In samenwerking met instituten als het Internationaal Strafhof en Internationaal Gerechtshof kunnen studenten vanuit alle hoeken van de wereld kennismaken met de wereld van het Vrede en Recht. De JOVD pleit ervoor dat de minister van OCW een kwartiermaker aan het werk zet om deze instelling vorm te geven. Deze kwartiermaker zoekt intensieve samenwerking met de VN-instellingen in Den Haag en met de bestaande universiteiten in Nederland. Kernmusea als dragers van cultureel erfgoed De rijke cultuur van het Koninkrijk der Nederlanden is iets om trots op te zijn. Het is daarom van belang dat de vruchten van deze cultuur goed worden beheerd en zichtbaar zijn voor burgers en toeristen. Er worden daarom een aantal kernmusea beheerd, die dit erfgoed waarborgen en toegankelijk maken. Waar dat nodig is, worden kleinere musea gefuseerd of bij grotere musea ondergebracht, zo komt er een einde aan de wildgroei van zeevaartmusea, militaire musea en kleine kunstmusea. De kernmusea - onder andere het Rijksmuseum, het Rijksmuseum van Oudheden en een nieuw op te richten Nationaal Historisch Museum worden door de overheid ondersteund en zullen tot de culturele wereldtop behoren. Bij het vestigen van deze musea zal rekening gehouden worden met regionale spreiding. Het Nationaal Historisch Museum zal primair als doel hebben om Nederlanders kennis te laten maken met s lands rijke verleden. De canon van Nederland zal er centraal staan: bezoekers maken er een tijdreis van de vroegste inwoners van Nederland tot aan het heden. Cultureel ondernemerschap Van kunstenaars wordt verwacht dat ze zich als ondernemers opstellen in het economisch verkeer. Het is geen overheidstaak om ondernemers de hand boven het hoofd te houden wanneer er geen vraag is naar hun producten of dienstverlening, en dat geldt ook voor kunstenaars Subsidies voor kunst en cultuur worden teruggebracht: op termijn zal alleen nog cultureel erfgoed in aanmerking komen voor subsidie. De JOVD streeft uiteindelijk naar een Amerikaans systeem, waar kunst en cultuur gedragen wordt door vermogende weldoeners. De JOVD beseft wel dat hiervoor een omslag van denken nodig is en wil de subsidies voor kunst en cultuur daarom langzaam afbouwen. Het is ook een kwestie van rechtszekerheid dat medewerkers in de culturele sector niet van het ene op het andere moment hun baan verliezen. De publieke omroep: terug naar de kern De publieke omroep is noodzakelijk voor de programmering die commerciële partijen niet kunnen produceren of nalaten, zoals actualiteitenrubrieken, cultuur en opinieprogramma s. Amusement en sport behoren absoluut niet tot het takenpakket van de publieke omroep. Deze worden dan ook niet meer geproduceerd en bestaande formats kunnen worden verkocht aan commerciële partijen.

15 Het systeem met de vele omroepverenigingen is een onwenselijk reliek uit de verzuiling de gedwongen fusies worden dan ook verwelkomd. De JOVD wil op termijn zelfs helemaal af van deze omroepverenigingen: één brede, publieke omroepstichting kan efficiënter werken en zich meer richten op de primaire taak: televisie en radio maken. Het snoeien in omroepen en het beperken van het takenpakket van de publieke omroep, kan ertoe leiden dat een derde televisiekanaal niet langer noodzakelijk is. Ook hoogwaardige informatieve programma s, naar voorbeeld van de BBC, behoren tot de taak van de publieke omroep. De commerciële omroep zou dit weliswaar kunnen, maar laat dit na. Wetenschap, de kracht van innovatie Nederland loopt op het gebied van wetenschap en technologie voorop. Nederlands wetenschappelijk onderzoek wordt hoog aangeschreven en Nederland kent een kwalitatief hoogstaande high tech industrie. Het is voor de Nederlandse kenniseconomie en industrie van groot belang om in wetenschappelijk onderzoek te blijven investeren. Steeds meer bedrijven zien het belang van wetenschappelijk onderzoek in. Samenwerkingen tussen universiteiten en onderzoeksinstellingen en bedrijven moeten dan ook worden gestimuleerd. De overheid moet zich daar echter niet op blindstaren. Ook fundamenteel onderzoek, waarvan het economische of maatschappelijke belang niet altijd meteen zichtbaar is, speelt een belangrijke rol. Een klein land als Nederland heeft daarnaast voldoende wetenschappelijke capaciteit nodig om de grote hoeveelheid kennis van buitenaf bij te houden. Behalve het doen van eigen onderzoek, moeten wetenschappers in staat gesteld worden om in contact te blijven met collega s overal ter wereld: het absorptievermogen van wetenschappelijke instituten moet hoog zijn. Het is daarom van belang, dat wetenschappelijke instituten niet alleen op projectbasis, maar ook structureel gefinancierd worden vanuit de rijksoverheid. Daarnaast zullen onderzoeksinstituten op zoek moeten naar alternatieve inkomstenbronnen, zoals spin- off bedrijven.

16 Volksgezondheid, Welzijn & Sport De JOVD staat voor een zorgstelsel waarin zelfbeschikking centraal staat. Wel dienen de uit de pan rijzende zorgkosten een halt te worden toegeroepen. Moeilijke keuzes zijn daarom noodzakelijk. In het kader daarvan is de JOVD voorstander van een maximumbedrag van het verlengen van het leven in de vorm van de QALY-rekenmethode. Daarnaast dient het stelsel van langdurige zorg structureel herzien te worden. Zelfbeschikkingsrecht centraal In een liberale samenleving is er maar één iemand die over zijn lichaam mag beschikken, en dat is het individu zelf. Het staat voor de JOVD buiten kijf dat het individu mag beslissen wat er gebeurt met zijn leven en dood, met medicatie en met het ongeboren kind. De grenzen aan de euthanasiewetgeving moeten ruim worden geïnterpreteerd. De JOVD is tegen een systeem waarbij voor de huisarts continu de angst om vervolgd te worden, boven het hoofd hangt. De toetsing van euthanasie achteraf moet dan ook vooral dienend zijn aan de artsen. Artsen die twijfelen moeten voldoende steun kunnen krijgen uit de beroepsgroep. De euthanasiewetgeving moet ook toegankelijk zijn voor jongeren, in samenspraak met arts en ouders. Het verrichten van euthanasie is nooit een verplichting van de arts, maar een arts die geen euthanasie wil verrichten, heeft wel een doorverwijzingsplicht naar een arts die er wel toe bereid is. Hulp bij zelfdoding bij een voltooid levenseinde wordt toegestaan, om schrijnende situaties met foutieve cocktails van medicijnen en onjuist uitgeoefende verstikkingspogingen. De huisarts dient hier te allen tijde bij betrokken te worden, zodat zorgvuldigheid voorop staat. De JOVD vindt dat abortus voor iedere vrouw toegankelijk moet zijn. Er wordt vastgehouden aan de 24-wekengrens, omdat foetussen daarna levensvatbaar zijn en pijn kunnen voelen. De keuze voor abortus ligt geheel bij de patiënt zelf. De verplichte bedenktijd wordt afgeschaft. Een modern medisch-ethisch dilemma is het vraagstuk omtrent draagmoederschap. De JOVD vindt dat dit eenvoudig mogelijk moet zijn en dat bureaucratische adoptieprocedures na de geboorte moeten worden beperkt. Deze procedures maken het draagmoederschap voor zowel de wensmoeder als de draagmoeder onnodig lastig. De JOVD is er daarom voorstander van dat adoptie al voor de geboorte mogelijk gemaakt wordt. Wel vindt de JOVD dat de draagmoeder het eerste recht op het kind heeft. Wanneer ze zich tijdens de zwangerschap of direct na de bevalling bedenkt, moet ze deze prenatale adoptie terug kunnen draaien. De JOVD is tegenstander van commercieel draagmoederschap. De JOVD is tegen een ja-tenzij-systeem bij orgaandonatie, omdat mensen die om welke reden dan ook niet op tijd hun voorkeur opgeven, dan orgaandonor tegen wil en dank zijn. De JOVD beschermt de individuen die een andere keuze willen maken. Het staat echter ook vast, dat het huidige systeem niet werkt omdat te weinig mensen hun keuze registreren. De JOVD is daarom voorstander van een systeem, waarin mensen actief worden gestimuleerd hun keuze te registeren. Patiënten worden bijvoorbeeld door de huisarts gewezen op het feit dat ze hun keuze nog moeten registreren. Registratieformulieren moeten ook

17 eenvoudig te vinden zijn op plaatsen waar burgers toch al komen, zoals de burgerservicebalie van het gemeentehuis. De kosten van de zorg De JOVD maakt zich zorgen om de hoge kosten van de gezondheidszorg. Ingrijpen is nodig om de zorgkosten ook in de toekomst betaalbaar te houden. Er moet worden voorkomen dat de jongere generatie voor de hoge rekening van de zorg op moet draaien. Daarvoor zijn moeilijke keuzes noodzakelijk. Bij deze keuzes dienen principes als zelfbeschikkingsrecht en vrijheid centraal te staan. De zorgsector moet het begrip Quality-adjusted life year (QALY) introduceren. Op deze manier wordt het aantal gewonnen levensjaren, gecorrigeerd voor de kwaliteit van die levensjaren gekwantificeerd. Deze waarde kan voor situaties die erger zijn dan de dood, ook negatief worden. In veel landen wordt er een maximumbedrag aan een QALY gehangen: dat is het bedrag dat (de behandeling voor) het verlengen van een mensenleven met één jaar met een hoge kwaliteit van leven, of bijvoorbeeld twee jaren met een matige kwaliteit van leven, mag kosten. De JOVD bepleit het instellen van een parlementaire onderzoekscommissie om te onderzoeken wat de hoogte van een maximumbedrag voor een QALY zou kunnen zijn. Een andere kostenbesparende maatregel is dat medisch specialisten in loondienst gaan. Het betalen van artsen op basis van behandeling is een foutieve prikkel. De enige grond om wel of niet te behandelen, moet een medische grond zijn. Soms is niet-behandelen of een goedkopere behandeling dan een beter alternatief. In het verlengde hiervan is de JOVD voorstander van het plan van medisch specialisten, om behandelingen waarvan de resultaten onduidelijk zijn, te evalueren. Behandelingen die weinig of te weinig gezondheidsresultaten boeken, zullen dan niet meer worden toegepast. In de toegang tot medisch specialisten mag geen verschil zijn tussen psychische en lichamelijke klachten. Dat betekent ook, dat geestelijke gezondheidszorg beschikbaar moet zijn in het basispakket. De JOVD verwelkomt ziekenhuisspecialisatie. Relatief eenvoudige behandelingen en spoedeisende hulpposten zullen in alle regio s aangeboden blijven worden, maar voor specialistische ingrepen is ziekenhuisspecialisatie nodig. Een gespecialiseerde, ervaren chirurg kan een zeldzamere operatie immers beter uitvoeren dan een chirurg die dezelfde operatie maar een keer per jaar uitvoert. Ziekenhuisspecialisatie maakt ook efficiënter werken mogelijk. Er wordt ruimte gegeven aan particuliere zorginstellingen. Nu mogen privéklinieken alleen dagopnames verrichten. De JOVD ziet daar geen reden toe, zolang ze in dezelfde mate als reguliere ziekenhuizen voldoen aan hoge kwaliteitseisen. Patiënten moeten zich aan de doktersvoorschriften houden. Wanneer een patiënt willens en wetens ontrouw zijn behandeling ondergaat, kan de vergoeding van zijn behandeling deels worden geschrapt. De behandelend arts toetst dit. Wanneer de samenleving in een behandeling investeert, mag zij immers inspanning verwachten om die behandeling succesvol te laten verlopen. Roken jaagt de samenleving op kosten en zorgt voor belasting van het zorgsysteem. Accijnzen worden voortaan berekend aan de hand van de geschatte maatschappelijke

18 kosten. Tevens blijft de leeftijdsgrens voor tabak op 18 jaar liggen. De overheid mag burgers stimuleren om niet te roken, maar stoppen-met-roken pakketten behoren niet thuis in het basispakket. Langdurige zorg Wanneer iemand niet meer geheel voor zichzelf kan zorgen, bijvoorbeeld ouderen of gehandicapten, zal zorg om de patiënt heen gecreëerd worden: wat heeft de patiënt echt nodig en wat niet? Uitgangspunt moet zijn om te kijken wat de patiënt zelf kan en waar zijn familie hem kan helpen. De gemeente heeft vooral een aanvullende rol. Waar zorg vanuit de omgeving niet lukt en ondersteuning echt nodig is, onderneemt de gemeentelijke overheid doelgerichte actie. Zorgverzekeraars regelen de AWBZ voor hun eigen verzekerden. Premies worden dan collectief verzameld door de overheid en evenredig met het aantal verzekerden over de zorgverzekeraars verdeeld. De grote regionale zorgkantoren kunnen dan worden opgedoekt. De zorg moet menselijk blijven. Er wordt daarom bezuinigd op zaken die de patiënt en zijn omgeving zelf kunnen opvangen, maar patiënten worden als mensen en als individuen behandeld. Basisbehoeften worden dus gewoon vergoed: een 24-uursluierbijvoorbeeld, is mensonterend. Elektronisch Patiëntendossier De JOVD ziet grote gevaren voor de privacy wat betreft een elektronisch patiëntendossier. Het gevaar is bijvoorbeeld groot, wanneer zorgverzekeraars over informatie uit een EPD kunnen beschikken. Wel kan zo n EPD mensenlevens redden, dus een alternatief is geboden. De JOVD ziet een rol voor marktpartijen, bijvoorbeeld vanuit zorgverzekeraars, dan ook om de infrastructuur voor een elektronisch patiëntendossier aan te leggen. Een patiënt wordt dan pas ingeschreven in dit dossier, wanneer hij hier actief om vraagt bij de huisarts. Hij overlegt dan met zijn patiënt met welke zorgverleners het dossier gedeeld wordt en welke informatie wel en niet in dit dossier opgenomen mag worden. Sport Nederland is een sportland. Veel burgers zijn lid of actief bij een sportvereniging. Dit draagt ook bij aan de hoge maatschappelijke betrokkenheid van Nederlanders. Door middel van vrijwilligerswerk of door gewoon eens in de week bij hun kinderen te komen kijken, voelen individuen zich betrokken bij de samenleving. De JOVD juicht het toe hoe ouders en sporters hun verantwoordelijkheid nemen, door gezamenlijk te klussen aan een clubhuis of door een elftal te coachen. Het in stand houden van zulke sportverenigingen is een taak van de gemeentelijke overheid, samen met de sporters of ouders van sportende kinderen. Ook het basis- en voortgezet onderwijs speelt een rol in het laten bewegen van kinderen en jongeren. Behalve gymnastiek, dienen scholen ook het belang van bewegen en gezonde

19 voeding onder de aandacht te brengen. De JOVD ziet geen enkele rol voor de overheid weggelegd wat betreft professioneel sporten. Het is dan ook uit den boze voor welke overheid dan ook om kapitaalinjecties in sportclubs te doen.